ΑΝΑΚΑΛΥΨΕΙΣ

15ος -16ος αιώνας

ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΤΩΝ ΑΝΑΚΑΛΥΨΕΩΝ

1. Από το τέλος του Μεσαίωνα Ευρωπαίοι έμποροι αναζητούσαν χρυσό, καρυκεύματα και αρώματα στην Ανατολή ακολουθώντας το δρόμο του μεταξιού ( Σύστημα εμπορικών δρόμων ανάμεσα στην Ευρώπη και την Ασία).

2. Οι Ευρωπαίοι έμποροι είχαν σχηματίσει για την Ασία την εικόνα μιας μυστηριώδους και πλούσιας περιοχής. Τη φαντασία τους είχε εξάψει το έργο του Μάρκο Πόλο (1254-1324) Βιβλίο των θαυμάτων, στο οποίο ο τολμηρός εξερευνητής αφηγείται τις εντυπώσεις του από το εικοσαετές τα ξίδι του στις χώρες της Ανατολής.

Ο ΔΡΟΜΟΣ ΤΟΥ ΜΕΤΑΞΙΟΥ

ΜΑΡΚΟ ΠΟΛΟ

ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΤΟΥ ΜΑΡΚΟ ΠΟΛΟ ΣΤΗΝ ΚΙΝΑ

ΜΑΡΚΟ ΠΟΛΟ

Τα πλούτη της Ιαπωνίας     Στα νησί αυτό καθώς και στα άλλα

γύρω δεν υπάρχει φυτό που να μην ευωδιάζει και να μη χρησιμεύει σε κάτι, όπως η αλόη για να αρκεστούμε σ' αυτήν. Υπάρχουν επίσης πολλά ακριβά καρυκεύματα διαφόρων ειδών...Το χρυσάφι βρίσκεται σε μεγάλες ποσότητες, το ίδιο και οι πολύτιμοι λίθοι. Πραγματικά είναι αξιοθαύμαστο πόσο φθηνά είναι το χρυσάφι και τα άλλα πανάκριβα προϊόντα στα νησιά αυτά. Μόνο που το ταξίδι είναι πάρα πολύ μακρινό και επικίνδυνο.

Από Το Βιβλίο των Θαυμάτων του Μάρκο Πόλο, κεφ.162, 167, στο Marco Polo, Le devisement du monde, Le livre des marveilles, t.II, La Decouverte/Maspero, Παρίσι,1983, 412.

ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΤΩΝ ΑΝΑΚΑΛΥΨΕΩΝ

3. Οι Οθωμανοί Τούρκοι έκλεισαν τους δρόμους προς την Ανατολή με αποτέλεσμα να είναι δύσκολη, αν όχι αδύνατη, η μεταφορά ασιατικών προϊόντων στην Ευρώπη.

4. Οι ευρωπαϊκές χώρες ήθελαν να αναλάβουν πρωτοβουλίες για την ενίσχυση του εμπορίου τους και της οικονομικής τους δύναμης

ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΤΩΝ ΑΝΑΚΑΛΥΨΕΩΝ

5. Οι προσωπικές φιλοδοξίες ηγεμόνων.6. Η διάδοση του Χριστιανισμού σε νέες χώρες.7. Η επιθυμία του ανθρώπου να ανακαλύψει και

να γνωρίσει καινούριες περιοχές.

ΟΙ ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΤΩΝ ΑΝΑΚΑΛΥΨΕΩΝ

1. Νέα τεχνικά μέσα όπως: η πυξίδα, ο αστρολάβος που ήταν όργανο προσδιορισμού του γεωγραφικού πλάτους με βάση την παρατήρηση των άστρων και οι πορτολάνοι που ήταν ναυτικοί χάρτες.

2. Ένας νέος τύπος πλοίου, η καραβέλα που συνδύαζε χωρητικότητα, ταχύτητα και ασφάλεια.

3. Η αντίληψη ότι η γη είναι σφαιρική.

ΠΥΞΙΔΑ

ΑΣΤΡΟΛΑΒΟΣ

Αστρολάβος του 16ου αιώνα

Βυζαντινός αστρολάβος

ΠΟΡΤΟΛΑΝΟΣ

Πορτολάνος που απεικονίζει τη Μεσόγειο (14ος αιώνας)

Πορτολάνος που απεικονίζει την Ευρώπη και τη Βόρεια

Αφρική(15ος αιώνας)

ΚΑΡΑΒΕΛΑ

ΠΟΡΤΟΓΑΛΟΙ ΕΞΕΡΕΥΝΗΤΕ

Σ

ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΣ ΝΤΙΑΖ

Πορτογάλος θαλασσοπόρος και εξερευνητής (1450-1500). Το ερευνητικό του έργο ήταν η συνέχεια του έργου του Ντιέγκο Κάο στις ακτές της Δ. Αφρικής. Το 1487 ανακάλυψε το ακρωτήριο της Καλής Ελπίδος. Πνίγηκε σε θαλασσοταραχή κοντά στη Βραζιλία. 

ΠΟΡΕΙΑ ΝΤΙΑΖ

ΠΟΡΤΟΓΑΛΟΙ ΕΞΕΡΕΥΝΗΤΕ

ΣΒΑΣΚΟ ΝΤΑ ΓΚΑΜΑ

• Πορτογάλος θαλασσοπόρος κι εξερευνητής (Σινές 1469 - Ινδία 1524). Καταγόταν από οικογένεια ευγενών αλλά από νεαρή ηλικία έγινε ναυτικός. Το 1497 ο βασιλιάς της Πορτογαλίας Εμμανουήλ Α΄ του ανέθεσε την πραγματοποίηση του περίπλου της Αφρικής με σκοπό τη εύρεση ευκολότερου δρόμου προς τις Ινδίες. Μετά από δύο αποστολές πέτυχε να εγκαταστήσει Πορτογαλικές βάσεις στις Ινδίες. 

• Το 1524 διορίστηκε αντιβασιλέας των Ινδιών και ανέλαβε τη διοίκηση ναυτικής αποστολής για να βοηθήσει τους Πορτογάλους των Ινδιών.  Πέθανε από τις κακουχίες στο Κοτσίν της Μαλαμπάρ το 1524.

ΠΟΡΕΙΑ ΒΑΣΚΟ ΝΤΑ ΓΚΑΜΑ

ΕΞΕΡΕΥΝΗΤΕΣ ΣΤΗΝ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΤΗΣ ΙΣΠΑΝΙΑΣ

ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ ΚΟΛΟΜΒΟΣ

•Γεννήθηκε στη Γένοβα. ΄Εγινε υφαντουργός σαν τον πατέρα του και στα 22 του, άφησε την υφαντική τέχνη και έγινε ναυτικός. Οι πληροφορίες που είχε πάρει από Βάσκους φαλαινοθήρες και ιθαγενείς της Γουινέας ότι δυτικά υπάρχει μια μεγάλη στεριά όπου κατοικούν ερυθρόδερμοι, του είχε γίνει έμμονη ιδέα. Παντρεύτηκε τη Δόνα Φιλίππα Περεστρέλο και προσλήφθηκε στην υπηρεσία του βασιλιά της Πορτογαλίας Ιωάννη Β΄. •Το 1483 ζήτησε απ' το βασιλιά τρία καράβια για να ανακαλύψει το δρόμο από τα δυτικά για την Ινδία και να αποδείξει τη σφαιρικότητα της γης. Μετά από 9 χρόνια ο βασιλιάς της Ισπανίας αποφάσισε να χρηματοδοτήσει τις προσπάθειές του.

ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ

ΚΟΛΟΜΒΟΣ• Το ταξίδι του Κολόμβου

ξεκίνησε στις 3 Αυγούστου 1492 με τα καράβια "Νίνια", "Πίντα" και "Σάντα Μαρία". Ανακάλυψε το Σαν Σαλβαδόρ, την Κούβα, την Αϊτή (Ισπανιόλα), εγκατέστησε στα νησιά 43 άνδρες για φρουρούς και γύρισε στη Λισσαβόνα το Μάρτιο του 1493.

ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ

ΚΟΛΟΜΒΟΣ• Στο δεύτερο ταξίδι του (1493-1496)

είχε 17 πλοία και ανακάλυψε τα νησιά Δελιβεράδα, Ντομίνικα, Γουαδελούπη, Αντίκρα, Σαν Κριστομπάλ, Πόρτο Ρίκο και Ιαμαϊκή. Τότε άρχισαν οι συγκρούσεις μεταξύ Ιθαγενών και Ισπανών.

• Στο τρίτο ταξίδι (1498-1500) ανακάλυψε τα νησιά Τρινιντάντ και Τομπάγκο κι αποβιβάστηκε στη Ν. Αμερική. Τότε ξέσπασε εξέγερση εναντίον του με αποτέλεσμα να σταλεί αλυσοδεμένος στην Ισπανία.

• Στο τέταρτο ταξίδι (1502-1504) ολοκλήρωσε την ανακάλυψη των Αντιλλών και εξερεύνησε τις ακτές της Κεντρικής Αμερικής.

• Όταν γύρισε πίσω έγινε δεκτός με ψυχρότητα, χωρίς να εκπληρωθούν οι υποσχέσεις που του είχαν δοθεί.

• Το 1506 πέθανε φτωχός και απομονωμένος χωρίς να γνωρίζει τη σπουδαιότητα των ανακαλύψεών του.

ΠΟΡΕΙΑ ΚΟΛΟΜΒΟΥ

ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ

ΚΟΛΟΜΒΟΣ

• Ο Χριστόφορος Κολόμβος πλέει προς την Κούβα

• Παρασκευή 26 Οκτωβρίου (1492). Από εδώ που έχουμε αγκυροβολήσει θα βάλω πλώρη για την Κούβα. Αν κρίνω από τις πληροφορίες των Ινδιάνων ότι το νησί αυτό έχει μεγάλη έκταση και είναι προικισμένο με αφθονία χρυσού και πολύτιμων λίθων, πρόκειται σίγουρα για την Ιαπωνία.

• Από το Ημερολόγιο Καταστρώματος του Χριστόφορου Κολόμβου,1492, στο Valentino Pompiani, Giornale di Bordo di Cristoforo Colombo (1492-93),Μιλάνο 1939, 116,120.

ΦΕΡΔΙΝΑΝΔΟΣ ΜΑΓΓΕΛΑΝΟΣ

• Πορτογάλος θαλασσοπόρος, γεννήθηκε στη Σαμπρόσα το 1480. Με τη βοήθεια του Βασιλιά της Ισπανίας, Καρόλου Ε΄ ξεκίνησε στις 20 Σεπτεμβρίου του 1519 για τον περίπλου της γης από το λιμάνι Σανλούκαρ ντε Μπαραμέδα. Πέρασε τα Κανάρια νησιά, το Πράσινο Ακρωτήριο, τις Βραζιλιάνικες ακτές και ξεχειμώνιασε στην Αργεντινή. Την άνοιξη συνέχισε το ταξίδι του περνώντας από τον πορθμό που ο ίδιος ανακάλυψε και πήρε το ονομά του. ΄Ενα μήνα αργότερα μπήκε στο μεγάλο ωκεανό που τον ονόμασε Ειρηνικό γιατί τον βρήκε πολύ ήσυχο. Το Μάρτιο του 1521 με πολλές απώλειες έφθασε στο Γκονάμ των Μαριάνων κι από εκεί συνέχισε για τις Φιλιππίνες. Τον Απρίλιο σκοτώθηκε από τους Ιθαγενείς στο νησί Μάταμ. Ο Χουάν Σεμπαστιάν Ελκάνο συνέχισε το ταξίδι του Μαγγελάνου και ολοκλήρωσε το γύρο της γης το Σεπτέμβριο του 1522.

ΠΟΡΕΙΑ ΜΑΓΓΕΛΑΝΟΥ

ΓΕΝΝΗΣΗ ΕΝΟΣ ΝΕΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

• Οι Ισπανοί και οι Πορτογάλοι χρησιμοποίησαν βία στις περιοχές που κατέκτησαν. Η κατάληψη των νέων χωρών συνοδεύτηκε από σφαγές, λεηλασίες και καταστροφές.

• Οι Ισπανοί ιδιαίτερα εξαφάνισαν τους προκολομβιανούς πολιτισμούς.

• Οι Ισπανοί και οι Πορτογάλοι μοίρασαν μεταξύ τους τα εδάφη με τη συνθήκη της Τορντεζίλας.(1494)

• Οι Πορτογάλοι ίδρυσαν μια σειρά εμπορικών σταθμών από την Αφρική και τον Περσικό κόλπο μέχρι την Ιαπωνία.

• Οι Ισπανοί ίδρυσαν μια ηπειρωτική αυτοκρατορία από το Μπουένος- Άιρες ως την Καλιφόρνια.

• Γρήγορα όμως Άγγλοι, Γάλλοι και Ολλανδοί θα ζητήσουν μερίδιο από τις κτήσεις των Ισπανών και Πορτογάλων.

ΟΙ ΙΘΑΓΕΝΕΙΣ

ΠΛΗΘΥΣΜΟΙ

• O ειρηνικός χαρακτήρας των Ινδιάνων και η απάνθρωπη συμπεριφορά των κατακτητών

Ενώ οι Ινδιάνοι είχαν φιλικά αισθήματα, οι Ευρωπαίοι εισέβαλαν στις περιοχές της Αμερικής σαν πεινασμένοι λύκοι. Οι λόγοι για τους οποίους σκοτώθηκαν τόσο πολλοί ιθαγενείς είναι οι εξής: Πρώτο, γιατί οι Ευρωπαίοι που έφτασαν εδώ, είχαν την πεποίθηση ότι, επειδή οι ντόπιοι δεν πίστευαν στη χριστιανική θρησκεία, νομιμοποιούνταν να τους σκοτώνουν ή να τους αιχμαλωτίζουν. Δεύτερο, οι ιθαγενείς αυτοί ήταν οι πιο ήσυχοι και οι πιο ειρηνικοί άνθρωποι του κόσμου, εντελώς άοπλοι. Τρίτο, πρέπει να σημειωθεί ότι η πλειονότητα αυτών που έχουν έρθει εδώ από την Ισπανία είναι ληστές, αποβράσματα της κοινωνίας, συρφετός κακοποιών.

• Από τη Σύντομη Αναφορά για την καταστροφή των Δυτικών Ινδιών, 1552, του Επισκόπου Βαρθολομαίου Λας Κάζας (Las Casas), στο: H. Crieger, Die Neuzeit, Materiialien furden Geschichts unterwicht, Φραγκφούρτη, 41978, 28.

ΣΥΝΘΗΚΗ ΤΗΣ ΤΟΡΝΤΕΖΙΛΑΣ

Η ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΚΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ

Η ΙΣΠΑΝΙΚΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΩΝ ΑΝΑΚΑΛΥΨΕΩΝ

• Το κέντρο της Ευρωπαϊκής οικονομίας κέντρο της Ευρωπαϊκής οικονομίας μετατοπίστηκε από τη Μεσόγειο στον Ατλαντικό Ωκεανό και τη Βόρεια Θάλασσα.

• Νέα λιμάνια Νέα λιμάνια όπως της Λισσαβόνας και της Σεβίλλης απέκτησαν μεγάλη οικονομική σημασία.

• Η εισαγωγή χρυσού και αργύρου Η εισαγωγή χρυσού και αργύρου στην Ευρώπη αύξησε τις ανταλλαγές και δημιούργησε νέες οικονομικές δραστηριότητες , εμπορικές και τραπεζικές. Οι αλλαγές ευνοούν κυρίως τους αστούς.

• Ανατρέπεται το φεουδαρχικό σύστημα και μπαίνουν οι βάσεις του κεφαλαιοκρατικού συστήματοςβάσεις του κεφαλαιοκρατικού συστήματος.

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΩΝ ΑΝΑΚΑΛΥΨΕΩΝ

• Πρόοδος της βιοτεχνίας• Η γνωριμία με νέους πολιτισμούς άρχισε να

διώχνει τις προκαταλήψεις του παρελθόντος και να προβάλει νέες αξίες.

• Ανάπτυξη ποικίλων επιστημονικών κλάδων όπως γεωγραφίας, αστρονομίας, εθνολογίας, ζωολογίας, βοτανικής.

ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΙΘΑΓΕΝΕΙΣ

• Εντατική και συστηματική εκμετάλλευση των ιθαγενών.

• Αρχή των άνισων ανταλλαγών.• Οι μη Ευρωπαϊκοί λαοί θεωρήθηκαν κατώτεροι

και εκμεταλλεύσιμοι.• Εμφάνιση προβλημάτων όπως: δουλεία,

αποικιοκρατία, υπανάπτυξη και φτώχεια κάποιων χωρών.