บทท 1

เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร

นาย ทวทรพย ใบกวางเลขท 18 ม.6/8

1.1 ความหมายของเทคโนโลยสารสนเทศและการส อสาร

ปจจบนเทคโนโลยสารสนเทศ และการสอสารมบทบาทตอชวตประจำาวนเปนอยางมาก เชน มการใช – คอมพวเตอรในการทำางาน ใชอนเทอรเนตเพอการสบคนขอมล หรอรบ สงขอมลระหวางกน ตลอดจน

การใชโทรศพทเคลอนท (mobile phone) หรอโทรศพทในการตดตอสอสารองคกรทงภาครฐและเอกชน ไดนำาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมาใชในองคกรเชน งานดานการบรหาร การจดการ และการ

ปฏบตการ รฐบาลประกาศใหป พ.ศ. 2538 เปนปแหงเทคโนโลยสารสนเทศไทย มการลงทนเกยวกบ โครงการพนฐานทางดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ชวตความเปนอยในปจจบน มความเกยวของ

กบเทคโนโลยสารสนเทศ และการสอสารตาง ๆ มากมาย

คำาวา เทคโนโลยสารสนเทศ (Information Technology : IT) “ ” “ ” เรยกยอวา ไอท ประกอบดวยคำาวา เทคโนโลย และคำาวา

“ ” “ ” สารสนเทศ นำามารวมกนเปน เทคโนโลยสารสนเทศ และคำาวา เทคโนโลยสารสนเทศ และการสอสาร (Information and Communication Technology : ICT) “ ”หรอเรยกยอวา ไอซท

เทคโนโลย (Technology) หมายถง การนำาความรทางดานวทยาศาสตรมาประยกตในการพฒนาเครองมอ เครองใช

อปกรณ วธการหรอกระบวนการ เพอชวยในการทำางานหรอแกปญหาตาง ทงนเพอใหเกดประโยชน ตอบคคล กลมบคคล หรอองคกร

สารสนเทศ (Information) หมายถง ผลลพธทเกดจากการนำาขอมลมาผานกระบวนการตาง ๆ อยางมระบบ จนไดสงท เปนประโยชน มคณคาและสาระ หรอมเนอหาและรปแบบทเหมาะสมตามความตองการของผใช

เทคโนโลยสารสนเทศ หมายถง การนำาความรทางดานวทยาศาสตรมาประยกตใชเพอสรางหรอ จดการกบสารสนเทศอยาง

เปนระบบและรวดเรว โดยอาศยเทคโนโลยทางดานคอมพวเตอร ทงนเพอใหเกดประโยชนตอบคคล กลมบคคล หรอองคกร ทงน เทคโนโลยสารสนเทศยงตองพงพาเทคโนโลยดานการสอสารและโทรคมนาคม ซงเปนวธการสงขอมลจากทหนงไปยงอกทหนง เพอแลก

เปลยนหรอเผยแพรขอมลและสารสนเทศไดอยางรวดเรวการใชประโยชนผานอปกรณ เชน วทย โทรศพท เครองโทรสาร คอมพวเตอร คลนวทย และดาวเทยม

เทคโนโลยสารสนเทศ และการสอสาร หมายถง เทคโนโลยทเกยวของกบขาวสารขอมล และการสอสารนบตงแตการสราง การนำามาวเคราะหหรอการประมวลผล การรบและการสงขอมล การจดเกบ และการนำาขอมลกลบไปใชงานใหม

1.2 องคประกอบของระบบสารสนเทศ ระบบสารสนเทศ เปนระบบทชวยเสรมประสทธภาพการทำางานโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร

ระบบสารสนเทศประกอบดวย 5 องคประกอบ คอ ฮารดแวร ซอฟตแวร ขอมล บคลากร และขนตอนการปฏบตงาน

1.2.1 ฮารดแวร (Hardware) หมายถง ตวเครองคอมพวเตอร และอปกรณตอพวงตาง ๆ เชน คยบอรด (แผงแปนอกขระ) (keyboard) เมาส (mouse) จอภาพ (monitor) จอภาพ

สมผส (touch screen) ปากกาแสง (light pen) เครองอานรหสแทง (barcode reader) เครองพมพ (printer) ฮารดดสก (hard disk) เครองกราดตรวจ (scanner)รวมทง

อปกรณสอสารสำาหรบเชอมโยงคอมพวเตอรเขาเปนเครอขาย เชน โมเดม (modem) และสายสญญาณ

1.2.2 ซอฟตแวร (Software) หมายถง โปรแกรมหรอชดคำาสง (instruction) ทใชควบคมการทำางานของเครอง คอมพวเตอรและอปกรณตอพวงตาง ๆ เพอใหทำางานตามคำาสงของผใช โดยทวไปโปรแกรมหรอชดคำาสงจะถกแบงออกเปน

2 ประเภทใหญ ๆ คอ ซอฟตแวรระบบ ซอฟตแวรประยกต

· ซอฟตแวรระบบ (System software) หมายถง ชดคำาสงททำาหนาทควบคมการทำางานของเครองคอมพวเตอร

และอปกรณตอพวงตาง ๆ และทำาหนาทเปนตวกลางระหวางผใชกบเครองคอมพวเตอร ซอฟตแวรระบบแบงออกเปน

1) ระบบปฏบตการ (operating system : OS) เปนซอฟตแวรททำาหนาทควบคมการทำางานของอปกรณและ ซอฟตแวรทงหมดภายในเครองคอมพวเตอร ตวอยางระบบปฏบตการ เชน วนโดวส ยนกซ ลนกซ แมคโอเอส อบนต

(ubuntu) เปนตน

2) โปรแกรมอรรถประโยชน (utilities program) เปนโปรแกรมทชวยเสรมการทำางานของคอมพวเตอร หรอชวย

โปรแกรมใชงานอน ๆ ใหมความสามารถใชงานไดสะดวกและรวดเรวยงขน เชนโปรแกรมทใชในการจดการ

ขอมล (file manager) โปรแกรมทใชในการสำารองและเรยกคนขอมล (backup restore) โปรแกรมทใชในการบบ อดแฟมขอมล (file compression) และโปรแกรมทใชในการจดพนทของดสก (disk defragmenter)

3) โปรแกรมขบอปกรณ หรอดไวซไดรฟเวอร (device driver) เปนโปรแกรมทชวยในการตดตงระบบ เพอใหคอมพวเตอรสามารถตดตอหรอใชงานอปกรณตาง ๆ ได

4) โปรแกรมแปลภาษา เปนโปรแกรมททำาหนาทแปลโปรแกรมทเขยนขนดวยภาษาคอมพวเตอรระดบสงให เปนรหสทอยในรปแบบทเครองคอมพวเตอรสามารถทำางานได ตวอยางตวแปลภาษา เชน ตว

แปลภาษาจาวา ตวแปลภาษาซ

ซอฟตแวรประยกต (Application software) หมายถง ชดคำาสงทเขยนขน เพอใหเครองคอมพวเตอรทำางาน ตามวตถประสงคเฉพาะอยาง ซอฟตแวรประยกตอาจเขยนขนโดยใชโปรแกรมภาษาคอมพวเตอร เชน เบสก

(Basic) ปาสคาล (Pascal) โคบอล (Cobol) ซ (C) ซพลสพลส (C++) และจาวา (Java)

1.2.3 ขอมล (data) ขอมลจะถกรวบรวมและปอนเขาสเครองคอมพวเตอร โดยผานอปกรณของหนวยรบเขา เชน คยบอรด เมาส และสแกนเนอร ขอมลตองมโครงสรางในการจดเกบทเปนระบบเพอการสบคนทรวดเรวและม

ประสทธภาพ ขอมลจะถกจดเกบอยในหนวยความจำา (memory until) กอนทจะถกยายไปเกบทหนวยเกบขอมล(storage until) เชน ฮารดดสก และแผนซด การปอนขอมลเขาสเครองคอมพวเตอร เปนองคประกอบท

สำาคญอกประการหนงของระบบ สารสนเทศ เปนตวชความสำาเรจหรอความลมเหลวของระบบได เนองจากตองมการ เกบขอมลจากแหลงกำาเนด ขอมลจะตองมความถกตองและทนสมย มการกลนกรองและตรวจสอบแลวเทานนจงจะม

ประโยชน โดยเฉพาะอยางยงเมอใชงานในระดบกลมหรอระดบองคกร ขอมลตองมโครงสรางใน การจดเกบทเปนระบบระเบยบเพอการสบคนทรวดเรวมประสทธภาพ

1.2.4 บคลากร (people) เปนองคประกอบทสำาคญทสดของระบบสารสนเทศ หมายถง บคคลทเปนผ พฒนาระบบสารสนเทศ และบคลากรทเปนผใชระบบสารสนเทศ บคลากรทเปนผพฒนาระบบสารสนเทศตองม

ความรความสามารถในการพฒนาระบบสารสนเทศใหมประสทธภาพใหสามารถทำางานไดตามความตองการของ ผใช ใชงายและสะดวก สวนผใชตองมความร ความเขาใจ และมความสามารถในการใชงานระบบสารสนเทศ

และการสอสารตาง ๆ ไดอยางถกตองจงจะเกดสารสนเทศทเปนประโยชน

1.2.5 ขนตอนการปฏบตงาน (procedure) ระบบสารสนเทศตองมขนตอนการปฏบตงานทเปนลำาดบ ขนชดเจน เพอใหผใชสามารถเขาใจงาย และดำาเนนงานไดอยางมประสทธภาพ ทงในสถานการณปกตและ

สถานการณฉกเฉน เชน ขนตอนการบนทกขอมล ขนตอนการทำาสำาเนาขอมล ขนตอนการปฏบตเมอขอมล ไดรบความเสยหาย หรอเมอเครองคอมพวเตอร และอปกรณตาง ๆ เกดการชำารดเสยหาย ขนตอนตาง ๆ

เหลานควรไดรบการรวบรวม และการจดทำาใหเปนรปเลม ของคมอการใชงาน

1.3 ประโยชนและต วอยางของการใช เทคโนโลยสารสนเทศ และการส อสาร

1.3.1 ดานการศกษา เทคโนโลยสารสนเทศ และการสอสารถกนำามาใชเพออำานวยความสะดวกในการบรหารดานการ ศกษา เชน ระบบการลงทะเบยน และระบบการจดตารางสอน ตวอยางเทคโนโลยสารสนเทศ และการสอสารในดานการ

ศกษา

1) การศกษาทางไกลผานดาวเทยม

2) บทเรยนอเลกทรอนกสยงชวยเสรมประสทธภาพการเรยนการสอนในวชาตาง ๆ

1.3.2 ดานการแพทยและสาธารณสข เทคโนโลยสารสนเทศ และการสอสารถกนำามาใชตงแตการทำาทะเบยนคนไข การรกษาพยาบาลทวไป ตลอดจนการวนจฉยและรกษาโรคตาง ๆ ไดอยางรวดเรวและแมนยำา สามารถคนควาขอมล

ทางการแพทย รกษาคนไขดวยระบบการรกษาทางไกลตลอดเวลาผานเครอขายการสอสาร เครองเอกซเรยคอมพวเตอรท เรยกวา อเอมไอสแกนเนอร (EMI scanner) ถกนำามาใชถายภาพสมองมนษยเพอตรวจหาความผดปกตในสมอง

ตอมาไดพฒนาใหถายภาพหนาตดไดทวรางกาย เรยกชอวา ซเอท (CAT – Computerized Axial Tomography scanner : CAT scanner) ใชวธฉายแสงเปนจงหวะไปรอบ ๆ รางกายมนษย

1.3.3 ดานการเกษตรและอตสาหกรรม เทคโนโลยสารสนเทศ และการสอสารถกนำามาใชประโยชนในดาน เกษตร เชน การจดระบบขอมลเพอการเกษตรและพยากรณผลผลตดานการเกษตร การประดษฐหนยนตเพอใช

ทำางานบาน และหนยนตเพองานอตสาหกรรมทตองเสยงภยและเปนอนตรายตอสขภาพ

1.3.4 ดานการเงนการธนาคาร ใชชวยงานดานบญช หารฝากถอนเงน โอนเงน บรการสนเชอ และเปลยนเงนตรา บรการขาวสารการธนาคาร การใชคอมพวเตอรดานการเงนการธนาคารทรจกและนยมใชกน

ทวไป เชน การฝากถอนเงน การโอนเงนแบบอเลกทรอนกส

1.3.5 ดานความมนคง ใชในการควบคมประสานงานวงจรสอสารทหาร การแปลรหสลบในหนวย งาน จารกรรมระหวางประเทศ การสงดาวเทยมและการคำานวณวถการโคจรของจรวดไปสอวกาศ สำานกงาน

ตำารวจแหงชาตของประเทศไทยมศนยประมวลขาวสาร มระบบจดทำาทะเบยนปน ทะเบยนประวตอาชญากร ทำาให เกดความสะดวกและรวดเรวในการสบคนขอมลเพอการสบสวนคดตาง ๆ

1.3.6 ดานการคมนาคม การเดนทางโดยรถไฟ มการเชอมโยงขอมลการจองทนงไปยงทกสถาน ทำาให สะดวกตอผโดยสาร การเชคอนของสายการบน ไดจดทำาเครองมอทสะดวกตอลกคา ในรปแบบของการ เชค

อนดวยตนเอง

1.3.7 ดานวศวกรรมและสถาปตยกรรม มการใชเทคโนโลยสารสนเทศ และการสอสารในดานการ ออกแบบ หรอจำาลองสภาวการณตาง ๆ เชน การรบแรงสนสะเทอนของอาคารเมอเกดแผนดนไหว โดยการ

คำานวณและแสดงภาพสถานการณใกลเคยงความจรง ตวอยางซอฟตแวรคำานวณการเกดแผนดนไหว

1.3.8 ดานการพาณชย ใชประโยชนในการบรหารจดการ เพอชวยเพมความยดหยนใหกบองคกร ในการทำางาน ทำาใหประสานงานหรอการทำากจกรรมตาง ๆ ของแตละหนวยงานในองคกร หรอระหวางองคกร

เปนไปอยางมประสทธภาพมากขน ตวอยางของการนำาเทคโนโลยสารสนเทศ และการสอสารมาใชดานการพาณชย เชน การใหบรการชำาระคาสนคาผานจดชำาระคาบรการ การสงซอสนคาทางอนเทอรเนต และการตรวจสอบราคาสนคาผานเครองอานราคาสนคา

1.4 แนวโน มการใชงานเทคโนโลยสารสนเทศและการส อสาร

1.4.1 ดานอปกรณเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร มนษยใชอปกรณการสอสารแบบพกพามากขน เรอย ๆ เรมจากวทยเรยกตว (pager) เปนเครองรบขอความ มาเปนโทรศพทเคลอนท อปกรณสอสาร ชนดน ไดถกพฒนาจนสามารถใชงานดานอน ๆ ได นอกจากการพดคยธรรมดา โทรศพทเคลอนทรน

ใหมสามารถใชถายรป ฟงเพลง ฟงวทย ดโทรทศน บนทกขอมลสน ๆ บางรนมลกษณะเปนเครองชวยงาน สวนบคคล (Personal Digital Assistant : PDA) สามารถเชอมตออนเทอรเนตได ระบบหนาจอ แบบสมผส บางรนมอปกรณสไตลส (stylus) คอ ใชปากกาปอนขอมลทางหนาจอ บางรนสามารถสง

การไดดวยเสยง ตวอยางอปกรณสอสารและสารสนเทศ แบบพกพาวทยเรยกตว โทรศพทเคลอนท เครองชวยงานสวนบคคล (PDA) เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในอนาคตมแนวโนมเปนดงน คอ

มขนาดเลกลง พกพาไดงาย แตมประสทธภาพสงขน เชน เกบขอมลไดมากขน ประมวลผลไดเรวขน ใช งานไดหลากหลายมากขน โดยมการผนวกอปกรณหลาย ๆ อยางไวในเครองเดยว (all – in - one)

1.4.2 ดานระบบเครอขายคอมพวเตอร ระบบเครอขายคอมพวเตอรในอดตมกเปนระบบทใชคอมพวเตอรและอปกรณ

เชอมตอตรงเพยงชดเดยว (Stand alone) ตอมามการเชอมตอคอมพวเตอรเขาดวยกนภายในองคกร เพอทำาให – สามารถใชขอมลรวมกน หรอใชเครองพมพรวมกน จนเกดเปนระบบรบและใหบรการ หรอทเรยกวาระบบรบ ใหบรการ

(client – server system) โดยมเครองใหบรการ (server) และเครองรบบรการ (client)

เมอการใชงานอนเทอรเนตเปนไปอยางแพรหลาย การพฒนาระบบเครอขายเพอใหผใชสามารถสอสารและแลกเปลยน ขอมลกนไดโดยตรง โดยทเครองใหบรการมหนาทเพยงแคเกบตำาแหนงของเครองผใชงานทมขอมลนน ๆ อยเพอให

เครองอนสามารถทราบทอยทมขอมลดงกลาว และเขาถงขอมลนนได เรยกระบบแบบนวาเครอขายระดบเดยวกน(Peer – to –Peer network : P2P)

ปจจบนมการใชแลนไรสาย (wireless LAN) ในสถาบนการศกษา และองคกรหลายแหงการใหบรการ แลน ไรสาย หรอไวไฟ (Wi - Fi) ตามหางสรรพสนคา รานขายเครองดม หรอหองรบรองของโรงแรมใหญ ๆ

นอกจากนยงมการใชเทคโนโลยในการตดตามตำาแหนงรถดวยจพเอส (Global Positioning System : GPS) กบรถแทกซ

1.4.3 ดานเทคโนโลย ระบบทำางานอตโนมตทสามารถตดสนใจไดเองจะเขามาแทนทมากขน เชน ระบบ แนะนำาเสนทางจราจร ระบบจอดรถ ระบบตรวจหาตำาแหนงของวตถ ระบบควบคมความปลอดภยภายในอาคาร

ระบบททำางานอตโนมตเชนน อาจกลายเปนระบบหลกในการดำาเนนการของหนวยงานตาง ๆ

พเอนด (Personal Navigation Device : PND) เปนอปกรณเพอชวยในการนำาทาง เสมอนผนำาทาง บนทองถนนเพอใหเกดความคลองตว คนหาเสนทางไปยงจดหมายไดอยางถกตอง และรวดเรว

เทคโนโลยอารเอฟไอด (Radio Frequency Identification : RFID) ใชคลนวทยเพอ ระบเอกลกษณของวตถ ประกอบดวยอปกรณหลกสองสวน คอ ปายระบอเลกทรอนกส (electronics

tag) และเครองอาน (reader)

1.5 ความเปลยนแปลงจากการใช เทคโนโลย สารสนเทศและการส อสาร

1) ดานสงคม สภาพเสมอนจรง การใชอนเทอรเนตเชอมโยงการทำางานตาง ๆ จนเกดเปนสงคมทตดตอผานทาง อนเตอรเนต หรอทรจกกนวา ไซเบอรสเปซ (Cyber space) ซงมกจกรรมตาง ๆ เชน การพดคย การซอสนคา

และบรการ การทำางานผานทางเครอขายคอมพวเตอรทำาใหเกดสภาพทเสมอนจรง (virtual เชน เกมเสมอนจรง หองสมดเสมอนจรง หองเรยนเสมอนจรง ททำางานเสมอน ซงทำาใหชวยลดเวลาในการเดนทางและสามารถใชงานได

ทกททกเวลา

การใชเงนอเลกทรอนกส (e - Cash) ทำาใหพกเงนสดนอยลงเพมความสะดวกในการซอสนคาและ บรการตาง ๆ ดวยบตรทมลกษณะเปนบตรสมารต หรอสมารตการด (smart card)

บรการนำาเสนอแบบตามคำาขอหรอออนดมานด (on demand) เปนการเขาถงขอมลตามความ ตองการ ของผใชไดตลอดเวลา เชน การเลอกชมรายการโทรทศน หรอฟงรายการวทยยอนหลงไดทางเวบไซต

2) ดานเศรษฐกจ ทำาใหเกดสงคมโลกาภวฒน (globalization) เพราะสามารถชมขาว ชมรายการโทรทศน ทสงกระจายผานดาวเทยมของประเทศตาง ๆ ไดทวโลก สามารถรบขาวสารไดทนท ใชอนเทอรเนต ในการ

ตดตอสอสารระหวางกน ระบบเศรษฐกจกระจายเปนเศรษฐกจโลก เกดกระแสการหมนเวยนแลกเปลยนสนคา และบรการอยางกวางขวางและรวดเรว ระบบเศรษฐกจของทกประเทศในโลกเชอมโยงและผกพนกนมากขน

3) ดานสงแวดลอม เชน ระบบปองกนการกดเซาะชายฝง โดยใชภาพถายดาวเทยม หรอ ภาพถายทางอากาศรวมกบการจดเกบรกษาขอมลระดบนำาทะเล ความสงของคลนจากระบบเรดาร เปนการศกษา

เพอหาสาเหตและนำาขอมลมาวางแผนและสรางระบบเพอปองกนการกดเซาะชายฝงแตละแหงไดอยางเหมาะสม

นอกจากนในรถยนตทใชเครองยนตแบบผสม (hybrid engine) เพอรกษาสงแวดลอมตองใช เทคโนโลย เพอควบคมใหเครองยนตลดการเผาไหมนำามนเชอเพลง เปนการชวยลดมลภาวะโลกรอนกาซ

ไนโตรเจนออกไซด ไฮโดรคารบอน และกาซคารบอนมอนออกไซด

1.6 ต วอย า งอ าช พท างด าน เทค โน โลย ส า รสน เทศแล ะก า รส อ ส า ร

นกเขยนโปรแกรมหรอโปรแกรมเมอร (programmer) ทำาหนาทในการเขยนโปรแกรมคอมพวเตอร เพอใชในงานดานตาง ๆ เชน โปรแกรมเกยวกบการซอขายสนคา โปรแกรมทใชกบงานดานบญช หรอ

โปรแกรมทใชกบระบบงานขนาดใหญขององคกร

นกวเคราะหระบบ (system analyst) ทำาหนาทในการศกษาวเคราะหและพฒนาระบบ สารสนเทศ นกวเคราะหระบบจะทำาการวเคราะหระบบงานและออกแบบระบบสารสนเทศใหตรงกบความ

ตองการของผใชงาน ซงอาจรวมถงงานดานการออกแบบฐานขอมลดวย

ผดแลและบรหารฐานขอมล (database administrator) ทำาหนาทบรหารและจดการ ฐานขอมล รวมถงการออกแบบ บำารงรกษาขอมล และการดแลระบบความปลอดภยของฐานขอมล เชน

การกำาหนดบญชผใชการกำาหนดสทธผใช

ผดแลและบรหารระบบ (system administrator) ทำาหนาทบรหารและจดการระบบคอมพวเตอรในองคกร โดยดแล การตดตงและบำารงรกษาระบบปฏบตการ การตดตงฮารดแวร การตดตงและการปรบปรงซอฟตแวร สราง ออกแบบและ

บำารงรกษาบญชผใช สำาหรบองคกรขนาดเลกเจาหนาทควบคมระบบอาจตองดแลและบรหารระบบเครอขายดวย

ผดแลและบรหารระบบเครอขาย (network administrator) ทำาหนาทบรหารและจดการระบบเครอขาย คอมพวเตอร และดแลรกษาความปลอดภยของระบบเครอขายขององคกร เชน ตรวจสอบการใชงานเครอขายของพนกงาน

และตดตงโปรแกรมปองกนผบกรกเครอขาย

ผพฒนาและบรหารระบบเวบไซต (webmaster) ทำาหนาทออกแบบพฒนา ปรบปรงและบำารงรกษาเวบไซตให มความทนสมย โดยเฉพาะอยางยงตองมการปรบปรงขอมลใหเปนปจจบนยเสมอ

เจาหนาทเทคนค (technician) ทำาหนาทซอมบำารงรกษาเครองคอมพวเตอร ตดตงโปรแกรม หรอตดตง ฮารดแวรตาง ๆ และแกไขปญหาทอาจเกดจากการใชงานอปกรณคอมพวเตอรในองคกร

นกเขยนเกม (game maker) ทำาหนาทเขยนหรอพฒนาโปรแกรมเกมคอมพวเตอรในปจจบนนการเขยนเกม คอมพวเตอร เปนอาชพทไดรบความนยมอยางสงในประเทศไทย