ความแกร่�งของโมเดลสมการ่โคร่งสร่�างเชิ�งส�าร่วจ:

อ�ทธิ�พลของขนาดกล��มตั�วอย่�าง ร่ะด�บของการ่แจกแจงไม�ปกตั� ขนาด

โมเดล และการ่ก�าหนดข�อม$ลจ�าเพาะของโมเดลไม�

ถู$กตั�อง

ROBUSTNESS OF EXPLORATORY STRUCTURAL EQUATION MODELING: EFFECTS OF SAMPLE

SIZE, DEGREE OF NONNORMALITY, MODEL SIZE

AND MODEL MISSPECIFICATIONนางสาว วรรณา เฉลิ�มพรพงศ์�

51810950

ε6λy

6

2

λy3

1

β12

ψ2

1

β21

1

21

λx1

1 λy1

1

λx2

1 λx3

1

λx4

2λx5

2λx6

2

λy2

1

λy4

2λy5

2

โมเดลสมการ่โคร่งสร่�าง (SEM)

x1

y1 ε1

δ1

x6δ6

x5δ5

x4δ4

x3δ3

x2δ2 ξ1

ξ2

y2 ε2

y4 ε4

y5 ε5

η1

η2

โมเดลิการว�ด

โมเดลิการว�ด

โมเดลิสมการโครงสร�าง

y3 ε3

y6

21

λ11λ21

λ31

λ42

λ52

λ62

CFA

x1δ1

x6δ6

x5δ5

x4δ4

x3δ3

x2δ2 ξ1

ξ2

การว�เคราะห์�องค�ประกอบเชิ�งยื�นยื�น (CFA ) ม� 5 ขั้� !นตอน

1. การก#าห์นดขั้�อม$ลิจำ#าเพาะขั้องโมเดลิ (Model Specification) 2. การระบ&ความเป'นได�ค)าเด�ยืวขั้อง โมเดลิ (Model Identification) 3. การประมาณค)าพาราม�เตอร�ขั้องโมเดลิ (Estimating the Parameter ) (MLE) 4. การประเม�นความสอดคลิ�องขั้องโมเดลิ (Evaluating the Data-Model Fit) (Chi-square, CFI, SRMR, RMSEA) 5.การด�ดแปรโมเดลิ (Model Modification)

โมเดลิการว�ด

φ2

3

ป+ญห์าในการว�เคราะห์� CFA เก�.ยืวก�บโมเดลิองค�ประกอบตามทฤษฎี�ไม)สอดคลิ�องก�บขั้�อม$ลิเชิ�งประจำ�กษ� ขั้นาดขั้องกลิ&)มต�วอยื)างเลิ3กเก�นไปการแจำกแจำงขั้องต�วแปรส�งเกตได�ไม)

เป'นแบบปกต�การก#าห์นดขั้�อม$ลิจำ#าเพาะขั้องโมเดลิไม)

ถู$กต�อง (model misspecification)

ป+ญห์าโมเดลิองค�ประกอบไม)สอดคลิ�องก�บขั้�อม$ลิเชิ�งประจำ�กษ� ในกรณ� Model Misspecification เป'นเพราะขั้�อม$ลิเชิ�งประจำ�กษ�ม�น#!าห์น�กองค�ประกอบขั้�ามองค�ประกอบเลิ3กๆซ่)อนอยื$) แต)โมเดลิองค�ประกอบขั้อง CFA บ�งค�บให์�ม�น#!าห์น�กองค�ประกอบขั้�ามองค�ประกอบเป'นศ์$นยื�แลิะใชิ�ว�ธี�ปร�บโมเดลิท#าให์�เก�ดการผิ�ดร$ปองค�ประกอบ

ป9 ค.ศ์. 2009 Asparouhov and Muthen ได�พ�ฒนาว�ธี�ให์ม)ชิ�.อ

Exploratory Structural Equation Modeling: ESEM

(โมเดลิสมการโครงสร�างเชิ�งส#ารวจำ) โดยืการบ$รณาการระห์ว)าง CFA, SEM แลิะ EFA เขั้�าด�วยื

ก�น

โมเดลสมการ่โคร่งสร่�างเชิ�งส�าร่วจ(ESEM)โมเดลิการว�ด

ε6λy

6

2

λy3

1

β12

ψ2

1

β21

1

λy1

1λy2

1

λy4

2λy5

2

x1

y1 ε1δ1 y2 ε2

y4 ε4

y5 ε5

η1

η2

y3 ε3

y6

EFA CFA

ใชิ�การห์ม&นแกนชิ�.อQuartimin (Jennrich, 1966)Geomin (Yates, 1987) ซ่;.งยือมให์�เก�ดความคลิาดเคลิ�.อนมาตรฐานส#าห์ร�บค#าตอบขั้องการห์ม&น

1

.5

Model Misspecificatio

n

Small Cross-Loadings

.8.8.8.8

.8

.8.8.8.8

.8.5

η1

η2

.25.25

y1 .36

y3

y2

y4

y5

.36.36.36.36

y8

y7

y9

y1

0

.36.36.36.36

y6 .36

η1

η2

y1 ε1

y3

y2

y4

y5

ε2

ε3

ε4

ε5

y8

y1

SE

y7

y9

y1

0

ε7

ε8

ε9

ε10

y6 ε6

ESEM

Small Cross-Loadings

ESEM ว�ธี�การขั้อง ESEM โดยืใชิ�โปรแกรม Mplus

1. ท&กพาราม�เตอร�ค#านวณด�วยืว�ธี�การ ประมาณค)า MLE2. ใชิ�ฟั+งก�ชิ�นการห์ม&นจำ�โอม�น (Geomin)

3. การประเม�นความสอดคลิ�องขั้องโมเดลิ (Evaluating the Data-Model Fit) (Chi-square, CFI, SRMR, RMSEA)

โมเดลิการว�ด

mp

i

m

jijf

1

1 1

2 ))(()(

ε6λy

6

2

λy3

1

β12

ψ2

1

λy1

1λy2

1

λy4

2λy5

2

y1 ε1

y2 ε2

y4 ε4

y5 ε5

η1

η2

y3 ε3

y6

Marsh et al. (2009) ได�ศ์;กษาขั้�อม$ลิจำร�งเร�.อง ESEM ในกรณ�การประยื&กต�ก�บการประเม�นขั้องน�กศ์;กษาเก�.ยืวก�บการสอนในระด�บมห์าว�ทยืาลิ�ยื แลิะได�สร&ปไว�ว)าโครงสร�าง ESEM เห์มาะสมก�บขั้�อม$ลิมากกว)าโมเดลิ CFA ซ่;.งม�ต�วแปรส�งเกตได� 33 ต�วแปร แลิะม�ต�วแปรแฝง 9 ต�วแปรโดยืม�น#!าห์น�กองค�ประกอบห์ลิ�ก เท)าก�บ .47 - .94 น#!าห์น�กองค�ประกอบเลิ3กขั้�ามองค�ประกอบเท)าก�บ - - 03 30. . สห์ส�มพ�นธี�ระห์ว)างต�วแปรแฝงเฉลิ�.ยืเท)าก�บ 34

Marsh et al. (2010) ได�ศ์;กษาขั้�อม$ลิจำร�งเร�.องม&มมองให์ม)เก�.ยืวก�บโครงสร�างห์�าองค�ประกอบให์ญ)ผิ)าน ESEM แลิะได�แสดงให์�เห์3นว)าโครงสร�าง ESEM เห์มาะสมก�บขั้�อม$ลิมากกว)าโมเดลิ CFA ซ่;.งม�ต�วแปรส�งเกตได� 60 ต�วแปร แลิะม�ต�วแปรแฝง 5 ต�วแปรโดยืม�น#!าห์น�กองค�ประกอบห์ลิ�กเท)าก�บ 074 - .738 น#!าห์น�กองค�ประกอบเลิ3กขั้�ามองค�ประกอบเท)าก�บ - 360 - .327 สห์ส�มพ�นธี�ระห์ว)างต�วแปรแฝงเฉลิ�.ยืเท)าก�บ .46

Kristjanson et al. (2011) ได�ศ์;กษาขั้�อม$ลิจำร�งเร�.องส�.งคาดห์ว�งเก�.ยืวก�บผิลิขั้องการส$บบ&ห์ร�.ในน�กส$บบ&ห์ร�.ห์ญ�งว�ยืร& )นในกรณ�ความแตกต)างระห์ว)างบ&คคลิแลิะต�ดน�โคต�น แลิะได�แสดงให์�เห์3นว)าโครงสร�าง ESEM เห์มาะสมก�บขั้�อม$ลิมากกว)าโมเดลิ CFA ซ่;.งม�ต�วแปรส�งเกตได� 18 ต�วแปร แลิะม�ต�วแปรแฝง 6 ต�วแปรโดยืม�น#!าห์น�กองค�ประกอบห์ลิ�กเท)าก�บ 253. - 1.025 น#!าห์น�กองค�ประกอบเลิ3กขั้�ามองค�ประกอบเท)าก�บ - 061. - .487 สห์ส�มพ�นธี�ระห์ว)างต�วแปรแฝงเฉลิ�.ยืเท)าก�บ .084 - .612

Morin (2011) ได�ศ์;กษาขั้�อม$ลิจำร�งเร�.องการม�ผิลิขั้�ามร$ปแบบขั้อง Physical self-inventory (PSI-S)โดยื ESEM แลิะได�แสดงให์�เห์3นว)าโครงสร�าง ESEM เห์มาะสมก�บขั้�อม$ลิมากกว)าโมเดลิ CFA ซ่;.งม�ต�วแปรส�งเกตได� 18 ต�วแปร แลิะม�ต�วแปรแฝง 6ต�วแปรโดยืม�น#!าห์น�กองค�ประกอบห์ลิ�กเท)าก�บ 218 - .719 น#!าห์น�กองค�ประกอบเลิ3กขั้�ามองค�ประกอบเท)าก�บ - 072 - .4 51 สห์ส�มพ�นธี�ระห์ว)างต�วแปรแฝงเฉลิ�.ยืเท)าก�บ 219 - .945

จำากงานว�จำ�ยืประยื&กต� ESEM ท�!งส�.เร�.องพบว)า ESEM เป'นว�ธี�ให์ม)ท�.เห์มาะสมกว)า CFA แต)เน�.องจำาก CFA ม�ความแกร)งต)อขั้�อม$ลิลิ�กษณะต)างๆ จำ;งท#าให์�ผิ$�ว�จำ�ยืสนใจำว)า ESEM ม�ความแกร)งเห์ม�อนก�บ CFA ห์ร�อไม)

ความแกร)งขั้อง ESEM ห์มายืถู;ง การท�.ผิลิการว�เคราะห์�ขั้อง ESEM ยื�งม�ความถู$กต�องขั้ณะท�.ม�การฝ@าฝAนขั้�อตกลิงขั้องการประมาณค)า โดยืพ�จำารณาจำาก

ค)า Bias ขั้องต�วประมาณค)าพาราม�เตอร� ค)า Bias ขั้องต�วประมาณค)าความคลิาดเคลิ�.อนขั้องการประมาณค)า

พาราม�เตอร� แลิะค)า Bias ขั้องสถู�ต�การทดสอบไค-สแควร�

ว�ตถู&ประสงค�ขั้องการว�จำ�ยื 1. เพ�.อว�เคราะห์�ความแกร)งขั้อง ESEM ภายืใต�เง�.อนไขั้

440 เง�.อนไขั้ จำาก 4 ต�วแปร (5x11x2x4) ค�อ ขั้นาดกลิ&)มต�วอยื)าง (100, 200, 400, 800, 1600 ) ระด�บขั้องการแจำกแจำงไม)ปกต� ((sk = 0, ku = 0), (0, -

1.2), (0, 3), (0.5, 0.6), (-0.5, 0.6), (1, 1.6), (-1, 1.6), (1.5, 3.2), (-1.5, 3.2), (2, 6) แลิะ (-2, 6))

ขั้นาดโมเดลิ (โมเดลิขั้นาดเลิ3ก, โมเดลิขั้นาดให์ญ)) การก#าห์นดขั้�อม$ลิจำ#าเพาะขั้องโมเดลิไม)ถู$กต�อง (0, 0.1,

0.3, 0.5)

โมเดลขนาดเล&ก

การก#าห์นดขั้�อม$ลิจำ#าเพาะขั้องโมเดลิ

ไม)ถู$กต�องλ41 = 0, 0.1,

0.3, 0.5อ�างอ�งจำาก Yang-Wallentin, Jorekog, & Luo (2010)

โมเดลขนาดใหญ่�การก#าห์นดขั้�อม$ลิจำ#าเพาะขั้องโมเดลิ

ไม)ถู$กต�องλ14 , λ16,1 = 0

λ14 , λ16,1 = 0.1

λ14 , λ16,1 = 0.3

λ14 , λ16,1 = 0.5อ�างอ�งจำาก Yang-

Wallentin, Jorekog, & Luo (2010)

ว�ตถู&ประสงค�ขั้องการว�จำ�ยื 2. เพ�.อว�เคราะห์�ความแกร)งขั้อง CFA ภายืใต�เง�.อนไขั้ 440

เง�.อนไขั้ ค�อ ขั้นาดกลิ&)มต�วอยื)าง 5 ขั้นาด ระด�บขั้องการแจำกแจำงไม)

ปกต� 11 ระด�บ ขั้นาดโมเดลิ 2 ขั้นาด การก#าห์นดขั้�อม$ลิจำ#าเพาะขั้องโมเดลิ

ไม)ถู$กต�อง 4 ระด�บ 3. เพ�.อเปร�ยืบเท�ยืบความแกร)งระห์ว)าง ESEM ก�บ CFA

ภายืใต�เง�.อนไขั้ 440 เง�.อนไขั้ 4. เพ�.อเปร�ยืบเท�ยืบค)าสถู�ต�ว�ดระด�บความกลิมกลิ�นขั้อง

ESEM ก�บ CFA ขั้องขั้�อม$ลิจำร�ง ภายืใต�เง�.อนไขั้ขั้นาดกลิ&)มต�วอยื)าง 5 ขั้นาด

กร่อบแนวค�ดในการ่ว�จ�ย่ข�อม$ลจากการ่

จ�าลองข�อม$ล ขนาดกล��มตั�วอย่�าง (5) ร่ะด�บของการ่แจกแจงไม� ปกตั� (11) ขนาดโมเดล (2) การ่ก�าหนดข�อม$ลจ�าเพาะ ของโมเดลไม�ถู$กตั�อง (4)

ข�อม$ลจร่�งจากผลการ่ปร่ะเม�นการ่สอน ขนาดกล��มตั�วอย่�าง (5)

ความแกร่�งของ ESEM, CFA

- Bias ของตั�วปร่ะมาณ ค�าพาร่าม�เตัอร่+- Bias ของตั�วปร่ะมาณค�า ความคลาดเคล,-อนมาตัร่ฐาน- Bias ของสถู�ตั�ทดสอบ Chi-square

ค�าสถู�ตั�ว�ดร่ะด�บความกลมกล,นของ ESEM,

CFA- Chi-Square - CFI- SRMR - RMSEA

เปร่0ย่บเท0ย่บความแกร่�ง

ร่ะหว�าง ESEM

ก�บCFAเปร่0ย่บเท0ย่บ

ค�าสถู�ตั�ว�ดร่ะด�บความกลมกล,นร่ะหว�าง

ESEM ก�บ CFA

สมมต�ฐานขั้องการว�จำ�ยื 11. ESEM ม�ค)า Bias ขั้องต�วประมาณค)าพาราม�เตอร�

น�อยืกว)า CFA ส#าห์ร�บ ท&กขั้นาดกลิ&)มต�วอยื)าง (100, 200, 400, 800,

1600 ) ท&กระด�บขั้องการแจำกแจำงไม)ปกต� ((sk = 0, ku =

0), (0, -1.2), (0, 3), (0.5, 0.6), (-0.5, 0.6), (1, 1.6), (-1, 1.6), (1.5, 3.2), (-1.5, 3.2), (2, 6) แลิะ (-2, 6))

ท&กขั้นาดโมเดลิ (โมเดลิขั้นาดเลิ3ก, โมเดลิขั้นาดให์ญ)) ท&กระด�บการก#าห์นดขั้�อม$ลิจำ#าเพาะขั้องโมเดลิไม)ถู$กต�อง

(0, 0.1, 0.3 แลิะ 0.5)

สมมต�ฐานขั้องการว�จำ�ยื 2. ESEM ม�ค)า Bias ขั้องต�วประมาณค)าความคลิาด

เคลิ�.อนมาตรฐาน น�อยืกว)า CFA ส#าห์ร�บ ท&กขั้นาดกลิ&)มต�วอยื)าง

ท&กระด�บขั้องการแจำกแจำงไม)ปกต� ท&กขั้นาดโมเดลิ ท&กระด�บการก#าห์นดขั้�อม$ลิจำ#าเพาะขั้องโมเดลิไม)ถู$กต�อง 3. ESEM ม�ค)าสถู�ต�การทดสอบไค-สแควร� มากกว)า CFA

ส#าห์ร�บ ท&กขั้นาดกลิ&)มต�วอยื)าง ท&กระด�บขั้องการแจำกแจำงไม)ปกต� ท&กขั้นาดโมเดลิ ท&กระด�บการก#าห์นดขั้�อม$ลิจำ#าเพาะขั้อง

โมเดลิไม)ถู$กต�อง

สมมต�ฐานขั้องการว�จำ�ยื 4. ESEM ม�ค)าสถู�ต�ว�ดระด�บความกลิมกลิ�น ด�

กว)า CFA ส#าห์ร�บท&กขั้นาดกลิ&)มต�วอยื)างขั้องขั้�อม$ลิจำร�ง (100 คน, 200 คน, 400 คน, 800 คน

แลิะ 1600 คน)

ประโยืชิน�ท�.คาดว)าจำะได�ร�บจำากการว�จำ�ยื

1 . ท#าให์�เลิ�อกใชิ�สถู�ต�ได�เห์มาะสมก�บลิ�กษณะเง�.อนไขั้ขั้องกลิ&)มต�วอยื)างตามต�วแปร 4 ต�วแปรท�.ศ์;กษา

ขั้อบเขั้ตขั้องการว�จำ�ยื ศ์;กษาโดยืจำ#าลิองขั้�อม$ลิด�วยืว�ธี�การมอนต�คาร�โลิ

ทดลิองซ่#!า 2,0 00 คร�!งต)อ 1 เง�.อนไขั้ ศ์;กษาโดยืจำ#าลิองขั้�อม$ลิด�วยืว�ธี�การมอนต�คาร�โลิ

ขั้องเง�.อนไขั้ตามต�วแปร 4 ต�วแปร จำ#านวน 440 เง�.อนไขั้ (5x11x2x4)

ศ์;กษาขั้�อม$ลิจำร�งจำากผิลิการประเม�นการสอนขั้องน�กศ์;กษา จำ#านวนขั้นาดกลิ&)มต�วอยื)าง 5 ขั้นาด

ว�ธิ0ด�าเน�นการ่ว�จ�ย่

การว�จำ�ยืความแกร)งขั้อง ESEM แบ)งเป'น

ขั้�!นตอนท�. 1 การศ์;กษาแบบจำ#าลิองขั้�อม$ลิ

ขั้�!นตอนท�. 2 การศ์;กษาขั้�อม$ลิจำร�งจำากผิลิการประเม�นการสอน

ข�1นตัอนท0- 1 การ่ศึ3กษาแบบจ�าลองข�อม$ล

1. การออกแบบการจำ#าลิองขั้�อม$ลิ (Simulation design)

2. การสร�างขั้�อม$ลิ โดยืใชิ�โปรแกรม PRELIS

3. ว�เคราะห์�ขั้�อม$ลิเบ�!องต�น โดยืใชิ�โปรแกรม PRELIS

4. ว�เคราะห์�ขั้�อม$ลิด�วยืว�ธี� ESEM โดยืใชิ�โปรแกรม Mplus 6

5. ว�เคราะห์�ขั้�อม$ลิด�วยืว�ธี� CFA โดยืใชิ�โปรแกรม Mplus 6

6. ห์าค)าความแกร)งขั้องESEM แลิะ CFA

7. เปร�ยืบเท�ยืบความแกร)งระห์ว)างESEM ก�บ CFA

ข�1นตัอนท0- 2 การ่ศึ3กษาข�อม$ลจร่�งจากผลการ่ปร่ะเม�นการ่สอน1. การส&)มกลิ&)มต�วอยื)าง

ประชิากร ค�อ น�กศ์;กษามห์าว�ทยืาลิ�ยืเทคโนโลิยื�ราชิมงคลิตะว�นออก ว�ทยืาเขั้ตจำ�นทบ&ร� ป9การศ์;กษา 2554 ซ่;.งม� 2 คณะ คณะท�. 1 ม� 5 สาขั้า แลิะคณะท�. 2 ม� 9 สาขั้า กลิ&)มต�วอยื)างม� 5 ขั้นาด (100 คน, 200 คน, 400 คน, 800 คน แลิะ 1,600 คน ) ได�มาโดยืว�ธี�การส&)มแบบห์ลิายืขั้�!นตอน 1.1. ส&)มแบบแบ)งชิ�!น ใชิ�คณะท�.น�กศ์;กษาส�งก�ดอยื$)เป'นชิ�!น ส&)มอยื)างง)ายื 70% ขั้อง ประชิากร ส&)มได� 10 สาขั้า ค�อ คณะท�. 1ได� 4 สาขั้า แลิะคณะท�. 2 ได� 6 สาขั้า 1.2. ส&)มแบบแบ)งชิ�!น ใชิ�สาขั้าท�.ส&)ม 10 สาขั้า เป'นชิ�!น ส&)มอยื)างง)ายื สาขั้าลิะ 10 % ขั้องขั้นาดกลิ&)มต�วอยื)าง1.3. ส&)มแบบง)ายื 1 ว�ชิา จำากว�ชิาท�.เร�ยืนแต)ลิะคนในกลิ&)มต�วอยื)าง

ข�1นตัอนท0- 2 การ่ศึ3กษาข�อม$ลจร่�งจากผลการ่ปร่ะเม�นการ่สอน

2. ศ์;กษาเคร�.องม�อท�.ใชิ�ในการว�จำ�ยืแลิะทฤษฎี�ท�.เก�.ยืวขั้�อง

เคร�.องม�อท�.ใชิ�ในการว�จำ�ยืแบบประเม�นอาจำารยื�ผิ$�สอนออนไลิน�ขั้อง

มห์าว�ทยืาลิ�ยืเทคโนโลิยื�ราชิมงคลิตะว�นออก เป'นแบบเลิ�อกตอบ 5 ค#าตอบ จำ#านวน 18ขั้�อ

3. การเก3บรวบรวมขั้�อม$ลิจำากฐานขั้�อม$ลิออนไลิน�ขั้องส#าน�กงาน

ทะเบ�ยืนขั้องมห์าว�ทยืาลิ�ยื ผิ$�ว�จำ�ยืเก3บรวบรวมขั้�อม$ลิขั้องกลิ&)มต�วอยื)าง ตามขั้นาดกลิ&)มต�วอยื)าง

ข�1นตัอนท0- 2 การ่ศึ3กษาข�อม$ลจร่�งจากผลการ่ปร่ะเม�นการ่สอน

4. ว�เคราะห์�ขั้�อม$ลิเบ�!องต�น โดยืใชิ�โปรแกรม PRELIS

(ค)าเฉลิ�.ยื ส)วนเบ�.ยืงเบนมาตรฐาน ความเบ� ความโด)ง)5. ว�เคราะห์�ขั้�อม$ลิด�วยืว�ธี� ESEM โดยืใชิ�โปรแกรม Mplus 6

(ค)าสถู�ต�ว�ดระด�บความกลิมกลิ�น)(Chi-square, CFI, SRMR,

RMSEA)6. ว�เคราะห์�ขั้�อม$ลิด�วยืว�ธี� CFA โดยืใชิ�โปรแกรม Mplus 6

(ค)าสถู�ต�ว�ดระด�บความกลิมกลิ�น)(Chi-square, CFI, SRMR,

RMSEA)7. เปร�ยืบเท�ยืบค)าสถู�ต�ว�ดความกลิมกลิ�น ระห์ว)าง ESEM ก�บ CFA

ขั้อบค&ณค)ะ