Βιβλιοτρόπιο Δελτίο 27

`

ΒΙΒΛΙΟΤΡΟΠΙΟ

ΔΕΛΤΙΟ 27 –ΙΟΥΝΙΟΣ 2014

Ναντίν Γκόριντμερ: «Είμαι άρρωστη, δεν γράφω άλλο»

Η Ιταλία τιμά τον εκδοτικό οίκο «Άγρα»

Ξεφυλλίζοντας το βιβλίο ηλεκτρονικά

Μια ψεύτικη αυτοβιογραφία

Μείον 3 μέρες για κάθε βιβλίο

Λέσχη Ανάγνωσης «Βιβλιοτρόπιο»

Μέλος του Δικτύου Λεσχών «Ανάγνωσις»

Επιλογή θεμάτων:

Παντελής Μάκη

H ταχύτερη βιβλιοκριτικός του Goodreads

Ο κόσμος του

Γιούκιο Μισίμα

Περιεχόμενα

Μια ψεύτικη αυτοβιογραφία.................................................................................................... 2

Ζαν-Πολ Σαρτρ: 50.200 ευρώ για το άγνωστο χειρόγραφο των «Λέξεων»............................... 3

H ταχύτερη βιβλιοκριτικός του Goodreads ............................................................................... 4 Ναντίν Γκόριντμερ: «Είμαι άρρωστη, δεν γράφω άλλο»… ....................................................... 7

Η Ιταλία τιμά τον εκδοτικό οίκο «Άγρα» ................................................................................... 9

Έντεκα λόγοι να ερωτευτείς κάποιον που διαβάζει ................................................................ 10

1.200 κλασικοί βρετανοί συγγραφείς στο διαδίκτυο .............................................................. 15

Ξεφυλλίζοντας το βιβλίο ηλεκτρονικά .................................................................................... 17

Μείον 3 μέρες για κάθε βιβλίο................................................................................................ 21

Αφιέρωμα στον Γιουκιό Μισίμα.............................................................................................. 22

Υπέροχες βιβλιοθήκες που βρίσκονται σε σπίτια! .................................................................. 34

Χάρης Βλαβιανός: Η ποίηση απέθανε! Ζήτω η ποίηση!.......................................................... 38

Σελ.

Ιούνιος 2014 Βιβλιοτρόπιο 27

2

Μια ψεύτικη αυτοβιογραφία

Ασέβεια μυθολογικών διαστάσεων: η Misha Defonseca, συγγραφέας του, υποτίθεται, αυτοβιογραφικού μπεστ σέλερ «Misha: A Mémoire of the Holocaust Years», πρέπει να πληρώσει 22,5 εκατομμύρια δολάρια στον εκδότη της, όταν αυτός ανακάλυψε ότι όλη η ιστορία της ζωής της, όπως την είχε περιγράψει στο βιβλίο, ήταν ένα τεράστιο ψέμα.

Η αλήθεια ήρθε στο φως όταν η Defonseca έκανε μήνυση στον εκδότη της για 32,4 εκατομμύρια δολάρια για «παραβίαση του συμβολαίου μετά από απόκρυψη κερδών από τη συγγραφέα». Ο εκδότης άρχισε να ψάχνει κι άλλο το βιβλίο με τη βοήθεια διαφόρων ειδικών και κατά τη διάρκεια της δίκης ανακάλυψε ότι κάποια από τα στοιχεία δεν ευσταθούσαν. Η Defonseca τελικά ομολόγησε ότι όλη η ιστορία ήταν εντελώς φανταστική.


3

Στο βιβλίο της η Defonseca εξιστορεί πώς διέσχισε την χιονισμένη Ευρώπη, πώς έζησε μαζί με ένα κοπάδι λύκους, και πώς μαχαίρωσε έναν Ναζί που προσπάθησε να τη βιάσει, σε ηλικία 7-11 χρονών.

Τελικά αποδείχτηκε ότι η Defonseca δεν είναι καν εβραϊκής καταγωγής και ότι κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου φοιτούσε σε ένα σχολείο στις Βρυξέλλες. Το αληθινό της όνομα, όπως αποκαλύφθηκε μετά από έρευνα δημοσιογράφων και ειδικών γενεαλόγων, είναι Monica Ernestine Josephine De Wael.

Κατά τη διάρκεια της δίκης η πλευρά της Defonseca υποστήριξε ότι, ακόμη και αν η ιστορία ήταν κατασκευασμένη, η ίδια την πίστευε καθ' όλη τη διάρκεια της συγγραφής. Κατέθεσε ότι όταν ήταν 4 χρονών, οι γονείς της δολοφονήθηκαν σε στρατόπεδο συγκέντρωσης επειδή ήταν μέλη της Αντίστασης, και αυτό την έκανε να «νιώθει Εβραία». Ο εκδότης έπεισε την Defonseca να γράψει το βιβλίο όταν την άκουσε να διηγείται την ιστορία της σε μια συναγωγή της Μασαχουσέτης.

Η Defonseca δήλωσε ότι μετά από τόσες λεπτομερείς επαναλήψεις της ιστορίας για τόσα χρόνια «άρχισε να δυσκολεύεται να διακρίνει μεταξύ της πραγματικότητας και της φαντασίας της».

Πηγή: www.lifo.gr

Ζαν-Πολ Σαρτρ: 50.200 ευρώ για το άγνωστο χειρόγραφο των «Λέξεων»

http://www.lifo.gr/�


4

Πενήντα χρόνια μετά την έκδοση του περίφημου βιβλίου «Λέξεις» του Ζαν-Πολ Σαρτρ, ένα άγνωστο χειρόγραφο ενός προσχεδίου του βιβλίου πουλήθηκε σε δημοπρασία αντί 50.200 ευρώ. Το χειρόγραφο έχει τίτλο «Τα σκιρτήματα της καρδιάς», αποτελείται από 24 σελίδες και, σύμφωνα με τον ειδικό Ολιβιέ Ντεβέρ, «αποτελεί την πραγματική μήτρα των "Λέξεων", που θα διαφωτίσει την ανάγνωση του κειμένου». Το χειρόγραφο παρέμενε μέχρι τώρα σε μια ιδιωτική συλλογή και η αξία του υπολογιζόταν σε 40.000 με 50.000 ευρώ. Ο Σαρτρ τιμήθηκε με Νομπέλ λίγους μήνες μετά την έκδοση των «Λέξεων».

Πηγή: http://www.tanea.gr/

ΣΗΜΕΙΑ ΤΩΝ ΚΑΙΡΩΝ

H ταχύτερη βιβλιοκριτικός του Goodreads

Το φαινόμενο Νένια Κάμπελ που διαβάζει 20 βιβλία την ημέρα

Είναι το γρήγορο πιστόλι του Goodreads. Τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές οι βιβλιοπαρουσιάσεις της για το 2014 φτάνουν τις 1691, με άλλα λόγια διαβάζει, γράφει και καταχωρεί κριτικές για περίπου 19 βιβλία την ημέρα, αριθμός που της έχει χαρίσει τον τίτλο της Νο1 κριτικού του Goodreads για τη φετινή χρονιά.

http://www.tanea.gr/�


5

Η Νένια Κάμπελ δεν είναι κάποιου είδους bot αλλά ένα αληθινό και χαριτωμένο 25χρονο κορίτσι από το Σαν Φρανσίσκο που χαρακτηρίζει τον εαυτό της εμμονική αναγνώστρια. Η ημέρα της περνάει διαβάζοντας και γράφοντας κριτικές στο Goodreads για τα βιβλία που διάβασε.

Ενδιάμεσα, γράφει τα δικά της βιβλία. Έχει εκδώσει ήδη 11 βιβλία, ρομάντζα τρόμου με έφηβους πρωταγωνιστές, επιστημονική φαντασία, αισθησιακά μυθιστορήματα. Στον χρόνο που της περισσεύει από συγγραφή, ανάγνωση, κριτική, γράφει το μπλογκ της, κάνει σχόλια στο Twitter, μαγειρεύει και ψήνει κουλουράκια.

Ο Ρον Τσαρλς κριτικός της εφημερίδας Washington Post, παρουσιάζει το φαινόμενο Νίνα Κάμπελ γράφοντας: «Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του Ινστιτούτου Pew ο μέρος Αμερικανός διαβάζει πέντε βιβλία τον χρόνο. Η Κάμπελ γράφει κριτικές για τόσα βιβλία πριν καλά καλά έρθει η ώρα για το μεσημεριανό της φαγητό. Όχι πως έχει χρόνο για φαγητό».

Στον λογαριασμό της Κάμπελ στο Goodreads βλέπουμε ότι έχει διαβάσει 2.728 βιβλία, αυτή τη στιγμή διαβάζει 52 (τα οποία θα έχει τελειώσει μέσα σε τρεις ημέρες με τους αναγνωστικούς ρυθμούς που έχει) και υπάρχουν στο «ράφι για διάβασμα» άλλοι 5.601 τίτλοι. Διαβασμένα, αδιάβαστα, για διάβασμα, συνολικά τα βιβλία στα «ράφια» της είναι 23.667. Για κάποιους ανθρώπους αυτό ισοδυναμεί με διάβασμα αρκετό για πολλές ζωές. Για την Κάμπελ είναι διάβασμα τριών-τεσσάρων χρόνων.

Η Νίνα Κάμπελ έχει ενδιαφέρον όχι για τις υπεράνθρωπες επιδόσεις της αλλά ως φαινόμενο, ως χαρακτηριστικό παράδειγμα της κουλτούρας των social media που πριμοδοτεί την ποσότητα (τους περισσότερους φίλους, τους περισσότερους ακόλουθους, τα περισσότερα Likes, τα περισσότερα ανεγνωσμένα βιβλία) και την επινόηση του εαυτού με προδιαγραφές που υπερβαίνουν τα ανθρώπινα μέτρα, την κατασκευή του εαυτού ως υπερήρωα στο πλαίσιο μιας εικονικής διαδικτυακής κοινότητας. Ποιος μπορεί να διαβάζει και να γράφει κριτικές για 19 βιβλία την ημέρα; Ακόμη και ο γηραιός «σοφός του Γέιλ» Χάρολντ Μπλουμ, του οποίου η ταχύτητα ανάγνωσης αποτελεί φιλολογικό θρύλο -στο πλαίσιο συνέντευξής του στο «Βήμα» μας έλεγε ότι ο ρυθμός ανάγνωσής του ήταν 500 σελίδες την ώρα, 400 τώρα στα γεράματα- δεν μπορεί να συναγωνιστεί σε ταχύτητα τη νεαρή Κάμπελ. Υπάρχει βεβαίως μεταξύ τους μια ποιοτική διαφορά: ο Μπλουμ διαβάζει τα έργα του «κανόνα», δηλαδή ό,τι καλύτερο έχει προσφέρει η παγκόσμια λογοτεχνική παραγωγή, η Κάμπελ, όπως εξηγεί η ίδια στον Ρον Τσαρλς διαβάζει «τα πάντα, από Τζέιν Όστιν μέχρι φτηνορομάντζα του 1970 και σύγχρονα βιβλία για τη φιλοσοφία της Φυσικής».

Μια ματιά στα ράφια της αρκεί για να διαπιστώσουμε ότι επικρατούν τα ρομάντζα, η αισθησιακή μυθοπλασία, τα αιμοσταγή νεανικά θρίλερ, τα κόμικ και τα εικονογραφημένα και τα κωμικογραφήματα παντός είδους. Εκτός από τις κριτικές της, βαθμολογεί κάθε τίτλο που διαβάζει με αστεράκια. Τον ανώτατο βαθμό και πέντε αστεράκια παίρνουν βιβλία όπως η ρομαντική κωμωδία The Cute Girl's Network (2013). Οι αδελφές Μπροντέ και τα


6

μυθιστορήματά τους βρίσκονται ψηλά στην εκτίμησή της με τέσσερα ή πέντε αστεράκια αλλά οι νομπελίστες κακοπέφτουν στα χέρια της. Ένα αστεράκι παίρνει ο Ξένος του Αλμπέρ Καμί, ένα και τα Σταφύλια της οργής του Τζον Στάινμπεκ. Ένα αστεράκι για τη μοντερνιστική Κυρία Ντάλογουεϊ της Βιρτζίνια Γουλφ, ένα και για τον μυστικιστικό Μάγο του Τζον Φόουλς. Ένα για τον Οιδίποδα τύραννο του Σοφοκλή, ένα και για το Στρίψιμο της βίδας του Χένρι Τζέιμς. Για τα δύο τελευταία έχουμε αστεράκι αξιολόγησης αλλά δεν έχουμε κριτική - πιθανόν βρήκε αντιπαθητικούς τους χαρακτήρες, διότι, όπως συμπεραίνουμε από τις κριτικές της, αν δεν της εμπνεύσουν συμπάθεια οι χαρακτήρες, το βιβλίο δεν έχει τύχη.

Τον τρόπο που βαθμολογεί εξηγεί η ίδια η Κάμπελ: «Πολλοί με ρωτάνε "Πώς μπορείς να δίνεις ένα αστεράκι σε ένα κλασικό βιβλίο; Έχει λογοτεχνική αξία" Λογοτεχνική αξία! Η λογοτεχνική αξία είναι ευφημισμός για το "κακογραμμένο βιβλίο που σε κάνει να σκυλοβαριέσαι αλλά έτυχε να ταράξει τα νερά. Η "Καλύβα του μπαρμπα-Θωμά" της Χάριετ Μπίτσερ Στόου και τα "Δύσκολα χρόνια" του Ντίκενς καταπιάνονταν επίσης με επίμαχα θέματα αλλά είναι καλογραμμένα, έχουν περίτεχνη πλοκή και συμπαθητικούς χαρακτήρες». Το Ρωμαίος και Ιουλιέτα του Σαίξπηρ είναι βαθμολογημένο πάλι με ένα αστεράκι, εδώ όμως μας εξηγεί ότι «μισεί» το έργο γιατί είναι ένα «ανόητο, ανόητο θεατρικό». Όπως αναφέρει η ίδια στο δημοσίευμα της Washington Post, «πρέπει να λες αυτό που πραγματικά σκέφτεσαι, αλλιώς η κριτική δεν έχει αξία, η κριτική πρέπει να βγαίνει από την καρδιά σου».

Στις συζητήσεις των τελευταίων μηνών για την ενιαία τιμή βιβλίου προβλήθηκε πολύ έντονα το επιχείρημα ότι η κατάργησή της θα πλήξει το σοβαρό βιβλίο επιβάλλοντας το φτηνό μπεστ-σέλερ. Η υπεράσπιση μιας οικονομικής πολιτικής μεταβλήθηκε σε σταυροφορία υπέρ του καλού βιβλίου εξισώνοντας την προστασία της τιμής με την προστασία της ποιότητας. Η επικράτηση όμως του ευπώλητου, ειδικά του βιβλίου που στον 21ο αιώνα γίνεται πολύ γρήγορα παγκόσμιο μπεστ-σέλερ, είναι ένα σύνθετο φαινόμενο με εμπορικές, αισθητικές, κοινωνικές, επικοινωνιακές συνιστώσες. Ξεκινά από τις επιλογές των εκδοτών -των ίδιων εκδοτών που υπερασπίζονται βροντόφωνα στο όνομα της ποιότητας την ενιαία τιμή- και επιβάλλεται μέσα από κανάλια που χρησιμοποιούν όλα τα μέσα της σύγχρονης τεχνολογίας. Η Νένια Κάμπελ έχει 859 «φίλους» και 582 «θαυμαστές» στο Goodreads που παρακολουθούν τι διαβάζει και ακολουθούν τις συστάσεις της. Μπορεί 1.441 ακόλουθοι να μην είναι σπουδαίος αριθμός, αν υπολογίσουμε όμως ότι κάθε μονάδα έχει τη δική της στρατιά από «φίλους», το αποτέλεσμα πολλαπλασιάζεται ιλιγγιωδώς. Επιπλέον, ας σημειώσουμε ότι το Goodreads, το μεγαλύτερο κοινωνικό δίκτυο για βιβλία, με περισσότερα από 25 εκατ. μέλη σε όλον τον κόσμο, το αγόρασε τον Μάρτιο του 2013 η Amazon, η οποία το ενσωμάτωσε στο νέο Kindle της αυξάνοντας το κοινό αυτόκλητων online κριτικών όπως η Κάμπελ.

Η Κάμπελ είναι «ένα εξαιρετικό παράδειγμα της επανάστασης που παρατηρείται στη βιβλιοκριτική από αναγνώστες, μια πρακτική που κατέστη δυνατή λόγω του Ίντερνετ και την οποία ενθάρρυνε το Amazon» γράφει ο Ρον Τσαρλς της Washington Post - η οποία παρεμπιμπόντως ανήκει στον Τζεφ Μπέζος της Amazon. «Πριν από μερικά χρόνια, θα ήταν αδύνατον να φανταστούμε τόσους ανθρώπους να συνεισφέρουν τόσο από τον χρόνο τους σε αυτή την επίμοχθη προσπάθεια. Στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αυτοί οι φανατικοί χρήστες


7

προσφέρουν τζάμπα περιεχόμενο και αύξηση του χρόνου διαδικτυακής παραμονής. Στους εμπόρους του βιβλίου προσφέρουν στοιχεία προκειμένου να δρομολογήσουν καλύτερα τις πωλήσεις τους σε άλλους καταναλωτές». Άτομα όπως η Νένια Κάμπελ είναι σήμερα διαμορφωτές γούστου. Ενός γούστου το οποίο μέσα από ηλεκτρονικούς διαύλους μεταβάλλεται σε παλιρροϊκά κύματα φλογερά σαν το κόκκινο της τουλίπας και μυστηριώδη σαν τις άπειρες αποχρώσεις του γκρι.

Πηγή: http://www.tovima.gr/

Ναντίν Γκόριντμερ: «Είμαι άρρωστη, δεν γράφω άλλο»

«Δεν μπορούμε να υποκρινόμαστε ότι τα πράγματα είναι διαφορετικά απ' ότι είναι. Πρέπει να αποδεχόμαστε τις συνθήκες που επικρατούν αλλά όχι και το ότι δεν μπορούν να αλλάξουν». Η νομπελίστρια Ναντίν Γκόρντιμερ θυμίζει το απόφθεγμα του αγαπημένου της Νίκου Καζαντζάκη καθώς δηλώνει ότι αποφάσισε να σταματήσει το γράψιμο και να δώσει τη σκληρή μάχη με τον καρκίνο στο πάγκρεας.

Είναι αποφασισμένη να παλέψει για να μείνει όσο περισσότερο μπορεί στη ζωή δηλώνει στην ιταλική εφημερίδα «Λα Ρεπούμπλικα» η κάτοχος του βραβείου Νοµπέλ το 1991 και µία από τις ιστορικές μορφές στον αγώνα κατά του απαρτχάιντ. «Είμαι άρρωστη και παλεύω αλλά λέω αντίο στο γράψιμο. Ίσως να τελειώσω μερικά διηγήματα - όχι κάτι μεγαλύτερο - αφού δεν έχω πλέον την ενέργεια που χρειάζεται. Είμαι καταβεβλημένη και ταυτόχρονα πολύ απαιτητική για

http://www.tovima.gr/�


8

να συμβιβαστώ με ένα αποτέλεσμα το οποίο δεν θα με ικανοποιεί» αποκαλύπτει η 88χρονη συγγραφέας.

Η αρρώστια της διαγνώστηκε πριν από λίγο καιρό αλλά η Ναντίν Γκόρντιμερ είναι ακόμη διατεθειμένη να κοιτάξει μπροστά. Εκτός από το γράψιμο, η πρόσφατη διάγνωση της αρρώστιας, τής στερεί ακόμη μια χαρά: τα ταξίδια. Λατρεύει την Ευρώπη, αγαπημένη της χώρα είναι η Ιταλία. «Δεν με συνδέει μόνο ο θαυμασμός για τον πολιτισμό της. Στο Τορίνο ζει μόνιμα η κόρη μου Οριάνα. Δεν μπορώ πια να την επισκεφθώ» λέει.

Παρά τη βεβαρημένη υγεία της δεν χάνει τη διάθεσή της να μιλήσει για την αναγκαιότητα της τέχνης όχι μόνο για τους αναγνώστες αλλά και για τους ίδιους τους συγγραφείς. «Ευτυχώς είχα μια ζωή που κατάφερα να ζήσω, να δω και να απολαύσω πολλά. Δεν μπορώ να διανύσω μεγάλες αποστάσεις αλλά έχω τη δυνατότητα να βρεθώ όπου θέλω με τη φαντασία μου. Είναι το θαύμα που προσφέρει η ανάγνωση. Μέσα από αυτήν μπορεί να βρει κανείς το νόημα της ζωής. Στις σελίδες των βιβλίων καταργούνται ο χρόνος και ο χώρος. Αυτό είναι και το θέμα του τελευταίου μυθιστορήματός μου "Τώρα ή ποτέ". Η ύπαρξη ενός κόσμου πέρα από αυτόν που ζούμε».

Θα μπορούσε να πει κανείς ότι με την τελευταία φράση της η νοτιοαφρικανή συγγραφέας μιλά για το θείον. «Όχι δεν πιστεύω στον Θεό. Δεν αποδέχομαι ότι το ήθος μου, ο τρόπος που σκέφτομαι, που συμπεριφέρομαι στους άλλους υπαγορεύεται από κάποιον που κάθεται εκεί πάνω».

Δεν χάνει επίσης την ευκαιρία να αναφερθεί στη μετα-Μαντέλα εποχή στη Νότια Αφρική: «Η παρουσία του είναι τόσο έντονη! Αναρωτιόμαστε όλοι, όταν λαμβάνεται κάποια απόφαση, εκείνος τι θα σκεφτόταν, τι θα έκανε, άραγε; Πίστευε βαθιά στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια και στο δικαίωμα του καθενός να έχει μια καλή ζωή. Ναι, ήταν χριστιανός, όμως κανείς δεν μπορεί να πει σε ποιο βαθμό αυτό επηρέασε τον τρόπο σκέψης του».

Πηγή: http://www.tanea.gr/

http://www.tanea.gr/�


9

Η Ιταλία τιμά τον εκδοτικό οίκο «Άγρα»

Ο εκδότης Σταύρος Πετσόπουλος

Το υπουργείο Πολιτισμού της Ιταλίας τίμησε τον ελληνικό εκδοτικό οίκο «Άγρα» και τον ιδρυτή του Σταύρο Πετσόπουλο με το πρώτο βραβείο για εκδότες και μεταφραστές. «Ο εκδοτικός οίκος Άγρα είναι από τους πιο γνωστούς και αναγνωρισμένους σ’ όλη την Ελλάδα. Χαίρει, παράλληλα, μεγάλης εκτίμησης για την ποιότητα της λογοτεχνικής και καλλιτεχνικής προσφοράς του, όπως και για τους συγγραφείς και μεταφραστές του», αναφέρεται μεταξύ άλλων στην επίσημη αιτιολογία απονομής του βραβείου. Η συμβολή του οίκου «Άγρα» στη διάδοση της ιταλικής λογοτεχνίας στην Ελλάδα μέσα από τη συστηματική έκδοση τίτλων Ιταλών συγγραφέων και ποιητών (όπως των Πιέρ Πάολο Παζολίνι, Έλσα Μοράντε, Πρίμο Λέβι, Εουτζένιο Μοντάλε και Αντόνιο Ταμπούκι) συνέβαλε σημαντικά στη βράβευσή του. Η ειδική επιτροπή που απένειμε το βραβείο απαρτίζεται από γνωστούς Ιταλούς ποιητές και καθηγητές, στους οποίους συγκαταλέγεται η Πάολα Μαρία Μινούτσι, καθηγήτρια νεοελληνικής γλώσσας και λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο Σαπιέντσα της Ρώμης. «Το να σε τιμούν σε μια μοναδική πόλη όπως είναι η Ρώμη, προκαλεί μεγάλη συγκίνηση. Προκαλεί συγκίνηση, ιδιαίτερα, το ότι κάποιοι επιμένουν να στέκονται πάνω στην δουλειά σου γενναιόδωρα», δήλωσε ο ιδρυτής του εκδοτικού οίκου ο Σταύρος Πετσόπουλος.

Πηγή: http://www.athensvoice.gr/

http://www.athensvoice.gr/�


10

Έντεκα λόγοι να ερωτευτείς κάποιον που διαβάζει

Ποιος είναι ο αληθινός βιβλιόφιλος και πώς μπορεί να σου αλλάξει τη ζωή;

Της Λουκίας Μητσάκου

Πώς αναγνωρίζεις έναν άνθρωπο που διαβάζει;

Ας ξεχάσουμε επιτέλους τα στερεότυπα. Ο βιβλιόφιλος δεν είναι απαραίτητα αυτός που κουβαλάει ένα βιβλίο πάντα μαζί του στην τσάντα ή αυτός που διαβάζει όρθιος στο μετρό μέσα στο στριμωγμένο πλήθος που δεν μπορεί να πάρει ανάσα, ακουμπώντας τον σελιδοδείκτη στο μάτι της απελπισμένης διπλανής κυρίας. Μπορεί να είναι, μπορεί και να μην είναι.

Δεν είναι απαραίτητα αυτός που συχνάζει στις βιβλιοθήκες. Θα τον πετύχεις σίγουρα, όμως, να κοιτάζει τις βιτρίνες ενός βιβλιοπωλείου με την ίδια λάμψη στα μάτια που έχει ένα παιδί κοιτάζοντας παιχνίδια ή γλυκά. Είναι αυτός που θα μπει στο βιβλιοπωλείο για να ρίξει μια ματιά, ακόμα κι αν δεν έχει λεφτά να αγοράσει τίποτα. Θα μπει γιατί δεν μπορεί να κάνει αλλιώς.

Δεν είναι απαραίτητα αυτός που ξοδεύει όλα του τα λεφτά σε βιβλία και ποτέ σε ρούχα, όπως συνηθίζουν να λένε. Δε θα δεις στον δρόμο έναν με βρώμικα σκισμένα ρούχα και θα πεις «Α! Να ένας βιβλιόφιλος»! Δε χρειάζεται το όνομά του να είναι σπάνιο, κακόηχο και διανοουμενίστικο. Μπορεί να λέγεται Νίκος ή Μαρία.

Δεν είναι απαραίτητο να έχει διαβάσει όλα τα κλασικά αριστουργήματα. Ο Mark Twain έλεγε πως «κλασικό λέμε το βιβλίο που όλοι επαινούν αλλά κανείς δεν διαβάζει». Ο πραγματικός βιβλιόφιλος διαβάζει τα πάντα. Και, ναι, μπορεί να μην έχει τελειώσει ποτέ τον «Οδυσσέα» του James Joyce και το «Καθώς ψυχορραγώ» του William Faulkner.


11

Ο αληθινός βιβλιόφιλος είναι, συνήθως, συλλέκτης. Το δωμάτιό του συχνά είναι γεμάτο βιβλία και οι στοίβες χρησιμεύουν ως τραπεζάκια, σκαμπό, κρεμάστρες. Από τα βιβλία που έχει μπορεί να έχει διαβάσει μόλις τα μισά. Δεν σταματάει να αγοράζει και περιμένει την κατάλληλη στιγμή για να το κάνει- γιατί κάθε βιβλίο είναι και θέμα timing. Κάποια από αυτά θα τα διαβάζει πάντα στη ζωή του, γιατί ξέρει πως κάθε φορά θα είναι ένας άλλος άνθρωπος και θα ανακαλύψει κάτι καινούριο.

Τον αληθινό βιβλιόφιλο θα τον αναγνωρίσεις στην κουβέντα- και θα είναι αυτός που στην παρέα μιλάει λιγότερο, γιατί δεν έχει ανάγκη να «φανεί διαβασμένος», γιατί οι πιο σιωπηλοί άνθρωποι έχουν το πιο θορυβώδες μυαλό. Αυτούς που μιλάνε αδιάκοπα και έχουν γνώμη επί παντός επιστητού να τους φοβάσαι. Μια φορά και έναν καιρό, ένας σοφός άνθρωπος δεν είπε τίποτα.

Και γιατί διαβάζουμε τελικά;

Διαβάζουμε για να νιώσουμε λιγότερο μόνοι. Δε θεωρώ πως το κάνουμε για να δραπετεύσουμε από την πραγματικότητα. Προσωπικά, διαβάζω για να επιβεβαιώσω πως μια πραγματικότητα που πιστεύω πως υπάρχει, υπάρχει στ’ αλήθεια- απλώς εγώ δεν την έχω ζήσει ακόμα. Διαβάζω γιατί με βοηθάει να ελπίζω.

Διαβάζω γιατί δεν μπορώ να κάνω αλλιώς. Γιατί θέλω να καταλάβω πράγματα στα οποία δεν έχω εκτεθεί ποτέ και δεν έχω προσωπική εμπειρία. Διαβάζω όταν είμαι ήρεμη και όταν είμαι θυμωμένη με όλο τον κόσμο, όταν έχω απογοητευτεί από τους ανθρώπους. Διαβάζω γιατί με βοηθάει να ελπίζω.


12

Διαβάζω γιατί είμαστε φτιαγμένοι από σάρκα και οστά αλλά και από σκέψεις, από συναισθήματα, από απωθημένα, από σοκολάτα, από όνειρα, από λέξεις.

Ο Oscar Wilde έλεγε πως «αυτό που διαβάζεις όταν δεν είσαι αναγκασμένος να το κάνεις, είναι αυτό που καθορίζει τι θα γίνεις όταν δεν μπορείς να κάνεις αλλιώς». Δεν είναι απαραίτητο να θυμάσαι όλα τα βιβλία που έχεις διαβάσει, όπως δεν είναι απαραίτητο να θυμάσαι και όλα τα φαγητά που έχεις φάει. Ακόμα και αν δεν τα θυμάσαι, όμως, είναι αυτά που σε έκαναν αυτό που είσαι.

11 λόγοι να ερωτευτείς κάποιον που διαβάζει

1.Γιατί δεν του αρέσει να παίζει παιχνίδια

Γιατί δεν νιώθει την ανάγκη να υποδυθεί κανέναν χαρακτήρα- τους έχει όλους στα βιβλία του. Γιατί πιστεύει τον Oscar Wilde όταν λέει «Να είσαι ο εαυτός σου. Όλες οι άλλες θέσεις είναι πιασμένες». Θα σου μιλήσει ευθέως και θα σου πει την αλήθεια κατάμουτρα. Και όποιος αντέξει.

2.Γιατί πιστεύει στις δεύτερες ευκαιρίες

Ο βιβλιόφιλος ξέρει πως όλα έχουν αρχή και τέλος και πως τίποτα δεν διαρκεί για πάντα. Πιστεύει, όμως, στα sequels και στις δεύτερες ευκαιρίες. Ακόμα και αν μια ιστορία τελειώσει, μπορεί να ξεκινήσει μια καινούρια με τους ίδιους πρωταγωνιστές. Ξέρει πως κανένας ήρωας δεν είναι τέλειος και οι ατέλειές του είναι αυτές που τον κάνουν μοναδικό. Μαζί του μπορείς να κάνεις λάθη και να βρεις τη συγχώρεση που ψάχνεις.


13

3.Γιατί μαζί του μπορείς να είσαι ο εαυτός σου

Ο βιβλιόφιλος ξέρει πως ο άνθρωπος εξελίσσεται όσο περνάει ο καιρός και δεν τον ενοχλεί αν δεν είσαι ακόμα όσα ονειρευόσουν να γίνεις. Ξέρει να περιμένει και σε προκαλεί να τολμήσεις όσα φοβάσαι για να γίνεις ο ήρωας που ονειρεύεσαι.

4.Γιατί μαζί του μαθαίνεις καινούρια πράγματα

Πάντα θα έχει να σου πει μια ιστορία που δεν έχεις ξανακούσει, μια ιστορία που διάβασε, μια ιστορία που αγάπησε ή που μίσησε. Πάντα θα ακούσεις κάτι καινούριο και ποτέ δε θα σε αφήσει να βαρεθείς. Πιστεύει πως το σύμπαν δεν είναι φτιαγμένο από άτομα αλλά από πολλές πολλές μικρές ιστορίες. Πίστεψέ το και συ.

5.Γιατί ξέρει να ονειρεύεται

Προσπαθεί να κάνει τη ζωή του να μοιάζει κάθε μέρα και λίγο περισσότερο με το αγαπημένο του βιβλίο. Ας ελπίσουμε μόνο πως αυτό δεν είναι δράμα και πως έχει happy ending. Αλλιώς το δράμα θα το ζήσετε παρέα.

6.Γιατί ξέρεις πώς να τον κάνεις ευτυχισμένο

Έχει γενέθλια, γιορτή, περνάει δύσκολα; Είναι εύκολο να τον ευχαριστήσεις. Ένα βιβλίο πάντα θα του φτιάξει το κέφι και θα νιώσει πως τον καταλαβαίνεις περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο. Γι’ αυτόν τα λόγια είναι αγάπη. Έτσι απλά.

7.Γιατί μαζί του μπορείς να συζητήσεις

Όχι, δεν ζητάμε όλοι από το ταίρι μας τα ίδια πράγματα-ευτυχώς. Κάποιοι από μας, όμως, θέλουμε να μπορούμε να συζητάμε με τον άλλο και αυτό δεν είναι διαπραγματεύσιμο. Δεν υπάρχει τίποτα πιο ερωτικό από μια καλή συζήτηση. Ποτέ μην υποτιμάς τη σαγηνευτική δύναμη ενός καλού λεξιλογίου- μπορεί να κάνει τον άλλο να βγει από τα ρούχα του, με την καλή έννοια.

8.Γιατί είναι ο μόνος που θα προσπαθήσει να σε «διαβάσει»

Είναι τόσα πολλά αυτά που θες να πεις αλλά δεν τα λες, είναι τόση μεγάλη η διαφορά ανάμεσα στο σκληρό και ανθεκτικό χαρακτήρα που θες να παρουσιάζεις από το ευάλωτο μικρό παιδί που έχεις μέσα σου. Ο βιβλιόφιλος είναι αυτός που θα θελήσει να ψάξει πέρα από την επιφάνεια, είναι αυτός που θα θελήσει να σε «διαβάσει» και να λύσει το μυστήριο. Του αρέσουν τα δύσκολα και δε φοβάται να σε γνωρίσει πραγματικά ούτε να σε αφήσει να γνωρίσεις εκείνον. Είναι αυτός που θα βουτήξει στα πιο σκοτεινά μέρη της ψυχής σου και θα βάλει τους δαίμονές σας να παίξουν παρεούλα.

9.Γιατί είναι αξιολάτρευτος


14

Γιατί είναι αυτός που θα συγκλονιστεί από τη χαρά του όταν βρει το βιβλίο που έψαχνε για τόσο καιρό ή όταν ανακαλύψει ένα άγνωστο βιβλίο κάποιου αγαπημένου του συγγραφέα. Και θα κάνει σαν μικρό παιδί (δε λέω «με την καλή έννοια», γιατί για μένα μόνο αυτή υπάρχει).

10.Γιατί δεν θα αγκιστρωθεί πάνω σου

Του αρέσει να έχει χρόνο για τον εαυτό του, αγαπάει τη μοναξιά. Δε θα αγκιστρωθεί πάνω σου, δε θα σε κάνει να νιώσεις πως πνίγεσαι, θα σου αφήσει το χώρο που χρειάζεσαι για να αναπνεύσεις. Μπορεί να μην είσαι το κέντρο του σύμπαντός του αλλά- πίστεψέ με- θα είναι για καλό.

11.Γιατί δεν είναι του φαίνεσθαι

Όταν διαβάζεις, δεν ερωτεύεσαι τον ήρωα για την εξωτερική του εμφάνιση αλλά για τις σκέψεις του και τα λόγια του. Ο βιβλιόφιλος έχει συνηθίσει έτσι και δεν κοιτάει τους ανθρώπους επιφανειακά.

Ερωτεύσου έναν άνθρωπο που διαβάζει. Ή, ακόμα καλύτερα, ερωτεύσου έναν άνθρωπο που γράφει. Πήγαινε κοντά σε εκείνον που ξέρει να εξερευνά αυτό που φοβάται περισσότερο.

Πώς συμβαίνει στα μπαρ που πλησιάζεις έναν άνθρωπο για να μιλήσετε και να γνωριστείτε και τον κερνάς ένα ποτό; Γιατί δεν μπορεί να συμβεί αυτό και στα βιβλιοπωλεία; Πλησίασε κάποιον, μίλα του και κέρνα τον ένα βιβλίο που αγαπάς. Αν είναι αυτός/αυτή που ψάχνεις, θα το εκτιμήσει πολύ περισσότερο από οτιδήποτε άλλο. Εγώ θα τρελαινόμουν απ’ τη χαρά μου.


15

Όχι, το να διαβάζει κάποιος δεν τον κάνει απαραίτητα καλύτερο άνθρωπο για σχέση. Και κανείς δεν έχει πει ποτέ «Μου αρέσεις πολύ αλλά δεν έχεις διαβάσει το Πόλεμος και Ειρήνη, γι’αυτό δεν νομίζω πως θα τα βρούμε». Δεν έχω σκοπό να εξιδανικεύσω κανέναν τύπο ανθρώπου, μόνο και μόνο γιατί δεν πιστεύω σε «τύπους». Είναι, όμως, και μερικά χαρακτηριστικά στα οποία δεν μπορείς να αντισταθείς. Σε άλλους αρέσουν τα γυμνασμένα μπράτσα, σε άλλους αρέσουν τα γυμνασμένα πόδια. Εμένα μου αρέσουν τα διαβασμένα αγόρια. Α! Ναι! Και τα μούσια. Αλλά αυτό δεν ταιριάζει στο θέμα μας.


1.200 κλασικοί βρετανοί συγγραφείς στο διαδίκτυο

Ένα μεγάλο πρόγραμμα ανακάλυψης της μεγάλης λογοτεχνίας εγκαινίασε η Βρετανική Βιβλιοθήκη

Σε έρευνα που έγινε στη Βρετανία, στην οποία συμμετείχαν περισσότεροι από 500 εκπαιδευτικοί της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, προέκυψε ότι το 82% των καθηγητών



16

θεωρούν ότι οι μαθητές τους δυσκολεύονται να βρουν σημεία συνάφειας με τους κλασικούς άγγλους συγγραφείς και το έργο τους.

Η Βρετανική Βιβλιοθήκη αξιοποίησε τα πορίσματα της έρευνας αυτής και δημιούργησε και διέθεσε στο διαδίκτυο υλικό για τους Βικτοριανούς και Ρομαντικούς Συγγραφείς προκειμένου να τους φέρει πιο κοντά στους νέους της εποχής μας. Το υλικό είναι προσβάσιμο σε ιστοσελίδα με τίτλο Discovering Literature όπου φιλοξενούνται κείμενα, επιστολές, ημερολόγια, αποκόμματα εφημερίδων, φωτογραφίες και άλλα τεκμήρια που μπορούν να ζωντανέψουν μια εποχή και ένα πρόσωπο.

Ανάμεσα στα άλλα υπάρχει μια μπούκλα του Σέλεϊ, ένα προσχέδιο του Η σημασία του να είσαι Ειλικρινής του Οσκαρ Ουάιλντ και όλα τα ρεπορτάζ από την πολύκροτη δίκη του το 1895. Κι ακόμη, ένα λεξικό της αργκό των εγκληματιών του 1809, που περιλαμβάνει και λέξεις που υπάρχουν σε έργα του Ντίκενς, ημερολόγια από την παιδική ηλικία των αδελφών Μπροντέ, ψηφιοποιημένα σημειώματα στα οποία η οικογένεια και φίλοι της Τζέιν Όστεν εκφράζουν απόψεις για τα μυθιστορήματά της κ.ά.

Η Βιβλιοθήκη θα συνεχίζει, δήλωσε, να εμπλουτίζει το υλικό αυτό μέχρι να καλύψει το σύνολο της βρετανικής λογοτεχνίας από το ηρωικό έπος του Μπέογουλφ ως τη σύγχρονη λογοτεχνία και στόχος αυτής της «φανταστικής ψηφιακής προσφοράς» είναι «να βοηθήσει τους εκπαιδευτικούς να φέρουν σε επαφή τους νέους με τους κλασικούς συγγραφείς της αγγλικής λογοτεχνίας».

Περιηγηθήκαμε τη σχετική ιστοσελίδα της Βρετανικής Βιβλιοθήκης και ζηλέψαμε τρομερά. Δεν υπάρχουν μονάχα ψηφιοποιημένα κείμενα και άλλα ντοκουμέντα αλλά και ήχος και ολιγόλεπτα βίντεο για τη ζωή στην πόλη Χάουορθ όπου έζησαν οι Μπροντέ ή για την κοινωνική κινητικότητα στις Μεγάλες προσδοκίες

Βρήκαμε επίσης σημειώσεις που βοηθούν στη μελέτη των κλασικών συγγραφέων από ειδικούς, ερεθιστικά μελετήματα για τον χορό στα μυθιστορήματα της Τζέιν Όστεν και για το έγκλημα στον Όλιβερ Τουίστ και για ποικίλες θεματικές, όπως για το γοτθικό στοιχείο και το τι αποκαλύπτει για τις εποχές που το καλλιέργησαν στη λογοτεχνία.

Εξαιρετική πρωτοβουλία μιας βιβλιοθήκης που σέβεται τον εαυτό της και τον ρόλο της ως εθνικής βιβλιοθήκης στη διατήρηση, στην προβολή και στην επανενεργοποίηση της μεγάλης λογοτεχνικής παράδοσής της στους κόλπους των νεαρών Βρετανών. Αν κάποιοι υποστηρίζουν ότι τα μαθητές στην Ελλάδα δεν καταλαβαίνουν τον Σολωμό και τον Κάλβο, τον Παπαδιαμάντη και τον Βιζυηνό και τον Ροΐδη και τον Θεοτόκη, η Βρετανική Βιβλιοθήκη μας δίνει πολλές ιδέες για το πώς τα δεδομένα αλλάζουν χωρίς εξαναγκασμούς, αλλά δημιουργικά, διαδραστικά, ευχάριστα θυμίζοντας ότι η καλή λογοτεχνία δεν μπορεί να σταθεί ως διδακτέα ύλη αν δεν γίνει πρωτίστως απόλαυση.

Πηγή: http://libblog.ucy.ac.cy/

http://libblog.ucy.ac.cy/�


17

Ξεφυλλίζοντας το βιβλίο ηλεκτρονικά

Της Όλγας Σελλά

Μπορεί οι Νεοέλληνες να κυνηγούν ότι νέο βγει στον χώρο των νέων ηλεκτρονικών συσκευών, δεν συμβαίνει το ίδιο όμως και με τις μηχανές ανάγνωσης. Ο χώρος των ηλεκτρονικών βιβλίων είναι ακόμη σε σπαργανώδη κατάσταση στην Ελλάδα και φαίνεται πως όσοι διαβάζουν προτιμούν, ακόμα, τον παραδοσιακό τρόπο: ξεφυλλίζοντας δηλαδή ένα έντυπο βιβλίο. Η πρώτη εβδομάδα του Μαρτίου είχε οριστεί σαν πρό (σ)κληση στην προτροπή «Διάβασε ένα e-book». Με αυτή την αφορμή ζητήσαμε από δύο νέους ανθρώπους, που το βιβλίο είναι γι’ αυτούς και δουλειά και ευχαρίστηση να μας πουν τι προτιμούν, να εντοπίσουν τα υπέρ και τα κατά του έντυπου βιβλίου και του e-book.

Δυνατότητες και νέες συνήθειες

Του Νίκου Αργύρη*

Λόγω επαγγελματικής ιδιότητας, η επαφή μου με τα ηλεκτρονικά βιβλία ή e-books ξεκίνησε νωρίς και όχι από την οπτική του αναγνώστη, αλλά από αυτήν του εκδότη. Ηθελα να μάθω τα πάντα γύρω από αυτά και πώς μπορούμε να κάνουμε την εμπειρία της ανάγνωσης όσο πιο εύκολη και ευχάριστη για τον αναγνώστη.


18

Δεν είμαι ευαγγελιστής των e-book, αλλά πιστεύω πως κανείς δεν μπορεί να παραβλέψει τις δυνατότητες που δίνει η τεχνολογία και οι νέες συσκευές, καθώς και τη διαμόρφωση νέων συνηθειών στους αναγνώστες, οι οποίοι έχουν στη διάθεσή τους ολοένα και περισσότερες μορφές ηλεκτρονικού διαβάσματος. Τα πλεονεκτήματα των e-book είναι πολλά. Μηδενικός χώρος αποθήκευσης, φορητότητα, δυνατότητα άμεσης αγοράς απ’ οποιοδήποτε σημείο του κόσμου, οποιαδήποτε ώρα της ημέρας.

Στη δουλειά του εκδότη, η ηλεκτρονική ανάγνωση έχει διευκολύνει σε μεγάλο βαθμό την αντιμετώπιση του μεγάλου όγκου των ανέκδοτων κειμένων που πρέπει κανείς να διαβάσει και να αξιολογήσει. Ως αναγνώστης, όμως, παραμένω πιστός φίλος του έντυπου βιβλίου και της εμπειρίας που αυτό προσφέρει.

Άλλωστε, η δουλειά μας δεν είναι απλά να φτάσει ένα κείμενο, μια ιδέα, στα χέρια του αναγνώστη, αλλά και να την παρουσιάσουμε με τέτοιον τρόπο που να την αναδεικνύει.

Στην Ελλάδα η αγορά των e-book είναι ακόμη πολύ μικρή, αλλά έχει μια αυξανόμενη πορεία. Αυτό οφείλεται κυρίως στη μικρή διείσδυση των συσκευών ηλεκτρονικής ανάγνωσης στην αγορά, αλλά και της μικρής -ακόμα- προσφοράς τίτλων από την πλευρά των εκδοτών. Πολλές φορές το κόστος ψηφιοποίησης μιας παλιάς έκδοσης μπορεί να είναι απαγορευτικό, ενώ δεν λείπουν και οι φοβίες της τεχνολογίας και της πειρατείας.

Το μόνο σίγουρο είναι πως το αξιόλογο περιεχόμενο πάντα θα φτάνει στον αναγνώστη, με τη μία μορφή ή την άλλη. Αλλωστε, το περιεχόμενο είναι βασιλιάς.

*Ο κ. Νίκος Αργύρης είναι εκδότης, η τρίτη γενιά του εκδοτικού οίκου «Ικαρος».

Η μηχανή ανάγνωσης, είναι μηχανή

Του Δημήτρη Αγγέλη*

Ζω σ’ ένα σπίτι γεμάτο ξέχειλες βιβλιοθήκες και ετοιμόρροπες στήλες βιβλίων, πρόθυμες με την παραμικρή αδέξια κίνηση να σωριαστούν κάτω. Θεωρητικά θα ήμουν ο ιδανικός χρήστης μιας μηχανής ανάγνωσης, αφού θα μου εξασφάλιζε πρωτίστως ελεύθερο χώρο, όμως δεν είμαι κι αυτό δεν συμβαίνει από κάποιο είδος αυτοτιμωρητικού βιβλιοφιλικού φανατισμού. Κατανοώ απολύτως τα πλεονεκτήματα ενός e-book, παραμένω όμως επιφυλακτικός στη χρήση του, προτιμώντας κάθε λίγο να στέλνω κούτες με βιβλία σε τοπικές βιβλιοθήκες παρά να τακτοποιήσω μια και καλή τα σκονισμένα μου ράφια μέσα σ’ ένα ακόμα μηχάνημα.


19

Δεν μου αρέσει η εξάρτηση του ελεύθερου χρόνου από τις μηχανές, αυτό είναι ένα βασικό επιχείρημα. Περνώ αρκετές ώρες έτσι κι αλλιώς μπροστά σε μια οθόνη, παρατηρώ ήδη επάνω μου πόσο δίκιο έχει ο Nicholas Carr που υποστηρίζει ότι έχουμε εθιστεί να διαβάζουμε με τον τρόπο του Διαδικτύου, δηλαδή διαγώνια και ρηχά. Μπορεί να κάνω λάθος, αλλά για μένα το e-book εκφράζει μια χρησιμοθηρική αντίληψη για την ανάγνωση. Αν διαβάζουμε απλώς και μόνο για να ενημερωθούμε ή γιατί πρέπει να διεξέλθουμε κάποια βιβλιογραφία προκειμένου να γράψουμε ένα άρθρο, τότε το e-book βολεύει αφάνταστα. Αν όμως διαβάζουμε για την προσωπική μας ευχαρίστηση, το βιβλίο είναι καλύτερο. Δεν χρειάζεται να το φορτίσεις, ούτε παίρνει χρόνο για ν’ ανοίξει, είναι πιο εύκολο να βρεις ξεφυλλίζοντας κάτι που έχεις σημειώσει, μπορείς να ντύσεις το εξώφυλλό του, να το αφιερώσεις σε κάποιον ή να φυλάξεις ανάμεσα στις σελίδες του κάποιο αναμνηστικό. Εχω βρει μέσα σε παλιά βιβλία απίθανες επιστολές, ενώ θυμάμαι πως κάποτε είχα τοποθετήσει, με τη συγκίνηση του νέου συγγραφέα, ένα χαρισμένο φύλλο δάφνης από τον κήπο του Λόρκα μέσα στον «Ποιητή στη Νέα Υόρκη» - κι ακόμα εκεί βρίσκεται. Το βιβλίο είναι μια ζωντανή παρουσία, η μηχανή ανάγνωσης είναι μια μηχανή. Και μου αρέσει που μια-δυο φορές την εβδομάδα περνάω για ενημέρωση από τα βιβλιοπωλεία, τα μαγαζιά με τα ηλεκτρονικά ποτέ δεν προσείλκυσαν το ενδιαφέρον μου.

Ίσως ανήκω σε μια γενιά μεταιχμιακή που μένει ήδη πίσω, σήμερα η τεχνολογία αργά ή γρήγορα επιβάλλει τα προϊόντα της. Θυμάμαι, όμως, πως ο φιλόσοφος Χρήστος Μαλεβίτσης αγόραζε βιβλία ακόμα και από γλώσσες που δεν ήξερε και άρα δεν θα μπορούσε ποτέ να τα διαβάσει. Είμαι βέβαιος πως του άρεσε η μυρωδιά του χαρτιού και πως απεχθανόταν, όπως και ο Ελύτης, τη μέθοδο του άρα.

*Ο κ. Δημήτρης Αγγελής είναι ποιητής, διευθυντής του περιοδικού «Φρέαρ».

Πηγή: http://www.kathimerini.gr/

http://www.kathimerini.gr/�


20

Μείον 3 μέρες για κάθε βιβλίο

Κρατούμενοι σε φυλακές της Ιταλίας θα πετυχαίνουν μείωση της ποινής τους κατά 3 ημέρες τους για κάθε βιβλίο που θα διαβάζουν όσο είναι στη φυλακή

— του Nick Pisa για την Mail Online. Απόδοση για το dim/art: Μαρία Τσάκος—

Ενώ στην Αγγλία απαγορεύθηκε η αποστολή βιβλίων σε κρατούμενους από συγγενείς και φίλους, η Ιταλία, απεναντίας, δίνει με καινούργιο υπό ψήφιση νόμο ισχυρό κίνητρο στους φυλακισμένους να διαβάζουν βιβλία. Συγκεκριμένα, για κάθε βιβλίο θα τους αφαιρούνται 3 μέρες από την ποινή τους ─ με ανώτατο όριο τις 48 ημέρες το χρόνο, οι οποίες ισοδυναμούν με 16 βιβλία.

Οι μόνες προϋποθέσεις είναι πως τα κόμιξ και τα λευκώματα δε μετράνε, τα βιβλία οφείλουν να είναι άνω των 400 σελίδων και πως θα πρέπει να τα έχει προεγκρίνει ο αρμόδιος σωφρονιστικός υπάλληλος.

Η πρωτοβουλία θα εφαρμοστεί κατ’ αρχάς σε φυλακές της περιοχής της Καλαβρίας, στον ιταλικό νότο, όπου βρίσκεται το πεδίο δράσης της τοπικής μαφίας, γνωστής με το όνομα Camorra. Ο Mario Caligiuri, επικεφαλής του τομέα πολιτισμού του διοικητικού διαμερίσματος, ο οποίος και πρότεινε την ιδέα, έκανε την ακόλουθη δήλωση: «Το διάβασμα είναι εξαιρετικό αντίδοτο για τις ταραχές και σύμμαχος της κατανόησης και του κοινωνικού και προσωπικού επαναπροσδιορισμού. Με αυτό τον νέο νόμο οι κρατούμενοι, με την κατάλληλη καθοδήγηση


21

και επιτήρηση, θα έχουν κίνητρο να διαβάζουν ώστε να μειωθεί η ποινή τους. Το μέτρο ισχύει για όλους όσοι εκτίουν ποινή άνω των έξι μηνών, με μάξιμουμ μείωση τις 48 μέρες κατ’ έτος. Αρχικά, το μέτρο θα εφαρμοστεί μόνο σε φυλακές της Καλαβρίας αλλά ελπίζουμε πως η κυβέρνηση θα αναγνωρίσει τα οφέλη της πρωτοβουλίας και πως το μέτρο θα λειτουργήσει τόσο καλά ώστε σύντομα να εφαρμοστεί στις φυλακές όλης της επικράτειας. Το ζητούμενο είναι να αποτελέσει μια πνοή φρέσκου αέρα για τους κρατουμένους. Είμαστε βέβαιοι πως θα έχει θετικά αποτελέσματα».

Οι ιταλικές φυλακές είναι από τις πιο υπερπλήρεις της Ευρώπης: 80.000 φυλακισμένοι ζουν σε εγκαταστάσεις που έχουν προβλεφθεί για 60.000 ανθρώπους και για τον λόγο αυτό, έχουν κατά καιρούς αναζητηθεί διάφοροι τρόποι που να μειώνουν τον αριθμό των εγκλείστων. Ο Domenico Rancadore, ο οποίος απέδρασε από την φυλακή όπου εξέτιε ποινή για συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση, συνελήφθη στην Αγγλία και πέτυχε τη μη έκδοσή του στις ιταλικές αρχές με την αιτιολογία ότι οι εκεί συνθήκες κράτησης παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματά του.

Στον αντίποδα αυτού του μέτρου που πρόκειται να αρχίσει να εφαρμόζεται στη νότιο Ιταλία σύντομα, βρίσκεται η απαγόρευση που ίσχυσε στη Μεγάλη Βρετανία τον προηγούμενο Νοέμβριο, σύμφωνα με την οποία, οι κρατούμενοι δε θα λαμβάνουν πακέτα που να περιέχουν βιβλία, σε μια προσπάθεια να περιοριστεί η κυκλοφορία ναρκωτικών ουσιών στις φυλακές. Οι φυλακισμένοι ισχυρίζονται πως τα βιβλία παίζουν πρωταρχικό ρόλο στη διαδικασία επανένταξης και δεν είναι λίγοι εκείνοι οι οποίοι έχουν στείλει επιστολές διαμαρτυρίας στο Υπουργείο Δικαιοσύνης. Μάλιστα, αναμένεται σύντομα η εκδίκαση σχετικής αίτησης που έχει κατατεθεί από κρατούμενη για άρση του μέτρου που επέβαλε το Υπουργείο Δικαιοσύνης, ενώ και πολλοί λογοτέχνες έχουν ήδη εκφράσει ανοιχτά την αντίρρησή τους με το μέτρο λέγοντας πως η απαγόρευση αυτή κάνει κακό στην ίδια την «ψυχή της χώρας».

Πηγή: http://dimartblog.com/

http://dimartblog.com/�


22

Μισίμα : Κάθε Θάνατος Είναι Ένα Ποίημα

Αφιέρωμα στον Γιουκιό Μισίμα

Ποιός ήταν ο Σινζούκου Γιοτσούγια;

Ο Γιούκιο Μισίμα γεννήθηκε στη συνοικία Γιοτσούγια του δήμου Σινζούκου του Τόκιο. Πολυγραφότατος συγγραφέας, θεωρείται από πολλούς κριτικούς ως ο σπουδαιότερος Ιάπων νοβελίστας του 20ού αιώνα. Το συγγραφικό έργο του περιλαμβάνει 40 μυθιστορήματα,


23

ποίηση, διηγήματα, δοκίμια και θέατρο. Τρεις φορές υποψήφιος για το βραβείο Νόμπελ, είχε αντιληφθεί ότι δεν είχε πιθανότητες για την απονομή του, μιας και το 1968 νικητής του βραβείου ήταν ένας άλλος Ιάπων συγγραφέας, ο Γιασουνάρι Καβαμπάτα, μέντορας και φίλος του, ο πρώτος άνθρωπος που τον είχε συστήσει στους λογοτεχνικούς κύκλους του Τόκιο. Κοινό ήταν το τέλος των δύο μεγάλων Ιαπώνων συγγραφέων. Το 1970 ο Γιουκίο Μισίμα αυτοκτονεί με θεαματικό, τελετουργικό τρόπο, διαμαρτυρόμενος για τον εξαμερικανισμό της χώρας του και την έκπτωση των ηθικών αξιών της, και δύο χρόνια αργότερα τον ακολουθεί ο Καβαμπάτα, διαλέγοντας έναν συνηθισμένο τρόπο για να δώσει τέλος στη ζωή του.

….Ο Γιουκίο Μισίμα γεννήθηκε στις 14 Ιανουαρίου 1925, στο Τόκιο’ το πραγματικό του όνομα ήταν Κιμιτάκε Χιραόκα (Kimitake Hiraoka). Έζησε τα παιδικά του χρόνια κάτω από την


24

αυστηρότητα της γιαγιάς του Νατσούκο, η οποία, ως γνήσια απόγονος παλιάς οικογένειας σαμουράι, τον μύησε στην ιαπωνική παράδοση. Σύντομα η ασθενική του φύση τον αποξένωσε από τους συνομηλίκους του, στρέφοντάς τον στα εσωτερικά ταξίδια και στο διάβασμα. Σε ηλικία 12 χρονών γράφει το πρώτο του κείμενο, ένα άρθρο για το περιοδικό του σχολείου, ενώ πριν ακόμα κλείσει τα δεκαπέντε έχουν δημοσιευθεί δύο νουβέλες και δύο θεατρικά έργα του. Παρά την επιθυμία του πατέρα του να γίνει δημόσιος υπάλληλος, ο Μισίμα αφιερώνεται όλο και περισσότερο στη λογοτεχνία. Λίγο πριν την κήρυξη του πολέμου, το 1941, δημοσιεύει τη νουβέλα Το Ανθισμένο Δάσος, χρησιμοποιώντας για πρώτη φορά το ψευδώνυμο Γιουκίο Μισίμα. Τρία χρόνια αργότερα θα εκδοθεί με τον ίδιο τίτλο η πρώτη συλλογή διηγημάτων του.

….Στη διάρκεια του πολέμου μελετά σοβαρά την ιαπωνική λογοτεχνική παράδοση και το θέατρo Νο. Συγχρόνως, προσχωρεί σε ομάδα διανοούμενων που υποστηρίζουν την αναγκαιότητα της αυτοκτονίας στο όνομα του αυτοκράτορα. Το 1945, και ενώ υπηρετεί στο στρατό, αρρωσταίνει και παίρνει απολυτήριο για λόγους υγείας. Το 1946 γνωρίζει τον γνωστό λογοτέχνη Γιασουνάρι Καβαμπάτα και του χαρίζει δύο νουβέλες του. Δύο χρόνια αργότερα κυκλοφορεί το μυθιστόρημά του Οι Κακούργοι, με πρόλογο του Καβαμπάτα. Το 1949 εκδίδει το αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα Εξομολογήσεις μιας Μάσκας, το οποίο του δίνει και τα πρώτα σημεία δημόσιας αναγνώρισης.

….Το 1953, επιστρέφοντας από ένα διετές ταξίδι στον κόσμο ως ανταποκριτής εφημερίδας, εκδίδει το μυθιστόρημα Απαγορευμένα Χρώματα, το οποίο επικεντρώνεται στη σxέση ενός ηλικιωμένου συγγραφέα με έναν νεαρό ομοφυλόφιλο. Ενώ συνεχίζει να γράφει με πυρετώδη ρυθμό, να ανεβάζει θεατρικά έργα Νο και να συμμετέχει ως ηθoπoιός σε παραστάσεις της Εταιρείας Λογοτεχνών, αρχίζει να ασχολείται με την πάλη και το μπόντι μπίλντιγκ. Το 1957, στη διάρκεια ενός δεύτερου ταξιδιού του στον κόσμο, δίνει μια διάλεξη για την ιαπωνική λογοτεχνία στο Πανεπιστήμιο του Μίτσιγκαν. Το 1958 παντρεύεται την Γιόκο Σουκιγιάμα, την οποία γνώρισε από τον Καβαμπάτα. Τον ίδιο χρόνο αρχίζει μαθήματα παραδοσιακής ξιφομαχίας (Κέντο). Το 1959 γεννιέται η κόρη του Νορίκα. Το 1960 συμμετέχει στο μεγάλο αντιαμερικανικό κίνημα που συνταράζει την Ιαπωνία ενώ συγχρόνως γνωρίζει τον Τένεσυ Ουίλιαμς και τον Ζαν Κοκτώ.

….Μια σειρά έργων του με σαφείς πολιτικές αιχμές δημοσιεύονται το 1961 και γίνονται αιτία αφενός να δικαστεί για δυσφήμιση ενός υπουργού και αφετέρου να κατηγoρηθεί από τη δεξιά ότι στρέφεται εναντίον του αυτοκράτορα. Το 1963 δημιουργείται ένα μικρό σκάνδαλο γύρω από το όνομά του μετά την έκδοση του βιβλίου Βασανιστήριο Ρόδων, που αποτελείται από ημίγυμνες φωτογραφίες του.

….Το 1965 εμφανίζεται ανάμεσα στους υποφήφιους για το Νόμπελ λογοτεχνίας, ενώ το ’66 βραβεύεται από το Υπουργείο Παιδείας για το θεατρικό έργο του Η Μαρκησία ντε Σαντ. Τον ίδιο χρόνο η ταινία του «Πατριωτισμός», στην οποία και πρωταγωνιστεί, παίρνει βραβείο σε διεθνές κινηματογραφικό φεστιβάλ. Ενώ συνεχίζει τα μαθήματα Κέντο στο αυτοκρατορικό ανάκτορο, ολοκληρώνει το Ανοιξιάτικο Χιόνι, μυθιστόρημα που θα αποτελέσει το πρώτο μέρος της τετραλογίας Η Θάλασσα της Γονιμότητας.


25

….Το 1967 υπογράφει πλάι στον Καβαμπάτα διαμαρτυρία κατά της Πολιτιστικής Επανάστασης του Mάo. Τελειώνει το δεύτερο μέρος της τετραλογίας, Άλογα σε Φυγή. Τον ίδιο καιρό η


26

Εταιρεία Λογοτεχνών τον ανακηρύσσει πρόεδρό της. Aρxίζει να συμμετέχει μόνος ή με φίλους του σε ασκήσεις των Δυνάμεων Αυτοάμυνας, και το 1968 φτιάχνει με μια ομάδα φοιτητών την παραστρατιωτική οργάνωση Τάντε νο Κάι (Εταιρεία της Ασπίδας). Λίγο αργότερα η οργάνωσή του αναγνωρίζεται επίσημα. Τον ίδιο χρόνο εκδίδεται Ο Ναός της Αυγής, τρίτο μέρος της τετραλογίας, ενώ ο ίδιος συμμετέχει σε διάσκεψη της Unesco για την ιαπωνική τέχνη. Δημοσιεύει το θεατpικό έργο του Ο Φίλος μου ο Χίτλερ και ανεβάζει το χορόδραμα Μιράντα. Το Νόμπελ απονέμεται τελικά στον Καβαμπάτα.

….Τον Αύγουστο του 1970 αρxίζει να γράφει το τελευταίο κεφάλαιο του Έκπτωτου Αγγέλου, τέταρτου και τελευταίου μέρους της Θάλασσας της Γονιμότητας. Τον Νοέμβριο, με τη βoήθεια της γυναίκας του, εκδίδει τη βιβλιογραφία του έργου του, ενώ μια έκθεση με φωτογραφίες από τη ζωή του συγκεντρώνει 100.000 θεατές. Το μεσημέρι της 25ης Νοεμβρίου, αφού έχει καταλάβει με συντρόφους του το γραφείο του Υπουργού Eθνικής Άμυνας και έχει εκφωνήσει ένα λόγο μπροστά στους συγκεντρωμένους στρατιώτες, αυτοκτονεί με το παραδοσιακό τυπικό του σεπούκου, διαμαρτυρόμενος για τον εθνικό εκφυλισμό της Ιαπωνίας. Το έκπληκτο ερωτηματικό που προκαλεί αυτή η τελευταία του πράξη στην ιαπωνική κοινή γνώμη, σύντομα δίνει τη θέση του σε μια αδιόρατη αμηχανία, που ως και σήμερα ακoλoυθεί κάθε αναφορά στο όνομά του.

….Ο Γιουκίο Μισίμα αποτελεί μια αμφιλεγόμενη προσωπικότητα όχι μόνο για όσους δυτικούς έτυχε να γνωρίσουν τη ζωή και το έργο του, μα και για τους ίδιους τους Ιάπωνες. Ένας παράξενος διανοούμενος τόσο αντιφατικός, ώστε να παpoυσιάζεται από τη μια φανατικός υποστηρικτής της ιαπωνικής παράδοσης και από την άλλη κομψευόμενος θαυμαστής της γαλλικής διακόσμησης, λάτρης του αυτοκράτορα, που όμως γοητεύεται ταυτόχρονα από τον Zωρζ Μπατάιγ και τον Ραϊμόν Ραντιγκέ. Ο αυτόχειρας συγγραφέας γίνεται σχεδόν αμέσως δεκτός στο χώρο της δυτικής αμφισβήτησης ως ένας από τους «καταραμένους», και αυτό βέβαια όχι χωρίς τον απαραίτητο εξωτικό ρομαντισμό. Ταυτόχρονα, σε έναν τελείως διαφορετικό χώρο, εκείνο των φασιστικών οργανώσεων, ο Μισίμα γίνεται αληθινό ίνδαλμα, πρότυπο ανδρείας, τόλμης και πίστης στα εθνικά ιδανικά. [...] Ο Μισίμα ωριμάζει σε μια περίοδο κατά την οποία η Ιαπωνία κάνει το μεγάλο άνοιγμα στον «κόσμο των βαρβάρων», μόλις λίγα χρόνια αφότου της έχει επιβληθεί ένα «αμερικανικό» σύνταγμα και η ελαχιστοποίηση του στρατού της, που αυτόματα την τoπoθετεί κάτω από την ψυχροπολεμική ομπρέλα των ΗΠΑ. Την ίδια αυτή περίοδο η ιαπωνική οικονομία δυτικοποιείται πλέον σε όλη της την έκταση, για να μπει αποτελεσματικά στο χώρο του διεθνoπoιημένoυ καπιταλισμού, ενώ η απαραίτητη για το λόγο αυτό πολιτική ενδυμασία -κοινοβούλιο, κόμματα, δυτικές πολιτικές θεωρίες- έχει ήδη φoρεθεί πάνω σε ένα σώμα που διατηρεί τις δικές του παραδοσιακές αισθήσεις.

Γιώργος Σ. Βλάχος

Το βιογραφικό είναι από το επίμετρο του βιβλίου “Η ηθική των Σαμουράι στη σύγχρονη Ιαπωνία” (εκδ. Ερατώ, 1993).


27

Καλώς Ήρθατε Στον Κόσμο Του Γιούκιο Μισίμα

…«Οι εξομολογήσεις μιας μάσκας» είναι το πιο αποκαλυπτικό έργο του Μισίμα. Δεν δημιούργησε μόνο τη φήμη του αλλά συνεχίζει να θεωρείται ένα από τα κορυφαία επιτεύγματα – και μάλιστα το σπουδαιότερο – ενός έργου που ανέρχεται σε τριάντα ή σαράντα τόμους. Ωστόσο, δεν έγινε σωστά αντιληπτό, ούτε από εκείνους που τον θαύμαζαν. Το θεωρούν συχνά ως παρωδία εξομολόγησης, μια ψευδή αυτοβιογραφία. Οι ομοφυλόφιλες τάσεις του ήρωα, που τον εμποδίζουν να αισθανθεί πόθο για μια νεαρή γυναίκα με την οποία νομίζει ότι είναι ερωτευμένος, έφεραν σε τέτοια αμηχανία τους κριτικούς που οι περισσότεροι


28

από αυτούς, σκέφτηκαν ότι η πρόθεση του συγγραφέα ήταν μάλλον σατιρική ενώ άλλοι απέδιδαν την ανικανότητα του στην κακή διατροφή. Παραδόξως, κανείς δεν θεώρησε ποτέ τις «Εξομολογήσεις» σαν την ομολογία ενός ένοχου πάθους. Οι Αμερικανοί εκδότες αρνήθηκαν να το εκδώσουν, σκεπτόμενοι ότι θα κατέστρεφε την εικόνα του Μισίμα στους Αμερικανούς αναγνώστες, αλλά οι Ιάπωνες το διάβασαν σαν τη συγκινητική μαρτυρία ενός νεαρού αγοριού που αποκτά αυτεπίγνωση. Οι ομοφυλόφιλες πτυχές θεωρήθηκαν ως έκφραση ενός ανώριμου έρωτα, ή ερμηνεύτηκαν ως συμβολισμός της στειρότητας του μεταπολεμικού κόσμου. Ο Μισίμα αρνήθηκε την ειλικρίνεια των εξομολογήσεων και βάλθηκε να αποδείξει με επιμονή το ερωτικό του ενδιαφέρον για τις γυναίκες. Όποιες κι αν είναι οι εξηγήσεις του Μισίμα, ή των κριτικών σχετικά με τα στοιχεία της ομοφυλοφιλίας των «Εξομολογήσεων μιας μάσκας», δεν μπορούν να μας εμποδίσουν να σκεφτούμε ότι το έργο περιέχει προσωπικά συναισθήματα και βιώματα. Σίγουρα, δεν ήταν πρόθεση του Μισίμα να περιγράψει με λεπτομέρειες την νεότητά του, αλλά να εξομολογηθεί, να λυτρωθεί από τα φαντάσματα που τον στοίχειωναν.

Δεν θα υπογραμμίσουμε τη σημασία των «Εξομολογήσεων» στην εξέλιξη του Μισίμα. Χρησιμοποιεί υλικά που αντλεί από την ενασχόλησή του με τη λογοτεχνία. Ο νεαρός του ήρωας δεν είναι κάποιος από τους ήρωες των μυθιστορημάτων που έχει διαβάσει, δεν φλογίζεται από το πρώτο του φιλί. Δεν καταφέρνει να κερδίσει το χέρι της νεαρής γυναίκας που αγαπά, όχι επειδή εκείνη προορίζεται για κάποιον άλλον, αλλά γιατί εκείνος ανακαλύπτει ότι η μάσκα που του έχει επιβληθεί από την κοινωνία και από τη λογοτεχνία, του είναι ανυπόφορη. Η αντίδρασή του δεν είναι ούτε η αυτολύπηση – συναίσθημα που περιφρονεί – ούτε η έκπληξη μπροστά στην τρομερή μοίρα που του αποκαλύφθηκε. Αντίθετα, διηγείται τη διαδικασία που τον οδήγησε στην αναπόφευκτη αναγνώριση της κατάστασής του. Μερικά θέματα από τις «Εξομολογήσεις μιας μάσκας» τα συναντάμε και σε άλλα έργα του Μισίμα, αλλά ποτέ υπό τη μορφή εξομολόγησης. Σαν «σπαρτιάτικη άσκηση αυτοπειθαρχίας», το βιβλίο πέτυχε το στόχο του. Αλλά παραμένει μια μυθοπλασία, ακόμα κι αν η εξομολόγηση φτάνει πολύ κοντά στην αλήθεια. Μετά από έναν ορισμένο αριθμό κειμένων που είχαν σαν θέμα μόνο την ομορφιά, αυτό το μείγμα αλήθειας και ομορφιάς, καθιστά τις «Εξομολογήσεις μιας μάσκας», κορυφαίο έργο του Μισίμα.

[...]

Μετά τις «Εξομολογήσεις μιας μάσκας», ο Μισίμα δημοσίευσε το έργο «Δίψα για έρωτα», (1950). Η επιτυχία του πρώτου του βιβλίου θα είχε αναμφίβολα σπρώξει κάποιον άλλον να συνεχίσει στην αυτοβιογραφική οδό αλλά ο Μισίμα αποφάσισε διαφορετικά. Παραδέχτηκε ότι είχε επηρεαστεί από τον Φρανσουά Μωριάκ. Θαύμαζε τη δραματική, και μερικές φορές τρομακτική ατμόσφαιρα, των μυθιστορημάτων του. Αυτό τον ώθησε να γίνει ένας συγγραφέας που μπορούσε να υπερβεί την εξομολόγηση, διατηρώντας ένα πολύ προσωπικό στοιχείο στην επιλογή των υλικών του. Το να προτιμήσει τη δράση από τις περιγραφές, τις ολοένα πιο διεισδυτικές και εκλεπτυσμένες του ψυχικού του κόσμου, ήταν σίγουρα μια καλή απόφαση. Αλλά σίγουρα, αυτή η απόφαση στοίχισε στο Μισίμα το αριστούργημά του, το μυθιστόρημα


29

που θα εξηγούσε πώς ο πρώτος διεθνώς αναγνωρισμένος Ιάπωνας συγγραφέας, βίωσε το διχασμό και την πάλη, ανάμεσα στην έλξη που ασκούσαν πάνω του οι ιαπωνικές και οι δυτικές παραδόσεις, πώς ένας συγγραφέας επηρεασμένος από τον Ουάιλντ, τον Ραντιγκέ, τον Μωριάκ, τον Μαν και τον Ντοστογιέφσκι, αποφάσισε να πεθάνει σαν Σαμουράι. Ο Μισίμα πέταξε τη μάσκα του για να κάνει την εξομολ6γησή του, αλλά στο τέλος ο ίδιος αποφάσισε ότι η μάσκα ήταν το αληθινό πρόσωπό του. Η μάσκα γλιστρούσε μερικές φορές, αλλά μόνο από απροσεξία, για να αποκαλύψει ένα πλάσμα που δεν ήταν ο Μισίμα με το δυνατό σώμα και το ηρωικό γέλιο. Του άρεσε να θεωρεί ότι είναι ένας συγγραφέας βέβαιος για τον εαυτό του, ήρεμος και αρρενωπός, υπερήφανος για την δεξιοτεχνία του, αλλά δεν μπόρεσε ποτέ να κρύψει τελείως την απελπισία του.

…

Ντόναλντ Κην

(Oδός Πανός, τ.137)

…«Οι εξομολογήσεις μιας μάσκας» δημοσιεύθηκαν το 1949. Την προηγούμενη χρονιά, ο Μισίμα είχε προσληφθεί ως υπάλληλος στο Υπουργείο Οικονομικών, αλλά είχε παραιτηθεί από την εργασία του σε εννέα μήνες για να αφιερωθεί ολοκληρωτικά στη συγγραφή. Θεωρήθηκε ως ένας πολλά υποσχόμενος συγγραφέας με πολύ προσωπικό ύφος, και η ενασχόλησή του με τη συγγραφή απορροφούσε όλο του το χρόνο. Οι «Εξομολογήσεις μιας μάσκας» ήταν το βιβλίο που του έφερε την καθιέρωση και τη φήμη.


30

Αυτό το μυθιστόρημα απετέλεσε για τον ίδιον το δεύτερο έργο της πρώιμης περιόδου. Στην πρώτη σελίδα παραθέτει μια επιγραφή, ένα απόσπασμα από τους «Αδερφούς Καραμαζώψ>, του Ντοστογιέφσκι:

«Η Ομορφιά…η Ομορφιά είναι κάτι τρομερό και τρομακτικό. Τρομερό επειδή είναι άπιαστο και ακατανόητο.(…) Ο Διάβολος ξέρει τι κρύβεται σε όλα αυτά! Πίστεψέ το, η Ομορφιά δεν υπάρχει, για την μεγάλη πλειοψηφία των ανθρώπων, παρά μόνον στην αμαρτία και την απώλεια. Υπάρχει ομορφιά στα Σόδομα;»


31

Η ιερή ομορφιά του ερωτισμού

…αυτές οι λίγες φράσεις επιτρέπουν να συλλάβουμε καθαρά ποια ήταν η πρόθεση του Μισίμα όταν δανειζόταν αυτές τις λέξεις από τα πρόσωπα του Ντοστογιέφσκι. Αποκαλύπτει κατ’ αυτόν τον τρόπο, χωρίς αμφισβήτηση την ιδέα που κυριαρχεί στις «Εξομολογήσεις μιας μάσκας»: η ομορφιά είναι τρομακτική επειδή έχει τους δικούς της κανόνες και προχωρά αντίθετα με τη ζωή, απαιτώντας μάλιστα την ίδια τη θυσία της. Η ζωή συνεχίζεται και διαρκεί όσο η γη γυρίζει. Υπό τέτοιες προϋποθέσεις, κάθε πράξη του ανθρώπου δεν μπορεί παρά να έχει σχετική αξία. Ο καλλιτέχνης επιθυμεί να προσδώσει στην ομορφιά που δημιουργεί μια απόλυτη αξία που υπερβαίνει το χώρο και το χρόνο, και η οποία δεν βρίσκει πουθενά κάτι αντάξιό της.

Αυτή η αντίθεση ανάμεσα στη Ζωή και την Τέχνη, βρίσκει την πιο ξεκάθαρη απεικόνιση της στην σχέση ανάμεσα στο σεξ και στον ερωτισμό. Το σεξ αποσκοπεί στην αναπαραγωγή, στην διατήρηση του είδους. Ωστόσο, ο άνθρωπος ελπίζει να ανακαλύψει μια μοναδική ομορφιά, μη γόνιμη και όμως – ή ίσως θα έπρεπε να χρησιμοποιήσω τον όρο – αιώνια, την ομορφά του ερωτισμού. Οι εραστές στα πρόθυρα της αυτοκτονίας, ελπίζουν ότι ο θάνατός τους θα καταστήσει τον έρωτά τους αιώνιο. Το σεξ είναι υποταγμένο στον νόμο της ζωής. Ο ερωτισμός συνδέεται μάλλον με τη σύμπτωση παρά με τον θάνατο.

Οι προσεκτικοί αναγνώστες του Μισίμα θα διαπιστώσουν στα βιβλία του αυτό το θέμα της αντιπαράθεσης ανάμεσα στο σεξ από τη μία και στην ομορφιά από την άλλη. Σε ορισμένα από τα έργα του, γραμμένα μετά τον πόλεμο ξεκινώντας από τις «Εξομολογήσεις μιας μάσκας» – θα αναζητήσει την ομορφιά του Έρωτος στην ομοφυλοφιλία. Η ομοφυλοφιλία δεν εκπληρώνει καμία λειτουργία αναπαραγωγής, κάτι που την καθιστά φυσικό εχθρό της ζωής.

Ο ήρωας των «Εξομολογήσεων» βιώνει μια παράξενη υπερδιέγερση, η οποία δεν συγκρίνεται με κανένα από τα συναισθήματα που έχει βιώσει μέχρι εκείνη τη στιγμή, στη θέα μιας εικόνας που αναπαριστά το μαρτύριο του Αγίου Σεβαστιανού. Ο ήρωας του βιβλίου, ομοφυλόφιλος, πρέπει να υπομείνει τη μοναξιά, το συναίσθημα του αποκλεισμού από την κοινωνία, παρά το γεγονός ότι του παρουσιάζονται ολοένα και πολυπληθέστερες, οι ενδείξεις της “φυσιολογικής” σεξουαλικής του κλίσης.

Όταν βρίσκεται με ένα κορίτσι, παίζει το ρόλο του εραστή της και προσποιείται ότι είναι ευτυχισμένος. Η σεξουαλική διέγερση για κείνον, συνοδεύεται πάντα με την εικόνα του θανάτου:


32

«Οράματα δολοφονημένων πριγκίπων με ακολουθούσαν πεισματικά. Ποιος θα μπορούσε να μου εξηγήσει γιατί μου άρεσε να συνδέω τα εφαρμοστά κολάν που άφηναν να διαγράφεται το σχήμα των σωμάτων, και τα οποία φορούσαν αυτοί οι πρίγκηπες, με τον σκληρό θάνατό τους;»

Tακέσι Μουραμάτσου


Ο Γιούκιο Μισίμα είναι ένας από τους διασημότερους συγγραφείς, αν όχι ο διασημότερος, της Ιαπωνίας. Η φήμη του ξεπέρασε τα σύνορα της χώρας του και εξαπλώθηκε σε όλο τον κόσμο. Η γραφή του είναι κλασσική, θα έλεγε κανείς ότι εντάσσεται στη γραμμή των μεγάλων κλασσικών συγγραφέων, όπως είναι ο Προυστ. Τα έργα του, τα θέματα των οποίων αντλεί συχνά από την επικαιρότητα, την ταπεινή καθημερινότητα των πολλών, αλλά και από το περιβάλλον της υψηλής κοινωνίας, πραγματεύονται τα ανεξιχνίαστα μυστήρια της ανθρώπινης ψυχής, την μοναξιά των σύγχρονων μεγαλουπόλεων, τον πόνο του ανέφικτου έρωτα αλλά και την οδύνη του ερωτικού πάθους, την κατάκτηση της ομορφιάς και τις παγίδες που κρύβει, το αδιέξοδο του ανθρώπου μπροστά στο αδυσώπητο κενό και τη ματαιότητα μιας ρευστής και αμφιλεγόμενης πραγματικότητας.

Υπήρξε πολυτάλαντος, ένας αυθεντικά εκκεντρικός νάρκισσος, ένας εστέτ. Πολυπράγμων και υπερδραστήριος σε πολλά επίπεδα, άφησε πίσω του ένα μεγάλο έργο, αφού κάθε βράδυ, μετά την πολύβουη καθημερινότητά του, κλεινόταν στο γραφείο του και έγραφε πυρετωδώς μέχρι το ξημέρωμα. Το γράψιμο ήταν αναπόσπαστο μέρος της ζωής του και η πρώτη του αγάπη. Δεν την εγκατέλειψε ποτέ. Και μόλις ολοκλήρωσε το τελευταίο του έργο, πήρε το δρόμο για το μεγάλο ταξίδι του στην αιωνιότητα. Αυτή η τελευταία του πράξη, η θεαματική αλλά συνάμα


33

τόσο τραγική και απελπισμένη, πράξη που υποδήλωνε βαθιά απόγνωση, μαγνήτισε τους αναγνώστες – θεατές, όχι μόνο στην Ιαπωνία αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο. Δημιούργησε ένα σκάνδαλο με πολλούς αποδέκτες και τόσους κρυμμένους συμβολισμούς, όπως έσπευσαν πολλοί να υπογραμμίσουν τότε, που παραμένει ακόμα και σήμερα, τριάντα πέντε χρόνια μετά, μια αινιγματική πράξη. Όπως επισημαίνει πολύ εύστοχα η Μαργκερίτ Γιουρσενάρ, κάθε άνθρωπος αποτελείένα ανεξιχνίαστο μυστήριο. Ποτέ κανείς, και πουθενά, δεν μπορεί να αποκωδικοποιήσει ολοκληρωτικά κανέναν.

Το σπουδαίο λογοτεχνικό έργο που δημιούργησε, διανθίστηκε με θεατρικές παραστάσεις, κινηματογραφικές ταινίες, και πολύ ενδιαφέροντα φωτογραφικά λευκώματα, καθώς ήταν παθιασμένος ηθοποιός και του άρεσε η ηδονοβλεπτική διάσταση των θεαμάτων αλλά και η ισχυρή και απαστράπτουσα θεατρικότητα. Από μικρό παιδί είχε λατρέψει, χάρη στην γιαγιά του, που τόσα πολλά της έχουν καταλογίσει για την κατοπινή του εξέλιξη, το θέατρο Καμπούκι και το Νο. Επένδυσε πολλά έργα του, όχι μόνο θεατρικά αλλά και μυθιστορήματα, με τους σιωπηλούς κώδικες του παραδοσιακού ιαπωνικού θεάτρου, προσθέτοντας μια δόση αρχαίας ελληνικής τραγωδίας και μία δόση της δικής του αντίληψης για το τραγικό.

Απεχθανόταν να είναι μόνο άνθρωπος των γραμμάτων. Θέλησε να αποτινάξει τον τίτλο αυτό από πάνω του και αποφάσισε να επενδύσει στη δράση ενός πολεμιστή Σαμουράι, ενός buchi. Υπερηφανευόταν για την καταγωγή του από γενιά Σαμουράι, από τη μεριά της γιαγιάς του και φρόντισε να αξιοποιήσει στο έπακρο αυτή την κληρονομιά: ασκήθηκε στα βάρη, μεταμορφώνοντας το καχεκτικό και ασθενικό σώμα του σε σώμα αθλητή και έγινε πρωταθλητής των παραδοσιακών πολεμικών τεχνών. Δημιούργησε έναν ιδιωτικό στρατό και θέλησε να πεθάνει ως άνθρωπος της δράσης, παντρεύοντας ξανά το Χρυσάνθεμο με το Ξίφος, δηλαδή την Τέχνη με τη Δράση, αξία των πατρογονικών και χαμένων την εποχή όπου έζησε, παραδόσεων. Θα έλεγε κανείς ότι πραγμάτωσε το ιδανικό του: το Θάνατο μέσα στην Ομορφιά και το Θάνατο εν δράσει, αφού πρόσφερε το καλογυμνασμένο του σώμα στην αιωνιότητα και δεν περίμενε να γεράσει για να πεθάνει, αλλά κίνησε μόνος του να ανταμώσει το πεπρωμένο του.

…

Γιώργος Μίχαλος


Aπό το αφιέρωμα της Οδού Πανός Καλώς ήρθατε στον κόσμο του Γιούκιο Μισίμα – (τ.139, Ιαν.2008)

Πηγή: http://bibliotheque.gr/

http://bibliotheque.gr/�


34

Υπέροχες βιβλιοθήκες που βρίσκονται σε σπίτια!

Στο Παρίσι, στη Νέα Υόρκη, σε όλο τον κόσμο, τα ράφια αυτά είναι το όνειρο των βιβλιοφίλων. Διώροφες, με θέα σε κήπους, βιβλιοθήκες τεράστιες, το όνειρο κάθε βιβλιόφιλου που δίνει μάχη με τα βιβλία του, μια μάχη άνιση όταν αυξάνονται και πληθύνονται. Το πιο πιθανό είναι ότι έτσι ατόφιες δε μπορούμε να τις αποκτήσουμε. Μπορούμε όμως να πάρουμε πολλές ιδέες. Άλλωστε η καλύτερη βιβλιοθήκη του κόσμου είναι αυτή που έχεις κάνει εσύ με τα βιβλία που αγαπάς.


35


36


37




38

Χάρης Βλαβιανός: Η ποίηση απέθανε! Ζήτω η ποίηση!

Σε διάλεξή του στο Πανεπιστήμιο του Τίλμπουργκ, ο Τζωρτζ Στάινερ υποστήριξε πως μολονότι είναι φυσικό κάθε γενιά να νιώθει ότι η εποχή της φέρει έντονα τα σημάδια της πτώσης και της παρακμής....

η σημερινή επιβεβαιώνει τελεσίδικα αυτό το αίσθημα: οι βαρβαρότητες και οι ωμότητες του 20ου αιώνα ήταν τόσο ακραίες και πέρα από κάθε ιστορικό προηγούμενο (με κορυφαίο γεγονός το Ολοκαύτωμα) ώστε η ευρωπαϊκή σκέψη να μην είναι πια σε θέση να ανακάμψει. Το τέλος του ευρωπαϊκού πολιτισμού είναι πια αναπόφευκτο. Οι δυσοίωνες διαπιστώσεις του Στάινερ, θυμίζουν, βέβαια, άλλες παρόμοιες που έχουν διατυπωθεί επανειλημμένα στο παρελθόν από δεκάδες ποιητές και φιλοσόφους. Ο ίδιος τις θεωρεί «αντικειμενικά έγκυρες»• όμως ποιος μπορεί να ορίσει με βεβαιότητα τι είναι «αντικειμενικά έγκυρο» στον χώρο της τέχνης (και των ανθρωπιστικών επιστημών εν γένει); Η άποψη του Μίλτον, για παράδειγμα, ότι ο Σαίξπηρ ήταν κατώτερος του Σοφοκλή, ή του Έντμουντ Γουίλσον, ότι η ποίηση μετά τον Γέητς είναι μία τέχνη προορισμένη να πεθάνει, δεν είναι παρά μια συγκεκριμένη άποψη εκπορευόμενη από ένα εντελώς προσωπικό, αξιολογικό σύστημα. Σήμερα οι πάντες ευαγγελίζονται το τέλος των πάντων. Βιβλία με τίτλους όπως Ο θάνατος της λογοτεχνίας ή Το τέλος της τέχνης, είναι κοινός τόπος. Ωστόσο ακόμη κι αν ισχυριστεί κανείς (όπως ο Στάινερ) ότι ζούμε στις σκοτεινότερες των εποχών, θα πρέπει να θυμόμαστε ότι οι δημιουργικές δυνατότητες της φαντασίας δεν συναρτώνται προς τις κοινωνικές και πολιτικές εξελίξεις. Ο θάνατος ενός θεού, όσο πραγματικός κι αν είναι, δεν ισοδυναμεί με τον θάνατο των Μουσών. Μπορεί οι σφαγές του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου να έκαναν τον Ντυσάν να αναφωνήσει το περίφημο: «C’ est fini la peinture», αλλά όλοι γνωρίζουμε ότι ούτε ο ίδιος σταμάτησε να ζωγραφίζει, ούτε φυσικά η ζωγραφική έσβησε μαζί με τα εκατομμύρια των θυμάτων του


39

πολέμου. Ο Πικάσο, ο Μιρό, ή ο Κλέε συνέχισαν να δημιουργούν και σε εποχές ακόμη πιο βάρβαρες.

Πριν από ενάμιση αιώνα ο Μάθιου Άρνολντ στο Κουλτούρα και αναρχία προέβλεπε το τέλος του ευρωπαϊκού πνεύματος τη στιγμή που ο Σταντάλ, ο Φλωμπέρ, ο Ντοστογιέφσκι και ο Μπωντλαίρ έγραφαν μερικές από τις καλύτερες και ανθεκτικότερες σελίδες τους. Ο Σανταγιάνα αποδοκίμαζε τη «βάρβαρη ποίηση» της εποχής του στο πρόσωπο των «ατάλαντων Μπράουνινγκ και Γουίτμαν», ενώ ο Σπένγκλερ και ο Νίτσε έψαλλαν τον επικήδειο στον δυτικό πολιτισμό. Η Δύση ωστόσο όχι μόνο δεν παρήκμασε (όπως εκείνοι μάλλον εύχονταν) αλλά κατόρθωσε μέσα από τα έργα του Μαν, του Προυστ, του Τζόυς, του Κάφκα, του Μπέκετ, θεματοποιώντας την παρακμή, να μετατρέψει την «έρημη χώρα» της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας σε τόπο ανθηρό. Ο πολιτισμός που ο Έλιοτ και ο Πάουντ καταδίκασαν ως «μπαλωμένο» άντεξε και καρποφόρησε πάλι στην ποίηση ενός Ώντεν, ενός Χέρμπερτ, ενός Μπρόντσκυ, ενός Άσμπερυ.

Το μόνο πράγμα που είναι «αντικειμενικά έγκυρο» είναι το δικό μας τέλος. Αυτό όμως, ευτυχώς, δεν συνεπάγεται το τέλος του πολιτισμού μας. Αν και ο Στάινερ μοιάζει να αδυνατεί να τις διακρίνει, οι Μούσες είναι ακόμη εδώ.

Ο Χάρης Βλαβιανός γεννήθηκε στη Ρώμη το 1957. Σπούδασε Οικονομικά και Φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ και Πολιτική Θεωρία και Ιστορία στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Έχει εκδώσει δέκα ποιητικές συλλογές, με πιο πρόσφατες τις Διακοπές στην πραγματικότητα (2009) [Βραβείο του περιοδικού Διαβάζω 2010] και τα Σονέτα της συμφοράς (2011), καθώς και τρεις συλλογές δοκιμίων. Έχει μεταφράσει έργα κορυφαίων Αμερικανών και Ευρωπαίων ποιητών. Διδάσκει Ιστορία και Πολιτική Θεωρία στο Αμερικανικό Κολλέγιο Ελλάδος και δημιουργική γραφή στο Εθνικό Κέντρο Βιβλίου (ΕΚΕBI).

Πηγή: http://www.culturenow.gr/

http://www.culturenow.gr/�

ΒΙΒΛΙΟΤΡΟΠΙΟ ΛΕΣΧΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ

ΑΝ το διάβασμα είναι για σας μια ανεξάντλητη πηγή ευχαρίστησης…

ΑΝ πιστεύετε ότι το διάβασμα δεν είναι κατ’ ανάγκη μια μοναχική υπόθεση…

ΑΝ αυτό που νιώθετε διαβάζοντας θέλετε να το μοιραστείτε και με άλλους…

--------------------------- Γίνετε μέλος σε μια από τις Λέσχες Ανάγνωσης

που λειτουργούν στη Λεμεσό. ή

Βρείτε κι άλλα άτομα που αγαπούν το διάβασμα και συγκροτείστε μια ομάδα, τα μέλη της οποίας θα συγκεντρώνονται μια φορά το μήνα και θα συζητούν γύρω από το βιβλίο που έχουν

επιλέξει να διαβάσουν.

Για περισσότερες πληροφορίες ως προς τον τρόπο συγκρότησης και λειτουργίας μιας Λέσχης Ανάγνωσης μπορείτε να απευθυνθείτε στο Δίκτυο Λεσχών «Ανάγνωσις».

Παντελής Μάκη, τηλ: 99 667599 Με τη στήριξη e-mail: [email protected] www.bibliotropio.blogspot.com Αντώνης Κουντούρης, τηλ: 99 346424 e-mail: : [email protected] Κατερίνα Βοσκαρίδου, τηλ: 99 526772 e-mail: [email protected] www.pyrion.blogspot.com

mailto:[email protected]�

http://www.bibliotropio.blogspot.com/�



http://www.pyrion.blogspot.com/�

Βιβλιοτρόπιο Δελτίο 27

Documents