Σχολική Μουσική Σχολική Μουσική ΕκπαίδευσηΕκπαίδευση

Δημιουργικές προεκτάσειςΔημιουργικές προεκτάσεις

Σε τι πρέπει να στοχεύει η σχολική Σε τι πρέπει να στοχεύει η σχολική εκπαίδευση;εκπαίδευση;

«… το σχολείο καλείται να συμβάλλει «… το σχολείο καλείται να συμβάλλει πρωτίστως στη διαμόρφωση πρωτίστως στη διαμόρφωση προσωπικοτήτων με στέρεες ηθικές αρχές προσωπικοτήτων με στέρεες ηθικές αρχές και ισχυρή αυτοαντίληψη και να δώσει και ισχυρή αυτοαντίληψη και να δώσει βαρύτητα στην ικανοποίηση βαρύτητα στην ικανοποίηση του συνόλου του συνόλου των συναισθηματικών και νοητικών των συναισθηματικών και νοητικών αναγκώναναγκών και ενδιαφερόντων του μαθητή» και ενδιαφερόντων του μαθητή»

(Φ.Ε.Κ. 303, τ.β΄, 13/03/2003,(Φ.Ε.Κ. 303, τ.β΄, 13/03/2003, σ.3733)σ.3733)

Η αναγκαιότητα Η αναγκαιότητα της μουσικής εκπαίδευσηςτης μουσικής εκπαίδευσης

GardnerGardner, , Howard Howard (198(19844)). . Frames of Mind:Frames of Mind: The theory of The theory of multiple intelligencesmultiple intelligences. London: Heinemann. . London: Heinemann.

Είδη νοημοσύνηςΕίδη νοημοσύνης

Γλωσσική Γλωσσική ΜουσικήΜουσικήΛογική-ΜαθηματικήΛογική-ΜαθηματικήΤου χώρου Του χώρου Σωματική-ΚιναισθητικήΣωματική-ΚιναισθητικήΠροσωπική (δια-προσωπική και ενδο-προσωπική)Προσωπική (δια-προσωπική και ενδο-προσωπική)ΝατουραλιστικήΝατουραλιστική

Η θέση της μουσικής Η θέση της μουσικής στα σχολικά προγράμματαστα σχολικά προγράμματα

Το ιδανικόΤο ιδανικό::

Μία ώρα την ημέρα για τη Μία ώρα την ημέρα για τη μουσική όπως και για μουσική όπως και για κάθε μάθημα/αντικείμενο κάθε μάθημα/αντικείμενο που καλλιεργεί και έναν που καλλιεργεί και έναν τομέα νοημοσύνης τομέα νοημοσύνης (γλώσσα, μαθηματικά, (γλώσσα, μαθηματικά, γυμναστική, κ.λ.π.)γυμναστική, κ.λ.π.)

Το υπαρκτόΤο υπαρκτό::

ΓλώσσαΓλώσσα:: δυο ώρες την δυο ώρες την ημέρα (και ακόμη ημέρα (και ακόμη περισσότερες μετά την περισσότερες μετά την προσθήκη των ξένων προσθήκη των ξένων γλωσσών)γλωσσών)

ΜουσικήΜουσική:: μία ώρα την μία ώρα την εβδομάδαεβδομάδα

Περιεχόμενο του μαθήματος Περιεχόμενο του μαθήματος της μουσικής («παραδοσιακά»)της μουσικής («παραδοσιακά»)

Εκμάθηση τραγουδιών (ρεπερτόριο Εκμάθηση τραγουδιών (ρεπερτόριο θρησκευτικό, «παραδοσιακό», πατριωτικό, θρησκευτικό, «παραδοσιακό», πατριωτικό, «παιδικό», «κλασικό») «παιδικό», «κλασικό»)

Στοιχεία θεωρίας (νότες, πεντάγραμμο)Στοιχεία θεωρίας (νότες, πεντάγραμμο)

Στοιχεία οργανολογίας (με ή χωρίς ακρόαση)Στοιχεία οργανολογίας (με ή χωρίς ακρόαση)

Στοιχεία ιστορίας της μουσικής, βιογραφίας και Στοιχεία ιστορίας της μουσικής, βιογραφίας και εργογραφίας συνθετών της «κλασικής» εργογραφίας συνθετών της «κλασικής» ευρωπαϊκής παράδοσης (με ή χωρίς ακρόαση)ευρωπαϊκής παράδοσης (με ή χωρίς ακρόαση)

Το περιεχόμενο του μαθήματος της μουσικής καταχωρείται σε πέντε Το περιεχόμενο του μαθήματος της μουσικής καταχωρείται σε πέντε

βασικά επίπεδα σύμφωνα με τον Keith Swanwick (Swanwick, 1979) :βασικά επίπεδα σύμφωνα με τον Keith Swanwick (Swanwick, 1979) :

1.1. Σύνθεση (composition).Σύνθεση (composition). Πρόκειται για μορφοποίηση μίας Πρόκειται για μορφοποίηση μίας μουσικής ιδέας, κατασκευή ενός μουσικού αντικειμένου, όχι μουσικής ιδέας, κατασκευή ενός μουσικού αντικειμένου, όχι αναγκαστικά με τη χρήση μουσικών συμβόλων.αναγκαστικά με τη χρήση μουσικών συμβόλων.2.2. ΒιβλιογραφικέςΒιβλιογραφικές σπουδέςσπουδές ( (literatureliterature). Πρόκειται για ). Πρόκειται για σπουδές βιβλιογραφικού τύπου γύρω από τη μουσική (ιστορικές και σπουδές βιβλιογραφικού τύπου γύρω από τη μουσική (ιστορικές και μουσικολογικές σπουδές, μελέτη και συγγραφή κριτικής κ.τ.λ.)μουσικολογικές σπουδές, μελέτη και συγγραφή κριτικής κ.τ.λ.)3.3. ΚριτικήΚριτική ακρόασηακρόαση ( (auditionaudition). Πρόκειται για κάθε άκουσμα ). Πρόκειται για κάθε άκουσμα που περιέχει το στοιχείο της προσωπικής ανταπόκρισης.που περιέχει το στοιχείο της προσωπικής ανταπόκρισης.4.4. ΑπόκτησηΑπόκτηση δεξιοτήτωνδεξιοτήτων ( (skillsskills). Πρόκειται για διάκριση των ). Πρόκειται για διάκριση των ήχων, έλεγχο των μουσικών υλικών, δεξιότητες μουσικής ήχων, έλεγχο των μουσικών υλικών, δεξιότητες μουσικής ανάγνωσης και γραφής.ανάγνωσης και γραφής.5.5. ΜουσικήΜουσική εκτέλεσηεκτέλεση ( (performanceperformance). Πρόκειται για την ίδια ). Πρόκειται για την ίδια τη μουσική «παρουσία» ως φαινόμενο που εξελίσσεται σε τη μουσική «παρουσία» ως φαινόμενο που εξελίσσεται σε συγκεκριμένο χώρο και χρόνο.συγκεκριμένο χώρο και χρόνο.

Αλλαγή στο περιεχόμενοΑλλαγή στο περιεχόμενο του μαθήματος μουσικήςτου μαθήματος μουσικής

Swanwick, Keith (1979). Swanwick, Keith (1979). A Basis for Music EducationA Basis for Music Education. . London: NFERLondon: NFER

C(L)A(S)P:C(L)A(S)P:

ComposingComposing ΣύνθεσηΣύνθεση(Literature)(Literature) Φιλολογία (π.χ. ιστορία)Φιλολογία (π.χ. ιστορία)AuditioningAuditioning ΑκρόασηΑκρόαση(Skills)(Skills) Δεξιότητες (π.χ. σημειογραφία)Δεξιότητες (π.χ. σημειογραφία)PerformingPerforming ΕκτέλεσηΕκτέλεση

Η μουσική γνώση κατά τον Keith Swanwick (Swanwick, 1997) Η μουσική γνώση κατά τον Keith Swanwick (Swanwick, 1997) αναπτύσσεται σε τέσσερα επίπεδα :αναπτύσσεται σε τέσσερα επίπεδα :

1.1. ΥλικάΥλικά. Πρόκειται για τη γνώση και τον έλεγχο: α) των . Πρόκειται για τη γνώση και τον έλεγχο: α) των ηχοχρωμάτων ανάμεσα στα μουσικά όργανα, β) των επιπέδων ηχοχρωμάτων ανάμεσα στα μουσικά όργανα, β) των επιπέδων έντασης του ήχου, γ) της διάρκειας και ποιότητας ήχων, και δ) της έντασης του ήχου, γ) της διάρκειας και ποιότητας ήχων, και δ) της τεχνικής επιδεξιότητας σε όργανα ή στη φωνή.τεχνικής επιδεξιότητας σε όργανα ή στη φωνή.2.2. ΈκφρασηΈκφραση. Πρόκειται για την αίσθηση της ατμόσφαιρας των . Πρόκειται για την αίσθηση της ατμόσφαιρας των έργων, μουσικότητα, αίσθηση της κίνησης που απαιτεί η δομή των έργων, μουσικότητα, αίσθηση της κίνησης που απαιτεί η δομή των μουσικών φράσεων κ.τ.λ.μουσικών φράσεων κ.τ.λ.3.3. ΔομήΔομή. Πρόκειται για συσχέτιση ανάμεσα στις εκφραστικές . Πρόκειται για συσχέτιση ανάμεσα στις εκφραστικές μορφές, στους τρόπους που οι μουσικές φράσεις: α) μορφές, στους τρόπους που οι μουσικές φράσεις: α) επαναλαμβάνονται β) μεταφέρονται σε άλλες τονικότητες γ) επαναλαμβάνονται β) μεταφέρονται σε άλλες τονικότητες γ) έρχονται σε αντίθεση ή δ) συνδέονται.έρχονται σε αντίθεση ή δ) συνδέονται.4.4. ΑξίεςΑξίες. Πρόκειται για τη συνειδητοποίηση της μουσικής ως . Πρόκειται για τη συνειδητοποίηση της μουσικής ως φορέα πολιτισμικών αξιών, δηλαδή την απόκτηση μουσικής φορέα πολιτισμικών αξιών, δηλαδή την απόκτηση μουσικής αυτονομίας και ανεξάρτητης κριτικής σκέψης σχετικά με τη μουσική.αυτονομίας και ανεξάρτητης κριτικής σκέψης σχετικά με τη μουσική.

Α.Π.Σ.-Δ.Ε.Π.Π.Σ. για τη ΜουσικήΑ.Π.Σ.-Δ.Ε.Π.Π.Σ. για τη Μουσική

ΔημιουργίαΔημιουργία

ΑκρόασηΑκρόαση

ΕκτέλεσηΕκτέλεση

++

ΑξιολόγησηΑξιολόγηση

Οι άξονες αυτοί είναι κοινοί για όλα τα επίπεδα Οι άξονες αυτοί είναι κοινοί για όλα τα επίπεδα από το Νηπιαγωγείο ως και το Γυμνάσιοαπό το Νηπιαγωγείο ως και το Γυμνάσιο

ΕκτέλεσηΕκτέλεση

ΣτόχοιΣτόχοιΕξερεύνηση-Ανακάλυψη Εξερεύνηση-Ανακάλυψη ήχων και δυνατοτήτων ήχων και δυνατοτήτων των οργάνωντων οργάνωνΔημιουργία «τράπεζας Δημιουργία «τράπεζας ήχων» για δημιουργικές ήχων» για δημιουργικές εργασίεςεργασίεςΚαλλιέργεια τεχνικήςΚαλλιέργεια τεχνικήςΚαλλιέργεια έκφρασηςΚαλλιέργεια έκφρασηςΓνωριμία με ευρύ Γνωριμία με ευρύ ρεπερτόριορεπερτόριοΣυνοδεία τραγουδιώνΣυνοδεία τραγουδιών

Δημιουργία Δημιουργία (σύνθεση+αυτοσχεδιασμός)(σύνθεση+αυτοσχεδιασμός)

ΣτόχοιΣτόχοι

Εφαρμογή Εφαρμογή

όλων των μουσικών όλων των μουσικών χαρακτηριστικών που χαρακτηριστικών που διδάχτηκανδιδάχτηκαν

Δημιουργία Δημιουργία (εξερεύνηση, (εξερεύνηση, έκφραση, έκφραση, κωδικοποίηση)κωδικοποίηση)

ΑκρόασηΑκρόαση

ΣτόχοιΣτόχοιΝα εκπαιδευτούν στην Να εκπαιδευτούν στην προσεκτική ακρόαση προσεκτική ακρόαση Να εντοπίζουν μουσικά Να εντοπίζουν μουσικά στοιχεία (για να τα στοιχεία (για να τα χρησιμοποιήσουν στις χρησιμοποιήσουν στις εκτελέσεις και εκτελέσεις και δημιουργίες)δημιουργίες)Να καλύψουν ευρύ Να καλύψουν ευρύ ρεπερτόριο ακουσμάτωνρεπερτόριο ακουσμάτωνΝα μιλούν για Να μιλούν για συναισθήματασυναισθήματα

ΑξιολόγησηΑξιολόγηση

ΣτόχοιΣτόχοι

Να αναπτύξουν κριτική-Να αναπτύξουν κριτική-καλλιτεχνική στάση καλλιτεχνική στάση απέναντι στις απέναντι στις προσπάθειές τουςπροσπάθειές τους

Να αναπτύξουν την Να αναπτύξουν την ικανότητα της αυτο-ικανότητα της αυτο-αξιολόγησηςαξιολόγησης

Να αναπτύξουν κριτική Να αναπτύξουν κριτική στάση απέναντι στην στάση απέναντι στην καλλιτεχνική δημιουργίακαλλιτεχνική δημιουργία

Προϋποθέσεις εφαρμογήςΠροϋποθέσεις εφαρμογήςτου νέου Α.Π.του νέου Α.Π.

Χώρος Χώρος (αίθουσα μουσικής με (αίθουσα μουσικής με τραπέζια σε διάταξη τραπέζια σε διάταξη εργασίας σε ομάδες, εργασίας σε ομάδες, αποθηκευτικούς αποθηκευτικούς χώρους και ελεύθερο χώρους και ελεύθερο χώρο για κίνηση)χώρο για κίνηση)Εξοπλισμός Εξοπλισμός (στερεοφωνικό, (στερεοφωνικό, μουσικά όργανα, μουσικά όργανα, ράφια, ντουλάπες)ράφια, ντουλάπες)

Δυσκολίες στην εφαρμογή του Α.Π. για τη ΜουσικήΔυσκολίες στην εφαρμογή του Α.Π. για τη Μουσική

Περιορισμένος χρόνοςΠεριορισμένος χρόνος

Ελλιπής εκπαίδευσηΕλλιπής εκπαίδευση

Αυξημένες υποχρεώσειςΑυξημένες υποχρεώσεις

ΠαραπρόγραμμαΠαραπρόγραμμα

Στάδια προετοιμασίας και οργάνωσης του Στάδια προετοιμασίας και οργάνωσης του μαθήματοςμαθήματος

ΣτόχοιΣτόχοι

Γνώσεις που προαπαιτούνταιΓνώσεις που προαπαιτούνται

Διαπίστωση του επιπέδου των μαθητώνΔιαπίστωση του επιπέδου των μαθητών

Στάδια διδασκαλίαςΣτάδια διδασκαλίας

Τρόποι και τεχνικές ενεργοποίησης του ενδιαφέροντος των Τρόποι και τεχνικές ενεργοποίησης του ενδιαφέροντος των μαθητώνμαθητών

Εποπτικά υλικάΕποπτικά υλικά

Μέθοδοι διδασκαλίας και διδακτικές ενέργειεςΜέθοδοι διδασκαλίας και διδακτικές ενέργειες

Συμπληρωματικό υλικόΣυμπληρωματικό υλικό

ΑξιολόγησηΑξιολόγηση

Γνώσεις – αξίες που θα αποκομίσουν οι μαθητέςΓνώσεις – αξίες που θα αποκομίσουν οι μαθητές

Εργασίες για το σπίτιΕργασίες για το σπίτι

Σχολικά εγχειρίδιαΣχολικά εγχειρίδια