© 2008 universitair ziekenhuis gent1 multi-family therapy: theoretische reflecties en handvaten...

© 2008 Universitair Ziekenhuis Gent 1

Multi-Family Therapy: Theoretische reflecties en handvaten voor de praktijk

Gilbert MD Lemmens, Vakgroep Psychiatrie en Medische Psychologie, UGent, Universitaire Dienst Psychiatrie, UZ Gent (B)

Bruno Hillewaere, Psychotherapeutisch Centrum De Vliersprong (NL)

22© 2008 Universitair Ziekenhuis Gent

Multi-Family Therapy

Voorstelling & kennismaking

Vragen

Situering

Theoretische kader

Organisatie

Therapeutisch proces


Multi-Family Therapy: algemene voorstelling

Gilbert MD LemmensKliniekhoofd Psychiatrie, UDP, UZ Gent - Gastprofessor Psychiatrie, Ugent

Gezinstherapeut - supervisor - opleider Relatie-en Gezinstherapie

Research associate, Section of Family Therapy, IOP, London

Bruno HillewaerePsycholoog – systeemtherapeut, Psychotherapeutisch Centrum de Viersprong

Gezinstherapeut – Hoofdopleider Systeemtherapie


Multi-Family Therapy: MFT voorstelling

Gilbert MD LemmensOplossingsgerichte groepen alcoholmisbruik – eetstoornissen

Familiediscussiegroepen algemene psychiatrie, dagcentrum PZ: open en gesloten formaat

MFT groepen voor gerontopsychiatrische patiënten (supervisie)

Familiediscussiegroepen voor chronische pijnpatiënten

Systemische MFT groepen voor depressie

Narratieve familiegroepen voor depressieve jong volwassenen

Body-mind groepen voor paren met infertiliteitsproblemen

Bruno HillewaereGezinsdeeltijdbehandeling voor gezinnen met adolescenten

Opstarten MFT binnen Jeugd: vb. MBFT


Multi-Family Therapy = groep

Elke groep: veiligheid & kennismaking

Hiertoe bestaan verschillende mogelijkheden

Nadat het doel & werkwijze is bepaald

Kennismakingsrondje met elkaar op een manier zoals het er ook aan toe zou kunnen gaan in een multi family groep


Multi-Family Therapy: Vragen?

Wat weten?

Wat leren?

Hoe?


Situering

Peter LaqueurCreedmore Mental State Hospital

Vraag-antwoord meetings

Open-ended groepen met 4-5 patiënten, 2 therapeuten, observatoren, wekelijks, 90 min, 6-8 maanden

Verbetering van gezinscommunictia en intrafamiliale relaties (veilige differentiatie) (1964: schizofrenogene moeder/double bindhypothese/ kerngezin)


Situering

Peter Laqueur

Verdere ontwikkelingenVerschillende psychiatrische en medische stoornissen

Verschillende klinische settings

Verschillende therapeutische concepten

Weinig verspreid en zeer specifiek

Outcome- en procesonderzoek: ‘relatief’


Multi-Family Therapy: theoretisch kader

Welk theoretisch/conceptueel kader wordt gehanteerd op afdelingsniveau?

Psychopathologie?

Gezinswerking?

Effect op MFT (keuze?)



Psychopathologie?Gezin psychiatrische stoornis gezinSystemisch, gezinsfasenmodel, family systems – illness model, ilness as a central organising principle?


Systemische concepten

Individu is deel van verschillende contexten en relatiesBeïnvloedt deze contexten en relatiesWordt beïnvloed door deze contexten en relaties

Complexiteit van problemen (multifactoriele causaliteit)

Oplossingen vinden plaats in context en in relaties

Gezinnen zitten vast in interactiepatronen (beperkte betekenis, gedrag, interacties, herhalingen, weinig differentiatie)

Systemische therapie poogt de interacties (gedrag/betekenissen) te veranderen → invloed op symptomen

Illness organizing principle (P. Steinglas)/Illness family systems model (J. Rolland)/Dominant illness-related stories, thin non-illness-related stories (M. White)

glemme1


Systemische concepten

= contextualiseren van het probleem Inbrengen van verschillende betekenissen

Veranderen van perspectieven

Inbrengen van geslacht, leeftijd, levensfase, gezinsstructuur, socio-economische en culturele aspecten, maatschappij en leven

Inbrengen van tijd

Inbrengen van differentiatie

= werken met circulaire invloeden om het probleem op te lossen

= verschillende hypothesen (complexiteit van problemen)

= onderhoudende interacties in kaart brengen

= ondersteunen van gezond functioneren


Family systems-illness model

Psychosociale aspecten van ziekte (begin, verloop, outcome, incapaciteit)

Fase van een ziekte (crisis, chronisch, terminaal)

Wisselwerking tussen een ziekte en het gezin

praktische noden vs instrumentele stijl van het gezin

Affectieve noden vs affectieve stijl vh gezin

Tijdsfase van een ziekte vs gezins- en ontwikkelingsfase

Betekenis van een ziekte vs waarden/ geloofsysteem

Historische data (mortaliteit) vs transgenerationele geschiedenis van ziekte en verlies


Family systems-illness model










Accommodatie aan de noden van de ziekte

Herstructurering van de routines binnen het gezin

Uitstel van beslissingsproces

Verdeling van de ressources uit balans

Invasie/disruptie van de gezinsrituelen

Distortie van de gezinsidentiteit

Ziekte als het centraal organiserend principe


Ziekte als centraal organiserend principe

1. De centrale rol van het symptoom binnen het gezinsleven

2. Verenging van het tijdsperspectief met focus op hier en nu

3. Beperking van de beschikbare patronen van

gezinsinteracties.

4. Een uitvergroting van aspecten van het

gezinsfunctioneren

5. Verminderde mogelijkheid om tegemoet te komen aan

gezinslevenscyclusbehoeften

6. Het verlies van het gevoel van agency (hulpeloosheid)


Multi-Family Therapy: Inleidende vragen:

Voor diegenen die interesse hebben om op te starten:Met welk doel zouden jullie dit opstarten?

Wat denk je dat de meerwaarde hiervan zal zijn?

Wat kan jullie helpen bij het opstarten?

Welke vorm/ methodiek?

Welke hindernissen zien jullie?

Voor diegenen die al werken met MFT:Welk doel en welke methodiek? En waarom?

Wat helpt/werkt? Waar ligt de meerwaarde?

Welke hindernissen ervaren jullie? Waar lopen jullie tegen aan? Vragen?



Wat doet gebeurt er in een MFT groep?Communicatie?

Relaties?

Wisselwerking psychiatrische stoornis & gezin

..........



Wat doet gebeurt er in een MFT groep?Communicatie

‘normaliseren’, meer respectvol, minder conflictueus

‘actief’ luisteren

stimulatie van interne dialoog

Cohesie/verbindend gevoel binnen gezinWij-gevoel ipv ik gevoel

Minder pathologiseren



Wat doet gebeurt er in een MFT groep?Sociaal context en netwerk (‘overeenkomst’)

Niet alleen op de wereld / stigmatisatie doorbreken

Isolatie doorbreken

Steun- terugvallen

Leren van anderen - probleemoplossing

Gezondmakend: aanwezigheid ‘gezonden’, aandacht gezonde verhalen

Gezonde competitie – sociaal aanvaard gedrag

(‘zwarte’) Humor



Wat doet gebeurt er in een MFT groep?

contextualiseren van het probleem (‘verschil’) Inbrengen van verschillende betekenissen

Inbrengen van geslacht, leeftijd, levensfase, gezinsstructuur, socio-economische en culturele aspecten, maatschappij en leven

Inbrengen van tijd

Inbrengen van differentiatie

Inbreng van nieuwe inzichten en andere perspectieven



Gezinswerking? Integraal deel van afdelingswerk / enkel op indicatie?Welk aanbod?

Aan bedGespreken met coördinator, psycholoog, psychiaterPartnerrelatietherapieGezinstherapieMFT

Gezin of partnerrelatie bij aanvang als focus:Drenthe, RMPI Rotterdam, PTC De Viersprong, (utrecht, A’dam),..…


Gezinswerking

Complexiteit

familie

patient

team


Gezinswerking

Typisch patienten/families/teamsEigen ideen over problemen en oplossingen

Vastzitten in eigen verhalen

Not yet said verhalen

Verschillende doelstellingen

Wederzijdse invloeden (actie/reactie)

Eigen competenties/krachten/mogelijkheden


Gezinswerking

Verschillende niveau’s: Niet therapeutische setting: gesprek aan bed, bezoekInhoud: informatie/ psychoeducatie/therapeutischTherapeutische setting: individueel/groepMet of zonder gezinsleden: partnerrelatie/gezin/gezinsgroep

VoorbeeldenIndividuele partnerrelatie/gezinssessiesEducatie over de impact van depressie op het gezin en omgekeerdRelatie groepen

Basisgroep (gezinsfasen, gezinscultuur, communicatie, …) Genogram groep‘Objects flottants’ groep

GezinsgroepenPatienten, partners, kinderenPatienten, ouders, brussen


Gezinswerking

Welke doelstellingen (inhoudelijk/niveau) willen we bereiken-dromen?

Uit welk conceptueel kader kunnen we putten?

Welke ressources en competenties zijn aanwezig?

Welke zijn de eerste stappen?



Belang van duidelijk theoretisch kader binnen en buiten familiegroep

Doelstelling van de MFT

Belang van goede integratie met afdeling/familiepakketInformatie- en ressorcesuitwisseling

Onderdeel van therapeutisch pakket

Onderdeel van familiewerking


Multi-Family Therapy: organisatie?

Recrutering?Probleem?

Patiënten: psycho-educatie

Familie: infobrochure, direct aanspreken

Info-avond

Inschakeling van ‘experienced’ gezinsleden



Structuur?Patiënt

Inclusie – exclusie

Homogeen/heterogeen, ....

FamilieFamilieledengroep vs familiegroep

Welke familieleden: partners, ouders, kinderen (leeftijd?),...



Structuur?Groep

Grootte: 4-8 patiënten, ....

Tijdstip: tijdens, na opname, combinatie, ....

Formaat: open-ended, gesloten, ....

Duur: aantal sessies, interval, sessie, pauze, ...

TeamModel: psychoeducatief, gedragsmatig, systemisch, ....

Therapeuten en observatoren: samenstelling, geslacht, plaats, rolverdeling, evenwaardigheid, ....

Relatie met afdeling (therapeuten, plaats, avondwerk, ....), relatie met familiewerking


Multi-Family Therapy: therapeutisch proces?

RegelsVoorstelling

Medisch geheim

Niet spreken

Aanwezigheid

......



Therapeuten: 2, man-vrouw, functie, rolverdeling, ....

Therapeutisch proces (????)Snelheid en traagheid

Direct en indirect interveniëren

Sturen en loslaten

Verbaal en non-verbaal

Proces en inhoud

Verschil en overeenkomst

Rollenspel MFT groep (verbindingen?)



Verschillende therapeutische techniekenRollenspelen

Rolverwisseling

Foto album

Voorwerp

Fish bowl

Huisopdrachten

Opspliten groep: Mannen – vrouwen, ouders kinderen

Tekeningen

Relaxatieoefeningen

Familie sculpting

Rollenspel met toepassing van therapeutische technieken

© 2008 universitair ziekenhuis gent1 multi-family therapy: theoretische reflecties en handvaten...

Documents