Οἱ γεωργοί καί ἡ ἄμπελος. Μικρογραφία εἰκονογραφημένου χειρογράφου, 11ος αἰ. μ.Χ., Ἐθνική Βιβλιοθήκη Παρισίων.

διαδρομέςΤεῦχος 18ο - Δεκέμβριος 2015

Νοητικές δ ιαδρομές στόν χῶρο τῆς πίστης

Δρόμος δέν ὑπάρχει... τόν δρόμο τόν ἀνοίγουμε...προχωρώνταςκαί συγχωρώντας...

ierosnaosagiastriadospetroupoleos.blogspot.gr - agiatriadapetroupoleos.gr - facebook: agiatriadapetroupolisΜηνιαῖο φυλλάδιο τοῦ Ἱ.Ν. Ἁγίας Τριάδος Πετρουπόλεως | Σουλίου 167 - Τηλ.: 210 5013108 |

Συντακτική ὁμάδα> Ὁμάδα Νεότητας Ἁγίας Τριάδος Πετρουπόλεως> π. Σπυρίδων Ἀργύρης

Αὐτή τή "γιομάτη θάματα" νύχτα τῶν Χριστουγέννων, οἱ "ἀγραυλοῦντες" Ποιμένες διέρχονται πρός μιά μυστηριακή προσέγγιση τῆς Βηθλεέμ. Συζητοῦν γιά μιά βαθύτερη καί πιό οὐσιαστική γνώση τοῦ ἀρχαγ-γελικοῦ μηνύματος.

Στό ἀντίκρυσμα τοῦ "ἐν φάτνῃ ἀνακλιθέντος" Θεανθρώπου βεβαιώνεται, πώς στό Πρόσωπό Του ἐκπλη-ρώνονται ὅλες οἱ ἐλπίδες τῆς ἀνθρώπινης ὕπαρξης.

Τή δύναμη τῆς ἐλπίδος φύτευσε ὁ Θεός στήν καρδιά τῶν Πρωτοπλάστων στόν Παράδεισο, μετά τήν πτώση. Ἐκεῖ, ἀνάμεσα στίς φοβερές συνέπειες τῆς ἁμαρτίας, πού τούς προμήνυσε, συγχρόνως τούς προανήγγειλε τόν ἐρχομό τοῦ Υἱοῦ τῆς Παρθένου, τοῦ Χριστοῦ. Ἡ ἐλπίδα αὐτή ἦρθε νά ἀντιπαρατεθεῖ στόν κόσμο τῆς ἀπελπισίας, τῆς ἀπογνώσεως καί τῆς γυμνότητος ἀπό τή δόξα, πού εἶχαν στόν Παράδεισο.

Ἄν ἀπουσίαζε αὐτή ἡ ἐλπίδα, ὁ ἄνθρωπος θά ἔμενε δυστυχισμένος, ἀπαρηγόρητος καί ἄπρακτος, στή φθαρτή αὐτή γῆ, πού ἐξο-ρίστηκε μετά τήν πτώση. Ἡ ἐλπίδα ἐνισχύει κάθε ἄνθρωπο σέ κάθε ἔργο καί σέ κάθε περίσταση. Ὁ γεωργός ὑπομένει, διότι ἐλπίζει στούς καρπούς τοῦ θερισμοῦ. Ὁ ἀσθενής παρηγορεῖται, ἐλπίζοντας στή θεραπεία. Ἡ ἐλπίδα παρηγορεῖ στίς θλίψεις, ἐλαφρύνει τίς στενοχώριες, συκοφαντίες, διωγμούς, προδοσίες, λυπηρές περιστάσεις. Ἡ ἐλπίδα δέν ἐγκαταλείπει τόν ἄνθρωπο οὔτε τήν ἐσχάτη ὥρα τοῦ θανάτου. Βρίσκεται δίπλα του καί τόν ἐνθαρρύνει καί τοῦ ὑπόσχεται τήν ὑγεία καί τή ζωή.

Ὅμως, εἶναι κοινή διαπίστωση ὅλων, ὅτι ὁ ἄνθρωπος τῆς ἐποχῆς μας ἔχει ἀπωλέσει τήν ἐλπίδα του. Ἡ παρουσία τῆς ἀπόγνω-σης στά καλντερίμια τῆς κοινωνίας εἶναι ἀρκετά αἰσθητή. Οἱ ψυχές ταραγμένες, ἀδημονοῦν, ἀσφυκτιοῦν, πνίγονται. Τί συμ-βαίνει; Ὁ ἄνθρωπος δέν ἐλπίζει πλέον στόν ἀληθινό Θεό, ἀλλά στήριξε σέ ἄλλους, κάλπικους θεούς αὐτή τήν ἐλπίδα.

Ὁ σύγχρονος ἄνθρωπος ἀρνήθηκε νά ἀκολουθήσει τόν δρόμο, πρός τό "ἐσπαργανωμένο" Θεῖο Βρέφος τῆς Βηθλεέμ. Ἀρνήθηκε νά πιστεύσει στήν Ἐλπίδα, πού γεννήθηκε. Ἡ λογική του, ὁ ἐγκλωβισμός του στήν πεζότητά της καί τό ὑλιστικό φρόνημα περιόρισαν τήν ὁρατότητά του μέσα στόν ἀσφυκτικό φράκτη τῆς ὀρθῆς λογικῆς.

Ἀγαπητοί μου!Εἶναι ἀληθινά μακάριος, ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος στήριξε τήν ἐλπίδα του στόν ἴδιο τόν Θεό:

"Μακάριος, οὗ ὁ Θεός Ἰακώβ βοηθός αὐτοῦ, ἡ ἐλπίς αὐτοῦ ἐπί Κύριον τόν Θεόν αὐτοῦ".Τό μήνυμα τῶν Χριστουγέννων εἶναι μήνυμα χαρᾶς, ἀλλά προπάντων εἶναι

μήνυμα ἐλπίδος. "Δεῦτε ἴδωμεν πιστοί, ποῦ ἐγεννήθη ὁ Χριστός" ὁ ἀληθινός πάροχος καί ἐκπληρωτής κάθε ἐλπίδος!

Ἄς "ἀκολουθήσωμεν λοιπόν, ἔνθα ὁδεύει ὁ ἀστήρ" γιά νά ἀντικρύσουμε τό Θεαρχικό Του Πρόσωπο, ὅπου ἀπαντᾶται ὑπαρξιακά ἡ ἀταλάντευτη Ἐλπίδα.

Ἄς διακυρήξουμε μαζί μέ τόν Ἀπόστολο Παῦλο, ὅτι "ἡ ἐλπίς οὐ καταισχύνει" καί ἄς συναναφωνήσουμε μέ τούς προφῆτες, πώς: "ἐπί τόν Θεόν ἠλπίσαμεν καί οὐ κατησχύνθημεν".

Εὔχομαι εὐλογημένα, εἰρηνικά καί ἐλπιδοφόρα Χριστούγεννα σέ σᾶς καί τίς οἰκογένειές σας,

Μετά πατρικῶν εὐχῶνΟ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ

+ Ὁ Ἰλίου, Ἀχαρνῶν καί ΠετρουπόλεωςΑΘΗΝΑΓΟΡΑΣ

Μ Η Ν Υ Μ Α Χ Ρ Ι Σ ΤΟ Υ ΓΕ Ν Ν Ω ΝΤΟΥ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΙΛΙΟΥ, ΑΧΑΡΝΩΝ

ΚΑΙ ΠΕΤΡΟΥΠΟΛΕΩΣ κ.κ. ΑΘΗΝΑΓΟΡΟΥ

"Διέλθωμεν δή ἕως Βηθλεέμ καί ἴδωμεν τό ῥῆμα τοῦτο τό γεγονός, ὅ ὁ Κύριος ἐγνώρισεν ἡμῖν"

ἐπίκαιρα

Βαδίζοντας πρὸς τὰ Χριστούγεννα ἡ Ἐκκλησία μας ἔχει ὁρίσει ἕνα

σύνολο ἑορτῶν, λειτουργιῶν καὶ ἀκολουθιῶν κατὰ τὶς ὁποῖες ὁ πιστὸς καλεῖται νὰ ἐνθυμηθεῖ καὶ νὰ συλλογι-στεῖ, μέσα ἀπὸ τοὺς ψαλμοὺς καὶ τὰ ἀναγνώσματα, τὸ μέγα καὶ «παράδοξον μυστήριον», τὸν «σεισμὸν γῆς», σύμφωνα μὲ τὸν ἅγιο Γρηγόριο τὸν Θεολόγο, τὴν θεία ἐνανθρώπηση, τὸ «μυστήριο ξένο», τὸ μέγα γεγονὸς τὸ ὁποῖο βρίσκεται στὸ κέντρο τῆς Θείας Οἰκονομίας, τὴν Σάρκωση τοῦ Υἱοῦ καὶ Λόγου τοῦ Θεοῦ. Χριστὸς γεννᾶται. Θεὸς γεννᾶται. Μὰ πῶς εἶναι δυνατόν;

Στὸ διάβα τῶν χρόνων ἀπὸ αὐτὸ τὸ θαυμαστὸ γεγονὸς τῆς Σαρκώσεως καὶ τὴν προσπάθεια κατανόησής του ξεπήδησαν ἔριδες καὶ διαμάχες, αἱρέσεις καὶ παρανοή-σεις οἱ ὁποῖες ὁδήγησαν πολλὲς φορὲς τὴν Ἐκκλησία σὲ Συνόδους καὶ συζητήσεις ποὺ ὁρίζουν καὶ διατυπώνουν ὀρθά, δηλαδὴ Ὀρθόδοξα, τὴν Ἀλήθεια.

Ἀνάμεσά του διακριτὸ ρόλο κατέχει ἡ ἐν Ἐφέσῳ Γ΄ Οἰκουμενικὴ Σύνοδος.

Αὐτὴ σαφῶς δογμάτισε καὶ ὅρισε νὰ ἀποκαλοῦμε τὴν Παναγία2 καὶ «Θεοτόκο» γιατί συνέλαβε3 καὶ γέννησε4 τὸν Ἰησοῦ Χριστό, τὸν ἐνανθρωπήσαντα Θεό.

Διότι μία ἀπὸ τὶς ἔριδες καὶ τὶς αἱρέσεις ποὺ βασά-νισαν τὴν Ἐκκλησία ἦταν ὁ Νεστοριανισμὸς (ἀπὸ τὸ ὄνομα τοῦ Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Νεστορίου, περ. 386 - περ. 451 μ.Χ.) ὁ ὁποῖος στὴν προσπάθεια νὰ δώσει λογικὲς ἐξηγήσεις γιὰ τὴν θεία ἐνανθρώπιση, ἰσχυριζόταν ὅτι ὑπῆρχαν δύο πρόσωπα, δύο ξεχωριστὲς ὑποστάσεις, στὸν Χριστό, ἡ ἀνθρώπινη καὶ ἡ θεία, ὁ ἄνθρωπος Ἰησοῦς Χριστὸς καὶ ὁ θεϊκὸς Λόγος, ὁ ὁποῖος ἐνανθρώπησε. Δηλαδὴ κατὰ τὸν Νεστόριο δὲν γεν-νήθηκε τέλειος θεὸς καὶ τέλειος ἄνθρωπος ὁ Χριστὸς καὶ φυσικὰ ἡ Παναγία δὲν γέννησε Θεό. Εἶναι δηλαδὴ «Χριστοτόκος» μόνο καὶ ὄχι «Θεοτόκος».

Τὸ κεφαλαιῶδες δηλαδὴ γεγονὸς γιὰ τὴν σωτηρία τῶν ἀνθρώπων, αὐτὸ ποὺ ψάλλουμε στὸν Εὐαγγελισμὸ ὡς: «τῆς σωτηρίας ἡμῶν τὸ κεφάλαιον», «διαβαζόταν»

Καὶ ὁ ΛόγοςΣὰρξ ἐγένετο1

1. Ἰω. 1,14. 2. Καὶ ὅπως ψάλλει τὸ Θεοτοκίον: «ἔτεκες ἀπάτορα Υἱὸν ἐν σαρκί, τὸν πρὸ αἰώνων ἐκ Πατρὸς γεννηθέντα ἀμήτορα». 3. «Ἓξ ἄκρας συλλήψεως», δηλαδὴ ἀπὸ τὴν πρώτη στιγμὴ τῆς σαρκώσεως συλλαμβάνεται τέλειος Θεὸς καὶ τέλειος ἄνθρωπος. 4. Χωρὶς πόνους καὶ χωρὶς λοχεία γέννησε ἡ Παναγία δι-ατηρώντας τὴν παρθενία τῆς «ἀδιαφθόρως τεκοῦσα» καὶ

ἀλόχευτον ἔχουσα τὸν τόκον, ὅπως βεβαιώνει καὶ ἡ Πενθέκτη Οἰκουμενικὴ Σύνοδος (Καν. 79) ἡ ὁποία μάλιστα ὁρίζει νὰ ἀφορίζονται ὅσοι τιμοῦν τὰ λόχια τῆς Θεοτόκου:5. Ἡσ. 7,14. 6. Β΄ Κορ. 8,9.7. Μέγας Ἀθανάσιος, Λόγος περὶ τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγου, καὶ τῆς διὰ σώματος πρὸς ἡμᾶς ἐπιφανείας αὐτοῦ P.G 25,96.

Παραπομπές:

λανθασμένα ἀπὸ τοὺς Νεστοριανιστές, ὅπως συμβαίνει μὲ ὅλες τὶς αἱρέσεις, μὲ τραγικὸ κίνδυνο γιὰ τὴν Ἐκκλη-σία καὶ ὅλους μας. Διότι ἂν ὁ Χριστὸς δὲν γεννήθηκε ἄνθρωπος, τότε δὲν πέθανε καὶ δὲν Ἀνέστη ὡς ἄνθρω-πος καὶ τότε δὲν ἔχουμε κι ἐμεῖς ἐλπίδα Ἀναστάσεως.

Τί κι ἂν ὁ Ἠσαΐας5 προαναγγέλλει στὴν Παλαιὰ Δι-αθήκη: «ἰδοὺ ἡ παρθένος ἐν γαστρί ἔξει, καὶ τέξεται υἱόν, καὶ καλέσεις τὸ ὄνομα αὐτοῦ Ἐμμανουήλ·», ὅπου «Ἐμμανουὴλ» σημαίνει «ὁ Θεὸς εἶναι μαζί μας».

Τί κι ἂν ὁ θεῖος Παῦλος ἀναφέρει: «γινώσκετε γὰρ τὴν χάριν τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὅτι δι’ ὑμᾶς ἐπτώχευσε πλούσιος ὧν, ἵνα ὑμεῖς τῇ ἐκείνου πτωχείᾳ πλουτήσητε»6.

Ποιὰ εἶναι ἡ φτώχεια τῶν ἀνθρώπων ἂν δὲν εἶναι ὁ θάνατος καὶ ἡ φθορὰ καὶ ποιὸς ὁ πλοῦτος πού μᾶς χαρίζει ὁ Θεὸς ἂν δὲν εἶναι ἡ ἀθανασία; Καὶ ὅπως πολὺ ποιητικὰ ἀναφέρει ὁ Μέγας Ἀθανάσιος: «αὐτὸς γὰρ (ὁ Θεὸς) ἐνηνθρώπησε, ἵνα ἡμεῖς θεοποιηθῶμεν»7.

Ἄς χαροῦμε λοιπὸν καὶ ἄς πανηγυρίσουμε. Χριστὸς γεννᾶται. Ἄς μεταβληθοῦμε σὲ ποιμένες καὶ Μάγους κι ἄς ψάλουμε, ἄς ἀνοίξουμε τὴν ἀγκαλιὰ μας ὅπως τὸ σπήλαιο γιὰ νὰ δεχτοῦμε τὸ μήνυμα τῆς ἀγάπης. «Μυστήριον ξένον ὁρῶ καὶ παράδοξον! οὐρανὸν τὸ σπήλαιον· θρόνον Χερουβικὸν τὴν Παρθένον· τὴν φάτ-νην χωρίον ἐν ὢ ἀνεκλίθη ὁ ἀχώρητος, Χριστὸς ὁ Θεός· ὃν ἀνυμνοῦντες μεγαλύνομεν».

Καλὰ Χριστούγεννα. Ἑλένη Λιντζαροπούλου

Θεολόγος

2 3 3

ἐπίκαιρα

Εἶναι καλό γιά ὅλους μας νά ὑπενθυμίζομε καί στόν ἑαυτό

μας, καί στούς ἄλλους ἀνθρώπους τό πῶς στεκόμαστε μπροστά στίς ἅγιες ἑορτές τῆς Ἐκκλησίας μας.

Οἱ ἑορτές τῆς Ἐκκλησίας, δέν ἔχουν ἕνα ἱστορικό λόγο· δηλα-δή δέν εἶναι ἁπλῶς ἀναμνήσεις

κάποιων ἱστορικῶν γεγονότων γιά νά θυμηθοῦμε, ἄς ποῦμε, ὅτι πρίν ἀπό 2000 χρόνια γεννήθηκε ὁ Χριστός. Ἀλλά, ἐκεῖνο πού ἡ Ἐκκλησία ζητᾶ μέσα ἀπό τίς ἑορτές, εἶναι πῶς θά μπορέσομε αὐτό τό ἱστορικό γεγονός, πού ἔλαβε χώρα πρίν 2000 νά τό βιώσουμε σήμερα στή ζωή μας καθημερινά.

Γιά αὐτό καί ὅλη ἡ ὑμνολογία τῆς Ἐκκλησίας ἀναφέ-ρεται στό παρόν. Δέν ἀναφέρεται στό παρελθόν. Δέν λέμε, «Χριστὸς ἐγεννήθη δοξάσατε» ἀλλά, «Χριστὸς γεννᾶται», «σήμερον ἡ Παρθένος τὸν προαιώνιον Λό-γον», «σήμερον ἡ Παρθένος τὸν ὑπερούσιον τίκτει», «σήμερον γεννᾶται ἐκ Παρθένου», σήμερον, ὄχι ἐχθές, ὄχι αὔριον. Σήμερον.

Ὅλα αὐτά τά γεγονότα στήν Ἐκκλησία λαμβάνουν χώρα, σήμερον, αὐτή τήν ὥρα· γιατί ἀκριβῶς δέν ἔχει τόση σημασία γιά τήν Ἐκκλησία ἡ ἱστορική ἀνάμνηση. Πολλοί κατηγοροῦν τήν Ἐκκλησία (Χιλιαστές) καί λένε ὅτι τά Χριστούγεννα δέν ἔγιναν στίς 25 Δεκεμβρίου. Δέν ξέρουν οἱ ἄνθρωποι αὐτοί ὅτι γιά μᾶς δέν ἔχει σημασία ἄν ὁ Χριστός γεννήθηκε 25 τοῦ Δεκέμβρη ἤ 25 τοῦ Ἀπρί-λη ἤ 25 τοῦ Αὐγούστου. Σημασία ἔχει ὅτι γεννήθηκε ὁ Χριστός καί σημασία ἔχει ὅτι ὁ Χριστός γεννᾶται κάθε μέρα μέσα στήν Ἐκκλησία. Ἐάν τοποθετήθηκε μία ἡμε-ρομηνία συγκεκριμένη σέ κάποια ἱστορική στιγμή, αὐτό ἔγινε γιά λόγους καθαρά λειτουργικούς, ἑορτολογικούς, ὥστε νά μπορεῖ ἡ Ἐκκλησία ὡς ἕνα σῶμα νά ἑορτάζει αὐτή τήν ἁγία καί μεγάλη ἑορτή.

Ὁ Χριστός, ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ, ἄσαρκος ὤν, ἔλαβε σάρκα ἔγινε γιά μᾶς ἄνθρωπος καί εἰσέβαλε μέσα στήν ἱστορία τῆς ἀνθρωπότητας. Καί ὁ ἄνθρωπος καλεῖται νά γίνει Θεός κατά χάρη, νά λάβει αὐτή τή μεγάλη δωρεά πού τοῦ ἔδωσε ὁ Χριστός.

Γι’ αὐτό λοιπόν στήν Ἐκκλησία ὅλα τά τροπάρια πού ψάλλομε, ἀναφέρονται στό σήμερον, στόν ἐνεστώτα χρόνο, καί καλούμαστε, σήμερα, νά τόν δοξάσουμε, τόν Χριστό, πού γεννᾶται, τόν Χριστό, πού σταυρώνεται, τόν Χριστό, πού ἀνασταίνεται, τόν Χριστό, πού μεταμορ-φώνεται. Ὅλος ὁ Χριστός εἶναι παρών στήν Ἐκκλησία.

Οἱ γιορτές τῆς Ἐκκλησίας δέν εἶναι, ὅπως οἱ πατέ-ρες μας λένε καί ὅπως τό βιώνουμε, ἁπλές, ἑορταστικές τελετές, ὅπου δίδεται μία εὐκαιρία νά χαροῦμε γιά τό γεγονός αὐτό. Ἀλλά εἶναι σταθμοί θείας χάριτος, εἶναι μέρες ὅπου ὄντως ὁ Θεός δίδει ἄφθονη χάρη στούς ἀνθρώπους. Γιά αὐτό οἱ πατέρες μας στούς λόγους τους ἐκφράζουν αὐτή τήν ἐμπειρία. «Σήμερον», λέει, «τὰ ἄνω συνεορτάζει τοῖς κάτω», «σήμερον, ἄγγελοι ἀγάλλονται», «σήμερον, τέρπονται οἱ ἄνθρωποι», σήμερον, ὅλα αὐτά λαμβάνουν χώρα.

Καί εἶναι πραγματικότητα. Δέν εἶναι σχήματα λόγου ἤ ρητορικά σχήματα, ἀλλά, εἶναι ἐμπειρία ζωῆς, εἶναι πραγματικότητα ὅτι τήν ἡμέρα τῆς μεγάλης αὐτῆς δε-σποτικῆς ἑορτῆς, ὑπάρχει μία ἰδιαίτερη χάρη, μία μεγάλη χάρη, μία μεγάλη εὐλογία μέσα στό σῶμα τῆς Ἐκκλησίας.

Καί ὅλος ὁ ἀγώνας μας εἶναι ἀκριβῶς πῶς αὐτόν τόν πλοῦτο τῆς χάριτος θά μπορέσομε νά κερδίσομε, πώς θά καταφέρομε ἰδιαίτερα τήν ἁγία ἡμέρα τῆς δεσποτικῆς ἑορτῆς, κάθε ἑορτῆς, νά κοινωνήσουμε μέ τή χάρη πού ὑπάρχει ἀπό τόν Χριστό.

Ἡ Ἐκκλησία μας ἐπειδή εἶναι καλή μητέρα, ἀλλά καί καλός ἐπιστήμονας τῶν μυστηρίων τοῦ Θεοῦ, ξέρει πώς νά μᾶς ἑτοιμάσει. Γιά αὐτό βλέπετε, πρό τῶν μεγάλων ἁγίων ἑορτῶν τοῦ Πάσχα καί τῆς Γεννήσεως προηγεῖται νηστεία. Ἡ νηστεία ὡς ἐκκοπή τοῦ θελήματος, ὡς ἐνί-σχυση τοῦ ἀνδρείου φρονήματος τοῦ ἀνθρώπου, ὡς πρόσκληση γιά πνευματικά καί ψυχοσωματικά ἀγωνί-σματα, γιατί ὁ ἄνθρωπος δέν εἶναι μόνο ψυχή, δέν εἶναι μόνο πνεῦμα, εἶναι καί σῶμα καί ψυχή, ἁγιάζει ὁλόκληρο τόν ἄνθρωπο ψυχῇ τέ καὶ σώματι, καί τόν εἰσάγει σιγά σιγά στόν πνευματικό ἀγώνα.

Ἐπίσης ἡ Ἐκκλησία μᾶς προετοιμάζει μέ τήν ὑμνολο-γία. Ἐάν προσέξει κανείς τά τροπάρια βλέπει ὅλη αὐτή τήν ἑτοιμασία τῶν ἡμερῶν. Καί στόν κόσμο μπορεῖτε νά προμηθευτεῖτε λειτουργικά βιβλία ὅπως, ὁ μέγας συνέκδημος ἤ τό μηναῖο τοῦ Δεκεμβρίου. Κάθε μέρα ἑτοιμαζόμαστε μέσα ἀπό τά τροπάρια, μέσα ἀπό τούς ὕμνους, μέσα ἀπό τήν ἐμπειρία τῶν ἁγίων, πού μᾶς δί-δουν ἕτοιμη τροφή. Μᾶς δίδουν τά βιώματά τους, αὐτά πού οἱ ἴδιοι βίωσαν γιά νά τά προσλάβομε, νά τά ἀφο-μοιώσομε, νά τά καλλιεργήσομε καί νά μπορέσομε νά φτάσομε σέ ἐκείνη τήν ἁγία ἡμέρα πού θά ζήσομε στήν πνευματική πανδαισία.

Ἑτοιμαζόμαστε λοιπόν μέ ὅλα τά μέσα πού μας δίδει ἡ Ἐκκλησία. Μέ τή νηστεία, μέ τή μελέτη, μέ τήν ἐλε-ημοσύνη, μέ τήν προσευχή, μέ τήν ἐξομολόγηση τῶν

Σήμερον Χριστός γεννᾶταιΠανιερωτάτου Μητροπολίτου Λεμεσού κ. Αθανασίου

2 3 3

ἐπίκαιραἁμαρτιῶν μας, μέ τή μετάνοια, ἡ ὁποία πρέπει νά εἶναι καί καθημερινή ἐργασία μας. Ἡ μετάνοια εἶναι ἐργασία πνευματική, ἀδιάλειπτος, στόν κάθε ἄνθρωπο.

Ὅμως πέρα ἀπό ὅλα αὐτά, ἐκεῖνο τό ὁποῖο εἶναι οὐσιαστικό σημεῖο, ὅπου ὁ ἄνθρωπος δέχεται τή χάρη ἀπό τόν Θεό, ἑλκύει τή χάρη τοῦ Θεοῦ, εἶναι νά μοιάσει στόν Χριστό, νά μιμηθεῖ τόν Χριστό. Ἡ ζωή τοῦ χρι-στιανοῦ εἶναι μίμηση Χριστοῦ. Ἡ μίμηση τοῦ Χριστοῦ δέν ἔγκειται στά ἐξωτερικά γεγονότα, ἀλλά στήν καρ-δία. «Μάθετε ἀπ’ ἐμοῦ ὅτι πράος εἰμι καὶ ταπεινὸς τῇ καρδίᾳ», λέει ὁ Χριστός. Τό νά μιμηθοῦμε τόν Χριστό μέσα στή ζωή μας, εἶναι τό σημεῖο τῆς χάριτος, ὅπου πραγματικά ὁ ἄνθρωπος, ἀνοίγει τίς πόρτες τῆς καρ-διᾶς του γιά νά μπεῖ ὁ Χριστός μέσα καί νά κατοικήσει μέσα στήν ὕπαρξή του. Ἡ μετάνοια εἶναι αὐτή ἡ ὁποία θά μᾶς εἰσάγει στή μίμηση τοῦ Χριστοῦ. Ἡ μετάνοια, ἡ ὁποία σημαίνει τόν καθημερινό ἀγώνα μας, νά ἀλλάξουμε νοοτροπία. Νά ἀλλάξομε μυαλό, νά ἀλλάξομε τρόπο πού σκεφτόμαστε, πού κρίνομε, πού ἀξιολογοῦμε τά πράγματα. Αὐτός εἶναι ὁ ἀγώνας τῆς μετανοίας. Αὐτό σημαίνει μετάνοια· ἀλλαγή νοός. Ἀλλαγή τοῦ μυαλοῦ. Ὅλα τά ἔργα τῆς Ἐκκλησίας, ὅλο τό εὐαγγέλιο, ὅλη ἡ ἀγωγή τῆς Ἐκκλησίας ἔγκειται σέ αὐτό τό σημεῖο, νά ἀλλάξομε τρόπο πού ζοῦμε.

Γι’ αὐτό ὁ Χριστός ἄρχισε τό εὐαγγέλιό του λέγοντας, «μετανοεῖτε, ἤγγικε γὰρ ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν». Ἀλλά-ξατε τρόπο πού σκέφτεστε. Δέν εἶναι εὔκολο. Γεννιόμα-στε καί φέρνομε μέσα μας τόν τρόπο αὐτό, πού καλλιερ-γοῦμε δυστυχῶς, πού εἶναι κοσμικός, πού εἶναι τρόπος ἰδιοτελής, συμφεροντολογικός, πονηρός, πού ἔγκειται στήν ἐμπαθῆ κατάσταση. Γιά νά ἀλλάξει θέλει ἀγῶνες πολλούς, θέλει ὑπομονή πολλή, θέλει δάκρυα πολλά, θέλει προσευχή πολλή καί θέλει καί πειρασμούς πολλούς. Χωρίς πειρασμούς, χωρίς θλίψεις, ὁ ἄνθρωπος δυστυχῶς δέν ἀλλάζει. Εἶναι ἡ καρδία μας κατά τέτοιο τρόπο δια-μορφωμένη, πού πολύ σπάνια νά βρεθεῖ ἄνθρωπος πού ἄνευ πειρασμῶν, ἄνευ θλίψεων μπορεῖ νά μπεῖ μέσα στόν χῶρο τῆς πνευματικῆς ζωῆς.

Αὐτές οἱ ἑορτές τοῦ Χριστοῦ, ἀδελφοί μου, εἶναι κρίσις γιά μας· ὅλη ἡ ζωή τοῦ Χριστοῦ εἶναι κρίσις. Καί ἡ ζωή τῶν ἁγίων, ἀλλά ἡ ζωή τοῦ Κυρίου μας ἰδιαίτερα, εἶναι κρίσις. Εἶναι μεγάλη κρίσις τό σπήλαιο τῆς Γεννήσεως γιά ὅλους μας. Ὁ παπά-Ἐφραίμ ὅταν ἐπέστρεφε ἀπό τά Ἱεροσόλυμα στά Κατουνάκια εἶπε: «Ὅταν μπῆκα στό σπήλαιο τῆς Βηθλεέμ, ἔλιωσα. Ὅταν εἶδα ποῦ γεν-νήθηκε ὁ Χριστός, ποῦ ἐγεννήθηκε ὁ Θεός, ὅλα μέσα μου διαλύθηκαν. Ἀπό τότε δέν μπορῶ νά ἔχω καμιά ἀπαίτηση γιά τίποτα. Ἐκεῖνο τό σπήλαιο τῆς Βηθλεέμ, τά ἔσβησε ὅλα». Γί αὐτό ὅταν ἔρχονται καί στή ζωή μας διεκδικήσεις μέ τέτοιες ἀπαιτήσεις, τέτοια παράπονα «μά δέν ἔχω, μά δέν κάνω, μά δέν μπορῶ», ἄς κάνομε καί

μία στροφή ἐκεῖ. Αὐτό πού ψάλλομε ἐκείνη τήν ἡμέρα τῶν Χριστουγέννων εἶναι πολύ δυνατός λόγος: «Δεῦτε ἴδωμεν πιστοί, ποῦ ἐγεννήθη ὁ Χριστός».

Μπροστά σέ αὐτό τό γεγονός τῆς ἁγίας καί μεγάλης ἑορτῆς τῆς Γεννήσεως τοῦ Χριστοῦ μας, ἄς ἀφήσομε τίς μέρες αὐτές, ἀδελφοί μου, νά μᾶς ἑτοιμάσουν. Ἄς χρησιμοποιήσομε, ἄς ἀξιοποιήσομε, ἄς ἐνεργοποιήσομε ὅλα τά μέσα πού μᾶς δίδει ἡ Ἐκκλησία μας. Τούς ὕμνους, τή νηστεία, τήν προσευχή, τή μελέτη, τήν ἐξομολόγη-ση, τήν ἐλεημοσύνη, τά ἀγαθά ἔργα. Ἄς πορευθοῦμε νά μιμηθοῦμε τόν Χριστό στήν καρδία μας μέσα ἀπό τήν ταπείνωση, μέσα ἀπό τή μετάνοια, τήν ἀλλαγή τῆς νο-οτροπίας· ἄς ἀφήσομε νά δουλέψουν μέσα μας τά θεία γεγονότα, ὅπως ἔλεγε καί ὁ γέρο-Παΐσιος, μέσα στήν ὕπαρξή μας, καί ἡ μεγάλη αὐτή ἑορτή, ἄς γίνει κρίσις τοῦ ἑαυτοῦ μας, τῶν ἐνεργειῶν μας, τῶν πράξεών μας, τῶν διανοημάτων μας, τῶν ἐνθυμήσεών μας, τῶν διαθέσεών μας γιά τούς ἄλλους ἀνθρώπους. Καί νά καταλάβουμε ἐπί τέλους ὅτι ἡ λογική του Θεοῦ δέν ταιριάζει μέ τή λογική του κόσμου τούτου. Ἄλλη εἶναι ἡ λογική του Θεοῦ.

Νά εὐχηθῶ σέ ὅλους νά ἔχουμε καλά

καί ἅγια Χριστούγεννα καί ὁ Χριστός νά μᾶς ἀξιώσεινά τόν δεχθοῦμε στήν καρδία μας καί ἔστω καί λίγονά γευθοῦμε ἀπό αὐτή τή χάρη τῶν ἁγίων ἑορτῶν.

4 5 5

ἐπίκαιρα

“Μυστήριον ξένον καὶ παράδοξον βλέπω· ποιμένες μου περιηχούσι τὰ ὦτα, οὐκ ἔρημον

συρίζοντες μέλος, ἀλλ' οὐράνιον ἄδοντες ὕμνον. Ἄγγελοι ἄδουσιν, ἀρχάγγελοι μέλπουσιν,

ὑμνεῖ τὰ Χερουβείμ, δοξολογεῖ τὰ Σεραφείμ,πάντες ἑορτάζουσι Θεὸν ἐπὶ γῆς ὁρῶντες, καὶ ἄνθρωπον ἐν οὐρανοῖς· τὸν ἄνω κάτω

δι' οἰκονομίαν, καὶ τὸν κάτω ἄνω διὰ φιλανθρωπίαν.”

Γράφει ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος γιὰ τὴ χαρμόσυνη ἡμέρα τῶν Χριστουγέννων.

ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΟΥ ΕΟΡΤΑΣΜΟΥ: Ἡ μεγάλη Δεσποτική τῆς κατὰ σάρκαν γέννησης τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ εἶναι ἀρχαιότατη καὶ μέχρι τὰ μέσα τοῦ 4ου αἰῶνος συ-νεορταζόταν μὲ τὴν ἐπίσης Δεσποτικὴ ἑορτὴ τῆς Βα-πτίσεως τοῦ Κυρίου τὴν 6η Ἰανουαρίου. Ἡ κοινὴ αὐτὴ ἑορτὴ ὀνομαζόταν Ἐπιφάνεια. Πιθανότερη ἐκδοχὴ γιὰ τὸν ὁρισμὸ τῶν Χριστουγέννων δώδεκα μέρες νωρίτερα, τὴν 25η Δεκεμβρίου φαίνεται ἡ συσχέτιση τοῦ γεγονότος μὲ τὸ χρόνο ἱερατείας τοῦ Ζαχαρία. Ὁ Ἀρχιερέας Ζαχα-ρίας, στὸν ὁποῖον ἄγγελος Κυρίου φανέρωσε ὅτι παρὰ τὸ προχωρημένο τῆς ἡλικίας αὐτοῦ καὶ τῆς συζύγου του Ἐλισσάβετ ἐπρόκειτο νὰ ἀποκτήσει τέκνο, τὸν Ἰωάννη Βαπτιστή, εἶχε τὴν καθορισμένη ἐτήσια ἱερατεῖα του τὸ μήνα Σεπτέμβριο, κοντὰ στὴ λεγόμενη ἑβραϊκὴ ἑορτὴ τοῦ “Ἐξιλασμοῦ”. Αὐτὴ ἡ ἑορτὴ τοποθετεῖται τὴ 10η ἡμέρα τοῦ 7ου Ἰουδαϊκοῦ μήνα, ποὺ ἄρχιζε μὲ τὴ νέα σελήνη τοῦ δικοῦ μας Σεπτεμβρίου. Γι' αὐτὸ καθορίστηκε ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία μας νὰ ἑορτάζεται ἡ σύλληψις τοῦ Προδρόμου τὴν 23η Σεοτεμβρίου, τὸ δὲ γενέθλιό του τὴν 24η Ἰουνί-ου, ἀμέσως μετὰ τὸ θερινὸ ἡλιοστάσιο καὶ ἐνῶ ἀρχίζει ἡ ἐλάττωση τῶν ὡρῶν τῆς ἡμέρας. Ἔτσι ἕξι μῆνες μετὰ τὴ σύλληψη τοῦ Προδρόμου (Λουκ. α΄26), προσδιορίστηκε ὁ Εὐαγγελισμὸς τῆς Θεοτόκου (25η Μαρτίου) καὶ ἐννέα ἀκριβῶς μῆνες ἀργότερα ἡ Γέννηση τοῦ Χριστοῦ (25η Δεκεμβρίου), ὁπότε καὶ ἡ μέρα ἀρχίζει νὰ μεγαλώνει μετὰ τὸ χειμερινὸ ἡλιοστάσιο, ἐπαληθεύοντας τὸ ρηθὲν τοῦ ἰδίου τοῦ Ἰωάννη “ἐκεῖνον δεῖ αὐξάνειν, ἐμὲ ἐλαττούσθαι” (Ἰωάν. γ΄ 30). Ἡ ἑορτὴ τῶν Χριστουγέννων καθιερώθηκε πρῶτα στὴ Ρώμη, γύρω στὸ 360, ὅπως προκύπτει ἀπὸ τὰ γραπτά τοῦ Ἀμβροσίου (PL, 16,197). Ἀπὸ τὴ Ρώμη ἡ ἑορτὴ πέρασε ἐν συνεχείᾳ στὴν Ἀνατολή.

Ἐκεῖ εἰσήχθη πρῶτα στὴν Ἐκκλησία τῆς Καισάρειας Καππαδοκίας ἀπὸ τὸν Μ. Βασίλειο. [Ἄλλωστε ὑπάρχει καὶ ὁμιλία τοῦ ἰδίου εἰς τὴν “Ἁγίαν του Χριστοῦ Γέννησιν” (PG

31, 1473).] Τό 386 μ.Χ. τὰ Χριστούγεννα ἑορταζόταν καὶ στὴν Ἀντιόχεια, στὸν κυριότερο ναὸ τῆς ὁποίας ἐφημέριος ἦταν ὁ Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, ποὺ ἐκφώνησε καὶ τὸν πανηγυρικό τῆς ἡμέρας (P.G. 49,351).

Ἀμέσως μετὰ ὁ ἑορτασμὸς εἰσήχθη καὶ στὴν Κωνσταντι-νούπολη. Συγχρόνως καθιερώθηκε καὶ 40ήμερη νηστεία, στὰ πρότυπα τῆς νηστείας τῆς Σαρακοστῆς τοῦ Πάσχα, ποὺ ἀρχίζει τὴν ἑπομένη τῆς ἑορτῆς τοῦ Ἁγίου Φιλίππου (14/11), στὴν ὁποία ἐπιτρέπεται ἐκτὸς Τετάρτης καὶ Πα-ρασκευῆς ἡ κατάλυση ἰχθύος ἀπὸ τὴν ἀρχὴ τῆς νηστείας (κατ' ἄλλους κανόνες ἀπὸ τὴν ἑορτὴ τῶν Εἰσοδίων) ἕως καὶ τὴν 17η Δεκεμβρίου (ἑορτὴ τοῦ Ἁγίου Διονυσίου Ζα-κύνθου). Πάντως τὴν ἑνότητα τῶν ἑορτῶν Χριστουγέννων καὶ Φώτων τήρησε ἡ Ἐκκλησία σὲ ὅλο τό Δωδεκαήμερο μὲ τὴν ὁμοιότητα τῶν ἀκολουθιῶν.

Η ΕΝΑΝΘΡΩΠΗΣΗ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ: Ἡ Ἐνανθρώπηση τοῦ Θεοῦ Λόγου εἶναι κορυφαία ἔκφραση τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ γιὰ τὸν ἄνθρωπο καὶ ἐπιστέγασμα τῆς Θείας Οἰκο-νομίας γιὰ τὴν σωτηρία τῆς ἀνθρωπότητας. Κατὰ τοὺς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, ἡ σωτηρία τοῦ κόσμου θὰ ἦταν ἀλλιῶς ἀδύνατη, διότι ὁλόκληρη ἡ δημιουργία στέναζε μετὰ τὴν Πτώση τῶν Πρωτοπλάστων, ποὺ ἐπέφερε στὴν κτίση τὸ κακό, συνεργεῖα τοῦ μισοκάλου διαβόλου, ὡς μόνιμη κατάσταση. Διαβάζουμε σχετικὰ στὴν Ἁγία Γραφή: “ἡ κτίσις ὑπετάγη, οὒχ ἐκοῦσα, ἀλλὰ διὰ τὸν ὑποτάξαντα, ἐπ' ἐλπίδι ὅτι καὶ αὐτὴ ἡ κτίσις ἐλευθερωθήσεται ἀπὸ τῆς δουλείας τῆς φθορᾶς εἰς τὴν ἐλευθερίαν τῆς δόξης τῶν τέκνων τοῦ Θεοῦ.” (Ρωμ.η΄ 20-21). Ἐπειδὴ “πάντες ἥμαρτον καὶ ὑστεροῦνται τῆς δόξης τοῦ Θεοὺ” (Ρωμ.ε΄1), κανένα κτιστὸ ὄν δὲν θὰ μποροῦσε νὰ πάρει τὴ θέση τοῦ λυτρωτῆ. Αὐτὸς θὰ ἔπρεπε νὰ προέρχεται ἔξω ἀπὸ τὴν δημιουργία, ἀδιάφθορος καὶ ἀπόλυτα ἀμέτοχος τοῦ κακοῦ. Συνεπῶς μόνο θεῖο πρόσωπο θὰ μποροῦσε νὰ καταστεῖ λυτρωτὴς τοῦ κόσμου. Γι' αὐτὸ ἀμέσως μετὰ τὴν πτώση ἄρχισε νὰ οἰκονομεῖται τὸ θεῖο σχέδιο τῆς σωτηρίας. Ἔτσι ἡ πρόνοια τοῦ Θεοῦ ἔδωσε τὸ Νόμο στοὺς Ἰσραηλίτες ὡς “παιδα-γωγὸς εἰς Χριστόν” (Γαλ.γ΄2), στάλθηκαν προφῆτες νὰ διαμηνύσουν τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ (Ρωμ.α΄2), ἀναδείχθηκαν σπουδαῖες προσωπικότητες ποὺ ἔσπειραν τὸν σπόρο τῆς ἀνάγκης γιὰ τὴν λύτρωση τοῦ ἀνθρώπου. Ἄλλωστε τοὺς σκοτεινοὺς προχριστιανικοὺς αἰῶνες διαμορφώθηκε μέσα σὲ παραδόσεις λαῶν μιὰ τάση ἀναμονῆς μελλοντικοῦ λυ-τρωτῆ, ποὺ προϊόντος τοῦ χρόνου μεγάλωνε. Ὅταν ἦλθε τὸ πλήρωμα τοῦ χρόνου, “ἐξαπέστειλεν ὁ Θεὸς τὸν υἱὸν αὐτοῦ γενόμενον ἐκ γυναικός, γενόμενον ὑπὸ νόμου, ἵνα τοὺς ὑπὸ νόμον ἐξαγοράσει, ἵνα τὴν υἱοθεσίαν ἀπολαύω-μεν” (Γαλ.δ΄4). Ὁ Ἴδιος ὁ Θεὸς συγκαταβαίνει καὶ γίνεται ἄνθρωπος, “γενόμενος ἐκ σπέρματος Δαυὶδ κατὰ σάρκα”

Χριστούγεννα - Ἀνατολὴ Σωτηρίαςτοῦ Κωνσταντίνου Ἀθ. Οἰκονόμου, δασκάλου

4 5 5

ἐπίκαιρα(Ρωμ.α΄3), χωρὶς νὰ ἀφήσει τὴν θεότητά του. Στὸ θεαν-θρώπινο πρόσωπό Του ἑνώθηκε ἡ θεία μὲ τὴν ἀνθρώπινη φύση. Ὁ ἀμήτωρ κατὰ τὴ Θεία φύση καὶ ἀπάτωρ κατὰ τὴν ἀνθρωπίνη φύση, ἑνώνει τὰ πρὶν διεστῶτα, ὀργα-νικὰ καὶ αἰώνια (Ἐφ.β΄14). Ἀλλὰ γιὰ νὰ γίνει ἡ ἕνωση αὐτὴ προηγουμένως καθαρίστηκε, λυτρώθηκε καὶ ἁγιάστηκε ἡ ἀνθρώπινη φύση ἀπὸ τὸν Ἐνανθρωπήσαντα Λόγο, διότι δὲν ἦταν δυνατὸν νὰ γίνει φύση τοῦ Θεανθρώπου ἡ πτω-τικὴ ἀνθρώπινη φύση. Ἔτσι ταυτόχρονα μὲ τὴν θεία Ἐναν-θρώπηση πραγματοποιήθηκε καὶ ἡ λύτρωση τῆς φύσεώς μας στὸ πρόσωπο τοῦ Λυτρωτῆ. Ἡ Ἐνανθρώπηση τοῦ Θεοῦ εἶναι προϊόν τῆς θείας ἀγάπης: “οὕτω γὰρ ἠγάπησεν ὁ Θεὸς τὸν κόσμον, ὥστε τὸν υἱὸν αὐτοῦ τὸν μονογενῆ ἔδωκεν, ἵνα πᾶς ὁ πιστεύων εἰς αὐτὸν μὴ ἀπόληται, ἀλλ' ἔχει ζωὴν αἰώνιον”. Ἡ ἄμετρη αὐτὴ ἀγάπη ὁδήγησε τὸν Λόγο στὴ θεία «κένωση». Ὁ Κύριος καταδέχτηκε νὰ κα-τέλθει ἀπὸ τὸ μέγιστο ὕψος τῆς Δόξης Του καὶ νὰ ἐνδυθεῖ τὴν ἀνθρώπινη φύση, καθιστώντας την στὸ ἑξῆς αἰωνίως μέρος τῆς θεανθρώπινης ὑπόστασής Του. “Ἡ θεία ταπεί-νωση λειτούργησε ὡς ἀντιστάθμισμα τῆς ἔπαρσης τῶν Πρωτοπλάστων, ποὺ εἶναι ἡ ρίζα τῆς ἁμαρτίας. Ἡ θεία ταπείνωση λειτούργησε καταλυτικὰ κατὰ τῆς ἑωσφορικὰ ὑποκινούμενης ἔπαρσης τοῦ Ἀδάμ. Ἔτσι ἡ σωτηρία μας εἶναι ἔργο καὶ χάρις τοῦ Θεοῦ.” (Λ. Κ. Σκόντζος). Ἡ εἴσο-δος τοῦ Θεοῦ Λόγου στὴν ἀνθρώπινη ἱστορία ἄλλαξε τὸν ροῦ τῆς καθοδικῆς ἀνθρώπινης πορείας. Ἡ ἀνατολὴ τοῦ νοητοῦ Ἡλίου τῆς Δικαιοσύνης στὴ γῆ διέλυσε τὰ πυκνὰ σκοτάδια τοῦ προχριστιανικοῦ παρελθόντος καὶ ἀποδυ-νάμωσε τοὺς ἐργαζομένους τὴν ἀνομία. Τὰ ἀνθρώπινα γεγονότα καὶ ἡ ἱστορία σηματοδοτοῦνται πλέον ἀπὸ τὸ μοναδικὸ πρόσωπο τοῦ Θεανθρώπου.

Ἡ ἔννοια τῆς υἱοθεσίας ἀποδίδει καλύτερα τὴν ὀργανικὴ προσκόλλησή μας στὸ Θεό. Διὰ τῆς πτώσεως καὶ ἀποστα-σίας γίναμε πάροικοι καὶ “ξένοι τῶν διαθηκῶν τῆς ἐπαγ-γελίας” (Ἐφ.β΄12). Ὅμως “Ὁ Λόγος σὰρξ ἐγένετο” (Ἰωάν.α΄14), «ἵνα τὴν υἱοθεσίαν ἀπολαύωμεν”. Ἔτσι ὁ ἄνθρωπος ἀπὸ δοῦλος, δεχόμενος τὴν κατὰ Θεὸν υἱοθεσία γίνεται: “υἱός, καὶ κληρονόμος Θεοῦ διὰ Χριστοῦ” (Γαλ.δ΄4-7). Αὐτὴ εἶναι ἡ μεγαλύτερη εὐλογία, ποὺ προέρχεται ἀπὸ τὴ Θεία Ἐνανθρώπηση. Ἔτσι χάρη στὴν κατὰ σάρκα Γέννηση τοῦ Κυρίου, ὁ μονόδρομος, ποὺ ὁδηγοῦσε τὸν ἄνθρωπο καὶ τὴν πλάση στὴν ἀπώλεια, ἔπαψε νὰ ὑπάρχει γιὰ τοὺς πιστούς τοῦ Χριστοῦ, διότι ἐγκαινίασε Αὐτὸς νέα ὁδό, ποὺ ὁδηγεῖ στὴν σωτηρία. Τὴ μεγάλη αὐτὴ ἀλήθεια ἐκφράζει ὁ ἀπόστολος Παῦλος: “Αὐτὸς γὰρ ἐστιν ἡ εἰρήνη ἡμῶν, ὁ ποιήσας τά ἀμφότερα ἐν καὶ τὸ μεσότοιχον τοῦ φραγ-μοῦ λύσας, τὴν ἔχθραν, ἐν τῇ σαρκὶ αὐτοῦ τὸν νόμον τῶν ἐντολῶν ἐν δόγμασι καταργήσας, ἵνα τοὺς δύο κτίση ἐν ἑαυτῷ εἰς ἕνα καινὸν ἄνθρωπον ποιῶν εἰρήνην καὶ κα-ταλλάξη τοὺς ἀμφοτέρους ἐν ἐνὶ σώματι τῷ Θεῷ διὰ τοῦ σταυροῦ, ἀποκτείνας τὴν ἔχθραν ἐν αὐτῷ.” (Ἐφεσ. Β΄14-18).

ΕΠΙΛΟΓΙΚΑ: Γράφει ὁ Ἅγιος Ἀμφιλόχιος Ἰκονίου, ὑμνώντας τὴ σημερινὴ μέρα: “Ὢ Ἡμέρα μύρων ἀξία ἐν ἢ ἀνέτειλεν ἡμῖν τὸ ἄστρον ἐξ Ἰακώβ, ὁ ἄνθρωπος ὁ ἐπου-ράνιος ὃς ὤφθη ἐξ Ἰσραήλ! Ἐπεδήμησεν ἡμῖν ὁ ἰσχυρὸς Θεὸς καὶ ὁ τῆς Δικαιοσύνης ἐπέλαμψεν Ἥλιος! Ὁ τῶν θείων ἀρετῶν ἠνέωκται ὁ θησαυρός, καὶ τὸ τῆς ζωῆς φυτὸν ἀνθρώποις ἐβλάστησε καὶ ἡ ἀνατολὴ ἐξ ὕψους ἐπέλαμψεν! Ὁ τῶν οὐρανίων καὶ τῶν ἐπιγείων Δεσπότης ἐκ παρθενικῶν λαγόνων ὑπὲρ κόσμου λυτρώσεως εἰς κόσμον φθαρτὸν ἐλήλυθεν”.

Ὁ χριστιανικὸς κόσμος γιορτάζει γιὰ ἄλλη μιὰ φορὰ τὴ σάρκωση τοῦ Θεοῦ - Λόγου, τὸ μοναδικὸ καὶ ἀνεπα-

νάληπτο ἐκεῖνο γεγονός, ποὺ δίχασε τὴν ἀνθρώπινη ἱστορία καὶ ἀπετέλεσε τὴν πλήρωση τῆς πανανθρώπινης προσδοκίας γιὰ λυτρωμό. Ἡ Θεία Ἐνανθρώπιση εἶναι τὸ μεγάλο μυστήριο τῆς ἱστορίας, παρατηρεῖ ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός. Τὸ μυστήριο ποὺ τερματίζει τὴν μεταξύ τοῦ μεταφυσικοῦ καὶ ἱστορικοῦ ὑπάρχουσα διάσταση, συνοψίζει καὶ ἀνακεφαλαι-ώνει τὴν πνευματικὴ ζωὴ τῶν ἀνθρώπων καὶ ἀφυπνίζει τόν

Τὸ μυστήριο τῆς Θείας του ΣωτῆροςἘνανθρωπήσεως...Τοῦ ΜΙΧ. Γ. ΤΡΙΤΟΥ, Καθηγητή, Κοσμήτορος Θεολογικῆς Σχολῆς Α.Π.Θ.

ἱστορικὸ χρόνο, δίνοντας σ’ αὐτὸν μεταφυσικὲς προεκτάσεις. Μὲ τὴ Θεία Ἐνανθρώπιση καταφάσκεται ἡ ὕλη, ἡ ἱστορία καὶ τὸ ἀνθρώπινο πρόσωπο.

Τὸ θαῦμα τῆς ἐνσάρκου τοῦ Χριστοῦ οἰκονομίας, τὸ ὁποῖο ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος ἀποκαλεῖ «σεισμὸν τῆς γῆς», ἑστιάζεται στὸ γεγονὸς ὅτι ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ «μὴ ἐκστᾶς τῆς φύσεως μετέσχε τοῦ ἡμετέρου φυράματος». Παρόλο ποὺ

6 7 7

ἐπίκαιρα«ὅλος ἣν ἐν τοῖς κάτω, οὐδόλως ἀπὴν καὶ τῶν ἄνω», ὅπως τονίζει χαρακτηριστικὰ ὁ ποιητὴς τῆς ἀκαθίστου ἀκολουθίας.

Ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ ὑπῆρχε ταυτόχρονα καὶ στὴν Παρθένο καὶ στοὺς κόλπους τοῦ Πατρός. Καὶ τοῦτο, γιατί στὸ ἄρρηκτο χριστολογικὸ μυστήριο δὲν ἔχουμε μετάσταση τοπική, ἀλλὰ συγκατάβαση θεϊκή. Ὁ φυσικὸς χῶρος καθόλου δὲν ἰσχύει γιὰ τὸν Ἀχώρητο καὶ Ἄχρονο Θεό, ποὺ πληροῖ τὰ σύμπαντα καὶ ἱερκαται παντὸς χώρου καὶ χρόνου.

Ἡ εἰσβολὴ τοῦ Θείου στὴν ἀνθρώπινη ἱστορία ἔχει τερά-στιες ἀνθρωπολογικὲς διαστάσεις. Ὅπως σωστὰ ἔχει λεχθεῖ τὴν «ἐπινίκιο» τοῦ ἀνθρώπου δὲν θὰ τὸν βροῦμε οὔτε στὸν Πίνδαρο, οὔτε στὸν Σοφοκλῆ, ἀλλὰ στὴ θεολογία τῶν Χρι-στουγέννων, ὅπου ὑπέροχα τονίζεται ὅτι «Θεὸς ἀνθρώποις ἐκ Παρθένου πεφανέρωται, μορφωθεῖς τὸ καθ’ ἡμᾶς καὶ θεώσας τὸ πρόσλημμα».

Οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, μιλώντας γιὰ τὴ σάρκωση τοῦ Λόγου, κάνουν λόγο γιὰ τὴν ἀναγέννηση, τὴν ἀναδημιουργία καὶ τελικὰ γιὰ τὴν ἐν Χριστῷ ἀνύψωση τοῦ ἀνθρώπου, δηλ. τὴ θέωση, ποὺ εἶναι ὁ δεοντολογικὸς σκοπὸς τῆς ὑπάρξεως. «Καὶ ὁ πλουτίζων πτωχεύει, πτωχεύει γὰρ τὴν ἐμὴν σάρκα, ἵν’ ἐγὼ πλουτίσω τὴν αὐτοῦ Θεότητα» γράφει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος. Καὶ ἐνῶ πτωχεύει ὁ Θεός, πλουτίζει ὁ ἄνθρωπος, ἀφοῦ τοῦ προσφέρεται ὁ πλοῦτος τῆς Θεότητος. Ὁ ἅγιος Μάξιμος λέγει ὅτι ὁ Θεὸς Λόγος «τοσοῦτον ἡμᾶς θεῶσαι κατὰ χάριν, ὅσον κατ’ οἰκονομίαν αὐτὸς φύσα γέγονεν ἄνθρωπος». Μετέχοντας ὁ Πανυπερτέλειος Θεὸς «τῶν ἡμετέρων», ἔδωσε σὲ μᾶς τὴ δυνατότητα νὰ μετέχουμε «τῶν αὐτοῦ», γράφει ὁ ἅγιος Νικόλαος Καβάσιλας. Ἔτσι ἔχουμε θέωση τοῦ προ-σλήμματος, ἀνάσταση τῆς πεσμένης εἰκόνας καὶ ἀνάπλαση τοῦ βροτείου γένους.

Ἡ σάρκωση τοῦ Λόγου ὡς κενωτική κίνηση τῆς θείας ἀγά-πης σημαίνει πρόσληψη τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως μὲ δυνατό-τητα ἀφθαρτοποιήσεως καὶ καινοποιήσεώς της. Ἔπρεπε ὁ ὅλος ἄνθρωπος νὰ προσληφθεῖ ἀπὸ τὸ Θεὸ γιὰ νὰ σωθεῖ, γιατί, ὅπως χαρακτηριστικὰ τονίζει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος, «τὸ γὰρ ἀπρόσληπτον καὶ ἀθεράπευτον. Ὁ δὲν ἤνωται τῷ Θεῷ τοῦτο καὶ σώζεται». Ὁ Θεὸς γίνεται ἄνθρωπος ὄχι γιὰ νὰ δημιουργήσει μιὰ νέα ἀνθρώπινη φύση, ἀλλὰ γιὰ νὰ δώσει ὅ,τι δὲν διέσωσε ὁ πρῶτος Ἀδάμ, τὴν χάρη. Ὁ Χριστὸς μὲ τὴ σάρκωσή του προσλαμβάνει στὴ θεία φύση Του ὅ,τι δὲν εἶχε πρίν, δηλ. τὴν φθαρτὴ ἀνθρώπινη φύση, κενώνοντας ἀκένωτα σ’ αὐτὴν τὴν ἄφθαρτη θεότητά του.

Ἑνωμένος ὁ αἰώνιος Λόγος τοῦ Θεοῦ μὲ τὴν ἀνθρώπινη φύση, ἑνώθηκε καὶ μὲ ὁλόκληρη τὴν κτίση, γιατί ὁ ἄνθρωπος εἶναι σύνδεσμος τῆς ὁρατῆς καὶ ἀοράτου κτίσεως. Συνεπῶς τὸ ἔργο τῆς σωτηρίας, ὡς μεταμόρφωση καὶ ὕψωση πρὸς τὸ Θεό, ἀφορᾶ βεβαίως κατὰ κύριο λόγο τὸν ἄνθρωπο, ἀλλὰ καὶ τὴν κτίση ὁλόκληρη. Αὐτὴ ἐπανέρχεται στὸ ἀΐδιο κάλ-λος της καὶ μεταμορφώνεται σὲ ἄφθαρτη καὶ ἄτρεπτη, μαζὶ μὲ τὸν ἄνθρωπο γιὰ χάρη τοῦ ὁποίου δημιουργήθηκε. «Τὰ σύμπαντα σήμερον χαρᾶς πληροῦνται, Χριστοῦ τεχθέντος ἐκ τῆς Παρθένου» ψέλνουμε τὴν ἡμέρα τῶν Χριστουγέννων.

Τὸ ἄρρητο μυστήριο τῆς Θείας τοῦ Σωτῆρος Ἐνανθρω-

πήσεως ὁ ἀνθρώπινος λόγος μπορεῖ νὰ τὸ προσεγγίσει μὲ δύο τρόπους. Ὁ ἕνας εἶναι τοῦ παραλόγου καὶ ὁ ἄλλος τοῦ παραδόξου. Ἂν τὸ δεχθεῖ ὡς παράλογο παύει νὰ τὸ συζητάει, γιατί γιὰ τὸ λόγο τὸ παράλογο δὲν ἀποτελεῖ καμιὰ κατηγορία. Ἄλλωστε ὁ λόγος δὲν μπορεῖ νὰ δεχθεῖ τέτοιες κατηγορίες ἀπολυτότητας μέσα στὴν ἱστορία. Ἂν τὸ δεῖ ὡς παράδοξο, θὰ τὸ δεχθεῖ ὡς μία τομή, ὡς ἕνα μοναδικὸ καὶ ἀνεπανάλη-πτο γεγονός, ὡς ἕνα θαῦμα, ποὺ σπάζει τὶς κατηγορίες τῆς ἀνθρωπίνης σκέψεως. Ὅπως παρατηρεῖ ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος «οὐ κατὰ φύσιν γέγονε τὸ πράγμα, ἀλλ’ ὑπὲρ φύσιν τὸ θαῦμα, ἤργησε γὰρ ἡ φύσις καὶ ἐνήργησε τοῦ Δεσπότου τὸ βούλημα».

Τὸ μυστήριο τῶν Χριστουγέννων δὲν ἐκλογικεύεται. Δὲν ἀποδεικνύεται νοησιαρχικά, γιατί τὸ μυστήριο δὲν εἶναι ὁ ἀντιλογικὸς χῶρος τοῦ ἐπέκαινα, ἀλλὰ ὁ πέραν τῆς λογικῆς χώρας τῆς ἐλευθερίας. Ἔτσι κάθε ἀναγκαστικὴ ἀπόδειξη βιάζει τὴν ἀνθρώπινη ἐλευθερία. Ἐπιβάλλει τὴν πίστη καὶ τὴν κάνει ἀπὸ γεγονὸς ἐλευθερίας ἐξαναγκασμό. Ὅπως ἀναγράφεται στοὺς αἴνους τῆς γιορτῆς τῶν Χριστουγέννων «οὐ φέρει τὸ μυστήριον ἔρευναν, πίστει μόνη τοῦτο πάντες δοξάζομεν». Δὲν εἶναι λοιπὸν οἱ ἀποδείξεις ποὺ χρειάζεται ὁ ἄνθρωπος γιὰ νὰ προσεγγίσει τὸ μυστήριο τῆς φάτνης, ἀλλὰ τὸ ἅλμα τῆς ὑπερβάσεως τοῦ ἐαυτοῦ του ποὺ βραβεύεται μὲ τὴ δω-ρεὰ τῆς πνευματικῆς ἐμπειρίας, ἡ ὁποία στὴν προκειμένη περίπτωση εἶναι ἡ μέθεξη στὴ χαρὰ καὶ τὴ μυσταγωγία τῶν Χριστουγέννων. Κάτω ἀπὸ αὐτὴ τὴν ὀπτικὴ γωνία ὁ πιστὸς κλίνει τὸ γόνυ τῆς ψυχῆς καὶ τοῦ σώματος, δοξολογεῖ καὶ προσκυνᾶ τὸ μυστήριο.

Τὸ βαθύτερο νόημα τῆς γιορτῆς τῶν Χριστουγέννων φανε-ρώνεται σὲ ἐκείνους ποὺ θὰ προσεγγίσουν τὸ μεγάλο μυστήριο τῆς σωτηρίας μὲ τὸν πόθο καὶ τὴ νοσταλγία τῶν Μάγων, τὴν ταπείνωση καὶ τὴν ἁπλότητα τῶν ποιμένων. Τότε θὰ δοῦν μὲ ἔκπληξη καὶ δέος ὅτι τὸ γεγονὸς τῆς θείας ἐνανθρωπήσεως εἶναι τόσο κοντά μας καὶ ὅτι ἔχει νὰ μᾶς δώσει ἕνα μήνυμα σύγχρονο καὶ ἐπίκαιρο. Ἕνα μήνυμα ἐλευθερωτικὸ καὶ σω-στικό.

Ἡ μεγάλη ἐπαγγελία γιὰ μᾶς σήμερα εἶναι ὅτι μέσα στὴ γενικὴ σύγχυση, τὸν πυρετὸ τῆς ταχύτητας, τῆς βίας καὶ τοῦ παραλογισμοῦ, ὑπάρχει ἕνας χῶρος, ὅπου τό μυστήριο τοῦ ἀνθρώπου μένει ἀναλλοίωτο καὶ αὐθεντικό, ὅπου ὁ ἄνθρωπος λάμπει σὲ ὅλο του τὸ μεγαλεῖο. Εἶναι ὁ χῶρος τῆς Ἐκκλη-σίας, ποὺ εἶναι ὁ παρατεινόμενος στοὺς αἰῶνες Χριστὸς καὶ ὁ ὁποῖος δυὸ χιλιάδες χρόνια τώρα ἀποτελεῖ τὸ χῶρο τῆς λυτρώσεως καὶ καταφάσεως τοῦ ἀνθρώπου.

Γιὰ νὰ ἀνακαλύψουμε ὅμως τὸ χαμένο αὐτὸ θησαυρὸ πρέπει νὰ γίνουμε προσκυνητές. Νὰ ἀναζητήσουμε μέσα στὴ νύχτα τὸ δικό μας ἀστέρι. Νὰ συντροφεύσουμε τοὺς ποιμένες καὶ τοὺς μάγους στὴ δική τους πορεία, γιὰ νὰ βροῦμε τὸν Μεγάλο Ἀπόντα τῆς ζωῆς μας, ποὺ θὰ μᾶς λυτρώσει ἀπὸ τὸ καθημερινὸ μαρτύριο τῆς ψυχικῆς μας ἀνεστιότητας καὶ τοῦ ἐσωτερικοῦ μας ἀνικανοποιήτου, θὰ μᾶς δώσει πληρότητα καὶ ποιότητα ζωῆς, σωστὸ ὑπαρξιακὸ καὶ μεταφυσικὸ προσανατολισμὸ καὶ πραγματικὴ λύτρωση ἀπὸ τὸν πόνο καὶ τὸν θάνατο.

6 7 7

ἐπίκαιρα

᾽Ιδοὺ καλούμεθα ἀπὸ τὴν ἁγία ᾽Εκκλησία μας νά ἑορ-τάσουμε τὴν κατά τόν ἅγιο ᾽Ιωάννη τὸν Χρυσόστομο «μητρόπολιν τῶν ἑορτῶν» (Ἰωάννου Χρυσοστόμου PG 48, 752), τὴν Χριστοῦ γέννηση.

Οἱ περισσότεροι ἄνθρωποι ἀδυνατοῦν νὰ ἀντιλη-φθοῦν τὸ νόημα τῆς μεγάλης ἑορτῆς. Παραμένουν στὰ ἐξωτερικά, στὰ φανταχτερά ποὺ ξεγελοῦν τὶς αἰσθή-σεις, ἐνῶ ὁ πλοῦτος τῆς ἑορτῆς ἀποκαλύπτεται σ᾽ ὅσους προσέλθουν μὲ ταπείνωση. Θὰ ὑπογραμμίσουμε γιὰ τὴν ἑορτὴ ὅτι:

1. ῾Η ἔλευση τοῦ Μεσσία ἦταν «προσδοκία ἐθνῶν» (Γεννέσεως μθ΄ 10)

Ὁ Πατριάρχης Ἰακώβ εὐλογώντας τούς γιούς του πρίν ἀποθάνει προφήτευσε ὅτι ἀπό τήν γενιά τοῦ Ἰούδα θά προέλθει ὡς ἀπόγονος ὁ Μεσσίας πού θά τόν περιμένουν ὅλα τά ἔθνη τῆς γῆς.

«Οὐκ ἐκλείψει ἄρχων ἐξ ᾽Ιούδα καὶ ἡγούμενος ἐκ τῶν μηρῶν αὐτοῦ, ἕως ἐὰν ἔλθῃ τὰ ἀποκείμενα αὐτῷ, καὶ αὐτὸς προσδοκία ἐθνῶν» (Γενέσεως μη΄ 10).

Δηλαδή: «Δὲν θὰ λείψει ἄρχοντας καὶ βασιλικὸ σκῆπτρο ἀπὸ τὴν φυλὴ τοῦ ᾽Ιούδα. δὲν θὰ λείψει ἀρχηγὸς ἀπὸ τοὺς ἀπογόνους τῆς γενεᾶς του μέχρις ὅτου ἔρθει ᾽Εκεῖνος, στὸν ῾Οποῖον ἀνήκει τὸ βασι-λικὸ τοῦτο σκῆπτρο. καὶ Αὐτὸς θὰ εἶναι τὸ πρόσωπο, τὸ ὁποῖο θὰ περιμένουν μὲ ζωηρή ἐλπίδα καὶ ἔντονη προσδοκία τὰ ἔθνη καὶ οἱ λαοὶ τῆς γῆς, δηλαδὴ ὁ Μεσσίας Χριστός».

Ἀπ’ αὐτή τήν προφητεία προῆλθε ἡ προσδοκία γιά τόν Ἀναμενόμενο Ἡγέτη πού θά κυβερνοῦσε τόν κό-σμο μέ δικαιοσύνη καί σοφία.

α´. Στὴν προχριστιανικὴ γραμματεία τῶν ᾽Ιουδαίων καὶ τῶν εἰδωλολατρῶν διαπιστοῦται ἡ παγκόσμιος προσδοκία ἐνανθρωπήσεως τοῦ ᾽Αναζητουμένου καὶ Νοσταλγουμένου. ῾Ενὸς ῾Υψίστου Θεοῦ, τοῦ μόνου ὄντως Θεοῦ, ὡς ἡ μόνη ἐναπομένουσα καὶ γιὰ τοῦτο ἐλπιζομένη λύση τοῦ πανανθρώπινου δράματος: τοῦ χωρισμοῦ Θεοῦ καὶ ἀνθρώπου καὶ τῆς ὑπερβάσεως τῶν ὑπαρξιακῶν ὁρίων τοῦ ἀνθρώπου.

᾽Αφοῦ ὁ ἄνθρωπος μὲ τὶς δικές του δυνάμεις δὲν μπόρεσε νὰ ἀνυψωθεῖ μέχρι πλήρους γνώσεως τοῦ Θεοῦ, τοῦ ῾Ενὸς καὶ μόνου ὄντως καὶ ᾽Αληθινοῦ, μία μόνο φυσική, λογικὴ καὶ ἀναγκαία λύση ὑπολειπόταν γιὰ ἀληθινή θεογνωσία καὶ ἀληθινὴ λύτρωση καὶ ἀλη-θινὴ ἀποκάλυψη αὐτοῦ τοῦ Θεοῦ στοὺς ἀνθρώπους καὶ γιὰ ἕνωση Θεοῦ καὶ ἀνθρώπου: ἡ κάθοδος πρὸς τοὺς ἀνθρώπους αὐτοῦ τούτου τοῦ ἀναζητουμένου ῾Ενός, τοῦ Θεοῦ.

Αὐτὴ τὴν ἀνάγκη ἐπισημαίνει χαρακτηριστικὰ ὁ ἅγιος Βασίλειος ὁ Μέγας:

«Ἄλλην τὰ ἀνθρώπινα διόρθωσιν οὐκ ἐπιδέχεται εἰ μὴ διὰ μόνης τῆς τοῦ Θεοῦ Λόγου εἰς ἀνθρώπους ἐπιδημίας» (Ἑρμηνεία στό Ζ΄κεφάλαιο τοῦ Προφήτη Ἡσαΐου, Migne P. G. 30, 461).

Δηλαδή: «Δὲν ὑπάρχει ἄλλος τρόπος νὰ διορθωθοῦν τὰ ἀνθρώπινα παρὰ μόνο μὲ τὴν κάθοδο στὴν γῆ τοῦ Θεοῦ Λόγου».

Στὴν ἀνθρώπινη ὑπαρξιακὴ ἀδυναμία ἀναφέρεται καὶ ὁ ἅγιος ᾽Ιωάννης ὁ Χρυσόστομος:

«᾽Επειδὴ αὐτή (ἡ ἀνθρωπότης) οὐκ ἠδύνατο ἀναβῆναι ἄνω, αὐτὸς κατέβη κάτω» (Ὁμιλία ὅτε τῆς Ἐκκλησίας ἔξω εὑρεθείς Εὐτρόπιος Migne P. G. 52, 405).

Δηλαδή: «᾽Επειδὴ ἡ ἀνθρωπότητα δὲν μποροῦσε νὰ ἀνέβη ἐπάνω, Αὑτὸς (ὁ Κύριος) κατέβηκε κάτω στὴν γῆ».

«Διὰ τοῦτο κατέβη, διὰ τοῦτο σάρκα ἀνέλαβε, ἵνα κἀγὼ αὐτῷ διαλεχθῶ» (Ὁμιλία εἰς τήν ἐπίλυσιν τῆς Χαναναίας, Migne P. G. 52, 452.)

Δηλαδή: «Γι’ αὐτό κατῆλθε, γι’ αὐτό ἐνδύθηκε σάρκα ὥστε κι’ ἐγώ νά ἀποκτήσω κοινωνία μ’ Αὐτόν»

β´. Γι᾽ αὐτὸ διαμορφώθηκε σιγά- σιγὰ στὴν συνεί-δηση τῆς ἀνθρωπότητας ἀπὸ τὸν 5ο αἰώνα π.Χ. ἡ προσδοκία τῆς καθόδου τοῦ Θεοῦ μὲ μορφὴ ἀνθρώπου στὴν γῆ. Δὲν ὑπῆρχε λαὸς ποὺ νὰ μὴν ἔχει τέτοια προσδοκία. Εὔστοχα ἡ προσδοκία αὐτὴ χαρακτηρί-σθηκε ὡς «ἡ μὴ συνειδητὴ πρὸς Χριστὸν νοσταλγία τῆς ἀνθρώπινης ψυχῆς».

Συνοψίζοντας στὸν προσδοκώμενο Θεάνθρωπο ἀνέμεναν οἱ ἄνθρωποι:

Νὰ γνωρίσουν τὸν ὄντως Θεό, δηλαδὴ νὰ ἀποκτή-σουν τὴν ἀληθινὴ Θεογνωσία.

Νὰ ἀνασυνδεθοῦν μαζί Του γιὰ νὰ εὕρουν τὴν πλήρη ἱκανοποίηση τῶν μυχιαιτάτων νοσταλγιῶν τους, τὴν πλήρωση τοῦ χαίνοντος κενοῦ τῆς ψυχῆς τους.

Νὰ λυτρωθοῦν ἀπὸ τὴν θλίψη καὶ τῶν ἄλλων κακῶν ποὺ προέκυπταν ἀπὸ τὸν χωρισμό τους ἀπὸ τὸν Θεό.

Νὰ ἀποκαταστήσουν τὴν κοινωνία τους μὲ τὸν Θεό.γ´. ῾Η παγκόσμια θεανθρωπικὴ προσδοκία ὑπῆρξε

τόσο ἔντονη καὶ τὴν ἐκπλήρωσή της ἀνέμεναν καὶ ἀξίωναν τόσο ἀνυπόμονα καὶ τόσο ἄμεσα οἱ ἄνθρω-ποι, ὥστε ἔπλαθαν στὴν φαντασία τους ἀνύπαρκτους θεανθρώπους, δηλαδὴ μὴ ἱστορικές, πλασματικὲς καθ᾽ ὁλοκληρία καὶ φανταστικὲς μορφές.

δ´. Βεβαίως στὴν θρησκεία τοῦ ἀρχαίου ᾽Ισραήλ, δηλαδὴ στὴν ἀποκάλυψη τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης δὲν ἔχουμε ἁπλὴ θεανθρωπικὴ προσδοκία, ἀλλὰ ἀποκά-λυψη τὴς προαιώνιας βουλῆς τοῦ Θεοῦ (Γενέσεως γ´ 15) προαναγγέλουσα καὶ προβεβαιώνουσα μὲ πλῆθος προφητειῶν τὸν βίο καὶ τὸ ἔργο Του.

Οἱ θεοπνεύστως «προαναγγείλαντες» γιὰ τὴν ἔλευση τοῦ Δικαίου εἶναι οἱ ἱεροὶ ἄνδρες τῆς Παλαιᾶς Δια-θήκης, οἱ θρησκευτικοὶ καὶ πνευματικοὶ ἡγέτες τοῦ ἀρχαίου ᾽Ισραὴλ καὶ ἐξαιρετικῶς οἱ Προφῆτες τῶν ὁποίων οἱ προφητεῖες ἐξεπληρώθηκαν στὸν Θεάνθρω-πο Κύριό μας ᾽Ιησοῦ Χριστό, στὸν ἐνανθρωπήσαντα Θεὸ Λόγο, Λυτρωτὴ καὶ Σωτήρα τοῦ κόσμου.

τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καισαριανῆς κ. Δανιήλ

Ἡ γέννηση τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ

8 9 9

ἐπίκαιρα2. Εἶναι Οἰκουμενικὴ πανήγυρηὉλόκληρη ἡ κτίση ἑορτάζει μὲ πνευματική εὐφροσύνη τὴν γέννη-

ση τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ. Ὁ ὁρατὸς καὶ ἀόρατος κόσμος. Oἱ Ἄγγελοι στὸν οὐρανὸ καὶ οἱ ἄνθρωποι στὴν γῆ. Τὰ λογικὰ ὄντα καὶ τὰ ἄλογα ζῶα. Τὰ στοιχεῖα καὶ οἱ νόμοι τῆς φύσεως.

Πανηγυρίζει ὁ πρύτανης τῶν θεολόγων ἅγιος Ἰώαννης ὁ Δαμα-σκηνός: «Δεῦτε πάντα τὰ ἔθνη, πᾶν γένος ἀνθρώπων, καὶ πᾶσα γλῶσσα, καὶ ἡλικία πᾶσα καὶ πᾶν ἀξίωμα μετ᾽ εὐφροσύνης τό παγκο-σμίου εὐφροσύνης γενέθλιον ἑορτάσωμεν» (Ἰωάννου Δαμασκηνοῦ PG 96, 661).

Στούς ὕμνους τῆς ἑορτῆς ἀναφέρεται αὐτὴ ἡ συμμετοχή τῆς οἰκουμένης στὴν πανήγυρη ὅλης τῆς κτίσεως στὴ γιορτὴ τῆς Οἰκουμένης. Ὅλα γιορτάζουν καὶ χαίρονται τὴν φανέρωση τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ μὲ ἀνθρώπινη μορφή. Ψάλλουμε στὸν Ὄρθρο τῆς ἑορτῆς πανηγυρικὰ τὸν κατανυκτικὸ ὕμνο: «Τὰ σύμπαντα σήμερον χαρᾶς πληροῦνται Χριστός ἐτέχθη ἐκ τῆς Παρθένου» (Δοξαστικό τοῦ Πεντηκοστοῦ Ψαλμοῦ τῆς Ἀκολουθίας τοῦ Ὄρθρου τῶν Χρι-στουγέννων)

Σὲ ἕνα ἄλλο ὕμνο ὁ ὑμνωδός καταγράφει μὲ ποιὸ τρόπο τὰ διάφο-ρα δημιουργήματα συμμετεῖχαν στό γεγονός: «Τί σοι προσενέγκωμεν Χριστέ, ὅτι ὤφθης ἐπὶ γῆς ὡς ἄνθρωπος δι' ἡμᾶς; ἕκαστον γὰρ τῶν ὑπὸ σοῦ γενομένων κτισμάτων, τὴν εὐχαριστίαν σοι προσάγει· οἱ Ἄγγελοι τὸν ὕμνον, οἱ οὐρανοὶ τὸν Ἀστέρα, οἱ Μάγοι τὰ δῶρα, οἱ Ποιμένες τὸ θαῦμα, ἡ γῆ τὸ σπήλαιον, ἡ ἔρημος τὴν φάτνην· ἡμεῖς δὲ Μητέρα Παρθένον· ὁ πρὸ αἰώνων Θεὸς ἐλέησον ἡμᾶς» (Στιχηρό Ἰδιόμελο τῆς Ἀκολουθίας τοῦ Ἑσπερινοῦ τῶν Χριστουγέννων).

Στὴν ἔμμετρη εὐχή τοῦ Μεγάλου Ἁγιασμοῦ τῶν Θεοφανείων ὁ ἅγιος Σωφρόνιος Πατριάρχης Ἱεροσολύμων ἐξηγεῖ πῶς ἡ κτίση ὁλόκληρη συμμετέχει στὴν ἑορτή: «Σήμερον γὰρ ὁ τῆς Ἑορτῆς ἡμῖν ἐπέστη καιρός, καὶ χορός ἁγίων ἐκκλησιάζει ἡμῖν, καὶ Ἄγγελοι μετὰ ἀνθρώπων συνεορτάζουσι… Σήμερον ἡ Σελήνη λαμπραῖς ταῖς ἀκτῖσι τῷ κόσμω συνεκλαμπρύνεται. Σήμερον οἱ φωτοειδεῖς ἀστέρες τῇ φαιδρότητι τῆς λάμψεως τὴν οἰκουμένην καλλωπίζουσι. Σήμερον αἱ νεφέλαι ὑετὸν δικαιοσύνης τῇ ἀνθρωπότητι οὐρανόθεν δροσίζουσι… Σήμερον τὰ τοῦ Ἰορδάνου νάματα εἰς ἰάματα μεταποιεῖται τῇ τοῦ Κυρίου παρουσίᾳ. …Σήμερον ἡ ἀχλὺς τοῦ κοσμοῦ καθαιρεῖται τῇ ἐπιφανείᾳ τοῦ Θεοῦ ἡμῶν. Σήμερον λαμπαδοφέγγει πᾶσα ἡ κτίσις ἄνωθεν. Σήμερον ἡ πλάνη κατήργηται, καὶ ὁδόν ἡμῖν σωτηρίας ἐργάζεται ἡ τοῦ Δεσπότου ἐπέλευσις. Σήμερον τὰ ἄνω τοῖς κάτω συνεορτάζει, καὶ τὰ κάτω τοῖς ἄνω συνομιλεῖ».

3. ῞Ολοι ἀπολαμβάνουν ἐξ ἴσου τὴν ἀγαθότητα (τὴν φιλαν-θρωπία) τοῦ Κυρίου.

Ὁ Χριστός γεννήθηκε γιὰ ὅλη τὴν κτίση, γιὰ ὅλους τούς ἀνθρώ-πους. Μὲ τὴν φιλανθρωπία Του ἀγκάλιασε τὰ σύμπαντα, ἀγκάλιασε ὁλόκληρο τό ἀνθρώπινο γένος, ἀγκάλιασε ὅλο τὸν ἄνθρωπο, τὴν ψυχή του καὶ τὸ σῶμα του.

Ὅλοι μποροῦν νὰ προσέλθουν στὴν ἑορτή καὶ νὰ συμμετάσχουν στὴν χαρά. Οὐδείς στερεῖται τὴν ἀγαθότητα τοῦ Θεοῦ. Οὐδεὶς ἀπο-κλείεται παρὰ μόνο ἐκεῖνος ποὺ τὸ θέλει.

Οἱ ἑορτές τῆς Ἐκκλησίας μας δὲν ἔχουν περιορισμούς σ’ ὅσους θέλουν νὰ ἑορτάσουν θεοπρεπῶς.

Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος μὲ τὴν θαυμαστὴ ρητορικὴ δεινότητα καὶ μὲ θεία ἔμπνευση ἀναφέρεται στὴν συμμετοχὴ δια-φόρων τάξεων στὴν χαρά τῆς παρούσης πανηγύρεως: «Βασιλεῖς

μὲν γὰρ ἦλθον, τὸν ἐπουράνιον βασιλέα θαυμάζοντες, ὅτι πῶς ἐπὶ γῆς ἦλθεν οὐκ ἀγγέλους ἔχων, οὐκ ἀρχαγγέλους, οὐ θρόνους, οὐ κυριότητας, οὐ δυνάμεις, οὐκ ἐξουσίας, ἀλλὰ ξένην καὶ ἀτριβῆ βα-δίσας ὁδὸν, ἐξ ἀγεωργήτου προῆλθε γαστρὸς, οὔτε τοὺς ἀγγέλους αὐτοῦ ἐρήμους τῆς ἐπιστασίας αὐτοῦ καταλιπὼν, οὔτε τῇ πρὸς ἡμᾶς ἐνανθρωπήσει τῆς οἰκείας θεότητος ἐκστάς· ἀλλὰ βασιλεῖς μὲν τὸν ἐπουράνιον βασιλέα τῆς δόξης ἦλθον προσκυνήσοντες, στρατιῶται δὲ τὸν ἀρχιστράτηγον τῆς δυνάμεως θεραπεύσοντες· αἱ γυναῖκες τὸν ἐκ γυναικὸς τεχθέντα, ἵνα τὰς λύπας τῆς γυναικὸς εἰς χαρὰν μετα-βάλλῃ· αἱ παρθένοι τὸ τῆς παρθένου παιδίον, ὅτι πῶς ὁ γάλακτος καὶ μαζῶν δημιουργὸς τὰς πηγὰς μαζῶν αὐτόματα ῥεῖθρα φέρεσθαι ποιῶν, παρὰ μητρὸς παρθένου παιδίου τροφὴν ἔλαβε· τὰ νήπια τὸν νήπιον γενόμενον, ἵνα ἐκ στόματος νηπίων καὶ θηλαζόντων καταρτίσῃ αἶνον· οἱ παῖδες τὸν παῖδα μάρτυρας διὰ τὴν Ἡρώδου μανίαν εἰργασάμενον· οἱ ἄνδρες τὸν ἐνανθρωπήσαντα καὶ τὰ τῶν δούλων θεραπεύσαντα κακά· οἱ ποιμένες τὸν ποιμένα τὸν καλὸν, τὸν τὴν ψυχὴν ὑπὲρ τῶν προβάτων προθέμενον· οἱ ἱερεῖς τὸν κατὰ τὴν τάξιν Μελχισεδὲκ ἀρχιερέα γενόμενον· οἱ δοῦλοι τὸν μορφὴν δούλου λαβόντα, ἵνα ἡμῶν τὴν δουλείαν ἐλευθερίᾳ τιμήσῃ· οἱ ἁλιεῖς τὸν ἀπὸ ἁλιέων θηρευτὰς ἀνθρώπων ἐργαζόμενον· οἱ τελῶναι τὸν ἀπὸ τελωνῶν εὐαγγελιστὴν ἀναδείξαντα· αἱ πόρναι τὸν τοῖς πορνικοῖς δάκρυσι τοὺς πόδας προϊέμενον· καὶ ἵνα συντόμως εἴπω, πάντες οἱ ἁμαρτωλοὶ ἦλθον ἰδεῖν τὸν ἀμνὸν τοῦ Θεοῦ τὸν αἴροντα τὴν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου, μάγοι δορυφοροῦντες, ποιμένες εὐλογοῦντες, τελῶναι εὐαγγελιζόμενοι, πόρναι μυροφοροῦσαι, Σαμαρεῖτις πηγὴν διψῶσα ζωῆς, Χαναναία πίστιν ἀνενδοίαστον ἔχουσα» (Εἰς τό Γενέ-θλιον τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, Λόγος Β΄ PG 56, 386-387).

Δηλαδή: «Καὶ οἱ μὲν βασιλεῖς ἦρθαν γεμάτοι ἀπὸ θαυμασμὸ γιὰ τὸν ἐπουράνιο βασιλιά, γιὰ τὸ πῶς δηλαδὴ ἦρθε στὴν γῆ χωρὶς ἀγγέλους, χωρὶς ἀρχαγγέλους, χωρὶς θρόνους, χωρὶς κυριότητες, χωρὶς δυνάμεις, χωρὶς ἐξουσίες, ἀλλά, ἀφοῦ βάδισε ἕναν παράξενο καὶ ἀδιάβατο δρόμο, γεννήθηκε ἀπὸ ἀκαλλιέργητη κοιλιά, χωρὶς ν᾽ ἄφησε τοὺς ἀγγέλους του στερημένους ἀπὸ τὴν προστασία του, οὔτε νὰ ἀπομακρύνθηκε ἀπὸ τὴν θεότητά του προσλαμβάνοντας τὴν ἀνθρώπινη σάρκα. Οἱ βασιλεῖς λοιπὸν ἦρθαν γιὰ νὰ προσκυ-νήσουν τὸν ἐπουράνιο βασιλιὰ τῆς δόξας, οἱ στρατιῶτες γιὰ νὰ ὑπηρετήσουν τὸν ἀρχιστράτηγο τῆς δυνάμεως· οἱ γυναῖκες γιὰ νὰ προσκυνήσουν ἐκεῖνον ποὺ γεννήθηκε ἀπὸ γυναίκα, γιὰ νὰ μετα-βάλλει στὸ ἑξῆς τὶς λύπες τῆς γυναίκας σὲ χαρά· οἱ παρθένες γιὰ νὰ προσκυνήσουν τὸ παιδὶ τῆς παρθένου, ἀπορρώντας πῶς ἐκεῖνος ποὺ δημιούργησε τοὺς μαστοὺς καὶ τὸ γάλα καὶ κάμνει τὶς πηγὲς τῶν μαστῶν νὰ ἀναβλύζουν ἀπὸ μόνες τους τὸ γάλα, ἔλαβε τὴν παιδικὴ τροφὴ ἀπὸ μητέρα παρθένο· τὰ νήπια γιὰ νὰ προσκυνήσουν ἐκεῖνον ποὺ ἔγινε νήπιο, γιὰ νὰ συνθέσει ὕμνο δοξολογίας μὲ τὸ στόμα τῶν νηπίων καὶ ἐκείνων ποὺ θηλάζουν· τὰ παιδιὰ γιὰ νὰ προσκυνήσουν ἐκεῖνον πού, ἐξ αἰτίας τῆς μανίας τοῦ Ἡρώδη, ἀνέδειξε μάρτυρές του τὰ παιδιά· οἱ ἄνδρες γιὰ νὰ προσκυνήσουν ἐκεῖνον ποὺ ἔγινε ἄνθρωπος καὶ ἀπάλλαξε τοὺς δούλους ἀπὸ τὰ κακὰ ποὺ ὑπέφεραν· οἱ ποιμένες γιὰ νὰ προσκυνήσουν τὸν ποιμένα τὸν καλό· οἱ ἱερεῖς γιὰ νὰ προσκυνήσουν ἐκεῖνον ποὺ ἔγινε ἀρχιερέας κατὰ τὴν τάξη Μελχισεδέκ· οἱ δοῦλοι γιὰ νὰ προσκυνήσουν ἐκεῖνον ποὺ ἔλαβε μορφή δούλου γιὰ νὰ χαρίσει ἐλευθερία στὴ δουλεία μας· οἱ ἀλιεῖς γιὰ νὰ προσκυνήσουν ἐκεῖνον ποὺ μετέβαλε τοὺς ἀλιεῖς σὲ θηρευτὲς ἀνθρώπων· οἱ τελῶνες γιὰ νὰ δοῦν καὶ προσκυνήσουν ἐκεῖνον ποὺ ἀπὸ τοὺς τελῶνες ἀνέδειξε εὐαγγελιστή· οἱ πόρνες γιὰ νὰ προσκυνή-

8 9 9

Τὰ Θεοφάνεια......εἶναι μεγάλη ἐτήσια χριστιανικὴ ἑορτὴ τῆς ἀνάμνησης

τῆς Βάπτισης τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ στὸν Ἰορδάνη ποταμὸ ἀπὸ τὸν Ἰωάννη τὸν Βαπτιστή. Ἑορτάζεται στὶς 6 Ἰανου-αρίου. Τὸ ὄνομα προκύπτει ἀπὸ τὴν φανέρωση τῶν τριῶν προσώπων τῆς Ἁγίας Τριάδας ποὺ συνέβη σύμφωνα μὲ τρεῖς σχετικὲς εὐαγγελικὲς περικοπές. Ἡ ἑορτὴ τῶν Θεοφανείων λέγεται ἐπίσης καὶ Ἐπιφάνια καὶ Φῶτα (ἢ Ἑορτὴ τῶν Φώ-των). Ἡ ἀρχαιότερη ἀναφορὰ στὴν ἑορτὴ τῶν Θεοφανείων, ἡ ὁποία ἔχει διασωθεῖ εἶναι ἀπὸ τὸν Κλήμεντα Ἀλεξανδρείας.

Στὴν πρωτοχριστιανικὴ ἐκκλησία καὶ μέχρι τὸν 4ο αἰώνα μ.Χ. οἱ χριστιανοὶ ἑόρταζαν τὴν ἴδια ἡμέρα τὰ Χριστούγεννα καὶ τὰ Θεοφάνεια, τιμώντας τὴν ἴδια ἡμέρα τὴν προσκύνηση τοῦ Χριστοῦ ἀπὸ τοὺς ποιμένες καὶ τοὺς τρεῖς μάγους. Μετὰ τὸν 4ο αἰώνα καθιερώθηκε ἰδιαίτερη ἑορτὴ ἡ 25η Δεκεμβρίου γιὰ τὴν γέννηση τοῦ Χριστοῦ καὶ ἡ 6ην Ἰανουαρίου γιὰ τὰ Θεοφάνεια ἢ Φῶτα.

Τὰ Θεοφάνεια εἶναι ἡ ἀρχαιότερη μετὰ τὸ Πάσχα δεσπο-τικὴ ἑορτὴ καὶ ἑορτάζεται ἀπὸ ὅλους τούς χριστιανοὺς τὴν 6ην Ἰανουαρίου καὶ ἔχει δύο ὀνόματα: Θεοφάνεια ἢ Ἐπι-φάνια καὶ Φῶτα. Τὸ ὄνομα Θεοφάνεια εἶναι τὸ ἀρχαιότερο καὶ ἔχει τὴν ἀρχή του στὸν λόγο τοῦ Ἀποστόλου τῶν ἐθνῶν Παῦλο: «Θεὸς ἐφανερώθη ἐν σαρκὶ» (Α΄ Τιμ.).

Τὸ ὄνομα Ἐπιφάνια ἔχει καὶ αὐτὸ τὴν ἀρχή του στὴν ἐπιστολὴ τοῦ Ἀποστόλου Παύλου πρὸς Τίτον: «ἐπεφάνη ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ ἡ σωτήριος πᾶσιν ἀνθρώποις».

Τὴν 6ην Ἰανουαρίου ἑορτάζουμε τὴν βάπτιση τοῦ Κυρίου,

ποὺ συνδέθηκε νωρὶς μὲ τὸ βάπτισμα τῶν πιστῶν μετὰ τὴν κατήχησή τους. Τὸ βάπτισμα αὐτό, τὸ ὁποῖο λέγεται καὶ «φώτισμα», ἔδωσε τὸ δεύτερο ὄνομα στὴν ἑορτὴ, τὰ Φῶτα.

Ἡ βάπτιση τοῦ Κυρίου μας ἀπὸ τὸν Ἰωάννη εἶναι ἕνα γεγονὸς, τὸ ὁποῖο ἐπισημοποιεῖ τὴ δημόσια ἀναγνώριση καὶ ὕψωση τοῦ Ἰησοῦ στὴν μεσσιανικὴ ἰδιότητά του. Σύμφωνα μὲ τὸν Εὐαγγελιστὴ Ματθαῖο, ὁ Ἰησοῦς ἔρχεται ἀπὸ τὴν Γαλιλαίαν στὸν Ἰορδάνη ποταμὸ μὲ σκοπὸ τὴν συνάντηση τοῦ Ἰωάννη ὥστε: «βαπτισθῆναι ὑπ’ αὐτοῦ». Μὲ τὴν ἐνέρ-γεια αὐτὴ ὁ Κύριος ἐπιθυμεῖ νὰ φανερώσει ὅτι μὲ δική Του ἀπόφαση ἔρχεται καὶ ὑποτάσσεται στὸ θέλημα τοῦ Πατρὸς καὶ ταπεινῶς μετέχει στὰ ἀνθρώπινα.

Ὁ Ἰησοῦς βαπτίζεται καὶ «εὐθὺς ἀνέβη ἀπὸ τοῦ ὕδατος» χωρὶς καμία καθυστέρηση, διότι ὅπως εἶναι γνωστὸ σὲ ὅλες τὶς ἄλλες βαπτίσεις παρουσιάζονταν καθυστέρηση, ἀφοῦ εἴχαμε ἀναφορὰ στὴν ζωὴ τοῦ βαπτιζομένου καὶ σχετικὴ δημόσια ἐξομολόγηση.

Τὸ «εὐθὺς ἀνέβη ἀπὸ τοῦ ὕδατος» τονίζεται ἀπὸ τοὺς Εὐαγγελιστὲς γιὰ νὰ γίνει σαφὴς ἀντιδιαστολὴ ἀπὸ ὅλες τὶς ἄλλες βαπτίσεις, τὶς ὁποῖες ἔκανε ὁ Ἰωάννης, ἀφοῦ ὁ Κύ-ριός μας, ἦταν ἀναμάρτητος, ἀλλὰ ἔγινε «ἀμνὸς τοῦ Θεοῦ», ἄνθρωπος, ὁ ὁποῖος ἐπωμίσθηκε τὶς ἁμαρτίες ὅλων τῶν ἀνθρώπων.

Ἔτσι τὸ βάπτισμα στὸν Ἰορδάνη προτυπώνει καὶ προ-αναγγέλλει τὸ ἄλλο βάπτισμα τοῦ Ἰησοῦ, τὸ θυσιαστικὸ θάνατό Του πάνω στὸν σταυρὸ καὶ τὴν Ἀνάστασή Του, μέσω τῶν ὁποίων πραγματοποιήθηκε ἡ λύτρωση τοῦ κόσμου.

Εὐάγγελος Τσουκάρας (Θεολόγος - Φιλόλογος)

σουν ἐκεῖνον ποὺ παρέδωσε τὰ πόδια του στὰ δάκρυα τῆς πόρνης· καὶ γιὰ νὰ μιλήσω μὲ συντομία, ὅλοι οἱ ἁμαρτωλοί ἦρθαν γιὰ νὰ δοῦν τὸν ἀμνὸ τοῦ Θεοῦ ποὺ σηκώνει στούς ὤμους του τὴν ἁμαρτία τοῦ κόσμου, οἱ μάγοι θέτοντάς τον κάτω ἀπὸ τὴν προστασία τους, οἱ ποιμένες εὐλογώντας τον, οἱ τελῶνες κηρύττοντάς τον, οἱ πόρνες προσφέροντάς του μύρα, ἡ Σαμαρείτιδα διψώντας γιὰ πηγὴ ζωῆς, ἡ Χαναναία δείχνοντας πίστη ἀδίστακτη».

4. Εἶναι ἐπίσκεψη Θεοῦ.Ὅταν ὁ Ζαχαρίας ὁ ἱερέας πατέρας τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Βα-

πτιστοῦ ἄκουσε ἀπὸ τὸν Ἀρχάγγελο ὅτι θὰ ἀποκτήσει στὰ βαθειά του γεράματα γιὸ δοξολόγησε τὸν Θεό λέγοντας.

«Εὐλογητὸς Κύριος, ὁ Θεὸς τοῦ Ἰσραήλ, ὅτι ἐπεσκέψατο καὶ ἐποί-ησε λύτρωσιν τῷ λαῷ αὐτοῦ» (Λουκᾶ α΄ 8).

Θεὸς δέν ἐγκατέλειψε τὸν ἐκπεσόντα ἀπὸ τὴν κοινωνία μαζί Του ἄνθρωπο στὴν πτώση του, δὲν ἀδιαφόρησε γιὰ τὰ δεινὰ ποὺ κτύ-πησαν τὸ κορυφαῖο δημιούργημά Του, δέν ἀπέστρεψε τὴν προσοχή Του ἀπὸ τὴν δυστυχία τῶν ἀνθρώπων, ἀλλὰ προετοίμασε σχέδιο λυτρώσεως καὶ ἀποκαταστάσεως τοῦ ἀνθρώπου. Σὲ μία ὡραία εὐχὴ εὐχαριστοῦμε τὸν Θεό Πατέρα μας ὡς ἑξῆς:

«Οὐ γάρ ἔφερες Δέσποτα διὰ σπλάχνα ἐλέους σου, θεάσασθαι ὑπὸ τοῦ διαβόλου τυραννούμενον τὸ γένος τῶν ἀνθρώπων. ἀλλ’ ἦλθες καὶ ἔσω-σες ἡμᾶς. ῾Ομολογοῦμεν τὴν χάριν, κηρύττομεν τὸν ἔλεον, οὐ κρύπτο-μεν τὴν εὐεργεσίαν» (Εὐχή τοῦ Μεγάλου Ἁγιασμοῦ τῶν Θεοφανείων).

Ἰδιαιτέρως στὶς ἡμέρες μας καὶ στὴν ἐποχή μας εἶναι σημαντικό νὰ θυμηθοῦμε καὶ νὰ συνειδητοποιήσουμε ὅτι ὁ Θεός ἐπισκέπτεται

τὸν λαό Του. Ἐρευνητέον ὅμως ἐὰν καὶ ὁ λαός εἶναι ἕτοιμος νὰ δεχθεῖ τὸν Κύριό Του.

5. ῾Εορτὴ ἐλπίδας γιὰ ἐσωτερικὴ ἀναγέννηση καὶ νοηματο-δότηση ζωῆς.

Τὰ φετεινὰ Χριστούγεννα ἑορτάζονται σὲ μιὰ κοινωνία·α´. διαφθορᾶς, ποὺ τὴν διέφθειραν τὰ πάθη τῆς ἁμαρτίας. ῾Ο ᾽Ιησοῦς Χριστὸς μπορεῖ νὰ ἀνανεώσει τὴν κοινωνία καὶ τὸ

ἦθος τῶν ἀνθρώπων.β´. γεμάτη ἀπὸ πληγές, τραύματα καὶ δάκρυα ἀπὸ κάθε ἀδικία

καὶ ἐκμετάλλευση.῾Ο ᾽Ιησοῦς Χριστὸς εἶναι ὁ προστάτης τῶν ἀδικουμένων.γ´. ποὺ ζεῖ ἀπελπισμένη, παγιδευμένη ἀπὸ τὰ ἀδιέξοδα τῶν ἐπι-

λογῶν της.῾Ο Χριστὸς δίνει ἐλπίδα καὶ προοπτική.δ´. ποὺ πτώχευσε ἀπὸ ἀξίες καὶ ἀρχές.῾Ο Χριστὸς μᾶς ὑπενθυμίζει ὅτι χωρὶς τὶς ἀξίες τῶν ἐντολῶν Του

ἡ κοινωνία μας θὰ μετατραπεῖ σὲ ἐπίγεια κόλαση.ε´. προδομένη καὶ λεηλατημένη ἀπὸ ὅραμα καὶ νόημα ζωῆς.῾Ο Χριστὸς προσφέρει στὸν ἄνθρωπο καὶ νόημα καὶ πληρότητα

ζωῆς.«Πλούσιος ὢν ἐπτώχευσε, ἵνα ἡμεῖς τῇ ἐκείνου πτωχείᾳ πλουτή-

σωμεν» (Πρβλ. πρὸς Κορινθίους Β´ η´ 9)«Ἡμεῖς ἑορτάζοντες Χριστοῦ τήν Γέννησιν

εὐσεβοφρόνως ἐκ ψυχῆς πίστιν ἐλπίδα ἀγάπηνπροσφέρωμεν αὐτῷ».

ἐπίκαιρα

10 11 11

γιά τήν προσφορά τους στό Ἐνοριακό Κοινωνικό Φροντιστήριο τοῦ Ἱεροῦ μας Ναοῦ.

(Ἁγίας Τριάδος 4, τηλ.: 210-5060700)

Εὐχαριστοῦμε θερμά τούς καθηγητές τοῦ Φροντιστηρίου Μέσης Ἐκπαίδευσης

Πλούτωνος 21, ΠετρούποληΤηλ.:210-5016176

10 11 11

Λ. Αγ. Ιεροθέου 110

Περιστέρι-Τ.Κ. 12137

Τ.: 210/5056473-5719123

e-mail: info@fraoulino.gr

Υποκατάστημα Καλαμάτας: Ψαρών 148Α & Λυκούργου, Τ.Κ.24100

Τηλ: 2721 181040, Fax.: 2721 181041, Κιν: 6973280504

ΠετρούποληΜάρκου Μπότσαρη 17, Τηλ.: 2102628516

ΠεριστέριΘηβών 206, Τηλ.: 2105777472

ΚαματερόΑραχώβης 13, Τηλ.: 2105013935

ΊλιονΠαπανδρέου Ανδρέα 248

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ ΕΙΔΗ39ο χλμ ΠΑΛΑΙΑΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΟΔΟΥ ΜΑΝΔΡΑ ΑΤΤΙΚΗΣ,

Τ.Κ. 19 600Τηλ. 2293022070

Κιν. 6944 642 861, 6972 888 012

info@denaxas-mpilias.gr

Σ. Δεναξάς - Δ. ΜπήλιαςΒυζαντινή

Μεταλλοξυλογλυπτική Τέχνη