Аткаруучу:Саида Умарова Текшерүүчү:Ибрахим Конжак

Группасы: IR-4

Эл Аралык Ататүрк Алатоо Университети

Ататүрк жана азыркы заманбап Түркиянын

калптанышы

Негизги маалыматтар• 1926 -ж жаны багыт- Европа жашоо маданиятын

өздөштүрүү• Танзимат доору• Ислам- Осман хандыгын жок болуусуна негизги себеп• Медресе окуу жайларын жабылышы• Шейхуль- Исламдын укуктарын азалышы• Жаны социалдык коом тузуу • Технология жана экономика тармактарына басым жасоо• 1924-ж -конституциядан ислам мамлекеттик дин статусу

өчүрүлөт

Гази Мустафа Кемаль АтатƳрк

• 1880 жылы Тесаланик шаарында төрөлгөн

• Азыркы заманбап Түркиянын куруучусу

• Түркиянын биринчи Президенти

• Саясатчы, Аскербашчы,Реформатор,

• Республика партиясынын алгачкы лидери

• Тарыхтын эң көп изилденүүчү 100 инсандардын тизмесине кирет

• “Бир эле Түрк болуу кандай чон бакыт”-девиз

Ататурк жана жаны реформалар• Саясий өзгөрүүлөр• Социалдык жашоо калптануусу• Укук тармагында жаны мыйзам кабыл

алуу• Билим берүү тармактарын калптануусу• Экономика алкагында иш чараларды

жүргүзүү жана өнүгүү• Тил тармагын өнүктүрүү

Заманбап Туркия

• Жаны реформалар Конституцияны жаныдан калптануусуна туртку болот .

• 1924 Конституция заманбап мыйзамдар алкагында кабыл алынат.

• Танзимат доору реформаларды калптануусу үчүн негизги себеп болот

Аял заттын коомдогу орду

• 1930 –ж-аялдар жергиликтүү айыл өкмөттөрдө иштей алуу укугу берилет, кийинчерээк 1934-ж- парламетке өз кандидатураларын коюга да укук берилет

Биринчи өкмөт башкаруучу аял

• Бул кабыл алынган мыйзамдар негизинде 10 жылдан кийин биринчи аял Тансу Чиллер Түркиянын Премьер Министири болуп шайланат

• Параджа кийүүгө тыйу салынып,аялдардын Европа мамлекетинен кем болбогонун тастыктайт

Тил Реформасы

• Ататүрк жана анын өкмөтү нагыз түрк тилинин ички мүмкүнчүлүктөрүн колдонууга шыктанган тилчи илимпоздордун кубаттуу муунуна саясий жөлөк болуп берген. Мустафа Кемалдын мезгилинде түркиялыктарга орусиялык илимдин жогорку деңгээлин өздөштүргөн, көп чет тилди билген, Совет бийлигинин куугунтугунан качкан бир катар татар жана башкыр тилчи, тарыхчы окумуштуулары чакырылып, алар чоң огожо болушкан.

• Араб алфавитит латин алфавитине которуу,жана араб создорду түрк тилинин сөздөрүнө алмаштыруу

Тил реформасы

• Араб алфавиттин латин алфавитине которуу,жана араб сөздөрдү түрк тилинин сөздөрүнө алмаштыруу

• Булардын баарын атайын кабыл алынган мыйзамдын негизинде мажбурлоо ыкмалары менен ишке ашырган. Латын алфавитин, түрк тилин окуп үйрөнүүгө ар бир түрктү милдеттендирген. Атүгүл аны аткаргысы келбегендерге аёосуз катуу жаза колдонулган

Экономика реформасы

• Айыл чарба тармактарын өнүктүрүү• Чет өлкөлөр менен экономика багытында

келишимдерди түзүү• Инвестицияларды көбөйтүрүү • Жергиликтүү калкты иш орундары менен камсыз

кылуу

Билим Берүү реформасы

билим берүүн башкаруунун эффективдүү коомдук-мамл. системасын түзүү;– билим сапатын гарантиялаган ийкемдүү механизмдерди түзүү;– бардык деңгээлде сапаттуу билим алууга бирдей мүмкүнчүлүктү шарттаган мамл. гарантияны камсыз кылуу;– билим берүү кызматын эксперттөөгө шарт түзүү

Көңүл бурганыңыздарга чоң ырахмат!