Il teatro comicoKomik Tiyatrodi / yazar Carlo Goldoniadattamento e regia / uyarlayan ve yönetenRoberto Latini

22° Festival del Teatro di Istanbul / 22. İstanbul Tiyatro Festival17, 18 novembre Kasım 2018UNIQ Hall

presentano / sunar

evento organizzato nell’ambito del 22° Festival del Teatro di Istanbul / bu etkinlik 22. İstanbul Tiyatro Festivali kapsamında düzenlenmiştir

una produzione / yapım

Il teatro comicoKomik Tiyatro

scene / sahne tasarımı Marco Rossicostumi / kostüm tasarımı Gianluca Sbicca

luci / ışık tasarımı Max Mugnaimusiche e suono / ses ve müzik Gianluca Misiti

scene realizzate dal / sahne tasarımı Laboratorio diScenografia “Bruno Colombo e Leonardo Ricchelli” del PiccoloTeatro di Milano -Teatro d’Europa

costumi realizzati dalla / kostümler Sartoria del Piccolo Teatrodi Milano – Teatro d’Europa

direttore di scena / sahne müdürü Mauro De Santisattrezzista / aksesuvarcı Valentina Leporemacchinisti / sahne teknisyenleri Agostino Biallo, Eliana Ertugralelettricista / elektrik teknisyeni Valerio Varesi 

fonici / ses mühendisi Luca Mazzucco, Marco Pasqualesarta / terzi Marisa Cosenzatrucco e acconciature / saç ve makyaj Nicole Tomainicoordinamento di produzione / yapım koordinatörüMara Milanesi

foto di scena / sahne fotoğrafçısı Masiar Pasquali produzione / yapım Piccolo Teatro di Milano – Teatro d’Europa

personaggi / karakterler

OrazioPlacida / Rosaura / BeatriceTonino / Pantalone / EleonoraLelio Vittoria / ColombinaEugenio / FlorindoAnselmo / BrighellaPetronio / Dottore

interpreti / oynayanlar

Roberto LatiniElena BucciMarco SgrossoMarco ManchisiLucia MarinsaltaMarco VerganiSavino PaparellaFrancesco Pennacchia

regista assistente / yönetmen yardımcısı Alessandro Porcu assistente scenografa / sahne tasarımı yardımcısı Giulia Brenoassistente costumista / kostüm tasarımı yardımcısı GianlucaCarrozza

l’attività internazionale del Piccolo è sostenuta da / desteğiyle

3

di / yazar Carlo Goldoni adattamento e regia / uyarlayan ve yönetenRoberto Latini

È con grande soddisfazione che oggi, nella cornice delprestigioso Festival Internazionale di Teatro di Istanbul,presentiamo Il teatro comico di Carlo Goldoni, in una splendidaproduzione del Piccolo Teatro di Milano – Teatro d’Europa, conla regia di Roberto Latini. Insieme al Piccolo di Milano non percaso abbiamo scelto questo testo: si tratta di una pietra miliarenella storia del teatro italiano, che segna il passaggio dallaCommedia dell’Arte al teatro moderno, in cui le mascherecedono il posto a personaggi complessi e reali; una vera epropria riforma, che Goldoni decise di spiegare al suo pubblicoattraverso la rappresentazione teatrale.

Con Il teatro comico, questa sera, vogliamo quindi condividerecon il pubblico turco un passaggio fondamentale nella storiaculturale del nostro Paese; questo, nel pieno dello spirito che haispirato “Italia, Culture, Mediterraneo”, il programma culturaleche il Ministero degli Affari Esteri e della CooperazioneInternazionale ha voluto e sta realizzando quest’anno nei Paesidel Mediterraneo. Tantissime iniziative organizzate grazieall’intensa attività dell’Ambasciata d’Italia ad Ankara, delConsolato Generale e dell’Istituto Italiano di Cultura a Istanbulper testimoniare il valore fondamentale della cultura nelconsolidamento del dialogo tra i Paesi del Mediterraneo.

La conoscenza, lo scambio di esperienze sono i primi passi pertrovare un punto di incontro attraverso la cultura. Con questaconsapevolezza, vogliamo provare a disegnare il futuro delMediterraneo, costruendo nuovi ponti e recuperando allo stessotempo il passato, le comuni radici culturali, le relazionicommerciali che da sempre ci uniscono. Dell’esistenza di unpatrimonio comune, tra popoli del mare, era consapevole anchelo stesso Goldoni, che al “sabir”, o lingua franca che per secoliha messo in comunicazione marinai e commercianti delMediterraneo, affidò le battute di uno dei personaggi dell’operaL’Impresario delle Smirne.

Buon divertimento!

Vincenzo de LucaDirettore Generale per la Promozione del Sistema PaeseMinistero degli Affari Esteri e della Cooperazione Internazionale

Bugün, seçkin İstanbul Tiyatro Festivali kapsamında MilanoPiccolo Teatro – Teatro d’Europa yapımı olan Roberto Latini’ninyönettiği Carlo Goldoni’nin Komik Tiyatro’sunu tüm ihtişamıylasunuyoruz. Bu eseri seçmemiz bir tesadüf değildir. Zira bu esermaskelerin yerini gerçek kişilerin aldığı Commedia dell’Artegeleneğinden modern tiyatroya geçişi işaret eden İtalyan tiyarotarihinin mihenk taşlarından biridir; Goldoni’nin tiyatral temsilyoluyla seyircisine açıklamaya karar verdiği gerçek bir reform. Bu akşam sizlerle ülkemizin kültürel tarihinde gerçekleşen önemlibu geçişi Komik Tiyatro vasıtasıyla paylaşmak istiyoruz; buetkinlik İtalya Dışişleri ve Uluslararası İşbirliği Bakanlığı’nın busene Akdeniz ülkerinde gerçekleştirmekte olduğu bir seri kültüreletkinlikleri kapsayan “İtalya, Kültürler, Akdeniz” programıçerçevesindedir. Bu sene İstanbul’daki İtalyan Büyükelçiliği,İstanbul Başkonsolosluğu ve İtalyan Kültür Merkezi’nin yoğunkatılımıyla, Akdeniz ülkeleri arasındaki diyalogungüçlendirilmesinde kültürün temel değerine tanıklık eden pek çoketkinlik düzenlendi.Bilgi ve deneyim alışverişi, kültür yoluyla bir buluşma noktasıbulmak için atılması gereken ilk adımlardır. Bu bilinçle, herzaman bizi birleştiren ticari ilişkiler, ortak kültürel kökenler, yeniköprüler inşa etmek ve aynı zamanda geçmişi kurtarmak adınaAkdeniz’in geleceğini çizmeyi amaçlıyoruz. Deniz halklarıarasındaki ortak mirasın varlığından bizzat Goldoni defarkındaydı ki, Akdenizli tacirlerin veya denizcilerin iletişim aracıolan ortak dil bilinen “sabir”da İzmir Emprezaryosu eserininkarakterlerinin birinin ağzından dökülen kelimeler yer almaktaydı. İyi eğlenceler!

Vincenzo de LucaDışişleri ve Uluslararası İşbirliği BakanlığıÜlke Sistemi Tanıtımı Genel Müdürü

5

6 7

Nato nella stagione scorsa sullo storico palcoscenico di viaRovello, Il teatro comico prosegue il suo cammino sulle spondedel Mediterraneo. Dopo aver visitato Tunisi, sempre nell’ambitodel progetto “Italia, Culture, Mediterraneo” promosso dalMinistero degli Affari Esteri e della Cooperazione Internazionale,approda ora a Istanbul, ospite del Festival Internazionaleorganizzato da Istanbul Foundation for Culture and Arts, graziealla collaborazione dell’Istituto Italiano di Cultura.Per il Piccolo è un ritorno su quel prestigioso palcoscenico cheaveva salutato con straordinario entusiasmo nel 2010 La trilogiadella villeggiatura diretta e interpretata da Toni Servillo, maancora prima quattro spettacoli di Strehler, L’isola degli schiavinel 1997, Milva canta un nuovo Brecht nel 1998, Così fan tuttedi Mozart nel 2004 e Arlecchino servitore di due padroni diGoldoni nel 2006.Torniamo a incontrare il pubblico turco con un altro testo diCarlo Goldoni, uno spettacolo manifesto nel quale il teatrosintetizza – e lo fa mirabilmente adoperando i soli mezzi delteatro – quel passaggio fondamentale dal “vecchio” al “nuovo”,da una forma di spettacolo ormai inariditasi a un percorsoancora nuovo, tutto da scoprire.Al pari di Servillo, anche Roberto Latini è attore e regista diquesta messinscena, in cui ogni personaggio è stato scolpitocon straordinaria sensibilità dall’attore che lo interpreta,all’insegna di una riuscita coralità frutto di tante straordinarieindividualità: sono frammenti di teatro italiano che ciascuninterprete ha portato con sé e che la regia ha armonizzato,tracciando una sorta di storia del teatro italiano del Novecento,che in quella riforma goldoniana ha le proprie radici.È un ritorno che significativamente si fonda anche sull’incontrocon giovani attori e studenti che guardano al futuro dellerelazioni tra Italia e Turchia, tra Europa e Turchia, trovando nellinguaggio del teatro uno strumento non banale, noncontingente, di reciproca conoscenza. È con questo stessospirito che il Piccolo ha ospitato tra gennaio e febbraio 2018due operatrici culturali che hanno vissuto la vita del nostroTeatro e hanno visto nascere questo spettacolo che oggi arrivaa Istanbul.

Sergio EscobarDirettore Piccolo Teatro di Milano – Teatro d’Europa

Geçtiğimiz sezon Rovello caddesindeki tarihi sahnede doğanKomik Tiyatro, Akdeniz turuna devam ediyor. İtalya Dışişleri veUluslararası İşbirliği Bakanlığı’nın bu sene Akdeniz ülkelerindegerçekleştirmekte olduğu bir seri kültürel etkinlikleri kapsayan“İtalya, Kültürler, Akdeniz” programı çerçevesinde Tunus’tasahnelendikten sonra şimdi de İstanbul Tiyatro Festivalikapsamında İtalyan Kültür Merkezi’nin destekleriyle İstanbul’ademir atıyor. Piccolo Teatro, büyük bir ilgi ve beğeniyle izlenen 2010’da ToniServillo’nun uyarlayıp, yönetip ve oynadığı Tatil Üçlemesi, vedaha önceki tarihlerde gerçekleşen Strehler’in Köleler Adası(1997), Milva Yeni Bir Brecht Söylüyor (1998), Mozart’ın Così fantutte (2004), Goldoni’nin Arlecchino İki Efendinin Uşağı (2006)performanslarından sonra muhteşem bir eserle tekrar geliyor. Bu kez Türkiyeli seyirciye, “eski”den “yeni”ye temel bir geçişyapmış, yani artık modası geçmiş sunum şeklinden kurtarılıpbaştan aşağı keşfedilecek, tamamen yenilenmiş bir sahnelemetarzına sahip tiyatroyu sentezleyen -ve bunu da sadecetiyatronun araçlarını kullanarak yapan- bir manifesto olan CarloGoldoni’nin bir başka metnini sunuyoruz. Oyunu sahneleyen, her karakterin rolünü olağanüstühassasiyetle yerine getiren, Servillo gibi hem oyuncu hem deyönetmen olan, başarılı bir ekibin ötesinde çok sıradışı bireyselbir başarının meyvesi olan Roberto Latini ve Goldoni’nintemellerini attığı İtalyan tiyatrosunda, 20. yüzyıl İtalyan tiyatrosutarihinden izler taşıyan her oyuncunun beraberinde getirdiğiparçalar...Bu son derece anlamlı geri dönüşün temelinde, İtalya ve Türkiye,Avrupa ve Türkiye arasındaki ilişkilerin geleceğine odaklanmış,tiyatro dilinde bir karşılıklı bilgi alışverişini amaçlayan, oyuncularve öğrencilerin buluşması yatmaktadır. Bu ruhla hareket edenPiccolo Teatro 2018 Ocak ve Şubat ayları arasında iki kültürtemsilcisini mekânlarında ağırladı, tiyatromuzu gördüler veböylelikle İstanbul’a ulaşan bu gösterinin doğumuna şahitoldular.

Sergio EscobarPiccolo Teatro di Milano – Teatro d’Europa Müdürü

Gentile pubblico,

siamo lieti ed onorati di poter inaugurare quest’edizione del Festival con la messa in scena de Il teatro comico, di CarloGoldoni. La cooperazione culturale tra l’Italia e il nostro Festivalsi è consolidata nel tempo in numerose collaborazioni ed è unlegame che ci onora e ci rende particolarmente fieri. L’intensa relazione maturata negli anni ci ha arricchito e hapermesso a entrambe le parti di crescere nel confronto fraculture e pratiche di palcoscenico.Il Piccolo Teatro rappresenta una pietra miliare nella storia delladrammaturgia contemporanea. Sin dalla sua fondazione, il Piccolo è stato il primo “teatro d’arte per tutti” e ha saputoconiugare l’attenzione filologica al testo con riletture e adattamenti d’avanguardia, reinterpretando e rinnovando la tradizione e così contribuendo alla formazione e crescita di consapevolezza nel pubblico.Carlo Goldoni è stato un grande commediografo che harivoluzionato la rappresentazione del reale sul palcoscenico dellacommedia dell’arte. È con grande soddisfazione, mista aemozione, che questa sera vi proponiamo la sua pièceIl teatro comico, per la regia e l’adattamento di Roberto Latini.

Leman YılmazDirettore Festival del Teatro di Istanbul

Değerli Seyircilerimiz,

Bu yıl, İstanbul Tiyatro Festivali’nin açılışını Carlo Goldoni’ninKomik Tiyatro adlı eseriyle gerçekleştirmekten büyük mutlulukduyuyoruz.Öncelikle şunu söylemeliyim ki, festivalimizin İtalya ile olankültürel işbirliği uzun yıllara dayanmaktadır. İki kültür arasındakibu bağ, bizim için çok önem taşıyor. Özellikle sahne sanatlarıalanında kurduğumuz yakın ilişkiler, iki taraf için de farklıkültürlere bakış açısını değiştiriyor, geliştiriyor ve kültürel olarakbizleri zenginleştiriyor.Goldoni’nin Komik Tiyatro’su ile konuk ettiğimiz Piccolo Teatro,tiyatro tarihinin önemli mihenk taşlarından biri olan bir topluluk.Bugüne kadar klasiklerin yeniden yorumlanmasına gösterdiklerititizlik kadar gelenekle kurdukları ilişkiyle de seyircilerinindağarcıklarına çok şey kattılar. Carlo Goldoni ise, commedia d’ellarte’yi ele alış biçimiyle döneminde bir dönüm noktasına imzaatmış büyük bir yazar. Roberto Latini’nin yeni yorumuyla Komik Tiyatro bu akşam sizseyircilerimizle buluşuyor; duyduğumuz heyecan tarifsiz... Siz değerli seyircilerimize keyifli seyirler diliyoruz.

Leman Yılmazİstanbul Tiyatro FestivaliDirektör

6 7

8 9

La sinossidello spettacolo

Sinopsis

8 9

Atto I

Una compagnia di attori si trova in teatro, di «mezza mattina», perprovare il terzo atto della nuova commedia del loro poeta (ilriferimento è allo stesso Goldoni), Il padre rivale del figlio, chedebutta la sera successiva. Il capocomico Orazio – ossia l’alter ego di Girolamo Medebach,storico capocomico della compagnia del teatro Sant’Angelo diVenezia, per cui Goldoni lavora fino al 1753 – esce dal sipario,pistola alla mano, per uccidere la mosca che lo infastidisce.Orazio gioca con la mosca come se fosse una palla, la ingoia, poispara un colpo che colpisce in pancia Orazio stesso. L’insetto,vero leitmotiv dello spettacolo, è una citazione della gag dellamosca, presente nell’Arlecchino servitore di due padroni messo inscena dal Piccolo Teatro, per la regia di Giorgio Strehler, per laprima volta nel 1947 e tuttora in scena. Entra Eugenio, interprete nella commedia dell’amoroso Florindo,a cui Orazio chiede di tenere chiuso il sipario. Il giovane convinceil capocomico ad aprire la scena per non sprecare denaro in«lumini». Tutti gli artisti della compagnia sono in ritardo e il sipariosi apre su una pedana, occupata da tutti gli attori che, dopo avertentato di afferrare la mosca fastidiosa, colloquiano con Orazio: laprima donna, Placida (interprete dell’amorosa Rosaura)argomenta l’importanza delle commedie scritte a discapito diquelle «antiche». Eugenio si prende gioco della prima donna ecade a terra morendo letteralmente dal ridere. Tonino (interprete della maschera di Pantalone) racconta indialetto veneziano quanto abbia paura delle faticose commediemoderne, nelle quali si deve imparare a memoria ogni rigo.Vittoria (interprete della maschera di Colombina) parla dellacondizione delle «povere donne», abbastanza audaci e furbe daseguire la via del teatro. Si aggiunge al dialogo Anselmo(interprete della maschera di Brighella) che propone a Vittoria e adOrazio il nuovo poeta Lelio con cui ha discusso poco prima e cheVittoria già conosce. Orazio si rifiuta inizialmente di ascoltarlo, macede poiché la richiesta viene fatta dal suo attore, Anselmo. Ilronzio della mosca anticipa l’irruzione di Arlecchino sulla pedana,che monologa a microfono, mostrando lo sparo in pancia.Racconta poi di essere la sera prima cascato in canale…Placida diviene, al contempo, la seconda donna Beatrice chechiede a Petronio (nella commedia, il bolognese Dottore) didiventare il suo «cavalier servente». Beatrice e Placida siincontrano e si salutano.La compagnia mima di mangiare la mosca che ora infastidiscetutta la compagnia, esasperando i movimenti tipici dellaCommedia dell’Arte. Tutta la pedana diventa una sorta di barca,sulla quale gli attori navigano in tempesta…Lelio è solo, al centro della pedana. Il poeta viene deriso daAnselmo che lo sente parlare da solo, ma Lelio insiste perchéOrazio lo sottoponga ad un provino. Lelio, parlando innapoletano, dichiara che farà di tutto per essere accettato: le suecommedie verranno recitate «a dispetto loro». Prendendo il caffè,Anselmo spiega a Lelio il nuovo modo di fare commedie e ilpoeta, costruendo con l’attore una gag in cui mangiano lamosca, convince l’attore ad intercedere per lui con Orazio, poichésta morendo di fame. Giunge la prima donna, insieme a Lelio e i due conversano in unadialogo che è sia una discussione sul teatro moderno sia unaforma di corteggiamento. Suona una campanella: la scena crolla. Gli attori interrompono leprove. Dopo un secondo suono, Lelio si propone ad Orazio, mentre gliattori si spogliano dei costumi. Ogni attore in scena è adessoOrazio, eccetto Lelio che implora di essere messo alla prova:nasce una discussione attorno alle commedie francesi, allecommedie moderne (gradite solo se sono ben scritte), alla scenafissa, eredità aristotelica da non tenere come cardine nellarealizzazione della commedia e alle commedie di cattivo carattere.Disperato, il poeta decide di offrirsi come comico alla compagnia.

Birinci Perde

Bir tiyatro kumpanyası, yazarlarının (Goldoni) son oyunu olan IlPadre Rivale del Figlio’nun üçüncü perdesinin provası içinsabahtan buluşmuştur. Oyun, ertesi günün akşamındaoynanacaktır. Baş komedyen Orazio - Goldoni’nin 1753 yılına kadar çalıştığıVenedik Sant’Angelo kumpanyasının baş komedyeni ve üstbenliği olan Girolamo Medebach adıyla bilinir - elinde silahıylakendisine rahatsızlık veren sineği öldürmek için ortaya çıkar.Orazio, sinekle sanki bir topmuş gibi oynar, yutar, sonra dakendini karnından vurur.Böcek, ilk kez 1947’de yönetmenliğini Giorgio Strehler’in yaptığı,Piccolo Teatro’da sahnelenen ve halen oynanan Arlecchino İkiEfendinin Uşağı’nda görünen sinek güldürüsünden bir alıntı olup,gösterinin leitmotifidir. Sahneye Eugenio gelir. Orazio ona,perdeyi kapalı tutmasını söyler. Delikanlı, ışıkların boşa yanmaması için baş komedyeni perdeyiaçmaya ikna eder. Perde açılır, ancak kumpanyanın tümoyuncuları sinir bozucu sineği yakalamaya çalıştıklarından dolayıgecikmişlerdir. Placida, yazılı komedilerin “antik” olanlaranazaran daha önemli olduğunu savunur. Eugenio, dalgageçmeye başlar ve gülmekten yerlere düşer. Tonino, Venedikaksanıyla, her repliğin ezberlenmesi gereken modernkomedilerden nasıl korkuttuğunu anlatır. Vittoria, “fakirkadınların” yaşam şartlarından bahseder. Anselmo, Vittorio veOrazio’ya, az önce tartıştığı ve Vittoria’nın zaten bildiği yeni şairLelio’yu anlatarak konuya dahil olur. Orazio başlangıçta onudinlemeyi reddetse de oyuncusu Anselmo’yu kıramaz. Tekbaşına, mikrofonuyla konuşmaya devam eden Arlecchino,karnındaki kurşun izini gösterir. Sonra, bir önceki gece kanaladüşmesinden bahseder...Bu sırada Placida, Beatrice’ye dönüşür ve Petronio’ya kavalyesiolmasını teklif eder. Beatrice ve Placida karşılaşıp selamlaşır.Tüm oyuncular, artık herkesi rahatsız eden “sineği yermiş gibi”yapmaya başlar, bu Commedia dell’Arte hareketlerinin entipiklerinden biridir. Tüm alan bir tekneye dönüşür ve oyuncularfırtınaya karşı bir savaş vermeye başlar…Lelio ise tam ortada ve yalnızdır. Israrı üzerine Orazio onu birelemeye tabi tutar. Lelio, Güney İtalya aksanıyla konuşarak,kabul edilmek için her şeyi yapacağını ve bu komedinin “onlararağmen” gerçekleşeceğini ifade eder. konuşan Lelio kabuledilmek için her şeye razı olduğunu söyler: komedileri «onlararağmen» okunacaktır. Eline kahvesini alan Anselmo, Lelio’ya,komedinin yeni oyunculuk biçimlerinden bahseder.Placida, konuya dahil olur ve Lelio ile karşılıklı, çağdaş tiyatronunaslında bir kur yapma yöntemi olduğuyla ilgili bir konuşma başlar.Zil çalar: sahne çöker. Oyuncular, provayı keser. İkinci bir zil sesiyle Lelio, Orazio’ya bir öneride bulunur: Leliohariç tüm oyuncular, aslında birer Orazio’dur: Fransız komedilerive çağdaş komediler üzerine bir tartışma başlar. Yazar,ümitsizce, kumpanyanın komedyeni olmayı önerir. Zil çalar;yeniden duyulan sinek sesi, perde kapanana dek devam eder.

İkinci Perde

Perde kapanır ve üçüncü bölümün provaları başlar: Rosaura veFlorindo sahne önündedir. Tam birbirlerine ilan-ı aşk edecekkenFlorindo’nun babası Pantalone belirir. Pantalone Rosauro’yaolan aşkını ilan eder. Florindo saklandığı için tek başına kalanRosaura, bu durumdan çok rahatsız olur. Perde açılır. Colombina/Ariel hanımı Rosaura’ya açılır: acılarınason verecek bir erkeğe ihtiyacı vardır. Yorgun ve bitkindüşmüşken sahneye Arlecchino girer. Bütün oyuncular maske takmaktadır; ellerini göğe açıp yereçökerler.Brighella, Arlecchino ve Colombina sahnede kalır. Colombina’nın

Altra campanella: la scena si interrompe nuovamente. Al secondosuono, Anselmo intercede con “gli Orazi” per Lelio. Nasce unagag che ricorda il gioco del telefono senza filo, ai cui estremi sitrovano Lelio e Orazio, mentre la compagnia tutta si fa portavocedi domande e risposte nel dialogo surreale tra capocomico epoeta. Si sente nuovamente il ronzio della mosca, finché il sipario sichiude.

II Atto

La pedana centrale è scomparsa e sullo sfondo delle voci di TinoCarraro e Giulia Lazzarini, mitici Prospero e Ariel della Tempesta diGiorgio Strehler del 1977, Arlecchino gira per il palco inmonopattino.Il sipario si chiude e la prova del III atto ha finalmente inizio:rimangono in proscenio Rosaura e Florindo. I due si dichiarano ilreciproco amore, ma ecco che entra Pantalone, padre diFlorindo. Anche Pantalone dichiara il proprio amore per lagiovane. Florindo, che si era nascosto, si mostra al padre, il qualelamenta di aver offerto al figlio un cattivo esempio. Rosaura,rimasta sola, è disperata per la spiacevole situazione e l’attricePlacida, uscendo dal ruolo, chiede ai suggeritori di fare meglio illoro lavoro. Il sipario si apre: appesa, Colombina/Ariel dichiara che la suapadrona, Rosaura, ha bisogno di un uomo per dare pace ai propripatimenti. Sfinita, urla ripetutamente di smetterla e viene depostadagli Arlecchini in scena. Tutta la compagnia indossa una maschera della Commediadell’Arte e alza le mani al cielo in successione, giacendo poi aterra. Rimangono Brighella, Arlecchino e Colombina cheproseguono la recita: Colombina deve scegliere se maritarsi conl’astuto Brighella o con l’ignorante Arlecchino. È la giovane,divenuta Orazio, a interrompere la recita per frenare Brighella: haimprovvisato e ciò nelle commedie moderne non è concesso.Inizia una danza con alcuni brandelli di una statua di Arlecchino,mentre Colombina si discosta dal gruppo e, disperata, si spogliadelle vesti da Ariel. Entra Lelio, al quale Colombina punta unapistola addosso.Suona nuovamente la campanella e tutte le recite in atto sifermano. Al rientro, gli attori mascherati scorgono una dama. È lacantatrice Eleonora, che si propone alla compagnia per esibirsidurante gli intermezzi fra le scene, come si usava nella commediaall’improvviso. Lelio intanto chiede di essere accettato comecomico nella compagnia. Ricomincia la gag del “telefono senzafilo”: il poeta è ora un attore. Rientra la dama, che non vieneconsiderata finché Lelio la riconosce: i due hanno già lavoratoinsieme tempo prima e forse hanno anche avuto dei trascorsiamorosi.Gli attori, indossando le maschere della Commedia dell’Arte,avanzano come burattini verso il proscenio. Si tengono tutti lamano e con un piede si sporgono verso il limite del palcoscenico. Rientra nuovamente Eleonora che parla ad un microfono,monologando: sta sostenendo il colloquio con Orazio per entrarenella compagnia. Ma ecco che torna la fastidiosa mosca e con leientra in scena tutta la compagnia, vittima di un vespaio.Il sipario si chiude e continua la recita: Rosaura spiega al padreDottore la situazione ed egli le promette che le farà sposarel’amato Florindo. Colombina compare da un buco del sipario: havisto Florindo disperato, in strada. Il giovane viene fatto entrare e ilDottore ribadisce di acconsentire al matrimonio tra i dueinnamorati. Entra poi Pantalone, ma la scena viene interrotta daLelio che la critica fortemente davanti a tutti.Riprende la prova, a sipario aperto, e questa volta gli attori nonhanno che il residuo dei loro costumi addosso. Arlecchino (vestitocome nel primo atto, ferito in pancia) monologa a microfono conColombina che gli ruota attorno su di un monopattino. Lo stessofanno il dottore e Pantalone, il primo ribadendo l’unione avvenutadi Florindo e Rosaura, il secondo dicendo che, per la vergogna diquanto successo e per l’amore che prova nei confronti dellagiovane, non avrà rapporti con la coppia, ma assegnerà loro unvitalizio. Brighella chiede quindi a Colombina di non tradirlo, ma lagiovane risponde alla chiamata di Arlecchino, al quale porge lapistola. Gli attori escono dai personaggi della Commedia dell’Arte, ma lamosca torna ad infastidirli…

sahtekar Brighella ile mi yoksa cahil Arlecchino ile mievleneceğine karar vermesi gerekmektedir.Arlecchino’nun heykelinin parçalarıyla bir dans başlar; bu sıradaColombina diğerlerinden uzaklaşır ve Ariel kıyafetlerini çıkarmayabaşlar. Colombina gruptan ayrılırken, Ariel umutsuzca elbiseleriniçıkarır, Arlecchino’nun bir heykeliyle dans etmeye başlar. Leliosahneye girer; Colombina silahı kendine doğru çevirmiştir. Tekrar zil çalar ve oyun durur. Döndüklerinde, maskeli oyuncularbir kadınla karşılaşır. Şarkıcı Eleonora, bir zamanlar doğaçlamatiyatrolarda olduğu gibi, sahne aralarını doldurmayı teklif eder.Lelio, kumpanyaya komedyen olarak kabul edilmek istediğinisöyler. Eleonora, Lelio onun kim olduğunu anlayana kadar diğeroyuncular tarafından ciddiye alınmaz. Leilo ve şarkıcı, yıllar öncebirlikte çalışmışlardır ve hatta aralarında bir ilişki yaşanmıştır.Oyuncular, maskelerini takıp sahne önüne gelir ve el ele tutuşuptek ayaklarıyla sahnenin sınırlarını zorlamaya başlar. Eleonora,mikrofonuyla tek başına konuşarak sahneye girer. Amacı,kumpanyaya dahil olabilmek için Orazio’yu ikna etmektir, amatam o sırada sinir bozucu sinek geri döner.Perde kapanır ve oyun devam eder: Rosaura, Dottore ‘yedurumu açıklar ve o da sevdiği Florindo ile kendisinievlendireceğine söz verir. Colombina, perdedeki bir deliktenbelirir: sokakta umutsuzca yürüyen Florindo’yu görür. Delikanlıiçeri girer ve Dottore iki genç arasında evliliğe onay verdiğinisöyler. O sırada Pantalone sahneye girer; ama oyun Lelio’nunsert bir biçimde karşı çıkmasıyla kesilir. Perde açılır ve prova devam eder. Oyuncuların üzerinde, dahaönce giydikleri kostümlerin yalnızca bir kısmı kalmıştır.Arlecchino, (birinci perdede giydiği kostümüyle, yaralanmışhalde) mikrofonuyla, Colombina ile konuşur. Brighella,Colombina’ya ihanet etmemesini söyler, ama ColombinaArlecchino’nun çağrısına silahla cevap verir. Oyuncular, Commedia dell’Arte karakterlerinden çıkar; amasinek tekrar vızıldamaya başlar.

10 1110 11

Variazioni dentro il testoSviluppi e temi di un Teatro comico jazzistico

Metnin İmkânlarıBir Caz Tarzı Olarak Komik Tiyatro’nunGelişimi ve Temaları

10 11

Il mio Teatro comico in rapporto a Strehler e al PiccoloFra i livelli attraverso i quali leggere il nostro incontro con CarloGoldoni e Il teatro comico c’è soprattutto la storia che l’opera diGoldoni ha avuto al Piccolo Teatro. Alla consapevolezza di ciò che iltesto rappresenta nel percorso del suo autore, possiamoaggiungere anche la “coscienza consapevole” scaturita dalle prove.E cioè l’accumulo e la continua selezione di richieste, proposte,idee. Il normale processo creativo che avviene sulla scena, non puòinfatti prescindere dalla natura speciale del luogo in cui lospettacolo ha preso forma e vita. In questo caso: la sede storicadel Piccolo, la sala di via Rovello. Il nostro spettacolo domandal’appuntamento con un pubblico che ha visto e conoscel’Arlecchino servitore di due padroni di Goldoni-Strehler, ma anchealtri lavori dello stesso regista, o comunque si è formato attraverso icodici culturali del teatro strehleriano. Allora, lo spettacolo includepresenza e immagini con le quali il pubblico farebbe comunque iconti.

Cosa ci dice la lezione di teatro di Carlo Goldoni?Per capire il rapporto dell’attore con il testo bisogna pensare che ladomanda viene prima della risposta, e che le parole dette a teatrosono, appunto, la risposta. La domanda che ci siamo posti è: cosaci dice una lezione di teatro come quella di Goldoni? Come siintreccia alle nostre vite? Non abbiamo voluto semplicemente“citarla”, ripetendola ancora una volta, ma ne abbiamo ricavatoapparizioni e pensieri che si svolgono nella bellezza e nellasemplicità dell’immaginazione. Pirandello, nei Giganti dellamontagna, dice che il teatro è “un arsenale di apparizioni”. È unadelle definizioni più belle che si possano trovare in tutta la letteraturateatrale. Goldoni va affiancato alla dimensione delle “apparizioni”.Le sue lezioni debbono potersi aggiungere a scene e immagini cheabbiamo già visto, e insegnarci a vederle in modo nuovo, nonsoltanto con occhi di spettatori, ma attraverso un immaginariocomune. Le lezioni di Goldoni sono diventate coscienza collettiva.

Il personaggio di OrazioOrazio è quello che sta giù dal palco, che non si unisce allacompagnia, che spiega il nuovo modo di recitare e che fa discorsi,trovando in Eugenio una specie di Ariel che lo aiuta a esporre il suopensiero. Ma se dice lui stesso le parole di Arlecchino, che inquesto Teatro comico non viene mai, allora Orazio si allontanaanche dalla parte di direttore di compagnia, e diventa un Arlecchinoaumentato... La battuta, a taglio effettuato, è questa. «Sostengo laparte di direttore della compagnia». «Sostengo la parte» non losono. Il Teatro comico mostra una compagnia che fa le prove delPadre rivale del figlio. Oggi ci possiamo permettere di mostrare unacompagnia che fa le prove delle prove del Padre rivale del figlio.Possiamo aggiungere un livello, che renda ancora più autentici imomenti di nudità e svelamento. Il rapporto fra il recitare conmaschera o senza maschera è uno di quei temi che abbiamoassorbito per realizzare, pur restando dentro il testo, le nostrevariazioni jazzistiche. Orazio quando fa Arlecchino è senzamaschera, gliela tolgo, ma gli metto il microfono che è un’altraforma di mascheramento. Questa volta acustico. Allora, maschere,maschere acustiche, maschere nude. Il livello meta-teatrale chevorrei aggiungere al Teatro comico contiene il meta-teatro venutodopo, che non possiamo dimenticare e far finta che non siaesistito.

Il costume di OrazioOrazio è nero come la mosca: è esso stesso mosca. Lo spettacoloinizia con una rielaborazione del lazzo della mosca. Lazzo resocelebre da Marcello Moretti, Ferruccio Soleri (due grandi interpreti diArlecchino al Piccolo Teatro, n.d.r.) e Dario Fo. Qui, la mosca vienepresa e lasciata, lanciata in aria, passata da una mano all’altracome se fosse la palla di un giocoliere. Il ronzio registrato la rendepresente. Un personaggio. Così, quando viene mangiata,possiamo immaginare che continui a volare nello stomaco finchéesplode.

Giorgio Strehler ve Piccolo Teatro ile benim KomikTiyatro’m Carlo Goldoni ve Komik Tiyatro, Piccolo Teatro’nun tarihindeçok önemli bir yere sahiptir. Yazarın kariyerinin kilometre taşlarından biri olan bu esereyaklaşırken bizde bir “bilinç vicdanı” ortaya çıktı. Bu süreçtekiisteklerin, önerilerin, fikirlerin birikimi ve aralarında yaptığımızseçimlerin öneminin bilincindeydik. Sahnedeki prova sürecini,oyunun bütünlüğünü ve yaşanmışlığını koruyarak yarattık. Çünküoyunu, Piccolo Teatro’nun Rovello Caddesi’ndeki salondasahneledik. Burası, Giorgio Strehler’in Arlecchino İki EfendininUşağı ve yönetmenin diğer oyunlarını sahnelediği; Strehler’inkültürel kodlarına aşina bir seyirci kitlesine yönelik bir mekandı.

Carlo Goldoni tiyatrosundan nasıl bir ders çıkarmalıyız? Oyuncuyla metin arasındaki ilişkiyi anlamak için, soru cevaptanönce mi geliyor yoksa tam tersi bir durumla mı karşı karşıyayız,bunu irdelemek gerekir. Kendimize şunu soruyoruz: Goldoni’nindersi bize ne anlatıyor? Hayatlarımıza ne şekilde dahil oluyor?Daha önce yapılmış olanı tekrar etmek ya da basit bir “alıntı”yapmak istemedik. Hayal gücünün güzelliği ve sadeliğinde yeralan bir takım bulgular ve fikirler üzerinde çalıştık.Dağın Devleri’nde Luigi Pirandello, “Tiyatro bir görüntücephaneliğidir.” der. Tiyatro dilinde kullanılabilecek en güzeltanımlamalardan biridir. Goldoni’nin dersleri, daha önce gördüğümüz sahnelere vegörüntülere bireysel seyirci gözünden değil; ortak bir görüntüvasıtasıyla yeni bir bakış açısı öğretmelidir. Goldoni’nin derslerikolektif bilinç haline gelmelidir.

Orazio KarakteriSahneye çıkmayıp toplulukla kaynaşmayan, Eugeniokarakterinden bir tür “Ariel” karakteri ortaya çıkaran, yenioyunculuk ve iletişim biçimlerinden bahseden Orazio’dur. Bu Komik Tiyatro yorumunda Arlecchino karakterine yer vermekyerine, onun repliklerini Orazio’ya söylettik, böylece karakteri birkumpanya yöneticisi olmaktan çıkartıp arttırılmış bir Arlecchinoelde ettik. Vurucu olan, Orazio’nun ağzından “Kumpanyayöneticisinin tarafını tutuyorum.” dediğinde “taraf tuttuğunda”aslında ortada bir taraf olmamasıydı.Komik Tiyatro Padre Rivale del Figlio provalarını yapan birkumpanyayı gösteriyor. Günümüzde, Padre Rivale del Figlioprovasının provasını yapan bir kumpanya gösterme şansımız var.Hatta çıplaklık anlarını daha otantik kılan seviyeler deekleyebiliriz. Maskeli ve maskesiz oynamak arasındaki ilişkide,metne sadık kalırken kendi caz çeşitlemelerimizigerçekleştirdiğimiz temalar yarattık. Orazio, Arlecchino egeçerken maskesini çıkarır ama mikrofon takar. Bu da aslındabaşka bir çeşit maskedir ve akustiktir. Yani, maskeler, akustikmaskeler, çıplak maskeler. Benim, Komik Tiyatro’ya eklemekistediğim meta-tiyatro, asla görmezden gelemeyeceğimiz vevarlığını inkar edemeyeceğimiz, sonradan oluşmuş bir meta-tiyatro seviyesidir.

Orazio’nun KostümüOrazio bir sinek kadar siyahtır: o, sineğin ta kendisidir. Oyun,“lazzo mosca” karakterinin tekrar ele alınmasıyla başlıyor. Bukarakter, Marcello Moretti, Ferruccio Soleri (Piccolo Teatro’nunen unutulmaz iki Arlecchino yorumcuları) ve Dario Fo tarafındanşöhrete ulaştı.

Oyunda, sinek sürekli olarak yakalanıyor ve havaya bırakılıyor,adeta bir topmuşçasına elden ele dolaşıyor. Kaydedilen sinekvızıltısı aramızda dolanıyor. Bir karakter olarak. Böylece, biri onuyediğinde, patlayana kadar midesinde uçmaya devam ettiğinihayal edebiliyoruz.

Ieri sera son cascado in canale…«Ieri sera son cascado in canale» racconta Arlecchino a Orazio nelprimo atto. Dietro a quella battuta c’è lo sconcerto del personaggioper essersi ritrovato in acqua senza sapere perché. È stato Goldoni a buttarcelo, facendolo cascare dal palchetto dovesi esibivano le maschere…Ed è straordinario, rispetto alla carriera e alla storia teatrale diStrehler, che egli, nel dopoguerra, in una fase iniziale del suopercorso, abbia avuto l’intuizione di riconciliare Arlecchino eGoldoni attraverso una manomissione fenomenale e fondamentaleinsieme: modifica il titolo originale Il servitore di due padroni, in cui ilprotagonista ha nome Truffaldino, in Arlecchino servitore di duepadroni, restituendo alla maschera la centralità perduta. Se Goldonisi lanciava consapevolmente verso l’ignoto, in tempesta, recitando“alla moderna”, due secoli dopo, Strehler, per procedere, torna arecuperare un topos e ripesca Arlecchino – e con lui una parte distoria del teatro italiano – da quel canale di Venezia in cui eracascato. Sapevo che intorno alla figura di Arlecchino si sarebbegiocata una partita importante anche nel nostro spettacolo. Eccoperché il ruolo non appartiene a un solo attore, ma a tutti; è comese tutti fossimo Arlecchino, perché tutti ci prendiamo in caricoquell’andare in tempesta che Goldoni aveva scelto come propriodestino artistico.

La ragioni della scenografiaNel primo atto dello spettacolo, la compagnia di comici guidata daOrazio si trova per qualche minuto in balìa dei flutti e dei venti, sullenote di una composizione musicale (“Van den Budenmayer,Concerto in mi minore” di Zbigniew Preisner, n.d.r.) in cui sonocantati alcuni versi del secondo canto del Paradiso di Dante «O voiche siete in piccioletta barca…». L’ho scelto perché mi sembra ilmodo in cui Goldoni, se si fosse espresso in forma poetica,avrebbe potuto spiegare ai suoi attori il “traghettamento” dallaCommedia dell’Arte al nuovo teatro moderno. Sulla scena, unapedana in bilico riproduce la sensazione di precarietà, diondeggiamento della barca, la necessità di mantenere una linea digalleggiamento utile a tutti. In qualche modo è anche un riferimentoalla “barca dei comici”, alla fuga del giovane Goldoni per mare, incerca di sé e della propria vocazione teatrale. Ma la pedana èanche il palchetto dei comici dell’arte che si è fatto incerto, privodelle sicurezze che la recitazione “all’improvvisa” garantiva agliattori… All’inizio della seconda parte dello spettacolo riprendo lametafora del mare: la tempesta, in questo caso, non è più sulpalchetto in bilico, che è scomparso, bensì nello spazio intorno, nelvolume intero del palcoscenico. L’attrice sospesa, evidentecitazione di un’altra ben più celebre Tempesta strehleriana, ciracconta che Goldoni scatenò in scena un uragano, che investì laVenezia dei teatri.

Le occasioni dei classiciI “classici”, per me, sono le occasioni del teatro. Quello chem’interessa non è rappresentare un testo di Goldoni, ma fare unospettacolo attraverso Goldoni, stando dentro al suo testo perpotere accumulare e selezionare via via richieste, proposte e idee.E cioè variazioni.

Dalla conversazione fra Roberto Latini e Gerardo Guccini(professore di Drammaturgia, Teorie e tecniche della composizionedrammatica, Università di Bologna)

Dün gece kanala düştüm…Birinci perdede Arlecchino, Orazio’ya «Dün gece kanaladüştüm» der. Bu söylemin ardında sebebini bilmeksizin kendinisuda bulan bir adamın hoşnutsuzluğu yatmaktaydı. Onumaskesiyle sahnede oynarken çekip alıp suya attıranGoldoni’ydi... Bu olağanüstü bir şeydi. Strehler, tiyatrogeçmişine ve kariyerine bakınca, savaş sonrasında, meslekhayatının ilk dönemlerinde, Arlecchino ve Goldoni’yi uzlaştırmaköngörüsüne sahipti: anlatıcının Truffaldino olduğu İki EfendininUşağı ismini değiştirdi ve oyunun adını Arlecchino İki EfendininUşağı koydu. Eğer Goldoni “ çağdaş” bir yorum getirip bilinçliolarak kendini bir bilinmeze doğru attıysa, iki yüz yıl sonra,Strehler de bunu takip ederek, Arlecchino ‘yu ve onunla birlikteİtalyan tiyatrosunu, düşmüş olduğu kanaldan çekip çıkarmayıdener. Bizim oyunumuzun da, Arlecchino karakterinin etrafındadöneceğini biliyordum. O yüzden Arlecchino’nun tek bir oyuncuyerine tüm oyuncularda hayat bulmasını istedim. ÇünküGoldoni’nin seçtiği sanatsal kaderi yaşarken hepimiz bu fırtınanınortasında kalıyoruz.

SahnelemeBirinci perdede, Orazio yönetimindeki kumpanya, birkaç dakikaboyunca kendini, Dante’nin “İlahi Komedya”sının “Cennet”bölümünün ikinci kantosundaki sözleriyle, Zbigniew Preisner’in“Van den Budenmayer, Concerto in mi minore” sinin notalarıarasında bir fırtınayla boğuşurken bulur. Bu seçim bana ait,çünkü Goldoni’nin oyuncularına Commedia dell’Arte’den, yenitiyatroya “geçişi”, şiirsel bir biçimde anlatmayı tercih edeceğinidüşündüm. Sahnede, birden ortaya çıkan güvensizlik duygusutekneyi sallar, dengeyi tutmak herkesin faydasınadır. Bu şekilde,kendi yeteneğini bulma arayışında olan genç Goldoni’nin denizüzerindeki kendinden kaçışına, “komiklerin teknesi”ne atıftabulunuluyor. Zaten oyunun ikinci perdesinin başında da denizmetaforu yeniden karşımıza çıkar.

Klasiklerin Nedenleri Klasikler, bence tiyatronun vazgeçilmezidir. Benim ilgilendiğimsemetni seyirciye olduğu gibi sunmak değil, Goldoni üzerindensorular, öneriler ve fikirler yaratabilmektir.

Roberto Latini ve Gerardo Guccini (Bolonya Üniversitesi,Dramatik Yazarlık Teknikleri ve Kuramları Profesörü) röportajındanalınmıştır.

12 13

Il teatro alla prova della scenadi Marco Rossi

Sahne Provasındaki TiyatroMarco Rossi

Portare in scena Il teatro comico di Carlo Goldoni significa siaidentificare una cornice in cui ambientare un testo che, altrimenti,sarebbe una lezione universitaria, sia illustrare una rivoluzione. Cosasi è fatto, nei secoli, durante le rivoluzioni? Si sono abbattute lestatue di chi governava prima. Ecco che il nostro Arlecchino, sulladestra del palcoscenico, incontra quel destino: è abbattuto nelmomento in cui il vecchio teatro, la Commedia dell’Arte con le suemaschere, entra in conflitto con il nuovo stile abbracciato daGoldoni. I manichini da crash test sono il simbolo, l’evidenza visibile, delcollegamento tra scienza e teatro: entrambi nascono dallacreatività, che fa scaturire la scintilla dell’intuizione, da verificarenecessariamente attraverso un esperimento o un’esperienzapratica, in laboratorio come in scena. La pedana in bilico del primo atto è un altro elemento di questomeccanismo: dimostra, cioè, come in teatro il pragmatismo delmettersi alla prova non possa prescindere da una relazionecostante e continua tra gli attori. Ogni gesto, ogni movimento delsingolo produce una reazione all’interno di un lavoro corale. Larottura dell’equilibrio e la sua ricostruzione sono la chiave delracconto scenico e dell’azione. È un equilibrio che vige tra gli attori, ma anche nel rapporto trainterpreti e pubblico. Infatti si parla di togliere la maschera e sisottolinea la necessità di abbandonare una certa tipologia dirappresentazione teatrale in conseguenza del mutamento delgusto, di un’evoluzione del pubblico stesso. Perciò, nel secondoatto, dopo aver messo tutto in bilico e aver abbattuto le statue, è laricerca a diventare protagonista, nella sperimentazione dellemolteplici possibilità che il teatro offre. Perché il palcoscenico ha lacapacità di verificare la parola nel corpo degli attori. Allora la statuatorna ad essere protagonista, ma in pezzi, che ciascun attore recacon sé, in una sorta di processione dal sapore kantoriano.

Carlo Goldoni’nin Komik Tiyatro'sunu sahnelemek metninçerçevesini değiştirmeden bir devrim yaratmak anlamına geliyor,zaten aksi durumda teorik bir dersten farkı kalmazdı. Devrimlersırasında, yüzyıllar boyunca neler yapıldı? Bir önceki yöneticilerinheykelleri yıkıldı. İşte, bizim Arlecchino’muz, sahnenin sağında,aynı kaderle yüzleşiyor: eski dönem tiyatrosu, Commediadell’Arte maskeleriyle, Goldoni’nin yarattığı yeni tarz karşısındayerle bir oluyor.

İlk perdede oyuncular arasındaki denge, kurulan mekanizmanınen önemli unsurudur. Pragmatik tiyatroda oyuncular arasındakiiletişim esastır. Tek bir jest, tek bir hareket bile sahne üzerindeolanı bütünsel olarak etkiler. Dengenin bozulması ve yapılanması,hikâyenin ve eylemin kilit noktasıdır.

Bu, oyuncular arasında var olan, ama aynı zamanda oyuncularve seyirciler arasındaki ilişkide de yer alan bir denge unsurudur.Aslında bahsettiğimiz, sahnede maskeyi çıkartan oyuncunun,“oyunu” bırakma ihtiyacının altını çizmektir. Bu nedenle, ikinciperdede, her şeyi düzene koyup heykelleri yıktıktan sonra,sahnede kahraman olma arayışıdır. Çünkü sahne, oyuncularınbedeninde hayat bulan cümleleri gerçekleştirme gücüne sahiptir.Parçalanmış heykelin her bir parçası bir oyuncuyla bütünleşir vebu sefer heykel bir hikâye anlatıcısına dönüşür.

12 13

Il costume a rovesciodi Gianluca Sbicca

Ters Yüz Edilmiş KostümlerGianluca Sbicca

L’idea di costumi rivoltati, rovesciati, corrisponde all’intenzione diRoberto Latini di creare uno spettacolo che da un lato citassetradizioni teatrali del Novecento italiano, ma fosse ancheun’operazione iconoclasta, cosa peraltro suggerita anche dal testo:Carlo Goldoni manipola e rimodula elementi del patrimonio teatraleprecedente creando qualcosa di totalmente innovativo. Inoltre mipiaceva l’idea di rendere omaggio al lavoro della Sartoria delPiccolo, con la quale collaboro da una quindicina d’anni, facendovedere al pubblico “cosa c’è dietro”, la trama della stoffa, l’impegnonecessario a cucire ogni costume, la qualità di un artigianato cosìraffinato. Il primo “pezzo” realizzato è stato Arlecchino, ancheperché vi era la necessità di creare una prima immagine chesimboleggiasse visivamente lo spettacolo. Abbiamo compiutodiversi esperimenti, fino a quando, con la responsabile dellaSartoria, Roberta Mangano, abbiamo individuato nel feltro – di cuisono fatti alcuni costumi de I giganti della montagna e delle Baruffechiozzotte di Strehler – il tessuto ideale. Alla prova dei fatti, si èrivelata la scelta giusta e ha aggiunto un’altra tessera a quelmosaico di citazioni che un pubblico attento e appassionato potràdivertirsi a rintracciare nel nostro Teatro comico. Lavorare conRoberto Latini è un continuo work in progress dal qualescaturiscono idee che si sperimentano in scena e che si traduconoanche in costumi: è il caso della nostra piccola Ariel, citazione dellaTempesta strehleriana, idea nata in palcoscenico, messa alla provae quindi tradotta in costume. Le maschere provengono dal repertorio del Piccolo, incluse quelleneutre, le gnaghe, impiegate in un altro recente spettacologoldoniano al quale ho lavorato: Le donne gelose. Anche le scarpe sottolineano la transizione raccontata dallospettacolo: modelli settecenteschi nel primo atto, scarpe da tennisnel secondo, a simboleggiare il piacere di giocare in scena e con ilpubblico come una delle chiavi dello spettacolo.

Ters yüz edilmiş, dönüştürülmüş kostüm fikri, Roberto Latini’nin20. yüzyılın İtalyan tiyatrosu geleneklerini anlatan bir gösteriortaya çıkarma fikrinden yola çıksa da aynı zamanda metninönerdiği bir çözüm ve simgesel bir yansımadır. Carlo Goldoni,kendinden önceki mirasın kalıntılarını tamamen yenilikçi birunsurla manipüle eder ve biçimlendirir. Ayrıca kumaşın dokusundan, her bir kostümü yaratmak içingereken çaba ve işçiliğe uzanan bir yolculuğun seyirci karşısınaçıkmasının “ardında” neler olduğunu gösterme ve bunu yıllardırçalıştığım Piccolo terzihanesine ithaf etme fikri hoşuma gitti.Ortaya çıkan ilk “parça” Arlecchino oldu, çünkü sahneyi görselolarak sembolize eden bir görüntüye ihtiyacımız vardı.Terzihanenin yöneticisi Roberta Mangano ile birkaç denemeyaptık. Dağların Devleri ve Giorgio Strehler’in Chioggia Kavgalarıoyunlarında ideal kumaş olduğunu düşündüğümüz keçeyiseçtik. Sonuçta, seçimimizin son derece doğru olduğu ortayaçıktı. Sahneyi dikkat ve tutkuyla takip eden seyircimiz için, KomikTiyatro mozaiğinin parçalarından birini oluşturdu. Roberto Latiniile çalışmak, kostümlerin de parçası olduğu, sahne üzerindedeneyimlenen ve sürekli olarak yeni fikirlerden beslenen birsüreçtir. Giorgio Strehler’in Fırtına’sında küçük Ariel’mizinkostümü de provalarda sahne üzerinden yansıyan bir fikir üzerineyaratılmıştı.Gnaghe gibi maskeler, aslında Piccolo Teatro’nun öncekioyunlarından birinden, Goldoni’nin Kıskanç Kadınlar oyunundanalındı. Kullandığım ayakkabılar da oyunun geçişlerinin altınıçizmek için tasarlandı. İlk perdede 18. yüzyıl modellerinin, ikinciperdede tenis ayakkabılarına dönüşmesiyle sahnede, seyirciyleoynamanın keyfinin simgelemesi amaçlandı.

La drammaturgia musicale dello spettacolodi Gianluca Misiti

Oyunun Müzikal YapısıGianluca Misiti

La struttura musicale di Teatro comico intreccia diverse anime. In primo luogo il mio lavoro di composizione originale,rappresentato dal leitmotiv che ricorre in tutto lo spettacolo,declinato in modi diversi, così come si usa fare forse più alcinema che in teatro. È un tema malinconico, “a contrasto” rispetto alla commedia; ne indaga la parte più nascosta e intima, il carattere più poeticoche, dall’inizio alla fine della messa in scena, verràprogressivamente messo in risalto.I due atti in cui Roberto Latini ha suddiviso il testo goldonianohanno infatti anch’essi due anime molto diverse; ho cercato direagire a questo, assecondando, a volte la leggerezza del testo,altre volte contrastandola, come a suggerirne una diversalettura.Secondariamente, c’è l’uso di brani di repertorio. In particolareabbiamo voluto fare un omaggio al compositore polaccoZbigniew Preisner, attraverso due suoi brani, il Concerto in miminore, attribuito all’autore settecentesco “inventato” Van denBudenmayer, e il Lacrimosa, tratto da Requiem for my Friend (ilprimo fu composto da Preisner per il film di Krzysztof KiéslowskiLa doppia vita di Veronica, il secondo per lo stesso Kiéslowski,scomparso prematuramente, n.d.r.). La scelta di Preisner, che io ritengo uno dei più grandicompositori contemporanei, ci è stata dettata dalla necessità diricorrere ad un certo punto al potere evocativo e drammaticodel canto lirico e nel primo brano in particolare i versi cantatisono tratti dal secondo canto del Paradiso «O voi che siete inpiccioletta barca… dietro al mio legno… non vi mettete inpelago…» ed erano perfetti per quel preciso momento dellospettacolo in cui gli attori, condizionati dalla scena, si muovonoin balìa delle onde, come su una nave in “Tempesta”.Abbiamo scelto di ricorrere a qualcosa che fosse stato scrittooggi, ma “alla maniera di”, perché ci sembrava rispecchiasse piùcorrettamente l’intero approccio allo spettacolo: nel Teatrocomico si racconta una fase di transizione da un modo di fareteatro a un altro, si vive in scena una ricerca teatrale, siesplorano e rimodulano cliché e stili. Così come in questepagine musicali Preisner reinterpreta in chiave molto personalesonorità che provengono dal passato.Il terzo elemento è costituito dai suoni e dai rumori che fanno datappeto sonoro allo spettacolo: il tormentone del ronzio di unamosca, un nostro divertito e affettuoso omaggio all’Arlecchinostrehleriano; il ricorrente, e forse un po’ inquietante, scricchiolioche rimanda sempre alla Venezia di Goldoni, allo sciabordiodell’acqua sul legno di gondole ormeggiate lungo gli argini deicanali, ma anche al legno del palcoscenico; altri rumoriambientali come quello rassicurante di un caffè che esce da unamoka.La scelta delle musiche e dei suoni, come ogni altro aspetto delnostro lavoro, è figlia del lavoro delle prove: sperimentiamo inpalcoscenico l’efficacia di quello che abbiamo pensato e solo sesupera quella verifica andrà a costituire il tessuto sonorodefinitivo.

Komik Tiyatro’nun müzikal yapısı farklı ruhları buluşturur. Öncelikle bestelerimi, tiyatroda görmeye çok da alışıkolmadığımız, daha çok sinema estetiğinde kullanılan ve farklıbiçimlerde tekrarlardan oluşan leitmotif’lerle oluştururum. Örneğin komedi unsurlarına “tezat” hüzünlü bir temayı, oyununbaşından sonuna kadar aşamalı olarak yükselterek en şairanekaraktere yükledim.Roberto Latini, metni iki farklı ruha sahip iki perdeye böldü;çalışmamda alçalıp yükselen değişimleri gözlemleyerek buradakiruhu ortaya çıkartmaya çalıştım. Repertuvardaki parçaların kullanımını ayrıca önemlidir. ÖzelliklePolonyalı besteci Zbigniew Preisner’e bize kazandırdığı ikibestesi için teşekkür etmek istedik. Bunlardan biri KrzysztofKiéslowski’nin yönettiği Veronique’in İkili Yaşamı filmindekiConcerto in mi minore, diğeri ise Krzysztof Kiéslowski içinbestelediği Lacrimosa (Requiem for my Friend) eserleriydi.Preisner’ı, çağımızın en büyük bestecilerinden biri olarak kabulettiğimiz için tercih ettik. Dante’nin İlahi Komedya'sının “Cennet”bölümünün ikinci kantosu şu sözlerle başlar: “Türkülersöyleyerek yol alan gemimi, dinlemek için söylenenleri küçük birtekneyle izleyen sizler, kıyınıza dönün yeniden, açılmayınenginlere, çünkü gözden yitirince beni yolunuzu şaşırırsınızbelki”. (Çev.: Rekin Teksoy) Oyun sırasında vermek istediğimizbu “ fırtına” ve dalgalı denizde giden bir tekne hissiyle Peisner’ineseri büyük bir uyum içindeydi. Bugünü yansıtan, çağdaş bir beste seçmemizin sebebi KomikTiyatro’nun da ruhunu yansıtmasıydı. Geleneksel olanı, sahneüzerinde sorgularken yeni bir biçim arayışına giriyordu.Oyunun ses temelini oluşturan bir diğer unsur da sesler vegürültülerdir: bir sinek vızıltısı Giorgio Strehler’in Arlecchino’sunayaptığımız eğlenceli ve içten, belki biraz da rahatsız edici, birgöndermeydi. Goldoni’nin anlattığı Venedik’i yaratırken kanallarınkıyısında bekleyen gondolların ahşabına değen su sesi, mokamakinesinin kahveyi püskürttüğündeki fısıltısı gibi ortam seslerikullanmayı tercih ettik.Diğer her şey gibi, müziğin ve seslerin seçimi de sahne üzerindebir deneme yanılma süreciyle bulundu, çünkü bizim kurduğumuzhayalin yarattığı etki ancak sahne üzerinde başkalarının da onainanmasıyla gerçeğe dönüşür.

14 15

Le luci come elemento drammaturgicodi Max Mugnai

Yapısal Bir Unsur Olarak IşıkMax Mugnai

Lavoro con Roberto Latini da molti anni. Con lui ho imparatoche il teatro è qualcosa di vivo: la trasformazione è inevitabile enecessaria, uno spettacolo cresce e si trasforma con noi, purrimanendo se stesso. Non perdere la curiosità è fondamentale: ilpiacere di poter provare, sperimentare, vedere in scena i risultatidi quel che si è in precedenza teorizzato, ma che solo alla provadel palcoscenico si scopre se è valido o meno.Normalmente sono abituato a seguire lo spettacolo non solonella fase di montaggio, ma anche nelle successive repliche.Con Il teatro comico avrò l’occasione di “passare” a chi ne avràcura un concetto fondamentale: come la recitazione èinevitabilmente diversa ogni sera, perché non vi è replica ugualeall’altra, allo stesso modo le luci, anche se su una partiturafissata come un copione, dovranno avere un respiro ogni voltadiverso. Non è importante l’intensità cui devi arrivare, ma comeci arrivi, come la luce nasce dal buio e come cresce fin dove ènecessario in quel momento.In questo spettacolo giochiamo molto sul contrasto fra il“freddo” delle tinte ghiaccio e la carica calda del rosso, senzadimenticare una particolare punta di blu scuro che è una miacifra stilistica. Amo la luce a incandescenza, quella che, con un solo riflettore,ti permette di sviluppare mille potenzialità, così come lacontaminazione. Spesso uso riflettori non prettamente teatrali:anche in questo caso ci sono delle lampade a scarica calde(sodio) e fredde (ioduro) che danno alla scena saporicompletamente diversi, aprendo varchi spazio-temporali.Le luci non sono un elemento che si aggiunge alla performancema fanno parte del processo di scrittura scenica: una lucedrammaturgica, non fatta solo per illuminare, ma per tracciaresegni il cui significato apparterrà ad ogni singolo spettatore ealla sua sensibilità.

Uzun yıllardır Roberto Latini ile çalışıyorum. Bu süreçte tiyatronunyaşayan bir varlık olduğunu öğrendim: Dönüşüm kaçınılmaz vegereklidir. Bir oyun gelişir ve özüne sadık kalarak bizimle beraberbir değişime uğrar. Merakı korumak, süreçte esastır: denersiniz;deneyimlersiniz; teorik olanı pratiğe taşırsınız. Ancakuygulanabilir olup olmadığı sadece sahne üzerinde keşfedilebilir.

Çoğunlukla, yalnızca prova aşamasında değil, sonrakigösterimlerde de oyunu takip ederim. Komik Tiyatro ile temel birkavramın “diğer tarafına” geçme şansına sahip olacağım, çünküher oyun birbirinin aynısı gibi gözükse de, ışıklar öncedenbelirlenmiş olsa da, her seferinde başka bir zamanlamaylaoynanacak. Sahne üzerinde, yaşayan duyguya ulaşmaktan dahaönemli olan, ona nasıl ulaştığınızdır. Karanlıktan ışığın nasıldoğduğunu, o anda neye ihtiyaç duyulduğunu ve nasıl geliştiğinibilmek esastır.

Bu oyunda buzlu gölgelerin “soğuğu” ve kırmızıların “sıcağı”arasındaki tezatla oynarken kendi dokunuşum olan koyu mavirenklere yer veriyoruz.

Tek bir spot lambayla, binlerce ışık ihtimalin gerçekleştirilebilmefikrini seviyorum. Genellikle yalnızca spot lambaları kullanmakyerine, bu oyunda da olduğu gibi, sahnede farklı anlamlartaşıyan, mekân ve zamanı iç içe geçiren sıcak (sodyum) vesoğuk (iyodür) ampuller de kullanıyorum.

Işıklar, “sahneye” katkıda bulunan bir unsur değildir. Yaratımsürecinin bir parçasıdır; görevi sadece sahneyi aydınlatmaktanibaret değildir. Her bir seyirci gözünün farklı biçimde algıladığıduygulara ortak bir yön vermektir.

Il teatro comicoKomik Tiyatrodi / yazar Carlo Goldoniadattamento e regia / uyarlayan ve yönetenRoberto Latini

foto di scena / sahne fotoğrafçısı Masiar Pasquali

Carlo Goldoni(1707 - 1793) È uno deimassimidrammaturghiitaliani. Nato aVenezia,manifesta

giovanissimo il suo interesse per ilteatro. Si dice si sia cimentato nellascrittura della sua prima pièceteatrale all’età di otto anni. Lontanodalle tradizioni neoclassiche del XVIIsecolo come dalla clownerieimprovvisata della Commediadell’Arte, Goldoni sviluppa unacommedia di maniera fondata sulsuo interesse per il genere umanoe arricchita da osservazioni critichesulla società del tempo. Le sueopere sono la prova dell’occhioattento alle difficoltà, ai paradossi ealle ingiustizie della vita. Viaggiandoattraverso l’Italia, scrive più stesuredel Servitore di due padroni e lomette in scena per la prima voltanel 1747. Tra il 1750 e il 1751Goldoni scrive sedici celebri“commedie nuove”, considerate ilmanifesto delle sue idee teatrali. Sistabilisce a Venezia, dove lavoranove anni al Teatro San Luca. Nelcorso della carriera, è attaccato danumerosi rivali; in particolare CarloGozzi non accetterà mai leinnovazioni da lui portate al teatro.Nel 1761 Goldoni abbandonal’Italia per raggiungere la ComédieItalienne a Parigi. Trascorre gli ultimianni malato e triste, afflitto da unaforma depressiva che descrive neiMémoires autobiografici. Goldoniha scritto 120 commedie, tra cuicapolavori come La locandiera, I rusteghi, Le baruffe chiozzotte, Il teatro comico, Il ventaglio, I due gemelli veneziani, Il campiello,La trilogia della villeggiatura, Una delle ultime sere di Carnovalee molte altre.

Carlo Goldoni, İtalya’nın en büyükoyun yazarlarından biridir.Venedik’te doğdu, tiyatroya olanilgisini çok küçük yaşlarda başladı.İlk oyununu sekiz yaşında yazmayaçalıştığı söylenir. 17. yüzyılınneoklasik geleneklerinden veCommedia dell’Arte’nin doğaçlamakomiğinden uzak duran Goldoni,yeni bir komedi anlayışı geliştirdi veo toplum üzerindeki eleştirelgözlemlerle türünü zenginleştirdi.Eserlerinde, zorlukları, çelişkileri veadaletsizliği kendine has bir biçimdeyansıttı. İtalya’yı dolaşırken İkiEfendinin Uşağı’nın onlarca taslağınıhazırladı. Oyun, 1747 yılındasergilendi. 1750 ve 1751 yıllarıarasında Goldoni, manifestosuolarak da kabul edilen ve on altıgüldürü diye bilinen “yeni komedi”yiyazdı. Venedik’e taşındı ve dokuzsene boyunca Teatro San Luca’daçalıştı. Kariyeri boyunca muhaliflerinsaldırılarına maruz kaldı. ÖzellikleCarlo Gozzi, tiyatro alanındakiyeniliklerini asla kabul etmedi.1761’de İtalya’dan ayrıldı veParis’te la Comédie Italienne’akatıldı. Son yıllarını hasta ve üzgünolarak geçirdi; otobiyografikanılarında anlattığı ruhsal birrahatsızlıktan şikayetçiydi. OtelciKadın, Yabanlar, ChioggiaKavgaları, Komik Tiyatro, Yelpaze,Meydan, Sayfiye Maceraları,Sayfiye Maceraları, Karnavalın SonAkşamlarından Biri yazdığı 120eserden en bilinenleridir.

Elena Bucci(Placida / Rosaura / Beatrice)

Attrice,regista,autrice, hafatto partedellacompagnia diLeo deBerardinispartecipandoa moltispettacoli, da

Re Lear ad Amleto, da I giganti dellamontagna a Il ritorno diScaramouche. Fonda con MarcoSgrosso la compagnia Le BelleBandiere, per la quale crea progetti espettacoli spaziando da scrittureoriginali a drammaturgie classiche econtemporanee, da commistioni tradiversi codici artistici, a eventi per ilrecupero di spazi dimenticati. Hadiretto e interpretato opere diShakespeare, Brecht, Ibsen, Goldoni,Sofocle, Čechov, Euripide, Dorfman,Laclos e, con Sgrosso, lorodrammaturgie e testi di Plauto,Pirandello, Pinter, Molière, Ionesco,Bernhard, con il sostegno di CentroTeatrale Bresciano, Emilia RomagnaTeatri, Ravenna Festival, TeatroMercadante, Teatro Metastasio. È autrice di drammaturgie spessointrecciate alla musica e ha registratospettacoli per Radio e TelevisioneItaliana. Ha ricevuto il Premio Hystrio-ANCT, ilPremio Eleonora Duse, due PremiUbu come migliore attriceprotagonista e non protagonista, e,per la compagnia, il Premio ETIOlimpici del Teatro, il Premio HystrioAltre Muse, il Premio Viviani. Halavorato come attrice con RobertoLatini, Valter Malosti, Mario Martone,Claudio Morganti, Cesare Ronconi; alcinema con Pappi Corsicato, RaoulRuiz, Tonino de Bernardi, LucaGuadagnino (Chiamami con il tuonome, candidato all’Oscar nel 2017).Si è occupata di alta formazione

del Teatro, Hystrio Altre Muse, PremioViviani – che, oltre alla cura di eventi sulterritorio, tra cui la ristrutturazione delTeatro Comunale di Russi, producespettacoli che spaziano da scritturesceniche originali alla drammaturgiacontemporanea (da Brecht a Dorfman,da Ionesco a Pinter, da Achternbuscha Bernhard) e alla rilettura dei classici(Pirandello, Plauto, Molière e Kleist,Shakespeare, Goldoni, Ibsen,Dostoevskji, Sofocle, Čechov, Euripide,Laclos), di cui alcuni diretti da ElenaBucci e altri interpretati e diretti da soloo a quattro mani. Nel 2005 inizia lacollaborazione con il Centro TeatraleBresciano e nel 2017 con EmiliaRomagna Teatri. Tra il 2004 e il 2017ha partecipato a diversi progetti diFarneto Teatro con la regia di MaurizioSchmidt, dal Decameron di Boccaccioa testi di Machiavelli, Shakespeare ePinter. Ha diretto laboratori dipedagogia teatrale per l’Università diBologna, la Scuola Paolo Grassi diMilano e l’Accademia Teatrale Veneta einsegna stabilmente all’AccademiaNico Pepe di Udine. Ha preso parte aspettacoli con la regia di CesareRonconi, Mario Martone, Raul Ruiz,Claudio Morganti, FrancescoMacedonio. Nel cinema ha lavorato infilm diretti da Raul Ruiz, Tonino deBernardi, Luca Guadagnino (Chiamamicol tuo nome, candidato al premioOscar come miglior film del 2017).

Marco Sgrosso (Tonino / Pantalone / Eleonora)

Oyuncu, yönetmen ve pedagog.Alessandra Galante Garrone’ninyönettiği Bolonya Tiyatro Okulu’ndanmezun oldu. Carlo Merlo, PierreByland, Sandro Sequi, ThierrySalmon’un oyunculuk çalışmalarıylaeğitimine devam etti. 1985’te Leo deBerardinis’in ekibine katıldı ve on beşoyunda yer aldı. 1993’te Elena Bucci ileberaber Le Belle Bandiere’yi kurdu.Topluluk, farklı oyunlarla TiyatroOlimpiyatları Ödülü, Hystrio-Altre MuseÖdülü, Viviani Ödülü’nü kazandı. TeatroComunale di Russi’nin yenidenyapılandırılması dışında, BertoldBrecht’ten Ariel Dorfman’a, EugeneIonesco’dan Harold Pinter’e, HerbertAchternbusch’dan ThomasBernhard’a varıncaya dek özgünmetinlerin çağdaş yorumları veklasiklerin (Luigi Pirandello, Plautus,Molière,Heinrich von Kleist, WilliamShakespeare, Carlo Goldoni, HenrikIbsen, Fyodor Dostoevskji, Sofokles,Anton Çehov, Euripides, PierreChoderlos de Laclos) yenidenyorumlanması ile ilgilendi. Topluluğunbazı oyunlarını Elena ve diğeroyuncular, bazılarını ise kendisi yönetti.2005’te Centro Teatrale Bresciano,2017'de Emilia Romagna Teatri ileçalışmaya başladı.2004-2017 yılları arasında FarnetoTeatro’ya katıldı. YönetmenliğiniMaurizio Schmidt’in yaptığıBoccaccio’nun Decameron’unda,Niccolo Macchiavelli, WilliamShakespeare ve Harold Pinter’inoyunlarında yer aldığı projelergerçekleştirdi. Bolonya Üniversitesi,Milano Scuola Paolo Grassi,Accademia Teatrale Veneta’da tiyatropedagojisi eğitimleri verdi. Halen UdineNico Pepe Akademisi’nde görevinedevam etmektedir. Tiyatroda, CesareRonconi, Mario Martone, Raul Ruiz,Claudio Morganti, FrancescoMacedonio; sinemada ise Raoul Ruiz,Tonino de Bernardi, Luca Guadagnino(Beni Adınla Çağır, 2017 Oscar Ödülüadayı) gibi yönetmenlerle çalıştı.

Gianluca Misiti(musiche e suono)

Musicista ecompositore,nasce aRoma il 22ottobre 1970,e inizia alavorare ametà deglianni Novantanell’ambitodella musica

leggera italiana suonando eincidendo come tastierista pernumerosi artisti tra cui Max Gazzè,Paola Turci, Marina Rei masoprattutto Daniele Silvestri con ilquale ha all’attivo numerosi concertiin Italia e all’estero e con cuicollabora attualmente in studio e live.Tra il 1994 e il 2018 componemusiche di scena per gli spettacoliteatrali dell’attore-regista RobertoLatini, con i quale fonda lacompagnia Fortebraccio Teatroriconosciuta dal 1999 dal Ministeroper i Beni e le Attività Culturali.Sempre in ambito teatrale collaboracon la Compagnia Sandro Lombardie con Alessandro Fabrizi.Dal 2008 compone colonne sonoresoprattutto per il cinema e la tv.Nel 2013 ottiene la nomination aiDavid di Donatello nella sezioneMiglior canzone originale perBuongiorno papà di E. Leo e nel2015, nella sezione Miglior Colonnasonora al Premio InternazionaleCinearti, per La Chioma di Berenice. Nello stesso anno vince il premiospeciale Telesio d’Argento al FestivalLa Primavera del Cinema Italiano perla colonna sonora di Noi e la Giuliasempre di Leo e il Premio Ubu comeMiglior progetto sonoro o musicheoriginali per lo spettacolo I gigantidella montagna, riconoscimentoottenuto anche nel 2017, nellastessa sezione, con Cantico deicantici, entrambi per la regia di Roberto Latini.

Gianluca Misiti (müzik ve ses)

Müzisyen ve besteci. 1970’teRoma’da doğdu. 1990'lı yılların ortasından itibarenaralarında Max Gazzè, Paola Turci,

carriera lavora inoltre sia in prosa sianell’opera lirica con molti altri registitra cui Peter Greenaway, AlvisHermanis, Gabriele Lavia, FedericoTiezzi, Claudio Tolcachir, ClaudioLonghi, i ricci/forte, Giorgio Sangatie molti altri. La reciproca stima chelo lega allo stilista Antonio Marras loporta a collaborare stabilmente conquest’ultimo in diverse installazioni espettacoli teatrali.

Gianluca Sbicca(kostüm)

1973’te Perugia’da doğdu. MilanoBrera Akademisi’nde eğitim aldı.Okulda tanıştığı Simone Valsecchi ileberaber 2008’e kadar farklı projelereimza attı. Moda alanındaki çeşitlideneyimlerden sonra, 2001’de LucaRonconi ile çalıştığı bir oyunsırasında tiyatroya ilgi duymayabaşladı. Kendisiyle son projesi olanLehman Trilogy’ye dek, on beş yılboyunca, birlikte çalıştı.Luca Ronconi ile çalışmalarıarasında Mariangela Melato’nunoynadığı Amor nello Specchio,Zincire Vurulmuş Prometheus,Bakkhalar, Kurbağalar, Peccato cheFosse Puttana, Yahudi Düşmanlarıyahut Professor Bernhardi, DiarioPrivato, Lo specchio del Diavolo,Troilus ve Cressida, La Modestia,Santa Giovanna dei Macelli, IlPanico, Celestina Laggiù Vicino alleConcerie in Riva al Fiumegösterilebilir. Kariyeri boyunca çeşitlilirik opera eserlerine imzasını attı. Peter Greenaway, Alvis Hermanis,Gabriele Lavia, Federico Tiezzi,Claudio Tolcachir, Claudio Longhi,Giorgio Sangati’nin de aralarındabulunduğu pek çok farklıyönetmenle çalıştı. TasarımcıAntonio Marras’la duyduklarıkarşılıklı saygı, onun çeşitlienstalasyonlar ve oyunlarda kalıcıolarak görev almasını sağladı.

Max Mugnai(ışık)

1972’de Roma’da doğdu. 1991’deTeatro di via Speroni’de ışıkteknisyeni olarak çalışmaya başladı. Roberto Latini ve Gianluca Misiti ile,ışık tasarımcısı ve teknik müdürolarak çalıştığı, FortebraccioTeatro’yu kurdu. 1995’ten bu yanaoyuncu ve yönetmen Ilaria Drago ileçalışmaktadır. 1998 ile 2001 yıllarıarasında Leo de Berardinis’intopluluğunda (Lear Opera, TotòPrincipe di Danimarca, Come unaRivista, Past Eve and Adam’s) ışıktasarımcısı Maurizio Viani’nin elektrikteknisyenliğini yaptı. Le Belle Bandiere, Sistemi DinamiciAltamente Instabili, Diablogues,Marco Manchisi, Farneto Teatro gibifarklı tiyatro ve dans topluluklarıylaçalıştı. Enzo Vetrano ve StefanoRandisi’nin yönettiği L’onorevole(2015) ve Assassina (2017)filmlerinin ışık tasarımını yaptı.

Marina Rei gibi isimlerin de yer aldığıpek çok müzisyenin klavyeciliğiniyaptı. Daniele Silvestri ile birlikteİtalya’da ve yurtdışında konserlerverdi; halen stüdyo kayıtlarında vecanlı performanslarında yeralmaktadır. 1994 ve 2018 yılları arasında oyuncuve yönetmen Roberto Latini’nin oyunmüziklerini besteledi. 1999 yılında,Kültürel Miras ve Etkinlikler Bakanlığıtarafından desteklenen, FortebraccioTeatro’nun kurucularından biri oldu.Kurum dışında Compagnia SandroLombardi ve Alessandro Fabrizi ileçalışmalarına devam etmektedir.2008’den beri sinema ve televizyoniçin film müzikleri yapmaktadır.2013’te Edoardo Leo’nunBuongiorno Papà filmiyle David diDonatello Ödülleri’nde “En İyi ÖzgünŞarkı” dalında, 2015’te La Chioma diBerenice adlı parçasıyla UluslararasıCinearti Ödülleri’nde “En İyi FilmMüziği” dalında aday gösterildi.Aynı yıl Edoardo Leo’nun Noi e laGiulia eseriyle “En İyi Film Müziği”dalında İtalyan Sineması LaPrimavera Festivali’nde, “TelesioD’Argento Özel Ödülü”nü kazandı.Roberto Latini’nin yönettiği DağınDevleri ve Cantico dei Canticioyunlarıyla “En İyi Ses/Özgün Müzik”dalında Ubu Ödülü’nü kazandı.

presso: Università di Bologna,Accademia Nico Pepe, Scuola PaoloGrassi di Milano, L’Arboreto diMondaino, Scuola del Teatro Stabiledi Torino, Napoli Teatro Festival. Hapubblicato su volumi e riviste ed è inuscita una raccolta di suedrammaturgie (CUE Press).www.lebellebandiere.itbuccielena.blogspot.it

Elena Bucci(Placida / Rosaura / Beatrice)

Oyuncu, yönetmen ve yazar. Leo deBerardinis’in topluluğunda, KralLear’dan Hamlet’e, DağınDevleri’nden Il ritorno diScaramouche’a pek çok oyunda yeraldı. Marco Sgrosso ile Le BelleBandiere’yi kurdu. Özgün metinlerdenklasik ve çağdaş yorumlara, farklısanatsal dinamiklerinden unutulmuşmekanlara yeniden hayat vermeyevaran pek çok projenin yaratıcısı oldu. William Shakespeare, Bertold Brecht,Henrik Ibsen, Carlo Goldoni,Sofokles, Anton Çehov, Euripides,Ariel Dorfman, Pierre Choderlos deLaclos’un oyunlarını yorumladı veyönetti. Ayrıca, Marco Sgrosso ileberaber, Centro Teatrale Bresciano,Emilia Romagna Teatri, RavennaFestivali, Teatro Mercadante, TeatroMetastasio’nun çatısı altında Plautus,Luigi Pirandello, Harold Pinter,Moliere, Eugene Ionesco, ThomasBernhard’ın metinlerini yenidenyorumladı. İtalyan Radyo veTelevizyonu için programlar çekti. Kazandığı ödüller arasında, Hystrio-ANCT Ödülü, Eleonora Duse Ödülü,“En İyi Kadın Oyuncu” ve “En İyiYardımcı Kadın Oyuncu” olmak üzereiki kez Ubu Ödülü, ETI TiyatroOlimpiyatları Ödülü, Hystrio-AltreMuse Ödülü, Viviani Ödülü yeralmaktadır. Tiyatroda, Roberto Latini, ValterMalosti, Mario Martone, ClaudioMorganti, Cesare Ronconi; sinemadaise Pappi Corsicato, Raoul Ruiz,Tonino de Bernardi, LucaGuadagnino (Beni Adınla Çağır, 2017Oscar Ödülü Adayı) gibiyönetmenlerle çalıştı.Bolonya Üniversitesi, Accademia NicoPepe, Milano Scuola Paolo Grassi,Mondaino L’Arboreto, Torino Scuoladel Teatro Stabile, Napoli TiyatroFestivali’nde eğitmenlik yaptı. Yazıları,dergi ve gazetelerde yer aldı.Metinlerinden hazırlanan bir seçki,baskı aşamasındadır. (CUE Press)www.lebellebandiere.itbuccielena.blogspot.it

28 29

Roberto Latini(adattamento, regia, Orazio)

Attore, autore,regista, è natoa Roma nel1970. Si èformato aRoma pressoIl Mulino diFiora, Studiodi Recitazionee di ricercateatrale

diretto da Perla Peragallo, dove si èdiplomato nel 1992.Fondatore negli anni dellecompagnie Teatro Es, ClessidraTreatro ha creato FortebraccioTeatro, compagnia riconosciuta dalMinistero per i Beni e le Attivitàculturali dal 1999.Si è laureato discutendo una tesi inMetodologia e Critica delloSpettacolo presso la facoltà diLettere e Filosofia dell’Universitàdegli Studi di Roma “La Sapienza”.Tra i riconoscimenti ricevuti in Italia, ilPremio Sipario, due volte il PremioUbu, il Premio della Critica nel 2015.Ha diretto il Teatro San Martino diBologna dal 2007 al 2012. Tra i suoi titoli più recenti, Quartett diH. Müller, Cantico dei cantici (di cuiè anche autore), Amleto + Die Fortinbrasmaschine, daW. Shakespeare e H. Müller, I gigantidella montagna di L. Pirandello, Il servitore di due padroni da C. Goldoni (regia di Antonio Latella),Scene di Woyzeck di Büchner/Berg(regia di Federico Tiezzi), Ubu Roi diA. Jarry e L’uomo dal fiore in boccadi L. Pirandello.

Roberto Latini(uyarlayan, yöneten, Orazio)

Oyuncu, yazar ve yönetmen.1970’te Roma’da doğdu. Eğitimini, Roma’da PerlaPeragallo’nun genç oyuncular içinkurduğu oyunculuk ve tiyatroaraştırmaları stüdyosu olan Il Mulinodi Fiora’da aldı ve 1992’de buradanmezun oldu. Teatro Es ve Clessidra Teatrotopluluklarının kurucularındandır.Ayrıca 1999 yılından bu yanaKültürel Miras ve Etkinlikler Bakanlığıtarafından desteklenen TeatroFortebraccio’nun da kurucusudur. Roma La Sapienza Üniversitesi,Edebiyat ve Felsefe Fakültesi’nden“Sahne Sanatları Metodolojisi veEleştirisi” konulu teziyle mezun oldu.Sipario Ödülü, iki kez Ubu Ödülü ve2015 yılı Eleştirmen Ödülü almışolduğu önemli ödüller arasındadır.2007 ile 2012 yılları arasındaBolonya’daki Teatro SanMartino’nun yöneticiliğini yaptı. En son çalışmaları arasında HeinerMüller’in yazdığı Quartett, Canticodei Cantici (yazarlığını da yaptığı),William Shakespeare ve HeinerMüller’in oyunlarından yenidenyorumladığı Hamlet + DieFortinbrasmaschine, LuigiPirandello’nun Dağın Devleri,Antonio Latella’nın yönettiği CarloGoldoni’nin İki Efendinin Uşağı,Federico Tiezzi’nin yönettiği GeorgBüchner ve Alban Berg’ineserlerinden uyarlanan Scene diWoyzeck, Alfred Jarry’nin yazdığıKral Übü ve Luigi Pirandello’nunyazdığı Ağzı Çiçekli Adam yeralmaktadır.

Marco Rossi(scene)

Nato aFirenze,diplomatoall’Accademiadi Belle Artidella suacittà.Ha realizzatole scenografiedi quattordicispettacoli di

Luca Ronconi al Piccolo Teatroincluso l’ultimo grande successo,Lehman Trilogy di Stefano Massini(Teatro Grassi, 2015). Ha vinto trevolte il Premio UBU – massimoriconoscimento teatrale italiano –per la migliore scenografia. Per ilPiccolo ha curato anche le scene dispettacoli di altri registi, tra cuiFederico Tiezzi, Roberto Latini,Carmelo Rifici, Mauro Avogadro,Giorgio Sangati, Emiliano Bronzino.Tra gli altri registi con cui halavorato, Michele Placido e MassimoPopolizio.

Marco Rossi(sahne tasarımı)

Floransa’da doğdu. Floransa GüzelSanatlar Akademisi’nden mezunoldu. Piccolo Teatro’da, StefanoMassini’nin yazdığı Lehman Trilogy(Teatro Grassi, 2015) de dahil olmaküzere, Luca Ronconi’nin on dörtoyununun sahne tasarımını yaptı.İtalya’nın en prestijli tiyatro ödülüolan Ubu Ödülü’nü “En İyi SahneTasarımı” dalında, üç kez kazandı.Piccolo Teatro çatısı altında FedericoTiezzi, Roberto Latini, Carmelo Rifici,Mauro Avogadro, Giorgio Sangati,Emiliano Bronzino’nun da aralarındabulunduğu farklı yönetmenlerleçalıştı. Ayrıca Michele Placido veMassimo Popolizio da kurumdışında çalıştığı önemliyönetmenlerdendir.

Gianluca Sbicca(costumi)

Nato aPerugia nel1973, studiascenografiaall’Accademiadi Brera diMilano doveincontraSimoneValsecchi,con il quale

inizia una solida collaborazione,proseguita fino al 2008, che liporterà a firmare insieme diversiprogetti. Dopo varie esperienze nelcampo della moda, si avvicina alteatro iniziando nel 2001 lacollaborazione con Luca Ronconiproseguita per 15 anni fino al suoultimo spettacolo, Lehman Trilogy. Tra i molti spettacoli firmati per ilMaestro ricordiamo: Amor nellospecchio con Mariangela Melato,Prometeo incatenato, Baccanti,Rane, Peccato che fosse puttana,Professor Bernhardi, Diario privato,Lo specchio del diavolo, Troilo eCressida, La modestia, SantaGiovanna dei macelli, Il panico eCelestina laggiù vicino alle conceriein riva al fiume. Nel corso della sua

Max Mugnai (luci)

Nato a Romanel 1972,inizia alavorarenell’ambitoteatrale nel1991 cometecnico luci alTeatro di viaSperoni(Roma).

È il co-fondatore, insieme a RobertoLatini e Gianluca Misiti, dellacompagnia Fortebraccio Teatro, perla quale è direttore tecnico edisegnatore luci.Dal 1995 ad oggi collabora conl’attrice regista Ilaria Drago.Dal 1998 al 2001 è stato l’elettricistadi Maurizio Viani nella compagnia diLeo de Berardinis (Lear Opera, Totòprincipe di Danimarca - Rai 2palcoscenico, Come una rivista,Past Eve and Adam’s).Ha collaborato con diversecompagnie di teatro e danza delpanorama italiano, tra cui Le BelleBandiere, Sistemi DinamiciAltamente Instabili, Diablogues,Marco Manchisi, Farneto Teatro.Ha firmato le luci de L’onorevole(2015) e di Assassina (2017) per laregia di Enzo Vetrano e StefanoRandisi.

Marco Sgrosso (Tonino / Pantalone / Eleonora)

Attore, registae pedagogo, sidiploma allaScuola diTeatro diBolognadiretta daAlessandraGalanteGarrone estudia in

laboratori con Carlo Merlo, PierreByland, Sandro Sequi, Thierry Salmon.Nel 1985 entra nella compagnia di Leode Berardinis, partecipando a quindicispettacoli. Nel 1993 fonda con ElenaBucci la Compagnia Le BelleBandiere – insignita dei Premi Olimpici

Marco Manchisi(Lelio)

È nato aNapoli il7/11/1961.Ha lavoratocon lecompagnie diAntonioNeiwiller(Titanic theend, 1982/83;Storia naturale

infinita, 1987; La natura nonindifferente, 1988) e di Leo deBerardinis (Ha da passa’ ‘a nuttata,1989; Totò principe di Danimarca,1991/92; Il ritorno di Scaramouche,1994/95; Lear Opera, 1998),collaborato con Toni Servillo, EnzoMoscato (Rasoi, dal 1991 al 1999)Mario Martone (I dieci comandamenti,2001/02), Alessandro Benvenuti,Francesco Rosi (Napoli milionaria!,2003/05; Le voci di dentro, 2006/08),Luca De Filippo, Eric Lacascade (LesEstivants, 2009/10), Teresa Ludovico(Il malato immaginario, 2009; Vitespezzate, 2012), Marco Baliani (Corpieretici, 2015), MichelangeloCampanale (L’abito nuovo, 2016). Dal1990 scrive e mette in scena i suoispettacoli tra cui: Pulcinella e la damabianca di Otello, Il fantoccio, Pulcibeat, La corona sognata, Il corpo diTotò. Nel cinema ha recitato in filmdiretti da: Mario Martone, GabrieleSalvatores, Raul Ruiz, Abel Ferrara,Antonietta de Lillo, Silvana Maya.

Marco Manchisi(Lelio)

1961’de Napoli’de doğdu. 1982’den 1988’e Antonio Neiwiller’inyönettiği Titanic The End, StoriaNaturale İnfinita, La Natura Nonİndifferente, oyunlarında yer aldı.1989’Dan 1998’e Leo de Berardinisile Ha Da Passa’ ‘a Muttata, TotòPrincipe di Danimarca, Il Ritorno diScaramouche, Lear Operaoyunlarında çalıştı. 1991ve 2016 yıllarıarasında Toni Servillo Enzo Moscato,Mario Martone, Alessandro Benvenuti,Francesco Rosi, Luca De Filippo, EricLacascade, Teresa Ludovico, MarcoBaliani, Michelangelo Campanale gibiyönetmenlerle farklı projelergerçekleştirdi. 1990’dan bugünearalarında Pulcinella e la Dama Biancadi Otello, Il Fantoccio, Pulci Beat, LaCorona Sognata, Il Corpo di Totò’nunda olduğu pek çok oyun yazdı vesahneye koydu. Yönetmen MarioMartone, Gabriele Salvatores, RaulRuiz, Abel Ferrara, Antonietta de Lillo,Silvana Maya’nın filmlerinde rol aldı.

Lucia Marinsalta (Vittoria / Colombina)

Nata aMacerata nel1989, inizia lasua formazioneartistica aRoma;continua aMilano, quandonel 2012 vieneammessa allascuola del

Piccolo Teatro, diretta da LucaRonconi, suo maestro, dal quale vienediretta in due spettacoli, Pornografia di

Francesco Pennacchia (Petronio / Dottore)

Nato l’08/05/1971,ad Altamura(BA).Nell’Ottobre1999 si laureacon lodepressol’Universitàdegli Studi diSiena in

Lettere Moderne. Attore e registapresso il centro di produzione ericerca teatrale LaLut, a Siena, dal1995 al 2013, partecipa a numeroseproduzioni. Diretto da AlfonsoSantagata, dal 1999 a oggi, è indiversi spettacoli, tra cui Tragedia a‘mmare, Eidos (Apparizioni), Se la nuì,Tragedia a Gibellina, Requie al’anema soja, tratto da due atti unici diEduardo De Filippo, InterniScespiriani. Attore con Egumteatrodal 2001 al 2010 prende parte aspettacoli su testi di Wedekind,Beckett, Molière. Ha recitato anchecon le compagnie Diablogues (2005-2010) e Teatropersona (2010-2016).Con Fortebraccio Teatro, diretto daRoberto Latini, dal 2016 a oggi recitain Ubu Roi, di Alfred Jarry,Metamorfosi, tratto da Le Metamorfosi di Ovidio.

Francesco Pennacchia (Petronio / Dottore)

1971’de Altamura’da doğdu.1999’da Siena Üniversitesi, ÇağdaşEdebiyat bölümünden mezun oldu.1995-2013 yılları arasında Sienatiyatro araştırmaları merkezi olanLaLut’ta oyuncu ve yönetmen olarakgörev aldı. 1999’dan günümüzeAlfonso Santagata’nın yönettiği Eidos(Apparizioni), Se la Nuì, Tragedia aGibellina, Requie a l’Anema Soja veEduardo De Filippo’nun eserindenuyarlanan olan Interni Scespirianioyunlarında rol aldı. 2001-2010 yıllarıarasında Egumteatro’da FrankWedekind, Samuel Beckett veMolière uyarlamalarında oynadı.2005-2010 yılları arasındaDiablogues, 2010-2016 arasında iseTeatropersona topluluğuyla sahneyeçıktı. Fortebraccio Teatro’sunda,Roberto Latini’nin yönettiği AlfredJarry’nin Kral Übü ve Ovidius’unDönüşümler oyunlarında yer aldı.

Savino Paparella(Anselmo / Brighella)

Nasce il16/03/1973 aMilano, dove siforma comeattore pressolo “Studio-laboratoriodell’attore”diretto da RaulManso.Dopo vari anni

presso il laboratorio di Manso,collabora con alcuni registi, tra cuiMarco Baliani, Antonio Rosti e FilippoArcelloni. Dal ‘99 al 2016, inizia, comeattore, una collaborazione conFondazione Pontedera Teatro, con ilregista Roberto Bacci, per spettacolida testi di Gončarov, Thomas Mann,Beckett, Shakespeare, Eraclito,Pirandello tra gli altri.Dal 2011 a oggi è attore neglispettacoli diretti da Roberto Latini(Fortebraccio Teatro) Ubu Roi, di A. Jarry, nel ruolo di Padre Ubu;Seppur voleste colpire, programma dibattaglie per la resistenza teatrale, diautori vari; Metamorfosi, da Ovidio.Partecipa a film e cortometraggi,diretto da Bruno Bigoni, B. Pederzoli,A. Bocola e P. Vari. È attore in diverse fiction Rai, tra cuiLa Squadra e Terapia d’urgenza.

Savino Paparella (Anselmo / Brighella)

1973’te Milano’da doğdu. RaulManso’nun yönetimindeki “Studio-Laboratorio dell’Attore” oyunculukokulundan mezun oldu. Marco Baliani, Antonio Rosti ve FilippoArcelloni gibi sanatçılarla çalıştı. 1999-2016 yılları arasında Pontedera TeatroVakfı’nda yönetmen RobertoBacci’nin İvan Gončarov, ThomasMann, Beckett, Shakespeare,

Heraklitos, Luigi Pirandello’nuneserlerinden uyarladığı oyunlarda yeraldı. Roberto Latini’nin FortebraccioTeatro’da yönettiği Alfred Jarry’ninKral Übü; Ovidius’un Dönüşümleroyunu ve farklı yazarın oyunlarıylatiyatro direnişi için mücadele programıolan Seppur Voleste Colpireprojesinde yer aldı.Bruno Bigoni, B. Pederzoli, A. Bocolave P. Vari’nin yönettiği kısa filmlerde rolaldı. İtalyan kanalı Rai’de aralarında LaSquadra ve Terapia d’Urgenza’nın daolduğu televizyon dizilerinde oynadı.

30 31

Marco Vergani (Eugenio / Florindo)

Dopo lalaureaspecialisticain Lettere eFilosofiapressol’UniversitàSapienza diRoma,frequental’École des

Maîtres, con Giancarlo Cobelli, e ilCentro Teatrale Santacristina direttoda Luca Ronconi. In teatro, hainterpretato diversi ruoli e lavoratocon i più grandi maestri della scenaitaliana: Luca Ronconi, GiancarloCobelli, Giancarlo Nanni, Andrea De Rosa, Roberto Latini, Andrée

Gombrowicz e Celestina- laggiù vicinoalle concerie in riva al fiume di MichelGarneau da de Rojas. Nel 2014 vince ilpremio come miglior attriceprotagonista al MonFilmFestival, inPiemonte, per il cortometraggio LaSete di Micol Rosso e Simone Rivoire.Diretta da Carmelo Rifici collabora colTeatro Stabile di Bolzano nellospettacolo scritto da Andrea CastelliSanguinare inchiostro. Ha lavorato conDamiano Michieletto in Divine Parole diValle-Inclán, e ne L’opera da tre soldi diBrecht. Nel 2016 entra a far parte dellacompagnia dell’Arlecchino servitore didue padroni di Strehler. Nel 2017 hacollaborato ancora col Piccolo Teatrone Il Principe Ranocchio Swing eCappuccetto Rosso Rock, spettacoloper bambini con la regia di Stefano de Luca. Sempre nel 2017, è stata inscena al Teatro della Cooperativa con5 centimetri d’aria, spettacolo sulfenomeno dei rapimenti a scopoestorsivo degli anni ’70, con la regia diMarco Rampoldi. Nel 2018, ancoracon de Luca, è in Alice nel paese dellemeraviglie.

Lucia Marinsalta (Vittoria / Colombina)

1989’da Macerata’da doğdu. Sanateğitimine Roma’da başladı; 2012senesinde hocası Luca Ronconitarafından Piccolo Teatro’ya kabuledilince eğitimine Milano’da devam etti.Bu süreçte Witold Gombrowicz’inyazdığı Pornografi ve MichelGarneau’nun Fernando de Rojas’ınkitabından uyarladığı Celestina- LaggiùVicino alle Concerie in Riva al Fiumeoyunlarında yer aldı. 2014’de PiemonteMonFilmFestival’inde Micol Rosso veSimone Rivoire’nın La Sete adlı kısafilmindeki performansıyla “En İyi KadınOyuncu” Ödülü’nü aldı. Carmelo Rificiyönetimindeki Bolzano TeatroStabile’de Andrea Castelli’nin yazdığıSanguinare İnchiostro adlı oyunda rolaldı. Ramon del Valle-Inclán’ın DivineParole ve Bertold Brecht’in ÜçKuruşluk Opera oyunlarında DamianoMichieletto ile oynadı. 2016’da GiorgioStrehler’in Arlecchino İki EfendininUşağı oyununa dahil oldu. 2017’dePiccolo Teatro’da Stefano de Luca’nınyönettiği, çocuklara yönelik, Il PrincipeRanocchio Swing ve CappuccettoRosso Rock ve Alice nel paese dellemeraviglie (2018) ve Teatro dellaCooperativa Tiyatrosu’nda MarcoRampoldi’nin yönettiği 5 Centimetrid’Aria oyunlarında yer aldı.

Ruth Shammah, Ferdinando Bruni,Barbara Nativi, Sergio Fantoni. Recentemente è stato interprete delmonologo L’eternità dolcissima diRenato Cane di Valentina Diana,regia di Vinicio Marchioni. In giovaneetà ha studiato musica; si dedica adattività di volontariato con i nonvedenti, pratica quotidianamenteAshtanga yoga e compie spessoviaggi in India.

Marco Vergani (Eugenio / Florindo)

Roma La Sapienza Üniversitesi’ndeEdebiyat ve Felsefe alanında yükseklisansını tamamladıktan sonraGiancarlo Cobelli’nin yönettiği Écoledes Maîtres’de ve Luca Ronconi’ninyönettiği Centro TeatraleSantacristina’da eğitimine devametti. Luca Ronconi, GiancarloCobelli, Giancarlo Nanni, Andrea DeRosa, Roberto Latini, Andrée RuthShammah, Ferdinando Bruni,Barbara Nativi, Sergio Fantoni gibibüyük ustalarla aynı sahneyipaylaştı. Valentina Diana’nın yazdığı,Vinicio Marchioni’nin yönettiğiL’Eternità Dolcissima di RenatoCane adlı tek kişilik oyunda oynadı. Genç yaşlarda müzikle ilgilendi.Görme engelliler için gönüllüetkinliklerde çalışmaktadır. Sık sıkHindistan'a seyahat eder veAshtanga yoga pratiğini uygular.

Piccolo Teatro di Milano - Teatro d’Europa

Fondato il 14 maggio 1947 da Giorgio Strehler, Paolo Grassi eNina Vinchi, è il primo Stabile italiano, in ordine di tempo,nonché il più conosciuto, in Italia e all’estero. L’idea dei fondatori era dare vita a un’istituzione sostenuta dalloStato e dagli enti locali in quanto pubblico servizio necessario albenessere dei cittadini. Dal 1991 è “Teatro d’Europa”. Il Piccolo gestisce tre sale: la sede storica, Piccolo TeatroGrassi, ove un restauro conservativo ha “scoperto” e restituitoalla città lo splendido e polifunzionale Chiostro Rinascimentaleattiguo, intitolato a Nina Vinchi; lo spazio sperimentale del TeatroStudio, dedicato all’attrice Mariangela Melato, dove è ospitataanche la Scuola di Teatro; la sede principale, inaugurata nelgennaio 1998, che porta il nome di Strehler. In settantuno stagioni di attività, il Piccolo ha prodotto oltre 380spettacoli, 200 diretti da Strehler e rimasti nella storia, di autoriche vanno da Shakespeare (La tempesta e Re Lear) a Goldoni(oltre al mitico Arlecchino, Il campiello e Le baruffe chiozzotte),da Brecht (L’opera da tre soldi) a Čechov (Il giardino dei ciliegi). Dal 1998, con il passaggio del testimone a Sergio Escobar e aLuca Ronconi, il Piccolo ha accentuato la dimensioneinternazionale e interdisciplinare, candidandosi quale ideale poloculturale cittadino ed europeo. Nel suo itinerario di ricerca, Ronconi ha proposto al Piccolo iclassici, da Calderón de la Barca a Shakespeare, alternati adautori meno frequentati in teatro (Schnitzler, ProfessorBernhardi) o contemporanei (Lagarce, Bond, Spregelburd tra glialtri), accanto alle versioni per la scena di romanzi (Lolita diNabokov). Riuscito esperimento teatrale è stato Infinities, sutesto del matematico inglese John Barrow, allestito in unmagazzino alla periferia di Milano. L’ultima regia è stata LehmanTrilogy (2015) di Stefano Massini, oggi consulente artistico delteatro. Nelle ultime stagioni così come in quella in corso, il Piccolo haaffidato e affida le produzioni a registi italiani e internazionalicome Mauro Avogadro, Sonia Bergamasco, Mimmo Borrelli,Emma Dante, Declan Donnellan, Jacopo Gassmann, AntonioLatella, Roberto Latini, Damiano Michieletto, Marco Paolini,Carmelo Rifici, Giorgio Sangati, Toni Servillo, Federico Tiezzi,Robert Wilson tra gli altri. Ha ospitato e ospita produzioni firmate dai maggiori artisti datutto il mondo, tra cui, recentemente Lev Dodin, Ivo van Hove,Thomas Ostermeier, Luk Perceval, Milo Rau. È stato in tournéein tutto il mondo, dalla Russia agli Stati Uniti, dalla Cina alGiappone, dall’Europa al Nord Africa, alla Nuova Zelanda. Dal1987 il Piccolo ha una scuola di teatro – fondata da GiorgioStrehler, intitolata a Ronconi e attualmente diretta da CarmeloRifici – che ha diplomato in questi anni 230 attori.

14 Mayıs 1947’de Giorgio Strehler, Paolo Grassi ve Nina Vinchitarafından kuruldu. Dünya çapında en çok tanınan ilk İtalyantiyatrosu oldu. Hem devlet hem de yerel makamlarca desteklenen, halk yararınabir kamu hizmeti gerçekleştirme hayaliyle kurulan tiyatro.1991’de “Teatro d’Europa” adını aldı. Piccolo Teatro üç salondan oluşur: Detaylı bir restorasyonlaşehre yeniden kazandırılan tarihi Piccolo Teatro Grassi, NinaVinchi’nin adını taşıyan eski Rönesans manastırı ve MariangelaMelato’ya adanmış tiyatro okulunu bünyesinde barındıran TeatroStudio. 1998 Ocak ayında açılan mekan Strehler adını taşır.Yetmiş bir tiyatro sezonu boyunca 380’den fazla gösteriye evsahipliği yapmıştır. Giorgio Strehler, William Shakespeare’den(Fırtına ve Kral Lear) Carlo Goldoni’ye (Arlecchino, Il Campiello veLe Baruffe Chiozzotte), Bertolt Brecht ‘ten (Üç Kuruşluk Opera)Anton Çehov’a (Vişne Bahçesi) 200 eserin yönetmenliğini yaptı.1998’de yönetime geçen Sergio Escobar ve Luca Ronconi,tiyatroyu uluslararası bir platforma taşıdı. Ronconi, “Klasikler”bölümünde Calderón de la Barca, William Shakespeare gibiyazarların, az bilinen oyunlarına; “Çağdaşlar” bölümündeVladimir Nabokov’un Lolita’sı gibi bilinen eserlerin uyarlamalarınayer verdi. Ayrıca disiplinler arası çalışmaları tiyatroya taşıdı. İngilizmatematikçi John Barrow’un metninden uyarlanan veMilano’nun banliyölerinden birinde sahnelenen deneysel birtiyatro örneği olan Infinities çok büyük bir başarı kazandı.2015’te yönettiği, Stefano Massini’nin yazdığı Lehman Trilogyson zamanların en ses getiren oyunlarından biri oldu. HalenPiccolo Teatro’nun sanat danışmanlığı görevini sürdürmektedir.Geçen sezonunda, Piccolo Teatro, aralarında Mauro Avogadro,Sonia Bergamasco, Mimmo Borrelli, Emma Dante, DeclanDonnellan, Jacopo Gassmann, Antonio Latella, Roberto Latini,Damiano Michieletto, Marco Paolini, Carmelo Rifici, GiorgioSangati, Toni Servillo, Federico Tiezzi, Robert Wilson gibiisimlerin yapımlarına yer verdi.Lev Dodin, Ivo van Hove, Thomas Ostermeier, Luk Perceval,Milo Rau gibi ustaların eserlerine salonlarında yer vermektedir vekendi yapımlarıyla dünyanın dört bir yanındaki tiyatrolara turnelerdüzenlemektedir.Giorgio Strehler tarafından kurulan, Luca Ronconi adını taşıyanve Carmelo Rifici yönetimindeki Piccolo Teatro Tiyatro Okulu1987’den bugüne 230 oyuncu mezun etmiştir.