ه���اوكات له گ���ه ڵ گه رمبونی جه نگ و پێكدادانی كوردستان له گه ل داعشدا، بازاڕی مامه ڵه و جموجۆڵی بازرگانییش له گه ڵ داعش گ���ه رم ده بێت، به پێی چه ن���د زانیاری���ی و داتای���ه ك ك���ه به ده س���ت ئاوێنه گه یشتون قه باره ی بازرگانییك���ردن به نه وت و ئوتومبێل و غازو می���وه له گه ڵ داع���ش نزیكه ی ملی���ۆن و نیوێ���ك دۆالره له رۆژێكدا، ئێس���تا كوردس���تان بوه ته مه یدانی

جه نگ و بازرگانیی له گه ڵ داعش.به پێ���ی به ئاوێن���ه : تایب���ه ت ئه وان���ه ی ئاوێن���ه ، زانیاریه كان���ی بازرگانی���ی له گ���ه ڵ داع���ش ده كه ن به س���ه ر س���ێ توێژدا دابه ش���بون، یه كه میان ژماره یه ك به رپرسی حزبیی هه یه ، له بازرگانیه كه دا بااڵده ستییان دوه م ژماره یه ك به رپرس���ی ئه منیی بااڵ كه نزیك���ن له به ره كانی جه نگ و كارئاس���انییان كردوه ، سێیه میشیان ژماره یه ك س���ه رمایه داره كه هه وڵی س���اغكردنه وه ی ئه و نه وته ره شه یان داع���ش ب���ۆ ئۆتۆمبێلی���ان داوه و

په یداكردوه .به وپێی���ه ش له بازرگانی���ی نێ���وان به رپرس���ان و داع���ش رۆژان���ه بایی دۆالر( ه���ه زار 400 ملی���ۆن و 1(له نه وت���ی ڕه ش و )210 ملیۆن( دینار له قاچاغچێتی���ی غ���از له گه ڵ داعش كراوه و له سێ مانگیشدا )60 ملیۆن

دۆالر( ئۆتۆمبیل فرۆشراوه به داعش.له ئێس���تادا ده نگ���ۆی فرۆش���تن و قاچاغچێتیی چ���ه ك به داعش هه یه ، له چه ن���د رۆژی رابردوش���دا هه واڵی فرۆكه یه ك به نیشتنه وه ی رێگه نه دان له فرۆكه خانه ی سلێمانی و نیشتنه وه ی له به غ���دا باڵوبۆوه . س���ه رچاوه یه كی ئاگاداریش له ناو یه كێتیی نیشتیمانیی كوردستان كه نه یویست ناوی ئاشكرا بكرێ���ت، به ئاوێن���ه ی راگه یاند "ئه و فرۆكه ی���ه 44 ته ن چه ك���ی تێدا بوه ك���ه هه مه جۆر ب���ون، له وانه چه كی دژه تانك���ی تێ���دا بوه ، موش���ه كی ته قاندن���ه وه ی تان���ك، جۆره كان���ی دۆش���كه ی پێش���كه وتو، بیكه یسی و ئاڕبیج���ی ، دوربین���ی ش���ه و له گه ڵ چه ندی���ن جۆره چ���ه ك و ته قه مه نیی

تریش".به ڕێوه ب���ه ری له به رامب���ه ردا، گش���تیی فرۆكه خانه ی نێوده وڵه تیی به ئاوێنه ی تاهیر عه بدواڵ، سلێمانی ، راگه یاند " ئ���ه و فرۆكه یه له چیكه وه هاتب���وو مۆڵه تی نیش���تنه وه ی نه بو ئێمه بۆیه سلێمانی ، له فرۆكه خانه ی نه مانهێش���ت بنیش���ێته وه ، ناشزانین باره ك���ه ی چی بوه و هی كێ بوه و بۆ

كێش هاتوه ".

رۆژنامه یه كی سیاسیی گشتییه کۆمپانیای ئاوێنه ده ریده کات

ژماره )452( سێشەممە 2014/11/11

w w w . a w e n e . c o m

دیوی دوه می ژنه سیاسییه كان

گه شتیارانی هه رێم به زۆریی رو له كوێ

ده كه ن ؟

178

ریکالم

6

خوێندن له م به شانه ته مه ن

به فیڕۆدانه !

12 20

18

ملمالنێی باڵه كانی ناو یه كێتیی له سه ر

پۆسته حكومییه كان، ده گاته گوێی

ئه مه ریكا

کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی 1000 دینار ته له فۆن: 3201274 ناونیشان: سلێامنی گه ڕه کی شۆڕش- به رامبه ر ئاماده یی شۆڕشی کوڕان

کۆبانی هه ره سی

به داعش هێنا

تیراژ: 4500

كوردستان ده بێته مه یدانی جه نگ و بازرگانیی له گه ڵ داعش

دوای 53 رۆژ ئیشکگرتن به دیار

کۆبانییه وه شه هیدکرا

ئه ندامێك���ی س���ه ركردایه تی یه كێتیی باس له وه ده كات كه كۆمه ڵێك كێشه و یه كێتیی سه ریانهه ڵداوه و له ناو گرفت بڕیاره كانیش به شێوه ی ده سته جه معیی كێش���انه ئ���ه و پێش���یوایه نی���ن، به كۆبونه وه ی���ه ك زۆرت���رن له وان���ه

چاره سه ربكرێن.ئاوێنه ، س���لێمانی : به رزان ئه حمه د كورده ، ئه ندامی سه ركردایه تی یه كێتیی به ئاوێن���ه ی راگه یاند ك���ه "ماوه یه كی س���ه ركردایه تی كۆبون���ه وه ی زۆره نه كراوه ، كۆمه ڵێك كێشه و گرفت له ناو

یه كێتی���ی س���ه ریانهه ڵداوه ، ته نانه ت له ناو مه كته بی سیاسییشدا ماوه یه كه كۆبون���ه وه ناكرێت له س���ه ر هه ندێك كێش���ه ی ناوخۆم���ان كه بڕی���اره كان نی���ن و ده س���ته جه معیی به ش���ێوه ی وه كو پێویس���ت گوێ له سه ركردایه تی

ناگیرێت. له به رئه وه ئه م گرفتانه ئه وه ده خوازێت كه راس���ته وخۆ په نجه یان بخرێته سه رو هه ر ئاوا به كۆبونه وه یه ك

چاره سه رناكرێن".بڕیاربو هه فته ی���ه ئه م س���ه ره تای یه كێتیی س���ه ركردایه تی كۆبونه وه ی

بكرێت، ب���ه اڵم ئه نجامن���ه درا به هۆی ئه ندامی ژماره ی���ه ك ئاماده نه بون���ی ب���ه رزان هۆكاری س���ه ركردایه تیه وه ، ئ���ه وه ب���ۆ كۆبون���ه وه ی نه چون���ه گه ڕانده وه كه "گرفته كان له وه زۆرترن چاره س���ه ربكرێن". به كۆبونه وه ی���ه ك

به وت���ه ی ئه و كه بۆخ���ۆی یه كێك بو له وانه وی به شداریی نه كردوه ، "پێویسته مه كته بی سیاسیی بڕیاره كانی به كۆمه ڵ بێ���ت و مه رجه عی���ه ت بگه ڕێت���ه وه بۆ مه كته بی سیاسیی ، چونكه لێره و له وێ به مه زاجی شه خسیی بڕیار ده درێت".

"كێشه‌كانی‌‌یه‌كێتیی‌‌له‌وه‌‌زۆرترن‌به‌كۆبونه‌وه‌یه‌كی‌‌سه‌ركردایه‌تی‌‌چاره‌سه‌ربكرێن"

ئه و كه سانه ی زیاد له موچه یه كیان هه یه ئاشكرا

ده بنگرفتی دارایی و نه ناردنی موچه له الیه ن به غداوه ،

به رپرسانی هه رێمی ناچاركردوه به خه رجییه كانیاندا بچنه وه ، ئێستا

به دوای ئه و فه رمانبه رانه دا ده گه ڕێن كه موچه وه رده گرن و ده وام

ناكه ن، كه به موچه خۆری بن دیوار ناسراون، هه ریه ك له په رله مان و حكومه ت و ده سته ی ده ستپاكیی

هه رێم سه رو لیژنه یان دروستكردوه و به دوای ئه و بندیوارانه دا ده گه ڕێن.

چه ند رۆژێك���ه 300 كه س له مه كته بی ده رك���راون، یه كێتی���ی راگه یاندن���ی هۆكاره كه ی یه كێتی���ی به رپرس���انی رێكخس���تنه وه ی ب���ۆ ده گه ڕێنن���ه وه ئیش و كاره كان و بونی قه یرانی دارایی ن���او حزبه كه ، به اڵم هه ن���دێ له وانه ی ده رك���راون پێیانوای���ه هۆكاره ك���ه ی

"باڵباڵێنی ناو حزبه كه یه ".ئاوێن���ه ، س���لێمانی : یاری���ده ده ری به رپرسی مه كته بی راگه یاندنی یه كێتیی مسته فا ساڵح كه ریم به ئاوێنه ی راگه یاند

ك���ه "ئه وه ی له ش���وێنی ت���ر موچه ی ته واوبوبێت كاره ك���ه ی ی���ان هه بێت له مه كته بی راگه یاندن گرێبه س���تی بۆ

نوێ ناكرێته وه ".راگه یاندن���ی ناوه ن���دی مه كته ب���ی یه كێتیی ، كۆمه ڵێك ده زگای راگه یاندنی یه كێتیی له خۆده گرێت و نزیكه ی 2600

كه س موچه ی له سه ر وه رده گرن.

زیاد له 300 كه س له مه كته بی راگه یاندنی

یه كێتیی ده رده كرێن

یه‌كێك‌له‌پزیشكه‌‌تایبه‌تیه‌كانی‌‌تاڵه‌بانی‌:

كه رێنمایی ته ندروستیمان به مام جه الل ده دا به قسه ی نه ده كردین

دكتۆر قه له نده ر كه سنه زانی كه یه كێك بوه له پزیش���كه تایبه ته کانی تاڵه بانی ده ڵێت "كه ڕێنمایی ته ندروس���تیمان به مام جه الل

ده دا كه مترین جار به قسه ی ده كردین".كه س���نه زانی س���لێمانی : ئاوێن���ه ، له چاوپێكه وتنێك���ی تایب���ه ت به گۆڤ���اری ئاوێنه كان رایگه یاند كه "له گه ڵ كۆمه ڵێك پزیشكی تردا تیمێك بوین ئه گه ر مام جه الل كێش���ه یه كی هه بوایه هه ر یه كه مان به پێی ش���اره زایه كه ی خۆی رێنماییمان پێده دا، هه تا 2005 پزیش���كی ئه و بوم و ماوه ماوه

س���ه ردانم ده كردو رێنماییم پێده دا، به اڵم كه مترین جار گوێی به قس���ه كانمان ده دا، بۆیه پێشبینیم ده كرد نه خۆش بكه وێت".

له باره ی نه خۆشكه وتنه كه ی ئه مدواییه ی وت���ی كه س���نه زانی تاڵه بانییش���ه وه ، "پزیشكێكی شاره زای كورد هه یه له به ریتانیا زۆر زیره كه به ن���اوی د.فه رهاد حه وێزی، ئه گه ر له كاتی نه خۆشكه وتنی ئه مدواییه ی مام جه الل راسته وخۆ راوێژیان به و پزیشكه بكردایه ، به دڵنیاییه وه ئێس���تا مام جه الل 90% جیاوازی���ی ده بو له گه ڵ ئێس���تا، زۆر

باش���تر زۆر ده بو".

4 3&AFP پێشمه رگه یه ک له سه نگه ری روبه ڕوبونه وه ی داعشدا

9 3

عه لی شه مخانی .. ئه و پیاوه ی مالیكی البرد

تایبه‌ت(452( سێشه ممه 22014/11/11

به رنامه نوێكه ی ڕو وداو دوای تۆمار كردنی په خشناكرێت

مام رۆسته م: هێشتا نه گه ڕاومه ته وه ناو یه كێتیی

ئا: ئاوێنه ، واشنتۆن پۆست

رۆژنامه ی واشنتۆن پۆستی ئه مه ریكی ئاماژه به وه ده كات كه عه لی

شه مخانی كه وه ك یه كێك له پیاوه بڕیار به ده سته كانی كۆماری ئیسالمیی له ده ركه وتندایه ، هاوینی رابردو رۆڵی

سه ره كی له البردنی نوری مالیكیدا بینی .

دیڤید ئینگنیش، شرۆڤه كاری ئه مه ریكی

له رۆژنامه ی واش���نتۆن پۆست ده نوسێت "ماوه یه ك���ه ، كاربه ده س���تانی عێراق���ی ، لوبنانی و ئێرانی و ئه مه ریكی له گفتوگۆكانی خۆیاندا باس له كه سایه تییه كی سیاسیی له ده ركه وت���ن و ك���ه ده ك���ه ن گرن���گ هاتنه پێش���ه وه ی زیاتردای���ه ، كه ئه ویش عه لی ش���ه مخانی ئه مینداری ئه نجومه نی

بااڵی ئاساییشی نه ته وه یی ئێرانه ".به مدوایی���ه ئ���ه م پیاوه ته م���ه ن 60 س���اڵه ، كه پێش���تر فه رمان���ده ی هێزی

ده ریایی ئێ���ران بوه ، له گه ڵ یاریده ده ری سكرتێری نه ته وه یه كگرتوه كان و سه رۆك قسه ی كۆده بێته وه و فه ره نس���ا وه زیری یه كالكه ره وه له مه سه له ی عێراق و سوریا و لوبنان ده كات، چاوی به به ش���ار ئه سه د ده كه وێت و له كاتی ده ستگرتنی داعشیشدا به سه ر شاری موسڵ ، نێچیرڤان بارزانی و قوباد تاڵه بانی بان���گ ده كات بۆ تاران و پێیانده ڵێت "ده بێ���ت به ره نگاری داعش

ببینه وه ".

به پێی رۆژنامه ی واش���نتۆن پۆس���ت، ش���ه مخانی رۆڵێكی گرنگ له هاوكێشه ی سیاس���یی و باڵ���ه جیاوازه كان���ی ئێراندا ده بینێت كه ه���ه م په یوه ندی���ی له گه ڵ حه س���ه نی روحانی باش���ه و هه م له گه ڵ ئایه ت���واڵ خامه نه ئیی���ش. ئ���ه و رۆڵ���ی یه كالكه ره وه ده بینێت له هه ڵوێستی ئێران ده رباره ی مه س���ه له ئاڵۆزه كانی جیهانی عه ره ب، چونكه عه ره بیی ده زانێت و خۆی له بنه چه دا خه ڵكی ناوچه عه ره بنشینه كانی

ئێ���ران و له دایكب���وی ش���اری ئه هوازه . له فه رمانده كانی یه كێكه كه ش���ه مخانی پێش���وی س���وپای پاس���داران و رۆڵێكی گه وره ی له جه نگی عێراق و ئێراندا بینیوه و ماوه ی هه ش���ت س���اڵیش له كابینه كانی محه م���ه دی خاته میدا، وه زیری به رگریی ب���وه ، له هاوینی ئه مس���اڵه وه رۆڵێكی به رجه سته تری له عێراقدا له ئه ستۆگرتوه ، ئ���ه و روبه ره ی كه پێش���تر له ئه س���تۆی

قاسمی سلێمانیدا بو.

ئا: رێنوار نه جم

هه فته ی رابردو یه كه مین زنجیره ی به رنامه ی "چوار قۆڵی" كه ناڵی ڕو،داو تۆماركرا، به اڵم په خش نه كرا، به شداربوانی به رنامه كه

چه ند هۆكارێكی جیاواز له باره ی په خشنه كردنه كه ی ده رده بڕن.

به رنام���ه ی "چوار قۆڵ���ی" یه كێكه ڕووداوی كه ناڵی نوێكان���ی له به رنامه نزیك له پارتی دیموكراتی كوردس���تان ك���ه ماوه یه كه ریكالمی ب���ۆ ده كرێت و )كه مال له رۆژنامه نوس���ان هه ری���ه ك ڕه ئوف، عارف قوربانی، رێبوار كه ریم وه لی، عه دنان عوس���مان( به ش���داریی

تێدا ده كه ن.هه فته ی راب���ردو یه كه مین زنجیره ی ئ���ه و به رنامه ی���ه تۆمارك���راو وا بڕیار

راب���ردو ب���و ش���ه وی سێش���ه ممه ی په خشبكرێت، به اڵم په خشنه كرا، به پێی پێشكه ش���كاری ئاوێنه ، زانیاریه كانی به رنامه ك���ه )رێب���وار كه ری���م وه لی ( پاس���اوی ئه وه ی هێناوه ته وه كه ئه و له به رنامه كه دا باش قس���ه ی نه كردوه ، بۆی���ه ئه و تۆماركراوه په خش���ناكه ن و به شێوه ی به رنامه یان یه كه م په خشی راس���ته وخۆ ده بێت، ئاوێنه زانیویه تی كه به رنامه ك���ه تایبه ت بوه به كۆبانی و پێشكه ش���كاری به رنامه ك���ه داكۆكیی له هه ڵوێستی توركیا كردوه و هه وڵیداوه كۆبان���ی وه ك مه س���ه له یه كی بچوك و بێبای���ه خ نیش���انبدات ك���ه میدیاكان

گه وره یان كردوه .كه مال ره ئوف، یه كێك له به شدارانی ئه و به رنامه یه ، له باره ی په خشنه كردنی به رنامه كه وه به ئاوێن���ه ی راگه یاند كه "پێشنیاری ئێمه ئه وه بوه به رنامه كه

به رنامه ی چونك���ه راس���ته وخۆبێت، تۆماركراو ده رفه تی ده س���تكاریكردنی تێدایه یاخود به و ش���ێوه یه ده رناچێت

كه تۆ ده ته وێت".له باره ی ئه و به رنامه یه ش كه تۆماركرا و په خشنه كرا، وتی "ئێمه نازانین ئه گه ر ئه وان كێشه یان له گه ڵ بۆچونی ئێمه دا هه بوبێت، ئێم���ه ئازادین له وه ی چۆن بیرده كه ینه وه و چ���ی ده ڵێین، چونكه ئێمه نه كارمه ن���دی ئه وانین و نه وه ك

ئه وان بیرده كه ینه وه ".ئه و له به ش���دارانی دیك���ه یه كێكی عوس���مانه عه دنان ك���ه به رنامه ی���ه به ئاوێن���ه ی راگه یاند "ئه و به رنامه یه ی تۆماركراوه ته نها بۆ تێس���ت بوه نه ك بۆ په خشكردن، ئه و وتی "ئه م هه فته یه به رنامه كه راسته وخۆ په خشده كرێت".

به اڵم كه مال ره ئ���وف ده ڵێت "ئێمه نه كردب���و ئه وه م���ان موناقه ش���ه ی

ك���ه به رنامه ك���ه دوای تۆماركردن���ی په خش���ده كرێت یاخ���ود ن���ا، ب���ه اڵم له ناوه ڕاس���تی به رنامه كه هه ستمانكرد وه ك پێویس���ت نییه و م���ن وه ك خۆم

لێی ڕازیی نه بوم".به ش���داربویه كی كه قوربانی عارف دیكه ی به رنامه كه یه ، هۆیه كی دیكه بۆ تۆماركراوه كه به رنامه په خشنه كردنی ب���اس ده كات، ئ���ه و وت���ی "له كاتی كوژاندنه وه ی به ه���ۆی تۆماركردن���دا موه لیده وه سه رله نوێ تۆمارمانكرده وه ، به هۆی دوهه میش���دا له ج���اری به اڵم ئه وه ی به رنامه كه له س���تۆدیۆدا نه بو، له هۆتێلێك���دا تۆمارده ك���را، ده نگ���ی ل���ه ڕوی بوب���و تێك���ه ڵ مۆس���یقای ته كنیكییه وه ب���ۆ په خش نه ده گونجا، بۆی���ه بڕی���اردرا ئه م چوارش���ه ممه یه راس���ته وخۆ به ش���ێوه ی به رنامه ك���ه

له ستۆدیۆ په خشبكرێت".

ریکالم

ئا: ئاراز محه مه د

مه كۆی كه الری بزوتنه وه ی گۆڕان له مێژوی دروستبونیه وه تا ئێستا

تاكه یه ك هه ڵبژاردنی تێدا كراوه كه ئه ویش بێكێشه نه بوه ، تا ئێستاش دیار نیه كه ی هه ڵبژاردن له مه كۆدا ئه كرێت و به رپرسی ژوری په یجوری بزوتنه وه كه ش ئه ڵێت "له سه رجه م

مه كۆكاندا هه ڵبژاردن ئه كه ین به اڵم هیچ بڕیارێكمان بۆ كه الر نه داوه ".

ئه ركان ره ئوف به رپرسی نوسینگه ی كه ی ئێ����ن ئێ����ن له ك����ه الر به ئاوێنه ی راگه یان����د كه پێش����تر به ه����ۆی بونی كێش����ه وه له ن����او مه كۆی ك����ه الر چه ند جارێك ب����اس له گۆڕانكاریی كراوه ، ئه و وتی "هه میش����ه ناوی م����ن هاتوه وه ك كه سێك بۆ وه رگرتنی پۆستی باژێڕوان، به اڵم ئه مجاره هیچ ئاگادارنیم و ناشزانم

كه مه كۆ دائه خرێت یان ستافێكی تازه ی بۆ هه ڵئه بژێررێت".

هاوكات شه ماڵ عه بدولوه فا به رپرسی گ����ۆڕان بزوتن����ه وه په یج����وری ژوری به ئاوێن����ه ی راگه یاند كه "مه كۆی كه الر هه ندێك كێشه یان هه یه له ناو خۆیاندا".

بۆچ����ی ك����ه ب����ه وه ی س����ه باره ت ئێس����تا هه وڵنه دراوه ت����ا له گرده كه وه وت����ی چاره س����ه ربكرێن، كێش����ه كان "كێشه كان نه رمییان تێكه وتوه و هه وڵی

چاره سه ری ئه ده ین".ئه مس����اڵ "ب����ۆ وتیش����ی ناوب����راو بكه ی����ن هه ڵب����ژاردن بڕیارمان����داوه له س����ه رجه م مه كۆكاندا به اڵم بۆ كه الر

هیچ بڕیارێكمان نه داوه ".س����ه باره ت ب����ه وه ی ده وترێ����ت ك����ه گۆڕانه وه له مه كۆی سه ره كی كه سانێك له سلێمانی ده ست ده خه نه ناو ئیشه كانی مه كۆی كه الره وه ، ناوبراو وتی "شتی وا

نیه ".

ره تیده كات����ه وه رۆس����ته م م����ام گه ڕابێت����ه وه ناو یه كێتی����ی و ده ڵێت، ئێس����تا له ماڵه وه دانیشتوم، له باره ی ب����ۆ الی تاڵه بانی ، سه ردانه كه ش����ی ده ڵێت "ده جاری تریش س����ه ردانی

ده كه م و هه مو رۆژێك ده چم".ئاوێنه ، سلێمانی : دوێنێ 11/10، مام

رۆسته م پێشمه رگه ی دێرین سه ردانی خۆی له ماڵه ك���ه ی ك���رد تاڵه بان���ی به ئاوێنه ی له وباره یه وه له ده باش���ان، ئه ركێك���ی "وه ك ك���ه راگه یان���د، كۆمه اڵیه تیی س���ه ردانی م���ام جه اللم كردو هیوای چاكبونه وه م بۆ خواست، له م ده رفه ته شدا به ڕاستی مام جه الل

پێویسته بۆ كوردستان و عێراق". ناوه ڕۆك����ی ئامان����ج و له ب����اره ی س����ه ردانه كه ی ، وت����ی ، "ئێم����ه ل����ه 1976ه وه له گ����ه ڵ ئه و پیاوه ین هه تا س����ه ردانمان ئێس����تاش ئێس����تاكه ، ك����ردوه و دوع����ای چاكبونه وه مان بۆ ك����ردوه و ده جاری تریش س����ه ردانی

ده كه ین، هه مو رۆژێك ده چم. ئه ویش ته نه����ا به خێرهاتنی كردین و باس����ی هه ندێك شتی خۆشی رابردومان كردو

هه ر پێده كه نی ". له باره ی ده نگۆی گه ڕانه وه شی بۆ ناو یه كێتیی ، مام رۆسته م وتی ، "هێشتا

نه گه ڕاومه ته وه بۆ ناو یه كێتیی "

م���ام رۆس���ته م كه پێش���تر وه ك بزوتن���ه وه ی له ن���او هه ڵس���وڕاوێك گ���ۆڕان چاالكیی ده ك���ردو ماوه یه ك ناو گروپێك���ی له گ���ه ڵ له مه وب���ه ر خۆی���ان ناڕازیبون���ی بزوتنه وه ك���ه له ش���ێوازی ئیداره دان���ی ده رب���ڕی ، ئه و وتی "ئێس���تا په یوه ندیم له گه ڵ

گۆڕان ئاساییه ، به اڵم بۆخۆم له گه ڵ له ماڵه وه ئه وان���دا كاك عوس���مان و له وكاته شه وه دانیشتوین، رێكوپێك مس���ته فام نه وش���یروان س���ه ردانی نه كردوه و لیژنه ی���ه ك پێكهێنراوه بۆ چاره س���ه ركردنی ئه و كێش���انه ی كه

له ناو گۆڕان".هه مانبوه

"له گشت مه كۆكانی گۆڕان هه ڵبژاردن ده کرێت، كه الر نه بێت"

ئا:‌ئاوێنه‌

هه‌فته‌ی‌‌رابردو،‌فڕۆكه‌یه‌كی‌‌بارهه‌ڵگری‌‌روسیی‌‌كه‌‌چه‌كی‌‌قاچاغی‌‌پێبو،‌به‌نوسراوی‌‌ساخته‌و‌به‌ناوی‌‌گواستنه‌وه‌ی‌‌جگه‌ره‌وه‌‌ده‌یویست‌

له‌فڕۆكه‌خانه‌ی‌‌سلێمانی‌‌بنیشێته‌وه‌،‌به‌اڵم‌دوای‌‌ئه‌وه‌ی‌‌رێگه‌ی‌‌پێنه‌درا‌و‌

رویكرده‌‌فڕۆكه‌خانه‌ی‌‌به‌غدا،‌ده‌ركه‌وت‌‌40ته‌ن‌چه‌كی‌‌بۆ‌الیه‌نێكی‌‌

نه‌زانراو‌هه‌ڵگرتوه‌.

ئه‌م‌ڕۆژانه‌‌كه‌‌زۆربه‌ی‌‌س���نوره‌كانی‌‌كوردس���تان‌ئاگره‌و‌به‌درێژایی‌‌سه‌دان‌كیلۆمه‌تر‌كورد‌له‌جه‌نگ‌و‌پێكداداندایه‌،‌قاچاغچێتییكردنی���ش‌ بازرگانی���ی‌‌و‌ب���ازاڕی‌‌گه‌رمه‌،‌وه‌ك‌ئه‌وه‌ی‌‌ش���ه‌ڕ‌و‌بازرگانی���ی‌‌دو‌هاوپه‌یمان���ی‌‌ئه‌به‌دیی‌‌یه‌كتربن.‌دوای‌‌ئاشكرابونی‌‌بازرگانیی‌‌نه‌وت‌و‌ره‌وانه‌كردن���ی‌‌غازو‌ئوتومبێل‌ب���ۆ‌داع���ش‌و‌هاورده‌كردن���ی‌‌میوه‌ی‌‌ژێر‌ده‌س���ه‌اڵتی‌‌ده‌وڵه‌تی‌‌ئیسالمیی‌،‌فڕۆكه‌یه‌ك���ی‌‌بارهه‌ڵگری‌‌روس���یی‌‌كه‌‌له‌كۆم���اری‌‌چیكه‌وه‌‌زیات���ر‌له‌‌40ته‌ن‌ده‌یویست‌ هه‌ڵگرتبو،‌ قاچاغی‌‌ چه‌كی‌‌له‌فڕۆكه‌خانه‌ی‌‌س���لێمانی‌‌بنیشێته‌وه‌،‌هاتنی‌‌ئ���ه‌م‌فڕۆكه‌‌پ���ڕ‌له‌چه‌كه‌‌له‌م‌ئانوساته‌دا‌زیاد‌له‌گومان‌و‌پرسیارێكی‌‌له‌ناوه‌نده‌‌سیاس���ییه‌كاندا‌وروژاندوه‌،‌

ئه‌م‌چه‌كانه‌‌بۆ‌كێ‌‌ده‌هێنران؟!وه‌اڵم���ی‌‌ گه‌یش���تنه‌‌ هه‌رچه‌ن���ده‌‌راس���ته‌قینه‌ی‌‌ئه‌م‌پرس���یاره‌‌قورس‌و‌زه‌حمه‌ته‌،‌به‌اڵم‌سه‌رچاوه‌یه‌كی‌‌ئاگادار‌له‌ناو‌یه‌كێتیی‌‌نیشتیمانیی‌‌كوردستان‌كه‌‌نه‌یویس���ت‌ناوی‌‌ئاش���كرا‌بكرێت،‌به‌ئاوێنه‌ی‌‌راگه‌یاند‌كه‌‌له‌ماوه‌ی‌‌سااڵنی‌‌راب���ردودا‌چه‌ندینجار‌فڕۆك���ه‌‌هاتۆته‌‌س���لێمانی‌،‌مۆڵه‌ت���ی‌‌نیشتنه‌وه‌ش���ی‌‌نه‌بوه‌،‌ب���ه‌اڵم‌به‌ڕه‌زامه‌ندیی‌‌یه‌كێتیی‌‌نیشتیمانیی‌‌كوردس���تان‌نیشتۆته‌وه‌،‌چونكه‌‌فرۆكه‌خانه‌كه‌‌له‌ژێر‌ده‌سه‌اڵتی‌‌

"خۆماندایه‌‌وه‌ك‌یه‌كێتیی‌".كه‌‌ فڕۆكه‌ی���ه‌ش‌ ب���ه‌و‌ س���ه‌باره‌ت‌هاتوه‌،‌ئ���ه‌و‌س���ه‌رچاوه‌یه‌‌وتی‌‌"ئه‌و‌له‌روس���یاوه‌‌چۆته‌‌چیك،‌ فرۆكه‌ی���ه‌‌له‌وێش���ه‌وه‌‌هاتۆته‌‌س���لێمانی‌،‌به‌اڵم‌له‌سلێمانی‌‌هه‌ڵه‌یه‌ك‌رویداوه‌و‌ئه‌وه‌ش‌

به‌داخ���ه‌وه‌‌په‌یوه‌ندیی‌‌به‌كێش���ه‌كانی‌‌ناوخ���ۆی‌‌یه‌كێتییه‌وه‌‌هه‌یه‌،‌به‌وجۆره‌‌ره‌نگه‌‌ بنیش���ێته‌وه‌،‌ نه‌داوه‌‌ رێگه‌یان‌ئه‌وانه‌ی‌‌له‌ناو‌یه‌كێتییدا‌زۆر‌دۆس���تی‌‌پارتین‌رێگربوبن‌له‌وه‌ی‌‌ئه‌و‌فرۆكه‌یه‌‌

بنیشێته‌وه‌".وتیش���ی‌‌"ئه‌و‌چه‌كان���ه‌ش‌به‌پاره‌ی‌‌)یه‌په‌گه‌‌و‌یه‌كێتیی‌(‌كڕدراون‌و‌پاره‌ی‌‌هه‌ردوالمانی‌‌پێدراوه‌و‌هه‌موش���ی‌‌44 ته‌نی‌‌تێدا‌بوه‌،‌چه‌كه‌كانیش‌هه‌مه‌جۆر‌بون،‌له‌وانه‌‌چه‌ك���ی‌‌دژه‌‌تانكی‌‌تێدا‌بوه‌،‌موشه‌كی‌‌ته‌قاندنه‌وه‌ی‌‌تانكی‌‌تێدا‌بوه‌،‌جۆره‌كانی‌‌دۆشكه‌ی‌‌پێشكه‌وتوی‌‌تێدا‌بوه‌،‌بیكه‌یس���ی‌‌و‌ئاڕبیجی‌‌زۆری‌‌تێدا‌ب���وه‌،‌دوربینی‌‌شه‌ویش���ی‌‌تێدا‌

بوه‌‌له‌گ���ه‌ڵ‌چه‌ندین‌ج���ۆره‌‌چه‌ك‌و‌ته‌قه‌مه‌نیی‌‌تریش".

ل���ه‌و‌ به‌رێگه‌گرتنی���ش‌ س���ه‌باره‌ت‌له‌الی���ه‌ن‌كاربه‌ده‌س���تانی‌‌ فڕۆكه‌ی���ه‌‌فڕۆكه‌خانه‌ی‌‌سلێمانیه‌وه‌،‌سه‌رچاوه‌كه‌‌وتی‌‌"فه‌رمانبه‌رێك‌له‌كوێ‌‌ده‌توانێ‌‌ئه‌و‌كاره‌‌بكات؟‌به‌ڕێوه‌به‌ره‌كه‌شی‌‌ناتوانێ‌‌ش���تی‌‌وه‌ها‌بكات‌ئه‌گه‌ر‌ڕه‌زامه‌ندیی‌‌

الیه‌نێكی‌‌یه‌كێتیی‌‌وه‌رنه‌گرتبێت".له‌به‌رامبه‌ردا،‌به‌ڕێوه‌به‌ری‌‌گش���تیی‌‌سلێمانی‌،‌ نێوده‌وڵه‌تیی‌‌ فڕۆكه‌خانه‌ی‌‌تاهیر‌عه‌بدواڵ،‌سه‌باره‌ت‌به‌و‌فڕۆكه‌یه‌‌به‌ئاوێنه‌ی‌‌راگه‌یان���د‌كه‌‌"ته‌نها‌چه‌ند‌قس���ه‌یه‌كی‌‌دیاریك���راوم‌هه‌یه‌‌ئه‌ویش‌له‌چیكه‌وه‌‌ فرۆكه‌ی���ه‌‌ ئ���ه‌و‌ ئه‌وه‌ی���ه‌‌

نه‌بو‌ نیش���تنه‌وه‌ی‌‌ مۆڵه‌تی‌‌ هاتب���وو‌له‌فرۆكه‌خانه‌ی‌‌س���لێمانی‌،‌بۆیه‌‌ئێمه‌‌ناشزانین‌ بنیش���ێته‌وه‌،‌ نه‌مانهێش���ت‌باره‌كه‌ی‌‌چی‌‌ب���وه‌‌و‌هی‌‌كێ‌‌بوه‌و‌بۆ‌

كێش‌هاتوه‌".له‌الیه‌ك���ی‌‌دیك���ه‌وه‌،‌دوێنێ‌‌11/10 نێچیرڤان‌بارزانی‌‌له‌وه‌اڵمی‌‌پرسیارێكی‌‌په‌یامنێری‌‌ئاوێنه‌دا‌له‌میانه‌ی‌‌كۆنگره‌‌له‌په‌رله‌مان���ی‌‌ رۆژنامه‌وانییه‌كه‌ی���دا‌كوردس���تان،‌س���ه‌باره‌ت‌به‌ه���ۆكاری‌‌رێگه‌نه‌دان‌به‌نیش���تنه‌وه‌ی‌‌ئه‌و‌فڕۆكه‌‌روس���یه‌‌له‌فڕۆكه‌خانه‌ی‌‌سلێمانی‌،‌ئه‌و‌وت���ی‌‌"پێش‌ئه‌وه‌ی‌‌ه���ه‌ر‌فڕۆكه‌یه‌ك‌بێت���ه‌‌هه‌رێ���م،‌ده‌بێ���ت‌ڕه‌زامه‌ندیی‌‌به‌غ���دای‌‌هه‌بێ���ت،‌ئ���ه‌و‌فڕۆكه‌یه‌ش‌

هی���چ‌مۆڵه‌تێك���ی‌‌نه‌ب���و،‌هه‌رێم���ی‌‌كوردستان‌و‌حكومه‌تی‌‌هه‌رێمیش‌له‌وه‌‌فرۆكه‌خانه‌ی‌‌ بۆیه‌‌ ئاگادارنه‌كرابونه‌وه‌‌س���لێمانی‌‌ڕێیان‌پێنه‌دا‌بنیش���ێته‌وه‌‌دوات���ر‌به‌ناچاریی‌‌چۆته‌‌به‌غدا،‌ئه‌وان‌چۆن‌و‌به‌چ‌شێوازێك‌مامه‌ڵه‌یان‌له‌گه‌ڵ‌

كردوه‌‌ئێمه‌‌ئاگامان‌لێی‌نیه‌".نێچیرڤان‌بارزانی‌‌وتیشی‌‌"له‌هه‌ندێك‌ده‌زگای‌‌ڕاگه‌یان���دن‌وا‌باڵوكرایه‌وه‌‌كه‌‌ئ���ه‌و‌فڕۆكه‌یه‌‌په‌یوه‌ندی���ی‌‌به‌هه‌رێمی‌‌ئه‌وه‌ش‌دوره‌‌ كوردس���تانه‌وه‌‌هه‌بوه‌،‌نه‌ب���وه‌‌ په‌یوه‌ندی���ی‌‌ له‌ڕاس���تیه‌وه‌،‌به‌هه‌رێم���ه‌وه‌‌و‌كارگێڕیی‌‌فڕۆكه‌خانه‌ی‌‌سلێمانی‌‌ڕێگه‌ی‌‌نه‌داوه‌‌بنیشێته‌وه‌".

ئه‌م���ه‌‌له‌كاتێكدای���ه‌‌ك���ه‌‌به‌پێ���ی‌‌

ئاژانس���ی‌‌هه‌واڵی‌‌نۆڤیستیای‌‌روسیی‌‌ئ���ه‌م‌فڕۆكه‌یه‌‌مۆڵه‌تی‌‌نیش���تنه‌وه‌ی‌‌ده‌س���ه‌اڵتی‌‌ له‌الی���ه‌ن‌ پێ���دراوه‌‌فڕۆكه‌وانی���ی‌‌مه‌ده‌نی���ی‌‌عێراقییه‌وه‌،‌به‌نیش���تنه‌وه‌ی‌‌ رێگه‌ن���ه‌دان‌ دوای‌‌به‌مه‌به‌ستی‌‌ سلێمانی‌،‌ له‌فڕۆكه‌خانه‌ی‌‌له‌فڕۆكه‌خانه‌ی‌‌ به‌نزی���ن‌ وه‌رگرتن���ی‌‌به‌غ���دا‌نیش���تۆته‌وه‌و‌ده‌ركه‌وتوه‌‌كه‌‌له‌بری‌‌جگه‌ره‌،‌چه‌كی‌‌هه‌ڵگرتوه‌،‌بۆیه‌‌ده‌ست‌ ده‌ستبه‌جێ‌‌ عه‌بادی‌‌ به‌بڕیاری‌‌به‌سه‌ر‌فڕۆكه‌كه‌و‌باره‌كه‌شیدا‌گیراوه‌‌و‌لیژنه‌ی���ه‌ك‌به‌مه‌به‌س���تی‌‌لێكۆڵینه‌وه‌‌ب���ۆ‌ئاش���كراكردنی‌‌هاورده‌كاران���ی‌‌و‌س���ودمه‌نده‌كانی‌ئه‌م‌چه‌كه‌‌قاچاخانه‌‌

پێكهێنراوه‌.

ئا:‌ئاسۆ‌سه‌راوی‌

مه‌كته‌بی‌‌ناوه‌ندی‌‌راگه‌یاندنی‌‌یه‌كێتیی‌،‌كه‌‌كۆمه‌ڵێك‌ده‌زگای‌‌

راگه‌یاندنی‌‌یه‌كێتیی‌‌له‌خۆده‌گرێت‌و‌نزیكه‌ی‌‌‌2600كه‌س‌موچه‌ی‌‌له‌سه‌ر‌

وه‌رده‌گیرێت،‌چه‌ند‌رۆژێكه‌‌300 كه‌سیان‌ده‌ركراون.‌هه‌رچه‌نده‌‌

به‌رپرسانی‌‌یه‌كێتیی‌‌هۆكاری‌‌ئه‌وه‌‌بۆ‌رێكخستنه‌وه‌ی‌‌ئیش‌و‌كاره‌كان‌و‌بونی‌‌قه‌یرانی‌‌دارایی‌‌ناو‌حزبه‌كه‌‌

ده‌گه‌ڕێننه‌وه‌،‌به‌اڵم‌هه‌ندێ‌‌له‌وانه‌ی‌‌ده‌ركراون‌پێیانوایه‌‌هۆكاره‌كه‌ی‌‌

"باڵباڵێنی‌‌ناو‌حزبه‌كه‌یه‌".

راگه‌یاندنی‌‌ ناوه‌ن����دی‌‌ مه‌كته‌ب����ی‌‌ده‌زگای‌‌ له‌كۆمه‌ڵێ����ك‌ یه‌كێتی����ی‌‌راگه‌یاندن����ی‌‌جیاواز‌پێكدێت،‌له‌وانه‌‌كوردستان‌و‌ گه‌لی‌‌ س����ه‌ته‌الیته‌كانی‌‌كه‌ركوك‌و‌بادینان‌و‌الحریه‌‌و‌س����ایتی‌‌رۆژنامه‌كان����ی‌‌ میدی����ا‌و‌ ‌PUKاالنصات‌ االتحاد‌و‌ نوێ‌‌و‌ كوردستانی‌‌مه‌ركه‌زی‌‌و‌رادیۆی‌‌گه‌لی‌‌كوردستان‌و‌كۆمه‌ڵێك‌ده‌زگای‌‌تریش،‌سه‌رجه‌می‌‌ئه‌و‌راگه‌یاندكارانه‌ی‌‌له‌و‌ده‌زگایانه‌ی‌‌یه‌كێتیی‌‌موچه‌یان‌وه‌رگرتوه‌،‌وه‌ك‌س����ه‌رچاوه‌یه‌كی‌‌ئاگادار‌بۆ‌ئاوێنه‌ی‌‌رونك����رده‌وه‌،‌نزیك����ه‌ی‌‌‌2600كه‌س‌بون‌و‌سه‌رجه‌می‌‌موچه‌ی‌‌هه‌موشیان‌مانگانه‌‌زیاتر‌له‌ملیارێك‌و‌‌200ملیۆن‌له‌500 بوه‌،‌موچه‌كانیش����یان‌ دینار‌هه‌زار‌دیناره‌وه‌‌ده‌س����تیپێكردوه‌‌تا‌

زیاتر‌له‌‌3ملیۆن‌دینار‌رۆیش����توه‌،‌وه‌ك‌سه‌رچاوه‌كه‌ی‌‌ئاوێنه‌‌ئاماژه‌ی‌‌پێ����دا‌هه‌ندێك‌له‌وان����ه‌ی‌‌موچه‌یان‌له‌س����ه‌ر‌ئه‌و‌ده‌زگایان����ه‌‌وه‌رگرتوه‌‌به‌هیچ‌جۆرێك‌كاریان‌بۆی‌‌نه‌كردوه‌،‌ته‌نها‌مانگانه‌‌موچه‌یان‌له‌س����ه‌ر‌ئه‌و‌ده‌زگایانه‌‌بۆ‌بڕراوه‌ته‌وه‌،‌له‌ئێستاشدا‌له‌300 زیاد‌ جۆراوجۆر‌ به‌پاس����اوی‌‌كه‌س‌له‌‌و‌ده‌زگایانه‌‌دورخراونه‌ته‌وه‌،‌هه‌رچه‌ن����ده‌‌س����ه‌رچاوه‌كه‌ی‌‌ئاوێنه‌‌باس����ی‌‌له‌وه‌‌كرد‌كه‌‌هۆكاری‌‌ئه‌وه‌‌قه‌یرانی‌‌ به‌بونی‌‌ په‌یوه‌ندی����ی‌‌ زیاتر‌دارایی‌‌ناو‌حزبه‌كه‌وه‌‌هه‌بوه‌‌و‌زۆربه‌ی‌‌ئه‌وان����ه‌ی‌‌دورخراونه‌ت����ه‌وه‌‌خاوه‌نی‌‌زی����اد‌له‌موچه‌یه‌ك‌ب����ون‌و‌جگه‌‌له‌و‌یه‌كێتیی‌‌كه‌‌ راگه‌یاندنانه‌ی‌‌ ده‌زگای‌‌كاری‌‌تێدا‌ده‌كه‌ن،‌له‌شوێنی‌‌دیكه‌ش‌كارو‌موچه‌یان‌هه‌بوه‌،‌به‌اڵم‌هه‌ندێ‌‌له‌وانه‌ی‌‌دورخراونه‌ته‌وه‌،‌باس‌له‌وه‌‌

ده‌كه‌ن‌كه‌‌به‌ش����ێكی‌‌ده‌ركراوه‌كان‌په‌یوه‌ندی����ی‌‌به‌وه‌وه‌ی����ه‌‌كه‌‌س����ه‌ر‌به‌باڵێكی‌‌دیاریكراوی‌‌ناو‌یه‌كێتیین،‌یه‌كێك‌له‌وانه‌‌وتی‌‌"راس����ته‌‌گرفتی‌‌دارایی‌‌هه‌یه‌،‌به‌اڵم‌له‌پاڵ‌ئه‌وه‌ش����دا‌چه‌ند‌كه‌سێك‌دورخراونه‌ته‌وه‌،‌ته‌نها‌له‌به‌ر‌ئه‌وه‌ی‌‌كه‌‌په‌یوه‌ندییان‌له‌گه‌ڵ‌فاڵن‌به‌رپرس����ی‌‌یه‌كێتی‌‌خۆش����ه‌‌و‌

به‌باڵی‌‌ئه‌و‌به‌رپرسه‌‌ناسراون".س����ه‌رچاوه‌كه‌ی‌‌ئاوێنه‌‌ئه‌وه‌ش����ی‌‌خس����ته‌ڕو‌ه����ه‌ر‌به‌ه����ۆی‌‌قه‌یرانی‌‌داراییه‌وه‌‌زۆرێك‌له‌راگه‌یاندكاره‌كانی‌‌ئ����ه‌و‌ده‌زگایان����ه‌‌هێش����تا‌موچه‌ی‌‌مانگ����ی‌‌حه‌وتی����ان‌وه‌رنه‌گرت����وه‌،‌سه‌رچاوه‌كه‌ی‌‌ئاوێنه‌‌باسی‌‌له‌وه‌ش‌ك����رد‌ك����ه‌‌لیژنه‌یه‌ك����ی‌‌ب����ااڵ‌له‌ناو‌پێداچونه‌وه‌‌ بۆ‌ یه‌كێتیی‌‌دروستبوه‌‌به‌خه‌رجیی‌‌زۆرێ����ك‌له‌مه‌كته‌به‌كانی‌‌یه‌كێتیی‌،‌سه‌رۆكی‌‌لیژنه‌كه‌ش‌په‌روین‌

بابه‌كری‌‌ئه‌ندامی‌‌سه‌ركردایه‌تی‌‌ئه‌و‌حزبه‌یه‌،‌هه‌روه‌ها‌هێمای‌‌به‌وه‌ش����دا‌كه‌‌دورخرانه‌وه‌ی‌‌ئه‌وانه‌،‌مس����ته‌فا‌س����اڵح‌كه‌ریمی‌‌له‌پشته‌،‌به‌وپێیه‌ی‌‌

"ئازاد‌ یاریده‌ده‌ری‌‌ ناوبراو‌ پێش����تر‌مه‌كته‌بی‌‌ به‌رپرس����ی‌‌ جوندیان����ی‌"‌ب����وه‌،‌كه‌‌ راگه‌یاندن����ی‌‌یه‌كێتی����ی‌‌ماوه‌یه‌ك����ه‌‌ده‌س����تی‌‌له‌و‌پۆس����ته‌‌ئاوێنه‌‌ سه‌رچاوه‌كه‌ی‌‌ كێشاوه‌ته‌وه‌،‌وتی‌‌"ئێستا‌مس����ته‌فا‌ساڵح‌كه‌ریم‌هه‌ن����دێ‌‌ل����ه‌كاره‌‌ئیداریه‌كان����ی‌‌ناو‌راده‌په‌ڕێنێ‌،‌ راگه‌یان����دن‌ مه‌كته‌بی‌‌بۆیه‌‌ئه‌وان����ه‌ی‌‌دورخراونه‌ته‌وه‌‌ئه‌و‌به‌هۆكاره‌ك����ه‌ی‌‌ده‌زان����ن،‌هه‌ر‌بۆیه‌‌ئه‌مه‌ش‌وای‌‌له‌مسته‌فا‌ساڵح‌كه‌ریم‌كردوه‌‌ده‌ست‌له‌پۆستی‌‌یاریده‌ده‌ری‌‌راگه‌یاندن‌ مه‌كته‌ب����ی‌‌ لێپرس����راوی‌‌

بكشێنێته‌وه‌".ئاوێنه‌‌ زیات����ر‌ به‌دواداچونی‌‌ ب����ۆ‌س����اڵح‌ به‌"مس����ته‌فا‌ په‌یوه‌ندی����ی‌‌كه‌ری����م"ه‌وه‌‌ك����رد،‌ناوب����راو‌ئه‌وه‌‌خسته‌ڕو‌له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‌چه‌ند‌ساڵێكه‌‌مه‌كته‌بی‌‌ به‌میالكاتی‌‌ پێداچون����ه‌وه‌‌لیژنه‌ی����ه‌ك‌ نه‌ك����راوه‌،‌ راگه‌یان����دن‌له‌ئیداره‌ی‌‌گشتی‌‌یه‌كێتیی‌‌پێكهاتوه‌‌بۆ‌پێداچونه‌وه‌‌به‌میالكاتی‌‌مه‌كته‌بی‌‌یه‌كالییكردن����ه‌وه‌ی‌‌ راگه‌یان����دن‌و‌له‌مه‌كته‌ب����ی‌‌ زی����اده‌ن‌ ئه‌وان����ه‌ی‌‌راگه‌یان����دن‌به‌مه‌رج����ی‌‌دابینكردن‌و‌كارمه‌ندان����ی‌‌ موچ����ه‌ی‌‌ پێدان����ی‌‌مه‌كته‌به‌ك����ه‌،‌ئه‌و‌وتی‌‌"ئه‌و‌لیژنه‌یه‌‌تری‌‌ له‌مه‌كته‌به‌كان����ی‌‌ گه‌لێ����ك‌ بۆ‌ده‌كات،‌ پێداچون����ه‌وه‌‌ یه‌كێتی����ی‌‌راس����تكردنه‌وی‌‌ بۆ‌ هۆكاره‌كه‌ش����ی‌‌

هه‌ندێ‌‌باری‌‌خواره‌".ناوب����راو‌ره‌تیش����یده‌كاته‌وه‌‌ب����ه‌و‌هۆی����ه‌وه‌‌هی����چ‌كه‌س����ێك‌نانب����ڕاو‌

بكرێت،‌ئه‌و‌وتی‌‌"ئه‌وه‌ی‌‌له‌شوێنی‌‌ت����ر‌موچه‌ی‌‌هه‌بێت‌ی����ان‌كاره‌كه‌ی‌‌نوێ‌‌ بۆ‌ گرێبه‌س����تی‌‌ ته‌واوبوبێ����ت‌ناكرێته‌وه‌،‌ئه‌وانه‌ش����ی‌‌بێكار‌ده‌بن‌و‌موچه‌ی‌‌تریان‌نیی����ه‌‌و‌له‌ده‌زگاكانی‌‌راگه‌یاندن����ی‌‌یه‌كێتیی‌‌پێویس����تیان‌پێیان‌نه‌ماوه‌،‌ئه‌وانه‌‌له‌ش����وێنی‌‌تر‌

ئیشیان‌بۆ‌ده‌دۆزرێته‌وه‌".مس����ته‌فا‌س����اڵح‌كه‌ریم‌به‌توندیی‌‌ئه‌وه‌ش����ی‌‌ره‌تك����رده‌وه‌‌ك����ه‌‌ئ����ه‌و‌كاره‌‌په‌یوه‌ندی����ی‌‌به‌باڵباڵێن����ی‌‌ناو‌هه‌روه‌ه����ا‌ هه‌بێ����ت.‌ یه‌كێتیی����ه‌وه‌‌ك����ه‌‌ پشتڕاس����تكرده‌وه‌‌ ئه‌وه‌ش����ی‌‌ده‌ستله‌كاركێش����انه‌وه‌ی‌‌ نام����ه‌ی‌‌له‌پۆس����تی‌‌یاریده‌ده‌ری‌‌به‌رپرس����ی‌‌پێشكه‌ش����ی‌‌ راگه‌یاندن‌ مه‌كته‌ب����ی‌‌یه‌كێتی����ی‌‌كردوه‌،‌به‌اڵم‌تا‌ئێس����تا‌"له‌و‌ وتی‌‌ ئ����ه‌و‌ وه‌اڵمنه‌دراوه‌ته‌وه‌،‌كاته‌وه‌ی‌‌كه‌‌كاك‌ئ����ازاد‌جوندیانی‌‌رۆیش����توه‌‌به‌رپرس����ی‌‌مه‌كته‌بی����ان‌دانه‌ناوه‌،‌منیش‌وه‌ك‌یاریده‌ده‌رێكی‌‌ئه‌و‌هه‌ندێ‌‌ئیش����ی‌‌رۆژانه‌م‌كردوه‌،‌به‌اڵم‌ئه‌و‌پۆسته‌‌پێویسته‌‌كه‌سێكی‌‌تێدا‌دابنرێ‌،‌له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‌من‌ئیش‌و‌كاره‌كانم‌زۆرن‌و‌چه‌ند‌كارێكی‌‌تریشم‌هه‌ن،‌بۆیه‌‌ناتوانم‌كاری‌‌یاریده‌ده‌ریی‌‌بكه‌م‌كه‌‌ئێس����تا‌زۆر‌قورستر‌بوه‌،‌له‌به‌رئه‌وه‌‌ده‌ستله‌كاركێشانه‌وه‌م‌له‌و‌

كاره‌‌پێشكه‌ش‌كردوه‌".ئاوێنه‌‌چه‌ن����د‌جارێك‌په‌یوه‌ندیی‌‌ئه‌ندام����ی‌‌ بابه‌ك����ر"‌ به‌"په‌روی����ن‌سه‌ركردایه‌تی‌‌یه‌كێتییه‌وه‌‌كرد،‌به‌اڵم‌

په‌یوه‌ندیه‌كان‌ده‌ستگیر‌نه‌بون.‌

3)452(‌سێشه‌ممه‌‌‌2014/11/11هه‌نوکه

شه‌ڕ‌و‌بازرگانیی‌..‌دو‌هاوپه‌یمانی‌‌ئه‌به‌دیی‌

فڕۆكه روسییه كه ئیشی به سلێمانی چی بو؟

زیاد له 300 كه س له مه كته بی راگه یاندنی یه كێتیی ده رده كرێن

هاتنی‌‌ئه‌م‌فڕۆكه‌‌پڕ‌له‌چه‌كه‌‌

له‌م‌ئانوساته‌دا‌زیاد‌له‌گومان‌و‌پرسیارێكی‌‌له‌ناوه‌نده‌‌

سیاسییه‌كاندا‌وروژاندوه‌،‌ئه‌م‌چه‌كانه‌‌بۆ‌كێ‌‌ده‌هێنران؟!

نزیكه‌ی‌‌2600 كه‌س‌مانگانه‌‌

موچه‌یان‌له‌مه‌كته‌بی‌‌راگه‌یاندنی‌‌یه‌كێتیی‌‌

وه‌رگرتوه‌،‌موچه‌ی‌‌سه‌رجه‌میان‌مانگانه‌‌زیاتر‌

له‌ملیارێك‌و‌200 ملیۆن‌دینار‌بوه‌

‌‌‌فڕۆكه‌خانه‌ی‌‌سلێمانیی

هەنوکە(452( سێشه ممه 42014/11/11

بازرگانیی‌له‌گه‌ڵ‌‌شه‌یتانداعش..‌بازرگانیی‌بۆ‌به‌رپرسان‌و‌شمشێری‌بۆ‌هاواڵتییان‌پێیه‌

ئا: محه مه د ره ئوف

له كاتێكدا هاواڵتیانی كوردستان بونه ته قوربانیی ئه و دۆخه ئه منیی و

ئابوریی و سیاسیه ی ئه مڕۆ باڵی به سه ر ناوچه كه دا كێشاوه و زیاتر له 6

مانگه پێشمه رگه له به ره ی شه ڕی داعش قوربانیی ده دات، به شێك

له به رپرسان و سه رمایه داران سه رقاڵی سه وداو بازرگانیكردنن له گه ڵ گروپێك

كه زۆرێك له واڵتانی دونیا شه ڕیان له دژ راگه یاندوه و هه مو په یوه ندیه كی

سیاسیی و ئابورییان قه ده غه كردوه له گه ڵ ئه و گروپه به اڵم كورد كه تاكه

قوربانیده ری ده ستی ئه و گروپه یه و به شێكی زۆری خاكه كه ی له ده ستی

داعشدایه و رۆژانه ژماره یه ك پێشمه رگه به ده ستی ئه و گروپه شه هید ده بن،

بۆته تاكه واڵتیش كه سه وداو بازرگانیی له گه ڵ ده كات، كه له الیه ك

خیانه تێكی نیشتیمانیی گه وره یه و له الیه كی تریشه وه سوكایه تیكردنه به خوێن و قوربانیدانی پێشمه رگه

له به ره ی شه ڕی داعش.

بازرگانیی نه وت له گه ڵ داعشله دوای هاتنی داعش بۆ عێراق و گرتنی موس���ڵ داعش كه وته فرۆشتنی نه وتی ژێر ده س���ه اڵتی خۆی به قاچاغ، به اڵم ئه نجومه نی ئاسایشی نێوده وڵه تیی دوو مانگ له مه وبه ر ئاش���كرایكرد كه داعش نه وتی ژێر ده سه اڵتی خۆی ده فرۆشێت و

داوایكرد رێگریی لێبكرێت.حوزه یران���ه وه 10ی ل���ه دوای س���ه رمایه داران و به ش���ێك له به رپرسه ك���ورد، س���ه ربازیه كانی سیاس���یی و به قاچاغچێتیك���ردن ده س���تیانكردوه له گ���ه ڵ داعش له دوای گرتنی موس���ڵ له ڕێگای مه خمور بۆ موس���ڵ ده ستكرا به فرۆشتنی نه وتی موسڵ به بازرگانانی كورد، هاوكات له به ره ی كه ركوكیشه وه فرۆش���تنی نه وت���ی ژێ���ر ده س���ه اڵتی داع���ش له ڕێی پارێزگای س���ه اڵحه دین - كه ركوك���ه وه ب���و، دوای فرۆش���تنی به بازرگان���ه ك���ورده كان به گوندی مه ال عه بدواڵ و ناحیه ی یایچی و س���ه ربازگه ی كه یوان تێده په ڕی ، دواتر ده چوه قه زای

دبس .به اڵم یه كه م كاروانی فرۆشتنی نه وت له كۆتایی مانگی شه ش���ی ئه مس���اڵدا بوه ، كه له س���نوری قه زای خورماتوی داعش س���ه اڵحه دین به پارێزگای سه ر به ڕێگه ی قاچاغ رۆژانه له رێی تانكه ره وه به ره و كردوه به نه وت���ه وه بازرگانییان به پارێ���زگای س���ه ر داقوقی ق���ه زای كه رك���وك، دواتر له الی���ه ن بازرگانێكی كوردس���تان هه رێمی ب���ه ره و دیكه وه

ره وانه كراوه بۆ فرۆشتن.ه���اوكات به پێی وت���ه ی به رێوه به ری ئاساییشی دوزخورماتو داهاتی رۆژانه ی داع���ش نیوملی���ۆن دۆالره ، به وپێیه ی رۆژانه له س���نوری قه زای دوزخورماتو قاچاخچییه كانی س���نوری شارۆچكه ی تانك���ه ر 60 نزیك���ه ی خورمات���و نه وت له داع���ش ده ك���ڕن. نرخی هه ر

تانكه رێكیش ب���ه )10 هه زار دۆالر(ه و له رێگه ی خورماتوه وه ره وانه ی سنوری

سلێمانی ده كرێت.به رێوه ب���ه ری ئاساییش���ی خورماتو ئ���ه وه ش ده ڵێت ئه وه ی ئێمه ئاگادارین تكریته وه سنوری بێجی و له پااڵوتگه ی تا ده گاته زنجی���ره چیاكانی حه مرین، كۆمه ڵێ���ك بیری نه وت���ی لێیه و دوای ئه وه ی ئ���ه و ناوچان���ه ش كه وتنه ژێر بۆرییه كانیان داعش���ه وه ، كۆنتڕۆڵ���ی شكاندوه و نه وتی ره شی لێده رده هێنن و كۆمه ڵێ���ك ده یفرۆش���نه به تانك���ه ر قاچاخچی���ی س���نوره كه ، ك���ه كورد و عه ره بن و زۆرینه ش���یان ك���وردن، هه ر تانكه رێكی 36 ه���ه زار لیتریی به )10 هه زار دۆالر( ده فرۆشن و ئه و تانكه رانه ش به خورماتودا دێن و به رێگه ی قادر كه ره م - سلێمانی ده چنه س���نوری پارێزگای س���لێمانی. به ڕێوه ب���ه ری ئاساییش���ی خورماتو ب���ه kdp ی راگه یاندوه هیچ فه رمانێكم���ان پ���ێ نیی���ه رێگریی���ان لێبكه ین و چه ندین جاریش ویس���تومانه رێگریان بین، ب���ه اڵم له الیه ن ئیداره ی كه ئاگاداركراین���ه وه ش���ارۆچكه كه وه

رێگرییان لێنه كه ین.به پێ���ی وت���ه ی قایمقام���ی ق���ه زای به رۆژنام���ه ی ك���ه دوزخورمات���و شه رقلئه وس���ه تی راگه یان���دوه ، رۆژانه داعش له كێڵگ���ه نه وتیه كانی حه مرین و عه جیل و شكاندنی بۆریه نه وتیه كانه وه 50 ب���ۆ 100 ته نك���ه ر ن���ه وت به قاچاغ ده فرۆشێت و له رێگه ی خۆڵه وه ره وانه یان ده كات له س���نوری قه زای دوزخورماتو، ه���ه ر ته نكه رێك له نێ���وان)30 بۆ 36 ه���ه زار لیتر( ده بێت و ده یفرۆش���ێت به (10 بۆ 14 ه���ه زار دۆالر(، به وپێیه ش رۆژانه ئه گه ر 100 ته نكه ر بفرۆش���ێت و هه ر ته نكه ره ی 36 هه زار لیتری پێبێت و ته نكه ری بدات به 14 هه زار دۆالر رۆژانه

ته نها له و رێگه یه )1ملیۆن و 400 هه زار ( دۆالری ده ست ده كه وێت.

وته ی ئه م به رپرس���انه له س���ه ره تای هاتنی داعش���ه وه بوه ، ب���ه اڵم له دوای به بلۆككردن و ئه مه ری���كا بڕیاره ك���ه ی قه ده غه كردن���ی ه���ه ر په یوه ندیه ك���ی ئابوری���ی و سیاس���یی له گ���ه ڵ داعش، ئه وكات كوردیش كه وته خۆی و كه وته لێپێچین���ه وه له به قاچاغبردن���ی نه وت، ئه گه رنا پێشتر به ئاشكرا ئه و پرۆسه یه

ده كرا.بازرگانیی و ئ���ه و له هه ندێ���ك جێگا س���ه ودایه له رێگ���ه ی س���ه رۆك هۆزه ده س���تی گه یه ندراوه ته عه ره به كانه وه داعش و ه���ه ر ته نكه رێك���ی 28 هه زار لیتری���ی ب���ه )3 ه���ه زار و 500 دۆالر( زانیاریی���ه كان، به پێ���ی فرۆش���راوه . به وته ی بازرگانێكی نه وت له موسڵ كه نه وت���ی خاو به توركه كان ده فرۆش���ێت ده ڵێ���ت )250 به رمی���ل( نه وتی خاو له داع���ش ب���ه )6000 ه���ه زار دۆالر( ده كڕێ���ت. ئ���ه م قاچاغچێتیه ی نه وتی داعش له گ���ه ل بازرگان و به رپرس���انی حزبی كوردی���ی به ته واویی ئه مه ریكای نیگه رانكردوه و له ناوخۆی كوردستانیش لێكۆڵین���ه وه و به دواداچون���ی وردی بۆ ده كرێ���ت و تا ئێس���تا ژماره یه ك كه س

ده ستگیركراون.

قاچاغچی غاز له گه ڵ داعشله پ���اڵ قاچاغچێتیی ن���ه وت له نێوان بازرگانان و به رپرس���انی كورد و داعش، له ئێستادا پرسی قاچاغچێتیی غازیشی هاتۆته سه ر به جۆرێك ته نها له رێگه ی مه كت���ه ب خالیده وه له نزی���ك داقوق، رۆژانه زیاتر له هه زار بوتڵ غاز ره وانه ی قه زای حه ویجه و ناحیه كانی ده وروبه ری ره شیان نه وتی له به رانبه ریشدا كراوه و پێ���دراوه ، كه ه���ه ر بوتڵ���ه ی به 35

هه زار دین���ار فرۆش���راوه ، واتا له یه ك رۆژدا ه���ه زار بوتڵ غاز ب���ه 35 هه زار دینار فرۆش���رابێت، ك���ه به پێی وته ی به ڕێوه ب���ه ری پڕكردنی حه مدان عه لی غ���از له كۆمپانیای نه وت���ی باكور، هه ر بوتڵه غازێك به نرخ���ی 4 هه زار دینار غ���از دابه ش���كردنی به بریكاره كان���ی ده فرۆشرێت و له سه رجه م پارێزگاكانیشدا بریكاره كان ده بێ���ت به 6 هه زار و 250 دینار به هاواڵتییانی بفرۆش���نه وه ، واتا له هه ر بوتڵه غازێك بڕی 31 هه زار دینار خێر ده ك���ه ن، واتا ته نها له و رێگه یه وه رۆژانه )35 ملیۆن دینار(ه و له و بڕه ش

(31 ملیۆن دینار(ی خێره .له الیه كی تری���ش رۆژانه نزیكه ی )6 هه زار( بوت���ڵ غ���از دیارنامێنێت، كه به پێ���ی زانیاریه كان بۆ داعش ده ڕوات و قاچاغچێتیی پێ���وه ده كرێت، به وته ی به ڕێوه به ری كۆمپانی���ای نه وتی باكور )به گش���تیی 14 هه زار بوتڵ غاز به شی پێویستییه كانی كه ركوك ده كات، به اڵم كۆمپانیای غازی باكور له ئێستادا زیاتر له 20 ه���ه زار بوتڵی غاز ب���ۆ كه ركوك پڕ ده كات و هێش���تا به شی ناكات، واتا رۆژانه نزیكه ی )6 هه زار( دیارنامێنێت. واتا س���ه رجه می پاره ی ئه و )6 هه زار بوتڵ غازه ( رۆژانه ده كاته )210 ملیۆن دینار( و مانگانه ده كاته )6 ملیار و 300

ملیۆن دینار(.

بازرگانیی چه ك و ئۆتۆمبیل له گه ڵ داعش

فرۆش���تن و ده نگ���ۆی له ئێس���تادا قاچاغچێتی���ی چه ك به داع���ش هه یه ، به وه ی له چه ن���د رۆژی رابردودا گومان له رێگه نه دان به نیشتنه وه ی فرۆكه یه ك له فرۆكه خانه ی س���لێمانی و نیشتنه وه ی فڕێدانه ده نگ���ۆی ه���اوكات له به غدا، خ���واره وه ی چه ندی���ن ك���ه ل و په ل بۆ

داعش له جه له والو س���ه عدیه ، هه ندێك س���ه رچاوه ئاماژه ب���ه وه ده كه ن ئه و هه واڵنه بۆ فرۆشتنی چه ك و ته قه مه نیی بوه به داعش، ئه مه س���ه ره ڕای ئه وه ی له رێی قاچاغچی���ه وه چه ندینجار چه ك

فرۆشراوه به داعش.ئه مه س���ه ره ڕای ئ���ه وه ی بازرگانان ك���ورد به رپرس���انی به پاڵپش���تیی له كه ركوك���ه وه زیات���ر ل���ه )2 هه زار ئۆتۆمبیل���ی ده بڵ كابینه (ی���ان بردوه ب���ۆ داعش ك���ه هه ریه كه ی ب���ه )30 دراوه ت���ه ك���ڕراوه و دۆالر ) ه���ه زار داعش و له به رامب���ه ردا ته نكه ری نه وتی ره ش���یان وه رگرتوه ، وات���ا )2 هه زار ( ئۆتۆمبی���ل كه هه ریه ك���ه ی به )30 ه���ه زار( دۆالر دراوه هه م���وی ده كاته (60 ملی���ۆن( دۆالر، وات���ا )6 هه زار( ده فت���ه ر دۆالر، كه ئ���ه و ئۆتۆمبیالنه س���ه رمایه داره وه ژماره یه ك له الی���ه ن نه داوه ، به شێكیش���یان پاره ی براون و ئۆتۆمبێ���ل پێش���ه نگایه كی له ه���ه ر وه رگرتوه و ئۆتۆمبیلی���ان ژماره ی���ه ك له سه ر متمانه پاره یان نه داوه و خاوه ن به و ته واویان متمانه ی پێشانگاكانیش به رپرس و سه رمایه دارانه هه بوه به وه ی سه رمایه داری ناس���راون له كوردستان، بۆیه ئێس���تا كێش���ه یه كی گه وره له ناو پێش���انگاكانی ئۆتۆمبیل دروس���تبوه و ناوێرن باس���ی بكه ن و پاره كانیش���یان

فه وتاوه .

كێ له پشت بازرگانیه وه یه له گه ڵ داعش

هه رچه ن���ده لیژن���ه ی ن���ه وت و غازی ژماره ی���ه ك كوردس���تان په رله مان���ی له گه ڵ بازرگانی���ی تۆمه تب���اری ناوی داعش خس���تۆته به رده ستی وه زاره تی ناوخ���ۆو پێش���مه رگه و به پێ���ی وته ی وای به رپرس���ی په رله مانتارێكی���ش

تێدای���ه ك���ه مه گ���ه ر هه ر س���ه رۆكی بشكێت، به سه ریاندا ده سه اڵتی هه رێم ن���ه ك ه���ه ر بازرگانیی ن���ه وت به پێی داعش له گه ڵ بازرگانی���ی زانیاریه كان به س���ه ر س���ێ توێ���ژدا دابه ش���بون، حزبیی به رپرسی ژماره یه ك یه كه میان هه یه ، له بازرگانیه كه دا بااڵده س���تییان له دوای ئه وانیش ژماره یه ك به رپرس���ی ئه منیی ب���ااڵ كه نزیك���ن له به ره كانی جه نگ و ئ���ه وان رێگه یان خۆش���كردوه بۆ بازرگانیه كه ، ئه گه ر ئه وان رێگه یان ت���ه واوی س���نوری هه رێم نه دابێ���ت، بازگه ی به پێش���مه رگه و داعش له گه ڵ براوه ؟ له كوێوه ته نراوه ، پێش���مه رگه سێیه میش���یان ژماره یه ك سه رمایه داره كه هه وڵی س���اغكردنه وه ی ئه و نه وته ره شه یان داوه و ئۆتۆمبێلیان بۆ داعش

په یداكردوه .ب���ه و پێی���ه ش له بازرگانی���ی نێوان به رپرس���ان و داعش رۆژان���ه بایی )1 ملیۆن و 400 هه زار دۆالر( له نه وتی ره ش و (210 ملیۆن( دینار له قاچاغچێتیی غاز له گه ڵ داعش كراوه و له س���ێ مانگیشدا (60 ملیۆن دۆالر( ئۆتۆمبیل فرۆشراوه

به داعش. بۆی���ه ئ���ه و بازرگانی���ه ده چێت���ه چوارچێوه ی خیانه تی نیش���تیمانیه وه ، به وه ی كه س���ێك بتوانێت قاچاغچێتیی وه ك سه رس���ه ختی دوژمنێكی له گه ڵ داع���ش ب���كات ئاماده ش���ه س���ه وداو قاچاغچێتیی به خاكه كه ش���یه وه بكات و گومان ده كرێت به ش���ێك له شكس���تی پێش���مه رگه په یوه ندی���ی به س���ه ودای نێوان داعش و ئه و س���ه ركرده ئه منیی و سه ربازیانه وه هه بێت، ئه مه له كاتێكدایه به پێی ئاماره ناڕه س���میه كان له شه ڕی داعش���دا تا ئێس���تا )250( پێشمه رگه شه هید بون و زیاتر له )هه زارو 500(ی

دیكه ش بریندار بون.

رۆژانه نزیكه ی (6 هه زار( بوتڵ غاز دیارنامێنێت

كه به پێی زانیاریه كان بۆ داعش ده ڕوات و

قاچاغچێتیی پێوه ده كرێت

كه سێك بتوانێت قاچاغچێتیی

له گه ڵ دوژمنێكی سه رسه ختی

وه ك داعش بكات ئاماده شه سه وداو

قاچاغچێتیی به خاكه كه شیه وه

بكات

ئا: هانا چۆمانی

راوه ستان و خۆڕاگریی په كه كه له به رامبه ر داعش و داكۆكیكردنی

سه رسه ختانه ی له كه مایه تییه ئایینی و نه ته وه ییه كان و كرانه وه ی به ڕوی ژنان و

داكۆكیكردن له مافه كانیان، سه رنجی هه مو دنیای به ره و الی خۆی راكێشاوه ،

رۆژ به ڕۆژ ژماره ی ئه وانه ی داوای هێنانه ده ری په كه كه له لیستی تیرۆر

ده كه ن له زیادبوندایه .

له س���اڵی 2003ه وه ، واڵتان���ی په یمانی ناساندوه ، به تیرۆریست په كه كه یان ناتۆ ل���ه دژی به رژه وه ندیه كانی به وپێیه ی كه ئ���ه وان هه نگاوی ن���اوه و بۆ گه یش���تنه توندوتیژی���ی رێگ���ه ی ئامانجه كان���ی گرتوه ته به رو كاری نه شیاوی ئه نجامداوه ، به ره نگاربون���ه وه ی ماوه یه ك���ه ب���ه اڵم

سه رسه ختانه ی داعش له الیه ن په كه كه وه ، ئه و روانینه ی واڵتانی رۆژئاوای به رامبه ر

به م هێزه گۆڕیوه .ده مه���ات عه گی���د وته بێ���ژی پارت���ی كرێكارانی كوردستان به ئاوێنه ی راگه یاند كه سه ره تاكانی هێنانه ده ره وه ی په كه كه له لیستی تیرۆر ده مێكه ده ستیپێكردوه و ئێس���تا له قۆناغ���ی به پراكتیزه كردندایه ، چونكه دنی���ا ئه وه ی ب���ۆ ده ركه وت كه پارت���ی كرێكاران���ی كوردس���تان كێیه و ئامانجی چیه و بۆچی ش���ه ڕ ده كات له و پێناوه ش توركیای خسته دۆخێكی وا كه تیرۆریستان تیرۆریسته و پشتگیریی ئه و ده كات نه ك ئێمه، داعش وه ك نمونه یه كی

زیندوی راستی ئه م بۆچونه یه .ده مه���ات وت���ی "له ئه وروپ���ا چاالكیی به رده وام���ن و تێگه یش���تنی ئه مه ری���كاو ئه وروپ���ا به ته واوه ت���ی گ���ۆڕا به رامبه ر به په كه ك���ه چونك���ه له جه نگ���ی داعش

ش���ه هیدو برینداری دا، خه ڵكی سیڤیلی له كۆمه ڵكوژی���ی ش���نگالی پاراس���ت، گه وره تر پاراست، ئه و به رۆح پارێزگاریی له هاواڵتیان كرد دژی گروپێكی گه وره ی چه كداریی توندڕه و كه ئێستا جیهان دژی

وه ستاوه ".وتیشی "هێشتنه وه ی په كه كه له لیستی تیرۆر گه وره ترین ناحه قیی و ناعه داله تیه، چونكه تیرۆریست دیاره كێیه ، ئه وه ته نیا بڕیارێكی سیاس���یه كه په كه كه خراوه ته لیستی تیرۆره وه و به پێی به رژه وه ندیه كان ئ���ه و بڕیاره یاندا، ئێمه تێده كۆش���ین بۆ ئ���ه وه ی له لیس���تی تیرۆر بێین���ه ده ر و چه ندین كه س���ایه تی و واڵت���ی گه وره ش گه یش���تنه ئ���ه وه ی روی راس���ته قینه ی پارتی كرێكارانی كوردس���تان ببینن كه ئه و حزب���ه داكۆكیكاره له خه ڵك و كار بۆ به ده ستهێنانی مافی گه لێكی زوڵملێكراو

ده كات".

"په‌كه‌كه‌‌له‌لیستی‌تیرۆره‌وه‌‌بۆ‌لیستی‌ڕوبه‌ڕوبونه‌وه‌ی‌تیرۆر"

5(452( سێشه ممه 2014/11/11په‌رله‌مان

"له‌ئاماده‌كردنی‌‌پرۆژه‌‌یاساكاندا‌كه‌مینه‌كان‌په‌راوێز‌ده‌خرێن" ئا: هــانــا چۆمانی

فراكسیۆنه بچوكه كانی په رله مانی كوردستان جه خت له سه ر ئه وه ده كه ن

كه له ئاماده كردنی پڕۆژه یاساكاندا وه ك پێویست راوێژیان پێناكرێت.

ســـه رۆكی فراكســـیۆنی ئه نجومه نی گه لـــی كلدانـــی و ســـریانی ئاشـــوری "وحیـــده یاقو هرمز" باس له وه ده كات كه كێشـــه ی ئه وان ئه وه یه هه ر كاتێك پرۆژه یاسایه ك پێشكه شی سه رۆكایه تی په رله مان بكه ن پێیانده ڵێن پێویســـته فراكســـیۆنه گه وره كان واژۆی له ســـه ر بكـــه ن ئـــه وه ش ئـــه رك و كاری ئه وان به ئاوێنـــه ی هرمـــز ده كات، قـــورس راگه یاند كه "فراكسیۆنه گه وره كان واژۆ له ســـه ر هه مو پرۆژه یاســـایه ك ناكه ن هه رچه نده تاكو ئێســـتاش هاوكارییان كردوین، به اڵم بۆ نمونه له ســـه ر پرۆژه یاســـای هه ڵبژاردنی لیژنه ی كۆمسیۆن هیچ حیسابێك بۆ ئێمه نه كرا و نوێنه ری ئێمه ی تێدا نه بو، بۆیه بێده نگ نه بوین تا دواتر توانیمان نوێنه رێكمان هه بێـت

له و لیژنه یه ".ئـــه و وتی "ئه وكاتـــه دوای گفتۆگۆ و فراكســـیۆنه كان له گـــه ڵ قســـه كردن توانیمان رازییان بكه ین كه واژۆ له سه ر داواكاریه كـــه ی ئێمه بكـــه ن بۆ ئه وه ی بخرێتـــه كاری په رله مانـــه وه ، به اڵم بۆ یان یاسایه ك پرۆژه پێشكه شـــكردنی بڕیارێك پێشـــتر پرس به ئێمه ناكرێت واتا ته نیا ده نگدانه كه ده بێـته هی ئێمه بۆیه ئێمه زۆرجار ده نگ نه به به ڵی نه

به نه خێر ده ده ین".ئه وه ته نها فراكســـیۆنی كه مینه كان نین بـــه و جـــۆره مامه ڵه یـــان له گه ڵ ده كرێـــت، به ڵكـــو به پێـــی لێدوانـــی فراكسیۆنه بچوكه كان ئه وانیش هه مان

مامه ڵه یان له گه ڵ ده كرێت.باپیـــر كامه ال ســـڵێمان ســـه رۆكی فراكسیۆنی ئاراسته ی سێیه م به ئاوێنه ی راگه یاند كـــه "به داخه وه فراكســـیۆنه گه وره كان ته نها ئه وكاته پێویســـتیان به وانه كه ئـــه وان لێیانده بێته كێبڕكێ تاكو پرۆژه یاساكه یان جێبه جێ بكرێت به ڵكو له په رله مانـــدا و بتوانن زۆرینه ی

یان 50 +1 به ده ستبهێنن.باپیـــر وتی "بۆ ئـــه وه ی ئێمه ده نگ به الیه نێـــك بده یـــن لـــه دژی الیه نێكی تر هه مـــو شـــتێك ده كـــه ن ئه گه رنا ئـــه وان بـــۆ هیـــچ یاســـا و پرۆژه یه ك پێشـــتر هه ماهه نگیـــی له گـــه ڵ ئێمه

وه كو فراكســـیۆنه بچوكـــه كان ناكه ن و له پێكهێنانی ناكه نـــه وه و ئاگادارمـــان لیژنه كانیش هه ر وایه ، ئه وان جیاوازتر ســـه یری ئێمـــه ده كه ن چونكـــه ئێمه ڕێژه كه مان كه مه به اڵم له ناو په رله مان

ئێمه ش فراكسیۆنین".وتیشـــی "لـــه زۆر لیژنـــه و یاســـادا بێئـــاگاداری ئێمـــه له نێـــوان خۆیاندا ڕێكده كـــه ون و هه ر واده زانـــن كه ئێمه هـــه ر نیـــن بـــۆ نمونـــه له پێكهێنانی لیژنه ی هه ڵبژاردنـــی لیژنه ی كاتی بۆ دیارییكردنـــی كۆمســـیۆن، ئه وان هه ر به ناوی خۆیان كه سه كانیان دابه شكردوه كه لیژنه كه له 9 كه س پێكدێت كه چی ئێمـــه ش هاتینه ده نگ كه بۆچی ته نها ئه و پێنج الیه نه هـــه ن له ناو په رله مان ئـــه ی الیه نه كانی تر، بۆیـــه بڕیارماندا لێـــی بێده نگ هه ڵوێســـتمان هه بێت و

نه بین". الیه نی توركمانیش ده ڵێن ره خنه ی زۆرو تێبینیـــی زۆریان هه یه له ســـه ر كاره كانـــی په رله مـــان، چونكه ئه وان پێكهاته ی دوه من له كوردستان، كه چی له زۆربه ی پرۆژه یاساو بڕیاره گرنگه كان پـــرس و ڕامان پێناكرێـــت و ئاگاداریش

ناكرێینه وه .مونا نه بی نادر سه رۆكی فراكسیۆنی به ئاوێنه ی توركمانیـــی پێشـــكه وتنی راگه یاند كـــه "هه ندێكجار ئه گه ر له به ر نیسابی قانونی نه بێت هه ر حیسابمان بۆ ناكرێت، به اڵم بۆ ئه وه ی یاساكه یان په كی نه كه وێت داوای واژۆو ده نگدانمان لێده كه ن ئه گه رنا زۆربه ی جار تاكو پێش

ده نگدان پرۆژه یاساكه ش نابینین" .مونا وتـــی "ئه وان كه فراكســـیۆنی بچوكـــن هه رچه نـــده له نـــاو په رله مان فراكسیۆنی كه مینه و زۆرینه نیه هه مو هه ر فراكســـیۆنه و تـــه واو كه چی هیچ كاتێك بۆ مه سه له ی فكره ی به رنامه ی پڕۆژه یاساكان نه له گه ڵمان باسده كرێت پێشتر نه پێش پێشكه شكردنی پرۆژه یاســـایه كه پرســـمان پێده كرێت و ڕای

ئێمه له وباره یه وه وه رده گیرێت".لیســـتی فراكســـیۆنی ســـه رۆكی پێشـــكه وتنی توركمانـــی ئاماژه شـــی بـــه وه دا كـــه زۆرجار پڕۆژه یاســـایان هێناوه ته الیان تا واژۆی له ســـه ر بكه ن یان ده نگی له ســـه ر بده ن كه پێشـــتر هه ر نه شـــیانبینیون و نه شـــمانزانیوه ، له ئه نجامدا نـــه به به ڵێ نـــه به نه خێر

ده نگیان بۆی داوه ، چونكه فریاناكه ون بیخوێننه وه یان لێكدانه وه ی بۆ بكه ن و ئـــه و وتـــی "پێش هه ڵیبســـه نگێنن، پێشكه شـــكردنی یاســـاكه حیساب بۆ ئێمه نه كـــراوه بۆیه ده نگی بۆ ناده ین، چونكـــه لێـــره حكومه تـــی هه مومانه كه مینه و زۆرینـــه نیه ، ئه بێت ره چاوی ئه وه بكرێت ئێمه ش فراكســـیۆنین خۆ ئه مه ده نگدان نیه ئه بێـت هه مو شتێك به ته وافوق بێت، بـــه اڵم به داخه وه كه

وانیه ".وتیشـــی "به هۆی ئـــه وه ی 5 حزبه ســـه ره كیه كه پارتی یه كێتیی و گۆڕان و كۆمـــه ڵ و یه كگرتـــوی ئیســـامیی كه په رله مـــان كورســـیه كانی زۆرینـــه ی پێكده هێنن ته واوی پۆســـت و لیژنه كان ته نیـــا هه ڵده بژێـــرن و له نێوخۆیانـــدا به چاوی به شـــدار ســـه یری فراكسیۆنه بچوكـــه كان ده كه ن له كاتێكدا ئه وانیش ده نگده رانیانـــن و ده نگـــی خاوه نـــی هاواڵتـــی ئـــه م واڵتـــه ن، وه ك هـــه ر هاواڵتییه ك خاوه نی ته واوی ئه و ماف و ئیمتیازاتانه ن كه ئه وانـــی تر هه یانه ، بۆیه توشی نائومێدیی بون له م خوله ی

په رله مان".

عەبدولڕەحمان عەلی ڕەزا*

بەپێـــی یاســـاکانی هەرێـــم )یاســـا پەرلەمانی پەیوەندیدارەکان(ئەرکەکانی کوردســـتان بریتین لە:دەرکردنی یاساو چاودێریکردنی بەدواداچون و بڕیارەکان و دەسەاڵتی جێبەجێکردن و متمانەبەخشین بەحکومـــەت و ســـەندنەوەی متمانە لێی لەگەڵ پەســـەندکردنی بودجەی گشتیی هەرێـــم . بـــۆ یەکەمینجاریش لە 5-19-1992هەڵبـــژاردن ئەنجامـــدراو یەکەمین خولی پەرلەمان لەکوردستان هەڵبژێررا، پەرلەمانی کوردســـتان تا ئێســـتا چوار خولـــی هەڵبژاردنی کردوەو ســـاڵێکیش بەســـەر خولی چوارەمدا گوزەری کردوە لەخولی پەرلەمان دەبوایـــە هەرچەندە شەشەمدابوایە، ئەوەی لێرەدا دەمانەوێت قســـەی لەســـەر بکەین ســـەرەڕای ئەو بارودۆخ و تەنگەژە زۆرو زەوەندانەی کە ڕوبـــەڕوی هەرێم و ناوچەکـــە بونەتەوەو وایانکـــردوە کوردســـتان بەقەیرانەکانی ئابوریی و ســـەربازیی و سیاســـیی بڕوات کـــە بمانەوێت و نەمانەوێت ڕاســـتەوخۆ کارەکانی ســـەر کردوەتە کاریگەریـــی ســـەرقاڵکردنی کوردستان و پەرلەمانی بەبارودۆخەکـــەوە، پەرلەمانتارانیـــش ســـەرەڕای ئەمانـــە ئـــەوەی هەســـتی جیاوازییەکە چەنـــد بونـــی پێدەکرێت لەنێوان خولی چوارو خولەکانی دیکەی پەرلەمانـــدا کە بەهەمیشـــەیی لەالیەن ئەندامێکـــی مەکتەبی سیاســـیی هەردو پارتی بااڵدەستی پێشوەوە بەڕێوەبراوە یاخود سەرۆکایەتی کراوە، بەپێچەوانەی خولـــی چوار کە گەنجێکـــی ئەکادیمیی دەکات. پەرلەمـــان ســـەرۆکایەتی بۆیە لێـــرەدا تەنها چەنـــد جیاوازییەک دەخەینەڕو بۆ خوێنەران کە بریتین لە:

گواســـتنەوەی شـــەفافیەت و *پەرلەمانی دانیشـــتنەکانی ڕاستەوخۆی کوردســـتان بۆ دەزگاکانـــی ڕاگەیاندن، ئەوەی بـــۆ لەئـــارادان هەوڵەکانیـــش پەرلەمانیش لیژنەکانی دانیشـــتنەکانی تەنانـــەت پەخشـــبکرێن و ڕاســـتەوخۆ هەبێـــت بۆیـــان ڕاگەیاندنکارانیـــش لەدانیشـــتنی لیژنـــەکان ئامادەبونیـــان هەبێت، کە ئەمە ڕاستەوخۆ پێچەوانەی خولەکانی پێشـــوترە کە هەندێجار نەک دانیشـــتنەکان پەخش نەدەکران بەڵکو شوشەی پەنجەرەکانیش ڕەش دەکرانەوە

.* گرفتێکـــی گەورەی تری خولەکانی ســـاتی کات و کـــە ئەوەبـــو ڕابـــردو دانیشتنەکانی پەرلەمان دیاریکراو نەبون، پەرلەمانتاران لەئێستادا سەرجەم بەاڵم ئاگادارن و تەنانەت خشـــتەیەک دراوەتە پەرلەمانتاران کە کۆبونەوەی لیژنەکانی

پەرلەمانیشی تێدا دیاریکراوە.* ســـود وەرگرتن لەتواناو لێهاتویی

دابەشکردنیان ڕاوێژکارەکانی پەرلەمان و بەسەر لیژنەکانداو دابەشکردنی کارەکان بۆیـــان، جگە لـــەوەی کە لەئێســـتادا ڕاوێژکاری تێدا نیە کە موچەی ڕاوێژکاریی وەربگرێت لەگەڵ موچەی خانەنشینیی.

* جیاوازینەکردن لەنێوان فراکسیۆنە جیاوازەکاندا یەکێکی ترە لەخەســـڵەتە تەنانـــەت خولـــە، ئـــەم جوانەکانـــی لەخستنەکاری پڕۆژە یاساو بڕیاردا هیچ

فراکسیۆنێک فەرامۆش نەکراوە.* دەرکردنـــی هەنـــدێ یاســـا کـــە سااڵنێکە خولەکانی ڕابردو نەیاندەتوانی بیخەنە بەرنامەی کارەوە، یان خراونەتە بەرنامەی کارەوە بـــەاڵم ڕەتکراونەتەوە

بەبیانوی جیاجیا.* ڕاستە لەمســـاڵی خولی چوارەمدا تەنها ٦ یاســـا دەرکراون کە ســـیانیان هەموار بون بەاڵم چەندین بڕیاری گرنگ و مێژویی تێدا دران لەوانە بڕیارەکانی ژمارە (1٨ و19(ی تایبەت بەهێزەکانی ناوخۆو کوردســـتان، پێشـــمەرگەی هێزەکانی

هەروەها بڕیاری ژمـــارە 24 کە تایبەت لەگەڵ مامەڵەکـــردن بەشـــێوازی بـــو کانتۆنەکانی ڕۆژئاوا بەهەر شێوەیەک کە خۆیـــان دەیانەوێت، ئەمە جگە لەدوایین بڕیاری پەرلەمانی کوردستان لەبەرواری 22- 10 -2014، کـــە تێیـــدا بڕیـــاردرا هێزی پێشـــمەرگەی کوردستان بنێررێت بـــۆ کۆبانی بـــۆ هاوکاریکردنی کوردانی

ڕۆژئاوا.* هەوڵـــدان بـــۆ بەمەرجەعکردنـــی هەڵهێناوە، باشـــی هەنگاوی پەرلەمان پەیوەندیـــی دروســـتکردنی له گـــه ڵ دروســـت لەگەڵ پـــارت و ڕێکخراوەکانی باکورو ڕۆژئاوای کوردســـتان و بەفەرمیی لەپەرلەمانـــی پێشـــوازییلێکردنیان خولی گەشـــی خاڵێکـــی کوردســـتان

ئێستایە.* دروســـتکردنی ســـێ لیژنـــەی تر بۆ لیژنـــە هەمیشـــەییەکانی پەرلەمانی

کوردستان لەم خولەدا بەناوەکانیجێناکۆکەکانـــی ناوچـــە )لیژنـــەی

دەرەوەی ئیـــدارەی هەرێـــم و لیژنـــەی کوردیی و ڕەوەنـــدی پەیوەندییـــەکان و لیژنەیەکیش بۆ کاروباری پەرلەمان( کە لیژنەی سێهەمیان دەبێتە هۆکارێکی باش بۆ باش بەڕێوەچونی کارەکانی پەرلەمان و پەرلەمان، کارەکانـــی وردی چاودێریی هەروەهـــا کردنـــەوەی نوســـینگەیەکی کەرکوک لەشاری کوردستان پەرلەمانی زیاتری گرنگیپێدانـــی نیشـــانەی کـــە پردێکـــی دروســـتکردنی کەرکـــوک و لەنێوان شاری کەرکوک و پەیوەندیشـــە پەرلەمانی کوردســـتان كه یەکێکی ترە لەکارەکانـــی خولی چوارەمی پەرلەمانی

کوردستان.ئەمانە هەندێ جیاوازیی ڕونن لەنێوان یەک ســـاڵی خولی چوارەم و خولەکانی تـــری پەرلەمانـــی کوردســـتان، نابێت هەنـــدێ لەکارەکانی خولەکانی ڕابردوش نادیـــدە بگیرێن و بوترێـــت کاری باش و پڕۆژە یاســـاو بڕیاری باش دەرنەکراون، بەاڵم دەکرا کاری زۆر باشـــترو پڕۆژەی گشـــتگیرتر دەربچوێنرایـــە. لەکۆتاییدا دەمەوێت ئـــەوەش بڵێم لەگەڵ هەندێک گۆڕانکاریی گرنگ لەئێستادا بەاڵم هێشتا کارەکانی پەرلەمان و پەرلەمانتارانیش نە لەئاســـت داخوازیی خەڵکی کوردستاندا بون و نە لەئاســـت تموحی پەرلەمانتاران خۆشـــیاندا، بۆیـــە خوازیارم لەم ســـی ســـاڵەی کارکردنی پەرلەماندا کە ماوە خەڵک خواســـتی نیـــوەی النیکەمـــی بهێنرێتـــە دی و پەرلەمانتارانیـــش کـــە لەکارەکانیان تەواودەبن ویژدانی خۆیان ئاسودە بکەن و زۆرێک لەو بەڵێنانەی کە بەخەڵکی کوردســـتانیان داوە جێبەجێ

بکەن.

*ئەندامی پەرلەمانی کوردستان

له‌په‌رله‌مانه‌وه‌

كارو‌ئه‌ركی‌‌په‌رله‌مانتار‌چییه‌؟

ئاری هه رسین*

پارله مــــان وه ك كۆڵه كه یه كی ســــه ره كی ئه ركانه ی ئــــه م دیموكرات كۆمه ڵگــــه ی له سه ر شــــانه : ئه ركی داڕشــــتنی قانون شــــه رعیه ت ئه ركــــی )قانونگــــوزاری (، پێدانی حكومه ت و چاودێریكردنی ، ئه ركی په سه ندكردنی بودجه )ئابوری (و ئه ركی له دیبه یته كان )به شــــداریكردن سیاسی

له ناوه وه و ده ره وه ی هۆڵی پارله مان(. ئێمه وه ك گه لێك كــــه به درێژایی مێژوو نه بوین، خۆمــــان ده وڵه تــــی خاوه نــــی ئه زمونێكــــی ده وڵه مه ندمــــان له كه لتوری پارله مانتاریدا نیه ، هه ربۆیه ش ئاســــاییه پارله مانتار هه ندێكجار له ئێمه ی هه ندێك به كارێك هه ســــتێت كه ئیشــــی ئه و نیه ، یــــان پارله مــــان به گشــــتی هه ندێكجار

له چوارچێوه ی ئه ركه كانی ده ربچێت.ئیشــــی پارله مانتار ئه ركێكی زۆر گران و زه ریفه ، ئه گه ر ئینســــان هۆشیار نه بێت لێــــره دا زۆر به ئاســــانی ده یبه زێنێــــت. حه زده كه م به كورتی و به چه ند نموونه یه ك باســــی ئه و چاالكیانه بكه م كه ئیشــــی

ئه ندام پارله مان نیه .به نموونــــه ده یهێنینه وه مادام ده ســــته ی نه زاهــــه هه یــــه ، به دواداچــــوون بۆ یه ك حاڵه تی گه نده ڵی و، جه نجاڵ دروستكردن له ســــه ر ئــــه و حاڵه تــــه راگه یاندنه كاندا زیاده یــــه . ئه و كــــرداره دابه زینی ئه ندام له ئه ركه كــــه ی خۆی و رێگرتنه پارله مانه له به ڕێوه بردنــــی نه زاهــــه له ده ســــته ی كاره كانی . له راســــتیدا ئه ركی پارله مانتار ئه وه یــــه چاودێــــر بێــــت به ســــه ر ده زگا ئه وان ئه ركه كانــــی نه ك حكومیــــه كان،

بگرێته ئه ستۆ.مه ســــه له یه كی دیكه تێكه ڵكردنی ئه ركی به داخه وه رۆژنامه نوسیه . پارله مانتاری و به دواداچونێــــك ده بینیــــن هه ندێكجــــار له الیه ن پارله مانتارێكی به ڕێزه وه ده كرێت كــــه زیادتر له ریپۆرتاژێكــــی رۆژنامه وانی ده چێــــت. ئه مه له كاتێكــــدا رۆژنامه نوس میدیاكاره و پارله مانتاریش سیاسه تمه دار.هه ر له سه ر ئه و بابه ته ی پێشوو ئیستێكی دیكه ده كه ین كه پێویســــته هه ڵوێسته ی له ســــه ر بكرێت. مه ســــه له یه كی سیاسی هه ســــتیار كــــه پێویســــتی به دیبه یتــــی جــــددی له ناو هۆڵــــی پارله مــــان هه یه ، ئه سته مه ببرێته ســــه ر په ڕه ی رۆژنامه و شاشــــه ی ته له فیزیۆنــــه كان. چونكه ئه م جۆره كرداره هه ندێكجــــار ده چێته بابی موزایه ده ی سیاســــی و دواجار له شــــه ڕه چه له حانێیه ك زیادتر هیچیتری لێشــــین نابێته وه . موخابن له ئێســــتادا ئینســــان وا هه ســــتده كات كه خه ریكــــه دیبه یتی سیاســــی ، له هۆڵــــی پارله مانــــه وه بــــۆ راگه یاندنه كان ده گوێزرێته وه ، كه ئه مه ش

ئه سته مه .كه سانی سیاســــی ، حیزبه سیاسیه كان و به ڕێوه بــــردن و ئــــاره زوی پارله مــــان، رابه رایه تی كۆمه ڵگه ده كه ن، به داخه وه هه ندێكجــــار ده بینین هه ندێــــك له ئێمه ی بۆچونێكــــی ته ســــلیمی پارله مانتــــار عه فه وی شــــه قام ده بیــــن، له بری ئه وه ی خوێندنه وه مــــان بۆ ئــــه و بۆچونه هه بێت هه وڵــــی ته رجه مه كردنی بده ین بۆ ســــه ر واقیعــــی سیاســــی. هیچ گومــــان له وه دا خزمه تــــكاری سیاســــه تمه دار كــــه نیه چــــاوی بــــه رده وام پێویســــته گه لــــه و له جموجۆڵه كانی ناو كۆمه ڵگه بێت و گوێ بۆ موعانات و بۆچونه كانیان بگرێت، به اڵم ئه گه ر قه راربێت به رده وام خه تی سیاسی حكومــــه ت و پارله مان له ژێــــر كاریگه ری شه قامدا بێت، ئیتر سیاسه تمه دار رابه رو به ڕێوه بــــه ری چییه ؟ ئه گــــه ر وابێت هیچ ناكات و، پارله مان به حكومه ت و پێویست

بژی ئانارشیزم! خه ڵكی كوردســــتان خۆ به خۆڕایی 111 كه ســــیان هه ڵنه بــــژاردوه نوێنه رایه تیان به عه قڵیان متمانــــه ی بكات، حه تمــــه ن هه یه . هه ر بۆیه ش بۆ ئێمه ی پارله مانتار تێبگه ین، له ئه ركه كانمــــان ئه وه ی پێش پێویســــته بزانین ئاخۆ چین ئه و شتانه ی

كه ئیشی ئێمه نیه ؟

*ئه ندامی پارله مانی كوردستان

گۆشه‌یه‌کی‌تایبه‌ته‌‌په‌رله‌مانتاران‌ده‌ینوسن

parlaman.awene@gmail.com

جیاوازییەکانی‌پەرلەمانی‌کوردستان‌لەنێوان‌خولەکانیدا

دانیشتنێکی په رله مانی کوردستان فۆتۆ: هانا

هه ندێكجار ئه گه ر له به ر نیسابی قانونی نه بێت

هه ر حیسابمان بۆ ناكرێت،

به اڵم بۆ ئه وه ی یاساكه یان په كی نه كه وێت داوای

واژۆو ده نگدانمان لێده كه ن

نابێت هەندێ لەکارەکانی خولەکانی ڕابردوش نادیدە بگیرێن و بوترێت کاری باش و پڕۆژە یاساو بڕیاری باش دەرنەکراون،

بەاڵم دەکرا کاری زۆر باشترو پڕۆژەی گشتگیرتر دەربچوێنرایە

تایبه‌ت(452( سێشه ممه 662014/11/11

ویکیلیکس 2006

ئا: هاوكار حسێن

پاش تێپه ڕبونی حه وت ساڵ به سه ر یه كه م حكومه تی "یه كگرتوی " هه رێمی

كوردستاندا، به رپرسانی ئه مه ریكا ملمالنێكانی ناو یه كێتیی نیشتیمانیی كوردستان له سه ر پۆسته كانی ناو ئه و

كابینه یه ئاشكرا ده كه ن، ئاماژه به وه ش ده كه ن كه باڵه سه ره كییه كانی ناو

یه كێتیی له ناكۆكیی قوڵدا بون له سه ر دیاریكردنی كه سێك بۆ جێگری سه رۆكی

حكومه ت.

س���ایتی به ڵگه نامه یه ك���ی به پێ���ی ویكیلیك���س، كه ئاوێنه ده قه ك���ه ی كردوه به كوردیی ، به پرس���انی ئه مه ری���كا له عێراق له كۆبونه وه یه كدا له گه ڵ به رپرس���انی بااڵی ناو پارتی دیموكراتی كوردس���تان، باسیان له چۆنیه تی یه كگرتن���ه وه ی هه ردو ئیداره ی سلێمانی و هه ولێر كردوه و له الیه ن به رپرسه پارتیه كان���ه وه پێیانوتراوه ، "یه كێتیی خۆی یه كالیینه كردوه ته وه له س���ه ر ئه وه ی كه كێ دیاریی ده كات بۆ پۆستی جێگری سه رۆكی حكومه ت. تاڵه بانی ده یه وێت عومه ر فه تاح بێ���ت، به اڵم ناوبراو بۆخۆی حه زی پێی نیه

ئه و ئه ركه وه ربگرێت".ئه مه ریكیه كانیش ئه و هه ڵوێسته ی عومه ر فه ت���اح والێكده ده ن���ه وه ك���ه "ره نگه ئه وه وه ك ئاس���ت نزمیی لێكبدرێته وه بۆ عومه ر فه ت���اح كه له س���ه رۆكی حكومه تی ئیداره ی بكرێت���ه جێگری س���ه رۆكی س���لێمانیه وه

حكومه تی هه رێم("له و به ڵگه نامه یه دا كه مێژوه كه ی بۆ ساڵی 2006 ده گه ڕێته وه ، به رپرسه ئه مه ریكیه كان ئه وه شیان بیستوه كه "تاڵه بانی هانی عومه ر فه تاح ده دات )به پێچه وانه ی ئیراده ی خۆی (، نه وش���یروان مس���ته فا، جێگری سكرتێری له محه مه د گش���تیی یه كێتیی پش���تیوانیی تۆفیق ره حیم ده كات، كۆس���ره ت ره س���وڵ عه لی -یش له گه ڵ ئه وه یه كه ئه رسه الن بایز، ئه و پۆس���ته وه ربگرێت. ئه مه جگه له وه ی

ناوی عیماد ئه حمه دیش ده هێنرێت". ئه وه شیان پاتی به رپرس���ه كانی هاوكات ئاش���كراكردوه كه "ئایه تواڵ عه لی سیستانی خاوه ن���ی بڕێك���ی زۆر پاره ی���ه و هه ندێ���ك له داهاته كه ی له ئێران���ه وه بۆی دێت، به اڵم به ش���ی زۆری س���ه رچاوه كه ی باجی ئاینی

شیعه كانه ".

ده قی به ڵگه نامه كه :06KIRKUK23 : ئای دی

بابه ت: س���ه ردانی ماڵئاوای���ی رێكخه ری هه رێمیی بۆ هه ولێر

ئاوه دانكردن���ه وه ی تیم���ی س���ه رچاوه : هه رێمیی ئه مه ریكا له كه ركوكبه روار: 1ی شوباتی 2006

پۆلێن: زۆر نهێنی پوخته :

رۆژی 29ی كانون���ی دوه می 2006، رێكخ���ه ری هه رێمی���ی له هه ولێر چه ند له گه ڵ سه ردانێكی ماڵئاوایی ئه نجامدا گه وره به رپرس���انی حكومه تی هه رێمی كوردس���تان )ئی���داره ی هه ولێ���ر( كه كوردستانن، دیموكراتی به پارتی سه ر له وانه كه ریم سنجاری ، وه زیری ناوخۆ، هۆشیار س���یوه یلی ، بریكاری وه زیری هاریكاری���ی و كاروباری مرۆڤایه تی ، كه دوات���ر ب���ۆ خوانی نی���وه ڕۆ وه زیریش ئاماده ب���و له گ���ه ڵ محه مه د ئیحس���ان

ئه حمه د، وه زیری مافه كانی مرۆڤ.سیوه یلی پێشنیاریكرد بۆ یارمه تیدانی حكومه تی ئه مه ری���كا به هه ر رێگه یه ك بوه ب���ۆ دامه زراندنی ئۆفیس���ی تیمی ئاوه دانكردن���ه وه ی هه رێمیی ئه مه ریكا له هه ولێر. سیوه یلی و سنجاری باسیان ل���ه وه كرد كه س���ه رۆك تاڵه بانی زۆر له عوم���ه ر فه تاح، س���ه رۆك وه زیرانی س���لێمانی ، هه رێم-ئیداره ی حكومه تی ده كات ب���ۆ ئ���ه وه ی ببێت���ه جێگری سه رۆك وه زیران له كابینه ی یه كگرتوی حكومه تی هه رێمدا، له كاتێكدا كۆسره ت له ئه رسه الن پشتیوانیی عه لی ره سوڵ بایز، به رپرس���ی مه ڵبه ن���دی هه ولێری

یه كێتیی ده كات بۆ ئه و پۆسته .

سیوه یلی وتی :یارمه تیی ئه مه ری���كا ده دات به هه مو ش���ێوه یه ك كه بتوانێت بۆ كردنه وه ی ئۆفیس���ی تیم���ی ئاوه دانكردن���ه وه ی

له هه ولێ���ر، ئه مه ری���كا هه رێمی���ی ئه گ���ه ر بمانه وێت ده توانێ���ت رێنوێنی

به كرێگرتنی شوێن بكات.گرنگتری���ن مه س���ه له ی په یوه س���ت به یه كگرتنه وه ی دو ئیداره یی حكومه تی به س���ه ر كه چ���ی ئه وه ی���ه ، هه رێ���م زۆرو زه وه ندی���ی س���تافه كاندا دێ���ت. یه كێ���ك له بژارده كانی���ش ره نگه ته نها ده س���تكاریكردنی ن���اوی وه زاره ته كان بێت و گوێزانه وه ی هه مو فه رمانبه ره كانی

بێت بۆ ناو وه زاره ته نوێیه كه . ئێس���تا كوردس���تان په رله مان���ی ئاساییه كی ده ركردوه كه رێگه ده دات پۆس���تێكی چه ن���د به دروس���تكردنی نوێی وه ك جێگری س���ه رۆكی هه رێمی س���ه رۆكی جێگ���ری كوردس���تان و به گوێ���ره ی ئه م���ه ش حكوم���ه ت، رێككه وتنی یه كگرتنه وه كه . پۆسته كانی وه ك س���ه رۆك وه زی���ران و جێگره كه ی به ش���ێوه یه كی ئۆتۆماتیك���ی ئاڵوگۆڕ ده كرێ���ن له نێوان پارت���ی دیموكراتی نیش���تیمانیی یه كێتیی كوردس���تان و كوردس���تان له كۆتایی 2007. ئه مه بۆ هه مان پۆس���ته كانی وه ك س���ه رۆكی په رله مان و جێگره كه ش���ی راسته . له م روه وه ، چاوه ڕوانناكرێت كه وه زیره كان ئاڵوگۆڕبكرێ���ن. چاوه ڕوانیش ده كرێت كه وه زیره كان هاوشێوه ی جێگره كانیان

له هه مان حزب دابنرێنه وه .به ده ر له یه كێتی���ی و پارتی ، خه ڵكی داوای بژارده ی دیكه ی حزبی سیاسیی

ده كه ن، به اڵم بۆ چوار تا پێنج س���اڵی داهات���و، باش���تره بۆ كوردس���تان كه هاوپه یمانیه وه حكومه تێك���ی له الیه ن

به ڕێوه ببرێت. خ���ۆی هێش���تا یه كێتی���ی یه كالیینه كردوه ت���ه وه له س���ه ر ئه وه ی ك���ه كێ دیاری���ی ده كات بۆ پۆس���تی جێگری س���ه رۆكی حكومه ت. تاڵه بانی ده یه وێ���ت عومه ر فه ت���اح بێت، به اڵم فه ت���اح بۆخۆی ح���ه زی پێیی نیه ئه و ئه رك���ه وه ربگرێت )تێبین���ی : ره نگه ئه وه به ئاس���ت نزمیی لێكبدرێته وه بۆ عومه ر فه تاح كه له سه رۆكی حكومه تی ئیداره ی س���لێمانیه وه بكرێته جێگری س���ه رۆكی حكومه تی هه رێم(. هاوكات سێ كه سی دیكه ش ناویان ده هێنرێت وه ك كاندید بۆ ئه و پۆس���ته . ئه مه ش بوه ته به ربه ست له به رده م پرۆسه كه دا.یه كگرتن���ه وه ی له رێككه وتن���ی وه زاره تێ���ك هی���چ حكومه ته ك���ه دا به ن���اوی هاریكاری���ی و یارمه تی مرۆیی له خۆناگرێ���ت، چونك���ه ئه م���ه به الی به غ���داوه وه كو وه زاره ت���ی ده ره وه ی كوردیی وایه . به اڵم حكومه ته نوێكه ی هه رێم وه زاره تێكی تایبه ت به كاروباری س���یوه یلی له خۆده گرێ���ت. ده ره وه پێش���بینی وه رگرتنی پۆستێك ده كات له ناو ئه نجومه نی وه زیراندا. )كۆمێنت: رێكوپێك���ی و مامه ڵ���ه ی به گوێ���ره ی ئینگلیزییه باشه كه ی كه چه ند ساڵێك له به ریتانی���ا بوه ، پێش���بینی ده كه ین

په یوه ندی���ی وه ریده گرێ���ت ئ���ه وه ی به كاروباری ده ره وه هه بێت(.

س���وننه عه ره ب���ی پێناچێ���ت ده س���تبه رداری ئ���ه و هه ڵوێس���ته یان ب���ن كه قاچێكی���ان له یاخیبوندا بێت و یه كێكیشیان له ناو پرۆسه ی سیاسییدا، له به رئه وه ی تا ئێستا به باشی سودیان له م���ه وه رگرتوه . )تێبین���ی : وه زیری ماف���ی م���رۆڤ، محه م���ه د ئیحس���ان باس���ی له وه ك���رد كه ئه ی���اد عه الوی یاری به ئاگ���ر ده كات ك���ه خۆده داته پاڵ عه ره بی س���وننه و بنچینه شیعیه عه ره بیه عه لمانیه كه ی خۆیشی ده خاته

مه ترسیه وه (.ئایه ت���واڵ عه لی سیس���تانی خاوه نی بڕێكی زۆر پاره یه ، وه ك ده رده كه وێت سیتڵ و له له نده ن، به ئۆفیس���ه كانیه وه له داهاته ك���ه ی هه ندێ���ك س���یدنی . له ئێرانه وه ی���ه ، ب���ه اڵم به ش���ی زۆری ئاس���نی باج���ی س���ه رچاوه كه ی

شیعه كانه .

كه ریم سنجاری وتی :هه یه كاندی���دی چ���وار یه كێتی���ی بۆ ئ���ه وه ی ببێته جێگری س���ه رۆكی

حكومه ت:سه رۆك تاڵه بانی هانی عومه ر فه تاح، ئیداره ی سلێمانی وه زیرانی س���ه رۆك ئی���راده ی )به پێچه وان���ه ی ده دات خۆی (، هه روه ها نه وش���یروان مسته فا، جێگری س���كرتێری گش���تیی یه كێتیی

پش���تیوانیی له محه مه د تۆفیق ره حیم ده كات، كۆسره ت ره سوڵ عه لی له گه ڵ ئه وه یه كه ئه رس���ه الن بایز، به رپرسی مه ڵبه ن���دی یه كێتی���ی له هه ولێر ئه و پۆس���ته وه ربگرێت. ئه مه جگه له وه ی

ناوی عیماد ئه حمه دیش ده هێنرێت. سنجاری بۆخۆی توشی ئه ركی قورس ده بێته وه له وه ی دام���ه زراوه ئه منیی و هه واڵگرییه كان���ی ه���ه ردو ئیداره ك���ه لیژنه یه كی بڕیاریش���ه یه كبخات���ه وه . هه ركاتێ���ك پێكبهێنرێ���ت هاوب���ه ش یه كگرتوه كه كابینه وه زیرانی سه رۆك

دیاریكرا. بۆ پێكده هێنرێن هاوبه شه كان لیژنه یه كخستنه وه ی سه رپه رش���تی ئه وه ی ئیداره ی سلێمانی و هه ولێر بكه ن، به اڵم

هێشتا پێكنه هێنراون.هه رچه ن���ده وه زیران���ی حكومه ت���ه پاڵێوراوانی ب���ه رده وام یه كگرتوه ك���ه حزبه سیاسییه كانن كه له ژێر فه رمانی س���ه رۆك وه زی���ران و جێگره كه ی دان، به اڵم پێویس���ته جێگ���ری وه زیره كان، به رپرسانی گش���تیه كان و به ڕێوه به ره دیك���ه ی ب���ااڵ له كه س���انی كارام���ه و

پرۆفێشناڵ بن. ك���ه پێش���نیازیكردوه یه كێتی���ی هه ریه كه ی���ان )یه كێتی���ی و پارتی ( بۆ هه ر پۆستێك سێ كاندید دیاریبكه ن، پاشان لیژنه یه ك پێكبهێنرێت له سه رۆك وه زیران و جێگره ك���ه ی و وه زیره كان بۆ

ئه وه ی بڕیاربده ن له سه ریان.

ملمالنێی باڵه كانی ناو یه كێتیی له سه ر پۆسته حكومییه كان، ده گاته گوێی ئه مه ریكا

ئا: ئاوێنه

ده ركردنی بڕیاره كه ی كانتۆنی جزیره له خۆرئاوای كوردستان

سه باره ت به پاراستنی مافه كانی ژنان له و ناوچانه ی به ده ست هێزه

كوردیه كانه وه ن، ده نگدانه وه ی گه وره ی میدیاكانی جیهانی به دوای خۆیدا هێناو وه ك

كاردانه وه یه كیش به رامبه ر بڕیاره كانی چه كدارانی داعش له باره ی ژنانه وه

وه سفده كرێت.

رۆژی یه كشه ممه ی رابردو، به رپرسانی ب����ااڵی كانتۆنی جزی����ره له خۆرئاوای بڕیارێك����ی )س����وریا(، كوردس����تان تایبه تی����ان س����ه باره ت به مافه كان����ی ژنانی كورد و ئه وانه ش له و ناوچه یه دا باس ده ژین، ده رك����رد، چاودێرانیش

له وه ده ك����ه ن ئه و هه نگاوه جه نگێكی ده رونیی ئاشكرایه به رامبه ر تێڕوانینه چه كدارانی ئاینیه كان����ی تون����دڕه وه

ده وڵه تی ئیسالمی ناسراو به داعش.چه كداران����ی داع����ش ك����ه ئێس����تا خه الفه تێك����ی ئیس����المیان به درێژایی به ش����ێك له خاك����ی س����وریا و عێراق له س����ه ره تادا ه����ه ر پێكهێن����اوه ، چه ندین بڕیاریان ده ركرد س����ه باره ت ب����ه وه ی ژنان چۆن پۆش����اكی به ریان بپۆش����ن و جموجوڵ����ی ده ره وه ی ماڵ به ش����ێكی به وت����ه ی كه مبكه ن����ه وه ، ژێرده س����تیان، دانیش����توانی زۆری داعش له هه مو ئه مانه ش����یان پشتیان به ستوه به لێكدانه وه یه كی په ڕگیرانه ی

شه ریعه ت. له به رامب����ه ردا كانتۆن����ی جزی����ره ، كانتۆنه ك����ه ی له س����ێ كه یه كێك����ه خۆرئاوا، بڕیارێكی 30ی خاڵی تایبه ت

به پاراس����تنی ماف����ی ژن����ان ده ركرد و مافه كان����ی روانگ����ه ی به رپرس����انی مرۆڤی����ش له س����وریا به باڵوكردنه وه ی ناوه رۆك����ی بڕیاره كه ب����ۆ ده زگاكانی هه نگاوه له و پێش����وازیی راگه یاندن،

ده كات.ئاژانس����ی رۆیته رز ئ����ه و هه نگاوه ی وه ك كاردانه وه یه ك به رامبه ر تێڕوانینه تونده كانی داعش لێكداته وه سه باره ت

به مافی ژنان.به پێی ناوه رۆكی بڕیاره كه ی كانتۆنی جزیره ، داوای یه كس����انی نێوان ژنان و پیاوان كراوه له گشت كایه كانی ژیانی تایبه تی و گشتیدا، هه روه ها ژنان مافی به ڕێوه بردنی پۆس����تی ئیداریی و كارو

وه رگرتنی موچه و میراتیان هه یه . ئاژانس����ی رۆیته رز ئاماژه ی به وه ش داوه ك����ه هێش����تا رون نی����ه كه ئه و له روی بڕیاره چۆن جێبه جێده كرێت و

قانونیه وه پابه ندبون پێوه ی چۆنه .به ش����ێكی دیكه ی بڕیاره كه تایبه ته به كچ����ان و ب����اس ل����ه وه ك����راوه كه رێگه نادرێ����ت به وه ی كچ����ان له خوار ته مه نی 18 س����اڵیه وه هاوسه رگیریی داوای جگه ل����ه وه ی ئه م����ه بك����ه ن، قه ده غه كردنی فره ژنی كردوه و ده ڵێت، "ژن����ان له به رده م یاس����ادا مافی وه ك یه كی����ان هه یه . ژنان و پی����اوان مافی وه ك یه كیان هه یه له پرس����ی ته اڵقداو هه مو توندوتیژییه كیش به رامبه ر ژنان، به تایبه تی دیاریده ی كوش����تن به ناوی

شه ره فپارێزیه وه ، قه ده غه ده كرێت".كانتۆن����ی جزیره بڕی����اره ی ئ����ه م له كاتێكدای����ه كه م����اوه ی نزیكه ی 2 مانگه ، چه كدارانی داعش گه مارۆیه كی كانتۆنی توندیان خس����توه ته س����ه ر كۆبانی و ش����ه ڕڤانانی ئه و كانتۆنه ش

له به رگرییه كی سه ختدان له دژیان.

بڕیاره كه ی كانتۆنی جزیره له باره ی ژنانه وه ، پێشوازیی لێده كرێت

تاڵه بانی هانی عومه ر فه تاح ده دات و

نه وشیروان مسته فا پشتیوانیی له محه مه د تۆفیق ره حیم ده كات

كۆسره ت ره سوڵ عه لی -یش له گه ڵ

ئه وه یه كه ئه رسه الن بایز ببێته جێگری سه رۆکی حکومه ت

جه الل تاڵه بانی و نه وشیروان مسته فاو کۆسره ت ره سوڵ

ژنایی یه په گه

7 (452( سێشه ممه 2014/11/11 عێراق

ئه‌لبو‌نه‌مرهه ش���ت س���اڵ له مه وبه ر به ره نگاری قاعیده بونه وه ، ماوه ی چه ند مانگێكیشه داع���ش پێش���ڕه وییه كانی له ب���ه رده م وه ستاون، هه واڵی به كۆمه ڵ كوشتنیان هۆزی ده هه ژێنێت: مرۆڤایه تی ویژدانی

ئه لبونه مر.ئه لبو نه مر، یه كێكه له هۆزه كانی خێڵی دلێم، به گوێره ی سه رچاوه مێژوییه كان له كۆندا له واڵتی یه مه ن ژیاون و پاش���ان به ره و عێراق هاتون. له ئێستادا ژماره یان زیاتر له )500( هه زار كه س���ه ، ئه ندامانی ئه م هۆزه له كۆندا سه رقاڵی به خێوكردنی وشتر بون، به اڵم له ئێستادا زیاتر بایه خ

به بازرگانی و وه زیفه ی حكومی ده ده ن.له كۆندا له بیابانی نێوان موسڵ و ئه نبارو س���ه اڵحه دین ژیاون، به اڵم له ئێس���تادا به شێوه یه كی فه رمی له ناحیه ی فوراتی س���ه ر به قه زای هیت ده ژی���ن، هه روه ها ژماره یه كی زۆریان له ناحیه كانی حه دیسه و عانه و ناوچه ی قائیم و س���ه نته ری شاری رومادی و قه زای فه لوجه ی پارێزگای ئه نبار ده ژین. هه روه ها له قه زای بێجی و ناحیه ی سینیه و تكریت له پارێزگای سه اڵحه دین، له ناوچه ی شه رگات و گه یاره و سه نته ری شاری موس���ڵ، ژماره یه كی كه میشیان

له به غدا ده ژین.له باره ی ئ���ه وه ی ن���اوی هۆزه كه یان له چی���ه وه هاتوه ، ش���ێخ نه عیم گه عود كه یه كێكه له س���ه ركرده دیاره كانی ئه م ه���ۆزه ده ڵێت "ئه م ناوه ده گه ڕێته وه بۆ باپیره مان شێخ محه مه د، وه كو چیرۆك و به س���ه رهاته كان ده ماوده م ده یگێڕنه وه له یه كێك له ناوچه كاندا به شمش���ێر سێ پڵنگی كوش���توه و له وكات���ه وه خه ڵكی نازن���اوی "ئه ب���و نه مر"یان به س���ه ردا بڕی���وه و دواتریش بوه ته ن���اوی ته واوی

هۆزه كه مان".له دوای روخانی رژێمی به عس له الیه ن هێزه كانی ئه مه ریكاوه له ساڵی )2003(، رێكخراوی قاعیده ناوچه سوننه نشینه كانی ك���رده مۆڵگه و ب���اره گای خ���ۆی . بۆ له ناوچه كانیان، قاعی���ده ده رپه ڕاندنی له س���ااڵنی )2005 و 2006( زیات���ر له دو هه زار كه سی س���ه ر به هۆزی ئه لبونه مر چه كیان هه ڵگرت و چونه ریزی هێزه كانی

سه حوه و به ره نگاری قاعیده بونه وه .چه كداران���ی راب���ردوه وه له مانگ���ی رێكخراوی ده وڵه تی ئیسالمیی له عێراق و شام ناسراو به "داعش"، كه وتونه ته گیانی ئه ندامانی ئه م هۆزه . به وته ی شێخ نه عیم گه عودی سه رۆك هۆزی ئه لبونه مر، والی داعش له هیت كه ناوی سینان موتعه به ، فه رمانیكردوه به كوشتنی هه مو ئه ندامانی هۆزه ك���ه ی ، به جۆرێك هه ر كه س���ێك بكه وێته به رده ستیان ده یكوژن و جیاوازیی

له نێوان ژن و پیاوو منداڵدا ناكه ن.به پێی راپۆرته رۆژنامه وانیه كانیه كان، ه���ۆكاری په الماردانی ئه م هۆزه له الیه ن داعشه وه ده گه ڕێته وه بۆ ئه وه ی له مانگی ته مموزی ئه مساڵه وه به ره نگاری داعش بونه ت���ه وه ، ئه م���ه ش بوه ت���ه له مپه ر له به رده م پێشڕه وییه كانی داعش. ئه مه جگ���ه له وه ی مانگی راب���ردو ئه ندامانی ئه م ه���ۆزه رێگه یان به نیش���ته جێبونی چه كدارانی داعش له قه زای هیت نه داوه ، بۆی���ه داع���ش بڕیاریداوه تۆڵ���ه ی ئه و

كارانه یان لێبكاته وه .له ئێس���تادا داعش نزیك���ه ی )%80(ی پارێ���زگای ئه نباری به ده س���ته وه یه ، س���ه ره تای مانگی پێشو شارۆچكه كانی هی���ت و كوبه یس���ه یان كۆنترۆڵكرد، كه به رێڕه وی سه ره كیی نێوان سوریاو به غدا داده نرێن. ئه ندامان���ی هۆزی ئه لبونه مر له قه زای هیت )130كم رۆژئاوای به غدا(، ره تیانكردۆته وه به یعه ت به داعش بده ن یان چه ك هه ڵبگرن، یان رێگه یان پێبده ن بچنه گونده نزیكه كان���ی هیته وه ، بۆیه داعش تا ئێس���تا زیاتر له )500( كه سی

ئه ندامی ئه م هۆزه ی كوشتوه .س���ه رۆكی ئ���ه م ه���ۆزه كه ئێس���تا ئه ندام���ی پارله مانی عێراقه و له ش���اری به غدا داده نیشێت، باس له وه ده كات بۆ به ره نگاربونه وه ی داعش له پاره ی خۆیان چه كیان كڕیوه ، تا ئێستاش حكومه تی عێ���راق و هی���چ ده وڵه تێ���ك هاوكاریی نه كردون. هه روه ها ده ڵێت "له ئێس���تادا دوچ���اری هێرش���ێكی دڕندانه ی داعش بوینه ته وه ، كه هه ڕه ش���ه یه كی گه وره یه

له سه ر ژیان و بونمان".

پرۆفایل

ئا: ئیحسان مه ال فوئاد

له ئێستادا دۆسیه ی نه وتی هه رێم بوه ته گرێكوێره ی په یوه ندییه كانی

نێوان هه رێم و ناوه ند، به جۆرێك به غدا داوای داهاته كه ی ده كات و

هه رێمیش ده ڵێت به شی بودجه ی ناوخۆ ناكات. په رله مانتارێكی

یه كگرتو ده ڵێت داهاتی نه و ئه وه نده شه فاف و پاك نییه ، كه دڵمان پێی خۆش بێت و بتوانرێت له داهاته كه ی ژیانی هاواڵتیانی هه رێمی پێ دابین

بكرێت.

له س����ه ره تای ئه مس����اڵه وه كێشه ی بودجه ی هه رێم سه ریهه ڵداوه ، بڕینی به غدا به مه رج����ی ناردنی داهاته كانی ئاماده یه نه وتی هه رێ����م فرۆش����تنی بنێرێ����ت، كوردس����تان بودج����ه ی حكومه تی هه رێمی����ش رایده گه یه نێت له فرۆش����ی نه وت موچه ی هاواڵتیانی هێنده داهاته كه ی به اڵم دابینكردوه ، نییه بودجه ی كوردستان به ته واوه تی

دابین بكات.پارله مانتاری عێراق له فراكس����یۆنی پێیوایه ج����اف، ئه ش����واق پارت����ی سیاس����ه تی نه وت����ی هه رێ����م هی����چ كێش����ه یه كی نییه ، به ڵكو كێش����ه كه سیاسی "عه قڵییه تی بۆ ده گێڕێته وه به غدا، كه تائێس����تا وه ك����و فیدراڵی مامه له ن����اكات، به ڵكو به عه قڵییه تی مه رك����ه زی و وه ك����و پارێزگایه ك نه ك هه رێم مامه له له گه ڵ هه رێم ده كات".

پارت����ی، په رله مانت����اره ی ئ����ه و گه ڕانه وه بۆ پێش س����اڵی )2003( و ده س����به رداربون له سیاسه تی نه وتی هه رێم به "ته نازولكردن له مافی مییله ت" ناوده بات و ده ڵێت "ئه مه ش ناگونجێت". ناوبراو ب����اس له كۆبونه وه یه ك ده كات ك����ه پێش دو هه فته له گ����ه ڵ لیژنه ی سه رچاوه سروش����تییه كانی په رله مان لیژنه كه رایانگه یاندوه ئه نجامیانداوه ، الرییان نییه ل����ه وه ی نه وت له رێگه ی س����ۆمۆوه ن����ه وت هه ن����ارده بكرێت و شه فافییه ت هه بێت، به اڵم به مه رجێك نه بن، كورد مافه كانی ده ستبه رداری وه ك����و له مادده ی )112( ده س����توردا هاتوه . بۆی����ه ده ڵێت "جارێكیتر ملی خۆمان ناخه ینه ژێر ده ستی مالیكی و كه سانی وه كو ئه و، ئاماده ی گفتوگۆین

ته نها له چوارچێوه ی ده ستوردا".ئ����ه و لێدوانه كان����ی له به رانب����ه ر پارله مانتاری پارتیدا، پارله مانتاره ی یه كێتیی نه وزاد ره سوڵ، به پێویستی پێداچون����ه وه هه رێ����م ده زانێ����ت ب����كات و نه وتی����دا به سیاس����ه تی میكانیزمه كانی بگۆڕدرێت و شه فافه تر بێ����ت و ته نه����ا پش����ت به ده وڵه تێك

نه به ستێت له فرۆشتن و ناردنی نه وتدا، چونك����ه "ئ����ه و نه وته نه وت����ی ته نها سه ركرده و ته نها حزبێك نییه ، به ڵكو نه وتی خه ڵكی كوردستانه ، بۆ ئه وه ی بۆ هه مو خه ڵ����ك و عێراق و ناوچه كه و جیه����ان رونبێته وه كه ش����ه فافییه ت هه ی����ه ". وتیش����ی "له ئێس����تادا هیچ به دیلێكی باش����ترمان نییه كه له نێو پرۆس����ه ی سیاس����ی به غدادا نه بین، بۆیه پێویسته به ش����ێوه ی شه فافانه

بچین له گه ڵ به غدا دابنیشین".له مه سه له ی ناردن و فرۆشتنی نه وتی هه رێم����دا، حكومه تی هه رێم پش����ت به مادده ی )112( ده ستور ده به ستێت، كه تیایدا هاتوه حكومه تی فیدراڵی و پێكه وه پارێ����زگاكان هه رێم����ه كان و هه ڵده س����تن به داڕش����تنی سیاسه تی س����تراتیژی نه وت����ی به رهه مهێن����راو، به مه به ستی به ره و پێشبردنی سامانی

نه وت و غاز.ئاشكرای پارتی ، پارله مانتاره كه ی ده كات ل����ه م خول����ه دا هه وڵ����ده ده ن یاس����ای نه وت و غاز په س����ه ند بكه ن، "كێشه ی په س����ه ندكردنی به چونكه نه وت به شێوه یه كی بنه ڕه تی چاره سه ر عێراق پارله مانتاری به اڵم ده كرێت".

له سه ر لیس����تی گۆڕان ئه مین به كر، پێیوای����ه ده بێ����ت له دۆس����ێی نه وتدا رونكردن����ه وه و ش����ه فافییه ت هه بێت و

سیاس����ه تی هه رێ����م رونبكرێت����ه وه ، له به رامبه ردا ده بێت ناوه ندیش ده ست ل����ه وه هه ڵگرێت ك����ه ده یه وێت هه مو دۆس����ێی نه وت له ژێر ده ستی خۆیدا

بێت.به ب����ڕوای به كر، سیاس����ه تی نه وت چه ن����د ش����ه فاف بێ����ت، ئه وه نده ش الیه نه سیاسییه كان پێكه وه ده توانن به رگری����ی لێبكه ن، له ب����اره ی ئه وه ی ئه گه ر كێشه كانی ئێستا هه ر به رده وام بون، ك����ورد ده بێت ده س����تبه رداریی به غدا بێ����ت یان سیاس����ه تی نه وت، پارله مانتاره كه ی گۆڕان ده ڵێت "نابێت چونكه بین، هیچیان ده س����به رداری به غداش، پێویس����ته و نه وتیش����مان له به رئه وه ی تائێس����تا هه رێم به شێكه له عێ����راق و بودجه و موچ����ه ی له وێوه دێت، بایه عی و هێڵه ئاس����مانییه كان و چه ندین بابه تی ت����ر له الیه ن ناوه نده

به ڕێوه ده برێت".س����ه رۆكی خۆی����ه وه ، له الی����ه ن فراكس����یۆنی یه كگرتوی ئیسالمی له پارله مانی عێراق، د.موسه ننا ئه مین، بۆ ئاوێنه ی رونكرده وه كه سیاسه تی نه وت����ی هه رێ����م ل����ه ڕوی ته كنیكی و وه به رهێنان����ه وه س����ه ركه وتو ب����وه ،

به اڵم له ڕوی یاس����ایی و سیاس����ییه وه سه ركه وتو نه بوه ، چونكه "قه یرانێكی گ����ه وره ی به دوای خۆیا هێنا، هه م بۆ

هه رێم و هه م له گه ڵ به غداش".تون����د ره خن����ه ی موس����ه ننا، د. له شه فافییه تی نه وتی هه رێم و ناڕونی داهاته كه ی ده گرێت و ده ڵێت "داهاتی ن����ه وت ئه وه نده ش����ه فاف و پاك نییه كه دڵمان پێی خۆش بێت و بتوانرێت هاواڵتیان����ی ژیان����ی له داهاته ك����ه ی هه رێم پێ دابی����ن بكرێت، هه رچه نده كۆمه ڵێ����ك ژماره به خه ڵك ده وترێت و كۆمه ڵێك ژماره ی گه وره ش له خه ڵك ده ش����اررێته وه ". وتیشی "خوڵقاندنی ئه و قه یرانه له گه ڵ به غدا به بێ بونی به دی����ل و چاره س����ه رێك ب����ۆ خه ڵكی ئاڵۆزتر كوردس����تان، كێش����ه كانمان

ده كات".ده رب����اره ی ئاین����ده ی سیاس����ه تی نه وتی هه رێم، د.موس����ه ننا گه شبین له به رئه وه ی پێیوایه كوردستان نیه و ده وڵه تێكی سه ربه خۆ نییه ، ناتوانێت له سه ر ئه و سیاسه ته ی به رده وامبێت، چونكه "پێده چێت له ئاینده دا دوچاری نێوده وڵه تییش كێش����ه ی هه ندێ����ك

ببینه وه ".

ئا: بارام سوبحی

به هۆی ناكۆكی نێوان كوردو سوننه له الیه ك و شیعه له الیه كی تر، تائێستا په یڕه وی ناوخۆی

ئه نجومه نی وه زیرانی عێراق په سه ند نه كراوه . كوردو سوننه

داواكارن به كشانه وه ی نیوه ی وه زیره كان كابینه ی حكومه ت

هه ڵوه شێته وه ، به اڵم شیعه كان ئه و داوایه ره تده كه نه وه و كه مكردنه وه ی ده سه اڵته كانی سه رۆك وه زیرانیش

به پێچه وانه ی ده ستور ناوده به ن.

له كۆبون����ه وه ی هه فت����ه ی رابردوی ئه نجومه نی وه زیراندا، به هۆی ناكۆكیی نێوان الیه نه سیاسیه كانه وه په یڕه وی ناوخۆی ئه نجومه نه كه په سه ند نه كرا. ب����ۆ پێداچون����ه وه و هه مواركردنه وه ی تێبینی و په یڕه وه كه و جێكردن����ه وه ی لیژنه ی����ه ك الیه ن����ه كان، س����ه رنجی له هه رسێ جێگری س����ه رۆك وه زیران پێكهێنراوه و بڕی����ار وایه له ماوه ی دو

هه فته دا كاره كانیان ته واوبكه ن.دیارتری����ن خاڵ����ی ناكۆك����ی نێوان الیه نه كانیش له باره ی چۆنێتی ده نگدانه له سه ر تێپه ڕاندنی بڕیاره گرنگه كان و هه ڵوه ش����انه وه ی كابینه ی حكومه ت، دوای ئه وه ی نیوه ی وه زیره كان ده ست له كار ده كێشنه وه . هه رچی وه زیرانی كوردو س����وننه یه ، داواكارن ده نگدان

بڕیاره گرنگ و ستراتیژییه كان له سه ر له ن����او ئه نجومه نی وه زیراندا به ڕێژه ی (60%( ده نگ����ی ئاماده ب����وان بێ����ت نی����وه ی به كش����انه وه ی حكوم����ه ت وه زیره كان����ی هه ڵوه ش����ێته وه . به اڵم ش����یعه كان ئه و داوایه ره تده كه نه وه . هه روه ها له ره شنوسی په یڕه وه كه دا، داوای دوباره داڕشتنه وه ی په یكه ره ی ئه میندارێت����ی گش����تی ئه نجومه ن����ی وه زیران و نوسینگه ی سه رۆك وه زیران

كراوه . بڕگ����ه ی س����ێیه می ماده ی به پێی حه وتی ره شنوسی په یڕه وه كه ، بڕیاره گرن����گ و س����تراتیژییه كان بریتین له و بابه تانه ی په یوه س����تن به سه روه ری نیش����تیمانی ، له وان����ه ش بونی هێزی ئه من����ی ده ره كی له عێ����راق و چۆنێتی رێكخستنی ، هه روه ها سنوری ده وڵه ت، په یوه ندییه نێوده وڵه تیه كان، بودجه و

پالنی گه شه پێدانی واڵت.ك����ۆچ و كۆچبه رانی عێراق وه زیری ده رب����از محه م����ه د، رایگه یاند به هۆی ناكۆكی نێوان الیه نه سیاس����یه كانه وه ئه نجومه ن����ی ناوخ����ۆی په ی����ڕه وی وه زیران په س����ه ند نه كراوه . وتیش����ی ناڕه زای����ی به ه����ۆی "دواكه وتنه ك����ه وه زیران����ی س����وننه و ك����ورده وه بوه له س����ه ر هه ندێك له به ندو ماده كانی

ره شنوسی په یڕه وی ناوخۆ".به وت����ه ی ئ����ه و وه زی����ره ك����ورده ، له ه����ه ر س����ێ جێگرانی لیژنه ی����ه ك

س����ه رۆك وه زیرانی عێراق پێكهێنراوه ب����ۆ پێداچون����ه وه و هه مواركردنه وه ی ره شنوس����ه كه و ماوه ی دو هه فته یان بۆ دانراوه ، تاوه كو بتوانن س����ه رنج و تێبینیه كانی تێدا جێ بكه نه وه . به اڵم ب����ه دوری ده زانێت له م����اوه ی ئه و دو ته واوبێت و ره شنوس����ه كه هه فته یه دا بخرێته به رنام����ه ی كاری ئه نجومه نی بكرێ����ت. په س����ه ند وه زیران����ه وه و هۆكاره كه ش����ی گه ڕانده وه بۆ ئه وه ی زۆرب����ه ی وه زیره كان به دۆس����یه كانی كۆچبه رانه وه به رگ����ری و ئاس����ایش و سه رقاڵن، س����ه رباری ناكۆكیه كانیان

له باره ی ره شنوسه كه وه .له ماوه ی چوار ساڵی رابردودا الیه نه زۆریان سیاسیه كانی عێراق ره خنه ی له س����ه رۆك وه زیرانی پێش����و هه بو، به هۆی ئ����ه وه ی ئه نجومه نی وه زیران په س����ه ندكراوی ناوخۆی په یڕه وێكی زۆرین����ه ی هۆی����ه وه ب����ه و نه ب����و، ده س����ه اڵته كان له چنگ����ی س����ه رۆك وه زیران����دا بو. بۆیه له س����ه روبه ندی حكومه تدا نوێی كابینه ی پێكهێنانی عه بادی ، حه ی����ده ر به س����ه رۆكایه تی الیه ن����ه كان به تایبه ت����ی س����وننه كان پێداگریان له سه ر داڕشتنی په یڕه وێكی ناوخۆی نوێ بۆ ئه نجومه نی وه زیرانی

ده كرد.له باره ی ره خنه و ناڕه زایی وه زیرانی پارله مانت����اری س����وننه وه ، ك����وردو ده وڵه ت����ی قان����ون جاس����م محه مه د

جه عف����ه ر، ب����اس ل����ه وه ده كات ئه و الیه نان����ه ده یانه وێت ده س����ه اڵته كانی س����ه رۆك وه زی����ران ك����ه م بكه نه وه ، به تایبه تی له باره ی خستنه ڕوی پڕۆژه هه ندێك له سه ر ده نگدان قانونه كان و له بڕیاره كان، جگه له دابه ش����كردنی هه ندێك له ده س����ه اڵته كانی س����ه رۆك وه زیران له سه ر لیژنه كان. له وباره یه وه وت����ی "ئه و داواكارییان����ه ده بنه هۆی كۆتكردنی ده سه اڵته ده ستورییه كانی

سه رۆك وه زیران".جه عف����ه ر، كه له م����اوه ی دو خولی رابردوی حكومه تدا وه زیر بوه و ئێستا پارله مانت����اره و یه كێك����ه له كه س����ه نزیكه كان����ی نوری مالیكی س����ه رۆك وه زیرانی پێش����وی عێ����راق، جه خت له وه ده كاته وه الیه نه شیعه كان كۆڕان له سه ر ئه وه ی ده نگدان له سه ر پڕۆژه قانونه كان له ناو ئه نجومه نی وه زیراندا هه روه ها بێ����ت، )1+50( به ڕێ����ژه ی ده ڵێت "سورین له سه ر ئه وه ی سه رۆك وه زیران كارنامه ی كۆبونه وه كان دیاری

بكات".داواكارییه كی پارله مانت����اره ئ����ه و دیكه ی وه زیرانی كوردو سوننه ئاشكرا ده كات، ك����ه بریتیه له دابه ش����كردنی ده س����ه اڵته كانی س����ه رۆك وه زی����ران به سه ر س����ه رۆك و جێگره كانیدا، واته له بری س����ه رۆك وه زیران ده س����ته ی سه رۆكایه تی هه بێت، ئه م داواكارییه ش ناوده بات. ده س����تور به پێچه وان����ه ی

ه����ه روه ك سه رس����وڕمانی خۆی له م له كاتێك����دا پیش����اندا، داواكاریی����ه س����ه رجه م الیه نه كان له كابینه ی نوێی

حكومه تدا به شدارن.یه كێك له و خااڵنه ی له ره شنوسی په یڕه وی ئه نجومه نی وه زیراندا هاتوه ، ئه وه یه له م���ه ودوا وه زیری وه كاله ت، ماف���ی دو ده نگ���ی نابێ���ت وه ك���و له س���ه رده می مالیكیدا هه بوه ، به ڵكو ده توانێت ته نها ده نگ بۆ وه زاره ته كه ی خۆی بدات. له وباره یه وه سه ركرده ی دیاری ره وتی سه در و شاره زا له قانون ئه میر كه نانی ، جه خت له و زانیارییه "له م���ه ودوا ده ڵێ���ت ده كات���ه وه و وه زی���ر مافی یه ك ده نگ���ی ده بێت، هه روه ها ده نگدانیش له س���ه ر بڕیاره س���تراتیژییه كان، به زۆرینه ی ره های

ده نگی وه زیره كان ده بێت".ب���ه وه ده كات ئام���اژه كه نان���ی ، به س���ه ر جه وه���ه ری گۆڕان���كاری ناوخ���ۆی په ی���ڕه وی ره شنوس���ی ئه نجومه نی وه زیران���دا نایه ت و ته نها هه ندێك گۆڕانكاری���ی كه م ده كرێت، وتیش���ی "هه مواركردن���ه كان ده بێته جێگرانی كارابون���ی زیات���ر ه���ۆی س���ه رۆك وه زیران و له م���ه ودوا ته نها ش���كڵی نابن، هه روه ها ئه گه ر نیوه ی وه زیره كان بكشێنه وه ، ئه وا حكومه ت هه ڵده وه ش���ێته وه و ده بێت س���ه رۆك كۆمار كه س���ێكی نوێ بۆ پێكهێنانی

حكومه ت رابسپێرێت".

نه‌وت،‌كوردستان‌دوچاری‌‌كێشه‌ی‌‌نێوده‌وڵه‌تیی‌‌ده‌كاته‌وه‌په رله مانتارێكی كورد: جگه له به غدا هیچ به دیلێكی باشترمان نییه

كوردو‌شیعه‌‌له‌سه‌ر‌هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی‌‌كابینه‌كه‌ی‌‌عه‌بادی‌‌ناكۆكن

داهاتی نه وت ئه وه نده شه فاف و

پاك نییه كه دڵمان پێی خۆش

بێت و بتوانرێت له داهاته كه ی ژیانی هاواڵتیانی هه رێمی

پێ دابین بكرێت

ئابوری(452( سێشه ممه 2014/11/11 8ئه‌م‌الپه‌ڕه‌یه‌‌به‌‌سپۆنسه‌ری‌گروپی‌کۆمپانیاکانی‌قه‌یوان‌چاپ‌و‌باڵوده‌کرێته‌وه‌

ئا: ئاسۆ سه راوی

نوێنه ری كۆمه ڵه ی كۆمپانیا و نوسینگه كانی گه شتوگوزاریی له سلێمانی

عه تا ئه نوه ر، باس له وه ده كات، كه رۆیشتنی گه شتیارانی هه رێم بۆ ده ره وه

زۆر كه می نه كردوه ، وه ك ئه و ده ڵێت "به پێی لێكدانه وه كانی ئێمه هه فتانه

له سلێمانیه وه ته نها بۆ واڵتی توركیا زیاتر له هه زار كه س گه شت ده كات".

ساڵێكی نه هات بوگه ش���تیاریی كاروب���اری به ڕێوه ب���ه ری سلێمانی گه شتوگوزاریی له به ڕێوه به رایه تی ده خاته ڕوكه ئه وه حه مه ره حیم، مس���ته فا 2014 بۆ هاتنی گه ش���تیار ساڵێكی نه هات بوه ، هۆكاره كه شی بۆ خراپی دۆخی ئه منیی داگیركردنی دوای به تایبه ت ده گه ڕێنێته وه موسڵ له الیه ن چه كدارانی داعشه وه ، به بڕوای ئه و رۆیش���تنی گه ش���تیارانی له هه رێمه وه به رێژه ی���ه ك ده ره وه به هه مانش���ێوه ب���ۆ كه میك���ردوه ، چونكه "پێش���تر خه ڵكانێك كۆمپانیایه كه وه چه ن���د له رێ���گای هه بون به قیس���ت گه ش���تیان ب���ۆ ده ره وه ده كرد،

به اڵم ئه مس���اڵ نه ك به قیست به حازرییش كه میكردوه ، به اڵم كه مكردنه كه به رێژه یه كی زۆر نییه و هه رچه نده هیچ داتایه كی وردمان له وباره یه وه له به رده س���ت نییه ". وته بێژی ده سته ی گه شتوگوزاری هه رێم نادر رۆستی به هه مانش���ێوه ئه وه ده خات���ه ڕو كه هاتنی له باره ی كه میكردوه ، له مس���اڵدا گه شتیار رۆیشتنی گه شتیاریش بۆ ده ره وه ی هه رێم، وه ك ئه و باسی ئه وه ده كات هیچ ئامارێكیان له وباره یه وه نییه "ئه وه كێشه یه كه خه ریكین له گه ڵ كۆمپانیاكانی گه شتكردن چاره سه ری

ده كه ین".

هۆی چییه گه شتیاری توركیا زۆره ؟گه ش���تیاریی كاروب���اری به ڕێوه ب���ه ری ل���ه 90%ی ك���ه ده كات ل���ه وه ش ب���اس ئه وان���ه ی له هه رێم���ه وه ده ڕۆن���ه ده ره وه به مه به ستی گه ش���تكردن ده ڕۆن، له 10%ی بۆ بازرگانیكردن و زۆرترین گه ش���تیاره كانی هه رێمی���ش زیاتر بۆ توركی���ا ده چن، دوای ئه وێش هه ریه ك له واڵتان���ی لوبنان و ئێران دوبه ی و هیندس���تان دێت، به اڵم زۆرینه ی ئه وانه ی ده ڕۆن بۆ دوبه ی بۆكاری بازرگانیی

ده چن نه ك گه شتكردن.

له باره ی ئه وه ش هۆكاری چییه خه ڵكیی به زۆری���ی ده ڕۆنه توركیا، ئه و وتی "توركیا واڵتێكی گه ش���تیارییه و سه ر ده ریای هه یه و نزیكه و له هه رێمه وه جوگرافییشه وه له ڕوی گه ش���تیاری ئێمه ش كێشه ی خواردنی له و واڵته دا نیه ، جگه له وه كااڵی باشیان هه یه و نرخیشیان بۆ گه شتیارانی ئێمه تاراده یه ك

گونجاوه ".

خه رجیی هه ر گه شتیارێك چه نده ؟خه رجیه كانیشیان به ئاس���تی سه باره ت به بڕوای ئه و رۆیش���تنی ته نها گه شتیارێكی هه رێم بۆ واڵتی توركیا و مانه وه ی بۆ ماوه ی هه فته ی���ه ك له و واڵته دا ئه گ���ه ر زێده ڕۆیی له خه رجیی���دا نه كات نزیك���ه ی 2تا3 هه زار دۆالرده وێت. به پله ی دواهه میش گه شتیاری هه رێ���م بۆ لوبن���ان ده ڕوات ك���ه به وته ی له لوبنانیش ئه و به رپرسه ی گه ش���توگوزار خه رجیی گه ش���تیار نزیكه له وه ی توركیا، چونی گه شتیارانی هه رێم بۆ واڵتێكی وه ك ئێرانیش���زۆره به تایب���ه ت به ه���ۆی كه میی خه رجی���ه وه ك���ه وه ك مس���ته فا ده ڵێ���ت له هه رێمه وه گه ش���تیارانه ی ئه و "زۆرینه ی ده ڕۆنه ئێران به ئۆتۆمبیل ده چن، خه رجیی

هه ر گه شتیارێكیش بۆ هه فته یه ك له $600 زیات���ر نییه ، ئه گ���ه ر كه س���ه كه زێده ڕۆیی كاروباری نه كات".به ڕێوه به ری له خه رجییدا گه شتیاریی سلێمانی ئه وه ش ده خاته ڕو كه ئه مساڵ به به راورد به رابردو"هاتنی گه شتیار

بۆ هه رێم به ڕێژه ی 75% كه میكردوه ".

گه شتكردن بۆ دوبه ی زیاد ده كاتكۆمپانی���ا و كۆمه ڵ���ه ی نوێن���ه ری نوسینگه كانی گه ش���توگوزاریی له سلێمانی عه تا ئه نوه ر باس له وه ده كات له س���نوری نوس���ینگه و40كۆمپانیای س���لێمانی91 گه شتیار و فرۆشتنی بلیتی فڕۆكه هه یه ، هه ر به پێی زانیاریه كانی ئه و زۆرترین گه ش���تیار له سلێمانیه وه بۆ واڵتی توركیا ده چێت، ئه و ده ڵێت "به پێی لێكدانه وه كانی ئێمه هه فتانه له سلێمانیه وه ته نها بۆ واڵتی توركیا زیاتر له هه زار كه س گه شت ده كات، واته مانگانه زیاد له 4هه زار كه س ته نها له رێگای فڕۆكه وه ده چنه ئه و واڵته " ناوبراو ئه وه شی خسته ڕو كه له ئێس���تادا گه ش���تكردن بۆ دوبه ییش زیادیكردوه به تایبه ت له مانگه كانی 12 و1 و2 و چونكه ل���ه و كاتانه دا توركیا زۆر س���ارده به پێچه وان���ه وه كه ش وه���ه وای ئ���ه وێ به و

جۆره نییه . س���ه باره ت به سه ردانی چین و هیندس���تانیش ئه و وتی "گه شته كانی چین هه مو بۆ بازرگانیه و ئه وانه ی هیندستانیش زیاترینی بۆ چاره س���ه ری نه خۆشیه " عه تا ئه نوه ر باس له وه ش ده كات كه گه شتكردن بۆ كاری بازرگانیی به به راورد به ساڵی پێشو

به ڕێژه ی 60% كه میكردوه .

گله ییان هه یه ناوب���راو ئه مه ی به ده رفه تێك زانی تا له م له گله ییه كانیان له به ش���ێك رێگایه وه باس بكات ئه و وتی "ئێمه كاتێك وه ك نوسینگه یان كۆمپانیای بواری گه ش���تیاریی مۆڵه ت له س���لێمانی وه رده گرین، هه مو كاره كانمان له س���لێمانی ت���ه واو ده كه ی���ن، ب���ه اڵم بۆ واژۆو مۆرێ���ك ده مانبه ن���ه هه ولێر كه هیچ پێویس���ت ناكات، جگه له وه كاتێك باجمان لێوه رده گیرێ حسابی ئه وه بۆ ئێمه ده كه ن كه بلیتێكمان فرۆش���توه به 700$له كاتێكدا قازانج���ی ئێمه ل���ه و بلیت���ه 25$، كه چی ئه وان حس���ابی 700$ بۆ ئێم���ه ده كه ن، هه مو ئه و كێشانه مان بۆ قایمقامی سلێمانی باس���كردوه و بڕی���اره هاوكارم���ان بێت بۆ

چاره سه ركردنی ".

گه‌شتیارانی‌‌هه‌رێم‌به‌زۆریی‌‌رو‌له‌كوێ‌‌ده‌كه‌ن‌‌؟رۆیشتنی‌‌گه‌شتیار‌له‌هه‌رێمه‌وه‌‌بۆ‌ده‌ره‌وه‌‌زۆر‌كه‌می‌‌نه‌كردوه‌

ئا: شاهۆ ئه حمه د

به غدا له روی ئه منیی و ئابوریه وه بارودۆخی خراپه هه ربۆیه بۆ

پڕكردنه وه ی ئه و قه یرانه ی توشی هاتوه پێویستی به هه رێمی كوردستان ده بێت،په رله مانتارێكی عێراق ده ڵێت "هه رێمی كوردستان كارتی فشاری

زۆری له به رده ستدایه بۆ ئه وه ی به كاریبهێنێت،به اڵم ده خوازێت

كێشه كان چاره سه ر بكرێن له گه ڵ به غدا، چونكه هێشتا ده رفه ت ماوه "، شاره زایه كی ئابورییش ئاماژه ی به وه ده كات "نازانرێت كورد كه ی و چۆن

ئه و كارته به كارده هێنێت".

نوێنه رانی له ئه نجومه نی په رله مانتار عێراق د.ئ���ه رده الن نوره دین له باره ی ئ���ه و كارتانه ی له به رده س���ت كوردایه به ئاوێنه ی راگه یاند كه كارته كان زۆرن بۆ ئه وه ی كورد به كاریبهێنێت ئه و وتی "كورد ته نها رێگه یه ك نیه ، ئێستا ئێمه پێویست ناكات ئاماژه ی پێبده ین،له به ر ئه وه ی تاكو ئێس���تاش ئێمه به هیوای ئه وه ین هه رێمی كوردستان و حكومه تی عێ���راق بگه ن���ه ئه نجامێ���ك هه روه ها پێم وایه له ماوه ی ئ���ه و مانگه ی ماوه

چاره سه ری كێشه كان بكرێت، ئه وكاته گفتوگۆ له نێوان س���ه رۆكی حكومه تی كوردستان و سه رۆكی حكومه تی عێراق ئه نجامبدرێت هه ر ئ���ه و كاته ش بریار بدرێت له سه ر چاره نوسی په یوه ندیه كانی نێوان هه رێم و به غدا،ئه گه ر هاتو دوای ئه و مانگه نه گه یش���تنه رێكه وتن ئێمه هۆكاره كانی فش���ارمان له به رده س���ته

یه ك به دوای یه ك به كاریده هێنین".ناوب���راو ئاماژه ی ب���ه وه ش كرد كه بارودۆخ���ی ئه من���ی به غدا له ئێس���تا زۆر مه ترس���یداره و هه روه ه���ا الیه نی دارایشی زۆر خراپه ، ئه و وتی "كاتێك ئاڵوگۆڕی حكومه ت ك���را و گۆڕانكاری به س���ه ردا ه���ات ب���ه وه ش حكومه تی پێش���و رێگه ن���ادات به حكومه تی تازه

س���ود له الیه نی دارای���ی ببینێت،هه ر بۆیه كاتێك مالیك���ی كۆتایی پێهات و حكومه ت���ی عه ب���ادی ده س���تبه كاربو له وكات���ه وه بانكه كان توش���ی قه یران بونه وه و پاره ی نه قده كان به رێژه یه كی زۆر زۆر دابه زیبو،بۆ ئه وه ی سولفه یه ك بۆ هه رێمی كوردستان بنێردرێت به غدا پێویستی پاره ی )كاش( هه یه ،پاره ی كاش یش له الی حكومه ته كه ی عه بادی زۆر كه مه ، ئه وه ش به شێكی مانه وه ی

كێشه كه یه تائێستا".س���ه باره ت به س���ه ردانی س���ه رۆكی دارایی وه زی���ری عێ���راق و كۆم���اری هه رێم���ی ب���ۆ عێ���راق حكومه ت���ی كوردس���تان، په رله مانتاره كه ی عێراق تیشكی خسته ر ئه وه ی كه ئه و سه ردانه

په یوه ن���دی به ناردنی موچ���ه وه نه بو ته نها سه ردانێكی ئاس���ای بوه ، بۆیه وت���ی "وه زیری دارای���ی ناتوانێت هیچ س���ولفه یه ك بۆ یه كێك له پارێزگاكان و هه رێمه كان خه رج بكات، ئه گه ر واژوی له س���ه ر س���ه رۆكی حكومه تی عێراق چه كه ك���ه نه بێت،هه ر بۆی���ه من باوه ڕ ناك���ه م به رێز هۆش���یار زێباری رێگه ر بێت له به رامبه ر س���ه رفكردنی موچه ی فه رمانب���ه ران، به ڵكو ب���ه پێچه وانه وه هه میش���ه هه وڵ���ی ناردن���ی بودجه ی

هه رێمی كوردستان ده دات".نوێنه رانی له ئه نجومه نی په رله مانتار عێراق ئه حمه دی حاجی ره شید له باره ی به بیانوه كان���ی به غدا بۆ ره وانه كردنی موچه ی هه رێمی كوردستان ئه وه ی بۆ

ئاوێنه رونك���رده وه كه به غدا به رونی و دیاری كرداوی هیچ���ی نه وتوه ، به اڵم ناوه رۆكه ك���ه ی ئه وه یه كه س���ه رجه م داهات���ه ناوخۆی���ه كان و داهاتی نه وت بنێرێ���ت به رامبه ر ئ���ه وه دا حكومه تی

عێراق بودجه ده نێرێت .ناوب���راو ئاماژه ی ب���ه وه ش كرد كه پرس���یاری عێراق له په رله مانی ئ���ه و له هۆش���یار زێب���اری وه زی���ری دارایی ب���ه وه ی كردوه عێ���راق حكومه ت���ی بۆچ���ی ناتوانێت موچ���ه ره وانه بكات ئه ویش له وه اڵمدا وتی "ئه وه بریارێكی وه اڵمی تاكڕه وانه یه ،به اڵم ش���ه خصی ئ���ه وه ی نه دای���ه وه كه بۆ ئ���ه و بڕیاره بریارێكی ئ���ه وه الن���اده ن، چونك���ه سیاسیه هه م شیعه هه م سوننه كۆكن له س���ه ر ئه وه ،هه ر بۆیه ئێستا شیعه و سوننه و هه رچی كه مه نه ته وه یه كانیش داهاتی تاكو كوردستان ده ڵێنهه رێمی ناوخۆ و داهاتی ن���ه وت ره وانه ی به غدا

نه كات بودجه ی بۆ نانێدرێت".ئه و په رله مانت���اره ی عێراق جه خت له سه ر ئه وه ش ده كاته وه ،كه له ئێستادا كورد دو كارته ی فشاری له به رده سته ئ���ه وه ی به هۆی نه وت���ه یه كه می���ان موازه نه ی عێراق توش���ی قه یران بوه و نرخی ن���ه وت دابه زیوه ئ���ه و ناوچه ی

موڵكی پێش���مه رگه ن و له به رده س���ت عێراق له و رێگای���ه وه كورد ده توانێت یه ك ملی���ۆن به رمیل ن���ه وت هه نارده ب���كات عێراقیش زۆر پێویس���تی به و ملیۆنه هه یه دوه میان س���وپای عێراق مان���دوه و داروخاوه بۆی���ه عێراق زۆر پێویس���تی به پێشمه رگه هه یه بۆ ئازاد

كردنی موسڵ و سه الحه دین و دیاله .شاره زای ئابوری بیالل سه عید ئاماژه ب���ه وه ده كات، له ئێس���تادا هه م به غدا پێویس���تی به هه رێمی كوردستان هه یه هه م هه رێمی كوردس���تانیش پێویستی به به غدا هه یه ، به وه ی عێراق توش���ی قه یرانێك���ی ئه منی و ئاب���وری بۆته وه هه رێمی كوردستانیش له روی ئه منیه وه ده توانێ���ت هاوكاری به غ���دا بكات بۆ ئه وه ی ئه و ناوچانه ی له الیه ن داعشه وه داگیر كراوه ئازادی ب���كات ،هه روه ها له روی ئابوریشه وه ئێستا نرخی نه وت له بازاڕه كان���ی جیه���ان دابه زیوه بۆیه ئه گ���ه ر هه رێمی كوردس���تان النیكه م رۆژانه 500 هه زار به رمیل نه وت ره وانه بكات، ده توانێت ئه و قه یرانه ئابوریه ی به غدا هاوسه نگ بكاته وه ، ئه و وتیشی "به اڵم جێگای پرسیار نازانرێت هه رێم ل���ه چ كاتێك���دا و چۆن ئ���ه و دو كارته

به كارده هێنێت".

"تا‌هه‌رێم‌داهاتی‌‌ناوخۆ‌و‌نه‌وت‌ره‌وانه‌‌نه‌كات‌به‌غدا‌بودجه‌ی‌‌بۆ‌نانێرێت"‌

مانگانه له سلێمانیه وه زیاد له 4 هه زار كه س

له رێگای فڕۆكه وه گه شت بۆ توركیا

ده كه ن

وه زیری دارایی ناتوانێت هیچ سولفه یه ك بۆ یه كێك له پارێزگاكان و هه رێمه كان خه رج بكات، ئه گه ر واژوی سه رۆكی

حكومه تی عێراقی له سه ر نه بێت

‌‌‌ئا:‌ئاسۆ‌سه‌راوی‌

گرفتی‌‌دارایی‌‌و‌نه‌ناردنی‌‌موچه‌‌له‌الیه‌ن‌به‌غداوه‌،‌به‌رپرسانی‌‌

هه‌رێمی‌‌ناچاركرد‌به‌خه‌رجیه‌كانیاندا‌بچنه‌وه‌،‌له‌و‌ڕوانگه‌یه‌شه‌وه‌‌به‌دوای‌‌ئه‌و‌فه‌رمانبه‌رانه‌دا‌ده‌گه‌ڕێن‌كه‌‌موچه‌‌وه‌رده‌گرن‌و‌ده‌وامناكه‌ن،كه‌‌به‌)موچه‌خۆری‌‌بندیوار(‌ناسراون،‌له‌ئێستاشدا‌هه‌ریه‌ك‌له‌په‌رله‌مان‌و‌حكومه‌ت‌و‌ده‌سته‌ی‌‌ده‌ستپاكیی‌‌

هه‌رێم‌سه‌ر‌و‌لیژنه‌یان‌دروستكردوه‌و‌به‌دوای‌‌ئه‌و‌بندیوارانه‌دا‌ده‌گه‌ڕێن.

ده‌ڵێن‌‌100هه‌زار‌و‌حكومه‌تیش‌ره‌تینه‌كردوه‌ته‌وه‌

بزوتنه‌وه‌ی‌‌ په‌رله‌مانتارێكی‌‌ پێشتر‌گۆڕان‌عه‌لی‌‌حه‌مه‌س����اڵح‌رایگه‌یاندبو‌كه‌‌ژم����اره‌ی‌‌موچه‌خۆران����ی‌‌بندیوار‌كه‌س����ێكه‌،‌ 100ه����ه‌زار‌ له‌هه‌رێم����دا‌به‌فه‌رمیی‌‌ حكومه‌تیش‌ به‌رپرس����انی‌‌ئه‌وه‌ی����ان‌ره‌تنه‌كردوه‌ت����ه‌وه‌‌كه‌‌ئه‌و‌ژماره‌یه‌‌راسته‌،‌هه‌ربۆیه‌‌هه‌مو‌الیه‌نه‌‌په‌یوه‌ندیداره‌كان‌كه‌وتنه‌‌دروستكردنی‌‌

لیژنه‌‌بۆ‌به‌دواداچونی‌‌ئه‌و‌گرفته‌.پێش����تر‌ئه‌و‌دو‌وه‌زاره‌ته‌ی‌‌زۆرترین‌قس����ه‌یان‌له‌س����ه‌ر‌ده‌كرا‌كه‌‌زۆرترین‌موچه‌خۆری‌‌بندیواریان‌هه‌یه‌‌هه‌ریه‌ك‌ئه‌وقاف‌ پێشمه‌رگه‌‌و‌ له‌وه‌زاره‌ته‌كانی‌‌په‌رله‌مانتارێ����ك‌ وه‌ك‌ ب����ه‌اڵم‌ ب����و،‌باسی‌‌ده‌كات‌له‌ئێس����تادا‌ئه‌و‌گرفته‌‌له‌س����ه‌رجه‌م‌وه‌زاره‌ته‌كانی‌‌حكومه‌تدا‌به‌دی‌ده‌كرێ����ت‌هه‌ربۆیه‌‌په‌رله‌مانیش‌

كه‌وتۆته‌‌به‌دواداچون‌له‌وباره‌یه‌وه‌.

به‌وه‌زیره‌كان‌چاره‌سه‌ر‌ده‌كرێترۆژنامه‌نوس‌مه‌ریوان‌نه‌قش����به‌ندی‌‌كه‌‌پێشتر‌وته‌بێژی‌‌وه‌زاره‌تی‌‌ئه‌وقاف‌بوو‌له‌ئێس����تادا‌وه‌ك‌رۆژنامه‌نوسێك‌

قسه‌له‌س����ه‌ر‌ئه‌و‌گرفته‌‌ده‌كات،‌پێی‌‌وا‌نیی����ه‌‌له‌و‌وه‌زاره‌ته‌ی‌‌پێش����تر‌ئه‌و‌وته‌بێ����ژی‌‌بوه‌‌زۆرتری����ن‌موچه‌خۆری‌‌بندیوار‌هه‌بن،‌ئ����ه‌و‌ده‌ڵێت‌"له‌وانه‌یه‌‌پێش����تر‌ئه‌و‌بۆچونه‌‌هه‌بوبێت،‌به‌اڵم‌ئێس����تا‌به‌و‌ج����ۆره‌‌نیی����ه‌،‌به‌بڕوای‌‌م����ن‌زۆرتری����ن‌موچه‌خ����ۆری‌‌بندیوار‌

له‌وه‌زاره‌تی‌‌پێشمه‌رگه‌یه‌".گرفته‌ش‌ ئه‌و‌ چاره‌س����ه‌ری‌‌ ناوبراو‌زۆر‌به‌ق����ورس‌نابینێ‌‌وئه‌وه‌‌ده‌خاته‌ڕو‌ده‌توان����ن‌ وه‌زی����ره‌كان‌ ه����ه‌ر‌ ك����ه‌‌چاره‌سه‌ری‌‌گرفته‌كه‌‌بكه‌ن،‌نمونه‌ش‌به‌وه‌زی����ری‌‌ئه‌وق����اف‌ده‌هێنێته‌وه‌‌كه‌‌له‌ئێس����تادا‌خودی‌‌خۆی‌‌به‌دواداچون‌له‌وباره‌ی����ه‌وه‌‌ده‌كات‌"ل����ه‌م‌ماوه‌یه‌دا‌وه‌زی����ری‌‌ئه‌وقاف‌وكاروب����اری‌‌ئاینیی‌‌موچه‌دا‌خۆی‌‌ دابه‌ش����كردنی‌‌ له‌كاتی‌‌له‌وباره‌یه‌وه‌‌ فه‌رمانگه‌ی����ه‌ك‌و‌ چوه‌ته‌‌ئه‌وه‌‌ له‌ب����ه‌ر‌ كردوه‌،‌ به‌دواداچون����ی‌‌به‌بڕوای‌‌من‌هه‌ر‌خ����ودی‌‌وه‌زیره‌كان‌ده‌توانن‌ئه‌‌و‌كێشه‌یه‌‌له‌وه‌زاره‌ته‌كانیاندا‌

چاره‌سه‌ر‌بكه‌ن".‌

فه‌رمانبه‌ری‌‌نیوه‌‌ده‌وامیش‌هه‌یه‌حكوم����ه‌ت‌ فه‌رمانبه‌رێك����ی‌‌له‌فه‌رمانگه‌یه‌كی‌‌كاره‌بای‌‌سلێمانیه‌وه‌‌باس‌له‌گرفتێكی‌‌ت����ر‌ده‌كات‌ئه‌ویش‌نی����وه‌‌ده‌وامی‌‌چه‌ن����د‌فه‌رمانبه‌رێكه‌و‌ئ����ه‌و‌فه‌رمانبه‌ره‌‌ك����ه‌‌پێی‌‌باش‌نه‌بو‌باسی‌‌ باڵوبكرێته‌وه‌‌ ناوی‌‌ له‌رۆژنامه‌دا‌له‌وه‌‌كرد‌كه‌‌چه‌ن����د‌فه‌رمانبه‌رێكیان‌هه‌یه‌‌به‌پاساوی‌‌جیاجیا‌جگه‌‌له‌وه‌ی‌‌دره‌نگ‌دێنه‌‌ده‌وام،‌له‌فه‌رمانبه‌ره‌كانی‌‌تریش‌زوتر‌ده‌ڕۆنه‌وه‌و‌كه‌سێكیش‌نییه‌‌پێیانبڵێت‌سه‌روی‌‌چاوتان‌برۆیه‌،‌ئه‌و‌فه‌رمانبه‌ره‌‌وتی‌‌"له‌به‌ر‌ئه‌وه‌‌كێش����ه‌‌ه����ه‌ر‌فه‌رمانبه‌ری‌‌بندیوار‌نیه‌،‌به‌ڵكو‌فه‌رمانبه‌ریش‌ هه‌ن����دێ‌‌ ده‌وامی‌‌ نیوه‌‌گرفتێك����ی‌‌ت����ره‌‌پێویس����ته‌‌ئه‌وانه‌ی‌‌

به‌دوای‌‌ئه‌م‌كێش����ه‌یه‌وه‌ن‌ئه‌مه‌شیان‌له‌به‌رچاو‌بێت".

نازانن‌له‌كام‌وه‌زاره‌ته‌وه‌‌ده‌ستپێبكه‌ن

ده‌س����تپاكیی‌‌ لیژن����ه‌ی‌‌ ئه‌ندام����ی‌‌له‌په‌رله‌مان����ی‌‌كوردس����تان‌خه‌ڵ����ه‌ف‌س����ه‌وز،‌ له‌فراكس����یۆنی‌‌ ئه‌حم����ه‌د‌په‌یوه‌س����ت‌به‌و‌باسه‌‌ئه‌وه‌‌ده‌خاته‌ڕو‌كه‌‌له‌ئێس����تادا‌ئ����ه‌وان‌وه‌ك‌لیژنه‌ی‌‌ده‌س����تپاكیی‌‌په‌رله‌م����ان‌به‌دواداچون‌بندی����وار‌ده‌كه‌ن،‌ ب����ۆ‌موچه‌خۆرانی‌‌ئ����ه‌و‌ده‌ڵێ����ت‌"له‌ئێس����تادا‌له‌گ����ه‌ڵ‌له‌وباره‌ی����ه‌وه‌‌ ت����ر‌ په‌رله‌مانتارێك����ی‌‌به‌نیازی����ن‌ ده‌كه‌ی����ن،‌ به‌دواداچ����ون‌زانیارییه‌كانمان‌ له‌راپۆرتێك����دا‌ دواتر‌بده‌ین����ه‌‌س����ه‌رۆكایه‌تی‌‌په‌رله‌م����ان".ئه‌و‌رونیش����یكرده‌وه‌‌كه‌‌له‌ئێس����تادا‌

ب����ه‌و‌ كاركردندای����ن،‌ له‌س����ه‌ره‌تای‌‌س����یفه‌ته‌ش‌ك����ه‌‌كێش����ه‌كه‌‌له‌ته‌نها‌وه‌زاره‌تێك����دا‌نییه‌،‌بۆیه‌‌نازانن‌له‌كام‌ده‌س����ت‌ حكومه‌ت����ه‌وه‌‌ وه‌زاره‌ت����ه‌ی‌‌بك����ه‌ن.‌س����ه‌باره‌ت‌ به‌به‌دواداچ����ون‌ئ����ه‌و‌ بندیواره‌كانی����ش‌ به‌ژم����اره‌ی‌‌100هه‌زاریش‌ ئه‌گه‌ر‌ ده‌كات‌ پێشبینی‌‌نه‌بێ����ت‌زۆر‌له‌و‌ژماره‌یه‌‌كه‌متر‌نییه‌،‌له‌و‌بڕوایه‌شدابو‌به‌شێكی‌‌زۆری‌‌ئه‌وانه‌‌له‌وه‌زاره‌تی‌‌پێشمه‌رگه‌دان‌"له‌ئێستادا‌هه‌ش����ه‌‌ له‌ش����ه‌ڕدایه‌‌و‌ پێش����مه‌رگه‌‌بندیوار‌ ئه‌وانه‌وه‌‌موچ����ه‌ی‌‌ به‌ن����اوی‌‌

وه‌رده‌گرێت".

ده‌ستی‌‌ده‌ستپاكیی‌‌هه‌رێم،‌چاوه‌ڕێی‌‌ئه‌نجومه‌نی‌‌وه‌زیرانه‌‌

هه‌رله‌وباره‌یه‌وه‌‌له‌ئێستادا‌ده‌سته‌ی‌‌كوردستانیش‌ هه‌رێمی‌‌ ده‌س����تپاكیی‌‌

به‌دواداچون‌ده‌كه‌ن،سه‌رۆكی‌‌ده‌سته‌ی‌‌ده‌س����تپاكیی‌‌هه‌رێم‌حاك����م‌ئه‌حمه‌د‌ئه‌نوه‌ر‌له‌لێدوانێك����دا‌بۆ‌ئاوێنه‌‌ئه‌وه‌‌ئاشكرا‌ده‌كات،‌كه‌‌له‌به‌شی‌‌وردبینیی‌‌خۆیان‌خه‌ریكی‌‌كۆكردنه‌وه‌ی‌‌میالكاتی‌‌ئ����ه‌وه‌ش‌ ناوب����راو‌ فه‌رمانگه‌كان����ن،‌ده‌خاته‌ڕو‌كه‌‌پێش‌دروس����تبونی‌‌ئه‌م‌بندیوار‌ له‌سه‌ر‌موچه‌خۆرانی‌‌ باسه‌ش‌ئه‌وان‌ده‌ستیان‌به‌و‌كاره‌‌كردوه‌،‌حاكم‌ئه‌حمه‌د‌ئه‌وه‌ش‌رونده‌كاته‌وه‌ئه‌وه‌نده‌ی‌‌ئ����ه‌وان‌ئاگاداربن‌نزیكه‌ی‌‌دو‌مانگێكه‌‌وه‌زیرانی‌‌ له‌ئه‌نجومه‌ن����ی‌‌ لیژنه‌ی����ه‌ك‌وه‌رگرتنی‌‌ ب����ۆ‌ دروس����تكراوه‌‌ هه‌رێم‌داتاو‌زانیاریی‌‌سه‌رجه‌م‌فه‌رمانبه‌ران‌و‌ئ����ه‌و‌وت����ی‌‌"جگه‌له‌وه‌ی‌‌خۆش����مان‌ئیشمانكردوه‌‌چاوه‌ڕێی‌‌كاره‌كانی‌‌ئه‌و‌لیژنه‌ی����ه‌ی‌‌حكومه‌تی����ش‌ده‌كه‌ین‌كه‌‌له‌ئه‌نجومه‌نی‌‌وه‌زیران‌دروستكراوه‌".

ئه‌وانه‌ی‌‌دو‌موچه‌یان‌هه‌یه‌‌ئاشكرا‌ده‌بن

ده‌ستكه‌وتنی‌‌داتا‌و‌زانیاریی‌‌له‌سه‌ر‌فه‌رمانب����ه‌ران،‌به‌ب����ڕوای‌‌س����ه‌رۆكی‌‌ده‌س����ته‌ی‌‌ده‌س����تپاكیی‌‌هه‌رێم‌نه‌ك‌بۆ‌ئ����ه‌و‌فه‌رمانبه‌رانه‌ی‌‌ده‌وام‌ناكه‌ن،‌به‌ڵكو‌سودی‌‌ده‌بێت‌بۆ‌ئاشكراكردنی‌‌ئه‌و‌كه‌سانه‌ش‌كه‌‌زیاد‌له‌موچه‌یه‌كیان‌هه‌یه‌‌"له‌رێگای‌‌كۆكردنه‌وه‌ی‌‌زانیاریی‌‌كه‌سانه‌ش‌ ئه‌و‌ فه‌رمانبه‌ران‌ له‌س����ه‌ر‌ئاشكرا‌ده‌بن‌كه‌‌زیاد‌له‌موچه‌یه‌كیان‌ده‌س����ته‌ی‌‌ به‌رپرس����ه‌ی‌‌ ئه‌و‌ هه‌یه‌".‌ده‌ستپاكیی‌‌هه‌رێم‌داوا‌له‌هاواڵتیانیش‌ده‌كات‌ه����ه‌ر‌زانیارییه‌كیان‌له‌س����ه‌ر‌ده‌وامنه‌كردنی‌‌فه‌رمانبه‌ران‌و‌وه‌رگرتنی‌‌دو‌موچ����ه‌‌هه‌ی����ه‌‌ئ����ه‌وا‌له‌رێ����گای‌‌ئیمێڵه‌كه‌یانه‌وه‌‌كه‌‌له‌سه‌ر‌سایته‌كه‌ی‌‌

خۆیان‌هه‌یه‌‌ئاگاداریان‌بكه‌نه‌وه‌.

‌‌‌ئا:‌شکۆ

دو‌هه‌فته‌‌له‌مه‌وبه‌ر‌له‌دره‌نگانێكی‌‌شه‌ودا،‌كه‌سێك‌كه‌‌پیشه‌ی‌‌پۆلیسه‌‌و‌

پاسه‌وانی‌‌به‌رپرسێكه‌،‌به‌فێڵێك‌گه‌نجێكی‌‌ته‌مه‌ن15ساڵ‌ده‌ڕفێنێ‌،‌

به‌اڵم‌به‌شێوه‌یه‌كی‌‌چاوه‌ڕوان‌نه‌كراو‌ئاشكرا‌ده‌بێت،‌دوای‌‌ده‌ستگیكردنیشی‌‌له‌الیه‌ن‌ئاساییشه‌وه‌‌راسته‌وخۆ‌دان‌به‌تاوانه‌كه‌یدا‌ده‌نێ‌،‌ئاوێنه‌‌له‌سه‌ر‌

زاری‌‌وته‌بێژی‌‌پۆلیسی‌‌سلێمانی‌‌نه‌قیب‌سه‌ركه‌وتته‌واوی‌‌روداوه‌كه‌‌و‌دانپێدانانی‌‌

ڕفێنه‌ره‌كان‌باڵوده‌كاته‌وه‌.

چاودێر‌‌فای���ه‌ق‌گه‌نجێكی‌‌ته‌مه‌ن‌15 ساڵی‌‌شاری‌‌س���لێمانیه‌،‌وه‌ك‌وته‌بێژی‌‌نه‌قیب‌سه‌ركه‌وت‌ پۆلیس���ی‌‌س���لێمانی‌‌ئه‌حمه‌د‌باس���ی‌‌ده‌كات،ئه‌و‌كوڕه‌‌باری‌‌داراییان‌باش���ه‌،‌گه‌لێكجار‌بۆ‌پش���ودان‌له‌ش���ه‌قامی‌‌ كافتریای���ه‌ك‌ ده‌چێت���ه‌‌س���الم‌)س���ه‌هۆڵه‌كه‌(‌كه‌‌نزیكی‌‌ماڵی‌‌خۆیانه‌،كه‌س���ێكیش‌ك���ه‌‌زۆرج���ار‌له‌و‌كافتریای���ه‌‌ده‌بێت،‌تێبین���ی‌‌)چاودێر(‌ده‌كات،‌به‌زۆری���ی‌‌خه‌رجیه‌كانیدا‌ئه‌وه‌ی‌‌تێدا‌ده‌بینێ‌‌كه‌باری‌‌داراییان‌باشه‌،‌هه‌ر‌بۆیه‌‌ده‌كه‌وێته‌‌بیركردنه‌وه‌‌له‌ئه‌نجامدانی‌‌تاوانێ���ك،‌بۆ‌ئه‌و‌مه‌به‌س���ته‌ش‌حاڵه‌تی‌‌چاودێر‌بۆ‌براده‌رێكی‌‌خۆی‌‌باس‌ده‌كات‌ك���ه‌‌ناوی‌‌)ر،ئه‌(‌وپیش���ه‌ی‌‌خوێندكاره‌،‌ئ���ه‌و‌خوێن���دكاره‌ش‌برایه‌ك���ی‌‌هه‌ی���ه‌‌پاس���ه‌وانی‌‌ )ب،ئ(ه‌یه‌وپیش���ه‌ی‌‌ ناوی‌‌به‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌‌ كه‌س���ه‌ر‌ به‌رپرسێكه‌‌پۆلیس���ی‌‌به‌رگری���ی‌‌و‌فریاكه‌وتنه‌،‌دوای‌‌ئ���ه‌وه‌ی‌‌حاڵه‌ته‌كه‌ی‌‌بۆ‌ب���اس‌ده‌كات،‌كاكی‌‌پۆلیس‌ده‌كه‌وێته‌‌بیری‌‌داڕش���تنی‌‌پالنێ���ك،‌ب���ۆ‌ئ���ه‌وه‌ی‌‌ه���ه‌ر‌چۆنێك‌بوه‌‌بڕێك‌پ���اره‌‌له‌و‌گه‌نجه‌‌بس���تێنێ‌،‌س���یناریۆكه‌ش‌به‌و‌جۆره‌‌داده‌ڕێژێ‌،‌كه‌‌به‌جلی‌‌پۆلیسیه‌وه‌‌به‌ناوی‌‌بانگكردنی‌‌ئه‌و‌گه‌نجه‌‌بۆ‌بنكه‌ی‌‌پۆلیسی‌‌ئه‌زمه‌ڕ‌بیبات‌به‌ناوی‌‌ئه‌وه‌ی‌‌كێشه‌یه‌كی‌‌هه‌یه‌‌دواتریش‌هه‌ر‌به‌ناوی‌‌چاره‌سه‌ركردنی‌‌كێشه‌كه‌یه‌وه‌‌له‌الی‌‌پۆلیس،‌بڕێك‌پاره‌ی‌‌لێوه‌ربگرێت،‌

پاش‌ماوه‌یه‌ك‌به‌و‌جۆره‌ی‌‌كه‌‌پالنه‌كه‌ی‌‌داڕشتوه‌‌ده‌ست‌ده‌كات‌به‌جێبه‌جێكردنی‌‌له‌ش���ه‌وێكی‌‌دو‌هه‌فت���ه‌ی‌‌ كاره‌ك���ه‌ی‌،‌رابردودا،‌كه‌‌شه‌وی‌‌پێنجشه‌ممه‌‌له‌سه‌ر‌هه‌ینی‌‌ده‌بێت،‌چاودێر‌به‌هۆی‌‌ته‌له‌فونی‌‌پۆلیس���ه‌كه‌یه‌،ده‌چێته‌‌ برای‌‌ كه‌‌ )ر،ئه‌(‌ده‌ره‌وه‌،له‌و‌كاته‌دا‌ك���ه‌‌له‌ده‌ره‌وه‌‌ده‌بن‌كه‌سێكی‌‌ پۆلیس���ه‌كه‌‌و‌ چاودێریی‌‌ له‌ژێر‌ت���ردا‌ده‌بن،‌ئ���ه‌وان‌له‌پش���تی‌‌كۆاڵنی‌‌شه‌قامی‌‌سالم‌ده‌ڕۆن‌له‌پڕ‌ته‌كسیه‌ك‌كه‌‌

پۆلیس���ێكی‌‌تێدا‌دانیشتوه‌‌له‌ته‌نیشتیان‌راده‌وه‌س���تێ‌،‌به‌چاودێر‌ده‌ڵێت‌له‌الیه‌ن‌پۆلیس���ی‌‌ئه‌زم���ه‌ڕه‌وه‌‌داواكراویت‌وه‌ره‌‌له‌گه‌ڵمان،‌چاودێر‌ده‌یه‌وێ‌‌سه‌رنه‌كه‌وێت‌ده‌ڵێ���ت‌"بۆچ���ی‌‌چیم‌كردوه‌‌ت���ا‌بێمه‌‌بنك���ه‌ی‌‌پۆلی���س؟"،‌به‌اڵم‌پۆلیس���ه‌كه‌‌داده‌ب���ه‌زێ‌‌وه‌ك‌ئاماژه‌یه‌كی‌‌هه‌ڕه‌ش���ه‌‌ده‌س���ت‌بۆ‌ده‌مانچه‌كه‌ی‌‌ده‌بات‌و‌ده‌ڵێت‌"س���ه‌ربكه‌ویت‌بۆ‌خۆت‌باش���تره‌،‌له‌وێ‌‌ده‌زان���ی‌‌بۆچ���ی‌‌بانگمانكردویت"،‌دوای‌‌

ته‌كس���یه‌كه‌‌ سه‌ركه‌وتنی‌‌ورۆیش���تنی‌‌له‌رێ���گا‌پۆلیس���ه‌كه‌‌به‌چاودێ���ر‌ده‌ڵێت‌"ئێم���ه‌‌ده‌زانین‌پاره‌ت���ان‌هه‌یه‌‌پاره‌مان‌بده‌رێ‌،ناهێڵی���ن‌بگیرێیت‌و‌كێش���ه‌كه‌ت‌ب���ۆ‌چاره‌س���ه‌ر‌ده‌كه‌ین".‌ل���ه‌و‌كاته‌دا‌به‌رێكه‌وت‌ئۆتۆمبیلێكی‌‌پۆلیس‌به‌الیاندا‌تێده‌په‌ڕێ‌‌ئه‌وانیش‌ده‌شڵه‌ژێن،‌هه‌ر‌بۆیه‌‌پۆلیس���ه‌كه‌‌و‌چاودێر‌له‌گه‌ڕه‌كی‌‌رزگاری‌‌نزی���ك‌)س���احه‌ی‌‌هون���ه‌ر(‌داده‌به‌زن‌و‌ته‌كس���یه‌كه‌‌ده‌ڕوات،‌له‌وكاته‌دا‌كه‌سێك‌

ك���ه‌‌براده‌ری‌‌برایه‌ك���ی‌‌چاودێره‌‌به‌ویادا‌تێده‌په‌ڕێ‌‌و‌ده‌یه‌وێت‌پرس���یار‌له‌چاودێر‌بكات،‌تا‌بزانێ‌‌له‌ویادا‌چی‌‌ده‌كات،‌به‌اڵم‌پۆلیس���ه‌كه‌‌رێگریی‌‌ده‌كات‌و‌ده‌ڵێت‌"تۆ‌بڕۆ‌حه‌قت‌چییه‌".‌چاودێر‌كه‌‌به‌ش���ێك‌له‌م‌چیرۆكه‌ی‌‌بۆ‌ئاوێنه‌‌گێڕایه‌وه‌‌ده‌ڵێت‌"كه‌‌كوڕه‌كه‌‌رۆیش���ت‌ئاوڕێكم‌بۆ‌دایه‌وه‌‌ئه‌ویش‌ئاوڕی‌‌دایه‌وه‌،‌زانی‌‌كه‌‌كێش���ه‌م‌هه‌ی���ه‌‌هه‌ر‌به‌چاو‌تێمگه‌یاند‌كه‌‌نه‌ڕوات،‌هه‌ر‌بۆیه‌‌ته‌له‌فونی‌‌بۆ‌براكه‌م‌كردو‌هه‌ر‌

به‌هۆی‌‌ئه‌وه‌ش���ه‌وه‌‌ڕزگاربوم".ته‌له‌فونی‌‌ئه‌و‌كوڕه‌‌ده‌بێته‌‌فریادڕه‌سێك‌بۆ‌چاودێر‌پاش‌چه‌ن���د‌خوله‌كێ���ك‌براكه‌ی‌چاودێر‌ده‌گات���ه‌‌ش���وێنه‌كه‌‌ده‌بین���ێ‌‌براك���ه‌ی‌‌له‌الیه‌ن‌كه‌س���ێكه‌وه‌‌كه‌‌جلی‌‌پۆلیس���ی‌‌برای���ه‌ی‌‌ ده‌س���تگیركراوه‌،ئه‌و‌ له‌ب���ه‌ره‌‌چاودێر‌ده‌ڵێت‌"هه‌ر‌كه‌‌له‌رێگا‌رۆیش���تم‌به‌ته‌له‌فون‌ئاساییش‌و‌الیه‌نه‌‌ئه‌منیه‌كانم‌خوله‌كی‌‌ ‌11.46 ئاگاداركرده‌وه‌‌وكاتژمێر‌ش���ه‌و‌بو‌گه‌یش���تمه‌‌ئه‌وێ‌‌ك���ه‌‌بینیم‌ده‌س���تی‌‌براكه‌می‌‌گرتبو،‌ك���ه‌‌دابه‌زیم‌ده‌مانچه‌ی‌‌به‌ره‌و‌روم‌به‌رزكرده‌وه‌و‌وتی‌‌نه‌یه‌یته‌‌پێشه‌وه‌،‌منیش‌گوێم‌به‌وه‌‌نه‌دا‌رۆیش���تمه‌‌پێشه‌وه‌‌زانیم‌نایته‌قێنێ‌‌بۆیه‌‌په‌المارم���دا‌ده‌مانچه‌كه‌م‌لێس���ااند‌وتی‌‌)من‌سه‌ر‌به‌پۆلیسم(‌راسته‌وخۆ‌بردم‌بۆ‌ئاساییش".‌دوای‌‌ده‌ستگیركردنی‌‌ته‌واوی‌‌ئه‌وانه‌ی‌‌له‌و‌تاوان���ه‌دا‌بون‌وه‌ك‌نه‌قیب‌س���ه‌ركه‌وت‌ده‌گێڕێته‌وه‌‌هه‌مویان‌دانیان‌به‌تاوانه‌كه‌دا‌ناوه‌،‌پۆلیسه‌كه‌‌وتوشیه‌تی‌‌له‌ده‌ستكه‌وتنی‌‌ جگه‌‌ كاره‌‌ مه‌به‌ستی‌له‌و‌پاره‌‌شتێكی‌‌تر‌نه‌بوه‌.‌له‌ئێستاشدا‌به‌پێی‌‌ماده‌ی‌‌321له‌یاسای‌‌سزادانی‌‌عێراقیی‌هه‌ر‌س���ێ‌‌كه‌سه‌كه‌‌ده‌س���تگیركراون.‌نه‌قیب‌س���ه‌ركه‌وت‌ئه‌وه‌ش‌رونده‌كاته‌وه‌‌له‌سه‌ر‌ئه‌و‌تاوانه‌‌جگه‌‌له‌س���زای‌‌یاسایی‌‌خۆی‌،‌ئه‌و‌پۆلیسه‌‌ره‌نگه‌‌له‌وه‌حده‌كه‌ی‌‌خۆیه‌وه‌‌ئه‌نجومه‌نێكی‌‌لێكۆڵینه‌وه‌ی‌‌له‌سه‌ر‌دروست‌بكرێت‌و‌له‌كاره‌كه‌ی‌‌دوربخرێته‌وه‌،‌چونكه‌‌پیش���ه‌كه‌ی‌‌به‌كارهێناوه‌‌بۆ‌ئه‌نجامدانی‌‌تاوانێك،‌باوكی‌‌چاودێر‌)فایه‌ق‌ره‌شید(‌ب���اس‌ل���ه‌وه‌‌ده‌كات،‌ك���ه‌‌ماڵ���ی‌‌ئه‌و‌تاوانه‌كه‌یان‌كردوه‌‌ویستویانه‌‌ كه‌سانه‌ی‌‌بۆ‌س���وڵحكردن‌بچنه‌‌الیان،‌به‌اڵم‌ئه‌وان‌ره‌تیانكردۆته‌وه‌،‌هۆكاره‌كه‌شی‌‌وه‌ك‌خۆی‌‌ده‌ڵێت"خ���ۆ‌به‌ئۆتۆمبی���ل‌له‌كوڕه‌كه‌یان‌نه‌داوم‌تا‌لێیانخۆشبم،‌ئه‌وه‌‌دیارده‌یه‌كی‌‌زۆر‌خراپه‌،ئه‌مڕۆله‌ئێمه‌‌بو‌ده‌شێ‌‌سبه‌ی‌‌له‌كه‌س���ێكی‌‌تر‌روبدات،‌بۆیه‌‌پێویسته‌‌ئه‌و‌كه‌سانه‌ی‌‌ئه‌و‌كارانه‌‌ده‌كه‌ن‌به‌سزای‌‌خۆیان‌بگ���ه‌ن،‌به‌پێویستیش���ی‌‌ده‌زانم‌سوپاسی‌‌ده‌زگا‌ئه‌منیه‌كان‌بكه‌م‌كه‌‌زۆر‌

به‌زویی‌‌هاتن‌به‌ده‌م‌كێشه‌كه‌مانه‌وه‌".

حكومه‌ت‌و‌په‌رله‌مان‌و‌ده‌سته‌ی‌‌نه‌زاهه‌‌به‌دوای‌‌بندیواره‌كاندا‌ده‌گه‌ڕێن

"ئه‌و‌كه‌سانه‌ی‌‌زیاد‌له‌موچه‌یه‌كیان‌هه‌یه‌‌ئاشكرا‌ده‌بن"

9 )452(‌سێشه‌ممه‌‌2014/11/11 لۆکاڵ

ئه‌وه‌ی‌)چاودێر(ی‌‌ڕفاند،‌پاسه‌وانی‌‌به‌رپرسێكه‌دانپێدانانی‌‌ئه‌و‌که‌سه‌ی‌‌كوڕه‌‌گه‌نجه‌كه‌ی‌‌سلێمانی‌‌ڕفاند

زۆرترین‌موچه‌خۆری‌‌

بندیوار‌له‌وه‌زاره‌تی‌‌پێشمه‌رگه‌یه‌

وه‌زیره‌كان‌ده‌توانن‌كێشه‌ی‌‌موچه‌خۆرانی‌‌

بندیوار‌چاره‌سه‌ر‌بكه‌ن

ئه‌و‌كێشه‌یه‌‌له‌ته‌نها‌

وه‌زاره‌تێكدا‌نییه‌‌و‌سه‌رجه‌میانی‌‌گرتوه‌ته‌وه‌

له‌ئێستادا‌پێشمه‌رگه‌‌له‌شه‌ڕدایه‌‌و‌هه‌شه‌‌به‌ناوی‌‌ئه‌وانه‌وه‌‌موچه‌ی‌‌بندیوار‌

وه‌رده‌گرێت

گه‌یشتمه‌‌ئه‌وێ‌‌‌بینیم‌ده‌ستی‌‌

براكه‌می‌‌گرتبو‌یه‌کسه‌ر‌ده‌مانچه‌ی‌‌به‌ره‌و‌روم‌به‌رزكرده‌وه‌و‌

وتی‌‌نه‌یه‌یته‌‌پێشه‌وه‌‌منیش‌گوێم‌به‌وه‌‌نه‌دا‌‌‌په‌المارمدا‌ده‌مانچه‌كه‌م‌

لێسه‌ند

rangalayawene@gmail.com (452( سێشه ممه ‌2014/11/11ره‌نگاڵه

سه ركێشی مه كه به و ده ستكه وتانه ی هه ت���ن، له وانه یه به ش���تێكی بچوك هه موی���ان له ده س���تبده ی ، بۆیه زۆر

وریابه .

به س���ه رده به یت دژوار ماوه یه ك���ی ره نگه ژیانت، قۆناغه كانی له زۆربه ی كاتێك���ی زۆری بوێ���ت ت���ا كاره كان

ئاسایی ده بنه وه .

هاوڕێیه ك���ی نزیكت زۆر ئیره ییت پێ ده بات، زویر مه به له و هه ڵوێس���ته ی چونك���ه م���ه رج نیه هه مو كه س���ێك

باشه تی بوێت.

سه ركێش���ی له خۆشه ویس���تییه كه تدا مه ك���ه له وانه یه تاقه ت���ی دوریی ئه و نه گریت، كه س���ێكی هه س���ت ناسك و

خۆشه ویستی .

توش���ی گرفتی دارایی ئه بیت به هۆی ئ���ه و دۆخه ی ك���ه ئێس���تا هه موان تێیكه وتون، پێویس���ته زۆر به وریای

خه رجیه كانت رێكبخه یت.

بۆنه یه كی تایبه ت دێته پێش���ت كه له وانه ی���ه پێویس���تییت به خه رجیی زیاتر بێت بۆ ئ���ه و بۆنه یه ، كاتێكی

خۆش به سه ر ئه به یت.

نه‌‌هه‌‌‌نگسه‌‌تڵگیسککه‌‌واندوپشکته‌‌رازوو

11دکتۆر قەلەندەر یەکێک لەپزیشکە تایبەتییەکانی تاڵەبانی:

کە ڕێنامیی تەندروستیامن بەمام جەالل دەدا کەمرتین

جار بەقسەی دەکردین

"وەک منداڵباز مامەڵەیان لەگەڵ دەکرێت"بەشێک لەهاواڵتیە ئاسیاییەکانی بەریتانیا ناڕەزایی دەردەبڕن

درەختە تاقانەکەی عەربەت بوە قوربانیی روداوی هاتوچۆ

دکتۆر قەلەندەر کەسنەزانی یەکێک لەدکتۆرە ناسراوەکانی شاری سلێمانی لەدیدارێکی تایبەتی

گۆڤاری ئاوێنەکاندا باس لەژیانی تایبەتیی خۆی و پیشەکەی دەکات.

ئ���ەو دکت���ۆرە ک���ە ماوەی���ەک یەکێک ب���وە لەپزیش���کە راوێژکارەکانی جەالل تاڵەبانی سەرۆککۆماری پێشوی عێراق ، لەوبارەیەوە دەڵێ���ت "لەگەڵ کۆمەڵێک پزیش���کی تردا تیمێک بوین ئەگەر مام جەالل کێشەیەکی هەبوایە هەر یەکەمان رێنمایمان ش���ارەزایەکەی خۆی بەپێی پێدادا، هەتا 2005 پزیش���کی ئەو بووم ماوە ماوە س���ەردانم دەک���ردو رێنمایم پێ���دەدا، ب���ەاڵم کەمترین ج���ار گوێی بەقس���ەکانمان دەدا، بۆیە پێش���بینیم

دەکرد نەخۆش بکەوێت".لەبارەی نەخۆشکەوتنەکەی ئەم دواییەی سکرتێری یەکێتیی نیشتمانیشەوە دکتۆر قەلەن���دەر دەڵێت کە گلەیی لێ کردوە لەبەر ئ���ەوەی راوێژیان پ���ێ نەکردوە، "هەتا پزیش���کێکی شارەزای کورد هەیە لەبەریتانیا دەژی زۆر زیرەکە پێشمەرگەی کۆنیش بو بەن���اوی د.فرهاد حەوێزی ، ئەگ���ەر لەکات���ی نەخۆش���کەوتنی ئەم

دواییەی مام جەالل راستەوخۆ راوێژیان بەو پزیشکە بکردایە، بەدڵنیایەوە ئێستا مام جەالل 90% جی���اوازی دەبو لەگەڵ

ئێستا، زۆر زۆر باشتر دەبو".دکتۆر قەلەن���دەر ب���ۆ ماوەیەکی زۆرە لەعی���ادە تایبەتەک���ەی خ���ۆی بەب���ێ بەرامبەر نەخۆشەکان دەبینێت ، بەوتەی خ���ۆی ئەم���ەش دوای ئ���ەوە دێت کە بەش���ی زیادکردوەو موچەکەی خ���ۆی ک���ردوە، " لەس���اڵی 2002 ک���ە چومە وەزارەتی تەندروستی موچەکەم بوو بە 3ملیۆن دین���ار ئەو کاتە بە د. محەمەد خۆشناوم وت موچەکەم باشە ئیتر خوا هەڵناگرێت لەعەی���ادە بە پارە نەخۆش ببینم، ل���ەو کاتەوە تائێس���تاش بەبێ بەرامبەر ل���ە عیادەکەم نەخۆش دەبینم رۆژانەش 15تا20نەخۆش دەبینم، لەبەر ئەوەی کارەکەم قورسە ناتوانم نەخۆش

زۆر ببینم". ت���ەواوی چاوپێکەوتنەک���ە لەژم���ارەی داهاتوی گۆڤ���اری ئاوێنەکان بخوێننەوە داهاتودا هەفت���ەی لەس���ەرەتای ک���ە

باڵودەبێتەوە.گۆڤاری ئاوێنەکان گۆڤارێکی هەمەڕەنگی گش���تییە، کۆمپانیای ئاوێنە هەمو 15ی

مانگێک باڵویدەکاتەوە.

ئا: کاوە ڕەش، بەریتانیا

"ئێمە وەک وەک منداڵبازو تۆمەتبار بەدەستدرێژیی سێکسیی مامەڵەو هەڵسوکەتمان لەگەڵ دەکرێت".

ژمارەیەک شوفێری تاکسی به ره چه ڵه ک ئاسیایی له به ریتانیا وا

دەڵێن.

بەریتانیا،لەدوای گەورەی شانش���ینی ژمارەی ئینگلیزە س���پی پێس���تەکان، هاواڵتیە ئاس���یایەکان ژم���ارەی دوەم نەتەوەی ه���ەردو بەتایبەت پێکدێنن، هین���دو پاکس���تانیی. ل���ەو واڵت���ەداو لەماوەی چەند هەفتەو مانگی ڕابردودا، بەتاوانی گ���روپ، ک���ەس و ژمارەیەک بۆ بەتایبەت سێکس���یی دەستدرێژیی س���ەر کچانی خوار تەمەنی یاس���ایی ئەو کەسانەش زۆرینەی زیندانیکراون. ئاس���یایی و ئەنجامدا، تاوانەکانیان کە

پاکستانییبون.

کەیسی منداڵبازەکانهەفتەی ڕاب����ردو کۆمەڵێ����ک لەخاوەن تاکسیەکانی شاریمانچستەری بەریتانیا، گردبونەوەیەکیان ئەنجامدا، بۆ ناڕەزایی دەربڕی����ن لەبەرامبەر نوس����ینگەی ئەو کۆمپانیای����ه ی کاری تێدا دەکەن، وەک ئەوەی بەهۆکاری تاکس����یی. شوفێری کاتێک هاواڵتیان داوای تاکسیی دەکەن، بەتایب����ەت کاتێ����ک ک����چ و ئافرەتەکان خاوەنی دەرەوە، دەنێررێنە بەتاکسیدا نوسینگەکە تەنها شوفێرە ئینگلیزەکان یاخود س����پی پێستەکان پێش دەخات. ش����وفێرە ئاس����یایەکان دەڵێن، کاتێک سەرنشینەکان ئافرەت و کچ بن، خاوەن نوسینگەکە ته نها شوفێرە ئینگلیزەکان

خاوەن����ی لەبەرامب����ەردا دەنێرێ����ت. نوس����ینگەی تاکسیی Car 2000 دەڵێ، کاتێک سەرنش����ینەکان داوای تاکسیی دەکەن، خۆیان ش����وفێرە ئینگلیزەکان هەڵدەبژێ����رن، هۆکارەکەی دەگەڕێتەوە ب����ۆ ڕوانین����ی خۆی����ان. عەبدولحافیز، یەکێکە لەخاوەن تاکس����یەکان و دەڵێ، ئێمە هەفتان����ە بڕی 95 پاوەند دەدەین بەنوسینگەکە بەاڵم زۆرینەی جار خەڵک بەتەلەفۆن داوای شوفێرە ئینگلیزەکان دەکەن، بۆیە پێویستە بەبێ جیاوازیی و بەسەرە هەمومان کار بکەین، پێویستە بەسەرنشینەکان نوس����ینگەکە خاوەن

بڵێ ناتوانن خۆتان شوفێر هەڵبژێرن."ئێمە پێویستە تێبگەین هەمو کەسێکی موسڵمان وەک یەک نین، ڕاستە پێشتر چەند پیاوێکی خراپ هەبون لەناوماندا، ب����ەاڵم ئ����ەوان ئێس����تا زیندانیکراون، هەموم����ان ئیم����ە واب����ڕوات ئەگ����ەر کارەکەمان لەدەس����تدەدەین"، بەرەکات حسێن، ش����وفێری تاکسیی وایگوت بۆ

ڕاگەیاندنەکان. هەرلەناو شوفێرە ناڕازییەکاندا، سلێمان ئەحم����ەد دەڵ����ێ، بەڕاس����تیی مایەی دڵشکانە بەش����ێک لەخێزانەکان متمانە بەئێم����ە ناکەن، تاکچەکانیان س����واری تاکس����یەکانی ئێمە بن، ئێمەش خاوەن ماڵ و منداڵین و دەمانەوێت خێزانەکەمان بەڕێوەبەرین. بەش����ێک لەش����وفێرەکان کەب����ەردەوام ئەوه یانک����ردوە باس����ی ئۆتۆمبیلەکانیان زیانیان پێدەگەیەنرێت، پ����اش ئابڕوچون����ی سێکس����یی چەند شوفێرێکی تاکسیی بۆسەر کچانی خوار تەمەنی یاسایی، لەناوچەی Rochdaleی شاری مانچستەر. لەماوەی چەند مانگی ڕابردودا دو شوفێری تاکسیی ئاسیایی کەلەنوسینگەی Car 2000 کاریاندەکرد،

بەتاوانی دەستدرێژیی سێکسیی بۆسەر سەرنشینەکان زیندانیکراون".

Manchester evening ڕۆژنام����ەی news باڵویکردۆتەوە ئەوش����وێنە بۆتە

ناوچەیەکی ترسناک بۆکارکردن.

کوردیش تێوەگالوەکوردەکانی هەن����دەران وەک پێکهاتەی ڕەوەندی ئاسیایی بەریتانیا، هاوشێوەی بەشێک لەونەتەوە جیاوازانە، کەوتونەتە نێو قەفەزی زیندان����ەوە بەهۆی تاوان و گێچەڵی سێکسیی. ئەگەرچی ئامارێکی دروست بەردەس����ت نیە لەسەر ژمارەی کوردە س����زادراوەکان، ب����ەاڵم چەندین جار تۆمەت و تاوانە سێکسیەکانی کورد باڵوکراوه تە. بەریتانیەکان لەڕاگەیاندنە تاوانە سێکس����یەکانی بەش����ێک لەکورد س����ەر لەدەس����تدرێژییکردنە ه����ەر ئاژەڵەوە ت����ا بازرگانیک����ردن بەکچانی درێژدەبێتەوە. یاس����ایی و خوارتەمەنی پۆلیسی شاری داواکراوەکانی لەدوایین مانچس����تەری به ریتانی����ادا، لەن����او 55 داواکراودا دو کورد ه����ەن بەناوەکانی، هەردی هاجی لەدایکبوی 1993 تۆمەتبار بەدەستدرێژییکردنە سەرکچێکی تەمەن 15 ساڵ. س����ەعید ئەحمەد لەدایکبوی بەدەس����تدرێژکردنە تۆمەتبارە ،19٧2

سەر ئافرەتێكی تەمەن 2٧ساڵ. ڕێژەی تاوانە سێکسیەکان

رۆژنام����ەی دەیڵی مەیڵ ک����ە تارمایی لێ نەتەوەپەرستیی رەگەزپەرس����تیی و بەدیدەکرێ، بەشێوەیەکی ڕێژه یی ناوی باڵوکردۆتەوە، ئاسیایی هاواڵتی دەیان لە99 کەس تەنها٦ کەسیان بەنامسوڵمان لەقەڵەمدراوە. ئەوەش����ی باڵوکردۆتەوە کەل����ەو 99کەس����ە لەسەدا20کەس����یان

ناویان بەمحەمەد هاتوە.

ئا: ئاوێنە

هەر تەنیا مرۆڤەکان نین دەبنە قوربانیی روداوەکانی هاتوچۆ، بەڵکو زۆرجار ئاژەڵەکان و دارو

درەختەکانیش دەبنە قوربانیی ئەو روداوانە، کە ئێستا بەیەکێک لەهۆکارە سەرەکیەکانی گیان لەدەستدانی مرۆڤ

دادەنرێت لەسەرتاسەری جیهاندا.

تاک���ە راب���ردو، هەفت���ەی کۆتای���ی عەربەت ناحیەی نزی���ک درەختەکەی ب���وە قوربانی���ی روداوێک���ی هاتوچۆ، کە چەندین س���اڵ بو وەک هێمایەکی ئەو لەالیەن دەناس���رایەوە پێشوازیی ب���ەرەو لەس���لێمانیەوە ڕێبواران���ەی

ناحیەکە دەڕۆیشتن.ئ���ەو درەختە کەوتبوە نێ���وان هەردو س���ایدی ش���ەقامی س���ەرەکیی نێوان

س���لێمانی عەربەت، کە بەدرێژایی ئەو شەقامە، تاکە درەخت بو بۆ ماوەیەکی

درێژ بێ زیان مابۆوە. راب���ردو پێنجش���ەممەی نی���وەڕۆی ب���و بەرێگ���ەوە ک���ە ئۆتۆمبیلێ���ک عەرب���ەت، ب���ەرەو لەس���لێمانیەوە بەخێراییەکی زۆر خۆی کێشا بەو تاقە درەختەداو لەڕەگەوە دەریهێنا و زیانێکی زۆریش بەر ئۆتۆمبیلەکە کەوت، بەاڵم خۆش���بەختانە هیچ زیانێک���ی گیانیی

بەدواوە نەبو.یەکێ���ک لەکارمەندان���ی هاتوچ���ۆ کە لەنزی���ک روداوەک���ە ب���و، بەئاوێنەی راگەیاند، "ش���ۆفێری ئەو ئۆتۆمبیلەی خۆی کێشاوە بەدرەختەکەدا، کۆنترۆڵی کاتێک لەدەس���تداوە ئۆتۆمبیلەک���ەی ویس���تویەتی خ���ۆی بپارێزێت لەچەند رێبوارێک کە ویس���تویانە لەش���ەقامە

سەرەکیەکە بپەڕنەوە".

‌ره‌نگاڵه(452( سێشه ممه 2014/11/11 rangalayawene@gmail.com

گاکاوڕ

ب���اوه ڕ به خۆت بهێنه ك���ه مه رج نیه س���یفه تێكی هه مو كه س���ێك هه مو جوانی تێ���دا بێت، ره ش���بین مه به

به رامبه ر به ژیان.

ئه ركێك���ی ن���وێ ده كه وێته س���ه ر ش���انت و ناچار ده بی���ت جێبه جێی بكه یت، له به رده م ئه و ئاسته نگییانه مه وه س���ته كه كه وتونه ت���ه نێوانت

له گه ڵ خۆشه ویسته كه ت.

به رپرسیارییه كی زۆر كه وتونه ته سه ر ش���انت پێویس���تت به كۆششی زیاتر هه یه ، خۆشه ویسته كه ت زۆر نیگه رانه

له وه ی پشتگوێت خستوه .

ئه وه ی له مێش���كتدایه قۆن���اغ به قۆناغ جێبه جێی بك���ه ، كاتی زیات���ر دابنێ ب���ۆ مان���ه وه له گ���ه ڵ ك���ه س و كارو

خۆشه ویسته كه ت.

پارێزگاریی له كه س���ایه تی خۆت بكه و مه هێڵه قس���ه و قس���ه ڵۆكی خه ڵكیی كارت ت���ێ بك���ه ن، س���نورێك ب���ۆ

هاوڕێكانت دابنێ له هه مو رویه كه وه .

قرژاڵدوانه‌‌

نیگ���ه ران مه به له زۆری���ی كاره كانت، ماوه یه كی كورت ده خایه نێت و ده گه یت به هه مو ئ���ه و ئاواتانه ی كه ماوه یه كه

هه وڵیان بۆ ئه ده یت.

فه‌‌ریکشێر

1010

کرێکارە بیانییەکان ناوی باخی گشتیی دەکەنە "باخی چینییەکان"

ئا: رێنوار نه جم

رۆژانی هەینی باخی گشتیی سلێمانی دەبێتە شوێنی کۆبونەوەی

بەشێکی زۆری ئەو کرێکارە کوڕو کچە بیانییانەی لەشارەکەدا کار دەکەن، بەو هۆیەشەوە لەالیەن

بەشێکی لەهاواڵتیانی سلێمانیی و کرێکارەکانیشەوە بەباخی گشتیی

دەوترێت "باخی چینییەکان".

باخی گش����تیی شاری س����لێمانی کە دەکەوێتە ناوەندی شارەکەوە، ڕۆژانی

هەینی کەشێکی تەواو جیاوازی هەیە لەچاو ڕۆژەکانی دیکەی هەفتەدا. لەو رۆژەدا کە پش����وی فەرمییە، باخەکە هەمو ئ����ەو کرێ����کارە بیانیانە لەخۆ دەگرێ����ت کە بەمەبەس����تی کارکردن هاتونەتە سلێمانیی و هەفتانە یەک جار لەوێدا یەک دەگ����رن و تا دڕەنگانێکی

ئەو ڕۆژە لەوێدا دەمێننەوە.کرێکاران����ە ئ����ەو زۆری بەش����ێکی ناوەڕاس����تی رۆژهەاڵت و لەواڵتان����ی لەناو کوڕەکانیان هاتون و ئاس����یاوە ئی����ش دەکەن و ب����ازاڕو دوکانەکاندا کچەکانیش����یان لەناو ماڵەکاندا وەک

خزمەتکار کار دەکەن.دیاردەی کۆبون����ەوەی ئەو کرێکارانە لەرۆژان����ی هەیندا لەباخی گش����تیی، لەپ����اش زۆربون����ی ژم����ارەی ئ����ەو کرێکارانەدا دێت کە هاتنە کوردستان و لەالیەن لەئێستاشدا س����لێمانییەوە. بەش����ێک لەو کرێکارانەو هاواڵتیانەوە ناوی باخی گشتیی گۆڕاوە بۆ >باخی چینییەکان< ئەگەر تەنها رۆژێک بێت

لەهەفتەیەکیشدا.یەکێ����ک ل����ەو کرێ����کارە کوڕان����ەی ک����ە لەواڵت����ی فیلیپین����ەوە هاتوەو تەمەنی 28 س����اڵەو ماوەی نزیکەی

لەشاری س����لێمانیی وەک س����اڵێکە کار ش����ەقامەکان خاوێنک����ەرەوەی کەمێ����ک بەئینگلیزییەک����ی دەکات، خراپ����ەوە ب����ۆ ئاوێن����ەی رونکردەوە کە هەفتانە چاوەڕێ����ی ڕۆژی هەینی دەکات تا ه����اوڕێ کۆنەکانی خۆیی و ئ����ەو ه����اوڕێ تازانەی ک����ە بەهۆی کۆبونەوەیان لەباخەکەدا ناس����یونی، ببێنێت و رۆژێکی دور لەئیش بەس����ەر

ببات. لەبارەی ئ����ەوەی ئایا ناوی ئەو باخە دەزانێت ک����ە رۆژانی هەین����ی تێیدا کۆدەبنەوە؟ ئ����ەو کرێکارە رایگەیاند

کە نازانێت ناوەی چییە، بەاڵم ئەوە دەزانێت کە بەش����ێک لەکرێکارەکان بە<باخی چینییەکان< ناوی دەبەن، "ب����ەاڵم من لەگ����ەڵ هاوڕێکانمدا هەر زی����ارە بە<باخەکە< ن����اوی دەبەم، ئەوانی����ش دەزانن کە مەبەس����تم ئەم باخەیە کە تێیدا کۆدەبینەوە، چونکە تەنها لێ����رەدا کۆدەبین����ەوەو ناچنە

شوێنی دیکەوە".کچێک����ی نیپاڵ����ی تەمەن 23 س����اڵ کە وەک کارگ����وزار لەیەکێک لەماڵە کار س����لێمانیی دەوڵەمەندەکان����ی دەکات، بەهەمان شێوە رایدەگەیەنێت

کە رۆژانی هەینی خۆشترین رۆژیەتی ئەویش بەه����ۆی بینینی هاوڕێکانیی و قس����ەکردن بەزمانەک����ەی خۆی، ئەو س����ەرلەبەیانییەکی هەم����و کە کچە هەینی خاوەنی ئەو ماڵەی تێیدا کار دەکات دەیهێنێت����ە باخی گش����تیی و ئێوارانیش دێتەوە بەدوایدا، دەڵێت کە رۆژانی هەین����ی تەنها لەناو باخەکەدا بەس����ەر نابات، بەڵک����و لەگەڵ چەند هاوڕێیەکیدا بازاڕو شوێنە نزیکەکانی ئ����ەو ن����اوە دەگەڕێ����ن و هەوڵدەدەن ڕۆژێکی خۆش و جیاواز بەسەر ببەن.

ئا: رێنوار

شاد شه وکه ت، یه کێکه له شانۆکاره گه نجه به تواناکان. ئه و هه رچه نده

ته مه نێکی زۆری نییه ، به اڵم له چه ندین کاری شانۆیی ئاستبه رزدا

رۆڵی بینیوه و بوه ته ناوێکی دیار له شانۆی سلێمانیی و کوردستاندا.

یه کێ���ک له س���یفاته دیاره کان���ی ئ���ه و ئه کت���ه ره ، نه بون���ی هی���چ گرژییه ک���ه له سه ر ته خته ی شانۆ له کاتی نمایشداو نامۆنه بونیه تی لەس���ەر تەختەی شانۆ، ش���اد له و باره ی���ه وه ده ڵێ���ت "ئه گه ر بڵێم هیچ جیاوازیی���ه ک نییه له ماڵه وه و هۆڵی ش���انۆدا ڕاس���تییه که له ناخمه وه ئه یڵێ���م، چونکه ش���انۆ کاریگه رییه کی ڕۆحیی له س���ه ر من هه ی���ه و کاریگه ریی زۆری له ژیانمدا دروستکردوه ". هه روه ها ده ڵێت "زۆر راس���تگۆم له گه ڵ شانۆدا، ڕاس���تگۆیی بۆ ئه کت���ه ر کاریگه رییه کی زۆری هه ی���ه بۆ ئەوەی له س���ه ر ته ختی

شانۆ نامۆ نه بێت".له ب���اره ی حه زی ئه و بۆ ش���انۆ، ش���اد رایده گه یه نێ���ت ک���ه ح���ه ز کاریگه ریی ئه وتۆی نییه ، له به ر ئه وه ی حه ز تێربونی "خۆشه ویس���تیی له به رامبه ردا هه ی���ه ، کاریگه ری���ی زۆری هه ی���ه ، چونکه ئیش له دوای ئیش خۆشه ویس���تییه که م زیاتر

ده بێت بۆ شانۆ". دەرب���ارەی پێویس���تیی راهێن���ان ب���ۆ ئه کته رانی شانۆ، شاد ئاماژه به گرنگیی له هه مانکاتیش���دا ده کات و راهێن���ان باس له و کێش���ه یه ده کات که هه میشه هونه رمه ندان ده یڵێنه وه "له واڵتی ئێمه دا

شانۆ نه بوه به پیشه ی سه ره کیی".له م چه ن���د کاره ی دوایی���دا، ده رهێنه ر زه ری���ا س���امی، هیچ کارێکی ش���انۆیی به بێ شاد شه وکه ت-ی ئه کته ر نه کردوه ، به تایبه ت ئه گه ر ئه و ش���انۆییه کارکردن

بوبێت له سه ر ده قێکی داریۆ فۆ. شاد، په یوه ندیی خۆی و ئه و ده رهێنه ره ده ڵێ���ت ده کات و وه س���ف به ب���اش

"لێکتێگه یش���تنی نێ���وان هه ردوکم���ان کاریگه ری���ی زۆری هه یه ، بۆیه که مترین کات توش���ی کێش���ه ئه بی���ن له کات���ی

کارکردندا".له باره ی داریۆ فۆ-شه وه ده ڵێت "کارکردن له ده قه کانی داریۆ فۆ-دا جوانییه ، به س ئه م وشه یه م هه یه بۆ ئه و، چونکه ئیش له دوای ئی���ش جوانییه کان زیاتر ئه بێت

له الی من له کاره کانی داریۆ فۆ".ش���اد، له هه ردو بواری شانۆی کۆمیدیاو ج���اد رۆڵ ده بینێت، ئ���ه و پێیوایه که

له هه ردو بواره که دا ئه کته ر پێویس���تیی به هه وڵدان و کارکردن هه یه و ئه و هه مان خۆشه ویس���تیی و ئامانج���ی هه یه له هه ر کامێکیاندا کار ب���کات، به اڵم "کۆمیدیا زیات���ر گرانه و قوڵبون���ه وه و ورده کاریی زیاتری ئه وێت بۆ دروستکردنی سێبه ری ئه و کاره کته ره ی که تۆ دروستی ئه که یت

بۆیه تاڕاده یه ک کۆمیدیا قورستره ".

شاد ش���ه وکه ت عه بدواڵ له ساڵی 1986 له دایکب���وه و له س���اڵی 2009 په یمانگای

ته واوک���ردوه . هونه ره جوانه کان���ی به شداریی چه ندین کاری شانۆیی کردوه ، له وانه )ئه م ماڵه دڵێکی که مه ، س���اڵی سفر، په یوه ندیی کراوه ی هاوسه رێتیی، به رێک���ه وت مردنی ئه نارشیس���تێک، بۆ شتکڕین نابێت پاره بده ین، شالێر، پاشا ببینن، ئێمه ش وه رن له سه ره مه رگدایه ، منداڵێک سه رس���وڕهێنه ره که ، جانت���ا دروستده که م هه وڵده ده م جوانتربێت...(. هه روه ها له دو کورته فیلمیدا به شداربوه

که زیره ک میره ده رهێنه ری بوه .

ئا: ترێ شۆڕش

ئاژانسی میترۆگرافی کە ئاژانسێکی تایبەتە بەفۆتۆ، لەپێشانگایەکی تایبەتدا بەفۆتۆ مێژوی 3 مانگی

یەکەمی جەنگی پێشمەرگەو چەکدارانی داعش و لێکەوتەکانی ئەو

جەنگە دەگێڕێتەوە.

فۆتۆکان���ی پێش���انگاکە تەنه���ا دیمەنی بەرەکان���ی جەن���گ نییە، بەڵک���و ئەو چرکەساتانەشی لەخۆ گرتوە کە لێکەوتەی ئەو جەنگە بون، وەک ئاوارەبونی چەندین

خێزان بۆ شوێنە جیاوازەکان. لەپێشانگاکەدا فۆتۆکانی 8 فۆتۆگرافەری ئاژانس���ەکە بەناوەکانی )بنار س���ەردار، ه���اوڕێ خالید، پ���ەژار محەمەد، زمناکۆ ئیسماعیل، بەدین عەتا، هاوڕێ محەمەد،

ئارام کەریم، هەڵوێس���ت ئازاد( هەروەها ئاژانەس���ەکە دەرەوەی فۆتۆگرافەرێکی

)عەلی ئەرکادی( لەخۆ گرتبو. پێش���انگاکە ل���ەرۆژی هەین���ی پێش���و لەمۆزەخانەی نیش���تمانی ئەمنەسورەکە کرای���ەوەو ت���ا رۆژی 23ی ئ���ەم مانگە

بەردەوام دەبێت. س���اڵ ئ���ەم حوزەیران���ی 10ی رۆژی چەکدارانی دەوڵەتی ئیس���امی لەعێراق و ش���ام توانیان دوەم گەورەترین ش���اری عێ���راق )موس���ڵ( داگیربک���ەن، هێرش بکەنە س���ەر چەندین ناوچ���ەی دیکەی عێراق، جگە لەکوژراوەکان کە زەحمەتە ئامارێکی دروس���ت لەو بارەیەوە هەبێت، زیاتر لە2 ملیۆن هاواڵتیش لەشوێنەکانی خۆیان کۆچیان ک���ردوەو رویان لەناوچە جیاوازەکان���ی عێ���راق و دەرەوەی عێراق

کردوە.

میرتۆگرافی 3 مانگی جەنگ شاد شەوکەت: کارکردن لەکۆمیدیادا قورسرتەبەفۆتۆ دەگێڕێتەوە

كه ته مه نێك ماندوبی����ت و نه گه یت به هیچ كام له ئامانجه كان����ت! بۆیه من له ڕوانگه ی به رپرس����یارێتی خۆمه وه و وه كو ئه ركێكی ئینس����انیی و ئه خالقی ب����ه و خوێندكارانه ده ڵێ����م كه قۆناغ����ی دوانزه ی����ان بڕیوه و ب����ه ره و زانكۆ ده ڕۆن، به هیچ ش����ێوه یه ك مێ����ژوو )كۆمه اڵیه ت����ی ، به ش����ه كانی جوگرافی����ا، زمانی ك����وردی ( داوا نه كه ن له كاتی پڕكردن����ه وه ی فۆرمی وه رگرتندا. پ����ه روه رده به قه وڵ����ی وه زاره تی چونكه تا 10 س����اڵی تر پێویس����تیان به پسپۆری مێژوو جوگرافیا نابێ����ت! نازانم مانه وه ی ئه و به شانه و دانه خس����تنیان تا ئێستا چ گاڵته جاڕییه كه ؟! ئه گه ر پێویس����تیان به و جۆره پسپۆریانه نیه بۆچی كۆلیجه كانیان داناخرێ����ت؟ چ پێویس����ت ده كات وه ك����و دوكان����ی س����ه وزه فرۆش له هه مو ش����ارو ش����ارۆچكه یه كدا ئ����ه و به ش����انه هه ب����ن! له كاتێكدا س����ااڵنه ملیۆنه ها دۆالر به فیڕۆ

ده چێت به بێ ئه وه ی به ردێك بخه نه سه ر به ردێك. جگه له وه ش ئاستی زانستیی ئه و به شانه له خواری خواره وه دایه . هه ر چوار ساڵه كه ی زانكۆ به ئه ندازه ی خوێندنه وه ی كتێبێك س����ودیان نیه بۆ خۆیندكاری ئه و

به شانه !پێش هه مو كه س و الیه نێك پێویس����ته ڕه خنه ی توند ئاراس����ته ی ئه و مامۆستاو پڕۆفیس����ۆرانه بكه ی����ت ك����ه به رپ����رس و س����ه رۆكی ئ����ه و به ش����انه ن. چونك����ه تا ئێس����تا ویژدانیان نه جواڵوه و هیچ جۆره مه وقفێكی ئینسانییان نه نواندوه سه باره ت به داخس����تنی یاخ����ود كه مكردنه وه ی ئه و به ش����انه . هه ر هیچ نه بێ له به ر سومعه ی بواره ك����ه ی خۆش����یان بوای����ه ئه بوای����ه هه ڵوێس����تیان هه بوایه و داوای داخستنی ئه و به شانه یان بكردایه . له كاتێكدا هه مو به پرس����انی وه زاره ت����ی خوێندن����ی بااڵو مامۆس����تاكانی ئه و به ش����انه ش زۆرباش

ئاگاداری ئه و ڕاس����تیه ن كه بون و نه بونی ئه و به ش����ه كۆمه اڵیه تییان����ه وه كو یه ك وایه . بگره مانه وه ی ئه و به شانه له ئێستا به بێڕێزیكردن و درێژه دان����ه كاره س����اته و ه����ه زاران به س����ه دان و س����وكایه تیكردن

خوێندكار.به كورتی له ئێس����تا خوێندن له و به شه جوگرافی����ا( )مێ����ژوو كۆمه اڵیه تیان����ه دا ته واوی داڕوخانی له خۆكوشتن و جۆرێكه هه سته كانت. ئه م وشانه داخێكه كه خۆم به دڵ ئازاره كانیم چه ش����توه ، ده رده دڵێكه له ده رون����ی هه م����و ئ����ه و ده رچوانه یه كه چه ندین س����اڵه به دنیایه ك له به دبه ختیی خوێندنی����ان ته واوكردوه و ئێس����تا له هیچ بوارێكدا كاریان به و جۆره پسپۆرییانه نیه . ئه وه ی جێگه ی داخه ئه وه یه كه تا ئێستا ئه و به ش����انه س����ااڵنه هه زاران خوێندكار وه رده گرن كه ب����ه ره و ئایینده یه كی لێڵ و

نادیار به ڕێیان ده كات.

هه ڵمه تی ده س����پێكردنی له س����ه ره تای 21-9-2013وه هه ڵبژاردنه كان����ی بزوتن����ه وه ی گ����ۆڕان به دروش����می به ره و پارێزگاری توانی ده سه اڵت ده ستیپێكردو له ژماره ی كورس����یه كانی بكات و یه كێتیی پاشه كش����ه یه كی به رچاوی ك����رد و گۆڕان بوه هێزی دوهه م له س����ه ر ئاستی هه رێمی كوردستان. هه رچه نده واده ی هه ڵبژاردنی ئه نجومه نی پارێزگاكان زۆر نزیك بو به اڵم گۆڕان بڕیاری خ����ۆی دابو بۆ وه دیهێنانی دروش����می س����ه ره كی هه ڵب����ژاردن و له ژێر فشاری ده نگده ره س����زادراوه كانیدا بچێته ده س����ه اڵت و به ی����ه ك رۆژ پێ����ش واده ی هه ڵبژاردنی 30-4-2014 پۆستی سه رۆكی پارله مانی وه رگ����رت، ئه مه خۆی له خۆیدا گورزێكی گورچكبڕبو له گۆڕان و ده نگه كانی درا، له كاتێك����دا ئه توانرا ئه م پڕۆس����ه یه -4-30 هه ڵبژاردنه كان����ی دوای بخرێت����ه 2014 جگ����ه له زیان س����ودێكی بۆ گۆڕان نه بو له به رامب����ه ردا یه كێتیی دوره په رێز له ده س����ته ی سه رۆكایه تی له به شداری بو ئۆپۆزسیۆنی نمایشێكی جۆره پارله مان و ده ك����رد و گۆڕان����ی به هاوپه یمان����ی پارتی به خه ڵك ناس����اند و خۆی كرده فریش����ته و رێككه وتن����ی پارتی و گ����ۆڕان كه ته نها بۆ پێكهێنانی حكومه ت بو گه وره كردو وه ك رێككه وتنی ستراتیجی وێنا كرد و ئه مه ش كاریگه ریی به رچاوی هه بو له سه ر ئه نجامی

هه ڵبژاردنه كانی 2014-4-30.

م����اوه ی چه ن����د مانگێكه گ����ۆڕان ته نها به شداری پارله مان به 4 وه زیر و س����ه رۆكی له حكوم����ه ت ك����ردوه و جگه ل����ه م چه ند پۆسته و حاش����ه یه ی ده وریان نه یانتوانیوه فه رمانگه ی����ه ك، به ڕێوه ب����ه ری پۆس����تی قایمقامێ����ك، ناحیه ی����ه ك، به ڕێوب����ه ری جێگر وه زیرێك گش����تیی ، به ڕێوه به رێكی وه ربگرن له كاتێكدا سه دان كادیری به توانا و هه ڵس����وڕاو و هه واداری بزوتنه وه ی گۆڕان و ده ره وه ی گۆڕان به تایبه ت س����زادراوه كان به هیوای وه رگرتنی پۆس����تی ناو حكومه تن به نی����ازی جێبه جێكردن����ی به رنامه كان����ی گۆڕان����ن بۆ چاكس����ازی ریش����ه یی و مافی خۆشیانه كه پۆستیان هه بێت و هه رێم له م دو جه مسه ریه ده ربهێنن، به مه به ستی الواز كردنی بزوتنه وه ی گۆڕان و دورخستنه وه ی الیه نگرانی له بزوتنه وه كه پارتی و یه كێتیی ئاسته نگ له دوای ئاستنه نگ ده خنه به رده م به ش����داریكردنی الیه نگرانی گۆڕان به پێی شایس����ته ی هه ڵبژاردن له پۆسته ئیداری و سه ربازیه كاندا و سه رباری به شداری گۆڕان هێش����تا ئیداره ی حكومه ت����ی هه رێم وه ك بنك����ه حكومه ت����ی پێكهێنان����ی پێ����ش فراوان وایه و گۆڕان جگه له و چه ند پۆسته ، ش����وێن په نجه ی به گۆڕانكاری و چاكسازی له حكومه تدا نیه و ئیداره ی زۆنی س����ه وز و زه رد به رده وام����ه و ته نان����ه ت لێره و له وێ سزای سیاسی هه وادارانی گۆڕان ده درێت و گۆڕان بێده نگه و ئه مه ش فش����اری زیاتری

هه واداره كانی بۆ س����ه ر س����ه ركردایه تی گۆڕان زیادكردوه و بوه ته مایه ی دڵساردی ده نگده رانی گ����ۆڕان له بزوتنه وه كه یان كه هیواكانیان له سه ر هه ڵچنی بو، یه كێتیی و پارتی به به رنامه كۆسپ و ئاسته نگ ده خه نه به رده م به ش����داری بزوتن����ه وه ی گۆڕان بۆ ئه وه ی به كۆمه اڵنی خه ڵك بڵێن كه گۆڕان ئه و فریاد ره سه نه بو كه خه ڵك چاوه ڕێی ده كرد. راسته گۆڕان له سه رده مێكدا چوه حكومه ت ك����ه قه یرانی بودجه هه بو دواتر ش����ه ڕی تیرۆریس����تانی داع����ش به رۆكی كوردی گ����رت به اڵم گ����ۆڕان ده یزانی كه قه یرانی دارایی هه ی����ه و پێش چوار مانگ ده ستپێكردوه و له حكومه تدا له به ش����داری ده یتوانی به شدار نه بێت به تایبه ت كاتێك پارتی په یمانی پۆس����تی جێگری سه رۆكی حكومه ت����ی پێداو دواتر پاش����گه زبویه وه ، پۆس����تی وه زی����ری كاتێ����ك دواتری����ش ناوخۆی ب����ۆ دیاریكرا و پاش����گه زبونه وه ، ویس����تی گۆڕان بۆ به ش����داری له حكومه ت ئه وه نده به دڵس����ۆزی و جدی بو بوه خاڵی الوازی گ����ۆڕان، گ����ۆڕان به چوار وه زیره وه چ����وه حكوم����ه ت و به رده وام����ه و پش����تی به به رنام����ه و پاكێجه كانی به س����توه به اڵم له الیه ك قه یران����ی بودجه رێگره و له الیه ك یه كێتیی پارتی و كۆسپ وئاس����ته نگه كانی هه ریه ك له زۆن����ی خۆی ، پارتی حكومه تی خۆجێیه ت����ی دهۆك و هه ولێ����ری پێكهێنا بێ ئه وه ی حس����اب بۆ گ����ۆڕان و ته نانه ت یه كێتیی����ش ب����كات، گۆڕان له س����لێمانی ده ستاوده س����تی یه كێتی����ی یه كه م����ه و س����ه رباری ن����اكات و له گه ڵ ده س����ه اڵتی الوازكردنی هه وڵی به ناراسته وخۆ ئه وه ش فراكس����یۆنه كه ی ده یه وێ ده دات و گۆڕان ئه م ئیسالمیه كانیش پارتی و له قاڵببدات و س����ته مه ده بینن و بێده نگ و بێهه ڵوێستن و ده س����تیان به كاڵوه كه ی خۆیانه وه گرتوه و بونه ته ته ماشاكه ری زۆرانبازیی نێوانیان.

وه زی����ری دارایی كه س����ه ر به بزوتنه وه ی گۆڕانه و به ته نها خۆیه تی و له ناو هه یكه لی وه زاره تێك����دا كه لێوانلێ����وه له گه نده ڵیی ناتوانێ یه ك هه نگاوی چاكس����ازیی بنێ و هه ڵه یه ك����ی بچوك����ی ك����ردو ) وه ك مه ڕ و بزنه كه ( ئه م هه ڵه بچوكه یان لێكرد به هه اڵ و

گه وره یان كرد.

له كاتێكدا كه زۆرب����ه ی كاره بازرگانیی و پیشه س����ازیه گه وره كانی ئ����ه م واڵته الی وه زیره ك����ه ی به غ����دا بێت ئیت����ر وه زیری بازرگانی����ی و پیشه س����ازیی هه رێ����م كاری چیه ؟ گۆڕان چی دابو ل����ه م وه زاره ته بۆ پرس����ی به یه كگرتو نه كرد بۆ ئه وه ی باش له ئه رك و فه رمان كێشه كانی ئه م وه زاره ته بگه ن، با له والوه كه میی س����ایلۆ و هاتنی وه رزی ب����اران و ته ڕبونی 200000ته ن گه نم بوه س����تێ و بزانی����ن وه زی����ری بازرگانیی به رنامه ی چیه ؟ سه رۆكی حكومه ت چۆن

دێ به ده م پالنه كانیه وه ؟!

له س����ه رۆكایه تی به ش����داریی به ه����ۆی پارله م����ان و حكوم����ه ت گ����ۆڕان بێده نگه له گه ڕانه وه ی ده ستور و یاسای سه رۆكایه تی هه رێم و بڕیاری ژماره 2 ی س����اڵی 2011 و یاس����ای خۆپیشاندان و نه كردنی په سه ند یاس����ای س����ه رۆكایه تی ئیش����پێنه كردنی هه رێمی هه مواركراو و نزیكبونه وه ی كۆتایی واده ی م����اوه درێژكراوه ك����ه ی س����ه رۆكی هه رێم، ئه مانه هه موی باجی به ش����داریی گۆڕانه له حكومه تێكدا كه ده ستی له ده ستی

كه روێشك كورتتره له و حكومه ته دا.له به ره كانی جه نگدا پێش����مه رگه وه زیری هێنده ی به رپرس����ێكی حزبیی كاریگه ریی زۆرب����ه ی پێناكرێ����ت، پرس����ی نی����ه و به رپرس����ی میحوه ره كان حزبین و به رپرسه س����ه ربازیه كان به وه زیری پێشمه رگه شه وه نیو هێنده ی به پرسه حزبیه كان فه رمانیان ره واجی نیه ، پێش شه ڕی داعش ئومێدێك هه بو بۆ رێكخستنه وه ی هێزی پێشمه رگه و دورخس����تنه وه ی رۆڵی ح����زب له ریزه كانی پێشمه رگه دا و وه زیری پێشمه رگه به رنامه ی هه بو، به اڵم ئێس����تا پێشمه رگه به ته واوی دو له ت ب����وه و به ره كان����ی جه نگیش ئه م دو له تییه ی����ان پێ����وه دی����اره و وه زاره تی پێش����مه رگه ش ئه ركه ك����ه ی هێنده ی دی گران ب����وه و پێناچێ ب����ه م نزیكانه هیچی

پێبكرێ.به بیان����وی ئاگادارنه كردن����ی نوێنه ره كانی گ����ۆڕان له پارله ماندا له ن����اوی وه زیره كانی ن����اوی وه زیره كان تێنه په ڕاندنی خۆیان و به فلته ری پارله مانتارانی گۆڕاندا، ناڕه زایی هه ندێ له ئه ندام پارله مانه كانی لێكه وته وه و ده نگی����ان به كابینه ك����ه و به وه زیره كان����ی گۆڕانی����ش ن����ه دا و بوه هۆی ئ����ه وه ی كه وه زیره كانی گۆڕان كه مترین ده نگ مسۆگه ر

بكه ن.

له كاتێك����دا دو مانگ����ه وه زی����ری دارایی نه یتوانی����وه موچه ی فه رمانب����ه ران بدات، پارله مان و دێت����ه به مه به س����ت حكومه ت له ژێر سایه ی پارله ماندا و بۆ ناشیرینكردنی س����ه رۆكی پارله مان و بزوتنه وه كه ی له ناو هۆڵی پارله ماندا نرخی به نزینی زیادكرد، له گ����ه ڵ فش����اری لیژنه ی وزه ش����دا )كه س����ه رۆكه كه ی یه كگرتوه و بڕی����ارده ر و دو ئه ندام����ی گۆڕانه ( له ب����ری كه مكردنه وه ی نرخ جارێكی دی زی����ادی ده كات، لیژنه ی وزه ی هه رێ����م بڕی����اری زیادكردنی نرخی به نزین����ی ده ركرد و به پالنێكی ورد وه زیری دارایی كرا به پارێزه ری به رگریی له بڕیارێك كه س����ه رۆكی حكومه ت و ئاشتی هه ورامی دایڕش����توه و ئێس����تا بزوتن����ه وه ی گۆڕان به ته نها چوار وه زیره وه چوه ته سه نگه ری به رگریی له حكومه تێك كه 23 ساڵه تۆوی گه نده ڵی����ی ده چێنێ و پارتی و یه كێتیی كه جوتیاری س����ه ره كی ئه م تۆو وه شاندنه ن خۆیان وه ك ئۆپۆزس����یۆن نیشان ئه ده ن و زۆربه ی كه موكوڕییه كان به س����ه ر گۆڕاندا ده شكێننه وه و به نیازن جامی گه نده ڵیی 23 ساڵه یان به سه ر گۆڕانێكدا قڵپبكه نه وه كه نه له دور و نه له نزیك ده ستی له پڕكردنیدا هه بوه و دژایه تیش����یكردوه ، ئێمه پێش����تر كۆمه اڵن����ی خه ڵك����ی كوردس����تانمان له و راس����تیه ئاگاداركرد كه سیاسه تی نه وتی گه وره یه و ریس����كێكی هه ورامی ئاش����تی ئه س����ته مه س����ه ركه وتوبێت و ده رئه نج����ام ب����ه وه ی گه یاندین به بیان����وی دابینكردنی موچه و خه رجیی ئاواره و به ره كانی جه نگ، مانگ ل����ه دوای مانگ نرخ����ی به نزین زیاد بكات له كاتێكدا بودجه ی 17%ی به غدا بۆ هه رێم له م خه رجیانه س����ه رو زیادبو به اڵم كورد سه ری نه ده یه شا و د.ئاشتی هه ورامی پاراسیتۆڵی ده رخوارد داین و ئه نجامه كه شی به قاس����ه ی به تاڵ و دو مانگی بێ موچه ی فه رمانبه ران شكایه وه و له والشه وه وه زیری دارای����ی بێئاگا دێ����ت و به رگریی له م پالنه

شكستخواردوه ده كات. ئه مان���ه ئه و كۆس���پ و ته گه رانه ن كه ده مانزانی ده ك���رد و چاوه ڕێم���ان ئێمه كه پارت���ی و یه كێتیی هه رگی���ز ناهێڵن گ���ۆڕان النیكه می به رنامه كان���ی پیاده ب���كات و ب���ه رده وام له هه وڵی ئ���ه وه دان گۆڕان له به رچاوی خه ڵك س���وك بكه ن و س���ه یربكه ن و به كه مبایه خ به رنامه كانی كۆس���پ ئاس���ته نگی بۆ دابنێ���ن، بۆیه باش���تره ئه گ���ه ر كار وا ب���ڕوا و گ���ۆڕان به فیعلی پۆس���ته كانی ئی���داره ی هه رێم به پێی شایسته ی هه ڵبژاردن له سه رجه م یه ك له ماوه ی ده س���ه اڵتدا جومگه كانی زوتره هه رچ���ی مانگ���دا وه رنه گرێ���ت له حكوم���ه ت بكش���ێته وه و ب���اوه ش بۆ خه ڵكی ن���اڕازی بكاته وه و نیه تی س���ێ س���اڵی دی له ئۆپۆزس���یۆنبون بهێنێ و ئه و راس���تیه بهێنێته وه یاد كه كاركردن له گه ڵ دو حزبی وه ك پارتیی و یه كێتیی ئاس���نی س���ارد كوتانه ، ناكرێت به بونی ته نها 4 وه زیر له حكومه تێكدا كه ژماره ی كارمه نده كان���ی یه ك ملی���ۆن فه رمانبه ر زیات���ره ، به به ش���دارییكردن له حكومه ت بێته ئه ژم���اردن، داواكاری���ن تا دره نگ نه بوه بزوتنه وه ی گ���ۆڕان ئه و 4 وه زیره له حكومه ت بكێشێنێته وه و واز له پۆستی سه رۆكایه تی پارله مان بهێنێ بۆ ئه وه ی باج���ی گه نده ڵیی و هه ڵه كان���ی پارتی و

یه كێتیی نه دا.

13 )452( سێشه ممه 2014/11/11 birura.awene@gmail.comبیروڕا

بەشی سێهه م

تیرۆریزم گەورەترین گرفتی پێناسی واتە پێناس���ەکە خۆیەت���ی. خ���ودی تیرۆری���زم ئەوکات���ە دەبێت بەکێش���ە ک���ە ببێ���ت بەزاراوەیەک���ی بەدیهیی و بەس���ەر زمانی هه مو کەسێکەوە بێت، ئایدیۆلۆژیگەرانەو ئارەزومەندانە بەهه مو هێزێک بوترێت تیرۆریس���ت یان فاشی، بێ ئەوەی حورمەتێک بۆ زانس���تییبون دابنرێ���ت. تاوەکو دوێن���ێ لەزۆرینەی واڵتانی خۆرئاوادا، هێزە سیاسییەکانی ئەو لەلیس���تی باش���ور کوردس���تانی رێکخراوان���ەدا ب���ون ک���ە بەتون���دڕەو پۆلێنکرابون، بەاڵم لەدیدی کورد خۆیدا هێزگەلێکی شۆڕشگێڕ بون، چونکی دژ بەستەمی نەتەوەیی و تیرۆری دەوڵەتیی باکوریشدا لەکوردس���تانی دەجەنگان. پەکەکە لەفەرهه نگی سیاسیی کوردیدا تیرۆریس���ت نییە، بەاڵم جگە لەتورکیا لەزۆرێک واڵتانی خۆرئاواو ئەمه ریکاشدا رێکخراوێک���ی وەک ئەم���ڕۆ تاوەک���و دەکرێ���ت و تەماش���ا تیرۆریس���تیی هه ڵس���وکەوت لەگ���ەڵ ئەندامەکانی���دا یەپەگەیە نوێش���دا لەمێژوی دەکرێت. لەدیدی دەوڵەتی تورکییدا جیاوازییەکی لەگەڵ داعشدا نییە، کەچی لەکۆبانێدا بون بەسیمبۆڵێکی مێژوی نوێی جیهان بۆ بەرگریی و ش���ەڕ دژ بەبەربەرییەتی پۆلێکردنانە ئەم بێگومان داعش���یزم. پێوەری ئەزەلیینی���ن، بەڵکو پابەندی چەش���نی ئەو خانەبەندی و هه ڵوێس���ت روداوە دەش���ێت ک���ە گۆڕانەش���ە سیاسییەکان دروستی بکەن. بەمانایەکی تر، ئەم پۆلێنکردنە، دابەش���کردنێکی مەرج���دارە ک���ە لەالیەک���ەوە پابەندە بەبەرژەوەندی���ی جیاوازی���ی دەوڵەتان لەگەڵ ئەو دەوڵەتانەی کوردس���تانیان ترەوە لەالیەکی دابەشکراوەو بەسەردا پابەندی ش���وێنگەو رۆڵی سیاس���یی و ئابوریی و س���ەربازیی هێزە سیاس���ییە لەپەیوەندیی���ە کوردس���تانییەکانە ناوچەی���ی و نێودەوڵەتییەکان���دا. ئێمە هه مو ئەو راس���تییە دەزانین کە پاش لەالی���ەن س���ەدام بەدێوەزمەکردن���ی خۆرئاواوە، ش���وێنگەی هێزە سیاسییە کوردییەکانی کوردستانی باشور گۆڕانی جەوهه رییان بەسەردا هاتوەو لەئێستاشدا وەک���و هێزێک���ی گرنگ���ی ناوچەی���ی هه ڵس���وکەوتیان لەگەڵ���دا دەکرێ���ت و دەوڵەتە زۆری ژمارەیەک���ی لەالی���ەن سەربازیی و پش���تیوانیی زلهێزەکانەوە سیاسیی دەکرێن. بەهه مانشێوەش ئەم راس���تییە بۆ یەپەگەش خەریکە ببێت

بەئەمری واقیع. داع���ش ی���ان دەوڵەتی ئیس���المیی بەپێ���ی هه مو ئ���ەو پێ���وەرە تیۆریی و سیاس���یی و ئێتیکییان���ەی ک���ە هه ن، رێکخراوێکی تیرۆریستییە. سەرەڕای ئەم پۆلێنکردنەش چاودێریی ئەوە دەکرێت ک���ە ئەم رێکخراوە هێزێک���ە توانایەکی سەرس���امیی دروس���تکردنی گەورەی هه یە لەناو گەنجانی جیهانی عەرەبیی و ئیس���المیی و تەنان���ەت دەره وەی ئەم دو س���نورە جوگرافیی و کولتورییەش. بەپێی تازەترین راپۆرتەکانی رۆژنامەی FAZ ئەڵمانیی و واش���نگتۆن پۆس���تی ئەمه ریکی���ی، ژمارەی ئ���ەو گەنجانەی بەم رێکخراوە سەرس���امن، رۆژ لەدوای رۆژ لەزیادبون���دان. ئ���ەو دو رۆژنامەیە باس ل���ەوە دەکەن مانگان���ە نزیکەی هه زار جەنگاوەر ڕو له س���وریا دەکەن و ک���ۆی ژمارەی ئەو کەس���انەش تاوەکو ئێس���تا رویان لەداعش کردوە، نزیکەی پان���زە هه زار کەس دەب���ن. بەبۆچونی من پرسیارە جەوهه رییەکە ته نها ئەوە نییە کە ئێمە چۆن لەڕوی زانستییەوە ئ���ەم هێزە ش���ەڕانگێزە راڤە دەکەین و لەکوێش���دا پۆلێن���ی دەکەی���ن، بەڵکو ل���ەو نهێنییەدایە ک���ە وا لەگەنجانێکی زۆر دەکات لەهه م���و س���وچێکی ئ���ەم گۆی زەویی���ەوە ڕو لەداعش بکەن و بۆ دروشمەکانی بجەنگن و خۆیان بەکوشت

بدەن. ئەوەی لێرەدا مەبەس���تمە تاووتوی بکەم، دیاردەیەکی نوێی سۆسیۆلۆگییە کە ب���ۆ من جێگای س���ەرنجە. ئەویش ”تیرۆری���زم“و نێ���وان پەیوەندی���ی “توری���زم“ە. بەمانایەک���ی ت���ر ئایا چ

پەیوەندییەک لەنێوان ئەم دو کایەیەدا هه یە؟ ئایا تیڕۆری داعش ته نها تیرۆرێکی ئابورییە دژ بەکەرتی گەش���تیاریی یان توریزمێک���ی نوێ���ی بەرهه مهێناوە کە لە ”س���یاحەتی جیهاد“دا بەرجەس���تە دەبێ���ت؟ ئایا تیرۆری توریس���تانە یان جیهادی سیاحییانە هه مان چێژی هه یە کە توریستێک یان گەشتیارێکی ئاسایی

لەگەڕانی بەدونیادا دەیبینێت؟ گەش���تیار ی���ان توریس���ت بەته نها کەس���ێک نییە کە پیشەی گەڕان بێت و تەماشاکردنێکی مۆزەخانەییانەی دونیا ئامانج���ی بێ���ت، بەڵکو کەس���ێکە کە دەش���ێت لەڕێگای گەش���ت و گەڕانەوە خواستی کەشفکردنی دونیاشی هه بێت. ئەم کەشفکردنە دەشێت لەکۆکردنەوەی فۆتۆدا بەرجەستە بێت یان نوسینەوەی یادەوەری���ی یاخ���ود چێژبینی���ن بێت ل���ەکات و کولت���ورو سروش���تی جیاواز لەواڵتەکەی خۆی. ئەوەی بەالی کەسی گەشتیارەوە گرنگە ئەوەیە کە کولتوری مرۆڤایەت���ی چ���ی بەرهه مهێن���اوەو چ مرۆڤایەتی بەخێزانی دەوڵەمەندییەکی بەخش���یوە. گ���ەر دەوڵەت���ی چی���ن دی���وارە مێژوییەک���ەی بڕوخاندبای���ەو تێکبش���كاندایەو ئەهرامەکانی میس���ر ئێران ش���وێنەواری زەردەش���تییەکانی وێرانبکردایەو گواتیماال ش���اری تیکالی عێ���راق خاپوربکرادای���ەو ئەنتیکی���ی ش���وێنەوارە دێرینەکانی شارس���تانیی سۆمەرو ئەکه دو ئاش���ورو بابلییەکانی لەناوببردایە، هت���د. مرۆڤایەتی چەندە لەمڕۆی هه ژارتر دەبوو ئەو دەوڵەتانەش چەن���دە لەناو خێزان���ی نێودەوڵەتییدا ته نهاتر دەبون؟ چونکی هه ر ئەو مێژوە دێرین���ە گەورەیەی کە هه یانە، کردونی

بەناونیشانێکی گەورەی نێونەتەوەیی. گومانی تێدا نییە پەیوەندیی تیرۆریزم و دوقۆڵی���ی پەیوەندییەک���ی توری���زم توندوتیژە، چونکی کەرتی گەشتیاریی ئەمڕۆماندا گلۆباڵیزەب���وی جیهانی لە یەکێک لەه���ه رە دەوڵەمەندترین کەرتە ئابورییەکان پێکدەهێنێت. هه ر ئەمەشە ل���ە ئامانجەکانی وایکردوە کە یەکێک گروپ���ە تیرۆریس���تیەکان بریت���ی بێت لەپەالماردانی ش���وێنی گەشتیارەکان و لەوێش���ەوە ش���ەلەلکردنی کەرتێک���ی گ���ەورەی ئابووری���ی نەتەوەی���ی ئەو دەوڵەتانەی ئالودەی ش���ەڕی تیرۆرن. پرسیارەکە لێرەدا ئەوەیە ئایا ئامانجی س���ەرەکیی داعش���یزمیش دەچێتە ناو هه مان ئەو ستراتیژە تەقلیدییەی گروپە

تیرۆریستییە کۆنەکان؟

داعشیزم لەنێوان تیرۆریزم و توریزمدا

داعشیزم بەرهه مهێنەری فۆرمێکی نوێیە

لەگەشتیاریی تیرۆر ئەم گەشیارە

مۆدێرنە جیهادییە نایەوێت دونیا کەشف بکات

بەڵکو دەیەوێت دونیا کەشفی بکات

نایەوێت وێنەی جیهان بگرێت

بەڵکو دەیەوێت جیهان وێنەی

بگرێت

كاركردن له گه ڵ دو حزبی وه ك پارتیی و

یه كێتیی ئاسنی سارد كوتانه ، ناكرێت به بونی ته نها 4 وه زیر

له حكومه تێكدا كه ژماره ی

كارمه نده كانی یه ك ملیۆن

فه رمانبه ر زیاتره به به شدارییكردن له حكومه ت بێته

ئه ژماردن

له ئێستا خوێندن له و به شه

كۆمه اڵیه تیانه دا )مێژوو جوگرافیا(

جۆرێكه له خۆكوشتن و

داڕوخانی ته واوی هه سته كانت

19 »»

ئاراس فه تاح

بزوتنه وه ی گۆڕان تا زوتر له حكومه ت بكشێته وه دره نگه

عومه ر حاجی عینایه ت دكتۆر شێركۆ حه مه ئه مین

خوێندن له م به شانه ته مه ن به فیڕۆدانه !

توندوتیژیی لەسااڵنی شەست و هه فتاو هه شتادا، بەپلەی یەکەم، توندوتیژییەکی چەپگەرانە بو، ڕەگەکانی لەناو فیکریی مارکس����یی لینینیدا بو. لەو سااڵنەدا فرەڕەنگ و چەپگەریی ئایدیۆلۆژیایەکی فرەدەرک����ەوت هه ب����و، ک����ە باوەڕیان شۆڕش����گێڕانە" "توندوتیژیی بەتێزەی هه بو، پێیانوابو کە توندوتیژیی ئامرازی س����ەرەکیی، لەهه ندێ����ک کات����دا، تاقە بو. گۆڕانکاریی بەرپاکردن����ی ئامرازی ڕەنگە هیچ ڕێکخراوێکی توندوتیژ، وەک ڕێکخ����راوی ڕاف لەئەڵمانی����ا، دەربڕی ڕۆحی ئ����ەم توندوتیژیی����ە چەپگەرایە The Red ،نەبێت. ڕاف کورتکراوەیArmy Faction، کە بەکوردیی دەکرێت وەک "باڵی لەشکری سور" وەریبگێڕین، ڕاف هه ندێکج����ار پێیاندەگوترا گروپی ،Baader-Meinhof ماینه����ۆف بادر بەن����اوی دوان لەس����ەرکردەکانییانەوە. ئەگەرچ����ی توندوتیژی����ی ئەو س����ااڵنە کورتنابێت����ەوە ته نها ب����ۆ توندوتیژیی ڕاف وەک گروپێک����ی ڕادی����کاڵ، بەاڵم ڕاف لەهه مویان لەڕوی تیوریی و لەڕوی کردەگیی����ەوە گەش����ەکردوتر بو. ڕاف بزوتنەوەی����ەک ب����و دژی کاپیتالی����زم و هه واداری کۆمۆنیزم. بەر لەدروستبونی ڕاف لەئەڵمانی����ا، بزوتنەوەیەک����ی تری هاوش����ێوە بەن����اوی "تۆبامارۆس"ەوە دروس����تبوبو، خۆرئ����اوا لەبەرلین����ی لەپ����اڵ ئەمیش����دا بزوتنەوەیەکی دیکە "دوی بزوتن����ەوەی بەن����اوی هه ب����و دیسەمبەر"ەوە. یەکگرتنی ئەم ئەم دو سااڵنی لەس����ەرەتای راف بزوتنەوەیە

هه فتادا دروستدەکات. ڕاف بەش����ێکبو لەتۆڕێکی گەورە کە لەخۆیدا توندوتی����ژی هێ����زی چەندان کۆکردبوەوە، ئ����ەم تۆڕە لەخۆرهه اڵتی ناوەڕاس����تەوە درێژدەبوەوە بەسۆڤێتی لەن����او ئەوروپاو جاران����دا تێدەپەڕی و گروپی چەن����دان التیندا ئەمه ری����کای کۆبوبوەوە. ل����ەدەور گەورەی بچوک و بزوتن����ەوە چەپگەرەکان����ی ئ����ەودەم، فەلەستینییەکان، ڕێکخراوە بەتایبەتی بەچەندان شێوە هاریکاریی ئەم بزوتنەوە ڕادیکااڵنەی چەپگەرە کۆمۆنیس����تییە لەوانەش ئەوروپای����ان دەک����رد، ن����او شوناسی پاس����پۆرت و دروس����تکردنی ساختە، دابینکردنی هاریکاریی مادیی، دابینکردنی ش����وێن و جێ����ی تایبەت بۆ خۆش����اردنەوەو هه اڵت����ن، تیمارکردنی

بریندارەکان و هتد...س����ەرەکییەکانی لەئ����اکارە یەکێک ڕادیکاڵ����ە چەپ����ە ڕێکخ����راوە ڕاف و هاوشێوەکانی ئەو س����ااڵنە ئەوەبو کە خۆی����ان وەک ڕێکخ����راوو بزوتن����ەوەی "دژە سیستم"دەناس����یی، "سیستم"یش الی ئەم����ان بریتیبو ل����ە "کاپیتالیزم" و هه رچی ڕوانین و فیکرو بزوتنەوەیەکیش خوازی����اری ئەوە نەبوبێ����ت کە کۆتایی بە"کاپیتالیزم" وەک "سیستم" بهێنێت، وەک بەش����ێک لە "سیستم" دەناسیی و بەدوژمنێک����ی دەیک����ردن ئەم����ەش ئایدیۆلۆژی����ی و سیاس����یی و فەرهه نگیی ئ����ەوان. ئ����ەم ڕوانین����ە تایبەت����ە بۆ یەکێ����ک "کاپیتالی����زم" "سیس����تم" و لەبەرهه مەکانی ئەو فیکرو ئایدیۆلۆژیانە بو کە لەو س����ااڵنه دا بەن����اوی "چەپی

نوێ"وە لەئارادابو.ئ����ەم چەپ����ە نوێیان����ە ک����ە خۆیان بەبەش����ێک لەفیکری مارک����س و لینین دەزان����ی ڕوانینێک����ی زۆر تایبەتیان بۆ کۆمەڵگاکان����ی دوای جەنگی جیهانیی دوه����ه م و سیس����تمە سیاس����ییەکانیان هه بو. الی ئەمان ئ����ەم کۆمەڵگایانەو سیستمە سیاسییە دیموکراسییەکانیان، وەک "فاشیزم" دەناسیی، زۆرجار لەژێر ناوی"فاش����یزمی ن����وێ"دا هێمایان بۆ ئەزمونە سیاس����ییەکانی ئ����ەو ڕۆژگارە دەکرد، بەتایبەتی ئەوانەی لەئەڵمانیاو یابان����دا ئامادەب����ون. الی ئیتالی����ا و ڕاف دیموکراس����یەت دەمامکێ����ک ب����و ب����ۆ ش����اردنەوەی ڕوی ڕاس����تەقینەی "سیس����تم" و "سیس����تم"یش بەجەوهه ر فاش����ییە. هه مان دی����د الی بزوتنەوە چەپە ڕادیکاڵەکان����ی ئیتالیاو یابانیش ئامادەبو. بەکورتی ئەوەی لەس����ااڵنی هه فتاو هه ش����تادا لەئەوروپا بەرپرسی تێرۆری سیاس����یی ب����و، بەپێچەوانەی ئەم����ڕۆوە ک����ە هێزی داعش ئاس����ایە، ڕادیکالیزمی چەپ بو. ئەم گروپانەش توندوتۆڵیان نزی����ک و پەیوەندییەک����ی

فەلەس����تینییەکانی بزوتن����ەوە لەگەڵ ئەو س����ەردەمەدا هه بو. الی ڕادیکاڵە چەپەکان����ی ئەڵمانی����ا، بەتایبەتی الی ڕاف، ملمالنێ����ی نێ����وان ئیس����رائیل و ب����و گرنگت����ر زۆر فەلەس����تینییەکان تەنان����ەت لەبەرەنگاربونەوەی ئەمه ریکا

لەڤێتنامدا.لەدیدی ڕافدا ش����ەڕی ئ����ەوان لەگەڵ "سیستم"دا شەڕ نەبو لەگەڵ ئەم یان ئەو تاکەکەس و ئەم یان ئەو دەزگاو بەپرسیی سیاس����ییدا، بەڵکو شەڕ بو لەگەڵ ئەو گشتە گەورەو ئەبستراکەتەدا کە ناوی "سیستم"یان لێنابو. ئەوان، بۆ نمونە، کە سەرۆکی بانکێکیان دەکوشت، یان کە پۆلیس����یک یان ئەفسەرێکی سوپا، ی����ان ک ش����ۆفێری ئۆتۆمۆبیلی یەکێک لەئۆفیس����ەکان، یان ک����ە ژنێکی ماڵ، یان ئەندامی س����ەندیکایەک یان ئابوری ناسێکیان دەکوشت، وەک تاکەکەسێکی نەیاندەکوش����ت، تاوانبار دیاریک����راوو ئەس����ڵەن ئەوان ئەو کەسانەیان وەک مامەڵ����ە کۆنکری����ت مرۆڤێک����ی وەک نەدەک����رد. هه م����و ئەمان����ە الی ڕاف نوێنەری "سیستم" بون و وەک نوێنەری "سیس����تم" دەیانکوشتن. کە ناچاریش دەکران قسە لەسەر کوژراوەکان بکەن وەک مرۆڤ و تاکەک����ەس و بونەوەرێکی کۆنکریت باس����یان نەدەک����ردن، بەڵکو پێاندەگوتن "بەرازەکانی سیستم"، یان character" ،"ماسکی خاوەن کاراکتەر"

masks. یان"ماسکی کاپیتالیزم".ڕاف لەماوەی کارکردنی خۆیدا ته نها ٣٤ کەس����ی بۆ کوژرا، بێگومان ئەگەر ئەندامان����ی گروپەک����ە نەگیرانایە ئەوا دەکوشت. گەورەتریان زۆر ژمارەیەکی جگ����ە لەکوش����تن ڕاف هێرش����یانکردە س����ەر چەندان بانک، چەندان دەزگای ئەڵمانی����ی و ئەمه ریکیی ناو ئەڵمانیایان تەقان����دەوە. هه ندێک ل����ەو هه واڵنەی ڕاف کە بەر لەجێبەجێکردنیان پۆلیس پوچەڵیان دەکردن����ەوە بۆ هه مو کەس فەش����ەلهێنان لەوان����ەش ئاش����کران، دادی وەزارەتی تەقاندنەوەی بەهه وڵی ئەڵمانی����ی لەس����اڵی ١٩٧٧دا لەڕێگای بەکارهێنان����ی ١٥٠ کیلۆ تەقەمەنییەوە. ئەنجامدانی چەندان لەپالنی ڕێگەگرتن تەقینەوە لەگەڕەکە جولەکەنشینەکانی ش����اری بەرلین لەساڵی ١٩٧٠دا. ئەمە جگە لەپوچەڵکردنەوەی هه وڵی فڕاندنی فڕۆکەیەکی ئەی����ر فرانس و فڕۆکەیەکی لوفتهانزا لەس����ااڵنی ١٩٧٦ و ١٩٧٧دا. ڕاف کە لەس����اڵی ١٩٧٠ دامەزراو هه ر ب����ەاڵم زو س����ەرکردەکانیان گی����ران، ته نها س����اڵی ١٩٩٨ بەرەسمیی خۆیان هه ڵوەش����اندەوە. لەدیدی ڕافدا ئەوان بەدرێژای����ی ئ����ەو س����ااڵنە لەجەنگێکی "سیس����تم"دا، لەگ����ەڵ ب����ون ڕەوادا ئەوەش����ی شوناس����ی ئەم "سیستم"ەی "کاپیتالیزم" و دەک����رد، دەستنیش����ان دەزگا سیاسییەکانی دیموکراسییەکانی

بو لەئەڵمانیادا.هاوش����ێوەکانی سیستمی ڕاف و الی "دیموکراس����یی" لەخۆرئ����اوادا فێڵێکی سیاسی ساختەکارییەکی ئایدیۆلۆژیی و فرەالیەنەو "کاپیتالیزم" خۆش����ی جگە لەسیستمێکی نادادپەروەرو ناعەقاڵنیی شەڕانگێز شتێکی تر نییە. ئەلتەرناتیڤی ئەم دو هێزە شەڕانگێزەش کۆمۆنیزمە، هه ر هێزێکیش دژ بەکۆمۆنیزم بدوێت، بنوس����ێت یان کارب����کات، وەک هێزی "فاشیس����ت" تەنانەت "دژەش����ۆڕش" و دەیانناساندو وەک بەشێک لە "سیستم" و "ئامرازێک بەدەس����تی ئیمپریالیزم"ەوە مامەڵەی����ان دەکرد. ڕاف دەیویس����ت لەیەککاتدا "کاپیتالیزم" وەک "سیستم" و "دیموکراسیەتی لیبرالی" وەک "ماسکی ئەوەی بەهیوای لەناوببات، سیس����تم" بزوتنەوەیەک����ی چەپگەری����ی گلۆباڵیی لەدایکببێت کە کۆتایی بە "سیس����تم" و "کاپیتالی����زم" لەسەرتاس����ەری دونیادا بهێنێت. بەشێک لەو نوسەرو ڕۆشنبیرە ئەڵمانان����ەی ڕەخن����ەی "چەپی نوێ" و رافیان دەکرد، نامەی هه ڕەشەئامێزیان بۆ دەنێررا یان بەتەلەفۆن هه ڕەش����ەی کوش����تنیان لێدەک����را. ل����ەزۆر ڕوەوە داعش����ی ئەمڕۆ کۆپییەکی دینیی ڕافی سااڵنی هه فتاو هه شتایە، الی داعشیش ئەوانەی دەکوژرێن "مرۆڤی کۆنکریت" و "تایبە"ت نین، بەڵکو"کافر"ن و ئیش����ی ئ����ەوان ئەوەی����ە "کوف����ر" لەدونی����ادا

نەهێڵن.

داعش ك���ه رێكخراوێكی س���ه له فیی جیهادیی���ه له عێ���راق و ش���ام له هه وڵی گه ڕاندنه وه ی كۆمه ڵگایه بۆ سه رده مێك كه له گ���ه ڵ عه قڵییه ت و پێداویس���تییه كۆمه اڵیه تیی و ئابوری���ی و سیاس���یی و رۆشنبیرییه سه رده مییه كاندا ناگونجێت و به سه دان ساڵ پێش ئه م سه رده مه بوه ، هه ربۆی���ه زه حمه ته ره وره وه ی مێژو بۆ دواوه بگێررێت���ه وه ، هه ر كاتێكیش ئه و هه وله درا ئه وا هه وڵی تێكشكاندنی هه مو به ه���اكان ده درێت وه ك ئ���ه وه ی داعش له عێراق و سوریا جێبه جێی ده كات، بۆ ئه وه ش پێویستی به به كارهێنانی هه مو دارایی و ئایینی و س���ایكۆلۆجی و بواره سه ربازی و مرۆییه كانه و هه مو بواره كان بخاته گه ڕ له و روانگه یه وه داعش چه ند بوارێك���ی به تون���دی گرتۆته به ر، وه ك سه رچاوه ی دارایی و مرۆیی و راگه یاندن. چه كی یه كه می س���ه رچاوه ی داراییه ، س���ه رچاوه داراییه كانی داعش كه وه ك چه كێك���ی گرن���گ به كارده هێنرێت بۆ رێگا تیرۆرستییه كانیان و چه ندین كاره سه ره ڕای به ده س���تهێنانی و بۆ ده گرن عه ره بییه كانی���ش ده وڵه ت���ه ئ���ه وه ی هاوكاریی���ان ده كه ن. چه ك���ی دوه می سه رچاوه ی مرۆییه ، هه روه ها سه رچاوه مرۆییه كانیش به هۆی ئاینی ئیسالمه وه ئیسالمی و سه رنجی واڵتانی توانیویه تی عه ره ب���ی رابكیش���ێت و گه نجه كانی���ان به ناوی ئایی���ن و جیهادی نیكاح و له رێی خۆ ته قاندنه وه و خۆبه كوش���تدان به ره و گه یشتن به به هه شتی به رین و حۆریه كانی به هه شت، له رێی راگه یاندنه وه گاریگه ری له س���ه ر س���ایكۆلۆجییه تی موسڵمانان دابنێت. ئه وه ی جێی س���ه رنجه داعش نوێترین ته كنه لۆژیای س���ه رده م به كار ده هێنێ���ت بۆ گه ڕاندنه وه ی مێژو به ره و سه رده مێك كه هیچ جۆرێك ته كنه لۆژیا

نه بوه .ئ���ه وه ی لێ���ردا ئه مه وێ���ت تیش���ك بخه مه سه ری، چه كی سێیه مه ئه ویش ڕاگه یاندنه ، داعش خاوه نی سه ته الیت و كه نالی گه وره ی ماس���مێدیا نییه به اڵم گه وره ترین هه ڵمه تی راگه یاندنی هه یه و به تێچونێكی كه م ده گاته هه مو مالێك و ده گاته الی گرنگتری���ن توێژی كۆمه ڵ ك���ه توێ���ژی گه نجانه . به ش���ێوه یه كی گش���تی دو ب���وار به كاردێنێت، ئه ویش ت���ۆڕه كۆمه اڵیه تیی���ه كان و مینب���ه ری

مزگه وته كانه .

تۆڕه كۆمه اڵیه تییه كانئێستا تۆڕه كۆمه اڵیه تییه كان به هۆی پێش���كه وتنی ته كنه لۆژیاوه توانیویه تی ببێته گه وره ترین ماسمێدیای جیهانی و له ده ستی گه نجترین توێژی كۆمه ڵگادایه كه هه میشه به دوای شته نامۆو نوێكاندا ده گه ڕێن، ئه مه وای كردوه كه به زوترین كات هه مو هه واڵ و زانیارییه كانی داعش بگاته ده س���ت هه م���و تاكێك. ئه ویش

به دو رێگا:به ه���ۆی بونی ئینته رنێت له ده س���ت گه نج���ان و به به رده وام���ی كراوه یی ئه م هێله و له ڕێی ت���ۆره كۆمه اڵیه تییه كانی تویت���ه ر و فیس���بوك و چه ندی���ن تۆره ئه له كترۆنییه كان���ی ت���ره وه ، ئ���ه وه ی داعش بیه وێت ب���اڵوی بكاته وه ده گاته ده س���ت هه مو گه نج���ان. كه بۆ داعش نییه چونك���ه تێچونێك���ی وای هی���چ ئه یخاته ده گرێ���ت و به مۆبایل وینه ك���ه

سه ر تویته ر ئیتر به هه زاران گه نج به بێ به رامب���ه ر ئه و وێنه یه ب���اڵو ئه كه نه وه و باڵوكردنه وه كه ش پ���اره ی له كاتێك���دا ئه كه وێته ئه سۆی خۆیان به هۆی كڕینی كارتی ئه نته رنێته كه ی و مانه وه ی له سه ر

هێڵ بۆ باڵوكردنه وه ی ئه و وێنه یه .پش���تیوان، س���ه ته الیتی كه ناڵ���ی مه به س���ت له و كه نااڵنه یه كه به نهێنی هاوپه یمانیانن یان هاوسۆزیانن، كه ئه و گرته ڤیدیۆییان���ه و ئه و وێنانه ی له تۆره كۆمه اڵیه تییه كانه وه ده ستیان ئه كه وێت جارێك���ی ت���ر په خش���ی ئه كه ن���ه وه و ب���ه و ج���ۆره ش ده گاته الی ت���ه واوی خه ڵك به پی���رو گه نج و خوین���ه وه اورو خۆی كاریگ���ه ری نه خوێن���ه وه اره وه و دائه نێ���ت. ب���ۆ نمونه له كوردس���تاندا كه ناڵێك له م���اوه ی 2٤ كاتژمێردا وه ك چاودێریم كرد گرته ڤیدیۆی رێرۆیشتنی كه به ش���ه قامێكدا داعش هامه ره كانی گلۆپ���ی چواریی���ان داگیرس���اندبو و وه پیای���دا خۆی���ان داع���ش به س���ه دان هه ڵواس���یبو و چه ندین ئااڵی ره ش���یان به رزكردب���ۆوه ك���ه ئه وپ���ه ری قوه تی ده رئه خست، ٨ جار په خشی كردۆته وه ، ئه م چه ندباره كردنه وه ی گرته ڤیدیۆیه و چه ندین وێن���ه و ڤیدیۆی تر كاریگه ریی له سه ر هه س���ت و ده رون و وره ی خه ڵك دان���ا به به ڵگه ی ئه وه ی ك���ه مه خمور و گوێر له الیه ن داعشه وه گیرا، رێژه یه ك له خه ڵك���ی پارێزگای هه ولێ���ر وره یان روخاو به ره و ده ره وه ی هه ولێر رۆیشتن، كه هه ولێر چه ندین كیلۆمه تر دوره له و ناوچه یه وه و به س���ه دان پێش���مه رگه ش له و س���نوره هه بون ك���ه دواجار هێزه ئه منییه كان رێگ���ری له چۆڵكردنی ئه و ش���اره گرت، ئه وه خۆی جێی پرسیاره كه هاواڵت���ی وره ی بڕوخێت و متمانه ی به هێزی پێشمه رگه نه مێنێت و شار چۆڵ

بكات.به رنام���ه ی ته له فزیۆنی���ی: له هه ندێ كه ناڵدا به رنامه ی تایبه ت له سه ر پرسی توندوتیژییه كانیان بیروباروه ره داعش و ئه كرێ���ت به ب���ێ ئ���ه وه ی كۆنترۆڵ���ی

به رنامه ك���ه ئاراس���ته ی به رنامه ك���ه و كه ناڵێ���ك به نمون���ه له ده س���تبگرن، چاوپێكه وتن���ی له گه ڵ داعش���ێك كرد قه رزباریكردین له بری ئه وه ی واقعییه تی یان بخات���ه ڕو. داع���ش نامرۆڤان���ه ی ئایینی زانایه كی له گ���ه ڵ چاوپێكه وتن ده كه ن به بێ ئه وه ی پێشكه ش���كاره كه زانیاریی له س���ه ر بابه ته ك���ه ی هه بێت و ناتوانیت به و زانا ئایینییه ی بسه لمێنێت ك���ه ئه وه ی داع���ش ئه ی���كات له پێش هه مو ش���تێكه وه زیان به ئاینی ئیسالم ده گه یه نێ���ت و ئاین���ی ئیس���الم به ره و پوكان���ه وه ده ب���ات، ی���ان نه یتوانیوه ئه وه بس���ه لمێنێت كه داع���ش جیهاد ئ���ه كات یان دژی ئاینی ئیس���المه ، تا به و ش���ێوه یه پش���تیوانیی و هاوسۆزی مس���وڵمانان بۆ ئه و ره وته ئیسالمییه توندڕه وه كه مبكات���ه وه . به ڵكو ده بێت به رنام���ه ئامانجی خۆی هه بێت، ئه بێت ئه ركی راگه یان���دن كه ناڵێك���ی ه���ه ر له به رچاو كۆمه اڵیه تی به رپرس���یاریتی بگرێت و نه بێته مینبه ر بۆ باڵوكردنه وه ی توندو تی���ژی و كاری نامرۆڤانه و نه بێته

پاڵپشت بۆ ره وته نامرۆڤانه كان.

مینبه ری مزگه وتمزگه وت كه گه نج و به ته مه ن روی تێ ئه كات، بۆته مینب���ه ری باڵوكردنه وه ی زانیاری���ی و هه واڵ، ئیتر ئ���ه و هه واڵنه تا چه ند له خزمه تی خه ڵك به گش���تی و ئاین���ی ئیس���المدایه . ئ���ه وه ی جێ���ی مزگ���ه وت ئیس���المییه كان س���ه رنجه به كاردێنن بۆ دروستكردنی هاوسۆزی و پش���تیوانیی بۆ داعش و توندڕه وه كان، ئه ویش له رێی ئیدان���ه كردنی هه ندێك هه ندێ���ك كۆمه ڵ���گا و كه لت���وری بۆچونی نوس���ه ران و به رنامه و وت���اری رۆشنبیران و هه ڵس���وكه وتی خه ڵك كه داعش���یش الی خۆیه وه ئ���ه و كه لتور و نه ریتانه ی كۆمه ڵگای ره تكردۆته وه ، واتا به ناراسته وخۆ پشتگیریی بۆ به رنامه ی داعش كۆئه كاته وه و رای گشتی له سه ر دروس���ت ئه كات. بۆ نمون���ه مه الیه ك له مینبه ری مزگه وته وه دژی هه مو جۆره ئامێرێكی مۆس���قا و گۆران���ی و هونه رو په یكه رسازی و نواندن قسه ئه كات ئه وه پشتگیرییه كه بۆ بریاری داخستنی ئه و ش���اری هونه رییانه ی په یمانگا زانكۆ و بێگومان ناوچه كانی س���وریا. موصل و مزگه وت مینبه ره كانی هه م���و ئه وه ش ناگرێت���ه وه چونكه زۆرب���ه ی مینبه ری مزگه وته كانی كوردس���تان له كۆمه ڵگای ك���وردی دانه بڕاون و وه ك ئیس���المێكی میانڕه و پێش���نوێژیی بۆ مس���وڵمانان ب���ه اڵم داعش له رێ���ی مه ال ئه ك���ه ن، هاوسۆزه كانیه وه مینبه ری مزگه وته كان ب���ه كار دێنێ���ت. بێجگه ل���ه وه ش له و ناوچان���ه ی ژێ���ر ده س���ه اڵتی داع���ش مزگه وتیان كردۆته باره گای ڕاپه راندنی تۆقاندن���ی ئامانجه كانی���ان و بڕی���ارو

خه ڵك.عه قڵییه تێكی وردو به رنامه ڕێژ له پشت هه ردو كه ناڵی تۆڕه كۆمه اڵیه تییه كان و مینبه ری مزگه وت���ه كان هه وڵده دات بۆ جێبه جێكردنی ئ���ه م خااڵنه ی خواره وه

به و جۆره :بیروب���اوه رو ١-باڵوكردن���ه وه ی بۆچونه كانیان، بێگومان ئاش���ناكردنی خه ڵ���ك به ئامانجی دروس���تكردنه وه ی ده وڵه تی خه الفه تی ئیس���المیی پێگه ی خۆی دروس���ت ئ���ه كات، چونكه هه مو ده وڵه ت���ی موس���ڵمانێك وێنه یه ك���ی خه الفه ت���ی ال هه ی���ه بۆی���ه داع���ش

پێویستیان به نوێكردنه وه ی ئه و وێنه یه هه ی���ه له زیهن���ی خه ڵكدا، ب���ۆ نمونه روخاندن���ی هه مو مه زارگ���ه و تێكدانی ش���وێنه واری مێژوی���ی كار له بۆچونی خه ڵك ئ���ه كات. چونك���ه زۆربه ی ئه و ش���وێنانه له دوای ده وڵه ت���ی خوله فای راشدینه وه دروستبون و ئه یه وێت له روی مادییه وه سیمای ئه و ناوچانه بگۆڕێته وه

بۆ ئه و سه رده مه .2- هاندان���ی خه ڵك بۆ پش���تگیریی، به ته كفیركردنی خه ڵك له م سه رده مه دا و پش���تگیریی بۆ له مس���وڵمانان داوای به ناوی به هه شت و شه هیدبونیان جۆرێكه له هاندانی خه ڵك، له و رێیه وه كار له سه ر

سایكۆلۆژییه تی تاك ئه كات.٣-دروستكردنی كاریگه ریی سایكۆلۆژی له سه ر مسوڵمانان و شۆردنه وه ی مێشك )غس���ل الدماغ(، به دو شێوه : شێوازی یه كه م، به كار هێنان���ی ده قی قورئانی پی���رۆزو به كارهێنان���ی ئااڵی ئیس���الم پێغه مب���ه ر)د.خ( كه هی س���ه رده می هه س���ت و س���وزی خه ڵك ده بزوێنێت، داعش ش���ه ڕی ئه وان���ه ش ته نان���ه ت ده كه ن س���وكایه تی به و ئااڵیه ناكه ن. له الیه ك���ی تره وه پۆش���ینی جلوبه رگی ره ش له روی س���ایكۆلۆجییه وه په یامی مه رگ و نائومێدیی ئه به خش���ێت و مانای گه ڕانه وه یه بۆ ئه س���ڵ. شێوازی دوه م، توندوتیژیی هه س���تی زیندوكردنه وه ی ئ���ه و دڕنده ی���ه ی ك���ه له ناخ���ی هه ر مرۆڤێكدا نوستوه ئه ویش به خستنه ڕوی سه ربڕین و كوشتن و شێوازی سوكایه تی

به جه سته ی مرۆڤ.٤-باڵوكردن���ه وه ی ت���رس و تۆقاندن، له رفاندن و سه ربڕین و ده ست و قاچبڕین و ش���ێواندنی جه س���ته ی م���رۆڤ ترس و له ت���ۆڕه باڵوكردن���ه وه ی تۆقان���دن و جۆرێ���ك ئ���ه وه كۆمه اڵیه تیی���ه كان، له مرۆڤ بۆ خۆی راده كێشێت به تایبه ت كه س���ێتییه كی چونكه ترس���نۆكه كان الوازی���ان هه ی���ه بۆی���ه پێیانوایه كه بونه موری���د و ئه ڵقه له گوێی ئه وان ئیتر له و مه ترس���ییه پارێزراو ئه بێت، بۆیه هه میشه س���ودیش له و جۆره كه سانه

وه رئه گرن بۆ خۆته قاندنه وه .٥-باڵوكردن���ه وه ی چاالكییه كانی���ان، تیرۆرستییه كانیان كاره باڵوكردنه وه ی وره ی به ره نگاریی له الی تاك ناهێڵیت و ب���ه كاری ش���اراوه دوژمنێك���ی وه ك ته قین���ه وه و خۆكوژیی���ه كان په یام���ی به خه ڵ���ك ته س���لیمبون داواكاری���ی

راده گه یه نن.٦-به ده س���تهێنانی زانیاریی و هه واڵ، ئه وان جارێكی تر تۆڕه كۆمه اڵیه تییه كان ب���ۆ وه رگرتن و كۆكردن���ه وه ی زانیاریی هه ندێك وێپسایت به نمونه به كاردێنن، زانیاریی و وێنه و گرته ڤیدیۆیی له س���ه ر هێزه كانی پیشمه رگه و سه نگه ره كانیان و باری ده رونیی و باری ئابوریی و خواردن و چ���ه ك و جبه خانه كانیان ده خه نه ڕو، بۆ نمون���ه له س���ه ره تای بارانبارین���دا كه پێشمه رگه له س���ه نگه ره كانی هه ندێك بوبوه قوڕو لیته و جموجۆڵی پیشمه رگه ناڕه حه ت بوبو، زومی كامێرایه ك هه مو ئه و زانیارییانه ی خس���ته ڕو كه ئه بێته هۆی ره خس���اندنی هه ل���ی گونجاو بۆ داعش كه هێرش���ی كتوپڕ بكاته سه ر س���ه نگه ره كان. هه روه ها به هۆی بونی الی زی���ره ك مۆبایل���ی ئه نته رنێ���ت و پێش���مه رگه به بێ ئه وه ی مه به س���تیان بێ���ت به باڵوكردن���ه وه ی ن���اوو باره گا و ش���وێنه كانیان له فه یسبوك جارێكی تر ئه بێته سه رچاوه ی زانیاریی بۆ داعش.

بیروڕا)٤٥2( سێشه ممه 122٠١٤/١١/١١ birura.awene@gmail.com

ڕاگه یاندن چه كی سێیه می داعش

به هۆی بونی ئه نته رنێت و

مۆبایلی زیره ك الی پێشمه رگه

به بێ ئه وه ی مه به ستیان بێت

به باڵوكردنه وه ی ناوو باره گا و شوێنه كانیان له فه یسبوك جارێكی

تر ئه بێته سه رچاوه ی زانیاریی بۆ داعش

توندوتیژیی چەپگەران

بابه تی پ����ه روه رده و زانكۆ له زۆربه ی

واڵتانی دنیادا پێگه و شوێنێكی هه ستیارو پڕبایه خی هه یه چ وه كو په روه روه رده كردن و ئاراس����ته كردنی ن����ه وه ی ن����وێ و چ وه كو پێگه یان����دن و به رهه مهێنان����ی مرۆڤێك����ی كامڵ و هۆشیار بۆ خزمه تكردنی كۆمه ڵگه . ب����ه اڵم له واڵتی ئێمه دا چ پ����ه روه رده و چ زانكۆ له جیاتی بونیادنان و دروس����تكردنی كه سایه تی به هێزو لێهاتوه ، بوه به شوێنی كوشتنی بێئیراده كردن و ڕه ش����بینكردن و خ����ه ون و هیواكانی خوێندكاران. بۆ نمونه س����ااڵنه له كاتی وه رگرتن����ی خوێندكاران له زانكۆ په یمانگاكاندا به هه زاران خوێندكار له هیچ زانك����ۆو په یمانگایه ك وه رناگیرێن. له و سه ریش����ه وه به ه����ه زاران خوێندكاری تر خوێندن ته واو ده كه ن و له هیچ ش����وێنێ

هه لی كاركردنیان بۆ ناڕه خسێت.

له ڕاستیدا به هه ردو باره كه دا كاره ساته و جێگه ی داخه ، ئه مه ئه وپه ڕی شكس����ت و بێپالنی����ی حكوم����ه ت ده رده خ����ات كه تا ئێستا نه یتوانیوه پالنێكی توكمه و به هێز دابنێت بۆ چاره س����ه ركردنی ئه م گرفته . چونك����ه له هی����چ واڵتێكی دنی����ادا نه بوه ٩٠%ی ده رچ����وی ئاماده ییه كان بخزێنرێته ناو زانك����ۆو په یمانگاكانه وه !یاخود هه مو خ����اوه ن بڕوانامه ی����ك بكرێته مامۆس����تا ئ����ه وه ی حكومه ت! فه رمانب����ه ری ی����ان حزبس����االره كوردییه ده س����ه اڵته ئ����ه م كردی كارێك����ی نه كرده بو توێژێكی زۆری له گه نج����ی به تواناو خ����اوه ن هێزی كاری بێبه رهه م. به كائینێكی مش����ه خۆری كرد ب����ه وه ش كۆمه ڵگه یه كی ش����ل و ش����ێواوو ناته ندروس����تی لێدروس����تبو ك����ه به هه مو

مانایه ك كۆمه ڵگه یه كی به رخۆره . ئه گ����ه ر ده رچویه كی زانك����ۆ بۆ نمونه وه ربگرین ش����انزه س����اڵی ته واوی ده وێت

تاوه ك����و هه م����و قۆناغه كان����ی خوێن����دن ت����ه واو ده كات. له و ماوه ی����ه دا جوانترین و ناس����كترین س����ااڵنی ته مه نی ده به خشێ ت����ا بڕوانامه یه كی پێده درێ����ت بۆ ئه وه ی پێی بژی. كه چی ئه گه ر پس����پۆرییه كه ی پێویست نه بێ به واس����ته و به رتیل نه بێت

له هیچ شوێنێك ناتوانێ دابمه زرێت.بۆیه ده ڵێم بڕوانامه یه ك بۆ ئه وه ی پێی بژی چونك����ه په روه رده و زانك����ۆ له واڵتی ئێمه ه����ه ر له س����ه ره تاییه وه هه مو جۆره هه س����تێكی نیش����تیمانیی و ئه خالقی����ی و له خوێندكار تر به هاجوانه كانی زانستیی و ده سێنێته وه ، راست نیه كه سێك بڵێت من بۆ خزمه تكردن و به ره وپێش����بردنی ئاستی هه وڵی كۆمه ڵگه زانس����تیی رۆشنبیریی و زۆرێك ده ده م. بڕوانامه به ده س����تهێنانی له وانه ی كه ئێس����تا خه ریك����ی خوێندنی ماس����ته رن ل����ه ده ره وه و ن����اوه وه ی واڵت جگه له به رزكردن����ه وه ی موچه كانیان هیچ

ئامانجێك����ی تریان نی����ه ، چه ندینجار ئه و قسه یه م له زاری خۆیانه وه بیستوه ته وه .

ئێستا ده مه وێت ئه وه بڵێم كه قه ده ری ئێمه وا رێككه وتبو كه خۆیندن ب�بێته هۆی دواكه وت�نمان له هه م����و بواره كانی ژیاندا، نائۆمێدیمان و ببێته هۆی گۆش����ه گیریی و بمانكات به كائینێكی بێڕۆح و بێگیان. ئه مه له ئه زمون����ی خۆم و هه زاران����ی تری وه كو خۆم����ه وه ده ڵێم. زۆرێك له و كه س����انه ی كه وازیان له قوتابخانه هێنا، هه ریه كه یان ئێستا ئیشكردن ده س����تیدایه له بوارێكدا به هه م����و پێوه رێك بارودۆخی ژیانیان زۆر باش����تره له كه سێكی ڕۆش����نبیرو خاوه ن بڕوانام����ه ی ئه م واڵته ! بۆیه ئه م قس����انه ده ك����ه م چونكه پ����ڕ پ����ڕم له نائۆمێدیی و ڕه ش����بینیی ، ئاخر هه مو كه سێك له ژیاندا هه رچه نده هه وڵبدات و ماندوبێت له بوارێكدا به اڵم كه گه یشته ئامانج، ئیتر ماندوبونی بیرئه چێت����ه وه به اڵم به دبه ختیه كه ئه وه یه

خوێندن له م به شانه ته مه ن به فیڕۆدانه !هێمن ئیبراهیم ئه حمه د

جه میله شێخ مه حمود

ترس و تۆقاندن سیما زاڵەکەی ئەم ساتەی بیرکردنەوەی بەهۆی���ەوە ک���ە مرۆڤایەتییە ئەقاڵنیی بۆتە ئامرازێکی ترسناک یا پێدراوێکی فەرامۆش���کراو. هەڵبەت، بەش���ێکی ترس���ە گەورەکان بۆ هێ���رش و پەالمارە خوێناویی و تەقین���ەوە خۆکوژییەکان دەگەڕێنەوە، بەاڵم تێگەیشتنمان بەهەڵوێس���ت و پەیوەستیشە چۆنیەت���ی چییەتی���ی و لەس���ەرچاوەو پەرچەک���ردارو مامەڵەکردن لەگەڵ ترس���دا. رەنگە، مەترسییەکان هەر ئەوەندە نەبن کە راستەوخۆ خاک و شارو ماڵمان داگیر دەکەن، بەڵکو ئەوەی لەدوریشەوە خانەکانی مێشک، ت���ەزوی هەس���ت، ژێ و خورپەکان���ی دڵمان

ئاڕاستە دەکات.راستیی "ترس" مێژوی مرۆڤە نائەقاڵنیی و نەفامەکەی س���ەردەمی بەردینمان بۆ دوبارە ده کاتەوە. س���ەردەمێک کە ت���رس پاڵنەری بیرکردنەوەو هەڵسوکەوت و مەیلبزواندن بوە. مرۆڤێ کە نامۆو تەنیا لەجوڵەی هەس���ارە، ش���ریقەی ه���ەورە گرمە، هااڵوای���ی گڕکان، شەپۆلی الفاو لێزمەی باران زەندەقی چوبو. بۆیە، چەن���دە لەهەوڵی پەیداکردنی بژێوییدا ب���وە، ئەوەندەش لەخەمی مس���ۆگەرکردنی یەکەم���ی خەبات���ی کۆش���اوە. ئارامیی���دا کۆنترۆڵکردنی ت���رس و تارماییەکانی خەیاڵ

بوە. لێ���رەوە، ئەنگێ���زەی زاڵبون بەس���ەر هۆکارەکان���ی ت���رس و ت���رس خۆی���دا، بوە فێربون و زانی���ن و س���ەرەکیی پاڵنەرێک���ی زانس���تییش. پێش���کەوتنی بیرکردن���ەوەو دەرونیی���ەکان، فش���ارە جڵەوکردن���ی تەختکردنی رێگرەکانی ئارامیی، بەڕامکردنی دەوروبەرو ژینگەو جیهان کەوتەوە. لەمەشدا زانس���ت ئامرازی هاوکارو تاکە هێزی زاڵبون بەس���ەر گەردون و هەستی ترساندا بو. بۆیە، رایەڵێکی نێوەکیی زانین و هێز لەگەڵ ترسدا پێک���ەوە گرێ دەدات. ئی���دی، ترس دەبێتە بنەڕەت���ی سیاس���ەت. بێگومان، مەبەس���ت لەترس تەنها ئەو هەس���ت و سۆزە نەگه تیڤە نییە وەک "س���پینۆزا" ئام���اژەی پێکردوە. بەڵکو، ترس وەک بیرۆکەو هزرێکی سیاسی س���ەرڕێژ. لەکتێبی "ترس: مێ���ژوی بیرێکی سیاس���ی"دا نووس���ەر "کۆری رۆبین" دەڵێ، "ت���رس لەس���ەردەمی پێ���ش یادەوەرییەوە کولت���ورو سیاس���ەتی داڕش���توە". بایەخی مرۆڤ بەهەڕەشەو کارەسات و مەینه تیەکان، سیاس���ییەکانیش بنەم���ا ک���ە وایک���ردوە لەس���ۆنگەی بەکارهێنانی ترسەوە دابڕێژێ و گش���تیی و زمانێکی رەوایەتیدەری بیکات���ە کردەی سیاس���ی. تەنانەت، م���رۆڤ لەڕێی پفدانی ترس���ەوە، پێداگی���ری لەدادوەریی و

یەکسانیی و ئازادییش کردوە.بەاڵم، ئەمە دیوە ئەرێنییەکەیەتی. چونکی، ترس دەگ���ۆڕێ بەئامرازی س���ەرکوتکردن و چەپان���دن. س���امناکترین بەرجەس���تەبونی لەفۆرمی تۆقاندنی ئەویتردایە. بۆیە، ئەگەر لەزمان���ی "مۆنتەین"و "رۆزفێلت"ەوە بدوێین، ئەوەی کە لەهەمو ش���تێ زۆرتر "دەبێ لێی بترسین، ترسان خۆیەتی". کاتێک کە دەبێتە سیاسەت، هێز دەکاتە ئامانجی زاڵبون بەسەر خ���ۆی و ئەوی تریش���دا. هەمیش���ە، "هێزی

بێسنور" رەوایەتی لەترسەوە دەهێنێ!تەنان���ەت، ترس���او ن���ەک ه���ەر خ���ۆی بەقوربانی���ی دەزانێ، بەڵک���و زۆرترین ماف دەس���ەاڵتدارێکیش وەک دەدات، بەخ���ۆی هەمو رێگەیەک ب���ەڕەوا دەبینێت. جیاوازیی قوربانیی و دەسەاڵتداریش، تەنها لەچۆنیەتی بەکارهێنانی ئامرازی ترس���دایە. لەیەکەمدا، بەرگریخوازانەیەو لەتوندوتیژییش بەدەرنییە. لەدوەم���دا، جڵەوش���لکردنە ب���ۆی! رەنگە، پیادەکردنی هاوچەرخدا لەمێژوی سیاس���ی "سیاس���ەتی ترس" لە"یانزەی س���ێپتەمبەر" ب���ەدواوە زەقتربێتەوە. جۆرە سیاس���ەتێک ک���ە س���ەنگەری بەرەنگاربون���ەوەی لەگەڵ

توندڕەوەکاندا، لەوێدا کۆدەکاتەوە. کاتێکیش "ترس���ی سیاس���ی" دەگۆڕێت بە"سیاس���ەتی ت���رس"، ئیتر ت���رس رەنگ و دەنگ، بیرو کردەی سیاس���ی دەخاتە سەر رێگ���ەی تۆقاندن و زەبروزەنگی س���ەرلەبەر. ئ���ەو خه س���ڵەتە نەگ���ۆڕەی ک���ە لەرژێمە تۆتالیتێرەکاندای���ە، بەڕای ژنە فەیلەس���وف "هانا ئارێنت" ئەوەیە کە توندوتیژیی ئامانجە نەک ئامراز. بەهەمانشێوەش، تیرۆریستەکان ب���ۆ پاپەندب���ون بەبنەماکان���ی ئایین���ەوە، "ترس���ی رەها" لەخ���ودا دەکەن���ە پاڵنەری کردەوەو پابەندبون بەئایینەوە. واتە ترس���ی رەها دەڕەخسێنێ. توندڕەویی سەرتاپاگیر، بۆیە، ئەو ترسە چەپێنراوە دەبێتە خەزێنەی ئامرازەکانی تۆقاندن و بێبەش���کردن لەمافی

ژیان!ئام���رازی ت���رس لەبەرئ���ەوەی، بەئاگاهێنان���ەوەی الیەن���ی رۆحی خەڵكییە. مرۆڤیش لەپێناو دڵنیای���ی و رزگاربون لێی، بەناچاری���ی دەگەڕێت���ەوە باوەش���ی ئایین!

بۆی���ە، ت���رس لەدی���دی فەیلەس���وفەکاندا بەحاڵەتێکی نائەقاڵنی���ی و ناتەبا بەئازادیی و ئەقڵ و رۆش���نگەریی لێکدەدرێتەوە. گوتاری رۆشنگەریی لەتێزەکەی "کانت"ەوە، زاڵبونە بەس���ەر دۆخێکدا کە مرۆڤ خۆی دەس���تی تێدا بوە. لێرەوە، بیرکردنەوەی فەلسەفیی، پارس���ەنگی ترس و رژێم���ی تۆقاندنە. بیری فەلس���ەفیی بوێری���ی بیرکردن���ەوە، رەخنە لەخۆگرتن و بڕیاردانیش���ە لەس���ەر چییەتیی بیرو کردەوەکان. لەبەرئەوە، ترس���خوازەکان چونکی، سڵدەکەنەوە. لەفەلسەفە هەمیشە پەردە لەس���ەر "گوتاری ترس پەرس���تیی"و

دوفاقیی بەکاربردنی الدەدات. بۆی���ە، ئەگ���ەر بەدیاریکراوتر بپرس���ین: فەلس���ەفە دەتوانێ چی ب���کات، لەکاتێکدا خ���ۆی هەڕەش���ەلێکراوێکی رۆژگاری ترس و تۆقاندنە؟ هەڵبەت، ئەرکی فەلس���ەفە چونە نێو مەیدانەکانی شەڕ نییە، بەڵکو بەرگرییە لەئەقڵ و بیرکردنەوەی رەخنەیی و هەڵتەکاندنی زڕبیرەکانە. دۆزینەوەی پانتاییە شارەوەکانی ل���ەدەرەوەی پرس���یارە، بیرکردن���ەوەو دۆگماکان���ی بیروباوەڕە نامرۆڤدۆس���تەکان. سیاسیی و رەوش���تیی و فەلس���ەفەی لەڕێی کۆمەاڵیەتی���ەوە، دەتوان���ێ ماناکانی ژیان، ماف���ەکان و ئەرک، بەهای رێ���زو مرۆڤبونەوە بوەس���تێتەوە. دەمارگیری���ی ڕوی ب���ەرەو فەلسەفە بەدەستەوەنەدانی "ویستی بڕیار"و "ویس���تی ژی���ان" و "ب���ون" و بیرکردنەوەیە. هەربۆیە، س���ەیر نیی���ە فەرمانێکی "داعش" بااڵدا، خوێندن���ی پەروەردەو لەسیس���تمی

قەدەخەکردنی خوێندنی فەلسەفە بو! ئیدی، مەبەست لەگرنگیی بیرکردنەوەی فەیلەس���وفەکانە بەش���داریی فەلس���ەفیی، لەپرس���ە ئاڵۆزەکان���ی مرۆڤ���دا. لەمێ���ژودا چەندین فەیلەسوفمان هەن کە لەپاڵ چاالکی فەلس���ەفییدا، چاالک���ی سیاس���ییش بون. دیارە بیرکردنەوەی فەلس���ەفیی لەبۆشاییدا دابڕاو مرۆڤی���ش لەگرفتەکانی نایەت���ەدی و نییە. فەیلەس���وفان "بێرتراند رەسڵ"، "هانا ئارێنت" و "چۆمس���کی" وەک "رۆش���نبیرێکی ب���وە. بەرچاوی���ان رۆڵ���ی جەماوەری���ی" لەبەرامب���ەردا، جۆرێک���ی تری بەش���داریی فەیلەس���وف هەیە: "رەخنەی کۆمەاڵیەتی". "دێریدا"، فەیلەس���وفگەلێکی وەک "فوکۆ"، "رانس���ێر"، "هابرم���اس"، "بادیۆ"و دەیەهای تر ش���ێلگیرانە رێنوێنی���ی و رەخنەی بڕیاری سیاسییان کردوە. بەگشتیی، فەیلەسوفەکان چ بەڕاس���تەوخۆ وەک چاالکێکی سیاس���ی، یا وەک رەخنەگرێکی رادی���کاڵ لەدەرەوەی

قەیرانەکانی مرۆڤ بیریان نەکردۆتەوە. لەوانەیە، ئەمە بگەڕێتەوە بۆ کاریگەریی "ئەق���ڵ"و لەب���ارەی "هی���گڵ" تێزەک���ەی بیرکردن���ەوەی ئەقاڵنیی���ەوە. بەپێچەوانەی فەلس���ەفەکانی پێش خۆیەوە، ئەو پێیوایە ئەقڵ پێدراوێکی "دەرە-مێژویی" نییە، بەڵکو تەریبی لەمێژودا فەلس���ەفیی بیرکردنەوەی رەوشی سیاسیی و کۆمەاڵیەتیی و کولتوریی و کۆمەڵگەکان���ە. دواج���ار، فەلس���ەفە لەڕێی پرسیارو بیرکردنەوەی رەخنەییەوە، دەالقەی بیری ئازادو ئاس���ۆی ماناکانی ژیان فراوانتر دەکات. رێگ���ەش نادات ت���رس لەباتی ئەقڵ

بڕیار بدات یا بیکاتە ئامرازی خۆی!

بیرورا(452( سێشه ممه 2014/11/11 14

ره‌هه‌ندیسێیه‌م‌ گۆشه یه که دو هه فته جارێک

"نه وزاد جه مال" ده ینوسێت

فەلسەفە بەدەستەوەنەدانی "ویستی بڕیار"و "ویستی ژیان" و

"بون" و بیرکردنەوەیە. هەربۆیە، سەیر نییە فەرمانێکی

"داعش" لەسیستمی پەروەردەو خوێندنی بااڵدا، قەدەخەکردنی

خوێندنی فەلسەفە بو!

بیرکردنەوەی فەلسەفیی لەسەردەمی ترس و تۆقاندندا

له چه ند هه فته و مانگی ڕابوردودا کۆمه ڵێک روداو رویاندا که بونه هۆکاری وه رچه رخانێکی گه وره له دیدو تواناو سروش����ت و کاریگه ریی س����ه رجه م هێزو الی����ه ن و پێکهاته و واڵتانی ناوچه ك����ه. ده کرێ����ت به ب����ێ دودڵیی ئه م روداوانه به رودای سیاسی ناوببرێن، به مانای ئه وه ی پچڕانێكی دروس����تکرد له سیسته می رێکخستن و داڕشتن و به ڕێوه چونی ناوچه که. بۆ تێگه یش����تن یان وه اڵمدان����ه وه ی ئه وه ی چی ده گوزه رێت، مرۆڤ ناچاره که له چه ند ئاس����ت، له چه ندی����ن الوه، له چه ندین بواری جیاوازدا به دوای وه اڵم����دا بگه ڕێت. ئه وه ی مایه ی ئاڵۆزی����ه دو هۆکاره یه كه م، زۆریی و جیاوازی����ی ئه کت����ه ره کان، دوه م، نه مان����ی س����نوره کان. چیدی وه ك جاران نیه کاتێک باس له رۆژهه اڵتی ناوه ڕاس����ت بکه ین باس له واڵتانی ناوچه كه بکه ین. به ڵکو له ڕاستیدا واڵتان به زۆریی ته نها یه کێکن له پێکهاته كان، زۆر واڵت����ان ل����ه وه که وتون ک����ه واڵت بن، چونکه توانای س����ه روه رییان به سه ر خاک و نیش����تیمانی خۆیاندا له ده ستداوه، ئه مه بۆ لوبنان ڕاسته، بۆ سوریا، بۆ عێراق، ته نانه ت تا ئاس����تێکی زۆر بۆ تورکی����ا، هه روه ها بۆ واڵتانی تریش وه ك یه مه ن و میسرو ئه وانه ی

تر به ئاست و جۆری جیاواز.ده رئه نجامی ئه مه ئێم����ه ده توانین باس له جوگرافیایه ك����ی فراوانی پێکه وه بو بکه ین ک����ه چی����دی ده وڵ����ه ت تیایدا بون����ی نیه، هێزی ده وڵ����ه ت هێزی بااڵ نی����ه، هه روه ها ش����ه رعیه تی ده وڵه ت بونی نه م����اوه. له ناو کای����ه ی ئ����ه م جوگرافیای����ه دا هێزێکی زۆر ئاماده ن، هه ریه ک����ه و به ئه جێندای تایبه تی خۆی����ه وه ک����ه له په یوه ندی����ی هاوکاری����ی و رکه به رایه تیدایه له گ����ه ڵ هێزه كانی تردا بۆ کوردستان هه رێمی ناوچه كه دا. له قاڵبدانی له هه ناوی ئه م ش����لبونه وه ی ده وڵه ت و هێزو له هه مانکات����دا مه ترس����ی و س����نورانه دایه:

ده رفه تی بۆ هاتوه ته ئاراوه.بۆ ئ����ه وه ی له دۆخ����ی کوردی����ی بگه ین ده بێ����ت ب����اس له هه م����و ئه کته ره کانی تر بکه ی����ن له هه مانکاتدا، له ڕوانگه ی کورده وه. کوردو کوردس����تان ئه و خه ڵک و جێگایه ن که به الی عێراق، ئێران، تورکیا، س����وریا، واڵتانی تری ناوچه که، ئه مه ریکاو ئه وروپاو روس����یاوه، هه ریه که و به شێوازو دیدی خۆی جێگای بایه خه. قورس و ئه سته مه که کورد س����تراتیژێکی فره ئاس����تی فره ڕه هه ندی، دوربین����ی، تۆکم����ه دابڕێژێ����ت، به تایبه ت له دۆخ����ی ئێس����تایدا که بتوانێ����ت هاوتای روداوه کان خ����ۆی قایم ب����کات و دیدی رون

بێت.واڵت����ی دو س����وریا عێ����راق و ئه گ����ه ر تورکیاو ئه وا شکستخواردوو هه ڵوه شاوه ن، ئێ����ران دو کۆن����ه ئیمپرات����ۆری به هێ����زن له ناوچه ك����ه دا که له پانتایی ه����ه ردو واڵتدا ش����ه ڕی یه كتر ده كه ن به ناڕاس����ته وخۆ بۆ س����ه پاندنی ئه جێندایان. با سه ره تا تورکیا

وه ربگرین.

تورکیاو وه رچه رخانی ناوچه کهتورکی����ا خ����اوه ن خه ون����ی گه وره یه یان خ����اوه ن خه ونی گه وره بو. ئ����ه م واڵته که له سایه ی پارتی دادوگه شه پێدانی ئیسالمیی جارێک����ی ت����ر گه ڕای����ه وه ب����ۆ رۆژهه اڵتی ناوه ڕاس����ت هه ر زو بوه خ����اوه ن دیدێک که ده توانێ����ت ببێته ڕاب����ه رو ناوه ندی واڵتانی ناوچه که به جۆرێک ک����ه له جیهاندا پێگه ی خ����ۆی قایم بکات. له پێن����او ئه مه دا تورکیا چه ک وه ک ئامرازی جیاوازو نوێ به كاربرد، هه ر له ب����ازاڕو کااڵو وێن����او که لتورو مێژوو پێگه ی جوگرافی����ی و ده زگاییبونیه وه هه تا ئاین و پێکهاته كانی تری. له پێناو گه ش����تنه ئامانجیان هه وڵیاندا که به س����ه ر سه رجه م واڵتان����دا بکرێنه وه و خۆی����ان بکه نه ناوه ند. ب����ه اڵم به ڕودانی به ه����اری عه ره بیی خه ونی کردنه وه ی����ان به س����ه ر رۆژهه اڵت����دا هه ر زو گ����ۆڕان بۆ خه ون����ی ئیداره کردنی رۆژهه اڵت له رێ����گای هاوپه یمانییان له گ����ه ڵ ئیخواندا. ک����ه ئه م خه ونه ب����و به مۆته که له زۆر جێگا له ئه نجامدا تورکه کان، له سفری کێشه وه بون به سفری دراوس����ێ. له ناوه نده تورکیه كاندا به زۆریی ئه وه دوب����اره ده كرێته وه که جگه له هه رێمی کوردس����تان تورکیا دۆستی تری نیه له ناوچه که دا. به اڵم دۆستایه تیی له گه ڵ هه رێم����دا هێش����تا زۆری م����اوه هه تا ناوی

دۆستایه تیی لێبنێیت.په یوه ندی����ی هه رێ����م به تورکی����اوه له وه ده رچ����و ته نه����ا کردن����ه وه ی تورکی����ا بێت به روی کوردستاندا به ڵکو بریتیه له به شێک له په یوه ندی����ی نێ����وان کوردو ت����ورک، که باش����وری کوردس����تان، له باکوری خ����ۆی کوردس����تان و زۆر به گه رمی����ی له رۆژئ����اوای کوردستان ده بینێته وه. ئه گه ر تورک نه گاته ئاش����تیی له گه ڵ کورددا له ناو تورکیادا ئه وا سه قامگیریی تورکیا له سه نگی مه حه کدایه، باش����وردا له گ����ه ڵ په یوه ندی����ی ئه گ����ه ر په ره پێن����ه دا ئ����ه وا ل����ه روی ئابوریی و وزه و ئاساییش����ه وه له قه یراندا ده بێت، له ئه نجامدا تورکیای بێ هه رێ����م تورکیایه کی الوازتره و له هه مانکاتدا زیاتر ملکه چی ئێران و روسیایه. س����ه رباری ئه مه نابێته واڵتی ناوه ندی وزه له ناوچه كه دا، به تایب����ه ت که له داهاتویه كی نزیکدا وزه ی رۆژئاوای کوردستانیشی دێته س����ه ر. جه نگ له گه ڵ کورد یانی گه ڕانه وه ی رۆڵ بۆ س����وپا، نه یاری س����ه ره كیی پارتی دادوگه ش����ه پێدان، به هێزبونی ئۆپۆزسیۆنی له ن����اوه وه، دادوگه ش����ه پێدان پارت����ی سنوردارکردنی گه شه ی ئابوریی، گه ڕانه وه ی ناسه قامگیریی بۆ واڵت. له هه مانکاتدا له هیچ رویه که وه له قازانجی کورددا نیه جارێکی تر ده ست بداته وه چه ك، چونکه ئه مه ریکا که ئێستا له سه ره تای قۆناغێکی نوێدایه له گه ڵ کوردانی رۆژئاوادا دژ به ش����ه ڕی په که که یه له گه ڵ تورکی����ادا، ش����ه ڕێکی وه ها ده بێته له نێوان رێگری دروس����تبونی په یوه ندی����ی له قازانجی هه روه ه����ا رۆژئ����اوا. ئه مه ریکاو نی����ه وه ک ئه کته ری س����ه ره كیی ئۆجه الن پرۆسه كه که جه نگ ده ستپێبکاته وه چونکه

به خه ونه کانی ناگات.

ده كرێت بڵێین که تورک هه تا زیاتر بێته ن����او رۆژهه اڵتی ناوه ڕاس����ته وه زیاتر ناچار ده بێ����ت که له گه ڵ ک����ورددا مامه ڵه بکات و کێشه ی کورد چاره سه ر بکات. ئه گه ر جاران تورکیا روبه روی کێش����ه ی ک����ورد ده بوه وه له قه ندیل، له ناو ش����اره كانی کوردس����تانی باکور، له رۆژئ����اوای تورکیا له ئه وروپا، ئه وا ئه مڕۆ کێشه ی کورد دوقات بوه. به تایبه ت پاش دیارده ی کۆبان����ێ. کۆبانێ که خاڵی بونی کورده به به ش����ێک له به ره ی رۆژئاوای ئه مه ریکاو ئه وروپا دژ به تیرۆر. له ئه نجامدا تورکیا که به خواست و به ناچاریی تێوه گالوه رێ����گای تری نی����ه جگه له ئاش����تیی، به اڵم هێشتا به ده س����ت ترس و بێتوانایی و نه یارو رێگری����ی زۆره وه ده ناڵێنێ����ت. بۆی����ه وه ک ئه کته رێک ناتوانێت ئ����ه وه ی ده خوازێت بۆ خ����ۆی فه راهه می بکات، به ب����ێ رێککه وتن و ڕازیکردنی هێزه کانی تر. ئه كته ری به رامبه ر

تورکیا ئێرانه.

ئێران و کواڵنی ناوچه كه:ئێرانی����ه كان له ناوچه كه ب����ه دوای قواڵیی ستراتیژیی، به رژه وه ندیی ئابوریی و دۆستدا ده گه ڕێ����ن. ئه گه ر له ڕابوردودا س����تراتیژی هه نارده كردنی شۆڕشیان هه بو، ئه وا ئه مڕۆ که مت����ر وه ک واڵتێکی ئایین����ی کارده كه ن

به ڵک����و زیاتر واڵتێکی پراگماتیی، ده وڵه ت-نه ته وه یین. به اڵم هێش����تا ده س����تبه رداری ئام����رازی ئاینی����ی و تایفی����ی نه ب����ون ب����ۆ فه راهه مکردن����ی ئامانجه كانیان. له م ڕوه وه ئێ����ران و تورکی����ا له یه کده چن ب����ه وه ی دو واڵتی خاوه ن خیتاب����ی که لتوریی و ئاینیین به اڵم له هه مانکاتدا نه ت����ه وه ی پراگماتیکن. ب����ه اڵم ئ����ه وه ی تورکیا ده خوازێ����ت ئێران ناخوازێت، ئه وه ی ئێران ده خوازێت تورکیا ناخوازێ����ت، بۆیه ه����ه ردو واڵت له ده ره وه ی سنوری هاوبه ش����ی خۆیان نه یاری یه کترن به اڵم له س����ه ر س����نوری هاوبه ش����ی خۆیان دۆس����تن به وه ی نزیکایه تیی و بازرگانیی زۆر

له نێوانیاندایه. کاریگ����ه ره ئێرانی����ه كان ب����ۆ ئ����ه وه ی ب����ۆ په یوه ندییان����ه له گ����ه ڵ ئه مه ری����کادا رۆڵبینیی����ان له ناوچه كه. په یوه ندیی ئه و دو واڵته له چه ند ئاس����تێکدایه، ئاستی چه كی ناوه كی، ئاستی عێراق و کوردستان، ئاستی که نداوی عه ره بیی و ملمالنێی دونیای شیعه و س����وننه. ئایا ئه مه ریکاو ئێ����ران که رۆژانی داهاتو له مه س����قه ت کۆده بنه وه ده گه نه هیچ رێککه وتنێ����ک. ئایا ئێ����ران و ئه مه ریکا ئه م کێش����انه به جیا مامه ڵ����ه ی له گه ڵدا ده که ن یان ئاڵووێ����ری پێوه ده که ن. ده كرێت ئێران ڕازیبێت ئه تۆمی����ی چه ك����ی به وه س����تانی به رامبه ر به ڕازیبونی ئه مه ریکا به بااڵده ستیی ئ����ه وه له عێ����راق. دیاره ه����ه ردو میتۆده كه له ئ����ارادان. ئێران ناخوازێ����ت که کارته كان جودابکرێن����ه وه، ب����ه اڵم ئه مه ری����کا ڕه نگه پێی باش بێت که هه ر کێش����ه یه ك به جودا مامه ڵه ی له گه ڵدا بکرێت. لێره وه دێمه سه ر

رۆڵی ئه مه ریکا له ناوچه كه.

ئه مه ریکاو رۆژهه اڵتی ناوه ڕاستی نوێئیداره ی بۆش رۆژهه اڵتێکی ناوه ڕاس����تی نوێی ده خواس����ت، به اڵم ئۆباما خواس����تی ئه وه ب����و که خۆی له رۆژهه اڵتی ناوه راس����ت به دورگرتنه ئ����ه م ه����ۆکاری به دوربگرێت. الوازب����ون و بێبایه خبون����ی ناوچه كه ی����ه بۆ ئه مه ری����کا. وه ك چاودێرێک����ی ئه مه ریک����ی ئاماژه ی پێدا، ئۆباما خۆی خه ڵکی هاوایه، بۆیه زیاتر س����ه ر به زه ری����ای هێمنه له وه ی له رۆژهه اڵتی ناوه ڕاس����ته وه نزیک بێت. ئه م میتافۆره له روی واقیعه وه پاڵپشت ده كرێت به وه ی که به های بازرگانیی ئه مه ریکا له گه ڵ واڵتان����ی رۆژهه اڵتی ئاس����یای دوردا خۆی له یه ک تریلیۆن تێده په ڕێنێت، به اڵم له گه ڵ رۆژهه اڵتی ناوه ڕاستدا ته نها چوارسه د بلیۆنه. بۆیه زیاتر به الی ئه مه ریکاوه گرنگه که بایه خ به چین و هیندو واڵتانی ت����ری ئه و ناوچه یه بدات له وه ی به رۆژهه اڵتی ناوه ڕاست. به اڵم ئۆباما س����ه رکه وتو نه بو له وه ی که بتوانێت خۆی له ناوچه كه به دوربگرێت. ئه و ماوه یه ی که خ����ۆی به دورگرت هه ندێ����ک یاریکه ری ناوچه یی هاتن����ه مه یدان، که ئه مڕۆ رۆڵیان له داکش����اندایه به تایبه ت����ی تورکی����ا. ئه مه ڕاسته وخۆ کاریگه ریی هه بو له سه ر هه رێمی کوردستان. به جۆرێک له هه ندێ ناوه ند وه ها ده بینرا که چیدی ئه مه ریکا جارێکی تر به گوڕ ناگه ڕێت����ه وه. ئه مه قه یران����ی خوێندنه وه ی په یوه ندی����ی نێوده وڵه تیه ب����ه و ه ی که وه ها ببینرێت که گه ڕانه وه یان بازنه ی تیادا نیه. ئه م رۆژانه ژماره ی بۆردومانه كانی ئه مه ریکا گه ش����ته ٨00 لێدان. له کاتێکدا ئه مه ته نها قۆناغی یه که می ئه م گه ڕانه وه یه یه. پاڵنه ری ئه م گه ڕانه وه یه داعش����ه. ئ����ه و هێزه ی که تێکده ری ته واوی سیسته مه پڕ له درزه كه ی رۆژهه اڵتی ناوه ڕاسته. داود ئۆغلۆ له کتێبی قواڵیی س����تراتیژییدا ده ڵێ����ت، رۆژهه اڵتی ناوه ڕاس����ت وه ك دیوارێک����ه ک����ه به ردێکی به دوایدا ده ڕوخێت. لێده ربهێنیت هه م����وی داعش ئه و هێزه یه که رۆژهه اڵتی ناوه ڕاست هه ڵده وه شێنێت و به ها بۆ حکومه ت، سنور، پێکهاته ی ده وڵه تیی، ش����ێوازی رێکخستنی

ناوچه كه ناهێڵێت.به غدا الیه نێکی تری ئ����ه م په یوه ندیه یه. ئه م����ڕۆ خیتاب����ی کوردیی له س����ه ربه خۆیی سیاس����یه وه ب����ۆ س����ه ربه خۆیی ئابوری����ی

ده گۆڕرێت.ئه وه ی رۆژانی پێشو چه ندینجار به رگوێمان که وت بریت����ی بو له خیتابی س����ه ربه خۆیی ئابوریی. ئایا چ جۆره خوێندنه وه یه ک بۆ ئه م جه ختکردنه وه له سه ر سه ربه خۆیی ئابوریی بکه ینه وه له به رامبه ر سه ربه خۆیی سیاسی؟ هه مومان ئاگادارین که چه ند مانگی پێش����و له ئارادابو، سیاس����ی سه ربه خۆیی خیتابی که ڕاس����ته و ڕاست س����ه ربه خۆیی ئابوریی به شێکبو لێی، یان س����ه ربه خۆیی ئابوریی وه ک بنه مای����ه ک ده بینرا بۆ س����ه ربه خۆیی سیاس����یی. ئێس����تا ئای����ا چی روی����دا، که خیتابه كه گ����ۆڕا. ئایا گۆڕان����ی خیتابه كه، ته نه����ا گۆڕانه له خیتابدا، یان نه خێر گۆڕانه له ئامان����ج و س����تراتییژدا. ده كرێت چه ندین خوێندن����ه وه بۆ ئ����ه م وه رچه رخانه بکرێت. یه که م، خیتابی سه ربه خۆیی سیاسیی بریتی بو له پرۆسه ی کۆتایی پێهێنانی عێراق و بون

به س����ه روه ر. ب����ه اڵم خیتابی س����ه ربه خۆیی ئابوریی یانی مان����ه وه له ناو کایه ی عێراقدا زیاتر. س����ه روه ریی به به ده ستهێنانی به اڵم لێره دا چه مکی س����ه روه ریی گرنگه. چه مکی سه روه ریی و چۆنێتی حوکمداریی سه روه ریی گه وره ترین کێشه ی نێوان به غداو هه ولێره. کێشه ی سه روه ریی یانی چی؟ به کورتی یانی ئایا کێ خاوه نی زه وی، ئاسمان، سه رچاوه، هێزو په یوه ندیه به ده ره وه؟ هه رێم له قۆناغی ئێس����تایدا بۆ ئه وه ی بتوانێت له گه ش����ه ی به رده وامبێت ئه وا پێویستی به خاوه ندارێتی س����ه روه ریه، یان هیچ نه بێت به ش����ێک یان به ش����داریی له س����ه روه ری. ئه مه له هه ناوی سیس����ته می فیدڕاڵی����دا ده س����ته به رنابێت، چونکه فیدڕالی یانی به ش����کردنی حکومه ت نه ک س����ه روه ریی )سیاده(. ڕه نگه ئه مه ش بێت هۆکاری ئه وه ی که سیاسیه کورده کان بانگ����ه وازی شکس����تی فیدڕاڵی����ی ده که ن. به اڵم لێکدانه وه ی ئ����ه وان ئه وه یه که گوایه فیدڕاڵی له ئارادا نیه، دیاره ئێمه له جێگای ت����ر، جه ختمان له س����ه ر سروش����تی هێزی فیدرالیزمی عێراق نه ك سروش����تی یاسایی. به مانایه كی تر له نێوان هه رێم و به غدادا ئه وه هێزه سروش����تی فیدراڵیه كه دیاری ده کات نه ک یاس����ا، بۆی����ه سروش����تی فیدراڵیه كه هه میشه مۆله قه و ناجێگره. به اڵم له ڕاستیدا ئه گه ر فیدراڵی پڕاوپڕ جێبه جێ بکرێت ئه وا هێشتا خواستی هه رێم دابین ناکات چونکه هه رێم پێویس����تی به س����ه روه ریی یان به شه له س����ه روه رییدا. ئه مه ش خۆی له پرینسیپی خاوه ندارێتیی بۆ نیش����تیماندا ده بینێته وه، نه ك به ش����داریی له حکومکردنی نیشتماندا. ئه وه ش����ی ئه مه دابین ده کات سه ربه خۆییه

یان کۆنفیدڕاڵیی.دایله م����ا س����ه ر بگه ڕێین����ه وه ئه گ����ه ر ئابوریی و سه ربه خۆیی ئایا سه ره کیه که مان س����ه ربه خۆیی سیاس����یی جی����اوازن، ئه وا ده ڵێی����ن نه خێ����ر. چونک����ه س����ه ربه خۆیی ئابوریی یانی هه بونی س����ه روه ریی به س����ه ر س����امانی سروشتیی، به سه ر داهات، به سه ر مامه ڵه كردن له گه ل ئه م سامانا نه دا، هه روه ها داڕش����تنی سیس����ته می ئابوری����ی جی����اواز له به غدا، وه ك له جۆری گرێبه س����تی نه وتدا ده یبینین. ب����ه م پێیه ئه وه س����ه ربه خۆیی سیاس����یه، یان بونی بڕێک له سه روه ریه که ده بێته هۆکاریی سه ربه خۆیی ئابوریی. بۆیه جیاکردنه وه ته نها له ئاستی خیتابدایه نه ك واقیع. به مانایه كی تر سه ربه خۆیی ئابوریی ده بێته هۆی س����ه ربه خۆیی سیاس����یی، یان س����ه ربه خۆیی ئابوریی به بێ س����ه ربه خۆیی

سیاسیی فه راهه م نابێت.مه حاڵێتیی په یوه ندی����ی له گه ڵ به غدادا، نزیکبون����ه وه له تورکی����او بون����ی ڕه هه ندی درێژخای����ه ن ب����ه اڵم پڕ له هه ڵب����ه زو دابه ز، خۆس����ه پاندنی ئێران و هاتنه وه ی ئه مه ریکا، هه مو هه رێم که مه ندکێش ده كه ن به ئاراسته ی

جیاوازدا.

چی ده گوزه رێت؟

سه ردار عه زیز

ئه گه ر تورک نه گاته ئاشتیی له گه ڵ

کورددا له ناو تورکیادا ئه وا سه قامگیریی تورکیا له سه نگی

مه حه کدایه، ئه گه ر په یوه ندیی له گه ڵ

باشوردا په ره پێنه دا ئه وا له روی ئابوریی و

وزه و ئاساییشه وه له قه یراندا ده بێت

له ئه نجامدا تورکیای بێ هه رێم

تورکیایه کی الوازتره و له هه مانکاتدا زیاتر

ملکه چی ئێران و روسیایه

تورک هه تا زیاتر بێته ناو رۆژهه اڵتی ناوه ڕاسته وه زیاتر ناچار ده بێت که

له گه ڵ کورددا مامه ڵه بکات و کێشه ی کورد

چاره سه ر بکات. ئه گه ر جاران تورکیا روبه روی کێشه ی کورد ده بوه وه

له قه ندیل، له ناو شاره كانی کوردستانی

باکور، له رۆژئاوای تورکیا له ئه وروپا، ئه وا

ئه مڕۆ کێشه ی کورد دوقات بوه

نه‌شته‌رد.گۆران عەبدواڵ دەینوسێت

15 (452( سێشه ممه 2014/11/11 tandrostyawene@gmail.comته‌ندروستی

بیرەوەریەکانی پزیشکێکی ئاوارە

٣بەتوڕەییەوە بەریتانیەک���ە پس���پۆرە هاتە ژورەوەو ئاگ���ری لێدەباری و دەیوت بۆچی ئەو نەخۆش���ەی کە رۆژی پێشتر لەنەخۆش���خانە چوبوە دەرەوە دەرمانی لەگەڵ خۆی نەبردب���و. هەرچەندە ئەوو هاوپیشەکانی دەرمانەکانیان بۆ نەخۆشەکە لەبەرئ���ەوەی هەڵەیەک بەاڵم نوس���یبو ڕویدابو نەخۆش���خانەکە لەدەرمانخانەی نەخۆش���ەکە نەیتوانیبو دەرمانەکانی بۆ رۆژێک وەربگرێت. نەخۆشەکە تەلەفونی بۆ پزیشکە پس���پۆرەکە کردبوو پێیوتبو کە ئەمە دەگەیەنێتە میدیاکان و لەس���ەر الپ���ەڕەی رۆژنام���ەکان باس���ی دەکات. پس���پۆرەکەش زۆر بەوە قەڵس و بێزارو هەراسانبوبوو نەیدەزانی چی بکات جگە

لەتوڕەبون. رۆژنامەنوس���ێک رۆژ، هەم���ان لەکوردستانەوە نامەیەکی بۆ ناردو باسی ئەوەی دەک���رد کە نەخۆش���ێک بەهۆی نەبون���ی دەرزی دژە ژەه���رەوە گیان���ی لەدەس���تداوە بەاڵم وەزیری تەندروستی رۆژنامەنوس���ەکە هاوکاریی ئامادەنەبوە بکات و زانیاری���ی بداتێ بەبیانوی ئەوەی کە کێش���ەکە کۆن بوەو ماوەیەکی زۆری بەس���ەردا تێپەڕی���وە. رۆژنامەنوس���ەکە بەالیەوە سەیربو کە وەزیری تەندروستی ئاوەها بەبێ باکیی باسی ژیانی کەسێک دەکات ک���ە بەهۆی نەبون���ی دەرمانەوە گیانی لەدەس���تداوە. ه���اوکات وەزیری تەندروستی بەرۆژنامەنوسەکەی وتبو کە ئەوە لەهەمو دنیادا ڕودەدات و ش���تێکی

ئاساییە!ئ���ەو پڕب���ون ب���ۆ ئ���ەم دو ڕوداوە گرنگ. وان���ەی ئام���اژەو لەکۆمەڵێ���ک بەدیوێکیدا ڕوداوەکە دەریخست کە ڕەنگە سیستمی تەندروستی کوردستان و ئەوەی بەریتانیا تەنها لەیەک ش���تدا هاوشێوەی یەکترب���ن ئەویش ترس و س���ڵکردنەوەو نامتمانەیە لەنێوان سیستمەکە لەالیەک و میدیاو رۆژنامەکان لەالیەکی ترەوە. وەکو سیستمی تەندروس���تی بەریتانیا ئەوەی کوردستانیش ئامادە نیە بەئارەزوی خۆی دەرگاکانی ب���ۆ رۆژنامەو میدیاکان بخاتە سەر پش���ت و هەمو زانیاریی و ڕاستیەکان دەربخات. کەموکورتیەکانی دەرب���ارەی نەک سیستمی تەندروس���تی بەڵکو هیچ دەزگاو سیستمێکی گشتیی نیە کە بەبێ فش���اری دەرەکی ئامادەباش���یی ئەوەی تێدابێت ک���ە چاودێریی بکرێت. تەنانەت میدیاش کە خەریکی چاودێریکردنە، پێی خۆش نی���ە کەس چاودێری���ی کارەکانی بکات، هەمانشتیش بۆ سیاسەت و دارایی و ڕاس���تە. هونەریش وەزرش و تەنان���ەت ئەوەی جیاوازە ئەوەیە ک���ە لەبەریتانیا کۆمەڵێک یاساو ڕێسا هەن کە سیستمەکە ناچار دەکه نهەمو زانیارییەک پێش���کەش بکات و ئەگەر هات���و هاواڵتی یا نەخۆش ڕەخنەیەکی هەبو لەس���ەر میدیاکان ئەوا زو بەزو سیستمەکە کاردانەوەی دەبێت و

گۆڕانکاریی گونجاو دەهێنێتە کایەوە. ئەو جیاوازیی���ە گرنگەیە کە وا دەکات بەالی وەزیرێکی کوردەوە ئاس���ایی بێت کە هاواڵتیەک بەهۆی نەبونی دەرمانەوە گیان لەدەستبدات بەاڵم بەالی پسپۆرێکی بەریتانی کارەسات بێت کە نەخۆشێک بۆ تاقە رۆژێکیش دەرمانەکانی دوابکەوێت. وەزیرەک���ە دەزانێت کە ئەگەر هاواڵتیەک بەه���ۆی نەبون���ی دەرمان���ەوە گیانیش لەدەس���تبدات ئ���ەوا ب���ەالی زۆرەوە بۆ چەند رۆژێک لەمیدیاکاندا قسەی لەسەر دەکەن و ئیتر دوای ئەوە لەبیر دەکرێت. وەزیرەکە زۆرباش دەزانێت کە خەڵکانێک هەن بەناوی قەزاو ق���ەدەرەوە مردنەکە دیزه بەدەرخۆنە دەک���ەن و ئەویش لەڕێی کارتۆنیەوە لیژنەیەک���ی دروس���تکردنی تاوانبارەکان بێ تاوان و قوربانیەکە تاوانبار نێوانەدا کارەس���اتێکی لەم دەردەخات و گەورەتر ڕودەدات ک���ە ئەمەیان لەبیری خەڵک و خاوەنی قوربانییەکە دەباتەوە.

باش به ریتانیەک���ە ب���ەاڵم پس���پۆرە دەزانێ���ت ک���ە ئەگ���ەر هات���و چیرۆکی دواکەوتن���ی وەرگرتن���ی دەرمانەک���ە بۆ تاق���ە رۆژێکیش بکەوێتە س���ەر الپەڕەی میدیاکان ئەوە پەرلەمانتارو بەڕێوەبەری بەش و بەڕێوەبەری نەخۆشخانەو تەنانەت ڕەنگە وەزیرش نامێنێت کە نەیەنە سەر ل���ەو بابەتە نەکەن و خەت و لێکۆڵینەوە دەره نجام���ی باش���ی ب���ۆ پس���پۆرەکەو بەش���ەکەی ل���ێ ناکەوێت���ەوە. ب���ەاڵم ئەوان���ە هیچیان بەقەدەر س���ەالمەتیی و تەندروستیی و خۆشگوزەرانیی نەخۆشەکە

گرنگ نین.

نه خۆش: ئ���ه م نه خۆش���ییه كه ی سه ریهه ڵدا؟

دكتۆر: مێ���ژوی ئه م نه خۆش���ییه ده گه ڕێته وه بۆ س���ااڵنی حه فتاكان و به تایب���ه ت س���اڵی 1976 یه كه مجار له كۆنگۆو نه یجیریاو خواروی ئه فه ریقا

دۆزراوه ته وه .له ش���ی ده چێته چ���ۆن نه خۆش:

مرۆڤه وه ؟دكتۆر: ئه م نه خۆش���ییه له رێگه ی ڤایرۆسێكه وه كه ناوی EVD له رێگه ی هه مو ش���له كانی ل���ه ش وه ك خوێن و لی���ك و ده ردراوه كان���ی كۆئه ندام���ی زاوزێوه توش���ی مرۆڤ ده بێت كاتێك خوێ���ن و ده ردراوه كانی ئ���ه م ئاژه ڵه توش���بوانه به ڤایرۆس )شه مش���ه مه كوێ���ره ی میوه خ���ۆرو، مه یمون( به ر م���رۆڤ ده ك���ه ون و توش���ی ده كه ن، هه روه ها له مرۆڤ���ه وه بۆ یه كێكی ترو به هه مانشێوه له ریێ شله كانی له شه وه

ده گوێزرێته وه .نه خۆش: نیشانه كانی چین؟

دكت���ۆر: دوای 2 – 21 رۆژ دوای چونه ژوره وه ی ڤایرۆسه كه بۆ له شی مرۆڤ ئه م نیشانانه ی لێده رئه كه وێت: تای زۆر، سه رئێشه ، هه وكردنی قوڕگ، ئ���ازاری ماس���ولكه كان و جومگه كانی نه مانی س���كچون، رشانه وه و سنگ، ئیش���تیهای خ���واردن، له كاركه وتنی

خوێنبه رب���ون، گورچیل���ه كان، ده ركه وتنی په ڵه ی سه ر پێست.

نه خۆش: چۆن نه خۆشییه كه دیاری ده كرێت؟

نیش���انه كان كاتێ���ك دكت���ۆر: له نه خۆشییه كه ده ركه وت ئه گه ر چه ند نیشانه یه كی كه میش بن، ئه وا خوێن یاخود لیكی كه س���ه كه ده نێررێت بۆ پش���كنین، ه���ه ر كاتێ���ك ده ركه وت نه خۆش���ه كه هه ڵگری ڤایرۆس���ه كه یه ئه وا ده بێت یه كس���ه ر جیابكرێته وه و

له شوێنی جیاواز دابنرێت.چ���ۆن خۆپاراس���تن نه خ���ۆش:

ده بێت؟دكت���ۆر: له ناوبردنی ئه و ئاژه اڵنه ی كه ل���ه و ناوچان���ه ه���ه ن و هه ڵگری ڤایرۆس���ه كه ن كه ئه مه ی���ان له الیه ن پزیش���كی ڤێته رنه ریه وه ده كرێت، بۆ ئه و كه س���انه ش له بواری پزیش���كیی كار ده كه ن پێویسته زۆر به وریاییه وه مامه ڵه له گه ڵ خوێن و شله كانی له ش بك���ه ن، هه روه ه���ا دوركه وتنه وه له و شوێنانه و له و كه س���انه ی كه توشی ئه م نه خۆش���ییه ده بن و ته نها ده بێت س���تافێك س���ه ردانی بكه ن كه جلی تایبه تی���ان له به ربێ���ت چونك���ه ئه م نه خۆش���ییه كوش���نده یه و زیات���ر له 50 بۆ 90%ی ئه و كه س���انه ی توشی

ڤایرۆسه كه ده بن ده مرن.

پرسیاری نه خۆش و وه اڵمی پزیشكه ته

تایبه کی

ۆشه ی گ

ه کانۆشی

ه نه خب

ئیبۆال

به پێی پس���پۆرانی بواری پزیشكیی ه���ه ن له ماڵه كه ت���دا ش���وێن س���ێ بۆیه سه رچاوه ی كۆبونه وه ی میكرۆبن ره چاویی به زۆریی به وردی���ی و ده بێت پاك و خاوێنیی���ان بكرێت و ئاگادارییان

بكرێت. ئه و شوێنانه ش بریتین له :پشتیی :

ئه و پشتییه ی شه وانه سه ر ده نێیته سه ری نابێت له ساڵێكه وه بۆ سێ ساڵ زیاتر له ژێر سه ری دابنێیت، واتا نابێت ته مه نی له سێ ساڵ زیاتر بێت، چونكه

ئه بێته هۆی كۆبونه وه ی مۆرانه و خۆڵ كه ئه و شتانه به شۆردنیش ناڕۆن، بۆیه ئه گه ر ته مه نی بالیفه كه ت له وه زیاتره

ئه وا زو له ناویبه ره .ئیسفنجی قاپ شۆردن:

ئه م ئیسفنجانه شوێنێكی زۆر باشن بۆ كۆبون���ه وه ی میكرۆب، بۆیه ده بێت زو زو بیانگۆڕیت، هه روه ها كاتێك قاپ شوش���تنه كه ت ته واوكرد ئیس���فنجه كه پاك بش���ۆیت و بیگوشی و له وشكانیه ك دایبنێیت چونكه ش���وێنی ته ڕ هۆكاره

بۆ كۆبونه وه ی میكرۆب.ته خته ی جنین:

ئه و ته خته یه ی شتی له سه ر ئه جنیت پێویسته زۆر پاك بێت، هه روه ها ئه بێت ته خته ی گۆش���ت و مریشك جیاوازبێت له گه ڵ هی س���ه وزه جنین، پێویس���ته له ماڵدا چه ن���د دانه یه كیان لێ هه بێت. باشترین جۆری ئه و ته ختانه ش جۆری داره كه یان���ه چونكه میك���رۆب كه متر له س���ه ری كۆئه بێت���ه وه به پێچه وانه ی

جۆری باخه كان و هی تر.

ئه م سێ شوێنه ی ماڵه كه ت شوێنی میكرۆبن

له ئه ڵمانیا بواری پزیشكیی شاره زایانی جۆره رێجیمێكیان داناوه كه ئه بێته هۆی كه مكردنه وه ی كێشێكی زۆر له هه فته یه كدا، پس���پۆره كان ده ڵێ���ن زۆر پێویس���ته ئه و كه سانه ی كێشیان زیاده سااڵنه سێ جار ئه م رێجیمه بكه ن بۆ ئه وه ی ببن به خاوه نی

كێشێكی رێك و جوان.

ژه می به یانیان:دو دانه می���وه ی كێ���وی + دو هێلكه ی ك���واڵو+ پارچه یه ك نانی توس���ت یاخود

پارچه یه كی بچوك نانی جۆ.

ژه می نیوه ڕۆ:دو دانه كێ���وی + دو پارچه مریش���كی

برژاو.

ژه می ئێواره :دو دان���ه كێ���وی + قاپێك ش���له به اڵم ش���له ی ئه گه ر كه مخوێ و كه مچه وری���ی و

سه وزه بێت ئه وه باشتر.تێبین���ی : ده بێ���ت رۆژی دو لیت���ر ئاو بخۆیته وه ، ده توانی چا بخۆیت به اڵم به بێ ش���ه كر، رۆژانه ی ئه گه ر 20 خوله ك به پێی رێبكه ی���ت ئه وه باش���تره و س���ودی زیاتر

له رێجیمه كه وه رده گریت.

رێجیمێكی ئه ڵمانیی بۆ كه مكردنه وه ی كێشت له هه فته یه كدا

توێ���ژه ره به ریتانی���ه كان گه یشتونه ته ئه و ئه نجامه ی )موعه ت���ه ر( ب���ۆن ئ���ه و نه هێش���تی ب���ۆ ان���ه ی به كارده هێنرێ���ن ئ���اره ق زیادكردنی ه���ۆی ئه بن���ه ن���ه ك ئاره قكردن���ه وه لێكۆڵینه وه كه نه هێشتنی . ب���اس ل���ه وه ده كات ئ���ه و بۆنانه ی كه به كارده هێنرێن به مه به س���تی ب���اڵ بن بۆ نه هێش���تنی ئ���اره ق ئه بنه به كتریا له ناوبردن���ی هۆی كۆبونه وه سودبه خشه كان و كه زیانبه خش به كتری���ای كۆبون���ه وه ی بۆ ه���ۆكاره چونكه ناخ���ۆش، بۆن���ی هۆی ئه بن���ه بۆنانه ئ���ه و بۆرییانه ی ئه و داخس���تنی

كه ك���رداری ئاره قكردنه وه ئه مه ش ده كه ن، دروس���ت هه ڵه ی���ه چونكه ك���رداری ئاره قكردنه وه زۆر پێویسته بۆ له ش و ئاڵوگۆڕكردنی پله ی گه رمیی له ش و رزگاركردنی له و كان���زا مه ترس���یدارانه كۆئه بنه وه و له ل���ه ش ك���ه بۆیه پێده گه یه نن، زیان���ی ده ڵێن بواره كه شاره زایانی هیچ پێویست به وه نییه ئه و به ڵكو به كاربهێنن بۆنان���ه ده توان���ن له ب���ری ئه وه زو زو جله كان بگۆڕن و خۆتان بش���ۆن و موی ئه و شوێنانه دوربكه ون���ه وه الب���ه رن و ئه و بیب���ه رو له خواردن���ی خۆراكان���ه ی كه به هاراتیان

تێدایه .

ئاگاداری ئه م بۆنانه بن

خوێندن(452( سێشه ممه 162014/11/11

ریکالم

ئا: رێنوار نەجم

ھەندێک لەمامۆستایان پیشەی مامۆستایی دەقۆزنەوە بۆ مەبەستی بازرگانیی و لەژێر ئەو ناوەدا بەچەند شێوەیەک سەرقاڵن بۆ دەسکەوتی

مادیی خۆیان و مامۆستایەکیش ئاماژە بەمەترسییەکانی ئەو جۆرە کارانە

دەکات.

ل����ه وه ی جگ����ه پیش����ه یه ک ھه م����و سه رچاوه ی داھات و بژێوی دابین ده کات، له ھه مانکاتیش����دا مۆڕاڵ و ئ����اکاری خۆی ھه یه . دانانی یاس����ا ھه وڵێکه بۆ ڕێگرتن و که مکردنه وه ی الدانی مۆڕاڵیی پیش����ه کان له الی����ه ن خاوه نه کانیانه وه، به اڵم یاس����ا ھه مو کات ناتوانێت ئ����ه م ئه رکه ی خۆی به پله ی که ماڵ جێبه جێ بکات، ھه میش����ه بۆش����اییه ک له یاس����ادا دروس����ت ده بێت، ئه وکاتیش ئاکارو ره وش����تی ئینسان ڕۆڵ

ده بینێت. پیش����ەی مامۆس����تایی یەک لەو پیشە ھەس����تیارو گرنگانەی����ە ک����ە کۆمەڵێ����ک بەخۆی تایب����ەت ئ����اکاری پرەنس����یپ و ھەی����ەو الدان لەوانە، رەنگ����ە ببێتە ھۆی دواجار نەوەیەک و پەروەردەکردنی خراپ زۆری����ش زەحمەت دەبێ����ت نەوەیەک کە راس����ت بەش����ێوەیەکی لەقوتابخانەکاندا پەروەردە نەکرێت، بھێنرێتەوە سەر رێگا

دروستەکە.لەئێس����تادا بەش����ێک لەمامۆس����تایان، پیش����ەی مامۆس����تایی وەک ھەلێ����ک بۆ دەوڵەمەندبون و کۆکردنەوەی پارە دەبینن، ئەوان پتر پ����ەرە بەالیەنە بازرگانییەکەی پیش����ەکە دەدەن وەک لەالیەنە زانستیی و

پەروەردەییەکەی.لەموچەی دەتوانن جگە مامۆس����تایان فەرمیی خۆیان، بەچەند شێوەیەکی دیکەو ب����ەھۆی پیش����ەکەیانەوەو لەژێ����ر تایتڵی "مامۆستا"، قازانجی مادیی بکەن، لەوانە: وتنەوەی وانەی تایب����ەت بەخوێندکاران، ک����ە ئەم����ە دیاردەیەک����ی زۆر بەرباڵوەو لەمامۆس����تایان سودێکی مادیی ھەندێک ئێج����گار زۆری لێدەبینن. ھەروەھا دانانی سەنتەرەکان بۆ وتنەوەی خولی بەھێزکردن لەوتنەوەی جۆرێکە ئەمه شیان )تقویه (، لەدەرەوەی خوێندنگاکان، تایبەت وانەی

بەاڵم بەش����ێوەیکی کۆمەڵیی و رێکخراوتر. رێگەیەک����ی دیکە دانان����ی مەلزەمەیە بۆ وان����ەکان، مامۆس����تایان ئ����ەو مەلزەمانە دەخه نە بازاڕەوە یاخود بەخوێندکارەکانی

خۆیانی دەفرۆشنەوە.مامۆس����تا دیاری عه بدولقادر، مامۆستا کوردس����تان، لەخوێندگاکانی لەیەکێ����ک الریی لەوە نییە کە ھەندێک لەمامۆستایان پیش����ەکەیان وەک بازرگانی����ی لێکردوە، مامۆس����تایی "پیش����ه ی دەڵێ����ت ئ����ەو تایبه تمه ندی����ی خ����ۆی ھه یه ، مامۆس����تا له گه ڵ نه وه ی داھات����ودا مامه ڵه ده کات. یه کێک له گرنگترین ش����ته کانی مامۆس����تا پێویس����ته په روه رده کردن����ه ، ش����ێوازی له پێش ھه موانه وه مامۆستایان پێشه نگبن ل����ه وه ی بازرگانی����ی و گه نده ڵی����ی نه که ن

پێویسته مامۆس����تا به پیش����ه که یانه وه ، مه بده ئیترین که س بێت".

لەب����ارەی وان����ەی تایبەت����ەوە کە ئەو دیاردەی����ە رۆژ ب����ەرۆژ پەرەدەس����ێنێت و مامۆستایان لەھەوڵی کۆکردنەوەی زۆترین قوتابی����دان لەخۆی����ان، ئەو مامۆس����تایە دەڵێت "وان����ه ی تایبه ت له دوالیه نه وه زۆر نایه کسانییه کی یه که میان مه ترس����یداره . زۆر گه وره ی تێدای����ه ، چونکه کۆمه ڵگای ئێم����ه چین����ی ھ����ه ژاری زۆری تێدای����ه و ناتوانن ئه و پاره زۆرە بده نه مامۆس����تای تایب����ه ت، گه رچی پێویستیش����یان بێت. دوه می����ان، به ته واوه ت����ی وان����ه ی تایبه ت پێچه وانه ی سیستمی نوێی خوێندن و ئه و گۆڕانکارییانه یه که ئێم����ه ده ڵێن ده بێت له سیس����تمی خوێندندا بکرێت". ھەروەھا

دەڵێت "یه کێک له شته گرنگه کان ئه وه یه که نابێت داوا له خوێندکار بکرێت شته کان له به ر بکات و وه ک توتی بیڵێته وه ، به ڵکو خوێندکارێک په روه رده بکه ین که بتوانێت بیربکاته وه و به ڕێگای خۆی شیکار بکات. تایب����ه ت پێچه وانه ی وان����ه ی بێگوم����ان ده قاوده ق����ی ئه مانه ی����ه . وان����ه ی تایبه ت ئه وه یه که تۆ مامۆس����تایه کی به ئه زمون ده گریت، ئه زمونه که ش����ی ب����ۆ ئه وه نییه ک����ه وانه ک����ه ت تێبگه یه ن����ێ. ھه مو ئه و تایبه ت ده ڵێنه وه وانه ی مامۆس����تایانه ی ھه وڵ����ده ده ن له مانگێک����دا مه نهه جه ک����ه زۆرترین فریای له به رئ����ه وه ی ته واوبکه ن خوێندکار بکه ون. ئه م����ه فێرکردن نییه ، به ڵکو شێوازێکی تایبه تی ده رخکردنه" .

بۆ چارەسەرکردنی ئەو خوێندکارانەشی

کە ناتوانن س����ود لەوانەی مامۆس����تاکەی خۆی وەربگرێت ئەو مامۆس����تایە ئاماژە بەئەزمونی چەند واڵتێک����ی دیکە دەکات کە دەتوانرێت لێرەش سودی لێوەبگیرێت ئەوی����ش یاری����ده ده ر ی مامۆس����تایە، بۆ نمونه مامۆس����تایه کی بیرکاری پۆلی 11 یاری����ده ده ری ھه ی����ه ، ئه گ����ه ر ته له به کان یاریده رده ئ����ه و تێنه گه یش����تن له وانه که به ش����ێوازی ده ده ن و ته له به کان یارمه تی

جیا بۆیان شه رح ده که ن.ئەو مامۆس����تایە لەب����ارەی پەیوەندیی سەرپەرش����تیاران و وانەی تایبەت شتێکی نوێ باس دەکات و دەڵێت "ئێستا به شێک له مامۆس����تایان ھه وڵ����ده ده ن ب����ۆ ب����ون به سه رپه رشتیار، بۆ ئه وه نا که خزمه تی په روه رده بکه ن، به ڵکو له به رئه وه ی وانه ی

تایبه تی زیاتریان ده ستبکه وێت به وپێیه ی مامۆس����تای ئه وه ی که وابیرده که ن����ه وه

چاکبێت ده بێته موشریف". لەبارەی ئەو سەنتەری بەھێزکردنانەوە، ئەو مامۆس����تایە دەڵێ����ت "ته قویه ڕه نگه ش����تێکی خراپ نه بێت به اڵم ئەگەر نه بێته

بازرگانیی کردن". لەگەڵ ھەمو ئەوانەشدا مامۆستا دیاری بڕوای وای����ە کە دەبێت الیەن����ی ئابوریی مامۆس����تا باش بکرێت "مامۆستا کێشه ی مادی����ی ھه یه ، زۆربه ی توێژەکان ئیش����ی دیکه ی ھه ی����ه، ته نها مامۆس����تا نه بێت. ئاس����تی بژێوی مامۆس����تا خراپ����ه . بۆیە پێویستە الیەنی ئابوریی مامۆستا لەڕوی موچەو الیەنەکانی دیک����ەوە بەرەو پێش

ببرێت".

ئاکاری پیشەیی مامۆستا لەمەترسیدایە"به‌شێک‌له‌مامۆستایان‌بازرگانی‌به‌پیشه‌که‌وه‌‌ده‌که‌ن"

دیواری یه کێک له خوێندنگاکان که چه ند پۆسته رێکی ریکالمی سه نته ره کانی به ھێزکردن )تقویة(ی پێدا ھه ڵواسراوه فۆتۆ: ئاوێنه

ئێستا به شێک له مامۆستایان

ھه وڵده ده ن بۆ بون

به سه رپه رشتیار بۆ ئه وه نا که

خزمه تی په روه رده بکه ن، به ڵکو

له به رئه وه ی وانه ی تایبه تی زیاتریان

ده ستبکه وێت

ئا: هاوكار حسێنئه گه ر زۆرینه ی پیاوان به سه ر سفره ی ئاماده كراودا بڕۆنه ماڵه وه ، ده بێت كێ ئه م سفره یه بڕازێنێته وه كاتێك ژنێكی سیاسیی له ده ره وه به ره و ماڵه وه ده گه ڕێته وه ؟ زۆرینه ی ژنه سیاسییه كان سكااڵی ئه وه ده كه ن كه چاالكییه سیاسییه كانیان

زێده بارییه كه به سه ر ئه ركه بنه ڕه تیه كه ی خۆیانه وه و ناتوانن ده ستبه رداری ئه ركه خێزانیه كانیان بن. ئاوێنه ژیانی ئه و دیو په رده ی به شێك له ژنه سیاسییه كان ئاشكراده كات له م راپۆرته لێكدراوه دا.

(451( سێشه ممه 2014/11/4 komalayatyawene@gmail.com17 كۆمه‌اڵیه‌تی

دیوی‌‌دوه‌می‌‌ژنه‌‌سیاسییه‌كان

ئه و هه تا خۆی نه هاته سه ر باڵه كۆنه كه ، بۆئێمه رون نه بو كه له و

ریزه خانوه ی ده كه ونه ناوچه یه كی تازه دروستكراوی سلێمانیه وه ، كامیان ماڵی سه برییه غه فار

ئه مین، ئه ندامی مه كته بی سیاسیی یه كگرتوی ئیسالمیی كوردستانه ، له گه ڵ چونه ژوره وه ش ته نها خۆی پێشوازییكردین و به ده نگێكی زۆر

كاوه خۆ، نه كا منداڵه شیره خۆره كه ی له خه و هه ڵبستێت، كه وته گفتوگۆ.

س���ه برییه غه فار ك���ه په رله مانتاری خولی پێشوی په رله مانی كوردستان بو، له ساڵی 1968 له هه ڵه بجه له دایكبوه و ئێس���تاخاوه نی 2 ك���وڕ )گه وره كه یان ته مه نی 21 و بچوكه كه یان 18 س���اڵه (و 2 كچ���ه )یه كێكی���ان 11 س���اڵ و ئه ویدیكه شیان ته نیا 3 مانگ و نیوه (. ئ���ه و خ���ۆی خ���واردن و خواردنه وه پێشكه شی میوانه كانی ده كات، چونكه ب���ڕوای ت���ه واوی به وه یه ك���ه نابێت كاروباری سیاسیی له ده ره وه كاربكاته س���ه ر تێكدانی ژینگه ی كۆمه اڵیه تیی و

خێزانیی .وه ك خۆی ده ڵێت، "به ش���ێوه یه كی س���ه ره كیی خۆم كاروباره كانی ناوماڵ هاوسه ره كه م جاروباریش راده په ڕێنم و هاوكارییم بواری هه بێ���ت، ئه وه نده ی ده كات، چونكه ئه ویش ده وامی هه یه ، ه���ه م یاریده ده ری پزیش���كه و هه میش

له حزبدا له مه كته بی كارگێڕییه ".ده نگ���ی قس���ه كردندا، له كات���ی گریان���ی منداڵ���ه ش���یره خۆره كه ی ، بۆیه به سه برییه كرد، هه ڵوێسته یه كی دوای ته واوبونی وته كانی ده س���تبه جێ ئه م ژیریك���رده وه . به الی���ه وه و چ���و منداڵه ش���یره خۆره ، ئه ركی سه رشانی ده ره وه ش له ماڵ���ه وه و س���ه برییه ی قورستركردوه ، "كاتێك ده چمه ده ره وه الی هاوس���ه ره كه م یاخود خوشكه كه م جێیده هێڵ���م و له وه ت���ه ی له دایكب���وه كاره كانم قورس بون، به اڵم تائێس���تا

به هاوسه نگیه كی باش هاتوین".س���ه برییه له ناو حزبه كه یدا به رپرسه له مه كته ب���ی كاروب���اری قوتابیان، كه ئ���ه و بۆخ���ۆی به "مه كته بێكی قورس" له جێبه جێكردنی بۆی���ه وه س���فیكرد،

كاروباره كانی ناوماڵدا شه ڕ له گه ڵ كاتدا ده كات، "ئ���ه و كاروبارانه ی ناو ماڵ كه پێویستن جێبه جێیان بكه م، له یه ك دو

كاتژمێری پشوه كانمدا ده یانكه م وه ك ئیشی ماڵ پاككردنه وه و دروستكردنی له وانه یه تایب���ه ت، خواردنی هه ندێك

ژنێكی ئاس���ایی ش���ه وانه بتوانێت 2 كاتژمێ���ر به دیار زنجی���ره دراماكانه وه دابنیش���ێت، به اڵم م���ن له هه واڵه كان زیاتر س���ه یری هیچی دیكه ناكه م، یان

ئه گه ر به نامه یه كی تایبه ت بێت".ئ���ه و باس ل���ه و كاتان���ه ده كات كه له ماڵه وه ی���ه و ده ڵێت، "ئه سته میش���ه خه وی شه وانم بكه وێته پێش دوانزه ی منداڵێكی كه ئێس���تاش نیوه ش���ه و، بچوكم هه ی���ه ، زۆربه ی جار له كاتژمێر پێن���ج و نی���وی به یان���ی به خه به رم. بۆیه له و س���ه عاتانه ی كه پێویس���ته پش���وبده م، كاره كان���ی ناوماڵ ده كه م

یاخود ده خوێنمه وه ".چه ن���د ئێم���ه دا "له كۆمه ڵگ���ه ی س���ه ركه وتوبیت له دنیای سیاس���ه ت و ئه گه ر كه سێكی كۆمه اڵیه تیی فیكردا، نه بیت و به هانای ده وروپشتت نه چیت، هیچ حس���ابێكت ب���ۆ ناكرێ���ت. بۆیه هه وڵمداوه ئه رك���ی كۆمه اڵیه تیی خۆم به باش���یی جێبه جێبك���ه م. بۆی���ه من یه كێك له وانه ی له ژیانمدا ئاس���وده بوم پێ���ی ، خزمه تكردن���ی دایك���م بو كه ب���ۆ ماوه یه ك���ی زۆر نه خ���ۆش بو"،

ئه م���ه بۆچون���ی س���ه برییه له باره ی پێكه وه گونجاندنی ژیانی سیاس���یی و

كۆمه اڵیه تیی خۆی .كابان���ی تاك���ه س���ه برییه خ���ۆی ل���ه ڕوی حزبییش���ه وه پله كه ی ماڵه و له هاوس���ه ره كه ی به رزت���ره ، به اڵم ئه و ت���ا ب���ه رده رگای حه وش���ه ئه ندام���ی مه كته بی سیاس���یی حزبه ، له وه به دوا كه دێت���ه ژوره وه ده بێت���ه وه به ژنێكی ئاس���ایی ن���او م���اڵ، بۆی���ه ده ڵێت، "جیاوازی���ی پله وپای���ه له نێوان خۆم و هاوسه ره كه مداكاریگه ریی نه بوه له سه ر ده ره كیه و ژیانێك���ی ئ���ه وه ژیانمان، خێزانیه وه ، به ژیان���ی نیه په یوه ندیی بۆیه گرن���گ لێكتێگه یش���تنه له نێوان ژن و پیاودا و نزیكبونیش���یان له ئاستی فیكریی و زانس���تیی. هه ر خۆشم هه مو ب���ۆ میوان���ه كان ئاماده خواردنێ���ك

ده كه م".ئه و ژنه سیاس���ییه بااڵپۆش���ه ، دان به وه ش���دا ده نێت كه "كاری سیاسیی زۆر ژن ب���ۆ ئێم���ه له كۆمه ڵگ���ه ی كه سوكارو هاوس���ه رو ئه گه ر قورسه ،

ده وروپشته كه ی هاوكاری نه بن".

نه رمین عوسامن:زۆربه ی به یانیان خۆم ئوتوده كه م

شوێنی نیشته جێبونی زۆربه ی به رپرسه كانی كوردله ڕوی ئه منیه وه

زۆر توندوتۆڵكراوه ، ته نانه ت له سه ره تای كۆاڵنی ماڵه كانیانه وه

هه ست به وه ده كرێت كه هاتوچۆكردن به و شوێنه دا ئاسایی نیه ، بۆیه

هه میشه چاوی پاسه وانه كان به دوای رێبوارو نه ناسراوه كانه وه ن و چاوه ڕوانن

خۆتیان پێبناسێنیت. له ماڵێكی له مشێوه یه دا و له یه كێك له گه ڕه كه كانی ناوه ندی سلێمانی ، خانمێكی سیاسیی

هه یه به ناوی نه رمین عوسمان.

كاتێك له ده رگای ن���اوه وه ی ماڵه كه نزیكبوینه وه ، نه رمین عوس���مان خۆی ره سمیی جلوبه رگی پێشوازیلێكردین، س���ه فه رێك چاوه ڕوان���ی پۆش���یبوو ب���و. نه رمی���ن عوس���مان، ئه ندام���ی نیشتیمانیی یه كێتیی س���ه ركردایه تی كوردستانه و پێش���تر وه زیری ژینگه ی

عێراق بوه .ئێمه هێش���تا به ته واویی له ش���وێنی خۆمان جێگیرنه بوبوین، نه رمین بانگی له ناوێك���ی بیانی كرد: "س���ینیتا"، بۆ ئ���ه وه ی كه مێك ئاومان ب���ۆ بهێنێت. سینیتا ده موده ست به دو په رداخ ئاوه وه خۆی كرد به ژوردا. ئ���ه و كیژۆڵه یه كی ته مه ن 21ی س���اڵی به ڕه گه ز نیپاڵیه و وه ك خزمه تكارێك له ماڵه كه ی نه رمین-

دا كارده كات.نه رمین عوس���مان، كه ساڵی 1950 له كۆیه له دایكبوه ، هه میشه هه وڵده دات له سیماو جلوبه رگه كانیدا له وه گه نجتر

ده ربكه وێت كه هه یه . چه ند س���اڵێك )دارۆی هاوس���ه ره كه ی له مه وب���ه ر ش���ێخ نوری ( بۆ دواینج���ار ماڵئاوایی له نه رمین و دو كوڕو تاكه كچه كه ی كرد ژیانی منداڵه كان له ئێس���تاداهه مو كه

هاوسه رییان پێكهێناوه . ئه و ژنه سیاسییه باس له وه ده كات ل���ه ده وام ده گه ڕێت���ه وه ، "كه مێك كه نانخواردن و ب���ۆ ته رخانده كه م كات���م پش���ودان، ئی���دی دوای ئ���ه وه ی���ان كۆبون���ه وه م هه ی���ه یاخ���ود ده چم بۆ هه ندێك بۆنه و ئێوارانیش ده گه ڕێمه وه بۆ ماڵ���ه وه ، واته به تێكڕایی له رۆژێكدا 5 كاتژمێ���ر ته رخانده كه م بۆ كاروباره كۆمه اڵیه تیه كان���م و رۆژان���ی پش���وش زۆرینه ی كات له ماڵه وه به سه رده به م".

له ئێس���تادا نه رمین له ماڵێكدا له گه ڵ ده ژین. پێكه وه له كوڕه كان���ی یه كێك به وت���ه ی خۆی ، وه ك ژنێكی ئاس���ایی ئه ركی ماڵ���ه وه جێبه جێده كات و كاره

سیاسییه كه ی دورینه خستوه ته وه له وه ی له ماڵ���ه وه وه ك دایكێ���ك و هه م وه ك هاوسه ری "له گه ڵ مامه ڵه بكات، ژنێك یه كترده كه ی���ن كوڕه كه مهاوكاری���ی ناو ماڵ، كاروباره كانی له راپه ڕاندن���ی پێش���وازیكردنی چێش���تلێنان و وه ك خه ڵك"، ئه مه جگه له وه ی سینیتا وه ك خزمه تكارێ���ك هاوكاریی پاكوخاوێنیی

ناو ماڵه كه ده كات.به وته ی نه رمین، س���ینیتا هه س���ت به ئاسوده ییده كات. له گه ڵ ئه وه شدا دان به وه دا ده نێت كه ئه و كچه "بارگرانیی بۆ دروستبوه ، بۆیه كه دێمه وه بۆ ماڵه وه باوه ش���ێكی پێداده كه م و پێیده ڵێم تۆ

دانیشه من قاپه كان ده شۆم". تاك���ه ئیش���ێكی ناوم���اڵ ك���ه زۆر نه رمی���ن له ژیان���ی دوباره ده بێت���ه وه جلوبه رگه كانی ئوتوكردنی عوسماندا، خۆیه تی ، "زۆربه ی كات ئه گه ر ش���تی بچ���وك هه بێت خ���ۆم یان ئ���ه و كچه

ئوتوی ده كات، به اڵم زۆربه ی به یانیان خۆم شتێك ئوتوده كه م".

خانه واده كه ی نه رمین عوسمان ئه گه ر بڕیاربێت كه س���وكار یاخود كه س���ێك بانگهێش���ت بكات بۆ ژه مه خواردنێك، ئ���ه وا "خ���ۆم و خێزان���ی كوڕه ك���ه م ئاماده ده كه ی���ن"،وه ك خواردنه ك���ه شاره زاییه كی باشی ده ڵێت، خۆیش���ی

هه یه له خواردن دروستكردندا.كات���ه ی ئ���ه و له راب���ردوداو ئ���ه و له ژیاندا مابو، زۆرجار هاوس���ه ره كه ی كاروباره كانی ده ره وه و ماڵه وه ی تێكه ڵ كردوه تا رۆژێك یه كێك له منداڵه كانی له سه ر ئه م شێوه ژیانه گله یی لێده كات "ئی���دی ل���ه و رۆژه وه بڕیارمدا كاتێكی زیات���ر ته رخانبكه م ب���ۆ منداڵه كانم". له ب���اره ی ژیان���ی ناوماڵ���ی له گ���ه ڵ هاوس���ه ره كه ی له راب���ردودا، نه رمی���ن ده ڵێت: "خۆ ژن و مێرد هه مو رۆژێكیان

هه ر مانگی هه نگوینیی نیه ".

ئه نگێال مێركڵ، ته مه ن 60 ساڵ، كه ماوه ی 9 ساڵی به رده وامه وه ك راوێژكار )سه رۆك وه زیران(ی ئه ڵمانیا و سیاسییه كی به ناوبانگ خزمه تی واڵته كه ی ده كات، به پێچه وانه ی زۆرینه ی سه ركرده بااڵكانی ئه وروپا، ئه و یه كه مین

كاری به یانیانی پاش هه ستان له خه و، سه رقاڵبونیه تی به ئاماده كردنی ژه مێك خواردن بۆ خۆی و مێرده كه ی )جۆكیم سۆیه ر(. هه تا دڵنیاش نه بێت كه

ژه مێكی باشی له چێشتخانه كه دا ئاماده كردوه ، ماڵه وه جێناهێڵێت.

مێ���ركڵ نه ك ته نه���ا ئه م���ه وه ك نهێنیه ك س���ه یرناكات، به ڵكو ش���انازیی پێوه ده كات و ته نانه ت له كۆبونه وه ره سمیه كانیشدا له گه ڵ سه رۆك و سه ركرده ی بااڵی واڵتانی دیكه دا باس���ی ده كات و هانیان���ده دات خۆیان خواردن بۆ خۆیان سازبكه ن. له یه كێك له سه ردانه كانیدا بۆ واڵتی نایجیریا له هاوینی 2011، مێركڵ چاوی ده كه وێت به جۆناس���ان، س���ه رۆكی ئه و واڵته و له كات���ی خوانی نیوه ڕۆدا لێیده پرس���ێ : خۆت خواردن س���ازده كه یت؟ ئه م پرس���یاره جۆناسان دێنێته پێكه نین و توش���ی سه رسوڕمان ده بێت كاتێك مێركڵ بۆی رونده كاته وه كه ئه و

خواردنی نه ك ته نیا خۆی ، به ڵكو هی هاوسه ره كه شی ئاماده ده كات.

ئه و هه میشه به قژه ڕه ش و كورته كانیدا ده ناسرێته وه ، له دو

خولی رابردوی په رله مانی كوردستاندا )خولی دوه م و سێیه م( وه ك ژنه

په رله مانتارێكی چاالك ده ركه وتوه و له ئێستاشدا سه رقاڵی كاری مه ده نیی و چاالكیی سیاسییه ، ئه ویش كوێستان

محه مه ده .

كوێستان، له ساڵی 1965 له سلێمانی له دایكب���وه و خاوه نی ته نی���ا دو كوڕه )پاوه ن 14 س���اڵ، مازێر 12 س���اڵ(. ئ���ه و له كاتێك���دا وه ك په رله مانتارێكی كاریك���ردوه ، گ���ۆڕان بزوتن���ه وه ی هاوس���ه ره كه ی فه رمانب���ه ری كارگه ی چیمه نتۆ بوه له تاسڵوجه ، ئه م جیاوازیی پله و كاره نه ك ته نیا كارینه كردوه ته سه ر ژیانی خێزانیان، به ڵكو الی كوێس���تان

وایه كه "به پێچه وانه وه هاوس���ه ره كه م، زۆر ه���اوكارم ب���وه به درێژای���ی ئ���ه و هه ش���ت س���اڵه ی په رله مانت���ار بوم، ئه گه ر ئ���ه و نه بوایه ،ره نگه نه متوانیایه به سه ركه وتویی كاره كانم بكه م، چونكه هه شت س���اڵ منداڵه كانم جێهێشتوه و

ئه و الیانبوه ".ئه و نایش���ارێته وه كه له كاتی ژیانی په رله مانتارییدا، منداڵه كانی كه ئه وكات "داده یه كیان كه مب���وه ، زۆر ته مه نیان هه بوه ، كه ته نها به یانیان خواردنی بۆ ئاماده كردون و له وه به دوا جێیهێشتون و باوكیان چاودێریی منداڵه كانی كردوه ، ئه و داده یه كورد بوه و وه ك خزمه تكار

ئیشی نه كردوه ".له یه كێت���ی كوێس���تان له ئێس���تادا ده كات و ده وام په رله مانت���اران كاروچاالكیی س���ه رقاڵی له هه مانكاتدا

مه ده نیه ، وه ك خۆی ده ڵێت، له ماڵه وه خۆی تاكه كه یبان���وه و كه س خزمه تی ناكات، ئه و داده یه ش له گه ڵیاندا نه ماوه . به شێكی كاته كانیشی بۆ كاروباری ناو ماڵ ته رخانكردوه ، "به یانیان تا سه عات 9، منداڵه كانم ئاماده ده كه م بۆ ده وام و خواردنیان پێده ده م، دوای ئه وه خۆیشم ده چم بۆ ده وام، نیوه ڕۆ ده گه ڕێمه وه بۆ

ماڵه وه بۆ خواردن ئاماده كردن".ئ���ه و ئه گه ر به رنام���ه ی داوه تكردنی چه ن���د كه س���ێكی به ده س���ته وه بێت ب���ۆ نانخ���واردن، پش���ت به هیچ كه س بۆ خواردنی���ان خ���ۆی نابه س���تێت و ئاماده ده كات، به پێكه نینیشه وه ده ڵێت،

"ده ڵێن خواردنم خۆشه ".كوێس���تان پێیوایه ئه گه ر كه س���ێك بیه وێت له بواری مه ده نیی و سیاس���ییدا به رده وام به وه یه "پێویستی كاربكات،

ئاگاداری روداوه كانی ده وروپشتی بێت، جێبه جێكردنی س���ه رقاڵی م���ن بۆیه كاره كان���ی ن���او ماڵ���م، به رده وامیش

سه رقاڵی خوێندنه وه و به دواداچونم".ك���ه وه ك دان به وه ش���دا ده نێ���ت پێویس���ت نه یتوانی���وه هاوس���ه نگیی ده ره وه و ژینگه ی له نێوان دروستبكات ماڵ���ه وه ، "بۆیه هه ندێك جار هه س���ت به رامب���ه ر ده ك���ه م به كه موكورتی���ی له ناس���كترین چونك���ه منداڵه كان���م، قۆناغی ژیانیاندا جێمهێش���تون به هۆی

كاری په رله مانه وه ".له هه رێم���ی پێیوای���ه كوێس���تان كوردستان، "هیچ كارئاسانیه ك نه كراوه بۆ ئ���ه و ژنانه ی نه ك ته نی���ا له بواری سیاس���ییدا كارده كه ن، به ڵكو بۆ ئه و ژنانه ش كه كارێكی س���اده و ئاس���ایی

ده كه ن".

ئه نگێال مێركڵ:تاخواردن بۆ خۆم و مێرده كه م

ئاماده نه كه م، ناچمه ده ره وه

كوێستان محه مه د:

سه‌برییه‌‌غه‌فار:‌هه‌ر‌خۆم‌خواردن‌بۆ‌میوانه‌كان‌ئاماده‌ده‌كه‌م

هه ست به كه موكورتیی

ده كه م به رامبه ر منداڵه كانم

ئا: زانیار عومرانی

له ژێر ره هێڵه ی باران و نرکه ی فیشه ک و هاوه نه کاندا، ڕێگه که م به ره و سه ره کی ترین

به ره ی شه ڕ له کوبانێ الر ده که مه وه . هه ڤال "جودی ئامه د" به رپرسی

سه ره کیترین بۆسه ی شه ڕ له کوبانێ RGB-6 سه رقاڵی پشکنینی چه کی

که "ی.پ.گ" چه ند رۆژ پێش ئێسته له ده ستی داعشییه کان ئه ستاندبوویان .

چه ند کوڕ و کچێکی گه نجیش ده ورووبه ری ئه ویان گرتووه و به وردی گوێ بۆ قسه کانی

شل ده که ن. هه ڤال جوودی له په سا چاو دێری ناوچه که

ده کاو سه باره ت به گرنگیی به ره ی رۆژهه اڵت به م شێوه ده ئاخڤێ "به ره ی

ده سپێکی شه ڕ له کوبانێ هه ر ئه م به ره بوو، زۆربه ی هه ره زۆری ملمالنێ و

پێکهه ڵپرژانه کانیش هه ر له م به ره یه دا روویان دا. تاقانه ڕێگه ی پێوه ندی ئێمه ش له گه ڵ کانتۆنی جزیره هه ر ئه م به ره یه یه ".سه ره تا خۆی له هه ڤپه یڤین ده بوارد، به اڵم پاش درێژبوونه وه ی قسه کانمان قه ناعه تم پێهێنا هه تا وتووێژێکی کورتمان هه بێ.

به اڵم دوو مه رجی سه ره کی بۆ ده سنیشان کردم؛ یه که م سانسۆڕنه کردنی دیمانه که و

دووهه میش دانه به زاندنی وێنه که ی بوو.له که ینوبه ینی دیمانه که دا ئه وه نده ته له فۆنیان بۆ کرد که چه ندینجار

ناچاربووین هه ڤپه یڤینه که ڕابوه ستێنین. ده نگی ته قینه وه کان گوێ ئاسمان که ڕ ده کا که چی ته نیا بزه یه ک ده خاته سه ر

لێوی هه ڤال جوودی. ئه وه نده گوێی راهاتووه ته نانه ت ده شزانێ وێده چێ

له کوێ ته قیبێته وه .

هه ڤ���ال ج���وودی ب���ۆ ده س���پێکی ئه م هه ڤپه یڤین���ه ، گونجاوتره هه ن���دێ زانیاری گشتیی له س���ه ر دۆخی هێزه کانی هه ردووال له کوبان���ێ بۆ خوێنه رانمان بده ن. چۆن بوو داعش���یه کان هه تا چه ند گه ڕه ک ئه والتری ئێ���ره گه یش���تن و دواهه می���ن رووداوه کانی به ره گه لی شه ڕ به تایبه ت به ره ی رۆژهه اڵت

چییه ؟ له یه ک رس���ته دا ئه گه ر بیڵێم ده بێ بێژم چیدی مه ترسی جیدی له سه ر کوبانێ له ئارادا نییه . به اڵم بۆ چ له کاتێکدا له س���ه دا 30 تا 40ی ئه م شاره یان به ده سته وه یه و ده ستیان به سه ر گونده س���نووریی و ستراتژیکیه کانی هاوێ���ری کوبان���ێ گرت���ووه ، بانگه ش���ه ی له و چه ش���نه ده که م؟! زیاتری���ن یارمه تی لۆجس���تیکی ئه وان هه ر له م س���نووره وه و له الیه ن تورکی���اوه دابینده کرێ. له ناوه وه ی کوبانێ دوو خاڵی س���تراتیژیک له ده س���تی وه زاره تی مش���ته نوورو گ���ردی ئه واندایه ؛ ئاس���ایش. زێده تر له س���ه دا 60ی شاره که ڕووخ���اوه . له کۆی 360 گون���دی کانتۆنی کوبانێ، زیاتر له سه دا 90ی ئه وان له چنگی هێزه کانی داعش���دایه . به اڵم سه رنجڕاکێشه بزانن ئێمه به پێی به رنامه و پالنی پێش���تر داڕێ���ژراو ئه و گوندانه مان چ���وڵ کرد. ئه و گوندانه ته الرس���ازی ئه م���ن و جێمتمانه یان نیی���ه و له به رامب���ه ر چه کوچۆڵی قورس���دا خۆناگرن، هه روه ها ش���یمانه ی پاراس���تنی گیانی هاواڵتیانی ئه و گوندانه له ئاس���تێکی نزم���دا ب���وو، هێزه کانی ئێم���ه ش له وه ها دۆخێکدا پرش���وباڵو ده بوونه وه که ئه مه ش به س���وودی داعش ده شکایه وه . هێزه کانمان له چوارگوش���ه ی ش���اره که دا جێگی���ر کرد. هه ت���ا ئێره زۆرێک له ته کنیک و ئیمکانه کانی داعشمان پووچه ڵ کرده وه . ئێمه ده بابه مان نه ب���وو و ده بابه کان���ی ئه وانی���ش چی���دی زۆربه ی چه کوچۆڵی نه بوو. س���وودبه خش قورس، له گون���ده کان توانای خاپوورکردنی له ش���اره کاندا به زه حمه ت هه ی���ه که چ���ی به کاردێ���ن. له پل���ه ی یه که م���دا گرینگترین خاڵ���ی ئ���ه م پاش���گه زبوونه ، رزگارکردنی گیان���ی هاواڵتیان بوو. ئێس���ته ش، موراڵی بووه و مه ترسییه کی داعشیه کان وردوخاش به رچاو، هه ڕه ش���ه له س���ه ر کوبانێ ناکات. ئه وان ده یانه وێ شه ڕ کۆتایی بێت و هه ڵبێن، به اڵم چیتر رێگای هه اڵتنیش له ئارادا نییه ، له به رئ���ه وه ی که به ویس���تی خۆیان به ره و

کوبانێ نه بوونه ته وه .

که واته به ویستی کێ ناچار به هێرش کردنه سه ر ئێوه بوون؟

واڵته زلهێ���زه جیهان���ی و هه رێمییه کان و له س���ه ره وه ی ئه و ریزه دا ئه مریکا، تورکیا،

قه ته رو سعوودیه .

بۆ نموونه به رژه وه ندی ئه مریکا له ناردنی داعش بۆ کوبانێ له چییدایه ؟

ه���ه ر هه م���ان به رژه وه ندی سیس���ته می کردۆته داعش���یان ئه وان س���ه رمایه داری.

په ت���ای گیانی گه الن���ی رۆژهه اڵتی ناڤین و له و رێگایه وه پێوش���وێنگری ویس���ته کانی خۆی���ان ده ک���ه ن. 2001 هێرش���یان کرده س���ه ر ئه فغانس���تان، 2003 چوونه عێراق و پیالنه ده س���ته به رکردنی ب���ۆ ئێس���ته ش نه گریسه که یان )رۆژهه اڵتی ناڤینی مه زن(، داعش���یان کردۆت���ه دار بۆ گیان���ی ئێمه . هه ر ل���ه م رێگای���ه وه به ه���اری عه ره بییان له رێگ���ه ی س���ه ره کی خۆی به الڕێ���دا برد. چاو له ده س���تێوه ردانه کانی ئه وان له میسری پاش موباره ک بکه ن. له که ینوبه ینی شه ڕی جیهانی���ی یه که مدا، به پێ���ی به رژه وه ندیی خۆی���ان، ده وڵه ت نه ته وه کان���ی رۆژهه اڵتی ناڤینیان ڕۆناو ئه مج���ار پیالنێکی تره ئه و به رژه وه ندییه یان ده پارێزێ. له م نێوه ش���دا به رخۆدانه کان هه ر به رده وام بوون. هه میشه "گه ل" داڕێژه ری شۆڕش و رووداوه مه زنه کان بوه که چی ده وڵه ت���ه کولونییه کان رێگه ی ئ���ه و داخ���وازی و ویس���تانه یان به فرتوفێڵ گۆڕان���دووه . کاتێ���ک که له ئاش���کرابوونی پیالنه نه گریسه کانیان له م ده ڤه ره وه خه به ر به کارده هێنا. نوێی���ان فێڵێک���ی ده هاتن، داعش و پێش���تر له ویش ئه لقاعیده له وانه ن، ب���ۆ نموونه جێ ش���اردنه وه نیی���ه ئه وان ئه لقاعیده یان بۆ به رنگاربوونه وه ی سۆڤیه ت

له ئه فغانیستان قیت کرده وه .

هه ر ب���ه م پێیه ، ئاماده بوون���ی ئه مریکا بۆ نمایش���کارانه یه له کوبانێ، هه وڵدانێکی پیش���اندانی خۆیان له بیچمی "قاره مان" بۆ

رزگارکردنی کوبانێ و نه شتێکی تر؟! ئه مری���کا ده ی���ه وێ ئیم���اژی بابردووی خ���ۆی له چوارچێوه یه ک���ی نوێی���دا س���اغ ته نانه ت ناڤی���ن و له رۆژهه اڵتی بکات���ه وه . متمانه یه ک چیت���ر رۆژئاواش���دا له واڵتانی به ئه مری���کاو فرتوفێڵه کان���ی سیس���ته می س���ه رمایه داری نه م���اوه . ده یان���ه وێ بڵێن نیگه ران���ن و هه س���تی مرۆڤایه تییان بریندار بووه و ئه مه ئێمه ی���ن ئازادیتان بۆ به دیاری ده هێنین. خۆدی ئه وانن زه لکاوێک له کێشه و ته نگوچه ڵه مه کانم���ان ب���ۆ به جێدێڵن و هه ر بۆ خۆی���ان ده گه ڕێن���ه وه و وه ک "پاڵه وانی ده سه پێنن. به س���ه رماندا خۆیان چیرۆک" هه ر ئه م داعشانه یان له گوانتانامۆو ناوه نده سیخۆڕییه کانی تر راهێناوه . ئه م پرسه وه ک رۆژی روون وای���ه ، ب���ه اڵم چیتر گه لی ئێمه

گوێ بۆ ئه م فرتوفێاڵنه قواڵغ ناکات.

یارمه تی فڕۆکه س���ه ربازییه کانی ئه مریکا بۆ ئێوه ئیلزام و ده روه ستبوون ساز ناکات؟ ئاس���ۆی هزرو رامانی ئێمه و سیس���ته می س���ه رمایه داری ئه مریکا له خۆگری دژوازیی خان���ه دا جێخۆش له یه ک له ڕاده ب���ه ده ره و ن���اکات، هه ربۆیه ئیمکان���ی هاوپه یمانێتی جیدی و هه رم���ان ده نێوان ئێم���ه و ئه واندا ئێگج���ار که مه ، به اڵم وێده چ���ێ له کاتێکی دیاریک���راودا، خه بات���ی هاوب���ه ش واتادار

بێته وه .

تاکێ���ک بهێنن���ه پێش���چاوی خۆتان وا به بێ هیچ چه ش���نه راهێنانێکی سه ربازی و له خاڵی سیفره وه ده یه وێ هه تا به ره وه ترین به ره کانی شه ڕ له پێکهاته ی سه ربازی ئێوه تێپ���ه ڕ بکا، ده بێ چ قۆناغگه لێک به س���ه ر

بکاته وه ؟

پێکهاته ی س���ه ربازی ئێمه هاوش���ێوه ی ئه رته ش���ی واڵتانی ت���ر رێس���امه ند نییه ، هۆکه ش���ی ده گه ڕێت���ه وه ب���ۆ هه لومه رجی ئێم���ه . وێده چێ تاکێک پاش پانزه س���اڵ ئاماده بوون وانه یه ک فێر نه بێ و هه ش���مانه پاش چه ندحه وته راهێنان، ئه وه نده ئاستی تواناییه کانی خۆی به رز کردۆته وه که ئێسته فه رمانده و س���ه رلقی به ره کانی پێش���ه وه ی شه ڕه. ئێمه ده رفه ت و بارودۆخی گونجاوی ئه وه مان نییه دووس���اڵ کات سه رف بکه ین تا س���ه ربازێک ئاماده بکه ی���ن، له ئه گه ری له ئارادابوونی "ئیراده و باوه ڕی رۆحی پته و به خه بات"، پێویست به م ماوه یه ش ناکات. جیا له مه ش زۆرێک له م بابه تانه به گوتنه وه له مێش���کی فێرخوازدا جێگیر نابن، به ڵکو ده ب���ێ ئه زموونیان ب���کات. خۆدی ئێمه ش راهێنانێک���ی تایبه تییم���ان نه بوو له قه ندیل

له گه ڵ ئه م وانه گه له دا ژیاوین.

له س���ه ر ده ک���رێ که مێکی���ش ئه گ���ه ر چه کوچۆڵی س���ووک و ق���ورس که ی.پ.گ

به کاریده هێنێ بۆمان بدوێن؟ قورس���ترینی ئه وان "هاوه ن"ه که زۆریش نیین و ئه وانه ش���مان له ده ستی داعشییه کان گرتووه . ئێمه چل ساڵه خه بات ده که ین و له م

ماوه یه دا چه کی س���ه ره کیمان کاڵشینکوف ب���ووه و بۆمبا. هه ر ئه مانه ه���اوڕێ له گه ڵ ب���اوه ڕی ده روون���ی به رێگاکه م���ان تا ئێره

گه یاندووینه تی.

جی���اوازی س���ه ره کی ی.پ.گ و ی.پ.ژ له چییدای���ه ؟ ته نی���ا جی���اوازی ڕه گ���ه زی مه به سته یان جیاوازی له پێکهاته ی هزری،

ئیداری و په روه رده ی سه ربازیش؟ له بواری هزرییدا جی���اوازی له ئارادانییه . ورده جیاوازییه ک له ئارایش���تی س���ه ربازی و ش���ێوازی به ڕێوه بردنیان هه ی���ه ، ئه وانیش س���ه ربه خۆن و خۆی���ان بڕی���ار ده رده که ن و ئیداره ی ی.پ.ژ به ته واوه تی له س���ه ر شانی خۆیاندای���ه . له س���ه ره تای خه بات���دا، ژنان رۆڵێکی به رچاویان هه م له بواری سیاس���ی و ه���ه م له بواری س���ه ربازییدا گێ���ڕاوه و له و باوه ڕه داین هه تا ژن تامی ئازادی نه چێژێ، نه گه لی ئێمه و نه گه النی تریش شنه بای ئازادی هه ڵنامژن. به پشتبه س���تن به م رس���ته یه ی س���ه رۆکایه تی ئێمه ، له کرده وه دا بازنه یه کی به رین له ئاستی سیاسی و سه ربازییدا به وان

سپێردراوه .

ئێوه له به ره کانی پێش���ه وه دا حزوورتان هه بووه ، ده نێو ئه وانیشدا ژنتان دیتووه ؟

وه کو خۆم که س���ێکم نه دیت���ووه ، به اڵم هه ڤااڵنێک هه ن ده ڵێن ژنیشیان دیتووه .

به له به رچاوگرتنی پێشینه ی سه ربازیتان، پێشبینی ئێوه له مه ڕ به رواری کۆتایی هاتنی

ئه م شه ڕه ، چ ماوه یه که ؟ به بۆچوونی من، ئه وپ����ه ڕی مانگێکی تر

ده خایه نێ.

به گرتن����ه وه ی گونده کانیش مه به س����تانه ئیتر؟

بڕوانن داعش پێشتر ده ستی به فره تر له سه دا 50ی ش����اره که دا گرتبوو، به اڵم ئه و ره وته ی له پاشگه زبوونه وه ی باس له گوڕێدایه ئێسته له په س����ای ئه وان ده کات. ده رچوونی ئه وان له کوبانێ واتایه کی دیاریکراوی هه یه و ئه ویش هه ره س����هێنانی ئه وانه له س����ووریاو داڕمانی یه کجاره کی ئه م گرووپه بۆ هه میشه . چونکا داعش به شی هه ره زۆری هێزه کانی له کوبانێدا جێگیر کردووه . هه ڵبه ت ده بێ ئه وه ش زیاد بکه م ک����ه ئه ندامانی داعش ش����ه ڕکه رن و له وزه ی ئه وپ����ه ڕی تا پێکهه ڵپرژانه کانمان����دا خۆی����ان ده جه نگن. ئه وان بڕوایه کی پته ویان

به به هه شت هه یه .

هه ڤ����ال ج����وودی پارته ک����ه ی ئێ����وه به ته واو لقه کانیه وه له ماوه ی بیس����ت تا س����ی س����اڵی راب����ردوودا، چاالکییه کان����ی خ����ۆی

به ئه نجامگه یاندووه و س����ه غڵه ته کاندا له چیا له ده ش����تی به رین و ش����اره کاندا ئه زموونی ش����ه ڕکردنی نییه . ئایا ئه م پرسه ئاسته نگی

بۆ ناونه ته وه ؟ حه تمه ن هه ر وایه . سااڵنێکه له ئه شکه وت و چیاکان����دا راهێنراوین و ئه م ئه زموونه نوێ ب����وو، به مه ش����ه وه به زووتری����ن کات خوو و

خده مان پێوه گرت.

ئه گه رچی ئامارێکی باوه ڕپێکراوو درووست سه باره ت به کوژراوانی هه ردووال له به رده ستدا نییه ، به مه ش����ه وه بۆچوونی ئێوه له م باره وه

چییه ؟ به وپه ڕی بوێرییه وه ده توانم بانگه شه بکه م له شاری کوبانێ و هاویری، نزیک به 4هه زار داعش����ی کوژراون و هه ژماری شه هیده کانی

ئێمه ش له سه روبه ندی 300 که سه .

ئه گه ر چه ند خوله کێک بچینه سه ربانی ئه م ماڵه ، به سانایی ده بابه تورکییه کان ده بینین له وب����ه ری س����نووره وه راوه س����تاون. ئه وان ده یانتوانی شانبه ش����انی ئێوه له م ش����ه ڕه دا

به شدار بن. تورکه کان به دوای چییه وه ن؟ ئامانج����ی تورکی����ا روون و دی����اره ، ئه وان له به رخۆدان����ی یه په گه دا به ته نگه وه هاتوون و بۆیان قووت نادرێ. ده یانه وێ به هه رچه شنێ ب����ووه به ر ب����ه م به رخۆدانه بگ����رن. تورکیا ب����ه دوای چێکردنی تامپونێ����ک له کوبانێدایه

هه تا له م رێگه وه خۆی له هاوس����ه نگییه کانی نێوخۆیی واڵتی سوریا ئه ویش به الوازکردنی

پێگه ی کورداندا هه ڵبقورتێنێت. هه ڵبه ت نه تێک����ڕای گرووپه کوردییه کان. گه لێک پارتی کوردی هه ن وا تورکیا ده توانێ

به سانایی مامه ڵه یان له گه ڵدا بکا؟وایه ، به بێ پارتی کرێکارانی کوردس����تان و گرووپ����ه هاوبیره کانی، ئه گینا له گه ڵ گه لێک پارتی کوردی دانیشتن ساز ده که ن و له گه ڵ پارته کانی باشووریش پێوه ندی توندوتووڵیان

هه یه .

پاش ئ����ه و هه موو هه را ی����ه ی میدیاکان و هه واڵی دژ و ناکۆک و زیاتر ناڕاست، شه وی راب����ردوو پاش چل و چه ند رۆژ له به رخۆدان، هێزی پێش����مه رگه ی باش����ووری کوردستان گه یشته کوبانێ. هه ڵس����ه نگاندنی ئێوه له م

باره وه چییه ؟ به گش����تیی ئه م هاتنه مان پ����ێ ئه رێنییه ، ئه م مژاره له پێکهێنان����ی هێزێکی یه کگرتوو ده نێ����وان ک����وردان ب����ۆ پاراس����تنی ئه واندا ده کاته وه . ک����ه م له گرژییه کان پێویس����ته و گش����تمان له مێژه وه بۆ گه یشتن به م ئامانجه هه وڵمان����داوه . ده رگاکانی شۆڕش����ی رۆژئاوا ب����ه ره و ڕووی ئه وانه ی بۆ له نێوبردنی داعش

یارمه تیده ر بن، کراوه یه . به اڵم له ژێر په رده ی یه کگرتوویی نه ته وه ییدا ناتوانین چاو له گه لێک ڕاس����تی بنووقێنی����ن. هاتنی ئ����ه وان به پێی پیالنێکه نه ک ئیراده ی س����ه ربه خۆی ئه وان. کێیه نه زانێ پێشمه رگه به و هه موو هاشوهوشه سازی کردبوو، له چاونووقاندنێکدا شه نگالی چۆڵ کرد. ئێس����ته ده یه وێ ئه و پرس����تیژه بابردووی����ه بگه ڕێنێت����ه وه . ده ڵێ����ن تاکتیک بووه ؛ 5 هه زار ژنی ئێزدی له ره قه فرۆشراون، ئه مه چ تاکتیکێکه وا پاراس����تنی هاواڵتیان پاش به رژه وه ندییه کانیه تی؟! له پاش����ه وه ی کوش����توبڕی ش����ه نگال، چیت����ر گه لی کورد متمانه ی به هێزی پێش����مه رگه نه ماو هاتنی ئه وان بۆ کوبانێ خۆی له خانه ی گه ڕاندنه وه ی ئه و پرس����تیژه دا ده بینێته وه . هه ڵبه ت ئه مه هه م����وو پێش����مه رگه کان ناگرێت����ه وه به ڵکو مه به ست سیاس����ه ته کانی پارتی دێمۆکراتی هاتنی به مه شه وه ، .)P.D.K( کوردس����تانه

ئه وان به هه نگاوێکی ئه رێنی ده نرخێنین.

پێتان وا نییه سه رله نوێ وه بیرهێنانه وه ی ئ����ه م پرس����انه ، ڕێگ����ه ی دوور و درێ����ژی به دیهێنانی یه کگرتووی����ی هێزه کوردییه کان به تایب����ه ت پ.ک.ک و پ.د.ک که هه ردووال

بانگه شه ی ده که ن، زیاتر داده خات؟ ئه و ڕێگه ی هاوگرتووییه وا بیه وێ به درۆو ئامانجه ئ����ه و له راس����تییه کان چاوپۆش����ی مه یسه ر بکات، توورێک نایژێ. تێکڕای پارته

کوردییه کان به و ئاکامه گه یشتوون یان ده گه ن له به رژه وه ندی درێژخایه نی هه موویاندایه که که له م قۆناغه هه س����تیاره دا ی����ه ک بگرن. گه لێک مه ترس����ی له س����ه ر هه ر هه موومانه . ئه گ����ه ر س����ه رکه وتنێک له ئارادا ب����ێ، ئه وا له یه کگرتوویی گشت گرووپه کوردییه کاندایه و به س. زۆرێکیان ئه مه ده زانن، به اڵم مه خابن چه ند پارتی کوردی، ب����ه دوای به رژه وه ندی

کورتخایه نی خۆیانه وه ن.

به بۆچوون����ی ئێوه بۆچ داعش له ماوه یه کی که متر له 24 کاتژمێردا توانی ده س����ت به سه ر ش����ارێکی یه ک ملیۆنی هاوش����ێوه ی موسڵ ئه ویش به و هه موو چه کوچۆڵه س����ه ربازییه بگرێ، به اڵم له شارێکی گچکه ی وه ک کوبانێ پاش 48 رۆژ به رخۆدان به ئاکامێک نه گات؟ وه اڵمێکی روونی هه یه . 65 هه زار سه رباز نه یانتوانی 3 کاتژمێ����ر له هه مبه ر هێزه کانی داعش����دا به رخۆدان بک����ه ن. ئه مه ش به پێی هه مان پیالنی واڵت����ه زلهێزه کانه بۆ البردنی نوری مالیکی له عێراق. ئه م پیالنه له ئوردۆندا هێنرایه ئاراو س����عوودیه و تورکیا له داڕێژه ره

سه ره کییه کانی بوون.

هۆگران����ی پارته ک����ه ی ئێوه له س����ه ر ئه و باوه ڕه ن ئه گه ر ده س����تێوه ردانی ده سبه جێی پ.ک.ک له مه خم����وور نه ده بوو، ئه وا داعش هه ولێ����ری داگیر ده کرد. ئێوه چۆن چاو له م

بۆچوونه ده که ن؟ م����ن پێ����م وا نییه ش����تی وا ڕووی بدایه . له به رئ����ه وه ی ک����ه پاراس����تنی به رژه وه ندی ئه مریکا ده هات����ه رۆژه ڤ و ئه و واڵته ڕێگه ی نه ده دا النیکه م له م قۆناغه دا هه ڕه ش����ه یه ک

له سه ر هه ولێر بێته ئاراوه .

ب����ۆ چ پێش����مه رگه نه یتوانی له ش����ه ڕی ش����ه نگالدا وه کو هێزێکی جێمتمانه و پارێزه ر

خۆبنوێنێت؟ چونکا پیالنی پ.د.ک و داعش له موسڵ و شه نگال هاوشێوه بوو، ئیتر پێویست نه بوو

له و شه ڕه بتلێ.

ئێوه ده ڵێن ئامانجه که یان هاوبه ش بوو؟ له عێراقدا به ڵێ! ئ����ه وه ش له په یماننامه ی ئوردۆن����دا هات����ووه . ئامانج����ی س����ه ره کی، بوو. مالیک����ی قه اڵچۆکردن����ی حکومه ت����ی پیالن����ه ئ����ه م به ش����ی قه ش����مه ڕانه ترین

به بارمته گرتنی 49 دیپلۆماتی تورکیا بوو.

که وایه به پێی بۆچوونی ئێوه ، به رپرس����ی ئ����ه و هه م����وو کوش����توبڕه ی ئێزدیی����ه کان

له شه نگالدا ته نیا داعش نییه ؟! له پله ی یه که مدا خودی پ.د.ک به رپرسه . ئه گه ر کوبانێ بکه وێ، ی.پ.گ به رپرس����ه ، له وێ����ش ئه م����ه پ.د.ک ب����وو که مته رخه می پیش����ان دا. ئێمه به ڵێنمان داوه پارێزگاری به ڵێنه که مان ئه گ����ه ر بکه ی����ن، له کوبان����ێ جێبه ج����ێ نه که ی����ن، مێژوو لێم����ان خۆش

نابێت.

هه ژمارێ����ک له هێزه کانی ئه رته ش����ی ئازاد له کوبانێ����دا ده بیندرێ����ن، چۆن ل����ه و بابه ته

ده ڕوانن؟ ناچارم )پێده که ن����ێ(، باش����ه گه لێ����ک ده ک����ه ی درۆش بک����ه م! ئه م م����ژاره بڕیاری هه ڤ����ااڵن بووه و ئێمه ش ملکه چی بڕیاره کانی ئه وانی����ن. هه ڵب����ه ت زۆرب����ه ی ئه ندامان����ی ئه رته شی ئازاد له شۆڕشی سووریادا خوێنی خۆیان به خشیوه . به گش����تیی هیوادارم ئه م پرس����ه ببێته هۆی پته وبوونی دۆس����تایه تی ئێمه و ئه وان. ئه گه ر کوبانێ سه رچه ش����ن و نموونه ی����ه ک بێ بۆ جه ماوه ری ش����اره کانی تری سووریا، ئه م گواستنه وه ی ئه زموونانه ،

گه لێک ئه رێنییه .

پێوه ندی ئێوه له گه ڵ ئێراندا چۆنه ؟ دوورودرێژه . چیرۆک����ه ئه م )پێده که نێ(

خه ڵکی ئێران یان حکومه تی ئێران؟

هه ردووکیان؟گه لی ک����ورد له "موزایک����ی" ئێراندا نزیک له ئارادابوون����ی س����ه ره ڕای به سه دس����اڵه زه خت و گوش����اری له ڕاده به ده رو کوشتوبڕو له سێداره دان، له س����ه ر خه باتی ڕه وای خۆی به رده وام بووه و راوه ستانی خه بات، وه همێک زیات����ر نییه . حکومه تی ئێرانی����ش ده بێ به به رفراوان کردنی ئاستی به شداری سیاسیی گه الن����ی ئێران، فه زاکه به ره و ئاراس����ته یه ک ه����ان ب����دا تووش����ی هه لومه رج����ی ئه مڕۆی س����ووریا نه ب����ێ. رژێمی ئه س����ه د ده یتوانی له گه ڵ ئێم����ه دا به هاوده نگییه ک بگات، به اڵم 2500 واینه ک����ردو ده ره نجامه که ش����ی دیت. ساڵ پێش����ینه ی حوکمڕانی له ئێراندا، ده بێ میکانیزمی جوواڵن����ه وه له گه ڵ گه الن، فێری

کاربه ده ستانی ئێرانی بکات.

تایبه‌ت )452( سێشه ممه 182014/11/11

به‌رپرسیاری‌به‌ره‌ی‌رۆژهه‌اڵتی‌به‌رخۆدانی‌کوبانی‌بۆ‌ئاوێنه‌:

مه خابن چه ند پارتێکی کوردیی به دوای به رژه وه ندیی کورتخایه نی خۆیانه وه ن

هاتنی پێشمه رگه به پێی پیالنێکه نه ک ئیراده ی سه ربه خۆی ئه وان کێیه نه زانێ پێشمه رگه به و هه موو هاشوهوشه سازی کردبوو

له چاونووقاندنێکدا شه نگالی چۆڵ کرد ئێسته ده یه وێ ئه و پرستیژه بابردوویه بگه ڕێنێته وه

پیالنی پارتی و داعش، له موسڵ و شه نگال هاوشێوه بوو

چیدی مه ترسی جیدی له سه ر کوبانی له ئارادا نییه

پاش کوشتوبڕی شه نگال، چیتر کورد متمانه ی به پێشمه رگه نه ما

کچه شه رڤانێک له کۆبانی

awene.comwww

(452( سێشه ممه 2014/11/11 19تایبه‌ت

ونبون * ناسنامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )گۆران عبدالواحد حه مه امین( هه ركه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .* باجێكی كارگێری كۆلیجی ته كنیكی سلێمانی ونبوه به ناوی )جعفر حازم عبدالرزاق ( هه ركه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی كۆلیج.

بەبۆچونی من، ستراتیژی داعش جەنگی ئابوریی نییە لەوێنەی پەالماردانی شوێنە توریستییەکان بۆ ئەوەی ئابوریی دەوڵەت کەنەف���ت ب���کات، بەڵک���و س���تراتیژێکی ئایدیۆلۆژی���ی قوڵت���ری هه ی���ە، ئەوی���ش س���ڕینەوەی هه مو مێژوەکان���ی دەرەوەی ئ���ەو وێنانەن ک���ە خۆی بۆ دی���ن و دونیا هه یەتی. ئەم وێنایەی داعش بۆ مێژو ته نها لەخاپورکردنی پەرستگاکانی ئێزیدییەکاندا بەرجەس���تە نابێ���ت، ی���ان پەرس���تگای مەس���یحی و کاکەیی و شەبەک و گروپەکانی ت���ری دەرەوەی ئایینی ئیس���امدا، بەڵکو هه ڵتەکاندنی مزگەوتەکانی گروپی شیعەش کە باڵێکی سەرەکیی ناو ئایینی ئیسامە،

س���ەرەکییەکانی لەس���تراتیژە یەکێک���ە ئ���ەم گروپە. بەمش���ێوەیە مێژو بۆ داعش دەبێ���ت جارێک���ی تر بگەڕێت���ەوە بۆ ئه و خاڵەی ک���ە ئەم���ان بەهه قیقەتی مێژوی ئایینی ئیس���امی دەزانن. لێرەوە ش���ەڕی داعش ته نها جەنگێک���ی ئابوریی نییە دژ بەدەوڵەت���ی نەتەوەی���ی، بەڵکو ش���ەڕی پلوڕالەکەیەت���ی، مێ���ژوە س���ڕینەوەی سەرەڕای هه مو ئەو توندوتیژییەی کە ئەم دەوڵەتان���ە لەمێژوی خۆیاندا بەرامبەر بەم گروپان���ە پیادەیانک���ردوە. داعش تیرۆری ته نها ک���ەس و گروپەکان ن���اکات، بەڵکو تیرۆری مێژوو کولتورو کەلەپورەکەش���یان دەکات و لەناو گوڕستانی دیدە دینییەکەیدا

زیندەبەچاڵی���ان دەکات. ئەمە رەهه ندێکی نوێ���ی تیرۆریزمی نوێیە کە لەداعش���یزمدا

بەرجەستە دەبێت. رەهه ندێک���ی تر کە مەبەس���تە هێمای بۆ بک���ەم بریتییە لەس���ەرهه ڵدانی گروپی ”توریزمی یان تیرۆریستیی“، ”گەشتیاری تی���رۆر“. ئەم گروپ���ە وەکو لەس���ەرەوە هێم���ام بۆ ک���رد، ژمارەی���ان رۆژ لەدوای رۆژ لەزیادبوندایە، خەونیان کەش���فکردنی فرەی���ی کولتورەکان���ی دونی���او رێزگرتن نیی���ە لەجیاوازییەکان���ی، بەڵکو خەونیان کوش���تنی هه مو ئەو فرەیی و جیاوازییانەیە کە مۆدێرنە بەرهه میهێناون و بە چەشنێک لەچەشنەکانیش تاوەکو ئەمڕۆ پاراستونی.

ئەم گروپ���ە نوێیە ک���ردەی جیهاد وەکو سەفەرێک دەبینێت کە داعش دەشێت وەکو ”فقه المرحله “ تەماشای بکات. ئەم قۆناغە لەخەبات، مانای هه ڵبژاردنی ته نها شوێنێک نییە بۆ بانگەش���ەی ئایینی راس���تەقینەی ئیس���ام، بەڵکو کۆکردن���ەوەی هه مو ئەو لەشوێنێکی راستەقینانەش���ە موسوڵمانە جیۆسیاس���یی گرنگدا کە بۆ ئەم قۆناغی کۆچکردن���ە گرنگ���ن. گەر ب���ۆ پێغەمبەر ش���اری”الطائف“ گرن���گ بوبێت، چونکە قەبیلەیەکی بون���ی لەهۆکارەکانی یەکێک بەهێزی وەک���و قەبیلەی ”پقیف“ بو، ئەوا بۆ داعش ش���ام و عێراق لەم���ڕۆدا گرنگن، چونکی تائیفەی سوننەی تێدایەو دەتوانێت

بۆ ئ���ەم جەنگ���ەی دژ بە”س���ەفەویزم“و سنوری ”س���ەڵیبییەکان“بەکاریانبهێنێت؛ بەتورکی���او ئوردونەوەی���ەو، لەئەوروپ���او دورگ���ەی نیمچ���ە ئەفریق���او باک���وری عەرەبییش���ەوە نزیکە. ئاشکرایە کە نەوت لەم ناوچەی���ەدا زۆرەو بڕب���ڕەی ئابوریی بۆیە داگیرکردن و نەتەوەیی پێکدەهێنێت، پاراس���تنی ئەو کێڵگە نەوتییانە بۆ داعش ئەو رەهه ندە ئابورییەیە کە هه م دەتوانێت ئابوری���ی دەوڵەت���ی پێ ش���ەلەل بکات و هه می���ش دەتوانێت خۆی پ���ێ دەوڵەمەند ب���کات. بەبۆچون���ی م���ن تەقاندن���ەوەی مەزارگ���ەو پەرس���تگاکان ب���ۆ داعش هیچ رەهه ندێکی جەنگ���ی ئابوریی نییە، وەکو

بەڵکو دەمانبینی، تەقلیدیدا لەتیرۆریزمی رەهه ندێکی ئایدیۆلۆژیی روتی هه یە.

فۆرمێکی بەرهه مهێن���ەری داعش���یزم نوێیە لەگەش���تیاریی تیرۆر. ئەم گەشیارە مۆدێرنە جیهادییە نایەوێت دونیا کەش���ف بکات، بەڵکو دەیەوێت دونیا کەشفی بکات، نایەوێت وێن���ەی جیهان بگرێ���ت، بەڵکو دەیەوێت جیهان وێن���ەی بگرێت، نایەوێت چێژ لەجوانییەکانی سروشت و کولتورەکان ببینێ���ت، بەڵک���و چێ���ژ لەخوێنڕش���تن و ئەم گەش���تیارە خاپورکردنیان دەبینێت، جەنگاوەرە جگە لەئارش���یڤکردنی مێژوی خوێناویی ئیس���امی داعش���یزم، نایەوێت

مێژو خاوەنی هیچ ئارشیڤێکی تر بێت.

داعشیزم‌لەنێوان‌تیرۆریزم‌و‌توریزمدا...‌پاشماوه‌

رابون مەعروف سەرۆکی فراکسیۆنی گۆڕان

ئایدیۆلۆج���ی هزریی���و بنەم���ای رژێمەکەی سەدام حسێن ناشیوناڵیزمی عەرەب ب���و لەفۆرمێک���ی توندڕەودا. ئەو ئایدیایەش س���ەرچاوەی سەرەکی کێشەکانی عێراق و نائارامیی سیاسیی ناوخۆی���ی و دەرەک���ی بو. لەئاس���تی دەرەوە ئەم ناش���یوناڵیزمە بوە هۆی جەنگی هەشت س���اڵە لەگەڵ ئێرانی دراوس���ێ )1٩٨0- 1٩٨٨(و لەئاستی ک���وردو تراجیدیاکان���ی ناوخ���ۆش شیعە. لەناوخۆدا گەورەترین ناحەزی ناشیوناڵیزمەکەی سەدام حسێن کورد بو، بۆی���ە لەناوبردنی ک���ورد یەکێك لەئەجێندا س���ەرەکیەکانی ئەو رژێمە بو. تراژیدیای هەڵەبجەو ش���ااڵوەکانی هەوڵەکان���ی ناس���راوترین ئەنف���ال رژێمەک���ەی س���ەدام حس���ێن بون بۆ

لەناوبردنی کورد.دوای داگیرکردن���ی عێ���راق لە200٣ س���ەریهەڵدا تائیفی���ەت کێش���ەی لەنێوان س���وننەی عەرەب و ش���یعەی

عەرەب. زۆرینەی ش���یعە بۆ س���ەدان دەستی چەوس���اوەی لەعێراقدا ساڵ دەسەاڵتی س���وننەکان بون لەفۆرمی جی���اواز جی���اوازدا. دوای کەوتن���ی رژێمەکەی سەدام حسێن کە دەسەاڵت کەوت���ە دەس���ت زۆرین���ەی ش���یعە، سوننەکان بەدۆخی خۆیان و هاوکێشە سیاس���یەکانی دوای 200٣ رازینەبون. ئیتر عێراق کەوتە سەر گڕکانی شەڕی تائیفی���ی لەنێوان ش���یعەی عەرەب و س���وننەی عەرەب و قوربانیەکانی ئەو

ملمانێ تائیفیە دەیان هەزارن.ئایدیۆلۆجیەکانی فیکری���ی و بنەما لەئێس���تادا عێ���راق کێش���ەکانی ناش���یوناڵیزم و تائیفیەتی مەزهەبیین. ناشیوناڵیزمی عەرەب لە بەغدا میراتگری ناش���یوناڵیزمەکەی س���ەدام حسێنەو لەبنەمادا هەم���ان روانگەیان بۆ گەلی کورد هەیەو کێشە مێژویەکانی نێوان کوردستان و بەغدا بەچارەسەرنەکراوی ب���ەردەوام ئەم���ەش ماونەت���ەوەو کێش���ەو کەلێن دەخاتە نێوان بەغداو سوننەی ترەوە لەالیەکی کوردستان. عێراق بەش���ێوازی حوکمڕانیی عێراقی

دوای سەدام حس���ێن و هەڵسوکەوتی دەزگاکانی دەوڵەت لەبەغدا لەبەرامبەر سوننە رازینین و هەست بەپەراوێزخستن دەکەن. هەس���ت و دۆخی س���وننەکان فرس���ەتی دایە رێکخراوی تیرۆریستی قاعیدە بۆ باڵوکردنەوەی نفوزی خۆی

لەناوچە سوننەنشینەکانی عێراق. گەلی 2011ی راپەڕین���ی ل���ەدوای سوریا لەدژی رژێمەکەی بەشار ئەسەد فرس���ەتێکی تر بۆ راێکخراوی قاعیدە هات���ە پێش کە نفوزی خ���ۆی بەرێتە سوریاو کاربکات بۆ دەستبەسەرداگرتنی رەوتە الوازیی لەئەنجامی شۆڕشەکە. پشتگوێخستنیان دیموکراتخوازەکان و نێودەوڵەتیەوە، کۆمەڵ���گای لەالیەن قاعیدە بەعەمەلیی بوە بەهێزترین باڵی شەڕکەر دژی رژێمەکەی بەشار ئەسەد. دواتر بەشی سەرەکی قاعیدە لەهەردو بەش���ی عێراق و س���وریا لەرێکخراوی )دەوڵەت���ی جیابون���ەوەو قاعی���دە ئیس���امیی لەعێراق و ش���ام( ناسراو بەداعش- یان پێکهێنا. تا ناوەڕاستی 2014 هەردو پارێزگای رەقەو دێرئه لزور لەسوریاو بەشێکی پارێزگاکانی حەلەب

لەباکوری خۆرئاوای سوریاو حەسەکە لەخۆرهەاڵت���ی س���وریا کەوتبونە ژێر

دەستی داعش.دوای کۆکردن���ەوەی هێزێک���ی زۆر لەپارێزگاکان���ی رەق���ەو دیرئەل���زورو ناوچەکان���ی ت���ری س���وریاو عێراق، ل���ە10ی حوزەیران���ی 2014 رێکخراوی داعش پەالماری موس���ڵی لەعێراقداو بەئاس���انیی و بێبەرگریەک���ی ئەوت���ۆ دەس���تی بەسەردا گرت. دوای موسڵ، داعش دەستیگرت بەس���ەر پارێزگای لەناوچ���ە زۆر بەش���ێکی تکری���ت و ئەنبارو پارێزگای سوننەنش���ینەکانی

دیالەوحوکمی خۆی بەسەر ئەو ناوچانەدا قەڵەمڕەوی���ی بەوج���ۆرە س���ەپاند. دەس���ەاڵتەکەی داع���ش لەحەلەب���ی باکوری سوریاوە درێژبۆوە تا دەگاتە پارێ���زگای دیالە لەخۆرهەاڵتی عێراق. ئەو رێكخراوە س���نوری نێوان سوریاو دەوڵەتی هەڵوەش���اندەوەو عێراق���ی خەالفەتی راگەیان���دو ناوەکەی گۆڕی بۆ دەوڵەتی ئیس���ام و سەرکردەکەی وەك ئەلبەغدادی���ی( )ئەبوبەک���ر

خەلیفەی هەمو موسوڵمانان راگەیاندو خەڵکی ناوچەکانی ژێر دەسەاڵتەکەی ناچارکرد وەالئیان ب���ۆ خەلیفەکەیان رابگەیەن���ن. یەکێ���ك لەئەنجامەکانی هێرش و ش���ااڵوەکانی داعش بۆ سەر ئاوارەبونی سوننەنش���ینەکان ناوچە دەیانه���ەزار ک���ەس بو ب���ۆ هەرێمی

کوردستان.ناوچ���ە موس���ڵ و کەوتن���ی دوای عێ���راق، ت���ری سوننەنش���ینەکانی رێکخراوی تیرۆریستی داعش پەالماری لەدەس���توری کە ناوچانەی���دا ئ���ەو عێراقیدا وەك ناوچە کێشە لەسەرەکان ناویان هاتوەو دەکەونە نێوان هەرێمی کوردس���تان و ناوچە سوننەنشینەکانی عێراق. بەش���ێکی زۆری ئەو ناوچانە کەوتنە ژێر دەس���تی داعش و زۆربەی هەرە زۆری دانیشتوانەکەی کە لەکوردو ئێزیدی���ی و ئاین���ی ش���وێنکەوتوانی مەس���یحیی و کاکەیی و شەبەکی شیعە مەزه���ەب پێكدێ���ن کۆچیانک���رد بۆ

هەرێمی کوردستان.بەمج���ۆرە س���ەرەڕای مەترس���یی و پەالم���ارە بەردەوامەکان���ی داعش بۆ

سەر هەرێمی کوردستان و ئەو قەیرانە داراییەی کە لەئەنجامی بڕینی بەش���ە بودج���ەی هەرێ���م لەالی���ەن بەغداوە سەریهەڵداوە، هەرێم روبەڕوی قەیرانی دەیان هەزار ئاوارە بۆتەوە. لەکاتێکدا بەرەو وەرزی زستان دەچین، کێشەی ئ���اوارەکان ئاڵۆزت���ر دەبێ���ت و ب���ۆ ژمارە ئەم کێش���ەی چارەسەرکردنی زۆرە لەکۆچکردوەکان، هەرێم پێویستی نێودەوڵەتیە. بەهاریکاریی کۆمەڵگای ب���ێ هاوکاریی و پش���تیوانیی فراوان و نیودەوڵەتیی کۆمەڵ���گای بەردەوامی زس���تانێکی س���ەخت و پڕ لەتراجیدیا

چاوەڕێی ئاوارەکان دەکات.*دەق���ی ئەم وتارە لەکۆنفرانس���ی بەرلین سەبارەت بەبارودۆخی عێراق و کوردس���تان ئاوارەکان���ی کێش���ەی

پێشکەش کراوە.

تێبین���ی: ئ���ه م وت���اره له ژماره ی رابردودا به ه���ۆی هه ڵه ی ته کنیکیه وه نی���وه ی دابه زیبو، له م ژماره یه دا کۆی وتاره که باڵو ده که ینه وه ، له گه ڵ داوای لێبوردنمان له نوسه ره که ی و خوێنه ران

باکگراوندە‌هاوچەرخەکانی‌قەیرانەکانی‌عێراق*

به س���ه ر س���اڵێك تێپه ڕبون���ی پ���اش ده ستبه كاربونی خولی چواره می په رله مان، له ئێس���تادا زۆر پرس���یار و ره خن���ه و داوا ئاراس���ته ی ئه ن���دام په رله مانه كان���ی ئه م خول���ه ده كرێت و ل���ه روی جۆراوج���ۆره وه هه ڵس���ه نگاندنی بۆ ده كرێت و به تایبه تیش له الی هاواڵتی سه رش���ه قام به كه مته رخه م و

ناكاریگه ر له قه ڵه م ده درێت.ئه م خوله ی په رله مان هه ر له س���ه ره تای ده ست به كاربونیانه وه ، نزیكه ی پێنج مانگ نه یانتوانی بگه نه رێككه وتن بۆ دیاریكردنی ده سته ی سه رۆكایه تی و بۆ ئه م مه به سته ش ئه ندام په رله مانه كان هه ڵوێستێكی جدییان ئازادانه س���ه ربه خۆیانه و نه یانتوانی نه بو، بڕیاری خۆیان بده ن وه ك نوێنه ری خه ڵك. كه ناكرێت له به ر ناكۆكیی و ملمانێی پارته سیاس���یه كان ده زگایه كی هه ستیاری وه ك په رله مان له پرۆس���ه ی سیاس���یی هه رێمی كوردس���تاندا له كاربخرێ���ت و نه توانێ هیچ رۆڵێك ببینێ و به ئه رك و به رپرسیارێتیه كانی سه رش���انی خ���ۆی هه ڵبس���تێت، هه ر ئه م ده س���تپێكه ئه وه ی س���ه لماند ك���ه ئه ندام په رله مانه كان به ش���ێوه یه كی گشتی جوڵه و ئیراده و كاری په رله مانی له پارته سیاسیه كان وه رده گرن و ئه و ئه ندامه ئازا و چاك و بوێره

نین كه فش���ار له س���ه ر پارته سیاسیه كان دروستبكه ن و ناچاریان بكه ن كه هه ڵوێستی جدی���ی و ئیجابی���ی بگرنه ب���ه ر به تایبه تی په رله مان به ده زگایه ك���ی وه ك به رامب���ه ر به پێكهێنانی په یوه س���ته راس���ته وخۆ كه نوێ و كابینه ی دامه زراندن���ی حكوم���ه ت و گفتوگۆ له س���ه ر بودجه و هه ڵس���ه نگاندن و ده ركردنی یاسای نوێ و په سه ندكردنی پرۆژه یاساكان، ئه وه س���ه ره تایه ك بو كه تیایدا هیمه ت و جه وه���ه ری ئه م ئه ندام په رله مانی ئه م خول���ه نوێیه ی تیادا ده رك���ه وت. كه پێموایه ئه مه ش بۆ كوردس���تان حاڵه تێكی ئاساییه ، چونكه پارتی كوردیی ئه وه نده ی مرۆڤ���ی ش���وێنكه وته و گوێڕای���ه ڵ به رهه م ده هێنێت، ئه وه نده ناتوانێت مرۆڤی ئازادو خاوه ن ئیراده و ره خنه گ���ر به رهه مبهێنێت، ه���ه ر ئه ندامێكی ح���زب له م ج���ۆره بێت ناچ���ار ده بێت له ح���زب دوربكه وێته وه یان

دوریده خه نه وه .له و كاته شه وه كه په رله مان ده ستبه كاربوه له ئه زمونێكی نوێدا ك���ه جیاوازبو له خولی پێش���و، هه مو لیس���ته ب���راوه كان بڕیاری پێكهێنانی حكومه تی بنك���ه فراوانیان داو به م هۆیه ش���ه وه هه مویان به ش���دارییانكرد له پێكهێنانی حكومه ت. ئه م ئه زمونه نوێیه وایكرد كه ئۆپۆزسیۆنێكی به هێز له به رده م حكومه ت���دا نه مێنێ���ت و هه موی���ان بچن���ه دیموكراس���یه كه ی به مه ش حكومه ت���ه وه . كوردس���تان وه ك ئه زمونه كه ی عێراق بوه دیموكراس���یه كی ته وافوق���ی ك���ه ئه مه ش الوازترین جۆری دیموكراس���یه ، چونكه له م كات���ه دا له جیاتی ئ���ه وه ی په رله مان ببێته چاودێری���ی حكومه ت، ده بێته پش���تیوان و پاڵپش���تیی حكومه ت، به م���ه ش په رله مان یه كێك له رۆڵه سه ره كیه كان له ده ستده دات

كه چاودێریه .له سیستمی دیموكراسیی چاالكدا په رله مان

ده بێته گۆڕه پانی سه ختی به ره وروبونه وه ی فراكس���یۆنه كانی ئۆپۆزس���یۆن به رامب���ه ر هۆیه شه وه به م ده س���ه اڵت و به فراكسیۆنی په رله مان ده بێت���ه ناوه ندێكی گه رم و گوڕو چاالك بۆ په سه ندنكردنی پرۆژه یاساكان و خه ڵك و داواكاریه كان���ی به ده مه وه چون���ی چاودێریی وردی حكومه ت و پێشكه شكردنی پرۆژه ی چاكس���ازیی . به اڵم ل���ه م خوله دا له به رئه وه ی هه موان به شدارن له حكومه تدا،

نه یانتوانیوه رۆڵی چاودێر ببینن.هه رچه ن���ده له ماوه ی ئه م س���اڵه دا چوار وه زی���ر بانگك���راون، ب���ه اڵم بانگكردنه كان ب���ۆ لێپێچین���ه وه و ره خن���ه و ناچارك���ردن نه ب���ون بۆ گرتنه ب���ه ری سیاس���ه تێك كه خزم���ه ت به هاواڵتیان ب���كات، به ڵكو ته نها ب���ۆ میوانداریی بون و بۆ هی���چ وه زیرێكیان نه یانتوان���ی له بڕیارێك په ش���یمانیبكه نه وه ن���ه ناچاری بك���ه ن به قبوڵكردن���ی پرۆژه یاس���ایه كی نوێ . بۆ نمون���ه له وكاته دا كه بانگهێشتی ئاش���تی هه ورامیان كرد له سه ر كێش���ه ی گرانبون���ی نرخ���ی به نزین، نه ك نه یانتوانی له بڕیاره كه ی په شیمانیبكه نه وه ، به ڵكو به ه���ۆی ش���اره زایی و ته كنۆكراتیی له بواره ك���ه ی خۆی���دا توان���ی قه ناعه تیان پ���ێ بكات كه ش���تێكی باش���ی ك���ردوه . ئه م���ه له كاتێك���دا بو كه له زۆربه ی ش���ارو شارۆچكه كان خه ڵك ده ستیدابوه رێپێوان و ده كرد. نرخه كه یان كه مكردن���ه وه ی داوای ده توانین ئ���ه وه وه ك نمونه یه ك وه ربگرین ك���ه ئه ن���دام په رله مانه كان���ی ئ���ه م خوله حكومه ت له س���ه ر ئه وتۆیان كاریگه ریه كی نییه و ناتوانن فشار له سه ر حكومه ت دروست بكه ن بۆ گۆڕینی یاساو بڕیاره كان. شكستی په رله مان له م سه ره تایه وه ، رێگه ی بۆ ئه وه خۆش���كرد كه حكوم���ه ت گرنگیه كی ئه وتۆ به په رله مان نه داو به مه ش شكۆی په رله مان الی هاواڵتیان ش���كاو ئیت���ر له مڕۆ به دواوه

متمانه ی���ان پێ���ی نه مێنێت ك���ه ده توانێت رۆڵێك���ی ئه وت���ۆ ببینێ���ت له داكۆكیكردن

له مافه كانی .به اڵم ئه وه ی جێگه ی سه رنجه ئه وه یه كه پرسیار له هه ر ئه ندام په رله مانێك ده كه یت، كه بۆچی كاریگه رییتان الوازه له داكۆكیكردن له مافه كانی هاواڵتیان، پاساو به وه ده هێننه وه ناهه مواردا كه كوردس���تان به بارودۆخێكی تێپ���ه ڕ ده بێ���ت و ئه ن���دام په رله مان���ه كان س���ه رقاڵی ئه م مه س���ه له یه ن. به بڕوای من ئه م ج���ۆره ده ربڕینانه په رده پۆش���كردنی الوازیه كانیانه ، خۆیان و كه مته رخه میه كانی به ره وروبونه وه ی داعش و چونكه مه سه له ی مه ترسیه كانی نابێت ببێته ئه وله ویه تی كاری په رله مان، چونكه به رپرسیارێتی په رله مان ش���تێكه و به ره وروبونه وه ی دوژمن شتێكی

تره و نابێت ئه م دو شته تێكه اڵو بكرێن.په رله م���ان ده بێ���ت به ه���ۆی چاالكیی و له مافه كان���ی پارێزگاری���ی دڵس���ۆزیی و له پ���رۆژه پش���تیوانیی هاواڵتی���ان و یاس���ایه ك كه خزمه ت به پێشمه رگه بكات نیشتیمانپه روه ریی خۆی بسه لمێنێت. نه ك بڕواته به ره كانی ش���ه ڕ ی���ان هه مو كارێكی په یوه س���تبكاته وه ، مه س���ه له یه وه ب���ه م چونكه ئێم���ه وه ك ئه رك و به رپرس���یارێتی له حكومه تدا وه زاره تی پێشمه رگه مان هه یه ، ئه و وه زاره ته به رپرس���یاره له و دۆسیه یه و پێویس���ته هاوكاریه كانیش هه موی بۆ ئه و وه زاره ت���ه و وه زاره تی ناوخ���ۆ بێت و، ئه و- ئه و رۆڵه ببینێت، پێموایه ئه وه پاساوێكی نه ش���یاوه و په رله مان ده بێت بگه ڕێته وه بۆ ئه ركه سه ره كیه كه ی خۆی و بزانێت ئه ركی

سه رشانی چییه ؟ئه گ���ه ر س���ه رنجی زۆرین���ه ی لێدوان���ی ئه ن���دام په رله مان���ه كان بده ی���ن نه بون���ی بودجه ده كه نه پاس���اوێكی ت���ر بۆ كه میی چاالكی���ی و ده ركردنی یاس���ای ن���وێ كه

خزمه ت به هاواڵتیان بكات، له راس���تیدا ئه م پاس���اوه ش جێگه ی گومانه ، چونكه راسته قه یرانی دارایی هه یه ، به اڵم رۆڵی په رله مان چی بوه بۆ گه ڕان به ش���وێن چاره س���ه ری ئه م قه یرانه ، بۆچ���ی چه ند كۆبونه وه یه كی په رله مانیان ته رخانكرد بۆ دۆزینه وه ی رێگه چاره یه ك هه تا ئێس���تا نه مانبیس���توه كه په رله مان ئه م مه س���ه له یه بكاته بڕگه یه كی گرنگ له دانیشتنه كانی په رله مان، په رله مان هه ڵبژێ���ردراوی خه ڵك ده زگایه ك���ی وه ك ده بوایه له پێش���ه وه ی ئه و ده زگایانه وه بێت كه له خه می چاره س���ه ری ئ���ه م قه یرانانه دا بێت. هۆكاره كانی چین؟ كێ به رپرس���یاره له م دۆخ���ه ؟ رێگه چاره چییه بۆ ده رچون

له قه یرانه كه ؟چونك���ه به پێ���ی لێدوان���ی پس���پۆڕانی بواری گه ش���ه پێدانی مرۆیی هه مو گرفتێك زۆر به بۆچون���ی هه ی���ه ، چاره س���ه ری له پس���پۆڕانی ب���واری ئابوری���ی ، ته نانه ت ئه گه ر له عێراقیشه وه بودجه بۆ كوردستان نه یه ت ئه و بڕ پاره یه ی كه له كوردس���تاندا به رهه مدێ���ت له توانایدا هه ی���ه به الی كه م موچ���ه ی فه رمانبه رانی پ���ێ دابین بكرێت، ئه ویش پاش ئه نجامدانی چه ند چاكسازیه ك و دۆزین���ه وه ی ئ���ه و باندان���ه ی كه پ���اره ی هه رێم به ن���اوی جۆره ها پرۆژه ی وه همیه وه هه ڵده لوش���ن یان كه مكردن���ه وه ی موچه ی موچه ی چاره س���ه ری تایبه تی���ه كان و پله بندی���واره كان كه ل���ه 100,000 كه س تێپه ڕ ده كات ی���ان هێنانه وه ی پ���اره ی گومرگ و نه وت و گازو كه ره سته خاوه نیشتمانیه كانی تر كه ده س���تكه وته كانیان ملیۆنان دۆالره ، ب���ه اڵم هه تا ئێس���تا نه مانبینیوه په رله مان چاالكانه بێته ده نگ و هه مویان كۆكبن له سه ر ئه م پرۆژه نیش���تمانیه و ببنه پش���تیوانی

هاواڵتیان له چاره سه ری قه یرانه كاندا.ئ���ه وان ده ڵێ���ن ئێمه چه ند یاس���ایه كی

گرفته ك���ه ب���ه اڵم ده رك���ردوه ، نوێم���ان له وه دای���ه كه ئ���ه و پرۆژه یاس���ایانه ی كه تاوتوی���ان ك���ردوه و كردویانه به یاس���اش، ته نها مه ره كه بی سه ر كاغه زه و هه تا ئێستا جێبه ج���ێ نه كراوه و له به رامبه ر ئه مه ش���دا په رله مان بێده نگه و ناتوانێت فشارێك بكات

بۆ جێبه جێكردنیان.ئه وه ی ل���ه م دۆخه دا بۆ هاواڵتیان گرنگه ئه وه یه كه په رله مان تێكه ڵ به خه ڵك بێت و له هه وڵ���ی چاره س���ه ری قه یرانه كه دا بێت، چونكه ئه م بارودۆخه كاریگه ریی له س���ه ر هه مو الیه نێكی ژیانی سیاس���یی و ئابوریی و كۆمه اڵیه تی دروستكردوه و له هه ندێك روه وه به په رله مان و حكومه ت ته واوی بێمتمانه یی دروس���تكردوه . ك���ه ئه م���ه ش دۆخێك���ی مه ترس���یداره . هاواڵتی به الیه وه گرنگه كه په رله مان به ش���وێن هۆكان���ی قه یرانه كاندا بچێت و به كردار چاره س���ه ریان بكات. نه ك ته نها ببێت���ه ده زگایه ك ك���ه به گوتارێكی تی���ۆری كار بكات و بگۆڕرێت بۆ ده زگایه كی راگه یاندن. چونك���ه ئه گه ر كاری په رله مان ته نه���ا ببێته گوت���ارو ناڕه زایی و ده ركردنی راگه یاندنیش ده زگایه ك���ی ئه وا به یاننامه ، ئه توانێ���ت ئ���ه م كاره ب���كات و ئه مه ش بۆ هاواڵتی���ان هیچ گرنگیه كی نییه ، له به رئه وه په رله مانی كوردس���تان ب���ۆ قۆناغی داهاتو پێویستی به س���تراتیجیه تی نوێی كاركردن هه یه و پێویس���ته گفتوگۆش له سه ر پرۆژه یاس���اكان بگۆڕێت به وانه ی كه په یوه ندیی راس���ته وخۆی ب���ه م دۆخ���ه قه یراناوی���ه ی ئابوریی و كوردس���تانه وه هه یه ، به تایبه تی دواكه وتنی موچه و كۆمه ڵێك كێش���ه ی تری وه ك پێش���ینه كان و په روه رده و پرۆژه كانی ئه مه ش خزمه تگوزاریه كان، وه به رهێن���ان و ته نها رێگ���ه چاره یه بۆ گێڕانه وه ی متمانه و هه س���تكردن به به رپرس���یارێتی به رامب���ه ر

به هاواڵتیان.

پاش‌ئه‌زمونی‌ساڵێك‌له‌كاركردنكاتێك‌په‌رله‌مان‌ده‌بێته‌‌كه‌ناڵێكی‌‌راگه‌یاندن

عومه ر عه لی

دوو‌جۆر‌وه‌به‌رهێنه‌ر‌‌نیاز‌نه‌جمه‌دین

ئای���ا‌وه‌به‌رهێن���ه‌ران‌به‌رپرس���یارێتی‌دیكه‌یان‌له‌سه‌رش���ان‌نییه‌‌جگه‌‌له‌باشكردنی‌گوزه‌رانی‌ژیانی‌خۆیان‌و‌خانه‌واده‌كانیان‌و‌خێركردن‌نه‌بێت؟‌‌،)Redefining‌Business‌Competence(له‌وتارێك���ی‌كورتدا‌به‌ناوی‌‌،Dukeراگری‌كۆلێجی‌بزنس‌له‌زانكۆی‌‌،‌William‌Bouldingپرۆفیسۆر‌چه‌ند‌بۆچونێكی‌گرنگ‌ده‌رباره‌ی‌به‌رپرس���یارێتی‌پێش���ه‌نگه‌كانی‌بزنس‌

كورت‌ده‌كاته‌وه‌.‌ئه‌و‌له‌وێدا‌ده‌ڵێت:‌پێشه‌نگه‌كانی‌بزنس‌ده‌بێت‌به‌مێنتاڵیتی‌"سه‌ركه‌وتنی‌تۆ‌س���ه‌ركه‌وتنی‌منه‌"‌ئیش‌بكه‌ن.‌ئه‌م‌مێنتاڵتییه‌‌چێژ‌له‌س���ه‌ركه‌وتنی‌ئه‌وانی‌دیكه‌‌)س���تاف‌به‌تایبه‌ت���ی(‌وه‌رده‌گرێت،‌ركاب���ه‌ری‌ناگه‌یه‌نێت‌به‌ئاس���تێك‌متمانه‌‌بۆ‌نمونه‌‌له‌نێوان‌س���تافدا‌هه‌ره‌س‌بهێنێت،‌هه‌روه‌ها‌له‌ڕێی‌به‌هێزكردن���ی‌گیانی‌هاریكارییه‌وه‌‌تواناكانی‌تیمه‌كه‌ی‌یه‌كده‌خات.‌پێشه‌نگه‌كانی‌بزنس‌ده‌بێت‌كراوه‌‌بن‌به‌ڕوی‌فێربون‌و‌بۆ‌ئه‌مه‌ش‌ته‌نیا‌پشت‌به‌چوارده‌وره‌كه‌ی‌خۆیان‌نه‌به‌ستن،‌ده‌بێت‌قازانجی‌ماددی‌ته‌نیا‌پاڵنه‌رێك‌بێت‌نه‌ك‌هه‌مو‌پاڵنه‌ره‌كان.‌ئه‌وان‌له‌م‌كه‌لتوره‌‌دوركه‌وتونه‌ته‌وه‌.‌به‌هۆی‌كه‌میی‌رێژه‌ی‌قازانجه‌وه‌،‌ئه‌وان‌دره‌نگ‌كه‌وتن‌له‌دۆزینه‌وه‌ی‌چاره‌س���ه‌ری‌

زۆر‌نه‌خۆشی،‌له‌وانه‌‌ئیبۆال،‌كه‌‌هه‌زاران‌مرۆڤی‌داڕزاند.‌له‌س���ۆنگه‌ی‌ئه‌م‌بۆچونه‌وه‌،‌زۆر‌له‌بزنسمانه‌كانی‌كورد‌خه‌ونی‌گه‌وره‌یان‌نییه‌و‌به‌شتی‌بچوكه‌وه‌‌سه‌رقاڵن‌و‌قازانجی‌ماددی‌ده‌كه‌ن‌به‌ته‌نیا‌پێوه‌ری‌س���ه‌ركه‌وتنی‌خۆیان.‌ئه‌وان‌له‌هۆش‌خۆی���ان‌ده‌چن،‌یان‌هه‌ڵده‌چن،‌هه‌ر‌كات‌ده‌بین���ن‌رێژه‌ی‌قازانجه‌كه‌یان‌دابه‌زیوه‌.‌له‌مه‌ش‌زیاتر،‌به‌ش���ێكیان‌وه‌ك‌حوت‌ژیانی‌خه‌ڵكی‌بێده‌س���ته‌اڵت‌هه‌ڵده‌لوش���ن،‌وه‌كو‌ئه‌و‌گروپه‌‌بازرگانه‌ی‌له‌گه‌ڵ‌داعش‌ده‌ستیان‌تێكه‌ڵكردووه‌.‌به‌كورتی،‌سه‌رمایه‌داری‌الوه‌كی‌زۆرن،‌ئه‌وانه‌ن‌كه‌‌ده‌یانه‌وێت‌به‌ته‌رخانكردنی‌كه‌مترین‌كات‌و‌وزه‌‌

زۆرترین‌قازانج‌بكه‌ن.‌به‌اڵم‌ئه‌مه‌‌ته‌نیا‌كه‌لتوری‌بزنسمان‌نییه‌.‌گه‌ڕان‌به‌دوای‌"تۆزێك‌قازانجی‌زیاتر"‌كه‌لتورێكه‌‌گه‌یشتووه‌‌به‌زۆرینه‌ی‌توێژه‌‌كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كان.‌نوسه‌رو‌هونه‌رمه‌ند‌دوو‌نمونه‌ن‌ئێس���تا‌له‌خه‌یاڵمدا‌ده‌س���وڕێنه‌وه‌.‌نوس���ه‌ر‌هه‌ر‌وه‌كو‌وه‌به‌رهێنه‌ر‌س���ه‌رچاوه‌كانی‌)كات،‌وزه‌،‌پاره‌(‌ته‌رخان‌ده‌كات‌بۆ‌ئامانجێك.‌لێره‌دا،‌ئه‌و‌رۆحه‌ی‌غایبه‌‌بریتیه‌‌له‌رۆحی‌توێژه‌رانی‌جدی‌یان‌داهێن���ه‌ران،‌ئه‌وانه‌ی‌ده‌یانه‌وێت‌كاری‌گه‌وره‌‌پێش���كه‌ش‌بكه‌ن‌بێئه‌وه‌ی‌پاڵنه‌ره‌كه‌یان‌كه‌ڵه‌كه‌كردنی‌سامان‌یان‌وه‌رگرتنی‌پۆستی‌به‌رز‌بێت،‌یان‌

سڵ‌له‌تێچووه‌كه‌ی‌بكه‌نه‌وه‌.‌‌‌هه‌ندێ���ك‌ده‌مانخه‌نه‌‌ب���ه‌رده‌م‌حوكمی‌ژینگه‌ی‌سیاس���ی‌و‌كۆمه‌اڵیه‌تی،‌پێمانده‌ڵێن‌ئه‌م‌ژینگه‌یه‌‌نه‌ك‌ده‌رفه‌تی‌داهێنان‌یان‌پرۆژه‌ی‌س���تراتیژی‌ناخوڵقێنێ���ت‌به‌ڵكو‌رۆژانه‌‌خه‌ونه‌كان‌له‌ب���ار‌ده‌بات.‌گرفتی‌ئه‌م‌بۆچونه‌‌ئه‌وه‌ی���ه‌‌خه‌ونی‌پرۆژه‌ی‌گرنگ‌و‌گه‌وره‌‌ده‌به‌س���تێته‌وه‌‌به‌ژینگه‌وه‌،‌ئیدی‌ده‌بێ���ت‌چاوه‌ڕێ‌بی���ن‌تا‌سیاس���ییه‌كان‌واز‌له‌بزنس‌ده‌هێن���ن‌و‌ئازادی‌ده‌س���ته‌به‌ر‌ده‌كه‌ن‌پاشان‌سه‌ره‌ی‌ئه‌وانه‌‌دێت‌كه‌‌ده‌یانه‌وێت‌وه‌به‌رهێنان‌

له‌سه‌ر‌پرۆژه‌ی‌به‌نرخ‌بۆ‌مرۆڤایه‌تی‌بكه‌ن.‌له‌مه‌یاندا‌ته‌واو‌به‌پێچه‌وانه‌وه‌،‌ئه‌و‌به‌رپرسیارێتییه‌ی‌ده‌كه‌وێته‌‌ئه‌ستۆی‌پێش���ه‌نگه‌كانی‌وه‌به‌رهێن���ان‌له‌بواره‌‌جیاوازه‌كان���دا‌یاخیبونه‌‌له‌و‌ژینگه‌‌كاپیتاڵیس���تیه‌ی‌مرۆڤ‌له‌كۆكردنه‌وه‌ی‌قازانجی‌ماددیدا‌كورت‌ده‌كاته‌وه‌و‌ترس���نۆكی‌ده‌كات.‌ئه‌گ���ه‌ر‌ئه‌مه‌‌رویبدایه‌،‌هێن���ده‌‌نه‌ده‌بوین‌به‌ژێر‌پێی‌

ژینگه‌ی‌سیاسی‌و‌كۆمه‌اڵیه‌تییه‌وه‌.‌

نوێنه‌ری‌ئاوێنه‌‌له‌ئه‌وروپاشوان‌حه‌مه‌‌ـ‌نه‌رویج004799004729

hamashwan.awene@yahoo.noAweneکوا‌لێکۆڵینەوەی‌یاسایی‌لەخوێنی‌کاوه‌‌گه‌رمیانی،‌سەردەشت‌عوسمان،‌سۆرانی‌مامە‌حەمە،‌عەبدولستار‌تاهیر

خاوه‌نی‌ئیمتیاز:‌کۆمپانیای‌ئاوێنه‌سه‌رنوسه‌ر:‌سه‌ردار‌محه‌مه‌د

‌ریکالم

دوای‌‌‌53رۆژ‌ئێشكگرتن‌به‌دیار‌كۆبانیه‌وه‌قه‌دریه‌‌ئۆرتاكایا‌له‌الیه‌ن‌سوپای‌‌توركیاوه‌‌كوژرا

كچه‌‌چاالكوانێكی‌‌كورد‌دوای‌‌‌53رۆژ‌مانه‌وه‌و‌ئێشكگرتن‌به‌دیار‌كۆبانیه‌وه‌،‌پێنجش���ه‌ممه‌ی‌‌راب���ردو‌له‌كاتێك���دا‌بپه‌ڕێت���ه‌وه‌‌و‌ له‌س���نور‌ ده‌یویس���ت‌بچێ���ت‌پش���تیوانیی‌له‌ش���ه‌ڕڤانانی‌‌یه‌په‌گ���ه‌‌بكات،‌له‌الیه‌ن‌س���وپاكه‌ی‌‌

"ئه‌ردۆغان"ه‌وه‌‌پێكراو‌شه‌هیدكرا.رۆژنامه‌ی‌‌هۆمانیته‌ی‌‌فه‌ره‌نس���ی‌‌كه‌‌وێن���ه‌ی‌‌گۆڕی‌‌ئه‌م‌كچه‌‌ش���ه‌هیده‌ی‌‌یه‌كه‌م���ی‌‌ له‌الپ���ه‌ڕه‌ی‌‌ به‌گه‌وره‌ی���ی‌‌ژم���اره‌ی‌‌رۆژی‌‌یه‌كش���ه‌ممه‌‌11/9دا‌له‌الپه‌ڕه‌كان���ی‌‌ باڵوكردوه‌ت���ه‌وه‌‌و‌ناوه‌وه‌شیدا‌ده‌قی‌‌نامه‌یه‌كی‌‌ناوبراوی‌‌ب���ۆ‌زمانی‌‌فه‌ره‌نس���ی‌‌وه‌رگێڕاوه‌‌بۆ‌دایك‌و‌باوكی‌‌نوسیوه‌،‌چیرۆكی‌‌ئه‌م‌كچه‌‌ده‌گێڕێته‌وه‌‌ك���ه‌‌ناوی‌‌"قه‌دریه‌‌ئۆرتاكا"یه‌و‌ته‌مه‌نی‌‌‌28س���اڵه‌،‌ئه‌و‌ده‌یویس���ت‌بۆ‌یارمه‌تیدانی‌‌شه‌ڕڤانان‌بچێته‌‌شاری‌‌كۆبانی‌‌و‌له‌دژی‌‌چه‌كدارانی‌‌داعش‌بجه‌نگێت،‌قه‌دریه‌‌له‌نامه‌كه‌یدا‌بۆ‌دای���ك‌و‌باوكی‌‌ده‌نوس���ێت‌"ئه‌م‌جه‌نگه‌‌ته‌نها‌جه‌نگی‌‌خه‌ڵكی‌‌كۆبانی‌‌نییه‌،‌به‌ڵك���و‌جه‌نگی‌‌هه‌مومانه‌،‌من‌هه‌س���ت‌ده‌كه‌م‌ك���ه‌‌به‌چونه‌‌ناو‌ئه‌م‌ش���ه‌ڕه‌وه‌‌زیات���ر‌مرۆڤێكی‌‌به‌س���ود‌ده‌ب���م،‌تا‌ئ���ه‌وه‌ی‌‌وه‌ك‌كارمه‌ندێك‌له‌فه‌رمانگه‌كه‌م���دا‌بمێنمه‌وه‌و‌بۆخۆم‌دابنیش���م،‌ره‌نگه‌‌ئێ���وه‌‌دڵتان‌له‌من‌ره‌نجابێ���ت‌و‌له‌من‌بێتاقه‌تبوبن،‌به‌اڵم‌دره‌نگ‌یان‌زو‌تێده‌گه‌ن‌كه‌‌حه‌ق‌الی‌‌منه‌،‌من‌كاتێك‌ده‌گه‌ڕێمه‌وه‌‌بۆ‌التان‌كه‌‌جه‌نگ‌كۆتای���ی‌‌هاتبێت‌و‌كۆبانی‌‌

دوباره‌‌ئازادكرابێت".ب���ه‌وه‌‌ده‌كات‌ ئام���اژه‌‌ هۆمانیت���ه‌‌كه‌‌قه‌دری���ه‌‌خوازی���اری‌‌به‌دیهێنانی‌‌ئازادی���ی‌‌و‌دادی‌‌كۆمه‌اڵیه‌تی���ی‌‌بو،‌هه‌رگیز‌به‌و‌ناعه‌داله‌تیی‌و‌زوڵم‌و‌زۆره‌‌رازی‌‌نه‌بو‌كه‌‌به‌رامبه‌ر‌به‌میلله‌ته‌كه‌ی‌‌ده‌كرا،‌ئه‌و‌م���اوه‌ی‌‌مانگێك‌له‌گه‌ڵ‌‌ژماره‌یه‌ك‌هاوڕێی���دا‌چوبونه‌‌گوندی‌‌ماحش���ه‌ر‌له‌سه‌ر‌س���نوری‌‌رۆژئاواو‌

باكوری‌‌كوردستان‌و‌نزیك‌له‌كۆبانی‌،‌تا‌رێگ���ه‌‌له‌چون���ی‌‌جیهادیه‌كان‌بۆ‌خۆیان‌ پش���تیوانیی‌‌ بگرن‌و‌ كۆبانی‌‌ب���ۆ‌كۆبانی‌‌ده‌رببڕن،‌ك���ه‌‌كه‌وتبوه‌‌ئه‌ودیوی‌‌س���نورێكه‌وه‌‌س���ه‌د‌ساڵ‌‌له‌مه‌وبه‌ر‌ئیمپریالیزمی‌‌فه‌ره‌نس���ی‌‌و‌

به‌ریتانی‌‌نه‌خشه‌یان‌كێشابو.پێنجش���ه‌ممه‌ی‌‌راب���ردو،‌كۆتای���ی‌‌هات،‌ ئۆرتاكایا‌ قه‌دری���ه‌‌ به‌ژیان���ی‌‌چونكه‌‌ئه‌وو‌ژماره‌یه‌ك‌گه‌نجی‌‌كورد‌ئاشتییانه‌‌ به‌شێوه‌یه‌كی‌‌ ده‌یانویست‌ب���ه‌ره‌و‌كۆبان���ی‌‌ببه‌زێنن،‌ س���نور‌

س���وپای‌‌توركیا‌كه‌‌كارێكی‌‌ئه‌وتۆی‌‌ب���ۆ‌رێگرتن‌له‌چون���ی‌‌جیهادییه‌كان‌نه‌كردوه‌،‌ده‌س���تڕێژی‌‌ل���ه‌وان‌كردو‌گولله‌یه‌كیان‌نا‌به‌سه‌ری‌‌ئۆرتاكایاوه‌،‌كه‌‌ئه‌و‌كه‌وت‌و‌گیانی‌‌س���پارد‌چاوی‌‌

له‌كۆبانی‌‌بڕی‌‌بو.