บทท� 2

เอกสารและงานวจยท�เก�ยวของ การศกษาวจยการพฒนาชดกจกรรมการเรยนรคณตศาสตร เร�อง การบวก ลบ คณ หารระคน

สาหรบนกเรยนช&นประถมศกษาปท� 3 ผวจยไดศกษาเอกสารและงานวจยท�เก�ยวของ ดงน&

1. หลกสตรแกนกลางการศกษาข&นพ&นฐาน พทธศกราช 2551 2. ชดกจกรรม

3. ผลสมฤทธ6 ทางการเรยน

4. ทกษะกระบวนการทางคณตศาสตร 5. ความพงพอใจ

6. งานวจยท�เก�ยวของ

หลกสตรแกนกลางการศกษาข�นพ�นฐาน พทธศกราช 2551

หลกสตรแกนกลางการศกษาข&นพ&นฐาน พทธศกราช 2551 ไดกาหนดจดมงหมายเพ�อ

พฒนาคณภาพผเรยนใหเปนคนด มปญญา มคณภาพชวตด มความสามารถแขงขนในเวทโลก

ใหสถานศกษามสวนรวมในการพฒนาหลกสตร โดยมประเดนสาคญ ดงน&

1. วสยทศนการเรยนร

หลกสตรแกนกลางการศกษาข&นพ&นฐาน มงพฒนาผเรยนทกคน ซ� งเปนกาลงของชาต ใหเปนมนษยท�มความสมดลท&งทางรางกาย ความร คณธรรม มจตสานกในความเปนพลเมองไทย

และเปนพลโลก ยดม�นในการปกครองตามระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข มความรและทกษะพ&นฐาน รวมท&งเจตคตท�จาเปนตอการศกษาตอการประกอบอาชพ และการศกษา

ตลอดชวต โดยมงเนนผเรยนเปนสาคญบนพ&นฐานความเช�อวา ทกคนสามารถเรยนรและพฒนาตนเอง

ไดเตมตามศกยภาพ (กระทรวงศกษาธการ. 2551 : 4)

2. หลกการ

หลกสตรแกนกลางการศกษาข&นพ&นฐานเปนหลกสตรท�สาคญ (กระทรวงศกษาธการ. 2551 : 4) มหลกการ ดงน&

2.1 เปนหลกสตรการศกษาเพ�อความเปนเอกภาพของชาต มจดหมายและมาตรฐานการเรยนรเปนเปาหมายสาหรบพฒนาเดกและเยาวชนใหมความร ทกษะ เจตคต และคณธรรม

บนพ&นฐานของความเปนไทย ควบคกบความเปนสากล

9

2.2 เปนหลกสตรการศกษาเพ�อปวงชน เพ�อท�ประชาชนทกคนมโอกาสไดรบการศกษาอยางเสมอภาคและมคณภาพ 2.3 เปนหลกสตรการศกษาท�สนองการกระจายอานาจใหสงคมมสวนรวมในการจดการศกษาใหสอดคลองกบสภาพและความตองการของทองถ�น 2.4 เปนหลกสตรการศกษาท�มโครงสรางยดหยนท&งดานสาระการเรยนร เวลา และการ จดการเรยนร 2.5 เปนหลกสตรการศกษาท�เนนผเรยนเปนสาคญ 2.6 เปนหลกสตรการศกษาสาหรบการศกษาในระบบ นอกระบบ และตามอธยาศยครอบคลมทกกลมเปาหมาย สามารถเทยบโอนผลการเรยนรดวยประสบการณ 3. จดหมาย หลกสตรแกนกลางการศกษาข&นพ&นฐาน มงพฒนาผเรยนใหเปนคนด มปญญา มความสข มศกยภาพในการศกษาตอ และประกอบอาชพ จงกาหนดเปนจดหมาย เพ�อใหเกดกบผเรยนเม�อจบการศกษาข&นพ&นฐาน (กระทรวงศกษาธการ. 2551 : 5) ดงน& 3.1 มคณธรรม จรยธรรม และคานยมท�พงประสงค เหนคณคาของตนเอง มวนย และปฏบตตนตามหลกธรรมของพระพทธศาสนา หรอศาสนาท�ตนนบถอ ยดถอหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง 3.2 มความรอนเปนสากลและมความสามารถในการส�อสาร การคด การแกปญหา การใชเทคโนโลย และมทกษะชวต 3.3 มสขภาพกายและสขภาพจตท�ด มสขนสย และรกการออกกาลงกาย 3.4 มความรกชาต มจตสานกในความเปนพลเมองไทยและพลโลก ยดม�นในวถชวตและการปกครองตามระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข 3.5 มจตสานกในกรอนรกษวฒนธรรมและภมปญญาไทย การอนรกษและพฒนาส�งแวดลอมมจตสาธารณะท�มงทาประโยชนและสรางส�งท�ดงามในสงคม และอยรวมกนในสงคมอยางมความสข 4. สมรรถนะสาคญของผเรยน ในการพฒนาผเรยนตามหลกสตรแกนกลางการศกษาข&นพ&นฐาน พทธศกราช 2551 มงพฒนาผเรยนใหมสมรรถนะสาคญ 5 ประการ (กระทรวงศกษาธการ. 2551 : 6) 4.1 ความสามารถในการส�อสาร เปนความสามารถในการรบและสงสาร การเลอกรบหรอไมรบขอมลขาวสารดวยหลกเหตผลและความถกตองตลอดจนการเลอกใชวธการส�อสารท�มประสทธภาพโดยคานงถงผลกระทบท�มตอตนเองและสงคม

10

4.2 ความสามารถในการคด เปนความสามารถในการคดวเคราะห การคดสงเคราะห การคดอยางสรางสรรค การคดอยางมวจารณญาณและการคดเปนระบบ เพ�อนาไปสการสรางองคความรหรอสารสนเทศเพ�อการตดสนใจเก�ยวกบตนเองและสงคมไดอยางเหมาะสม 4.3 ความสามารถในการแกปญหาเปนความสามารถในการแกปญหาและอปสรรค ตางๆ ท�เผชญไดอยางถกตองเหมาะสม บนพ&นฐานของหลกเหตผล คณธรรม 4.4 ความสามารถในการใชทกษะชวต เปนความสามารถในการนากระบวนการตางๆ ไปใชในการดาเนนชวตประจาวน และการอยรวมกนในสงคมดวยการสรางเสรมความสมพนธอนดระหวางบคคล 4.5 ความสามารถในการใชเทคโนโลย เปนความสามารถในการเลอก และใชเทคโนโลยดานตาง ๆ และมทกษะกระบวนการทางเทคโนโลย เพ�อการพฒนาตนเองและสงคม 5. สาระการเรยนรคณตศาสตร กลมสาระการเรยนรคณตศาสตรมงใหเยาวชนทกคนไดเรยนรคณตศาสตรอยางตอเน�องตามศกยภาพ โดยกาหนดสาระหลกท�จาเปนสาหรบผเรยนทกคน ดงน& จานวนและการดาเนนการ ความคดรวบยอดและความรสกเชงจานวน ระบบจานวนจรงสมบตเก�ยวกบจานวนจรง การดาเนนการของจานวน อตราสวน รอยละ การแกปญหาเก�ยวกบจานวน และการใชจานวนในชวตจรง การวด ความยาว ระยะทาง น& าหนก พ&นท� ปรมาตร และความจ เงน และเวลา หนวยวด ระบบตาง ๆ การคาดคะเนเก�ยวกบการวด อตราสวนตรโกณมต การแกปญหาเก�ยวกบการวด และการนาความรเก�ยวกบการวดไปใชในสถานการณตาง ๆ เรขาคณต รปเรขาคณต และสมบตของรปเรขาคณตหน� งมต สองมต และสามมต การนกภาพแบบจาลองทางเรขาคณต ทฤษฎบททางเรขาคณต การแปลงทางเรขาคณต (Geometric Transformation)ในเร�องการเล�อนขนาน (Translation) การสะทอน (Reflection) และการหมน (Rotation) พชคณต แบบรป (Pattern) ความสมพนธ ฟงกชน เขต และการดาเนนการของเขตการใหเหตผล นพจน สมการ ระบบสมการ อสมการ กราฟ ลาดบเลขคณต ลาดบเรขาคณต อนกรมเลขคณตและอนกรมเรขาคณต การวเคราะหขอมลและความนาจะเปนการกาหนดประเดน การเขยนขอคาถาม การกาหนดวธการศกษา การเกบรวบรวมขอมล การจดระบบขอมล การนาเสนอขอมล คากลางและการกระจายของขอมล การวเคราะหและการแปลความขอมล การสารวจความคดเหน ความนาจะเปน การใชความรเก�ยวกบสถตและความนาจะเปนในการอธบายเหตการณตาง ๆ และชวยในการตดสนใจในการดาเนนชวตประจาวน

11

ทกษะกระบวนการทางคณตศาสตร การแกปญหาดวยวธการท�หลากหลาย การใหเหตผล

การส�อสาร การส�อความหมายทางคณตศาสตร และการนาเสนอเช�อมโยงความรตาง ๆ ทางคณตศาสตร และการเช�อมโยงคณตศาสตรกบศาสตรอ�น ๆ และความคดรเร�มสรางสรรค

6. มาตรฐานการเรยนร และตวช�วด

หลกสตรแกนกลางการศกษาข&นพ&นฐาน พทธศกราช 2551 ไดกาหนดมาตรฐานการเรยนร

และตวช&วด กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร ช&นประถมศกษาปท� 3 ดงน&

สาระท� 1 : จานวนและการดาเนนการ

มาตรฐาน ค 1.1 เขาใจถงความหลากหลายของการแสดงจานวนและการใชจานวน ในชวตจรง

ตวช&วด

1. เขยนและอานตวเลขฮนดอารบก ตวเลขไทย และตวหนงสอแสดงปรมาณของส�งของหรอจานวนนบท�ไมเกนหน�งแสนและศนย

สาระการเรยนรแกนกลาง ประกอบดวย การเขยนตวเลขฮนดอารบก ตวเลขไทย

และตวหนงสอแสดงจานวน การอานตวเลขฮนดอารบกและตวเลขไทย การนบเพ�มทละ 3 ทละ 4 ทละ 25 และ ทละ 50 การนบลดทละ 3 ทละ 4 ทละ 5 ทละ 25 และทละ 50

2. เปรยบเทยบและเรยงลาดบจานวนนบไมเกนหน�งแสนและศนย สาระการเรยนรแกนกลาง ประกอบดวย หลกและคาของเลขโดดในแตละหลก

และการใช 0 เพ�อยดตาแหนงของหลก การเขยนตวเลขแสดงจานวนในรปกระจาย การเปรยบเทยบ

จานวนและการใชเคร�องหมาย = ≠ > < การเรยงลาดบจานวนไมเกนหาจานวน มาตรฐาน ค 1.2 เขาใจถงผลท�เกดข&นจากการดาเนนการของจานวนและความสมพนธระหวางการดาเนนการตาง ๆ และสามารถใชการดาเนนการในการแกปญหา

ตวช&วด

1. บวก ลบ คณ หาร และบวก ลบ คณ หารระคนของจานวนนบไมเกนหน� งแสน และศนย พรอมท&งตระหนกถงความสมเหตสมผลของคาตอบ

สาระการเรยนรแกนกลาง ประกอบดวย การบวก การลบ การคณจานวนหน�งหลกกบจานวนไมเกนส�หลก การคณจานวนสองหลกกบจานวนสองหลก การหารท�ตวต&งไมเกนส�หลก

และตวหารมหน�งหลก การบวก ลบ คณ หารระคน

2. วเคราะหและแสดงวธหาคาตอบของโจทยปญหาและโจทยปญหาระคนของจานวนนบไมเกนหน�งแสนและศนย พรอมท&งตระหนกถงความสมเหตสมผลของคาตอบและ สรางโจทยได

12

สาระการเรยนรแกนกลาง ประกอบดวย โจทยปญหาการบวก โจทยปญหาการลบ โจทยปญหาการคณ โจทยปญหาการหาร โจทยปญหาการบวก ลบ คณ หารระคน การสรางโจทยปญหาการบวก การลบ การคณ การหาร สาระท� 2 : การวด มาตรฐาน ค 2.1 เขาใจพ&นฐานเก�ยวกบการวด วดและคาดคะเนขนาดของส�งท�ตองการวด ตวช&วด 1. บอกความยาวเปนเมตร เซนตเมตร และมลลเมตร เลอกเคร�องวดท�เหมาะสม และเปรยบเทยบความยาว สาระการเรยนรแกนกลาง ประกอบดวยการวดความยาว (เมตร เซนตเมตร มลลเมตร) การเลอกเคร�องมอวดความยาวท�เหมาะสม (ไมเมตร ไมบรรทด สายวดตว สายวดชนดตลบ) และการเปรยบเทยบความยาว การคาดคะเนความยาว (เมตร เซนตเมตร) 2. บอกน&าหนกเปนกโลกรม กรม และขด เลอกเคร�องช�งท�เหมาะสม และเปรยบเทยบน&าหนก สาระการเรยนรแกนกลาง ประกอบดวย การช�ง (กโลกรม กรม ขด) การเลอกเคร�องช�งท�เหมาะสม (เคร�องช�งสปรง เคร�องช�งน&าหนกตว เคร�องช�งสองแขน เคร�องช�งแบบตมถวง) การเปรยบเทยบน&าหนก การคาดคะเนน&าหนก (กโลกรม) 3. บอกปรมาตรและความจเปนลตร มลลลตร เลอกเคร�องตวงเหมาะสม และเปรยบเทยบปรมาตรและความจในหนวยเดยวกน สาระการเรยนรแกนกลาง ประกอบดวยการตวง (ลตร มลลลตร) การเลอกเคร�องตวง (ถง ลตร ชอนตวง กระบอกตวง ถวยตวง เคร�องตวงน& ามนเช&อเพลง และหยอดเคร�อง) การเปรยบเทยบปรมาตรของส�งของและความจของภาชนะ (หนวยเดยวกน) การคาดคะเนปรมาตรของส�งของและความจของภาชนะ (ลตร) 4. บอกเวลาบนหนาปดนาฬกา (ชวง ๕ นาท) อานและเขยนบอกเวลาโดยใชจด สาระการเรยนรแกนกลาง ประกอบดวย การบอกเวลาเปนนาฬกาและนาท (ชวง 5 นาท) การเขยนบอกเวลาโดยใชจดและการอาน 5. บอกความสมพนธของหนวยการวดความยาว น&าหนก และเวลา สาระการเรยนรแกนกลาง ประกอบดวย ความสมพนธของหนวยความยาว (มลลเมตรกบเซนตเมตร เซนตเมตรกบเมตร) ความสมพนธของหนวยการช�ง (กโลกรมกบขด ขดกบกรม กโลกรมกบกรม) ความสมพนธของหนวยเวลา (นาทกบช�วโมง ช�วโมงกบวน วนกบสปดาห วนกบเดอน เดอนกบป วนกบป)

13

6. อานและเขยนจานวนเงนโดยใชจด สาระการเรยนรแกนกลาง ประกอบดวย การเขยนจานวนเงนโดยใชจด และการอาน มาตรฐาน ค 2.2 แกปญหาเก�ยวกบการวด ตวช&วด

6.1 แกปญหาเก�ยวกบการวดความยาว การช�ง การตวง เงน และเวลา สาระการเรยนรแกนกลาง ประกอบดวย โจทยปญหาเก�ยวกบการวดความยาว (บวก ลบ) โจทยปญหาเก�ยวกบการช�ง (บวก ลบ) โจทยปญหาเก�ยวกบปรมาตร และความจ (บวก ลบ) โจทยปญหาเก�ยวกบเงน (บวก ลบ) โจทยปญหาเก�ยวกบเวลา 6.2 อานและเขยนบนทกรายรบรายจาย สาระการเรยนรแกนกลาง ประกอบดวย การอานและเขยนบนทกรายรบรายจาย 6.3 อานและเขยนบนทกกจกรรมหรอ เหตการณท�ระบเวลา สาระการเรยนรแกนกลาง ประกอบดวย การอานและเขยนบนทกกจกรรมหรอเหตการณท�ระบเวลา สาระท� 3 : เรขาคณต มาตรฐาน ค 3.1 อธบายและวเคราะหรปเรขาคณตสองมตและสามมต ตวช&วด 1. บอกชนดของรปเรขาคณตสองมตท� เปนสวนประกอบของส�งของท�ม ลกษณะเปนรปเรขาคณตสามมต สาระการเรยนรแกนกลาง ประกอบดวย รปวงกลม รปวงร รปสามเหล�ยม รปส�เหล�ยม รปหาเหล�ยม รปหกเหล�ยม รปแปดเหล�ยม 2. ระบรปเรขาคณตสองมตท�มแกนสมมาตรจากรปท�กาหนดให สาระการเรยนรแกนกลาง ประกอบดวยรปท�มแกนสมมาตร 3. เขยนช�อจด เสนตรง รงส สวนของเสนตรง มม และเขยนสญลกษณ สาระการเรยนรแกนกลาง ประกอบดวย จด เสนตรง รงส สวนของเสนตรง จดตด มม และสญลกษณ มาตรฐาน ค 3.2 ใชการนกภาพ (Visualization) ใชเหตผลเก�ยวกบปรภม (Spatial Reasoning) และใชแบบจาลองทางเรขาคณต (Geometric Model) ในการแกปญหา ตวช&วด 1. เขยนรปเรขาคณตสองมตท�กาหนดใหในแบบตาง ๆ 2. สาระการเรยนรแกนกลาง ประกอบดวย การเขยนรปเรขาคณตสองมต 3. บอกรปเรขาคณตตาง ๆ ท�อยใน ส�งแวดลอมรอบตว

14

สาระการเรยนรแกนกลาง ประกอบดวย รปเรขาคณตสองมต สาระท� 4 : พชคณต มาตรฐาน ค 4.1 อธบายและวเคราะหแบบรป (Pattern) ความสมพนธและฟงกชน ตวช&วด 1. บอกจานวนและความสมพนธในแบบรปของจานวนท�เพ�มข&นทละ 3 ทละ 4 ทละ 25 ทละ 50 และลดลงทละ 3 ทละ 4 ทละ 5 ทละ 25 ทละ 50 และแบบรปซ& า สาระการเรยนรแกนกลาง ประกอบดวย แบบรปของจานวนท�เพ�มข&นทละ 3 ทละ 4 ทละ 25 ทละ 50 แบบรปของจานวนท�ลดลงทละ 3 ทละ 4 ทละ 5 ทละ 25 ทละ 50 แบบรปซ& า 2. บอกรปและความสมพนธในแบบรปของรปท�มรปราง ขนาด หรอสท�สมพนธกนสองลกษณะ สาระการเรยนรแกนกลาง ประกอบดวย แบบรปของรปท�มรปราง ขนาด หรอสท�สมพนธกนสองลกษณะ สาระท� 5 : การวเคราะหขอมลและความนาจะเปน มาตรฐาน ค 5.1 เขาใจและใชวธการทางสถตในการวเคราะหขอมล ตวช&วด 1. รวบรวมและจาแนกขอมลเก�ยวกบตนเองและส� งแวดลอมใกลตวท�พบเหนใน ชวตประจาวน 2. สาระการเรยนรแกนกลาง ประกอบดวย การเกบรวบรวมขอมลและการจาแนกขอมลเก�ยวกบตนเองและส�งแวดลอมใกลตวท�พบเหนในชวตประจาวน 3. อานขอมลจากแผนภมรปภาพและแผนภมแทงอยางงาย สาระการเรยนรแกนกลาง ประกอบดวย การอานแผนภมรปภาพและแผนภมแทง สาระท� 6 : ทกษะกระบวนการทางคณตศาสตร มาตรฐาน ค 6.1 มความสามารถในการแกปญหา การใหเหตผล การส�อสาร การส�อความหมายทางคณตศาสตรและการนาเสนอ การเช�อมโยงความรตาง ๆ ทางคณตศาสตรและเช�อมโยงคณตศาสตรกบศาสตรอ�น ๆ และมความคดรเร�มสรางสรรค ตวช&วด 1. ใชวธการท�หลากหลายแกปญหา 2. ใชความร ทกษะกระบวนการทางคณตศาสตรในการแกปญหาในสถานการณตาง ๆ ไดอยางเหมาะสม 3. ใหเหตผลประกอบการตดสนใจ และสรปผลไดอยางเหมาะสม

15

4. ใชภาษาและสญลกษณทางคณตศาสตรในการส�อสาร การส�อความหมาย และการ

นาเสนอไดอยางถกตอง

5. เช�อมโยงความรตาง ๆ ในคณตศาสตรและเช�อมโยงคณตศาสตรกบศาสตรอ�น ๆ

6. มความคดรเร�มสรางสรรค

จากมาตรฐานและตวช& วดท�กาหนดไวในหลกสตรแกนกลางการศกษาข&นพ&นฐาน

พทธศกราช 2551 กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร ช&นประถมศกษาปท� 3 เก�ยวของกบการศกษาวจย

คร& งน& ในมาตรฐาน ค 1.2 เขาใจถงผลท�เกดข&นจากการดาเนนการของจานวนและความสมพนธ

ระหวางการดาเนนการตาง ๆ และสามารถใชการดาเนนการในการแกปญหา ประกอบดวย 2ตวช& วด

และมาตรฐาน ค 6.1 มความสามารถในการแกปญหา การใหเหตผล การส�อสาร การส�อความหมาย

ทางคณตศาสตรและการนาเสนอ การเช�อมโยงความรตาง ๆ ทางคณตศาสตรและเช�อมโยงคณตศาสตร

กบศาสตรอ�น ๆ และมความคดรเร�มสรางสรรค ประกอบดวย 6 ตวช&วด

6. คณภาพผเรยน

จบช&นประถมศกษาปท� 3

มความรความเขาใจและความรสกเชงจานวนเก�ยวกบจานวนนบไมเกนหน�งแสนและศนย

และการดาเนนการของจานวน สามารถแกปญหาเก�ยวกบการบวก การลบ การคณ และการหาร

พรอมท&งตระหนกถงความสมเหตสมผลของคาตอบท�ได

มความรความเขาใจเก�ยวกบความยาว ระยะทาง น& าหนก ปรมาตร ความจ เวลาและเงน

สามารถวดไดอยางถกตองและเหมาะสม และนาความรเก�ยวกบการวดไปใชแกปญหาในสถานการณ

ตาง ๆ ได

มความรความเขาใจเก�ยวกบรปสามเหล�ยม รปส� เหล�ยม รปวงกลม รปวงร ทรงส� เหล�ยม

มมฉาก ทรงกลม ทรงกระบอก รวมท&ง จด สวนของเสนตรง รงส เสนตรง และมม

มความรความเขาใจเก�ยวกบแบบรป และอธบายความสมพนธได

รวบรวมขอมล และจาแนกขอมลเก�ยวกบตนเองและส�งแวดลอมใกลตวท�พบเหนใน

ชวตประจาวน และอภปรายประเดนตาง ๆ จากแผนภมรปภาพและแผนภมแทงได

ใชวธการท�หลากหลายแกปญหา ใชความร ทกษะกระบวนการทางคณตศาสตรในการ

แกปญหาในสถานการณตาง ๆ ไดอยางเหมาะสม ใหเหตผลประกอบการตดสนใจ และสรปผลได

อยางเหมาะสม ใชภาษาและสญลกษณทางคณตศาสตรในการส�อสาร การส�อความหมาย และการ

นาเสนอไดอยางถกตอง เช�อมโยงความรตาง ๆ ในคณตศาสตรและเช�อมโยงคณตศาสตรกบศาสตร

อ�น ๆ มความคดรเร�มสรางสรรค

16

ชดกจกรรม

ความหมายของชดกจกรรม กระทรวงศกษาธการ (2544 : 36) กลาวถงความหมายของชดกจกรรม วาเปนส�อการเรยนร ท�ประกอบดวยส�อหลาย ๆ ชนด จดรวมไวเปนชด เชน คมอแนะนาการใชชดกจกรรม แหลงอางอง ใบงาน แบบฝกกจกรรม วสดอปกรณตาง ๆ ในการทาชดกจกรรม อาจจดทาในรปแบบท�บรณาการภายในกลม หรอระหวางกลมสาระการเรยนร ตลอดจนบรณาการกระบวนการใชส�อแตละชนดในชดกจกรรมใหเหมาะสมกบกาลเวลา และสภาพแวดลอมท�เปล�ยนแปลงไป บญชม ศรสะอาด (2545 : 95) กลาวถงความหมายของชดกจกรรม วาเปนส�อการเรยนร ท�ประกอบเขาดวยกนเปนชด เพ�อมงหวงใหผเรยนเกดการเรยนรอยางมประสทธภาพ ใชสาหรบผเรยนเปนรายบคคล หรอกลมยอย และการใชชดกจกรรมสาหรบเรยนเปนกลมยอยน&น อาจจดกจกรรมเปนศนยการเรยน เพ�อใหผเรยนหมนเวยนกนเรยนเปนกลมกได ศรสดา จรยากล (2551 : 672) กลาวถงความหมายของชดกจกรรม วาเปนระบบ การนาส�อการเรยนรหลาย ๆ ชนดท�สอดคลองกบเน&อหาวชา และประสบการณของแตละหนวย การเรยนร มาชวยในการเปล�ยนพฤตกรรมการเรยนรของผเรยนใหบรรลจดมงหมาย ในแตละหนวยของชดกจกรรมจะกาหนดจดมงหมายเชงพฤตกรรม กาหนดหวขอ เน&อหาวชา วธการจดการเรยนร กจกรรมการเรยนร วสดอปกรณ การวดและประเมนผลเปนหนวย ๆ ไป ซ� งแตละหนวยจะมความสมบรณในตวเอง สคนธ สนธพานนท (2553 : 14) กลาวถงความหมายของชดกจกรรม วาเปนนวตกรรม ท�ครผสอนใชประกอบการจดการเรยนรท�เนนผเรยนเปนสาคญ โดยใหผเรยนศกษาและใชส�อตาง ๆ ในชดกจกรรมท�ครผสอนสรางข&น โดยเปนรปแบบของการส�อสารระหวางครผสอนและผเรยน ซ� งประกอบดวยคาแนะนาใหผเรยนทากจกรรมตาง ๆ อยางมข&นตอนท�เปนระบบชดเจน จนกระท�งผเรยนสามารถบรรลตามจดประสงคท�กาหนดไว จากความหมายของชดกจกรรมดงกลาว สรปไดวา ชดกจกรรมหมายถง ส� อการเรยนร ท�ประกอบเขาดวยกนเปนชด เพ�อใหผเรยนเกดการเรยนรอยางมประสทธภาพ มการออกแบบกจกรรม ท�สอดคลองกบเน&อหาวชา และประสบการณของแตละหนวยการเรยนร โดยเนนผเรยนเปนสาคญ มจดมงหมายของการใชชดกจกรรมท�ชดเจน สามารถส�อสารระหวางครผสอนและผเรยนไดอยางถกตอง โดยมคาแนะนาเพ�อใหผเรยนปฏบตตามกจกรรมตาง ๆ อยางเปนระบบ ท&งท�เปนกลมยอย และรายบคคล สวนประกอบของชดกจกรรม วรรณทพา รอดแรงคา และพมพนธ เดชะคปต (2551 : 1 – 2) กลาวถงสวนประกอบท�สาคญของชดกจกรรม มดงน&

17

1. ช�อกจกรรม เปนสวนท�บอกถงลกษณะท�ตองการพฒนาผเรยน 2. คาช& แจง โดยตองอธบายความมงหมาย และความสาคญของการจดกจกรรม และอธบายหลกหรอแนวทางในการฝกทกษะใหกบผเรยน ใหเหนภาพของการจดกจกรรมอยางคราว ๆ และมประโยชนท�จะไดทราบวากจกรรมน&นมลกษณะตรงตามวตถประสงคหรอไม 3. จดมงหมาย เปนสวนท�ระบจดมงหมายสาคญของกจกรรมน&น ๆ ประกอบดวยจดมงหมาย 2 ประเภท คอ จดมงหมายท�วไป และจดมงหมายเชงพฤตกรรม 4. แนวคด เปนสวนท�ระบเน&อหาหรอมโนมตของกจกรรมน&น เปนการอธบายเก�ยวกบสาระสาคญท�ผเรยนควรไดรบและเขาใจจากการเรยนตามกจกรรมน&น ซ� งสาระสาคญควรจะไดรบการย &าและเนนใหผเรยนไดเขาใจเปนพเศษ 5. ส�อ เปนสวนท�ระบถงวสดอปกรณท�จาเปนในการดาเนนกจกรรม เพ�อชวยใหครผสอนทราบวาจะตองเตรยมอะไรไวลวงหนาบาง 6. เวลาท�ใช โดยประมาณวากจกรรมน&นควรจะใชเวลาเทาใด อาจจาเปนตองยดหยนตามความจาเปน หากพบวาผเรยนมความพรอมมาก การใชเวลาอาจลดลงได หากผเรยนมความพรอมนอย การใชเวลาอาจเพ�มข& น ส� งท�สาคญคอ ครผสอนไมควรขามข&นตอน หรอลดเวลาในการอภปราย เพราะการอภปรายเปนข&นตอนท�สาคญตอการพฒนาการเรยนรของผเรยน 7. ข&นตอนการดาเนนกจกรรม เปนสวนท�ระบวธการจดกจกรรมเพ�อใหบรรลตามวตถประสงคท�ต&งไว วธการจดกจกรรมใหจดไวเปนข&นตอน สะดวกตอการดาเนนกจกรรม โดยตองคานงถงผเรยนเปนสาคญ เพ�อใหผเรยนไดพฒนาความกาวหนาในดานความร ความเขาใจ มทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรดานตาง ๆ 8. การประเมนผล เปนการทดสอบผเรยนหลงจากไดปฏบตกจกรรมแลว วามความรความเขาใจมากนอยเพยงใด โดยแบบทดสอบท�ใชตองสอดคลองกบวตถประสงค แนวคด และเน&อหาสาระ นอกจากน& ครผสอนอาจประเมนโดยการสงเกตพฤตกรรมของผเรยนขณะปฏบตกจกรรม เชน การทางานกลม การแสดงความคดเหน การนาเสนอผลงาน 9. ภาคผนวก เปนสวนท�ใหความรกบครผสอน ซ� งประกอบดวยคาเฉลย แบบทดสอบ แบบฝกกจกรรม คาเฉลยแบบฝกกจกรรม ความรเพ�มเตมเก�ยวกบทกษะในกจกรรมน&น ๆ ความรและขอแนะนาเก�ยวกบการใช และการสรางส�อชนดตาง ๆ ท�ใชประกอบกบชดฝกกจกรรม และขอเสนอแนะท�เปนแนวทางในการดาเนนกจกรรม บญชม ศรสะอาด (2545 : 95 – 96) กลาวถงสวนประกอบท�สาคญของชดกจกรรม มดงน& 1. คมอการใช เปนคมอท�จดทาข&นเพ�อใหผใชชดกจกรรมไดศกษาและปฏบตตามเพ�อใหบรรลผลอยางมประสทธภาพ อาจประกอบดวยแผนการจดการเรยนร ส�งท�ตองเตรยมกอนการจดกจกรรมการเรยนร บทบาทของผเรยน และการจดช&นเรยน

18

2. บตรงาน เปนบตรท�มคาส�งวาผเรยนจะตองปฏบตกจกรรมอะไรบาง โดยระบกจกรรม

ตามลาดบข&นตอนของการเรยนร

3. แบบทดสอบวดความกาวหนาของผเรยน เปนแบบทดสอบท�ใชสาหรบตรวจสอบวา

หลกจากเรยนดวยชดกจกรรมจบแลว ผเรยนเปล�ยนแปลงพฤตกรรมตามจดประสงคการเรยนรท�

กาหนดไวหรอไม

4. ส�อการเรยน เปนส�อสาหรบผเรยนไดศกษาเรยนร มหลายชนดประกอบกน อาจเปน

ประเภทส�งพมพ หรอโสตทศนปกรณ

สวทย มลคา และอรทย มลคา (2547: 52) กลาวถงสวนประกอบท�สาคญของชดกจกรรม

ไวดงน&

1. คมอการใชชดกจกรรม เปนคมอและแผนการจดการเรยนรสาหรบครหรอนกเรยน

ภายในคมอจะช&แจงถงวธการใชชดกจกรรม อาจจะทาเปนเลมหรอแผนพบกได

2. บตรคาส�งหรอคาแนะนา จะเปนสวนท�บอกใหนกเรยนดาเนนการเรยนหรอประกอบ

กจกรรมแตละอยางตามข&นตอนท�กาหนดไว ประกอบดวย คาอธบายในเร�องท�จะศกษา คาส�งให

นกเรยนดาเนนกจกรรม และการสรปบทเรยน

3. เน&อหาสาระและส�อ ท�บรรจไวในรปของส�อตาง ๆ อาจประกอบดวย บทเรยนโปรแกรม

สไลด เทปบนทกเสยง วดโอ แผนภาพโปรงใส วสดกราฟก หนจาลอง ของตวอยาง รปภาพ เปนตน

นกเรยนจะศกษาจากส�อตาง ๆ ท�บรรจในชดกจกรรมตามท�กาหนดไวให

4. แบบประเมนผล นกเรยนจะทาการประเมนผลความรดวยตนเอง กอนและหลงทากจกรรม

การเรยนร แบบประเมนผลท�อยในชดกจกรรม อาจจะเปนแบบฝกหดใหเตมคาลงในชองวาง เลอก

คาตอบท�ถก จบค ดผลจากการทดลอง หรอใหลงมอปฏบตกจกรรม

กดานนท มลทอง (2546 : 39) กลาววา ชดกจกรรมของแตละวชาน&น จะถกจดทาข&น

สาหรบใหผเรยนสามารถเรยนรไดดวยตนเอง แตละชดมสวนประกอบท�ข&นอยกบจดมงหมายของ

บทเรยน และวตถประสงคของการใช โดยท�วไปแลวประกอบดวย

1. คมอ สาหรบครผสอนในการใชชดกจกรรมจะมรายละเอยดตาง ๆ เพ�อเปนแนวทาง

ในการจดการเรยนร รวมถงการจดหาวสดอปกรณ สวนในชดกจกรรมจะเปนรายละเอยดเพ�อให

ผเรยนทราบถงเน&อหา และกจกรรมตาง ๆ ในการเรยนร

2. คาส�ง เพ�อกาหนดแนวทางในการจดกจกรรมการเรยนร

3. เน&อหาบทเรยน ซ� งสามารถจดอยในรปแบบตาง ๆ โดยคานงถงความสนใจของผเรยน

เปนสาคญ และเปนเน&อหาตามท�หลกสตรไดกาหนดไว

19

4. กจกรรมการเรยน เปนการออกแบบใหผเรยนไดลงมอปฏบต ตามกจกรรมท�กาหนดให

หรอคนควาตอจากท�เรยนไปแลว เพ�อความรท�กวางขวางข&น

5. แบบทดสอบ เปนแบบทดสอบเก�ยวกบเน&อหาบทเรยนน&น เพ�อประเมนผเรยน

จากสวนประกอบของชดกจกรรมดงกลาวขางตน สรปไดวา ชดกจกรรมประกอบดวย

สวนตาง ๆ ไดแก ช�อกจกรรม คาช& แจง จดมงหมาย เน&อหา ส�อการเรยนร เวลาท�ใชในการทากจกรรม

ข&นตอนการดาเนนกจกรรม การประเมนผล ภาคผนวก นอกจากน& ควรมคมอการใชการสาหรบ

ครผสอน แผนการจดการเรยนร พรอมกบระบส�งท�ตองเตรยมกอนการจดกจกรรมการเรยนร บทบาท

ของผเรยน และวธการจดช&นเรยน ท&งน& เพ�อใหเกดการใชชดกจกรรมอยางมประสทธภาพบรรล

จดมงหมายไดในท�สด

ข�นตอนการสรางชดกจกรรม

บญชม ศรสะอาด (2545 : 92 – 94) ไดเสนอข&นตอนในการสรางชดกจกรรม ดงน&

1. กาหนดเร�องท�จะสรางชดกจกรรม วาเปนเร�องใด

2. เขยนหลกการและเหตผลในการเรยนดวยชดกจกรรม ความสาคญของชดกจกรรม

ขอบเขตของเน&อหาการเรยน และความสมพนธกบเร�องอ�น ๆ

3. กาหนดจดประสงคซ� งจะเปนแนวในการออกแบบกจกรรมและส� อการเรยนร

เคร�องมอวดผลการเรยน

4. สารวจส�อการเรยนร และแหลงคนควาใหกวางขวาง เพ�อท�จะไดนาขอมลเหลาน&นมา

พจารณากาหนดกจกรรม และส�อการเรยนร

5. วเคราะหภารกจ เพ�อจะไดทราบวาในการเรยนเร�องน&น จะตองอาศยความรพ&นฐาน

อะไรบาง ระหวางท�ปฏบตกจกรรมจะตองเรยนรอะไรกจกรรมไดสะทอนจดประสงคขอใด

6. กาหนดกจกรรมและส�อการเรยนร เปนการพจารณากาหนดงานท�จะใหผเรยนปฏบต

เพ�อชวยใหเกดการเรยนรตามจดประสงค ควรจดใหมกจกรรม และส�อการเรยนรท�หลากหลาย

ตอบสนองตอความแตกตางของผเรยน

7. สรางเคร�องมอประเมนผล สาหรบประเมนกอนเรยน และหลงเรยน โดยวดสวนท�เปน

ความร และทกษะกระบวนการท�จาเปนตอการเรยนดวยชดกจกรรม และครอบคลมจดประสงคของ

การเรยนร

8. นาเสนอผเช�ยวชาญตรวจสอบ แลวปรบปรงแกไขตามคาแนะนาของผเช�ยวชาญ

9. ทดลองใช เพ�อหาประสทธภาพของชดกจกรรม แลวปรบปรงแกไขขอบกพรองท�คนพบ

10. พมพฉบบจรง เพ�อนาไปใชกบกลมผเรยนท�เปนเปาหมายตอไป

20

สวทย มลคา และ อรทย มลคา (2547 : 53–55) ไดเสนอข&นตอนในการสรางชดกจกรรม ดงน& 1. กาหนดเร�องเพ�อทาชดกจกรรม อาจจะแบงยอยหวขอเปนหวขอยอยข&นอยกบลกษณะของเน&อหาและลกษณะของการใชชดกจกรรม 2. กาหนดหมวดหมเน&อหาและประสบการณ อาจมการกาหนดเปนกลมสาระการเรยนรหรอบรณาการใหเหมาะสมตามวย 3. จดหนวยการเรยนรใหเหมาะสม วาจะมการแบงเปนก�หนวย มหวขอยอยอะไรบาง ใชเวลานานเทาไร ใหพจารณาใหเหมาะสมกบวยและระดบช&น 4. กาหนดหวขอเร�อง เพ�อสะดวกแกนกเรยนท�จะไดรวาแตละหนวยประกอบ ดวยหวขอใดบาง 5. กาหนดความคดรวบยอดหรอหลกการ ตองมการกาหนดใหชดเจนวานกเรยนเกดความคด รวบยอด หรอหลกการใดบาง 6. กาหนดจดประสงคการเรยนร หมายถง จดประสงคท�แสดงพฤตกรรมการเรยนรหรอจดประสงคท�วไป รวมท&งเกณฑการตดสนผลสมฤทธ6 ทางการเรยน 7. กาหนดกจกรรมการเรยนร ตองกาหนดใหสอดคลองกบจดประสงคเชงพฤตกรรม เพ�อเปนแนวทางการผลตส�อการเรยน กจกรรมการเรยน และการออกแบบทดสอบ 8. กาหนดแบบประเมนผล ตองออกแบบประเมนใหตรงกบจดประสงคเชงพฤตกรรม เพ�อทราบความเปนไปของนกเรยนวามความกาวหนาทางการเรยนเปนอยางไร 9. เลอกและผลตส�อการเรยนร ควรมส�อการเรยนรในแตละหวเร�องใหเรยบรอย ควรจดส�อเหลาน&นออกเปนหมวดหมในกลองหรอแฟมท�เตรยมไวกอนนาไปหาประสทธภาพ เพ�อหาความตรง ความเท�ยงกอนนาไปใช 10. สรางขอทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน ควรสรางใหครอบคลมเน&อหาและกจกรรมท�กาหนดใหเกดการเรยนรกบผเรยน โดยพจารณาจากจดประสงคการเรยนรเปนสาคญ 11. การหาประสทธภาพของชดกจกรรม เม�อสรางชดกจกรรมเสรจเรยบรอยแลวตองนาไปทดสอบโดยวธการตาง ๆ กอนนาไปใชจรง สคนธ สนธพานนท (2553 : 19–20) ไดเสนอข&นตอนการสรางชดกจกรรม ดงน& 1. เลอกหวขอ กาหนดขอบเขต และประเดนสาคญของเน&อหา ซ� งไดจากการวเคราะหมาตรฐานการเรยนร และสาระการเรยนรของหลกสตรในระดบช&นท�สอนวา หวขอใดเหมาะสมท�ควรนาไปใชสรางชดกจกรรม 2. กาหนดเน&อหาท�จะจดทาชดกจกรรม โดยคานงถงความรพ&นฐานของผเรยน 3. เขยนจดประสงคเชงพฤตกรรม เพ�อจะไดทราบวาเม�อศกษาชดกจกรรมจบแลว ผเรยนตองมความสามารถอยางไร

21

4. สรางแบบทดสอบ เพ�อวดความรพ&นฐานเดมของผเรยน แบบทดสอบยอย เพ�อวดความรหลงจากเรยนเน&อหายอยจบแลว และแบบทดสอบวดผลสมฤทธ6 ทางการเรยน 5. จดทาชดกจกรรรม ท�ประกอบดวย คาส�ง กจกรรม เฉลยกจกรรม เน&อหา แบบฝกหด แบบทดสอบ และเฉลยแบบทดสอบ 6. วางแผนการจดกจกรรมการเรยนร โดยเนนผเรยนเปนสาคญ มกจกรรมท�หลากหลาย ฝกทกษะการคด และการทางานกลมใหกบผเรยน 7. การรวบรวมและจดทาส�อการเรยนร ใหสอดคลองกบเน&อหา และจดประสงคการเรยนร จากข&นตอนในการสรางชดกจกรรม ดงกลาวขางตน สรปไดวา การสรางชดกจกรรมตองเร�มจาก การกาหนดเร�อง และขอบเขตของเน&อหา และหนวยการเรยนรใหเหมาะสม กาหนดจดประสงค สารวจส�อการเรยนร วเคราะหภารกจ กาหนดกจกรรมและส�อการเรยนรใหสอดคลองกบกจกรรม สรางเคร�องมอประเมนผล จากน&นเสนอผเช�ยวชาญตรวจสอบ แลวนามาทดลองใชเพ�อหาประสทธภาพของชดกจกรรม ทาการปรบปรงแกไขขอบกพรองใหมความสมบรณ แลวจดพมพฉบบจรง ประสทธภาพของชดกจกรรม บญชม ศรสะอาด (2546 : 153 - 156) และ วาโร เพงสวสด6 (2546 : 42 - 46) ไดอธบายสอดคลองกน เก�ยวกบการหาประสทธภาพของชดกจกรรม สามารถสรปไดดงน& 1. เกณฑประสทธภาพ เกณฑประสทธภาพของชดกจกรรม หมายถง ระดบประสทธภาพของชดกจกรรมท�ชวยใหผเรยนเกดการเรยนร หากชดกจกรรมมประสทธภาพถงระดบท�กาหนดแลวกแสดงวาชดกจกรรมน&นมคณคาพอท�จะนาไปใชได การกาหนดเกณฑประสทธภาพ กระทาไดโดยการกาหนดผลของพฤตกรรมผเรยน 2 ประเภท ไดแก 1.1 ประเมนพฤตกรรมตอเน�อง หรอประสทธภาพของกระบวนการ 1.2 ประเมนพฤตกรรมข&นสดทาย หรอประสทธภาพของผลลพธ 2. การกาหนดคาประสทธภาพ การกาหนดคาประสทธภาพ หรอการกาหนดเกณฑ/โดยปกตเน&อหาท�เปนความรความจา มกจะต&งไวท� 80/80, 85/85 และ 90/90 สวนเน&อหาท�เปนทกษะอาจจะต&งไว ต�ากวาน& เชน 75/75 ประสทธภาพจงเปนรอยละของคาเฉล�ย เม�อเทยบกบคะแนนเตม ตองมคาสง จงจะช&วามประสทธภาพ เกณฑประสทธภาพ/ เชน 80/80 มความหมายดงน& 80 ตวแรก เปนประสทธภาพของกระบวนการ เกดจากการนาคะแนนท�นกเรยนทาไดระหวางเรยน หรอระหวางการทดลอง มาหาคาเฉล�ยแลวเทยบเปนรอยละ ซ� งตองไดไมต�ากวารอยละ 80

22

80 ตวหลง เปนประสทธภาพของผลลพธ เกดจากการนาคะแนนท�นกเรยนทาไดจากการวด เม�อส&นสดการเรยนหรอการทดลอง มาหาคาเฉล�ยแลวเทยบเปนรอยละ ซ� งตองได ไมต�ากวารอยละ 80 3. ข&นตอนการหาประสทธภาพ เม�อสรางชดกจกรรมเสรจเรยบรอยแลว ตองนานวตกรรมไปหาประสทธภาพตามข&นตอนดงน& 3.1 ข&น 1 : 1 หรอแบบเด�ยว คอการทดลองกบผเรยน 1 คน โดยใชเดกออน ปานกลาง และเกง โดยทดลองกบเดกออนกอน ทาการปรบปรง แลวทดลองกบเดกปานกลาง แลวจงนาไปทดลองกบเดกเกง โดยปกตคะแนนท�ไดจะต�ากวาเกณฑ 3.2 ข&น 1 : 10 หรอแบบกลม คอทดลองกบผเรยน 6 – 10 คน คละผเรยนท&งเกงและออน คานวณหาประมทธภาพแลวปรบปรง ซ� งในคร& งน& คะแนนจะเพ�มข&นเกอบเทาเกณฑ 3.3 ข&น 1 : 100 หรอ ภาคสนาม คอทดลองกบผเรยน 40 – 100 คน คละผเรยนท&งเกง และออน คานวณหาคาประสทธภาพแลวทาการปรบปรง ซ� งในคร& งน& ผลท�ไดควรใกลเคยงกบเกณฑท�ต&งไว จงจะสามารถนาไปใชจรงไดตอไป ในการหาประสทธภาพของชดกจกรรมน&น เม�อทดลองภาคสนามแลวใหเปรยบเทยบกบเกณฑท�ต&งไว โดยพจารณาดงน& สงกวาเกณฑ แสดงวาชดกจกรรมมประสทธภาพสงกวาเกณฑท�ต&งไวเกนรอยละ 2.5 เทาเกณฑ แสดงวาชดกจกรรมมประสทธภาพเทากบหรอสงกวาเกณฑท�ต&งไวไมเกนรอยละ 2.5 ต�ากวาเกณฑ แตยอมรบวามประสทธภาพ แสดงวาชดกจกรรมมประสทธภาพต�ากวาเกณฑท�ต&งไว แตต�ากวาเกณฑไมเกนรอยละ 2.5 จากขอมลเก�ยวกบประสทธภาพของชดกจกรรม ดงกลาวขางตน สรปไดวา ประสทธภาพของชดกจกรรมเปนสวนท�สาคญ ท�ครผสอนจะตองทาการพฒนา กอนนาไปใชจรง เพ�อใหการจดการเรยนรเกดประโยชนสงสด และสามารถพฒนาผเรยนไดตรงตามจดประสงคท�กาหนดไว ซ� งชดกจกรรมท�มประสทธภาพ ยอมสงใหเกดประสทธผลตอผเรยนอยางแนนอน ประโยชนของชดกจกรรม การออกแบบและสรางชดกจกรรมวทยาศาสตรท�มประสทธภาพ ยอมทาใหผเรยนเกดการเรยนรไดเตมศกยภาพ และบรรลจดมงหมายของการเรยนร ซ� งมนกการศกษากลาวถงประโยชนของชดกจกรรม ในแงมมตาง ๆ ดงน& บญเก&อ ควรหาเวช (2546 : 110 – 111) กลาวถงประโยชนของชดกจกรรมท�ใชในการจดการเรยนร ดงน&

23

1. ชดกจกรรมจะชวยกระตนความสนใจของผเรยน เน�องจากผเรยนท�เรยนดวยชดกจกรรม ไดมโอกาสประกอบกจกรรมท�สนใจในการเรยนรดวยตนเอง 2. ชดกจกรรมชวยสงเสรมใหผเรยนเกดการเรยนรท�ด สามารถเรยนไดตามความสนใจ และศกยภาพของตนเอง 3. ชดกจกรรมชวยสงเสรมและฝกทกษะใหผเรยน รจกการแสวงหาความรดวยตนเอง และมความรบผดชอบตอตนเองและสงคม 4. ชดกจกรรมชวยใหการเรยนเปนอสระจากครผสอน เน�องจากการเรยนโดยใชชดกจกรรม ครผสอนจะเปล�ยนบทบาทจากผบรรยาย มาเปนผแนะนา ชวยเหลอ และใชชดกจกรรม ทาหนาท�ถายทอดความรตาง ๆ แทนคร 5. ชดกจกรรมชวยแกปญหาความแตกตางระหวางบคคล เพราะชดกจกรรมสามารถชวยใหผเรยนไดเรยนรตามความสามารถ ความถนด ความสนใจ และตามโอกาสท�เอ&อตอความแตกตางของผเรยน 6. ชดกจกรรมชวยสรางความพรอม และความม�นใจใหแกคร เพราะในการผลตชดกจกรรมน&นไดจดระบบการใชส�อการเรยนร ท&งการผลตส�อการเรยนร กจกรรม ตลอดจนขอแนะนาการใชสาหรบครผสอนสามารถนาไปใชไดทนท 7. ชดกจกรรมชวยสงเสรมการเรยนรแบบตอเน�อง หรอการศกษาตลอดชวต เพราะสามารถนาไปใชในการเรยนรไดดวยตนเองทกเวลา และทกสถานท� 8. ชดกจกรรมชวยเพ�มประสทธภาพในการเรยนร เพราะไดผลตข&นอยางเปนระบบ มการทดลองใชจนแนใจวาใชไดผลด มประสทธภาพตามเกณฑท�กาหนดไว นตยา ไพรสนต (2555 : 29) กลาวถงประโยชนของชดกจกรรมไวดงน& 1. เปดโอกาสใหผเรยนไดใชความสามารถตามความตองการของตน ชวยใหทกคนประสบความสาเรจในการเรยนรไดท&งส&น ตามอตราการเรยนรของผเรยน 2. ฝกการตดสนใจการแสวงหาความรดวยตนเองและทาใหผเรยนมความรบผดชอบตอตนเองและสงคม 3. ชวยใหผสอนสามารถถายทอดเน&อหาและประสบการณท�ซบซอนและมลกษณะเปนนามธรรมสงซ� งไมสามารถถายทอดดวยการบรรยายได 4. ทาใหการเรยนรเปนอสระจากอารมณและบคลกของครผสอน 5. ชวยสรางความพรอมและความม�นใจใหกบผเรยน 6. เราความสนใจของผเรยนไมทาใหเบ�อหนายในการเรยน 7. สงเสรมใหผเรยนเกดความคดสรางสรรคเพ�อใหเกดการพฒนาในทก ๆ ดาน

24

สลลนา ศรสขศรพนธ (2554 : 27) ไดสรปประโยชนของการสอนแบบการใชชดกจกรรมการเรยนรไวดงน& 1. ผสอนมอสระท�จะใหความชวยเหลอแกผเรยนท�ตองการความชวยเหลอ 2. การทากจกรรมการเรยนโดยการทดลองอาจดาเนนการโดยผเรยนเปนรายบคคลหรอเปนรายกลมเลก ๆ กได 3. ผเรยนอาจศกษากจกรรม วธการปฏบตจากส�งท�สามารถเรยนรดวยตนเองได 4. เปนเทคนคท�เปนรากฐานของการแกปญหา 5. เปนวธการเรยนรท�ผเรยนไดทาการสบเสาะหาความรและคนพบความรดวยตนเอง 6. ผเรยนไดเพ�มพนความสามารถในการทางานอยางมประสทธภาพมากข&นมทกษะมากข&น 7. ชวยพฒนาเจตคตเชงวทยาศาสตร 8. เปนการเรยนรตามหลกการทางานของนกวทยาศาสตร ผเรยนสามารถเรยนรหลกเกณฑและขอเทจจรงท�อยรอบ ๆ ตวไดอยางลกซ& งและรวดเรว 9. ชวยใหนกเรยนไดรบประสบการณ ไดพบปญหา ไดแกปญหา ไดคนพบความรทางวทยาศาสตร จากประโยชนของชดกจกรรม ดงกลาวขางตน สรปไดวา ชดกจกรรมมประโยชนตอการเรยนรในหลายดานดวยกน กลาวคอ ชดกจกรรมไดชวยสรางความสนใจในการเรยนรดวยตนเอง รจกการคดเปน แกปญหาเปน และสรปความรไดอยางเปนระบบและสรางสรรค ชดกจกรรมไดชวยแกปญหาความแตกตางระหวางบคคล ผเรยนจงสามารถเรยนรไดตามศกยภาพ ฝกความรบผดชอบตอตนเอง และชมชน ทาใหเกดการการเรยนรแบบตอเน�อง และย �งยน ผลสมฤทธ<ทางการเรยน ความหมายของผลสมฤทธ<ทางการเรยน ผลสมฤทธ6 ทางการเรยน (Achievement) เปนผลอนเกดจากความสาเรจท�นกเรยนไดรบ จากการเรยนรท�อาศยความสามารถเฉพาะบคคล นกการศกษาหลายทานไดใหความหมายของคาวาผลสมฤทธ6 ทางการเรยนไวดงน& กรนษา มรตน (2552 : 62) ใหความหมายของผลสมฤทธ6 ทางการเรยนไววา ผลสมฤทธ6ทางการเรยน คอ ความสาเรจในการเรยนรหรอความสามารถท�เกดข&นจากการเรยนรท&งทางดานภาคความรและภาคทกษะตาง ๆ ชนาธป พรกล (2544: 44) ใหความหมายของผลสมฤทธ6 ทางการเรยนไววา หมายถง ความสาเรจในการเรยนรของผเรยน

25

ภาณมาส เศรษฐจนทร (2556: 19) ใหความหมายของผลสมฤทธ6 ทางการเรยนไววาผลสมฤทธ6 ทางการเรยนเปนการวดความสามารถทางสตปญญาในการเรยนรคณตศาสตรซ� งวดจากความรความจา ความเขาใจ การนาไปใช และการวเคราะห วดโดยใชแบบทดสอบท�กาหนดคะแนนหรองานท�ผสอนไดมอบหมายใหหรอท&งสองอยาง อารมณ เพชรช�น (2542 : 46) กลาววา ผลสมฤทธ6 ทางการเรยน หมายถง ผลท�เกดจากการเรยนการสอน การฝกฝนหรอประสบการณตาง ๆ ท&งท�โรงเรยน ท�บานและส�งแวดลอมอ�น ๆ ปราณ กองจนดา (2549 : 42) กลาววา ผลสมฤทธ6 ทางการเรยน หมายถง ความสามารถหรอความสาเรจท�ไดรบจากกจกรรมการเรยนการสอน เปนการเปล�ยนแปลงพฤตกรรมและประสบการณเรยนรทางดานพทธพสย จตพสย และทกษะพสย กลาวโดยสรปไดวา ผลสมฤทธ6 ทางการเรยน หมายถง ส�งท�ผเรยนไดรบหลงจากจบการเรยนการสอน หรอการกระทาใดๆ ท�วดผลโดยการใชเคร�องมอวดผลสมฤทธ6 เชน แบบทดสอบความร แบบทดสอบทกษะความสามารถ และนามาประเมนผลการเรยนของนกเรยนวามผลสมฤทธ6 ความร ความกาวหนา ตามจดประสงคท�กาหนดหรอไม องคประกอบท�มอทธพลตอผลสมฤทธ<ทางการเรยน องคประกอบหรอปจจยท�เก�ยวของกบผลสมฤทธ6 ทางการเรยน เปนส�งท�นกการศกษาและครผสอนไดใหความสนใจมาโดยตลเน�องจากเปนปจจยท�มผลตอผลสมฤทธ6 ทางการเรยนของนกเรยน จงมนกการศกษาไดกลาวถงองคประกอบท�มอทธพลตอผลสมฤทธ6 ทางการเรยนไว ดงน& จนทมา เมยประโคน (2555 : 28) ไดกลาวถงองคประกอบท�มอทธพลตอผลสมฤทธ6ทางการเรยนแบงออกเปนองคประกอบใหญ ๆ คอ ดานตวนกเรยน ดานตวครและดานสงคม และปจจยอกประการท�สงผลโดยตรงตอผลสมฤทธ6 ทางการเรยน คอ คณลกษณะของผสอน วธสอนและการจดกจกรรมการเรยนการสอนใหนาสนใจของตวครผสอน กรนษา มรตน (2552: 63) องคประกอบท�มอทธพลตอผลสมฤทธ6 ทางการเรยนน&น ประกอบดวยคณลกษณะของผเรยน ท&งดานพฤตกรรมความร ความคด รวมท&งดานจตพสยของผเรยน ตลอดจนคณลกษณะพฤตกรรมเฉพาะของผเรยน ซ� งส� งเหลาน& จะสงผลตอผลสมฤทธ6ทางการเรยนมากแตท�มความสาคญมากกวาน&นคอ ดานคณภาพการสอนของผสอน บลม (Bloom. 1976 : 52) ไดกลาวถง ตวแปรท�มอทธพลตอผลสมฤทธ6 ทางการเรยนวา ประกอบดวย 1. พฤตกรรมดานความร ความคด หมายถง ความสามารถท&งหลายของผเรยนซ�งประกอบดวยความถนดและพ&นฐานเตมของผเรยน 2. คณลกษณะดานจตพสย หมายถงสภาพการณหรอแรงจงใจท�ทาใหผเรยนเกดการเรยนรใหม ไดแก ความสนใจ เจตคตท�มตอเน&อหาวชาท�เรยนในโรงเรยน ระบบการเรยนความคดเหนเก�ยวกบตนเอง และลกษณะบคลกภาพ

26

3. คณภาพการสอน ไดแก การไดรบคาแนะนา การมสวนรวมในดานการเรยนการสอน การเสรมแรงจากคร การแกไขขอผดพลาด และรผลวาตนเองกระทาไดถกตองหรอไม สรปไดวา องคประกอบท�มอทธพลตอผลสมฤทธ6 ทางการเรยนประกอบไปดวย ผสอน ส�อเน&อหาท�สอน สภาพแวดลอม และผเรยน ซ� งจะมผลสมฤทธ6 ทางการเรยนดไดข&นอยกบการปรบตวของผเรยนในสภาพแวดลอมตางๆ ดวย การวดผลสมฤทธ<ทางการเรยน การวดผลสมฤทธ6 ทางการเรยนมจดมงหมายเพ�อตรวจสอบระดบความสามารถของสมรรถภาพทางสมองของบคคลวาเรยนแลวรอะไรบาง และมความสามารถดานใดมากนอยเทาใด ซ� งมนกการศกษาไดกลาวถงการวดผลสมฤทธ6 ทางการเรยนไวดงน& มณฑน กฎาคาร (2542 : 71) ไดกลาววา การวดผลภาคปฏบตเปนการวดเพ�อตองการทราบวานกเรยนจะสามารถปฏบตงานน&นไดจรงหรอไม เกดทกษะมากนอยเพยงใดหลงจากนกเรยนไดเรยนรหลกและวธการในการปฏบตกบงานส�งใดส�งหน�งแลว โดยการใหนกเรยนไดปฏบตงานน&นจรง ๆ จนทาใหเกดผลงานออกมาหรอใหสงเกตเหนชดเจน โดยยดหลกตอไปน& 1. ควรเปนงานท�สามารถบอกระดบทกษะหรอจาแนกความสามารถของผเรยนได 2. เปนงานท�ใหผเรยนปฏบตโดยตองใชทกษะดานตางๆ มาผสมผสานกน 3. เปนงานท�ควรจะปฏบตเปนรายบคคลหรอสามารถปฏบตเปนกลมพรอมไดกน 4. งานท�กาหนดใหควรอยในวสยท�ผเรยนสามารถปฏบตไดและผสอนสามารถจดสถานการณเพ�อการปฏบตไดอยางแทจรง 5. ควรช&แจงใหผเรยนเขาใจงานท�จะปฏบตอยางชดเจนกอนทกคร& ง รวมท&งเกณฑในการพจารณาหรอการตรวจใหคะแนน พวงรตน ทวรตน (2530 : 29) ไดกลาวถงจดมงหมายของการวดผลสมฤทธ6 ทางการเรยน ดงน& คอ 1. ทาใหทราบวานกเรยนไดบรรลเปาหมายของการเรยนหรอไม นกเรยนน&นมความร ความสามารถมากนอยเพยงใด เพ�อเปรยบเทยบหรอดความเจรญงอกงามของการเรยนร 2. เพ�อแกปญหาและปรบปรงการเรยนการสอน 3. เพ�อเปนการประเมนผล เพ�อดความกาวหนาทางการเรยนของนกเรยนวาบรรลตามวตถประสงคท�วางไวหรอไม กลาวโดยสรป คอ การวดผลสมฤทธ6 ทางการเรยนเปนการวดและประเมนผล การเรยนของนกเรยนวาบรรลเปาหมายและมความกาวหนามากนอยเพยงใด โดยมการวดท&งดานการปฏบตและดานเน&อหา ซ� งเคร�องมอท�ใชในการสอบวดเรยกวา “ขอสอบวดผลสมฤทธ6 ทางการเรยน” หรอ “แบบทดสอบวดผลสมฤทธ6 ทางการเรยน”

27

ประเภทของแบบทดสอบวดผลสมฤทธ<ทางการเรยน

แบบทดสอบวดผลสมฤทธ6 (Achievement test) เปนแบบทดสอบท�สรางข&นเพ�อใชการ

วดผลการเรยนการสอนท&งดานความร ทกษะและความสามารถดานตางๆ ท�ผเรยนไดเรยนรมาแลว

วาบรรลผลสาเรจตามจดประสงคท�กาหนดไวเพยงใด การจาแนกประเภทของแบบทดสอบวดผลสมฤทธ6 ทางการเรยนโดยท�วไป สรปไดวา

แบงออกเปน 2 ประเภทใหญ ๆ คอ (ลวน สายยศ และองคณา สายยศ. 2543 : 173) 1. แบบทดสอบท�ครสรางข&นเอง (Teacher –made Test) หมายถง แบบทดสอบท�มงวดผล

สมฤทธ6 ของผเรยนเฉพาะกลมท�ครสอน เปนแบบทดสอบท�ครสรางข&นใชกนโดยท�วไปในสถานศกษา

ซ� งทาใหครสามารถวดไดตรงจดมงหมาย มลกษณะเปนแบบทดสอบขอเขยน (Paper and Pencil Test) ซ� งแบงออกไดอก 2 ชนด คอ

1.1 แบบทดสอบอตนย (Subjective or Essay Test) เปนแบบทดสอบท�กาหนดคาถาม

หรอปญหาใหแลวใหผตอบเขยนโดยแสดงความร ความคด เจตคต ไดอยางเตมท� 1.2 แบบทดสอบปรนย หรอแบบใหตอบส& น ๆ (Objective Test or Short Answer)

เปนแบบทดสอบท�กาหนดใหผสอบเขยนตอบส&น ๆ หรอมคาตอบใหเลอกแบบจากดคาตอบ (Retried Response Type) ผตอบไมมโอกาสแสดงความร ความคดไดอยางกวางขวางเหมอนแบบทดสอบ

อตนย แบบทดสอบชนดน& แบงออกเปน 4 แบบ คอ แบบทดสอบถก – ผด แบบทดสอบเตมคา

แบบทดสอบจบค และแบบทดสอบเลอกตอบ 2. แบบทดสอบมาตรฐาน (Standardized Test) หมายถง แบบทดสอบท�มงวดผลสมฤทธ6

ของผเรยนท�ว ๆ ไป ซ� งสรางโดยผเช�ยวชาญ มการวเคราะหและปรบปรงอยางดจนมคณภาพมมาตรฐาน มมาตรฐานในการดาเนนการสอบ วธการใหคะแนนและการแปลความหมายของคะแนน

กลาวโดยสรป แบบทดสอบวดผลสมฤทธ6 ทางการเรยน ม 2 ประเภท คอ แบบทดสอบ

มาตรฐานและแบบทดสอบท�ครสรางข&น ซ� งเปนแบบทดสอบท�มลกษณะเปนแบบอตนย ใหผตอบไดเขยนแสดงความร ความคดไดอยางเตมท�อกท&งใชทกษะความรความสามารถในการปฏบต

ประกอบไปดวย และแบบปรนย ซ� งในการศกษาคนควาคร& งน& ผวจยไดเลอกใชแบบทดสอบแบบ

ปรนย ชนดเลอกตอบ 4 ตวเลอก หรอ 5 ตวเลอกตามความตองการของผสอน

การสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธ<ทางการเรยน

การสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธ6 ทางการเรยนท�ดจะตองมการเตรยมตวและมการวางแผน ซ� งพชต ฤทธ6 จรญ (2545 : 96 - 98) ไดแบงข&นตอนการสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธ6 ออกเปน 8

ข&นตอน ดงน&

28

1. การวเคราะหหลกสตรและสรางตารางวเคราะหหลกสตร เพ�อวเคราะหเน&อหาสาระและพฤตกรรมท�ตองการวด โดยระบจานวนขอสอบในแตละเร�องและพฤตกรรมท�ตองการจะวดไว 2. กาหนดจดประสงคการเรยนร เปนพฤตกรรมหลกท�ผสอนมงหวงจะใหเกดข&นกบผเรยน ซ� งผสอนจะตองกาหนดไวลวงหนาสาหรบเปนแนวทางในการจดการเรยน การสอนและการสรางขอสอบวดผลสมฤทธ6 3. กาหนดชนดของขอสอบและศกษาวธสราง โดยการศกษาตารางวเคราะหหลกสตรและจดประสงคการเรยนร ผออกขอสอบตองพจารณาและตดสนใจเลอกใชชนดของขอสอบท�จะใชวดวาเปนแบบใด โดยตองเลอกใหสอดคลองกบจดประสงคการเรยนรและเหมาะสมกบวยของผเรยน 4. เขยนขอสอบผออกขอสอบลงมอเขยนขอสอบตามรายละเอยดท�กาหนดไวในตารางวเคราะหหลกสตร และใหสอดคลองกบจดประสงคการเรยนร 5. ตรวจทานขอสอบ เพ�อใหขอสอบท�เขยนไวแลวมความถกตองตามหลกวชา มความสมบรณครบถวนตามรายละเอยดท�กาหนดไวในตารางวเคราะหหลกสตร 6. จดพมพแบบทดสอบฉบบทดลอง เม�อตรวจทานขอสอบเสรจแลวใหพมพขอสอบท&งหมด จดทาเปนแบบทดสอบฉบบทดลองโดยมคาช& แจงหรอคาอธบายวธตอบแบบทดสอบและจดวางรปแบบการพมพใหเหมาะสม 7. ทดลองสอบและวเคราะหขอสอบ การทดลองสอบและวเคราะหขอสอบเปนวธการตรวจสอบคณภาพของแบบทดสอบกอนนาไปใชจรง โดยนาแบบทดสอบไปทดลองสอบกบกลม ท�มลกษณะคลายคลงกนกบกลมท�ตองการสอบจรง แลวนาผลการสอบมาวเคราะหและปรบปรงขอสอบใหมคณภาพ 8. จดทาแบบทดสอบฉบบจรง จากผลการวเคราะหขอสอบ หากพบวาขอสอบขอใดไมมคณภาพหรอมคณภาพไมดพอ อาจจะตองตดท&งหรอปรบปรงแกไขขอสอบใหมคณภาพดข&นแลว จงทาแบบทดสอบฉบบจรง แนวความคดและทฤษฎท�เปนแนวทางในการสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธ6 ทางการเรยน ในการสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธ6 ทางการเรยน แนวความคดในการวดท�นยมกนไดแก การเขยนขอสอบวดตามการจดประเภทจดมงหมายของการศกษาดานพทธพสย (Cognitive) ของบลม (Bloom. 1976 : 219) ซ� งจาแนกจดมงหมายทางการศกษาดานพทธพสยออกเปน 6 ประเภท ไดแก 1. ความร (Knowledge) เปนเร�องท�ตองการรวาผเรยนระลกไดจาขอมลท�เปนขอเทจจรงได เพราะขอเทจจรงบางอยางมคณคาตอการเรยนร 2. ความเขาใจ (Comprehension) แสดงถงระดบความสามารถ การแปลความ การตความและขยายความในเร�องราวและเหตการณตาง ๆ ได เชน การจบใจความได อธบายความหมายและขยายเน&อหาได

29

3. การนาไปใช (Application) ตองอาศยความเขาใจเปนพ&นฐานในการชวยตความของขอมล เม�อตองการทราบวาขอมลน&นมประเดนสาคญอะไรบาง ตองอาศยความรจกเปรยบเทยบแยกแยะความแตกตาง พจารณานาขอมลไปใชโดยใหเหตผลได 4. การวเคราะห (Analysis) เปนทกษะทางปญญาในระดบท�สง จะเนนการแยกแยะขอมลออกเปนสวนยอยๆ และพยายามมองหาสวนประกอบวามความสมพนธและการจดรวบรวม บลม (Bloom) ไดแยกจดหมายของการวเคราะหออกเปน 3 ระดบ คอ การพจารณาหรอการจดประเภท องคประกอบตาง ๆ การสรางความสมพนธเก�ยวของกนระหวางองคประกอบเหลาน&นและควรคานงถงหลกการท�ไดจดรวบรวมไวแลว 5. การสงเคราะห (Synthesis) การนาเอาองคประกอบตาง ๆ ท�แยกแยะกนอยมารวมเขาดวยกนในรปแบบใหม ถาสามารถสงเคราะหไดกสามารถประเมนไดดวย 6. การประเมนคา (Evaluation) หมายถง การใชเกณฑและมาตรฐานเพ�อพจารณาวา จดมงหมายท�ตองการน&นบรรลหรอไม การท�ใหนกเรยนมาสามารถประเมนคาได ตองอาศยเกณฑหรอมาตรฐานเปนแนวทางในการตดสนคณคา การตดสนใดๆ ท�ไมไดอาศยเกณฑนาจะเปนลกษณะความคดเหนมากกวาการประเมน การสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธ6 ทางการเรยน แบบทดสอบวดผลสมฤทธ6 ทางการเรยนในคร& งน& เปนแบบทดสอบองเกณฑ บญชม ศรสะอาด (2545 : 59 – 61) กลาวคอแบบทดสอบวดผลสมฤทธ6 ทางการเรยนแบบองเกณฑ ดาเนนตามข&นตอนตอไปน& 1. วเคราะหจดประสงคเน&อหาข&นแรกจะตองทาการวเคราะหดวามหวขอเน&อหาใดบางท�ตองการใหผเรยนเกดการเรยนร และท�จะตองวด แตละหวขอเหลาน&นตองการใหผเรยนเกดพฤตกรรมหรอสมรรถภาพอะไร กาหนดออกมาใหชดเจน 2. กาหนดพฤตกรรมยอยท�จะออกขอสอบจากข&นแรกพจารณาตอไปวาจะวดพฤตกรรมยอยอะไรบาง อยางละก�ขอพฤตกรรมยอยดงกลาว คอจดประสงคเชงพฤตกรรมน�นเอง เม�อกาหนดจานวนขอท�ตองการจรงเสรจแลว ตอมา พจารณาวา จะตองออกขอสอบเกนไวหวขอละก�ขอ ควรออกเกนไวไมต�ากวา 25% ท&งน&หลงจากท�นาไปทดลองใช วเคราะหหาคณภาพของขอสอบรายขอแลว จะตดขอท�มคณภาพไมเขาเกณฑออกขอสอบท�เหลอจะไดไมนอยกวาขอท�ตองการจรง 3. กาหนดรปแบบของขอคาถามและศกษาวธการเขยนขอสอบข&นตอนน& จะเหมอนกบข&นตอนท� 2 ของการวางแผนสรางขอสอบแบบองกลมทกประการ คอตดสนใจวาจะใชขอคาถามรปแบบใด และศกษาวธเขยนขอสอบ เชน ศกษาหลกในการเขยนคาถามแบบน&นๆ ศกษาวธเขยนขอสอบเพ�อวตถประสงคประเภทตางๆ ศกษาเทคโนโลยในการเขยนขอสอบของตน 4. เขยนขอสอบลงมอเขยนขอสอบตามจดประสงคเชงพฤตกรรม ตามตารางท�กาหนด จานวนขอสอบของแตละจดประสงคเชงพฤตกรรม และใชรปแบบเทคนคการเขยนตามท�ศกษาในข&นตอนท� 3

30

5. ตรวจทานขอสอบนาขอสอบท�ไดเขยนไวแลวในข&นตอนท� 4 มาพจารณาทบทวนอกคร& งโดยพจารณาความถกตองตามหลกวชา แตละขอวดพฤตกรรมยอยหรอจดประสงคเชงพฤตกรรมท�ตองการหรอไม ตวถกตวลวงเหมาะสมเขาเกณฑหรอไม ทาการปรบปรงใหเหมาะสมย�งข&น 6. ใหผเช�ยวชาญพจารณาความเท�ยงตรงตามเน&อหานาจดประสงคเชงพฤตกรรมและขอสอบท�วดแตละจดประสงคไปใหผเช�ยวชาญดานการวดผลและดานเน&อหาจานวนไมต�ากวา 3 คน พจารณาวาขอสอบแตละขอวดตามจดประสงคท�ระบไวน&นหรอไม ถามขอท�ไมเขาเกณฑ ควรพจารณาปรบปรงใหเหมาะสม เวนแตจะไมสามารถปรบปรงใหดข&นไดอยางชดเจน 7. พมพแบบทดสอบฉบบทดลองนาขอสอบท&งหมดท�ผานการพจารณาวาเหมาะสมเขาเกณฑในข&นท� 6 มาพมพเปนแบบทดสอบ มคาช& แจงเก�ยวกบแบบทดสอบ วธตอบ จดวางรปแบบการพมพใหเหมาะสม 8. ทดลองใช วเคราะหคณภาพ และปรบปรง 9. พมพแบบทดสอบฉบบจรงนาขอสอบท�มคาอานาจจาแนกเขาเกณฑ จากผลการวเคราะหในข&นท� 8 มาพมพเปนแบบทดสอบฉบบจรงตอไป โดยเนนการพมพท�ประณต มความถกตอง มคาช& แจงท�ละเอยด ชดเจน ผอานเขาใจงาย จากการศกษาข&นตอนการสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธ6 สรปไดวาในการสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธ6 ทางการเรยน ครผสอนควรจะตองมการเตรยมตววางแผนสรางแบบทดสอบเปนข&นตอน คอ ทาการวเคราะหเน&อหาและสรางตารางวเคราะหเน&อหากาหนดจดประสงคการเรยนร กาหนดชนดของขอสอบและศกษาวธสราง เขยนขอสอบ ตรวจทานขอสอบ จดพมพแบบทดสอบฉบบทดลอง ทดลองสอบและวเคราะหขอสอบ และจดทาแบบทดสอบฉบบจรง เพ�อใหไดแบบทดสอบท�ด สามารถวดความรความสามารถของผเรยนไดตรงตามจดประสงคการเรยนรท�ตองการ ทกษะกระบวนการทางคณตศาสตร

ความหมายของทกษะกระบวนการทางคณตศาสตร มนกการศกษาใหความหมายของทกษะกระบวนการทางคณตศาสตร ดงน& สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (2551 : 136) กลาววา ทกษะกระบวนการทางคณตศาสตร หมายถง ความสามารถในการแกปญหา การใหเหตผลและการพสจน การส�อสาร การเช�อมโยง การนาเสนอและความคดรเร�มสรางสรรค โดยผเรยนมการสรางความรทางคณตศาสตรผานการแกปญหา สามารถใหเหตผลและใชวธการพสจนท�หลากหลาย นาเสนอแนวคดไดอยางตรงประเดน และเช�อมโยงแนวคดตางๆทางคณตศาสตร รวมท&งสามารถสงเคราะหแนวคด ตดสนใจและสรางผลงานข&นใหมได

31

กระทรวงศกษาธการ (2551 : 3) กลาววา ทกษะกระบวนการทางคณตศาสตร หมายถง ความสามารถในการนาความรทางคณตศาสตรไปประยกตใชไดอยางมประสทธภาพ โดยเนนท�ทกษะกระบวนการทางคณตศาสตรท�จาเปน และตองการพฒนาใหเกดข&นกบผเรยน ไดแก ความสามารถในการแกปญหา การใหเหตผล การส�อสาร ส�อความหมายทางคณตศาสตรและการนาเสนอ การเช�อมโยงความรตาง ๆ ทางคณตศาสตรและการเช�อมโยงคณตศาสตรกบศาสตรอ�น ๆ และความคดรเร�มสรางสรรค ดนตา ช�นอารมณ (2552 : 21) กลาววา ทกษะกระบวนการทางคณตศาสตร หมายถง ความสามารถในการนาความรทางคณตศาสตรไปใชงานหรอนาไปใชในชวตจรง ไดแก การแกปญหา การใหเหตผล การส�อสาร การเช�อมโยง และความคดสรางสรรค ครผสอนควรเสรมสรางทกษะกระบวนการทางคณตศาสตรใหแกผเรยน โดยเลอกกจกรรมการเรยนรท�เหมาะสมกบพ&นฐานความรและวฒภาวะของผเรยน จากความหมายของทกษะกระบวนการทางคณตศาสตรท�นกการศกษากลาวไว สรปไดวา ทกษะกระบวนการทางคณตศาสตร หมายถง ความสามารถในการประยกตใชความรทางคณตศาสตรของผเรยนในการแกปญหาทางคณตศาสตร การใหเหตผลทางคณตศาสตร การส�อสาร ส�อความหมายทางคณตศาสตรและการนาเสนอ การเช�อมโยงทางคณตศาสตร และความคดรเร�มสรางสรรค การจาแนกทกษะกระบวนการทางคณตศาสตร สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (2551 : 2 - 4) ไดจาแนกทกษะกระบวนการทางคณตศาสตรท�จาเปนสาหรบผเรยนแตละดาน สรปไดดงน& 1. การแกปญหาทางคณตศาสตร การใหผเรยนรจกเรยนรการแกปญหา นบวาเปนส�งสาคญตอการพฒนาดานทกษะกระบวนการทางคณตศาสตร ซ� งมนกการศกษาไดใหแนวคดเก�ยวกบการแกปญหาทางคณตศาสตรในแงมมตาง ๆ ดงน& โพลยา (Polya. 1957 : 16 - 17) ไดใหแนวคดเก�ยวกบกระบวนการแกปญหาทางคณตศาสตร ซ� งเปนท�ยอมรบและนามาใชกนอยางแพรหลาย ประกอบดวย การทาความเขาใจกบปญหา การวางแผนแกปญหา การดาเนนการแกปญหา และการตรวจสอบผล โดยจดกจกรรมใหผเรยนไดคดและตดสนใจวาอะไรคอส�งท�ตองการคนหา มเง�อนไขอะไรบาง เพยงพอตอการแกปญหาหรอไม จากน&นกาหนดแนวทางและยทธวธท�จะนาไปใชแกปญหา เพ�อนาไปสการปฏบตตามแนวทางท�ไดวางแผนไว แลวดาเนนการตรวจสอบความสมเหตสมผลของคาตอบท�ได รวมท&งพจารณาวามคาตอบหรอวธการแกปญหาอ�นอกหรอไม ฉววรรณ เศวตมาลย (2548 : 55) ไดใหแนวคดเก�ยวกบการสงเสรมความสามารถในการแกปญหาทางคณตศาสตร โดยใชเทคนคการจดการเรยนรแบบลองผดลองถก ดวยการคดอยางม

32

เหตผลไปพรอมกบการแกปญหา การใชส�ออปกรณท�เหมาะสมมาประกอบเพ�อทาใหสถานการณ ดเหมอนจรง มการคนหารปแบบท�ทาทายความคด และการแสดงสถานการณท�เก�ยวของกบปญหาเพ�อใหนกเรยนเกดความสนใจท�จะเรยนรการแกปญหา สรพร ทพยคง (2548 : 97) ไดใหแนวคดเก�ยวกบการแกปญหาทางคณตศาสตร โดยใหผเรยนฝกฝนการใชความคดรวบยอด ทกษะการคดคานวณ หลกการ กฎหรอสตร ครผสอนตองสรางพ&นฐานใหผเรยนคนเคยกบกระบวนการแกปญหาตาง ๆ โดยเร�มทาความเขาใจวเคราะหปญหา วางแผนการแกปญหา ดาเนนการแกปญหาแลวพจารณาความสมเหตสมผลของคาตอบ รชดา ยาตรา (2552 : 36)ไดใหแนวคดเก�ยวกบการสงเสรมความสามารถในการแกปญหาทางคณตศาสตรท�ไมไดยดการหาเพยงคาตอบ แตเนนท�วธการแกปญหาท�หลากหลาย และนาไปสคาตอบพรอมดวยเหตผลในการหาคาตอบ ซ� งการแกปญหายอมเกดข&นไดเม�อนกเรยนไดลงมอปฏบตดวยตนเอง และมการอภปรายแลกเปล�ยนความคดกบเพ�อนกลมเลก ๆ ซ� งจะทาใหไดผลดกวาคดเพยงคนเดยว จากแนวคดเก�ยวกบการแกปญหาทางคณตศาสตรท�นกการศกษากลาวไว สรปไดวา การแกปญหาทางคณตศาสตร เปนความสามารถในการประยกตความรทางคณตศาสตรไปใชในการคนหาคาตอบโดยอาศยทกษะการคดวเคราะห การใชเหตผล วางแผนการแกปญหา เพ�อนาไปสการลงมอปฏบตตามแผนจนไดคาตอบท�มความสมเหตสมผล ครผสอนจงควรมเทคนคการจดกจกรรมการเรยนรท�หลากหลาย เพ�อกระตนใหผเรยนเกดความสนใจในการแกปญหาดวยตนเอง 2. การใหเหตผลทางคณตศาสตร มนกการศกษาไดใหแนวคดเก�ยวกบการใหเหตผลทางคณตศาสตร ไวดงน& ครลค และรดนค (Krulik and Rudnick. 1995 : 3) กลาววา การใหเหตผลเปนสวนสาคญของกระบวนการคดโดยแบงกระบวนการคดออกเปน การคดข&นระลกได การคดข&นพ&นฐาน การคดวเคราะห และการคดสรางสรรค โดยใหเหตผลน&นอยเหนอระดบการคดข&นระลกได ซ� งประกอบดวยการคดข&นพ&นฐาน การคดวเคราะห และการคดสรางสรรค ซ� งการใหเหตผลเปนองคประกอบท�สาคญของการคดในข&นตาง ๆ ต&งแตการคดข&นพ&นฐาน การคดวเคราะห และการคดสรางสรรค ซ� งครผสอนสามารถนาไปใชเปนแนวทางในการจดการเรยนรคณตศาสตร เพ�อพฒนาทกษะและกระบวนการ ดานการใหเหตผลของผเรยน สรพร ทพยคง (2548 : 99) ไดใหแนวคดเก�ยวกบการสงเสรมและพฒนาผเรยนในดานความสามารถการใหเหตผลทางคณตศาสตร โดยการจดสถานการณโจทยปญหาท�นาสนใจไมยากเกนไป เปดโอกาสใหผเรยนมอสระในการแสดงความคดเหนและใชเหตผลของตนเอง ควรมการตรวจสอบขอมลดวยการรวมกนสรปอภปรายผล นอกจากน&ควรกระตนใหผเรยนสนใจคนหาคาตอบ ซ� งคาถามท�ใชควรกระตนนกเรยนดวยคาวา ทาไม อยางไร เพราะเหตใด

33

สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (2551 : 38 - 39) ไดใหแนวคดเก�ยวกบการใหเหตผลทางคณตศาสตร สามารถสรปไดวา การใหเหตผลทางคณตศาสตรเปนกระบวนการคดท�อาศยการคดวเคราะหและความคดรเร�มสรางสรรคในการรวบรวมแนวคด หรอสถานการณตาง ๆ มาเช�อมโยงกน เพ�อทาใหไดขอเทจจรงหรอเกดสถานการณใหม ซ� งการใหเหตผลทางคณตศาสตร แบงออกเปน 2 แบบ คอ 2.1 การใหเหตผลแบบอปนย เปนกระบวนการท�ใชการสงเกตหรอทดลองหลาย ๆ คร& ง แลวรวบรวมขอมลเพ�อหารปแบบนาไปสขอสรป ซ� งเช�อวานาจะถกตอง หรอเปนจรง มความเปนไปไดมากท�สด แตยงไมไดพสจนวาเปนจรงและยงไมพบขอขดแยง เรยกขอสรปน&นวา ขอความคาดการณ 2.2 การใหเหตผลแบบนรนย เปนกระบวนการท�นาส�งท�รวาเปนจรงโดยไมตองพสจน แลวใชเหตผลทางคณตศาสตรอางจากส�งท�รวาเปนจรงน&น เพ�อนาไปสขอสรปหรอผลสรปท�เพ�มเตมข&นมาใหม ซ� งผลสรปท�สมเหตสมผลน&นอาจเปนเทจกได ดงน&นในการใหเหตผลแบบนรนย ตองตรวจสอบกอนวาเหตท�ยอมรบน&นเปนจรงหรอไม จากแนวคดเก�ยวกบการใหเหตผลทางคณตศาสตร สามารถสรปไดวา การใหเหตผลทางคณตศาสตรเปนทกษะและกระบวนการท�ควรสงเสรมใหนกเรยนรจกคดอยางมเหตผล คดอยางเปนระบบ สามารถวเคราะหปญหาและสถานการณไดอยางถ�ถวน รอบคอบ สามารถคาดการณ วางแผนตดสนใจไดอยางสมเหตสมผลโดยการเช�อมโยงขอเทจจรงจากสถานการณตาง ๆ ครผสอนควรเปดโอกาสใหผเรยนไดใชความคดอยางเปนอสระ ฝกใหผเรยนรจกคดวเคราะห และคดสรางสรรค อนนา ไปสการใหเหตผลทางคณตศาสตรในท�สด 3. การส�อสาร การส�อความหมายทางคณตศาสตร และการนาเสนอ การจดการเรยนรคณตศาสตร ครผสอนสามารถสอดแทรกกจกรรมเพ�อใหผเรยนไดเกดทกษะและกระบวนการดานการส�อสาร การส�อความหมายทางคณตศาสตร และการนาเสนอ ไดในทกเน&อหา ซ� งมนกการศกษาใหแนวคดเก�ยวกบการส�อสาร การส�อความหมายทางคณตศาสตรและการนาเสนอ ดงน& สภาครคณตศาสตรแหงชาตของสหรฐอเมรกา (National Council of Teachers of Mathematics. 1989 : 214) ไดใหแนวคดวา การส�อสาร การส�อความหมายทางคณตศาสตร และการ นาเสนอ เปนทกษะกระบวนการทางคณตศาสตรท�ชวยใหผเรยนถายทอดความรความเขาใจทางคณตศาสตร หรอกระบวนการคดของตนใหผอ�นรบรไดอยางถกตองชดเจนและมประสทธภาพ โดยจดกจกรรมการเรยนรใหผเรยนไดแสดงแนวคดทางคณตศาสตร ดวยการพด การเขยน การสาธต หรอการแสดงความคดเหนจากขอมล ซ� งผเรยนจะตองวเคราะห ทาความเขาใจ แปลความหมาย สรปแนวคด และนาเสนอขอมลดวยการใชศพท สญลกษณ หรอโครงสรางทางคณตศาสตร

34

สรพร ทพยคง (2548 : 100) ไดใหแนวคดเก�ยวกบการจดการเรยนรคณตศาสตร เพ�อใหผเรยนเกดทกษะและกระบวนการในดานการส�อสาร การส�อความหมายทางคณตศาสตร และการนาเสนอ ซ� งครผสอนสามารถทาไดในทกเน&อหาท�ตองการใหผเรยนรจกคดวเคราะห คดสงเคราะห เพ�อนาไปสการแกปญหา อาจมการนาเสนอขอมลในรปแผนภมรปภาพ แผนภมแทง ตาราง กราฟ โดยการสอดแทรกอยในทกข&นตอนของการจดการเรยนรคณตศาสตร สธดา เกตแกว (2547 : 21) ไดใหแนวคดเก�ยวกบการสงเสรมความสามารถของผเรยนในการส�อสาร การส�อความหมายทางคณตศาสตรและการนาเสนอโดยการเขยนวธการคด กระบวนการแกปญหาหรอแนวความคดของตนเองวามความเขาใจเปนอยางไร เปนการเปดโอกาสใหผเรยนท�ไมกลาแสดงออกโดยการพดไดแสดงออกโดยการเขยน และยงทาใหครผสอนสามารถประเมนผเรยนเปนรายบคคลได เพราะส� งท�เขยนน&นไดแสดงระดบความเขาใจท�แตกตางกน ซ� งการส�อความหมายหรอนาเสนอโดยการเขยนน&น เปนทกษะท�จาเปนในการคดข&นพ&นฐานท�จะกระตนใหเกดความคดในระดบสงตอไป สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (2551 : 60 - 63) ไดใหแนวคดเก�ยวกบการส�อสาร การส�อความหมายทางคณตศาสตร และการนาเสนอ สามารถสรปไดวา การส�อสารเปนกระบวนการถายทอดขาวสารจากผสงไปยงผรบสาร ซ� งจะมประสทธภาพ ถาการส�อสารน&นมจดมงหมาย เน&อหา และรปแบบของการส�อสารท�ถกตองชดเจน มการปฏสมพนธระหวางผสงและผรบสาร สวนการส�อความหมายทางคณตศาสตรและการนาเสนอ เปนกระบวนการส�อสารท�มการนาเสนอผานชองทางการส�อสาร และมการใชสญลกษณ ตวแปร ตาราง กราฟ สมการ อสมการ ฟงกช�น และแบบจาลอง เปนตน มาชวยในการส�อความหมายดวย นอกจากน& กจกรรมท�จะชวยสงเสรมการส�อสาร การส�อความหมายทางคณตศาสตร และการนาเสนอ ท�ครผสอนสามารถนามาใชในการจดการเรยนรคณตศาสตร ไดแก การสบสวนสอบสวน การเขยนอนทน การเขยนรายงาน และการเขยนโปสเตอร จากท�นกการศกษาใหแนวคดเก�ยวกบการส�อสาร การส�อความหมายทางคณตศาสตรและการนาเสนอ สรปไดวา การฝกฝนใหผเรยนมทกษะและกระบวนการ ดานการส�อสาร การส�อความหมายทางคณตศาสตร และการนาเสนอท�ด ยอมชวยใหผเรยนสามารถถายทอดและรบรขอมล แสดงความคดเหน และพฒนาแนวคดทางคณตศาสตรไดอยางถกตองและตรงประเดน ตลอดจนชวยใหการเรยนรน&นมความหมายตอผเรยน สามารถเขาใจไดอยางกวางขวางและลกซ& ง 4. การเช�อมโยงทางคณตศาสตร การเช�อมโยงทางคณตศาสตร เปนทกษะและกระบวนการอกดานหน� งท�ผเรยนจาเปนตองไดเรยนร ซ� งมนกการศกษาใหแนวคดเก�ยวกบการเช�อมโยงทางคณตศาสตร ดงน&

35

สภาครคณตศาสตรแหงชาตของสหรฐอเมรกา (National Council of Teachers of

Mathematics. 1989 : 1 - 2) ไดใหแนวคดวา การจดกจกรรมการเรยนรคณตศาสตรควรมงเนนการ

เช�อมโยงทางคณตศาสตร ซ� งตองบรณาการเน&อหาสาระทางคณตศาสตรเขาดวยกนและสงเสรมให

ผเรยนเขาใจวธการสรางแนวคดตางๆ ทางคณตศาสตร เพ�อเช�อมโยงเขากบความรใหม หรอขยาย

ความรทางคณตศาสตรไปใชในการแกปญหาดวยยทธวธตาง ๆ ตลอดจนนาความรทางคณตศาสตร

ไปเช�อมโยงกบศาสตรอ�น ๆ หรอนาไปใชในชวตประจาวน เชน การซ&อขาย การวางแผนในการออมเงน

การช�ง ตวง การคานวณระยะทาง และเวลา เปนตน โดยสามารถใชแนวคดทางคณตศาสตรเปนเคร�องมอ

ในการเรยนร ผเรยนจะมความรความเขาใจท�ชดเจนมากย�งข&น และทาใหการเรยนรคณตศาสตรม

ความหมายตอผเรยน

สรพร ทพยคง (2548 : 102) ไดใหแนวคดเก�ยวกบการพฒนาทกษะกระบวนการทาง

คณตศาสตรดานการเช�อมโยงความรตางๆทางคณตศาสตร โดยการจดการเรยนรท�สงเสรมใหผเรยน

มความคดรวบยอดทางคณตศาสตรอยางเดนชด ฝกทกษะในการมองเหนความเก�ยวของระหวางความร

ทกษะและกระบวนการท�มเน&อหากบงานท�เก�ยวของกน นอกจากน&ควรฝกทกษะในการสรางแบบจาลอง

ทางคณตศาสตร เพ�อสรางความสมพนธระหวางคณตศาสตรกบศาสตรตาง ๆ ตลอดจนสรางความร

ความเขาใจในการแปลความหมายของคาตอบ จากแบบจาลองทางคณตศาสตร วามความเปนไปได

หรอสอดคลองกบสถานการณน&น ๆ อยางสมเหตสมผล

สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (2551 : 83) ไดใหแนวคดวาการ

เช�อมโยงทางคณตศาสตร เปนกระบวนการท�ตองอาศยการวเคราะห และความคดสรางสรรค ในการ

นาความร เน&อหาสาระ และหลกการทางคณตศาสตรมาสรางความสมพนธอยางเปนเหตเปนผล

ระหวางความร ทกษะกระบวนการทางคณตศาสตรกบงานท�เก�ยวของ เพ�อนาไปสการแกปญหา

และการเรยนรแนวคดใหมท�ซบซอนหรอสมบรณข&น ซ� งรปแบบของการเช�อมโยงทางคณตศาสตร

แบงออกเปน 2 แบบ ดงน&

1. การเช�อมโยงความรตาง ๆ ทางคณตศาสตร เปนการเช�อมโยงท�นาความร ทกษะ

กระบวนการทางคณตศาสตรไปสมพนธกนอยางเปนเหตเปนผล ทาใหแกปญหาไดหลากหลายวธ

หรอกะทดรดข&น และทาใหการเรยนรคณตศาสตรมความหมายสาหรบนกเรยน

2. การเช�อมโยงคณตศาสตรกบศาสตรอ�นๆ เปนการเช�อมโยงท�นาความร ทกษะและ

กระบวนการตาง ๆ ทางคณตศาสตร ไปสมพนธกนอยางเปนเหตเปนผลกบเน&อหาวชาอ�น ๆ เชน

วทยาศาสตร ดาราศาสตร เปนตน ทาใหการเรยนรคณตศาสตรนาสนใจ มความหมาย และชวยให

นกเรยนเหนความสาคญของการเรยนคณตศาสตร

36

ศรสดา แซอ&ง (2551 : 11) ไดใหแนวคดเก�ยวกบการเช�อมโยงทางคณตศาสตรวาการเช�อมโยงมความเก�ยวของกบการเรยนรและเกดข&นกบผเรยนตลอดเวลา การเช�อมโยงทาใหสามารถจดการกบเน&อหาท�เปนรปธรรมและแปลความหมายของการกระทา แลวนาเสนอออกมาเปนรปภาพ ตารางขอมล กราฟ และสญลกษณ ซ� งการเช�อมโยงทางคณตศาสตรมหลากหลายรปแบบ สามารถทาไดโดยใหผเรยนไดเรยนรจากประสบการณท�สมพนธกบชวตประจาวน จากแนวคดของนกการศกษาเก�ยวกบการเช�อมโยงทางคณตศาสตร สรปไดวา การเช�อมโยงทางคณตศาสตรประกอบดวยการเช�อมโยงความรตาง ๆ ทางคณตศาสตรกบการเช�อมโยงคณตศาสตรกบศาสตรอ�น ๆ รวมไปถงการนาความร ทกษะกระบวนการทางคณตศาสตรไปใชกบสถานการณในชวตจรง ครผสอนอาจจดกจกรรมหรอสรางสถานการณใหผเรยนแกปญหา โดยการเช�อมโยงความร ทกษะกระบวนการทางคณตศาสตรเพ�อการแกปญหา ในสถานการณท�ครผสอนกาหนดข&น โดยสถานการณหรอปญหาท�กาหนดข&นตองสอดคลองกบความสนใจของผเรยน สามารถนาไปใชในชวตประจาวนไดจรง 5. ความคดรเร�มสรางสรรค การจดการเรยนรโดยฝกใหผเรยนคดอยางอสระ จะชวยใหผเรยนไดพฒนาทกษะและกระบวนการดานความคดรเร�มสรางสรรค ซ� งมนกการศกษาไดใหแนวคดเก�ยวกบความคดรเร�มสรางสรรค ในแงมมตาง ๆ ดงน& ทอรแรนซ (Torrance. 1962 : 91 - 93) ไดนาเสนอแนวคดเก�ยวกบองคประกอบสาคญท�นาไปสความคดรเร�มสรางสรรค ดงน& 1. ความคดคลอง (Fluency) หมายถง ความสามารถในการคด เพ�อใหไดคาตอบจานวนมากท�แตกตางกนหรอหลากหลายวธ ซ� งเปนตวบงบอกถงความเขาใจและความคลองแคลวของสมองของนกเรยนท�จะกล�นคาตอบของปญหาออกมา 2. ความคดยดหยน (Flexibility) หมายถง ความสามารถในการคดปรบเปล�ยนตามสถานการณ แลวนาไปใชใหตรงกบสถานการณหรอเง�อนไขท�กาหนด 3. ความคดรเร�ม (Originality) หมายถง ความสามารถในการคดเพ�อใหไดแนวคดท�มลกษณะแปลกใหม แตกตางจากความคดพ&น ๆ ท�มอยเดมและอาจไมเคยมใครคดมากอน อาร พนธมณ (2548 : 5 - 6)ไดใหแนวคดเก�ยวกบความคดรเร�มสรางสรรควาเปนกระบวนการทางสมองท�คดในลกษณะอเนกนย อนนาไปสการคดคนพบส�งแปลกใหม ดวยการคดดดแปลงปรงแตงจากความคดเดมผสมผสานกนใหเกดส�งใหม ซ� งรวมท&งการประดษฐคดคนพบส�งตาง ๆ ตลอดจนวธการคดทฤษฎหลกการไดสาเรจ ซ� งมใชเพยงแตคดในส�งท�เปนไปได หรอส�งท�เปนเหตเปนผลอยางเดยวเทาน&น หากแตความคดจนตนาการ กเปนส�งสาคญย�งท�จะกอใหเกดความ

37

แปลกใหม แตตองควบคกนไปกบความพยายามท�จะสรางความคดฝนหรอจนตนาการใหเปนไปได หรอท�เรยกวาจนตนาการประยกตน�นเอง จงจะทาใหเกดผลงานจากความคดสรางสรรคข&น ศรกาญจน โกสมภ และดารณ คาวจนง (2551 : 78) ไดใหแนวคดเก�ยวกบการสงเสรมความคดรเร�มสรางสรรคใหกบผเรยน สามารถนาไปใชในการจดการเรยนรคณตศาสตรไดโดยพฒนาไดท&งทางตรงและทางออม ในทางตรงไดแก การจดกจกรรมการเรยนร การฝกฝนอบรม สาหรบทางออม ไดแก การจดบรรยากาศ ส�งแวดลอมภายในโรงเรยน ภายในหองเรยน ใหสงเสรมความเปนอสระในการเรยนร ครผสอนควรสงเสรมใหผเรยนเกดความคดรเร�มสรางสรรคได โดยการยอมรบในความสามารถของผเรยน ซ� งจะทาใหผเรยนมความรสกเปนอสระเปนตวของตวเอง และกลาแสดงออกอยางสรางสรรค สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (2551 : 112 - 113) ไดใหแนวคดเก�ยวกบความคดรเร�มสรางสรรค วาเปนกระบวนการคดท�อาศยความรพ&นฐาน การจนตนาการ และวจารณญาณในการคด ความคดรเร�มสรางสรรคมหลายระดบ ต&งแตระดบพ&นฐานไปจนกระท�งเปนความคดระดบสง ความคดรเร�มสรางสรรคระดบพ&นฐานน&นเปนความคดรเร�มสรางสรรคท�เกดข&นเกอบตลอดเวลาเม�อตองการแกปญหาท�ไมยงยากซบซอน สวนความคดรเร�มสรางสรรคระดบสงเปนความคดท�กอใหเกดประโยชนอยางกวางขวาง ดงเชนผลงานของนกคณตศาสตรท�เปนผใหกาเนดวชาการบางแขนงทางคณตศาสตร เชน วชาแคลคลส ซ� งเปนวชาหน� งท�มคณประโยชนอยางมาก ในการศกษาวทยาศาสตรและเทคโนโลย เปนตน จากแนวความคดของนกการศกษาเก�ยวกบความคดรเร�มสรางสรรค สรปไดวา ความคดรเร�มสรางสรรค เปนความสามารถทางการคดท�มความสาคญตอการเรยนร และการพฒนาทกษะกระบวนการทางคณตศาสตร เพ�อใหนกเรยนรจกคดรเร�มสรางสรรคน&น ครผสอนตองเขาใจกระบวนการคดและจดกจกรรมท�ฝกกระบวนการคดใหกบนกเรยนได โดยการจดประสบการณหรอกระตนใหนกเรยนไดใชความคดตามองคประกอบของความคดรเร�มสรางสรรค รวมท&งเปดโอกาสใหนกเรยนไดมอสระในการแสดงออกตามจนตนาการของตนเอง ความพงพอใจ ความหมายของความพงพอใจ มนกการศกษากลาวถงความหมายของความพงพอใจ ดงน& ลวน สายยศ และองคณา สายยศ (2543 : 24) กลาวถงความหมายของความพงพอใจวาเปนความรสกท�เร�มจากการรบรตอส�งเรา ทาใหจตรบรอยางตอเน�อง ความรสกกจะเกดข&น ถาความรสกเกดการตอบสนองอยางเตมใจจะมความรสกช�นชอบ หรอเกดความพงพอใจตอส�งเราน&น ถาความรสกตอส�งเราน&นไมตอเน�อง หรอไมเกดความเอาใจใส ความพงพอใจกจะไมเกดข&น

38

กด (Good. 1973 : 161) กลาววา ความพงพอใจ หมายถง สภาพหรอระดบความพงพอใจท�เปนผลมาจากความสนใจและเจคตของบคคลท�มตองาน จากความหมายของความพงพอใจดงกลาวขางตน สรปไดวา ความพงพอใจ หมายถงความรสกชอบ ยนด เตมใจ ของบคคลท�มตอกจกรรมตาง ๆ ท�ไดปฏบต อาจจะสนองตอบความตองการของบคคลน&น และมผลตอการบรรลจดมงหมายท�ต&งไว ซ� งเปนไปไดท&งทางบวกและทางลบ แนวทางการสรางความพงพอใจในการเรยนร มนกการศกษากลาวถงแนวทางการสรางความพงพอใจ ในแงมมตาง ๆ ดงน& อาร พนธมณ (2543 : 203) กลาวถง แนวทางการสรางความพงพอใจในการเรยนรใหกบผเรยน สรปไดดงน& 1. สรางความสนใจใหกบผเรยน โดยการกระตนใหผเรยนเกดความอยากร อยากเหน จดสถานการณในหองเรยน ใหผเรยนเกดแรงจงใจในการเสาะแสวงหาความร หรอคาตอบท�ตองการ และเกดพฤตกรรมการเรยนรข&นได ซ� งความพงพอใจของผเรยนจะมผลตอผลสมฤทธ6 ทางการเรยน 2. สงเสรมการจดกจกรรมการเรยนรแบบกลม เพ�อใหผเรยนมความรวมมอในการเรยนร และเกดความสามคคในกลม 3. มงใหรางวลและหลกเล�ยงการลงโทษ อาจจงใจในลกษณะท�เปนนามธรรม ภาษา หรอสญลกษณ ครผสอนควรช&แนะขอบกพรอง ถาผเรยนพบวาผลงานของตนเองไมเปนท�พอใจ 4. สงเสรมใหผเรยนประสบความสาเรจในการเรยนร จะทาใหผเรยนเกดความภมใจในความสามารถของผเรยน นอกจากน& การจดเน&อหาสาระตามระดบความสามารถผเรยน จะทาใหผเรยนเกดความพงพอใจตอการเรยนร 5. ครผสอนควรชวยใหผเรยนไดเรยนรถงระดบความสามารถของผเรยนใหสอดคลองกบสภาพความเปนจรง และหาทางชวยยกระดบความสามารถของผเรยนใหสงข&นตามพฒนาการของผเรยน เฉลา ประเสรฐสงข (2544 : 257) กลาวถง แนวทางการสรางความพงพอใจในการเรยนรใหกบผเรยน สรปไดดงน& 1. จดส�งแวดลอมหรอประสบการณท�ทาใหผเรยนพอใจและสนกสนาน 2. ครตองเปนตวแบบท�ดท&งดานความคด ความประพฤต ระเบยบวนย ตลอดจนการวางตวในสงคม 3. การสอนตองยดผเรยนเปนศนยกลาง สงเสรมใหผเรยนมโอกาสแสดงออก หรอปฏบตกจกรรมการเรยนรดวยตนเอง 4. ครตองพยายามใหการเสรมแรงอยางสม�าเสมอและตอเน�อง เพราะการเสรมแรงจะทาใหผเรยนเกดความพอใจและเกดความรสกท�ดตอครและวชาท�เรยน

39

5. ใหความรกความเอาใจใสตอผเรยนอยางท�วถง 6. พยายามอธบายช& แจงใหเหนคณคาของการเรยนวชาเรยนและช& ใหเหนถงประโยชน ท�จะไดรบจากการเรยน กระทรวงศกษาธการ (2545 : 11 – 12) กลาวถง แนวทางการสรางความพงพอใจในการเรยนรใหกบผเรยน ดงน& 1. ครผสอนตองเตรยมการสอน ท&งเน&อหาและวธการโดยเนนผเรยนเปนสาคญ 2. จดส�งแวดลอม และบรรยากาศท�ปลกเรา จงใจ และเสรมแรงใหผเรยนเกดการเรยนร 3. เอาใจใสผเรยนเปนรายบคคล และแสดงความเมตตาตอผเรยนอยางท�วถง 4. จดกจกรรมและสถานการณใหผเรยนไดแสดงออกและคดอยางสรางสรรค 5. สงเสรมใหผเรยนไดฝกคด ฝกทา และฝกปรบปรงตนเอง 6. สงเสรมกจกรรมการแลกเปล�ยนเรยนรจากกลม พรอมท&งสงเกตสวนดและปรบปรงสวนดอยของผเรยน 7. ใหส�อการเรยนรท�เหมาะสม เพ�อฝกการคด การแกปญหา และการคนพบความร 8. ใชแหลงเรยนรท�หลากหลาย และเช�อมโยงประสบการณเรยนรกบชวตจรง 9. สงเกตและประเมนพฒนาการของผเรยนอยางตอเน�อง จากแนวทางการสรางความพงพอใจในการเรยนร ดงกลาวขางตน สรปไดวา การสรางความพงพอใจในการเรยนร ครผสอนจาเปนตองคานงถงผเรยนเปนสาคญ เอาใจใสผเรยนเปนรายบคคล จดกจกรรมและสถานการณใหผเรยนไดพฒนาดานความคด ใชส�อการเรยนรท�เหมาะสม เปดโอกาสใหผเรยนไดเช�อมโยงประสบการณเรยนรกบชวตจรง ครผสอนตองคอยสงเกตและประเมนพฒนาการของผเรยนอยางตอเน�อง ใหผเรยนไดมความรวมมอในการเรยนร มงใหรางวลและหลกเล�ยงการลงโทษ โดยเฉพาะอยางย�งตองสงเสรมใหผเรยนประสบความสาเรจในการเรยนร และช& ใหผเรยนไดเหนถงคณคาท�จะไดรบจากการเรยน งานวจยท�เก�ยวของ งานวจยตางประเทศ เรย (Ray. 1979 : 3220-A) ไดศกษาวจย เปรยบเทยบอทธพลของการใชคาถามท�มตอความ สามารถในการใหเหตผลเชงนามธรรม และการคดอยางมเหตผลของนกเรยนระดบมธยมศกษา โดยแบงนกเรยนออกเปน 2 กลม และใชคาถามถามนกเรยนตางระดบกน ผลการวจย พบวา นกเรยนกลมท�ใชคาถามระดบสง มคะแนนใหเหตผลเชงนามธรรม และการคดอยางมเหตผลสงกวานกเรยนกลมท�ใชคาถามระดบต�า

40

เวรเซอร มาเจอร (Wuerizer Mager. 2004 : 3879-A) ศกษาวจย การใหเหตผลทางคณตศาสตรของนกเรยนระดบประถมศกษา มงศกษาการตความหมายของการใหเหตผลทางคณตศาสตรเชงปรมาณและคณภาพ โดยการใหนกเรยนตอบแบบสอบถามและสมภาษณเก�ยวกบศกษาประวตของคณตศาสตรกอนเรยน ระหวางเรยน และหลงเรยน ผเรยนทารายงานกอนการใหขอมล ผลการวจยพบวา นกเรยน ท�ตอบแบบสอบถามมความเปล�ยนแปลงแนวคดเก�ยวกบการเรยนคณตศาสตรดานการสรางองคความรดวยตนเอง และพบวาการเปล�ยนแปลงแนวคดเก�ยวกบคณตศาสตรมความสมพนธกบความรความเขาใจในการใชเหตผลในแกปญหาทางคณตศาสตร งานวจยในประเทศ ณยศ สงวนสน (2546 : 66) ไดศกษาวจย การสรางชดกจกรรมปฏบตการคณตศาสตรโดยเทคนคการสอนแบบอปนย-นรนย เร�องพหนามของนกเรยนช&นมธยมศกษาปท� 3 ผลการวจย พบวา ชดกจกรรมปฏบตการคณตศาสตรโดยเทคนคการสอนแบบอปนย-นรนย เร�องพหนาม มประสทธภาพตามเกณฑ 80/80 และนกเรยนท�ไดรบการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมปฏบตการคณตศาสตรโดยเทคนคการสอนแบบอปนย-นรนย เร�อง พหนาม มผลสมฤทธ6 ทางการเรยน วชาคณตศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตท�ระดบ .01 จารณ ศรอดม (2549 : 76) ไดศกษาวจยการใชชดกจกรรมฝกปฏบตเพ�อพฒนาความรสกเชงจานวน สาหรบนกเรยนช&นประถมศกษาปท� 3 ผลการวจยพบวา ชดกจกรรมฝกปฏบตเพ�อพฒนาความรสกเชงจานวน สาหรบนกเรยนช&นประถมศกษาปท� 3 มความเหมาะสมสามารถนาไปใชไดอยางมประสทธภาพ และผลการใชชดกจกรรมฝกปฏบตเพ�อพฒนาความรสกเชงจานวน นกเรยนไดคะแนนจากการทาแบบวดความรสกเชงจานวน มคาเฉล�ย 28.24 เทากบรอยละ 70.60 ซ� งสงกวาเกณฑท�ต&งไว คอรอยละ 65 และพบวานกเรยนมความพงพอใจตอการเรยนดวยชดกจกรรมฝกปฏบตเพ�อพฒนาความรสกเชงจานวนระดบมากท�สด พชร อ�มเนย (2552 : 85) ไดศกษาวจยการพฒนาชดกจกรรมการเรยนรคณตศาสตรนนทนาการ เร�อง การหารสาหรบนกเรยนช&นประถมศกษาปท� 2 ผลการวจยพบวา ชดกจกรรมการเรยนรคณตศาสตรนนทนาการ เร�องการหาร สาหรบนกเรยน ช&นประถมศกษาปท� 2 มความเหมาะสมในระดบมาก และมประสทธภาพ 81.87 / 78.96 ผานเกณฑมาตรฐาน 75 / 75 นกเรยนช&นประถมศกษาปท� 2 มผลสมฤทธ6 ทางการเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตท�ระดบ .01 และยงพบวานกเรยนมเจตคตตอวชาคณตศาสตร หลงเรยน สงกวากอนเรยน อยางมนยสาคญทางสถตท�ระดบ .01 สมล พงศาวกล (2552 : 72) ไดศกษาวจย ผลการใชชดกจกรรมแบบศนยการเรยนในการแกโจทยปญหาคณตศาสตรตามแนวคดของโพลยา ของนกเรยนช&นประถมศกษาปท� 3 ผลการวจย

41

พบวา ประสทธภาพของชดกจกรรมแบบศนยการเรยนในการแกโจทยปญหาคณตศาสตรตามแนวคดของโพลยา มประสทธภาพ 76.15 / 75.11 เปนไปตามเกณฑท�กาหนดไวและความสามารถในการแกโจทยปญหาคณตศาสตรของนกเรยนหลงใชชดกจกรรมแบบศนยการเรยนสงกวากอนใชชดกจกรรมอยางมนยสาคญทางสถตท�ระดบ .01 สลลนา ศรสขศรพนธ (2554 : 77) ไดศกษาวจยการพฒนาชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร โดยใชการเรยนรแบบสบเสาะและแผนผงความคด เร�อง ทรพยากรธรรมชาต เพ�อสงเสรมการคดวเคราะห สาหรบนกเรยนช&นประถมศกษาปท� 3 โดยพบวา นกเรยนมผลสมฤทธ6 ทางการเรยนและทกษะการคดวเคราะหหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตท�ระดบ .01 นตยา ไพรสนต (2555 : 86) ไดศกษาวจยผลการใชการสอนแบบสบเสาะหาความร โดยชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร เร�อง สารในชวตประจาวน ท�มตอผลสมฤทธ6 ทางการเรยนและความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร ของนกเรยนช&นประถมศกษาปท� 6 โดยพบวา ผลสมฤทธ6 ทางการเรยนและความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรของนกเรยนท�ไดรบการสอนแบบสบเสาะหาความร โดยชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร เร�องสารในชวตประจาวน ช&นประถมศกษาปท� 6 สงกวานกเรยน ท�ไดรบการสอนแบบปกต อยางมนยสาคญทางสถตท�ระดบ .01 จากการศกษาเอกสารและงานวจยท�เก�ยวของกบการศกษาวจย การพฒนาชดกจกรรมการเรยนรคณตศาสตร เร�อง การบวก ลบ คณ หารระคน สาหรบนกเรยนช&นประถมศกษาปท� 3 เหนไดวา มการนาชดกจกรรมมาใชในการเรยนการสอนอยางกวางขวาง และไดมการพฒนาชดกจกรรมเพ�อใหมประสทธภาพ ซ� งไดใหคณคาไดประโยชนหลายประการ ปจจบนชดกจกรรมการเรยนรเขามามบทบาทสาคญในการจดการเรยนการสอนทกกลมสาระการเรยนร และรายวชาตาง ๆ เพราะเปนเคร�องมอชนดหน�งท�จะพฒนาคณภาพการศกษาใหมประสทธภาพมากย�งข&น เน�องจากชดกจกรรมท�นามาใชในการจดการเรยนรน&นเปนอกวธหน�งท�สงเสรมใหผเรยน ไดเรยนรดวยตนเอง และยงกระตนความสนใจของผเรยนไดด ทาใหผลสมฤทธ6 ทางการเรยนและทกษะกระบวนการทางคณตศาสตรของผเรยนสงข&น