میزگرد حمل ونقل ريلي و چشم انداز بيست ساله

ديدگاه نويسندگان لزوما نظر حمل و نقل و توسعه نيست مسئوليت مطالب و مقاالت بر عهده نويسنده است نقل مطالب با ذكر منبع مالمانع است

علمي، فني، آموزشي، خبري شماره14 - مهر 1387

صاحب امتياز :انجمن مهندسي حمل ونقل ريلي ايران مدير مسئول:سيد ابوالفضل بهره دار سردبير:حسين ثاقبي دبير تحريريه:حميدرضاطهماسبي پور هيئت كارشناسي:

دكتر حميد بهبهاني، دكتر جمشيد پژويان، دكتر سيد علي ترابي، دكتر فريبرز جوالي،دكتر مهدي موحدي، دكتر مسعود رباني،

دكتر يوسف شفاهي، دكتر محمود عامري، دكتر محمد منتظري، دكتر خسرو منطقي، همكاران تحريريه اين شماره:

مهندس محمود خبازنيا،علي اكبر روح نواز ، مهدي زاهدي، سايه فتحي، محسن تهوري، الهام ثناپور سكينه صارمي، شيرزاد طوراني مدير اجرايي:زهرا عباس زاده صفحه آرايي:ايمان شاه سمندي عكس:امير غالمعلي پور حيدري چاپ:شركت چاپ شمسه خوش نگار دبير خانه انجمن:تهران، خيابان كريم خان زند، نرسيده به

ميدان هفت تير، پالك 64، ساختمان تجاري اداري A 53طبقه 5، شماره ، A كريم خان، بلوككدپستي:1584854691صندوق پستي:14155-8334تلفن دبيرخانه:88312273 دورنگار:88312272www.railassociation.ire-mail:info@ railassociation.ir

22

6644

1616181823232424

26263030343436364040

424244444949

52525656606062626666

72727676

82828787888892929898

فهرست فهرست سرمقالهانرژي «سوخت زيستي»و گرسنگي

انجمن تبادل نظر علمي، فني و مهندسياصالح رويكردها نياز امروز بخش ريلي استپايتخت پيروزمنطق مى گويديك كار را شروع كن و آن را تمام كن

دومين كتاب صنعت حمل ونقل ريلي كشور تاريخچه كوتاه مترو تهران

پروندهپول بدهند پروژه نيمه تمام نداريمتوسعه ريلى شعار نمى خواهد، اعتبار الزم داردانتظار 80 ساله ايرانى ها براى قطار كربالريتم كند ريلى در آهنگ برنامه چهارم توسعهرجاء در مسير جهاني شدن

خبراخبار مترواخبار داخلي ريلياخبار بين المللي

اقتصاد و مديريتاستراتژي خريد و مديريت منبع

در كجا ايستاده ايم؟ مديريت و خالقيتتوسعه با صنعت بدون توليدنظريه يكسان سازى زيرمجموعه هاى آالت ناقله ريلى

محيط زيستكاهش انتشارات گازهاي گلخانه اي و بهبود كارايي انرژيتوجه به كيفيت در حمل ونقل پيش نياز حفاظت از محيط زيست

فن آوري تونل راه آهن تندرو آلپتونلبه جاي كفشك ترمز چدني در واگن هاي باريده اتفاق برتر باستان شناسي جهان در سال گذشتهصفحات راهنما

ريابو

يشهه ن

د: ال جلوي

ح رطر

23

1387 / مهر 1387

شماره 1414 / مهر شماره

انرژي «سوخت 2زيستي»

و گرسنگيمدير مسئولمدير مسئول

ــار دو موضوع ــانه هاي جهان اخب در ماه ها و هفته هاي اخير، رســر يكديگر را ــيار تاثيرگذار ب ــاط ولي در حقيقت بس ظاهرا بي ارتبــوع يكي تالطم در بازار جهاني قيمت مخابره مي كنند. اين دو موضــورهاي در حال ــود مواد غذايي در كش نفت و ديگري بحران كمب

توسعه به ويژه در آفريقا و آمريكاي مركزي است.ــريع كشورهايي نظير ــد اقتصادي س رويدادهاي فوق نتيجه رشــتر و تقاضاي روزافزون چين و هندوستان است كه به مصرف بيشــت. از آنجايي كه توليد ــوخت و مواد غذايي منجر شده اس براي سو تقاضا را نمي توان در كوتاه مدت باهم همسنگ نمود، نتيجه كار، افزايش ناگهاني قيمت هاست. به طوري كه اخيرا قيمت جهاني ــه 75 درصد و قيمت جهاني برنج فقط در يك دوره دو ماهــته ــال پيش 120 در صد افزايش داش ــبت به س گندم نساست. با محدود بودن ذخاير نفت جهان، تطبيق عرضه ــوال ناممكن ــدت هم اص ــي در درازم و تقاضا حتــت كه اولين قربانيان ــد. طبيعي اس به نظر مي رسچنين بحراني فقيرترين مردم جهان هستند. البته ــد قيمت ها نيست افزايش تقاضا تنها عامل رشــطه گري و احتكار در بازار و به نظر مي آيد واسجهاني و به ويژه روند اخير كاهش اراضي زير كشت مواد غذايي نيز در اين ميان نقش بسزايي دارند. اراضي حاصل خيز گسترده اي در سراسر جهان به زير كشت گياهاني كه از آنها سوخت زيستي تهيه مي شود رفته (و مي رود) و در نتيجه ــب براي از ميزان زمين هاي حاصل خيز ومناسكاشت و به دست آوردن مواد غذايي براي انسان و دام كاسته مي گردد. اگرچه توسعه شهري هم به

اين روند كمك نموده است.

سوخت زيستي ــتي يا بيوفيول اولين بار در دهه 1970 در ــوخت زيس ســتفاده قرار گرفت. برزيلي ها از بقاياي برزيل تهيه و مورد اسنيشكر اتانول تهيه نموده و در كنار بنزين از آن به عنوان سوخت كمكي استفاده كردند. امروزه 20 درصد از سوخت مصرفي برزيل ــور توانسته است وابستگي خود داراي منشا گياهي بوده و اين كشــيلي را كاهش دهد. در اروپا كشت گياهان به سوخت هاي فســه عنوان ــه 1980 ب ــتي در ده ــوخت زيس براي تهيه سگزينه اي جهت استفاده از زمين هايي كه به دليل توليد بيش از حد محصوالت كشاورزي بالاستفاده ــد. بعدها ــول ش ــود معم ــده ب مانــي از ــزون جهان ــي روزاف نگرانــرات مخرب تاثي

سوخت هاي فسيلي بر وضعيت محيط زيست باعث شد كه سوخت زيستي به عنوان (سوخت سبز) مورد توجه كشورهاي اروپايي قرار ــوخت هاي گياهي آن گيرد. هدف اتحاديه اروپايي براي كاربرد ســا گياهي 10 درصد كل است كه تا سال 2020 سهم سوخت با منشــد. به همين ترتيب 10 درصد ــوخت مصرفي اتحاديه اروپا باش ســوخت سبز اختصاص توليد ذرت اياالت متحد آمريكا به توليد ســال آينده به 30 در صد يافته و به موجب برنامه اين نسبت در پنج س

خواهد رسيد. ــي پيرامون حفظ موازنه صرف نظر از ترديدي كه در محافل علمــتي در مقابل تغييرات اقليمي وجود دارد اكولوژيكي سوخت زيســتابان كاربرد ــت)، گسترش ش (و هنوز موضوع يك بحث داغ اســت دانه هاي ــتي قطعا منجر به كمبود و افزايش قيم ــوخت زيس ســدي بحران جهاني مواد گياهي و غالت مي گردد و ادامه چنين رون

غذايي را شديدتر و عميق تر خواهد نمود.

پارادوكس تمام عيارجهان امروز با يك تضاد روبه رو شده است. استفاده از مواد گياهي ــرات گلخانه اي، به قيمت ــوخت به منظور مبارزه با اث براي تهيه سمحروم كردن ميليون ها نفر مردم كره خاكي از غذا تمام مي شود. به ــي از جمعيت كره زمين عبارت ديگر اطمينان يافتن از اين كه بخشــتري از عدم ــاد خواهند كرد اهميت بيش آالينده هاي كمتري ايجــيركردن توانايي بخش ديگري از جمعيت كره زمين به تغذيه و سخويش دارد. پركردن باك خودروهاي بخشي از جمعيت زمين به قيمت خالي ماندن شكم بخش ديگري از جمعيت كره خاكي تمام ــت كه آنچه از آن به عنوان گسترش پايدار مي شود. واقعيت آن اســي و جدانشدني محيط زيست،جامعه ياد مي شود بر سه پايه اساســتابزده مصرف سوخت ــتوار مي گردد. ترويج ش و اقتصاد بنا و اســنه ماندن و ــت گرس ــت به قيم ــي از جمعي ــتي به نفع بخش زيســه مفهوم بهبود محيط محروميت بخش ديگر جمعيت كره زمين بــترش پايدار يعني ــي از پايه هاي گس ــت به بهاي نابودي يك زيســد مصرف سوخت زيستي جامعه است. نتيجه آن كه اين گونه رشبه گسترش پايدار منجر نشده بلكه بر ضد آن عمل خواهد كرد. در ــي را بر ديگري ترجيح ــت و حق نداريم كه يك حقيقت نيازي نيسدهيم. كاهش شتاب گسترش سوخت زيستي يا عمال توقف موقت ــوخت هاي گياهي بايد فورا در دستور توليد و مصرف اين گونه سكار قرار گيرد. آن چه اين تضاد بزرگ را به گونه اي رضايت بخش ــترش حمل ونقل همگاني به عنوان تنها راه كاهش حل مي كند گســگيري از تاثيرات مخرب زيست محيطي وابستگي به نفت و پيشــهري بدون به خطر انداختن زمين هاي ــهري و بين ش سفرهاي شــترش حمل ونقل همگاني موجب كنترل ــت. گس ــاورزي اس كشبيشتر بر تقاضا و مصرف انرژي شده و به اين ترتيب نه تنها از افزايش قيمت انرژي بلكه از تنش ها و شوك هاي اقتصادي و زيان هاي سوء بهداشت اجتماعي

جلوگيري مي گردد.

سرمقاله

45

1387 / مهر 1387


انجمن

استفاده بهينه از فرصت هاي به دست آمدهــت، ايمني، حمل ونقل ــتفاده از انرژي هاي سازگار با محيط زيس اسآسان و فرآيند هايي جهت بهره گيري درست از جهاني سازي اقتصاد ــري پيرامون مباحث ــرح جامعه كنوني بش از چالش هاي مهم و مطكليدي انرژي به شمار مي رود. در اين ميان، حمل ونقل ريلي با توجه به مزاياي ذاتي خود از جمله مصرف مناسب از انرژي، ايجاد امنيت، ــتهالك كم، اشغال كم محيط، حمل ونقل انتقال فرهنگ، ارزاني، اسانبوه، آساني و راحتي، ايجاد اشتغال و باالترين درجه آن تامين ايمني مطلوب ويژگي بيشتري نسبت به ساير سيستم هاي حمل ونقل دارد ــت الزمه ارتقاي همه جانبه كه از قابليتهاي مثال زدني برخوردار اســعه ــئوالن جهت توس ــس از توجه جدي و عملي مس اين صنعت پــتفاده از فناوري هاي ــبكه و افزايش ضريب سطح اشغال لزوم اس شــه روز و نيز پژوهش هاي نوين، يافته هاي علمي جديد، تحقيقات بــگاه ــت. همايش و نمايش ــه به كاربردهاي آنهاس تخصصي با توجبين المللي صنعت حمل ونقل ريلي موقعيت مناسبي براي گردهمايي ــع داخلي و ــمندان و صاحبان صناي ــان ، انديش متخصصان، محققخارجي و نيز فضايي مناسب جهت تبادل نظر علمي، فني و مهندسي ــب مديران و ــي آورد. از طرف ديگر به نظر اغل ــان را فراهم م بين آنكارشناسان خبره، حضور كارآمد شركت هاي دولتي و خصوصي و ــاركت نيز بخش خارجي فعال در صنعت حمل ونقل ريلي براي مشــرمايه گذاري هاي مزبور مي تواند توسعه فراگير اين صنعت را در س

بيش از گذشته رونق بخشد.اساساً با افزايش سهم حمل ونقل ريلي به عنوان اولين گزينه مهم در اين صنعت كه همراه با سياستهاي كالن توسعه اي كشور و اسناد بخشي و فرابخشي تنظيم و قابليت اجرايي دارد. مي توان بخش بيشتري از جمعيت كشور را براي دسترسي به شبكه ريلي از محروميت به درآورد. بر اساس برنامه چهارم توسعه تا سال پاياني اين برنامه، تمامي مراكز استان هاي كشور مي بايست متصل به شبكه ريلي باشند كه لزوم تخصيص منابع مورد نياز از الزامات حياتي به شمار مي رود. همراهي موثر و مدبرانه در زمينه ارتباط سطح همكاري هاي بخش خصوصي در شبكه ريلي كشور ورفع موانع موجود با واگذاري نقش مالكيت و مديريت دولتي به آن و در حقيقت صرفا با نظارت مستمر و اثربخش بخش دولتي مي توان شاهد شكوفايي در صنعت حمل ونقل ريلي بود.

با ترغيب بخش خصوصي به سرمايه گذاري الزم، مناسب در تامين ناوگان، بهره برداري، نگهداري و سپس ساخت شبكه هاي جديد و با حفظ سود منطقي و امنيت سرمايه گذاري الزم توسعه پايدار در شبكه ريلي براي پاسخ گويي به تقاضاي اصلي بازار و افزايش رقابت دروني و بروني و رونق كريدورها و ايجاد رفاه در جامعه محقق خواهد شد. برگزاري دهمين همايش حمل و نقل ريلي محلي براي توجه اساسي به نكات فوق با حضور مديران ارشد نظام،نمايندگان مجلس، انديشمندان، صاحب نظران ، مديران سازمان ها ، شركت ها و اساتيد

خواهد بود.

نمايشگاهدر روزهاي برگزاري همايش، نمايشگاه بين المللي "دستاوردهاي صنعت ريلي" با حضور فعال شركت هاي داخلي و خارجي، صنعت سرمايه گذاران و صادركننده شركت هاي نمايندگان حمل ونقل ريلي برگزار خواهد شد. اين نمايشگاه با هدف ايجاد بستري مناسب و مساعد براي تعامل موثر و ارتباط سازنده ميان كليه بخش هاي اجرايي، صنايع، مراكز علمي، پژوهشي و تحقيقاتي برگزار مي شود. الزم به ذكر است مشخصات شركت هاي حاضر در نمايشگاه

در كتاب همايش چاپ و در اختيار مخاطبان قرار خواهد گرفت.

كتاب همايشبا عنايت از لزوم پوشش مطبوعاتي مناسب درخصوص برنامه هاي صنعت حمل و نقل با ويژگي شبكه ريلي و جلوه هاي ايجادشده در اين همايش براي ثبت تحوالت و ارائه آگاهي هاي مناسب به عموم ريلي،محققان، صنايع صاحبان ، شركت ها سازمان ها، همكاران دانشگاهيان با ايجاد بستري آماده براي ارتباط هرچه بيشتر سازندگان با كليه دست اندركاران بخش هاي دولتي و خصوصي و سرمايه گذاران داخلي و خارجي از تمامي اعضا و شركت هاي توانمند نيز همچون سال گذشته با اخذ اطالعات آنها اقدام به چاپ كتاب دهمين همايش به منظور شناسايي به روز بخش هاي توليدي و خدماتي برتر مي نمايد. حضور و مشاركت در تهيه اين كتاب ماندگار و حمايت موثر از منافع مادي و معنوي صنعت حمل ونقل ريلي كشور موجب ارتقاي سطح

آگاهي ها و شناخت از امكانات موجود و بالقوه خواهد شد .

ورك شاپ هاي تخصصي با هدف ارائه دستاوردهاي موفق و مباحث علمي روز دنيا در به كارگيري دانش حمل ونقل ريلي كارگاه هاي تخصصي جنبي در كميته علمي مورد بررسي است و موضوعات آن بشرح ذيل انجام پذيرفت جهت كسب اطالعات بيشتر مي توانيد به سايت انجمن

مراجعه فرماييد. ــدون ــن ب ــراي راه آه ــي و اج ــاپ روش طراح 1. ورك شــت(SLAB TRACK) با همكاري پژوهشكده حمل ونقل باالس

وزارت راه وترابري مدرس: دكتر فريدون مقدس نژاد و تيم تحقيقاتي همكار

محتواي دوره:• معرفي انواع سيستم هاي راه آهن بدون باالست در دنيا و بررسي

معايب و مزاياي آن• ارائه سيستم مناسب براي ايران و تحليل عددي رفتار آن

• طراحي سيستم منتخب و ارائه نكات اجرايي2. ورك شاپ اتوماسيون سيستم تعمير و نگهداري

مدرس: آقايان دكتر ميرمحمد صادقي و مهندس داود نصريمحتواي دوره:

• آشنايي از وضعيت كنوني تعمير و نگهداري در راه آهن• لزوم ايجاد و ساماندهي مديريت تعمير و نگهداري در راه آهن

• سامانه هاي تعمير و نگهداري در عرصه بين المللي و شيوه هاي

مديريت تعمير و نگهداري در جهان• سامانه مديريت تعمير و نگهداري خطوط ايران تهيه شده توسط

دانشگاه علم و صنعت ايران Track Maintenance ايران TRMS نرم افزار آموزش •

Management System

3. پانل تخصصي " نقش تونل هاي طويل در توسعه صنعت ريلي" با مشاركت مترو تهران، شركت هواتونل محك و انجمن تونل ايران با

سخنرانان ويژه

4. ورك شاپ: ارزش افزوده سيستم حمل و نقل عمومي و ارتباط آن با توسعه شهري

سخنران از اتحاديه بين المللي حمل و نقل عمومي از كشور بلژيك با مديريت دكتر محمد منتظري، نماينده دفتر uitp در ايران

5. ورك شاپ مديريت ريسك در صنعت حمل و نقل ريلي با همكاري موسسه مديريت انرژي و دانشكده فني دانشگاه تهران

مدرس: آقايان دكتر مسعود رباني، رئيس موسسه مديريت و برنامه ريزي انرژي دانشگاه تهران و تيم همكار

Automatic Car Inspection Systems :6. ورك شاپنام مدرس: آقاي دكتر نايبي مدير عامل شركت سيستم هاي بينا با

حضور استادي از دانشگاه آمريكامحتواي دوره:

مزاياي و اندازه گيري پارامترهاي فني، مشخصات ، معرفي سيستم هاي هوشمند

• خودكار پروفيل نگار چرخ قطار• تشخيص داغي سرمحور قطار

• شناسايي خودكار واگن• تشخيص بريدگي چرخ قطار• تشخيص عملكرد بوژي قطار

• تشخيص ضخامت كفشك ترمز قطار

وب سايت همايشبا هدف تسهيل در برقراري ارتباط با مخاطبان به ويژه ارائه دهندگان مقاالت كه بيشترين تعامل را با دبيرخانه و كميته هاي مختلف همايش دارند، تالش شده است تا با طراحي وب سايت جامع همايش تاحد ممكن اين ارتباط از طريق وب سايت انجمن برقرار شود. همچنين با هدف بهره مندي تمامي عالقه مندان از نتايج همايش، از طريق وب

سايت قابل دسترسي خواهد بود.www.railassociation.ir :نشاني وب سايت

همايش دهم، موقعيتي مناسب براي ارتباط متخصصان، محققان ، انديشمندان، صاحبان صنايع داخلي و خارجي و نيز فضايي مناسب جهت

تبادل نظر علمي، فني و مهندسي

67

1387 / مهر 1387


آغاز توسعه اقتصادي شروع روند مثبت ريلي

ــدس بهره دار ــكر از آقاي مهن بابايي: با تشــه باعث ــاتي ك ــكيل چنين جلس بابت تشــود بايد اعالم ارتقاي حمل ونقل ريلي مي شكنم: ايشان زحمات زيادي در گذشته براي ــده اند و تاكنون هم در اين بخش متحمل شــف حمل ونقل ريلي نقش بخش هاي مختلمهمي را ايفا كرده اند و بر اساس برنامه ريزي انجام شده، امسال هم در انجمن برنامه ريزي ــان اعم از حوزه داشته اند تا جميع كارشناســازمان هاي اجرايي، صنعت و دانشگاه و ســل ريلي را ــات مطرح در حمل ونق موضوع

حداقل در زماني كوتاه به چالش بكشند.ــزاري اين ــن موضوع ،برگ ــه به اي با توجــتاي برنامه ريزي هاي ــم در راس ميزگرد هــال جاري است تا تحقق بيشتر انجمن در ساهداف را در پي داشته باشيم. اين ميزگرد كه با عنوان "حمل ونقل ريلي و چشم انداز آتي ــود به اين دليل ضرورت دارد "برگزار مي شكه حمل ونقل ريلي در مقطعي حساس قرار دارد كه فرصت هاي خوبي را به همراه خود

ــاس اگر نگاهي به چشم انداز دارد. بر اين اس20 ساله داشته باشيم، درمي يابيم كه ارتقاي ــهم حمل ونقل ريلي مطلوب و خواسته سمسئوالن ارشد نظام است. بايد توجه داشته ــادي موضوعاتي ــيم كه مباحث اقتص باشهستند كه كمك مي كنند حمل ونقل به جريان افتد. بحث رشد اقتصادي و فاكتورهاي كالن ــاخص هايي هستند كه همگي اقتصادي، شــوان موتور حمل ونقل جهت دهنده و به عنــوند. اگرچه اين ــوب مي ش ــور محس كششاخص ها نوسان دارند، ولي تجربه نشان داده است كه در ايران در كنار رشد اقتصادي 5 يا ــازي 6 درصدي، به قوانين و مقررات آزادســت. آمار و ارقام اقتصادي هم توجه شده اســان مي د هد آزادسازي اقتصادي ايران هم نشدر اين زمينه بسيار فقير است (43 از 100 در حال حاضر و 25 از 100 در ده سال گذشته)

ولي روند، روند مثبتي است. ــت كه ــان دهنده اين اس همه اين موارد نشــه خوبي پيش ــل ريلي ب ــرايط حمل ونق شمي رود. توسعه تكنولوژيكي مثل برقي كردن ــوان يك فرصت ــير به عن راه آهن سريع الســت و از ــي مطرح اس ــراي حمل ونقل ريل بــكالتي هم مثل بهره وري پايين از طرفي مشكل بخش حمل ونقل- البته سهم حمل ونقل ريلي بسيار كم و روند آن در حال نزول است. اين كاهش مربوط به تناژ است كه سهمي در ــه 12 درصد ــا 8 درصدي داريم ك حدود 7 يــت- كه اين درصد در هم در تن/كيلومتر اسبحث ارزش افزوده كاهش پيدا كرده به طوري

ــكالتي را به دنبال خواهد داشت. در كه مشــازي هم باتوجه به اينكه بحث خصوصي ســن بخش وجود فرصت هاي خوبي براي ايدارد ولي نوع برخورد، خردكننده بوده است، از همين رو، با توجه به اهميت اين موضوع، ــه از ديدگاه از آقاي دكتر رباني مي خواهم كاقتصاد كالن؛ بخصوص در بحث بهره وري كه شعارهاي زيادي نيز در اين زمينه داده شده است و كنگره ها و سمينارهاي زيادي را هم به خود ديده است توضيحاتي داده و بگويند چه نسخه اي بايد براي اين معضل پچيده شود؟ ــل اتفاقي نيفتاده و چرا در اين بخش؛ در عم

است.

ضعف بهره وري ناشي از ضعف مديريت

ــت در خيلي از موارد رباني: آنچه مسلم اســا و نيازي كه يعني حمل ونقل ريلي با تقاضــعه وجود دارد، دو مقوله متفاوت براي توســد نياز به اين موضوع است و به نظر مي رساحساس شده است. به طوركلي در مباحث اقتصادي مخصوصا بحث بهره وري تفاوتي

در ميزگرد حمل ونقل ريلي و چشم انداز بيست ساله مطرح شد:

اصالح رويكردها نياز امروز بخش ريلي است

ــان و دست اندكاران با وجود اتفاق نظر در ميان مسئوالن، كارشناســي در اين بخش ديده ــعه حمل ونقل، هنوز هم كمبودهاي براي توســائل و معضالت ــادگي آن را بري از مس ــود كه نمي توان به س مي شجاري اين بخش دانست. اما از آنجاكه توسعه شبكه ريلي در كشور ــت دولت نيز به ــت و مجلس و هيئ از اهميت ويژه اي برخوردار اســفارش ويژه دارند، جاي آن است كه فعاليت بيشتري از اجراي آن س NGO سوي انجمن مهندسي حمل ونقل ريلي ايران-به عنوان يكمستقل و علمي- انجام گيرد. عالوه بر اين مركز پژوهش هاي مجلس به دليل ارتباط مستقيمي كه با اين انجمن دارد و با توجه به توان علمي و تخصصي كه در كميته هاي اين انجمن ديده مي شود، الزم بود تا در اين مورد به بحثي جدي و علمي همت گذارد و حمل ونقل ريلي را از منظر كارشناسان آسيب شناسي كند. چرا كه بر اساس ساختار فكري و علمي نهاد هاي كارشناسي تفكر، تكنولوژي و ساختارهاي اجرايي ــت در كنار هم قرار گيرند تا نتايج مثبتي را و تجارب عملي مي بايسسبب ساز شوند. بر اين اساس با توجه به نقش مسئوالن تصميم ساز ــيون عمران مجلس، مركز پژوهش هاي مجلس و در ساير در كميسسطوح بخش هاي دولتي انجمن مهندسي ريلي به برگزاري "ميزگرد ــاله" اقدام كرد. اين ــعه حمل ونقل ريلي و چشم انداز بيست س توســي حمل ونقل ــه در نيمه مرداد 87 در دفتر "انجمن مهندس ميزگرد كــيدابوالفضل ــور آقايان مهندس س ــد با حض ريلي ايران" برگزار شبهره دار، نائب رئيس هيئت مديره و دبير انجمن؛ دكتر مسعود رباني،

ــش مديريت ــه پژوه ــگاه و رئيس موسس عضو هيئت علمي دانشــدي، مدير ــگاه تهران؛ دكتر مرتضي اس ــزي انرژي دانش و برنامه ريــعه؛ مهندس رحمت ــات و تحقيقات مالياتي و توس كل دفتر مطالعــركت كوير واگن و رئيس انجمن صنفي ا... پوربابايي، مديرعامل شــداري ادوات ريلي؛ ــركت هاي توليدي، تعمير و نگه كارفرمايان شمهندس پرويز عاليوند، مديرعامل شركت راه آهن حمل ونقل و رئيس هيئت مديره انجمن صنفي حمل ونقل ريلي؛ مهندس حسين تهراني، ــعه راه آهن، فرودگاه و بنادر كشور؛ مهندس معاونت ساخت و توســازمان مديريت ــن پور، معاون دفتر امور راه و ترابري س پرويز محســري برقي كردن ــاس قربانعلي بيك، مج و برنامه ريزي؛ مهندس عبراه آهن؛ مهندس سيدعليرضا سيدوكيلي، نماينده مجري طرح جامع ــدس مهابادي، عضو هيئت حمل ونقل در وزارت راه و ترابري؛ مهنــركت فرودگاه هاي كشور؛ مديره و معاون برنامه ريزي و نظارت شــاور وزير راه و ترابري و رئيس مهندس احمد محسني يوسفي، مشــاطعي، مديرعامل شركت حوزه مشاوران وزير؛ مهندس محمد ســدي، مديركل راه آهن حمل ونقل ريلي نيرو؛ مهندس ابراهيم محمــركت هوشمند تهران و مهندس مجيد بابايي، رئيس هيئت مديره شــردي چندوجهي و كامل ــتند تا ميزگ صنعت كارآفرين حضور داشتشكيل شود. بر اين اساس در ادامه اين گزارش، قسمت اول مباحث ــان بخش ريلي و صنايع ــده را به نقل از مديران و كارشناس مطرح ش

وابسته را مي خوانيد:

واقعيت هاي حمل ونقل ريلي را جدي بگيريم

89

1387 / مهر 1387


جدي بين نياز به بهبود بهره وري و تقاضاي بهبود بهره وري قائل هستيم. در كشور ما نياز ــود دارد ولي اگر قرار به بهبود بهره وري وجباشد حركتي براي تقاضاي بهره وري انجام

شود مغفول مانده است.ــره وري در ــي در زمينه كاهش به مطالعاتچند سال گذشته به طور جسته- گريخته، در كشور ما انجام شده است كه از آن ميان، يكي ــرد كه با تكيه به دو گزارش را مي توان نام بداليل علمي و اتفاقات واقعي، عناوين زيادي را براي پايين بودن بهره وري ذكر كرده اند كه اگر بخواهم روي 2 يا 3 مورد دست بگذاريم ــن داليل ضعف ــي از جدي تري و آن را يكــران بدانيم، ضعف ــور اي بهره وري در كش

مديريت صحيح است.ــران در بهبود ــل اول، ناكارآمدي مدي عامــي از ــه يك ــت ك ــا و روش هاس فرآيندهكليدي ترين فرآيندها در سازمان بهره وري به شمار مي رود طي مطالعاتي كه قريب به 2 سال طول كشيد به اين نتيجه رسيد كه خود

اين مسئله را هم مي توان ريشه يابي كرد.ــاخه در واقع صنعت حمل ونقل و زيرشــه جدابافته از ــي را تافت آن حمل ونقل ريلــور بخصوص بخش ــاي كش بقيه بخش هاقتصادي ببينيم. به هر حال عمًال حمل ونقل ــي از بخش هاي ــهيل كننده خيل ــي تس ريلــود كه بسياري ديگر اقتصادي قلمداد مي شــود از اين بخش تسريع از مطالعات را مي شداد. تقريباً طي 50 سال اخير در ايران چيزي

ــد و توسعه اقتصادي حدود 5/9 درصد رشاتفاق افتاده است.

ــك درصد افزايش از اين آمار قريب به يــه جزء ــت ك ــره وري بوده اس ــود به و بهبــمار ــطح دنيا به ش پايين ترين عددها در ســد ــدود 4/9 درصد از آنچه رش مي رود. حــابه افزايش ــود مش اقتصادي ناميده مي شقوه هاي اقتصادي و تعداد قوه هاي اقتصادي بنا به داليلي افزايش پيدا كرد؛ يكي از داليل آن افزايش حجم سرمايه گذاري هاست كه نمونه آن را در صنعت پتروشيمي مي توانيم ــود بهره وري ــهم بهب نام ببريم. اما عمًال ســت. پس از آناليز آن به ناكارآمدي ناچيز اسمديران و عدم آشنايي آنان با روش هاي بهبود

بهره وري مي توان پي برد.ــورد ــت. در م ــره وري اس ــل دوم به عامــود. ــره وري صحبت هاي زيادي مي ش بهــراغ مديران در بخش هاي مختلف اگر به ســن برويم، تفاوت ــادي از جمله راه آه اقتصمديريت بهره ور با اينكه يك سازمان بگردد، ــر مديريتي ــود. با ه ــد از هم تفكيك ش بايــازمان بگردد، اما بهره وري ممكن است س

مقوله جدايي است.عامل سوم، نبود روش هاي معين كار است كه بخشي از اين روش ها با نبود مسئوليت ها ــده است. ــفاف شناسايي ش و اختيارات شــئله اي مطرح مي شود باالخره اينكه يك مســد. در اين موضوع كسي بايد پاسخگو باشــطوح اختياراتي ــاني و با چه س كه چه كس

اثرگذار هستند، با توجه به اينكه حمل ونقل ــت كه ريلي جزو بخش هايي از اقتصاد اســدي صورت گيرد چنانچه حركت هايي جو تعيين نياز تبديل به تقاضا شود به اين معنا ــورت گيرد، ــرمايه گذاري جدي ص كه ســرمايه گذاري ها، ــت. اين تيپ س زمان بر اســده را مي طلبد. مديراني كه مديران تثبيت شــوند مديريت آنان وقتي وارد پروژه اي مي شــده تا پايان پروژه هاادامه پيدا كند و تثبيت شباشند؛ بنابراين در دنياي امروز، علم اقتصاد ــي از بيماري ها و عدم ثبات مديريت را يكــازمان ها مي بيند كه ما نيز آفت هاي جدي س

مبتال به همين امر هستيم.ــي از موارد ــره وري، در خيل در بحث بهــره وري نيروي ــكل را داريم. به ما اين مشــيب ديده است. به اين انساني ما بسيار آســطح ــاني ما در يك س ــه نيروي انس دليل كشايستگي و در يك سطح مشخص نيست، يعني اينكه سازمان نيروهايش توانمند شده باشد. توانمندي نيروي انساني به معناي اين است كه مسئوليت ها و اختيارات معين شده ــد، طوري كه بتواند به راحتي كارش را باشــاخصه هاي مديران ــد. يكي از ش انجام دهموفق در دنياي امروز اين است كه يك مدير حداقل بتواند 8 درصد وقتش را به طرح ريزي و برنامه ريزي براي سازمان معطوف كند به ــد در برنامه ريزي چه طرح و طوري كه بدانبرنامه اي براي موضوعات گوناگون وجود ــل ريلي از اين مقوله دارد. صنعت حمل ونق

ــت يعني اين گونه نيست كه ــتثني نيس مســه اول و آخر ــر جمله اي يك ريل ب اگر در هــود. ــم، موضوع ريلي مي ش ــه كني آن اضافــم يك عضو از صنعت حمل ونقل ريلي هخانواده بزرگي به اسم اقتصاد كشور است. ــادي و به ويژه از بنابراين، اگر از منظر اقتصبعد شاخص هاي بهره وري به موضوع نگاه ــاني ــودن بهره وري نيروي انس كنيم پايين بــد از اهميت خاصي بنا به داليلي كه گفته شبرخوردار است. (مبلغ و حجم سرمايه گذاي ــرمايه گذاري در ــب س ــت) تناس مهم نيســك مجموعه اي ــنوات مختلف براي ي ســرن از عمرش مي گذرد كه نزديك به يك قــته در اين ــدر توانس ــت. اينكه چق مهم اس ringing vestmentفاصله زماني با اينــازي كند؟ ــده خودش را بازس كه انجام شــيب ديده است همه بهره وري سرمايه، آساينها برمي گردد به 3 رتبه اول عدم كارامدي ــنايي مديران با روش هاي مديران، عدم آشبهبود بهره وري و سوم نبود روش هاي كاري معين و مدون كه عمًال باعث شده ما در اين نقطه قرار بگيريم و اين همان نگراني جدي است كه خيلي از دولتمردان ما دارند و آن اين ــت كه صنعت حمل ونقل ريلي بهره ور اســت، بدون اينكه به عوامل نهفته در اين نيس

موضوع توجه كنند.

ارتباط تكنولوژي و نيروي انسانيــمتي ــاله چهارم، قس بابايي: در برنامه 5 ســر گرفته بودند، در كه براي بهره وري در نظــاني 3/5 درصد ميانگين بخش نيروي انســاليانه و 2 مورد ديگر 2/5 درصد كه سهم ســت. در واقع ــاني بيشتر بوده اس نيروي انســن مفهوم ــاني به اي ــره وري نيروي انس بهــت كه فقط بحث نيروي انساني مطرح نيســد، بلكه تكنولوژيي كه نيروي انساني باشــره وري نيروي ــت روي به با آن درگير اس planning ــكل ــاني اثر مي گذارد. ش انســما مي فرماييد روي آن اثر مي گذارد. كه شآقاي مهندس يوسفي، در بحث هايي كه در ــما فكر مي كنيد وزارت راه مطرح است شبراي اينكه از اين موضوع فاصله بگيريم، آيا

نيروي انساني سهمي در اين قضيه دارد؟

فرآيندهاي نامتناسب با فرهنگ كار

ــكر از اينكه اين فضا ايجاد يوســفي: با تشــه چالش ــت تا اين موضوعات ب ــده اس شــود، ترجيح مي دادم قبل از اينكه كشيده شسراغ بهره وري برويم منابع انساني را خوب ــاس ما اين است كه در ــناختيم. احس مي شــاني ــناخت و جذب نيروي انس فرآيند شــتيم و اين ــاي عمده اي هس دچار چالش هــا، مدون، ــه فرآيندهاي م ــان مي دهد ك نشتعريف شده و متناسب با فرهنگ كار نيست.

با نيروهايي كه متناسب با ساختارهاي نياز ــره وري از آن انتظار ــده، انتظار به جذب نشــد. حاال چه بسا انواع معقولي به نظر نمي رســتم ها را به اين موضوع مرتبط و اقسام سيسكنيم. فكر مي كنم دست و پاي مديريت ها با اين فرآيندها بيشتر بسته خواهد شد و فضاي فكري، فضاي مديريتي و فضاي برنامه ريزي ــرار خواهد داد. ــودآگاه تحت تاثير ق را ناخاينكه تا آن فضاها تعريف درستي پيدا نكنند ــب با نيازها و تغيير فرآيندها و نيروها متناسجذب نشوند، به نظر مي رسد كارايي زيادي ــند يا آن طور كه ما مي خواهيم ــته باش نداشــته همه حوزه ها را باهم و به طور يكجا داشــيم و به نوعي به هم ربط بدهيم نباشد و باش

اين به نوبه خود، عالمت سوال بزرگي را در اذهان طرح مي كند كه آيا واقعًا ــاني مديريت منابع انســا نه؟ و ــاق مي افتد ي اتفــوال را در طرح همين ســش كافي مي بينم اين بخــا آن به طور و اميدوارم بــود. ــدي برخورد بش جــاني چون اگر منابع انســه تاريخ ــم، بايد ب را نبيني

فرهنگ منابع انساني دنيا هم تشكيك كنيم كه اين فرآيندها را پشت سر گذاشته اند ولي ما

هنوز در بخش هايي از آن متوقف هستيم.

استمرار نگاه تصدي گرايانه دولتيــد بگوييم از ــر، باي ــه عبارتي ديگ بابايي: بماست كه بر ماست. با اين روش من به عنوان ــم در مديريت يك مدير فكر مي كنم تكاليفــت. در مديريت من صحبتي مشخص نيســت. مديريت هايي كه ــن نبوده اس از برنامه مــتقرار پيدا مي كنند، برنامه خاصي را دنبال اســه گفته مي شد، نمي كنند و آنچه را كه هميشمي گويند. در نقطه خروج هم چيزي به مدير ــاني ــد كه مثالً در منابع انس تحويل نمي دهنــا در حوزه هاي ديگر چكار چه اتفاقي افتاده يكرديم؟ چه بخش هايي پيشرفت كرده و چه ــت. هيچ كدام بخش هايي متوقف مانده اسمعلوم نيست. مديريت ما مديريت "برنامه ــم اندازي را مطرح ــت. يك چش من" نيســاي مقام معظم رهبري مي كنيم يا رهنمودهــعه را عنوان مي كنيم و يا به برنامه هاي توســما در حوزه كار ــاره داريم، ولي وقتي ش اشــادي در ارتباط به قرار مي گيريد كارهاي زيــود. بحث مورد چالش اين حوزه ها نمي شــيعي دارد. ولي ــه وس ــرح كرديم دامن كه طبايد اعتراف كنيم كه اين فضا وجود دارد. در برنامه ها هدف گذاري مي كنيم كه بهره وري ــاني ارتقا پيدا كند يا بهره وري كلي ارتقا انسپيدا كند، ولي به حلقه هاي مهم اين زنجيره ــون همچنان نگاه ما نگاه توجه نمي كنيم. چ

تصدي گري دولتي است. يوســفي: البته اين نگاه ما از بخش دولتي به ــي هم ــش خصوص بخــده است. يعني منتقل شــي كه در ــان آدم هاي همــتم دولتي بازدهي سيســتند حاال با حضور نداشدر بخش خصوصي هم بازدهي ندارند. بخش هاي خصوصي هم از اين آفت مصون نمانده اند و تكليف ــا ــراي آنه ــخصي ب مشتعيين نشده است؛ يعني

دكتر رباني:در كشور ما نياز به بهبود بهره وري وجود دارد

ولي اگر قرار باشد حركتي براي تقاضاي بهره وري انجام شود مغفول مانده است

مهندس يوسفي:در فرآيند شناخت و جذب نيروي انساني

دچار چالش هاي عمده اي هستيم و

اين نشان مي دهد كه فرآيندهاي ما، مدون،

تعريف شده و متناسب با فرهنگ كار نيست

هنوز نگاه ها، نگاه تصدي گري دولتي استعدم ثبات مديريت، بيماري و آفت جدي سازمان هاست

1011

1387 / مهر 1387


ــا نيامده و من اين تجربيات به كمك آنجــي در وادي اين فكر مي كنم يك نگاه اساس

برنامه بايد انجام گيرد.ــود ــت بش بابايي: يعني اگر اين پكيج درسبدنه كارفرمايي ها در بخش خصوصي هم

درست مي شود؟يوسفي: بايد قدرت انتخاب وجود داشته باشد و نبود آن، قدرت انتخاب را از مديران مي گيرد. اين از بحث هايي است كه دست و پاي مديريت را مي بندد و مدير هيچ وقت ــاط واقعي برقرار ــن اينها ارتب نمي تواند بي

كند.ــازمان مالياتي ــدي از س بابايي: دكتر اســتاد دانشگاه هم ــور حضور دارند، اس كشــعه نيز ــتند و در دفتر مطالعات و توس هســث مربوط به اينكه حضور دارند. پيرو بحــاخص هاي اقتصاد كالن مملكت رابطه شــداري تخصصي تر با بخش حمل ونقل مقــه اين ــه اينكه هم ــرا باتوجه ب ــت؛ چ اساتفاقات در بخش حمل ونقل مي افتد نتيجه ــد ــت؟ رش حمل ونقل ريلي برعكس اســور در حال صعود است اما GDP در كش

ــير نزولي است. در حمل ونقل ريلي اين سشما اين مسئله را چطور مي بينيد؟

حمل ونقل ريلي موتور محركه توسعه

اسدي: حمل ونقل ريلي در اكثر كشورهايي كه توسعه يافته ناميده مي شوند يك موتور محركه توسعه است. از جمله كشورهايي ــورهاي ــان و حتي كش ــكا، آلم مثل آمريــوم مثل هند؛ حمل ونقل ريلي تا جهان ساندازه اي در شوروي هم به همين صورت است. كشورهايي كه به اصطالح نظامي گر ــان به اين مسئله بيشتر بوده بودند؛ توجهش

ــال حمل ونقل به هر حموتور محركه اي براي ــورها بوده ــب كش اغلــه خاطر ــت واين ب اســادي زي ــاي بخش هــد ــه مي توان ــت ك اســد؛ از جمله داشته باشبخش راه آهن يا بخش ساختمان، موتورسازي و لكوموتيو و ارتباطات و backward

ــته ــادي كه مي تواند داش foreward زي

ــه آمارها با ــد. با مراجعه كه به اين گون باشــند ارتباطات ماقبل و مابعدآن مي تواند با سداخلي كه اساس توسعه است داشته باشد. ــا بخش هاي ديگر ــران ارتباط ريلي ب در اي

اقتصادي بسيار ضعيف است.ــتر با بخش معدن ارتباط بابايي: شايد بيش

دارد؟

هنوز در فاز اول توسعه هستيم

ــود دارد. ــات زيادي وج اســدي: ارتباطاگراين ارتباطات را متوسط در نظر بگيريم مثًال 2 در 99 بخش اقتصادي؛ در كشورما ــت. در ــش ريلي 1/5 اس ــار بخ با اين آمــر از بخش هاي ديگر صورتي كه بايد باالتــن موارد از قرار بگيرد. به هر حال همه ايــود. با ــت كه ديده مي ش تناقض هايي استوجه به اينكه در كشور ما مطالعات نشان داده است كه حمل ونقل ريلي در بلندمدت داراي مزيت است. براي من به عنوان يك اقتصاددان كه از دور نگاه مي كنم و در خط حمل ونقل نيستم هميشه سوال بوده است ــت كرده ولي اين كه مطالعات ما اين را ثاب

اتفاق نيفتاده است. ــتاني كه در حوزه اجرا هستند بهتر دوســخي براي اين سوال داشته مي توانند پاســا ــاط ب ــند. در ارتب باشــر رباني ــه آقاي دكت آنچــا بهره وري ــاط ب در ارتبگفتند، مراجعه اي داشتم به بهره وري بخش ريلي در ايران كه خوشبختانه ــن اي ــد مي ده ــان نشبهره وري در كشور ما در ــال هاي اخير مقداري ســت ــود پيدا كرده اس بهبــوان يك ــن به عن ولي اي

ــراي بهره وري ــت. چون ب قدم مثبت نيستعريفي وجود ندارد، اگر تعريف بهره وري ــاي موجود ــا از واگن ه ــه م ــت ك اين اســتفاده كرديم يا چقدر از ــتر اس چقدر بيش

سرمايه هاي موجود استفاده كرديم؟ زماني به امكانات موجود آن قدر فشار مي آوريم كه مستهلك مي شوند اين براي ما شاخص مثبتي نيست و مي تواند تبعات ــد. يعني قبل از بلندمدتي هم داشته باشاينكه بحث بهره وري در حمل ونقل ريلي مطرح شود ما در فاز اول توسعه هستيم و با وجودي كه 100 سال در صنعت ريلي ــتيم ــابقه داريم، هنوز در فاز اول هس ســورهاي همجوار غير از در مقايسه با كشــورهاي عربي كه اصًال در اين حوزه كشــه با كشورهاي فعاليتي ندارند؛ در مقايسحوزه جنوب آسيا در سطح بسيار پاييني ــه با حوزه شمال هم قرار داريم در مقايسوضع به همين صورت است. به هر حال ــعه ــروز ما از بحث توس ــر مي كنم ام فكــره وري فرعي ــتر از به ــل بيش حمل ونقبهره خواهيم گرفت. اگر قرار است براي برنامه پنجم توسعه برنامه ريزي كنيم اين مسئله (تعيين استانداردها) را در اولويت ــود بهره وري را در قرار دهيم و بحث بهبمقام بعدي مورد بحث بگذاريم .زماني كه ــتانداردهاي ــره وري به اس ــه به در زمينــيديم، مي توانيم بررسي ــده رس تعيين شــدا كرده ــره وري بهبود پي كنيم كه آيا بهاست يا نه؟ هنوز به اين حداقل نرسيديم ــاره بهره وري ــث درب ــازي به بح پس ني

ــت. نيســئله برمي گردد ــه نظر من اين مس بابايي: بــي ــرا؛ يعن ــازي و اج ــكل پياده س ــه ش بــت كه در ــئله مهمي اس تعيين هدف، مســود بهره وري ــته ش ــعه خواس برنامه توســاني از 3/5 درصد باالتر برود. نيروي انســاره كردند هم همان طوركه دكتر رباني اشــكل كار و هم رويه ها فاقد كارايي الزم شــتند، يعني ــي هس يا حداقل فاقد ثمربخشــدد و رقم ها ــي ع ــت در كاراي ممكن اســدار دوره برگزار ــه مق ــان بدهد كه چ نشــوزش ديديم. ــاعت آم كرديم يا چقدر ســاق نمي افتد و ولي در عمل بهره وري اتفــده نمي رسيم. مهندس به اهداف تعيين شــوزه راه آهن و صنعت قربانعلي بيك از ح

ــتند. لطفا به بحث ما كمك كنيد. ريلي هس

استمرار نشست هاي كارشناسي

قربانعلي بيك: با تشكر از اقدام انجمن براي ــه اينكه اين ــكيل اين ميزگرد و با اميد ب تشنشست ها متداوم باشد و نتايج موثري در بر داشته باشد. به عنوان شروع بحث بهره وري ــيار مهمي است، مطرح گرديد كه بحث بســند ــت كه ما س ــت من اين اس ولي برداشچشم انداز راه آهن را با توجه به اينكه بحث ما چشم انداز است مورد بررسي قرار دهيم. ــزار مي كنيم از ــاتي را در راه آهن برگ جلسوزارتخانه و معاونت ساخت و بخش هاي ــم انداز ــور دارندكه چش مختلف هم حضــي قرار مي گيرد. 1404 راه آهن مورد بررســرف نظر از ــاتيد اعتقاد دارند ص برخي اساينكه تكليف اداري بسيار موثر است تفكر استراتژيك بسيار مهم تر است. به نظر من در بحث بهره وري اولين قدم اين است كه همه اين سال ها را مرور كرده و مشكالت گذشته

را ريشه يابي كنيم.ــارم و در ــد در برنامه چه ــما مي فرمايي شــكالتي داريم و چه حمل ونقل ريلي چه مشمسايلي باعث شده است تا: 1- به اهدافمان ــيم؟ 2- چه عواملي باعث شده است تا نرسبه آن ماموريت ها و مسئوليت ها و رسالتي كه

داريم نرسيم؟ اهدافي كه براي ما تعريف كرده اند اهداف ــت و اين يك كوچك و كوتاه مدتي بوده اســت مضافا اينكه چرا اهداف مسئله عمده اسكوچكي را براي ما تعيين كرده اند؟ و سواالتي

از اين دست.ــئله كه چرا به اهداف نرسيديم در اين مســت زيرا سهم ما 7 ــهم ما شوخي اس واقع سدرصد است كه بر اساس بارنامه اي كه در بار ــت صرفه جويي داريم فقط در حد يك ژسسوخت و ايمني خوب است. ولي حقيقت ــت كه با آنچه مي توانيم باشيم و بايد اين اســادي داريم. لذا ــيم فاصله و تفاوت زي باشــئله را بررسي كنيم توصيه اين است كه مسو ببينيم مشكالت از كجاست و ريشه هايش

چيست؟ ــون اطالعات ــره وري چ ــا در مورد به امــم يكي از ــد بگوي ــد باي ــي مطرح ش خاصمهم ترين عواملي كه به آن توجه بسيار كمي مي شود بهره وري است. ما خرج زياد مي كنيم ــي زيادي ــاد داريم ولي خروج برج هم زينداريم، ما به حداقل چيزي كه انتظار مي رود ــان برايمان پيش بيني و در حد ضعف خودم

شده است نرسيديم. اين مسئله باعث مي شود ما مورد توجه مسئوالن قرار نگيريم.

ــه اي را برايتان مثال در بهره وري يك نمونــه عنوان مهم ترين مي زنم؛ راه آهن آمريكا براه آهن باري؛ در حال حاضر با در نظرگرفتن خط لوله يا كانال يا رودخانه و جاده، با بيان ــار ندارد ــادي در ب ــهم زي اينكه هواپيما ســهمش 42 درصد از كل حمل ونقل ريلي ساست با توجه به اينكه سهم جاده 28 درصد ــت. اين ــل در آمريكاس ــهم حمل ونق ازســت كه تعرفه راه آهن آمريكا از در حالي اســت. اگر راه آهن آمريكا تعرفه ايران كمتر اســود كليه كارها را به ــاخت ش بخواهد زيرســن در حالي ــي مي دهد و اي بخش خصوصــيدي ندارد. ــوخت هيچ سوبس است كه ســاني در گزينه حمل ونقل حقوق نيروي انسدر آمريكا از متوسط حقوق در آمريكا بيشتر ــط حقوق در آمريكا 52 هزار است و متوســت. يك دكتراي مكانيك ايراني در دالر اســزار دالر؛ يعني ــرال الكتريك ماهي 3 ه جنــتمزد مي گيرد و ــزار دالر دس ــالي 36 ه سمتوسط حقوق در آمريكا 52 هزار دالر است و مطمئنا لكوموتيوران بيشتر از بقيه دستمزد

مي گيرد.ــط ــت و متوس در آمريكا تعرفه كمتر اســت، با ــرمايه 8 درصد اس ــت س نرخ بازگشــچ كمكي نمي كند توجه به اينكه دولت هيسهم ريل 50 درصد از جاده بيشتر است. اگر ــره وري مثال عملي بخواهيم براي بحث به

دكتر اسدي:حمل ونقل ريلي در اكثر كشورهايي كه توسعه يافته ناميده مي شوند يك موتور محركه توسعه است

سهم 7 درصدي حمل و نقل ريلي در واقع همچون يك شوخي است

1213

1387 / مهر 1387


ــت -در حالي كه بزنيم اين مثال خوبي اســن راه آهن ها ــزء بهتري ــن آمريكا ج راه آهــت. ــت- ولي الگوي خيلي خوبي اس نيســكل خصوصي سازي نيست مشكل ما مشــت زيرا بخش خصوصي ما هم بهره ور نيســي را اداره ــش خصوص ــود ما بخ چون خمي كنيم و سياستگذاري مي كنيم. ما به بخش خصوصي 300 كيلومتر تكليف كرديم تا سير ــد. تكليفي كه ما پذيرفتيم. روزانه داشته باشبخش خصوصي را با اميد و آرزو و با فريب ــه روش هاي ــم و بعد هم ب و دروغ مي آوريمختلف فراري مي دهيم. ادعاهايي داريم كه ــم. اين ادعاهاي بخش نمي توانيم انجام دهيــتيم و ــت كه فعال برنامه ريز هس دولتي اسقراراست هرچقدر كوچك شويم برنامه ريز ــيم. بخش دولتي با اين سياست و با اين باشنگاه انگيزه بخش خصوصي را از بين مي برد،

پول و تدبيرش را هم ناكارآمد مي كند.پول بخش خصوصي مهم نيست مهم ترين ويژگي بخش خصوصي تدبير و انگيزه است كه ما هر دو را از بين مي بريم. اگر زيرساخت ــه بخش ــرداري را ب ــاخت و بهره ب و روســتگذار به ــم، به عنوان سياس خصوصي دهيشما قول مي دهم كه اتفاق خاصي نمي افتد.

ــكوفايي راه آهن آمريكا از وقتي شروع شــتگذاري دولتي انجام گرفت. شد كه سياســاي خصوصي رقابت هاي در آنجا بخش هــنت و ــتند يكي مبلغ را 10 س مخربي داشــرد. رقابت به ــنت اعالم مي ك ديگري 9 س

حدي بود كه يكديگر را متالشي مي كردند. از زماني كه با تحليل توسط بخش متمركز دولتي به نتيجه رسيدند و دولت و مجلس و ــتگذاري وزارتخانه مربوطه براي آنها سياســم وضع خوبي ــا آن موقع ه ــد (البته ت كردنــت. اگر ــدت رو به بهبود رف ــتند) به ش داشموضوع را بدون هيچ گونه تعصبي- اصل 44 محترم و الزم االجرا ست- ولي هرچيزي يك ــب دارد. اگر از در آن وارد در و مدخل مناسنشويم نتيجه معكوس مي گيريم و اين مورد

هم جزو آنهاست.

تداوم دخالت هاي بخش دولتي بابايي: عوامل مختلفي موثر است ولي براي ــمت مهم ــوع برگرديم و قس اينكه به موضــه يابي كنيم بايد ببينيم مشكل را پيدا و ريشــت؟- اين 70 يا 80 درصدي كه همه چيســش مي دهد- حلقه مفقوده مسائل ما را پوشما رابطه اقتصاد آزاد با درآمد سرانه كشورمان ــتقيم درست كرده ــت كه يك رابطه مس اســش GDP (درآمد ــن افزاي ــت يعني بي اســد كرده) و بين آزادي اقتصادي ــرانه رش سارتباط مستقيم برقرار است و اين دقيقا نشان مي دهد كشورهايي كه درآمد سرانه باالتري دارند اقتصادشان آزادتر است و خود اقتصاد ــت ــر دارد. نكته اين اس ــير متغي آزاد يك ســا، به اين موضوع كه در نهايت همه بحث هــيم كه بهره وري نيروي انساني پايين مي رس

است و چطور بايد مديريت شود؟ مديريت ما ضعيف است و فرآيندهايمان مشكل دارد ولي اين فرآيندها را چه كسي بايد اجرا كند؟ مدير يا سيستم؟ به نظر مي رسد اين سيستم مسئوليتي در قبال اين كار احساس نمي كند. سوال اين است كه از نظر مالي دقيق نيست؟ يا رضايت كاري ندارد؟ به هر دليلي احساس مسئوليت نمي كند. اگر آن سياستگذاري ها ــان داده ــل از جايي نش ــود مدخ منتقل بش

مي شود.ــد از راه آهن ــدس عاليون ــال مهن براي مثــري راه آهن را انجام حمل ونقل آمدند راهب دادند فعاليت ايشان به جايي رسيد كه امروز لكوموتيو هم دارند، واگن هم دارند و در كل صاحب يك پكيج كامل هستند و در حدود ــتگذاري هم مي كنند كاري خودشان سياسولي هنوز سياست هاي راه آهن دخيل است ــان ادامه يعني دخالت بخش دولتي همچندارد در عمل احساس مي شود اين دخالت ها مشكل را حل نمي كند بلكه مشكالتي را هم

اضافه كرده است.اين سوال كه حمل ونقل ريلي در اصل 44 چقدر كار كرده است؟ و اخبار و اطالعاتي كه در حمل ونقل ريلي است برخي جاها خوب ــت ولي يك جاهايي خوب نيست و در اس

حد تعطيلي است.آقاي مهندس مهابادي در مجمع تشخيص ــتند. يكي از موضوعاتي مصلحت نظام هســه قرار گرفت ــش مورد مطالع كه در آن بخ

ــند ــكلي س ــي بود. به ش ــل ريل حمل ونقــت پخت آقاي مهندس و ــم انداز دس چشــند، سند بسيار ــان است البته س همكارانشخوبي به نظر مي رسد و به دنبال اين هستند كه اهداف بزرگ تر شود. بايد بپذيرند كه به ــم بخش حمل ونقل بايد بها داده شود،چشــور مثال در ــد، به ط ــد عملي باش انداز بايــوخت، كه بحث قانون مديريت مصرف ســهم بخش باري 30 درصد و سهم بخش ســافري 18 درصد پيش بيني شده است؛ مساين واقعا معلوم است كه شدني نيست چرا قانوني را تصويب كنيم بعد داليل بياوريم و

عملي نشدن آن را بگوييم؟

ضرورتي به نام تغيير رويكردها

مهابادي: چشم انداز 20 ساله كشور درست تدوين شده است، سندي است كه ما بايد به آن برسيم و اين تعريف را همه داريم كه چشم انداز ــترس نيست مهم اين است كه الزاما قابل دســت كه به طرف آن حركت كنيم مهم اين اســخص ايجاد كند در حركتي را با اهداف مشحقيقت چشم انداز يك فرآيند برنامه ريزي است كه به صورت كلي استراتژي و اجراي برنامه ها از برنامه هاي كالن تا حتي برنامه هاي ــش و زيربخش و ــر بخ ــاعات كار در ه س

بنگاه هاي مختلف را بيان مي كند.ــش آمده كه ــراي رهبري پي ــوال ب اين ســان تدوين كردند ــت هايي را كه ايش سياســتور مقام ــود. بنا به دس چرا اجرايي نمي شــخيص مصلحت معظم رهبري، مجمع تشــت ها اجرا نظام بايد رصد كند كه اين سياســود؟ و در ــود يا نه؟ و چرا اجرا نمي ش مي شــود. اين باره گزارش هاي راهبردي داده شدر جلساتي كه در كميته حمل ونقل داشتيم ــائل بحث كرديم در نقطه در مورد اين مسآغازين اگر روي مفاهيم تمركز كنيم خيلي ــت. آيا canceptها بهتر شدند؟ ما بهتر اسيك cancept داريم يك canception؟

يك مفهوم داريم و يك برداشت.ــا برنامه ريزي ها ــا، م ــياري زمان ه در بســتراتژي هايمان را بر اساس برداشت ها و اســت ها بستگي به انجام مي دهيم. اين برداشــت و دانش ما دارد. اما هوش، تجربه، مديريــت كه به هر حال عينيت مفهوم يك چيز اســك جور ــه ي ــت و هم ــوس اس دارد، ملممي توانند از آن نتيجه بگيرند من فكر مي كنم ــه مفهوم ــا در درجه اول ب ــكالت م كه مشــه يعني چه؟ و در حمل ونقل برمي گردد؛ كــي، حمل ونقل هوايي، ادامه حمل ونقل ريل

دريايي و ... مفهومش چيست؟ ما با هم دعوا مي كنيم و بر سر اين موضوع ــاد داريم كه ــم و هركدام اعتق اختالف داريــتيم و براي اينكه حق خودمان را مهم تر هسبگيريم مجموعه زيربخش ديگر را ضعيف ــا را درك كنيم مي كنيم. اگر ماcancept ه

خيلي موارد حل مي شود.ــي، فرودگاه ــوزه حمل ونقل هواي در حــك ميانجي ــت ي ديگر مد حمل ونقل نيسبراي حمل ونقل است كه هيچ رقيبي ندارد. ــه مدهاي مختلف ــت ك فرودگاه جايي اســود. فرودگاه حمل ونقل به آن وصل مي شبه عنوان شهر فرودگاهي مطرح است در نظام ــن مفهوم به فرودگاه برنامه ريزي اگر ما با اينگاه كنيم خيلي چيزها عوض مي شود يعني ــاخت آن را يك مد حمل و نقل يا يك زيرسعادي بگيريم و يك بنگاه تجاري تعريفش ــئوالن و ــه ذهن مس ــفانه آنچ ــم. متاس كنيتصميم گيرنده ها را در رده هاي باالي نظام و غيره دستخوش آزار كرده همين جايگزيني ــت. ما بايد ــت ها به جاي مفهوم اس برداشــيم كه مفهوم را تعريف كنيم و به جايي برسهمه موظف باشند با اين مفهوم حرف بزنند و با اين مفهوم ها هر كاري را كه مي خواهند

انجام بدهند.مطلب دوم: نوع نگاهي ــت كه ما داريم! يعني اســتم ها، زيربخش ها سيســل مث ــتم هايي سيس و و ــي ريل ــل حمل ونقــره . وقتي ــاده اي و غي جــتم ــا را يك سيس ما اينهرويكردهاي ببينيم طبعاً ما در فرآيندهاي مختلف ــرا اج و ــزي برنامه ري

ــود و طبيعتاً موجودي كه به متفاوت مي شــك موجود ناقص الخلقه اي وجود مي آيد يخواهد بود چيزي كه در كشور ما عينيت پيدا

كرده است.ــد تدوين ــث فرآين ــوم: بح ــب س مطلبرنامه ريزي به مفهوم عام است مثًال ما براي استراتژي حمل ونقل، يك vpc تهيه كرديم يا مي خواهيم تهيه كنيم. الگوي تدوين اين استراتژي چيست؟ آيا مبتني بر يك توسعه ــا دو ــت؟ در دني ــي اس ــادي اجتماع اقتصرويكرد وجود دارد؟ در حال حاضر بسياري از كشورها از اين رويكرد استفاده مي كنند و يا رويكرد آنها مبتني بر اولويت هاي سياسي است؟ اولويت هاي دولتي اتفاقي است كه در كشور ما روي داده است. كشور نيوزيلند ــتفاده ــي اس از رويكرد اولويت هاي سياسمي كند اين را در اجالسي كه در آنجا برپا بود دريافتم. يعني وقتي دولت ها دخالت مي كنند خيلي از اين mps ها عوض مي شود و اينها ــود از دولتي به دولت ديگر نيز عوض مي شــوري مثل چين اين طور نيست ولي در كشــعه ــي بر برنامه ريزي توس بلكه كارها مبتنــت ما هم به ظاهر از اقتصادي اجتماعي استوسعه اقتصادي اجتماعي صحبت مي كنيم ولي در عمل اين رويكرد را دنبال نمي كنيم در حقيقت رويكرد ما اولويت هاي سياسي و تغيرات سياسي است و در اصل اولويت هاي ــت، دولت اولويت هايي را براي دولتي اســن هم يك ــت اي خودش در نظر گرفته اسرويكرد است كه ما اصًال آن را نقد نمي كنيم ما هنوز در اليه هاي مختلف به اين جمع بندي ــيديم كه رويكرد ما چه بايد باشد؟ در نرســي را داريم كه 2 ماه حال حاضر طرح جامعديگر در مجمع مصلحت نظام ارائه مي شود ــور نام دارد ــرح جامع حمل ونقل كش كه طــم اين طرح البته نمي دان master ــه ــع را ك جامpelan مي گوييم واقعًا

يك سيستم حمل ونقل ــت يا يك استراتژي اسحمل ونقل يا استراتژي

ملي؟ــي كه ــا مطالعات ــا ب امصورت گرفت، مشاهده شدكه اصًال اين مبتني بر يك رويكرد حداكثر ملي

مهندس قربانعلي بيك:اهدافي كه براي ما

تعريف كرده اند اهداف كوچك و كوتاه مدتي

بوده است و اين يك مسئله عمده است

مهندس مهابادي:اين سوال براي رهبري

پيش آمده كه سياست هايي را كه ايشان تدوين كردند

چرا اجرايي نمي شود. بنا به دستور مقام معظم رهبري، مجمع تشخيص مصلحت

نظام بايد رصد كند كه اين سياست ها اجرا مي شود يا نه؟

هركدام از بخش هاي حمل ونقل براي گرفتن حق خود بخش ديگر را تضعيف مي كند

1415

1387 / مهر 1387


است و اصًال فرا ملي نيست. رويكردهاي ــت يا در ــا منطقه اي اس ــت ي ما يا محلي اســود ــد اجرا ش نهايت ملي.حاال اگر قرار باش

ديگر چشم انداز محقق نمي شود.در بهره وري بحث اثر بخشي، يعني تركيبي از كارايي و اثر بخشي را بررسي مي كنيم. در ــم كه قرار ــروع مي كني اين بخش از اينجا شــن هدف گذاري ــت بهترين كار و بهتري اسو بهترين راهبرد انتخاب شود در نتيجه بايد

خوب كار كنيم تا به اين هدف برسيم .ــت پروپزالي را كه بايد ــي قراراس چه كســد ارائه دهد؟ وزارت راه؟ طرح جامع ما باش

يا جاي ديگري؟ ــث مگلو كه يك بحث در بحث ريلي؛ بحژورناليسي شد از كجا آغاز شد؟ از باال آمده

است؟ يا از پايين؟بابايي:در سند چشم انداز و بحث حمل ونقل ــا توجه به ــي و ب ــش ريل ــا بخ و مخصوصــن صنعت وجود محدوديت هايي كه در اي

دارد، بازده زماني را چطور مي بينيد؟

حمايت از سند ملي حمل و نقل مهابادي: چشم انداز را به كناري مي گذاريم، مي خواهم در مورد طرح جامع صحبت كنم. وقتي كميته حمل ونقل مجمع را راه انداختيم مظلوم ترين وزارتخانه، وزارت راه و ترابري بود. در هيچ جاي دنيا اين طور نيست، وقتي ــتان حمل ونقل را دنبال مي كنيم به اين داســايد ــه در مجلس هم ش ــيم ك نتيجه مي رســيون عمران ــيون، كميس مظلوم ترين كميسباشد. كسي رغبت نمي كند كميسون عمران ــت مي گويم كه ــرد با صراح را تحويل بگيدرسازمان مديريت و برنامه ريزي هم همين ــع هم همين ــود دارد. در مجم ــكل وج مشبحث وجود دارد مطمئنا در بحث فرآيندها

همين طور بوده است. ــي اتفاق ــر دولت در هــد و ــي رخ مي ده خاصــورد توجه ــه اي م گزينــه طور ــرار مي گيرد ب قــس جمهور ــال: رئي مثقبلي، از حوزه فرهنگ و ادب بود و انتظار اين بود كه اين حوزه توسعه پيدا كند كه همين طور هم شد ــد كه براي و اگر قرار باش

ــي رخ بدهد در ــم اتفاق خوب حمل ونقل هدوره آقاي احمدي نژاد بايد اتفاقي بيفتد.

ــت؟ و اگر اتفاق واقعاً اين اتفاق افتاده اســم ارزيابي كنم كه ــرا؟ نمي خواه نيفتاده، چــت. برمي گرديم به رويكردي كه نيفتاده اســي؛ ما هر چقدر داشتيم يعني رويكرد سياسهم برنامه ريزي كنيم رويكرد سياسي غالب ــي كه به قدرت ــت در حقيقت آن بخش اســعه را پيدا مي كند نزديك تر باشد مسير توسو بخشي كه براي تصميم گيرندگان موضوع ــعه پيدا مي كند، به مي شود همان بخش توســن دولت بود كه عنوان مثال انرژي اتمي؛ ايمردم را به صحنه كشيد و انرژي اتمي مسئله ــد براي همه اركان نظام، از شخص مهمي شمعظم رهبري تا اليه هاي پايين تر، تا جايي كه كودكان هم از آن به عنوان حق مسلم خود نام

مي برند. ــت با اينكه از عدم اين يك موضوع شده اســعه آن اعتراض مي كنند ولي حمل ونقل توسهنوز موضوع نشده است هر تجارتي را مشتق مي گيريم، از آن حمل ونقل استخراج مي شود. اما كسي به آن توجه ندارد. در نظامات دنيا وقتي سيستم هاي ملي حمل ونقل يا استراتژي هاي HIV ملي حمل ونقل را تدوين مي كنند تكليف

را هم روشن در اين مقاله روشن مي كنند. ــت كه ــا اين اس ــاي م ــي از نگراني ه يك HIV ــورهايي كه ــمت كش راننده ها به سدارند در حركت هستند. اين در حالي است ــورها ــندهاي ملي حمل ونقل كش كه در ســت در ــده اس ــخص ش تكليف HIV مشــتي آغاز اين باره حتي آموزش هاي بهداشــت. فقر و بيكاري و ... هم در اين ــده اس شبرنامه ها بررسي و تحليل شده اند. همه اين ــده است، در موارد به حمل ونقل وصل شــهيالت زندگي به گونه اي حقيقت همه تســل ــل وص ــه حمل ونق بــت. اما اين نگاه شده اســا اين گونه ــور م در كشــن وقتي ــت بنابراي نيســد ــي ارزش باش ــگاه، ب نــه حوزه ها ــد در هم بايــته باشيم كه مشكل داشــم يكي از آن بهره وري ه

حوزه هاست.ــع ــا در مجم ــه م البتتشخيص مصلحت نظام

ــور زيربنايي به وزير از طرحي كه رئيس امــتند و آن اين محترم وقت راه و ترابري نوشــل را به عنوان ــرح جامع حمل و نق بود كه طــند ملي حمل و نقل توافق كنيم مهم ترين ســكالي هم كه دارد در حمايت كرديم. هر اشموردش زحمت كشيده شده است فكر نكنيد ــن يك ديد ــادي وجود دارد اي يك ديد انتق

حمايتي هست و بايد همه كمك كنند. بابايي: مهندس مهابادي بيشتر در مورد طرح جامع حمل ونقل صحبت كردند. پاي صحبت مهندس سيدوكيلي مي نشينيم. ايشان مدير اين

طرح در وزارت راه و ترابري هستند.

تعيين سمت و سوي بخش ريلي

ــيدوكيلي: جامعيت فرد در جامعه به اين ســت كه به همه موضوعات توجه مي كند. اســات را ــه موضوع ــت كه هم اين طور نيســي خالصه كند ــل ريل ــش حمل ونق در بخــعه، چون خروجي طرح جامع برنامه توســعه نيروي انساني ــت. برنامه توس زيربناســده است. لذا كل داخل اين برنامه لحاظ نشموضوعات پوشش داده نشده است. ولي كل ــش زيربنا براي كل مدهاي حمل ونقل پوشداده شده است بعد زيربنا هم زيربناي اصلي ــت يعني زيربنايي كه در واقع 80 درصد اســد. مثًال در بخش ريلي، ما كار را انجام مي دهــا در جاده 70 يا خطوط فرعي را نمي بينيم ي80 هزار كيلومتر راه اصلي و فرعي و بزرگراه و آزادراه داريم كه ما حدود 30 هزار كيلومتر آن را را مي بينيم و آن همان قسمتي است كه ترافيك اصلي را پوشش مي دهد. لذا طبيعتًا ــش از اين پس ــعه زيربخ ــاي توس طرح هــرح اصلي در بخش الزم خواهد بود اين طــاب برنامه ريزي ــا از ب ــت ام حمل ونقل استفاوتي كه با اين كار دارد اين است كه: رويكرد طرح جامع رويكرد پيش بيني است. رويكرد آن رويكرد هدف گذاري نيست. طرح جامع

پيش بيني مي كند كه ما به كدام سمت خواهيم رفت يا به كدام سمت مي توانيم برويم آن هم با توجه به وضع موجود و گذشته. طرح جامع، ــمت و سو را بررسي چگونگي رسيدن به سنمي كند. دو رويكرد مختلف با توجه به اينكه ــم انداز را داريم يعني ــتي چش طرح باال دســيم تعيين كرديم كه به كجا مي خواهيم برسمسير راه را چطوري بنويسيم و چطور تعيين كنيم مي تواند مفيد باشد چرا؟ دليل اينكه در خيلي مواقع برنامه هاي توسعه 5 ساله اجرايي ــاني كه متولي ــوند يا دليل اينكه كس نمي شــتند خيلي سراغش نمي روند اجراي آن هســور مالحظات ــدون اين ط ــت كه ب اين اساجرايي يا مالحظات واقعي كه سير پيش ِرو

در آن هست اين برنامه ها تدوين شده بود.لذا حاال كه ما مي خواهيم برنامه اي ترتيب ــم انداز ببرد ــمت چش ــم كه ما را به س دهيخوب است كه بدانيم با اين روش به كدام ــم چگونه اين ــمت مي رويم و بعد ببيني سجهت را تغيير بدهيم تا در مسير چشم انداز ــه تعيين كردن ــرار بگيريم. ما مي دانيم ك قــه به اين ــت ك رتبه در منطقه، معضلي اسآساني ميسر نيست. ما به راحتي نمي توانيم ــراف ما به ــورهاي اط بفهميم كه بقيه كشــمت و جهت پيش مي روند و اگر كدام ســدن در ــم بازهم لزومًا بهترين ش هم بفهميمنطقه به اين معنا نيست كه مثًال زيربخش ــن زيربخش هاي جاده اي جاده اي ما در بيمنطقه بهترين باشد. هر كدام بايد در بخش

خودشان باشند.ــود بابايي: يعني در پيش بيني كه انجام مي ش

طرح هاي باالدستي لحاظ مي شود.ــيدوكيلي: طرح هايي را كه موجود بوده س

لحاظ كرديم.ــما پيش بيني تقاضا را انجام بابايي: وقتي شمي دهيد يك بخش از آن را براساس پتانسيل موجود نگاه مي كنيد و بر اساس آن پيش بيني ــي مي گوييم ــال وقت ــه عنوان مث مي كنيد. بــويم يا اين مي خواهيم قدرت اول منطقه بشدرصد شامل بخش ريلي باشد اين را به عنوان مسايل روزمره مي بينيد. نگاه، نگاه استراتژيك كالن ديدگاه ها به حساب نمي آيد. من اعتقاد ــت چون دارم اين اتفاق در حال رخ دادن اسشما هم فاكتور هاي اجتماعي را مي بينيد، هم فاكتورهاي كمي حمل ونقل را و هم بحث هاي ــما، ــاد كالن را. يكي از گزارش هاي ش اقتص

گزارش اقتصاد كالن بود. اين لينك ها در اين بخش ديده شده است؟

ــهم ريلي در ــناريو س ــيدوكيلي: در 3 س سبرنامه ريلي تدوين مي شود. بيشترين سهمي ــود در بار، بار كه براي ريلي پيش بيني مي شــت براي با بارنامه (نه در كل) 30 درصد اسحدود 10 يا 15 سال آينده ملزوماتي دارد ما در واقع نشان مي دهيم كه اگر بخواهيم به آنجا

برسيم بايد اين ملزومات را فراهم كنيم. ــت كه ما در قربانعلي بيك: ولي اين مهم اســم انداز هم رويكردي را كه در جلسات چشآن ملزومات مي خواهد، داريم و منطقي است كه ما تا حاال داشتيم ورزش مي كرديم (وزنه

20 كيلويي). سيد وكيلي: نه بيشتر است.

وضعيت گذشته و حال چينــت كه براي قربانعلي بيك: نه. منطق اين اســت. ــده اس خط ريلي 3 ميليون تن توصيه شبار محوري اين است . حد اكثر ظرفيت را 20 ميليون مي بينيم براي نمونه چين را خدمتتان

ــم: در چين عرض مي كنــت كه در حال خطي هســت. وقتي 15 سال كار اســن رفتيم 100 پيش به چيــن ظرفيتش بود ميليون تدر سال گذشته اين درصد به 300 ميليون تن رسيده است. در حال حاضر هم، تجهيزات الزم براي 400 ــده ميليون تن رقم زده ش

است.

ما براي 30 درصد درخواست 100 ميليارد ــم نميدانيم چطور بودجه مي كنيم ولي بازهخرج كنيم. واقعا ما با نگاهي كه توضيح دادم over stimate - over design به دليل

ده برابر مسئله را سخت مي كنيم. بابايي: مشكل چيز ديگري است. قانونگذاري ــان به ــارد توم ــالي 6 هزار ميلي ــوخت س ســهري اختصاص مي دهد، حمل ونقل بين شيعني پول هم مي دهد ولي جذب اين سرمايه مهم است. مشكل به تنهايي مشكل مالي نيست.

جذب را بايد مشخص كنيم و عوامل را .... قربانعلي بيك: مسئله دوم اين است كه بخشي over design از مشكل خود ما هستيم. ما باــي طرف ــويم كه كس ــث مي ش ــردن باع كــد در بخش ــد، اگر قرار باش اين صنعت نيايزيرساخت و حمل ونقل اتفاقي بيفتد بايد در اين زمان باشد. دوستان ما در سازمان مديريت و برنامه ريزي تعبير خوبي دارند و آن اين است كه بودجه اي را كه به منحني S مي دهيم با تحقق و پيشترفت فيزيكي اش بايد S بازتري را نتيجه دهد. لذا اگر اين با منطق مديريتي عملياتي كه شدني باشد اگر ديده نشد ــت! 30 درصد شوخي اسممكن است اما رشد سال ــتر اول اين 30 درصد بيشــال هاي ديگر ــه س از همــت. اين ممكن نيست. اسهدف خوب است، يعني اين 30 درصد خوب است اما طوري گفته مي شود كه

نشود. ادامه در شماره آينده

مهندس سعيد وكيلي:در بخش ريلي، ما خطوط

فرعي را نمي بينيم يا در جاده 70 يا 80 هزار كيلومتر راه اصلي و فرعي و بزرگراه

و آزادراه داريم كه ما حدود 30 هزار كيلومتر آن

را را مي بينيم و آن همان قسمتي است كه ترافيك اصلي را پوشش مي دهد

مهندس بابايي:اگر نگاهي به چشم انداز

20 ساله داشته باشيم، درمي يابيم كه ارتقاي سهم حمل ونقل ريلي

مطلوب و خواسته مسئوالن ارشد نظام است

ظرفيت ريلي چين در بخش باري طي 15 سال از 100 ميليون تن به 300 ميليون تن رسيده است

1617

1387 / مهر 1387


استاديوم آشيانه پرنده 600 ميليون دالري فقط تنها پربيننده ترين بخش تغييراتي بود كه پكن طي اين سال ها به خود ديد. پروژه هاي زيادي نتوانستند خود را نشان دهند يا به صورتي مطرح نگرديدند كه توجه جهانيان را به خود جلب كنند. ولي مسلماً پروژه هاي حمل ونقل عمومي از مترو، قطارتندرو، تاكسي و اتوبوس تا فرودگاه و آزاد راه حرف اول، در پروژه اي زيربنايي اجرا شده زدند و بدون انجام آنها مديريت

بازي ها امكان پذيرنبود.

ــه گرديد. در ــارد دالر هزين ــيدني حدود 5 ميلي در المپيك 2000 ســد. ولي پرسر و صداترين المپيك 2004 آتن 15 ميليارد دالر هزينه شــالح پرافتخارترين المپيك ها، المپيك 2008 و پربيننده ترين و به اصطپكن بود و به بهانه آن حدود 30 ميليارد دالر خرج پروژه هاي زيربنايي ــد. ترمينال شماره 3 فرودگاه شد. در حمل ونقل، از فرودگاه شروع شبين المللي پكن در 25 كيلومتري شهر با 4 ميليارد دالر ساخته شد. ارتباط ــتگاه كه دو ايستگاه در فرودگاه ريلي آن بطول 28 كيلومتر با چهار ايســهر پكن در تقاطع با خط 2 و 10 مترو ــتگاه درش ترمينال 2 و3 و دو ايســيد و قطارهاي پكن با هزينه اي در حدود 900 ميليون دالر به نتيجه رس

مهندس محسن هاشميمهندس محسن هاشميرياست هيئت مديره و مديرعامل شركت راه آهن شهري تهران و حومه (مترو)رياست هيئت مديره و مديرعامل شركت راه آهن شهري تهران و حومه (مترو)

المپيك پكن و حمل ونقل عمومي المپيك پكن و حمل ونقل عمومي

ــي هر 15 دقيقه يك قطار بدون راننده (Driver Less) با فاصله زمانــافران را يك ماه زودتر از شروع بازي هاي جهت خدمت رساني به مســهردار پكن، المپيك را ــد. مشخص است كه ش المپيك آماده كردند شــاخت. اگر اين بهانه بهانه كرد و 200 كيلومتر از خطوط مترو خود را سنبود مي بايست اين برنامه ها تا سال 2015 به اتمام مي رسيد. لذا حداقل 7 سال زودتر به نتيجه رسيد. خط 5 مترو پكن با هزينه اي در حدود 1/7 ميليارد دالر و خط 10 مترو پكن با هزينه اي در حدود 2/5 ميليارد دالر ساخته شد و قبل از بازي ها توسط رئيس جمهور چين افتتاح گرديد. با توجه به اينكه بخشي از بازي ها در شهر تيان جين در 120 كيلومتري شهر پكن انجام مي شد. قطار تندرويي با سرعت 350 كيلومتر در ساعت بين اين دو شهر افتتاح گرديد كه براي آن حدود 2 ميليارد دالر هزينه گرديد. البته شهر تيان جين به عنوان يكي از شهرهاي اقماري پكن از نظر صنعتي

و تجاري اهميت ويژه دارد و اين امكان ارتباط سريع را احتياج داشت.براي خطوط مكمل حمل ونقل عمومي انبوه (مترو) از اتوبوس تندرو (BRT ) استفاده شد. بدين معني كه 60 كيلومتر خطوط اتوبوس تندرو ــد و در مسير خطوط شرياني ــتاندارد مجهز و بازسازي ش واقعي و اساصلي به كمك مترو آمد. 50 هزار دستگاه تاكسي كهنه و10 هزار دستگاه اتوبوس كهنه، از رده خارج و اتوبوس هاي نو و مطابق با استاندارد محيط زيست جهاني جايگزين گرديد. همچنين 4000 دستگاه از اتوبوس ها از سوخت طبيعي گاز استفاده مي كنند. كه البته به نظر بزرگ ترين ناوگان اتوبوس گازسوز جهاني را تشكيل مي دهد. بدين منظور تا 3 ميليارد دالر هزينه گرديد. از رانندگان تاكسي خواسته شد و حتي آنها مجبور شدند ــكل جديد و تميز و يكنواخت به تن كنند و به زبان كه لباس متحدالشابتدايي انگليسي مسلط شدند و براي رانندگان تاكسي چندين دستور مشخص رفتاري ابالغ شد. لذا نبايد در حال كار سيگار بكشند، بخورند، ــان بوي بدي بدهد و حتماً از بياشامند و يا حتي چرت بزنند و ماشينش

ــتفاده كنند، اگر حرف گوش نكنند تاكسي شان براي دو تاكسي متر اسروز خواهد خوابيد. البته در كنار مسائل حمل ونقل عمومي كه نزديك ــت، مسائل به 15 ميليارد دالر از هزينه ها را به خود اختصاص داده اســهر براي عموم مهم به نظر مي رسد نيز ديگري كه اهميت به آنها در شدر نظرگرفته شده است. براي مثال رسيدگي به وضعيت رستوران ها و استانداردكردن كيفيت و برخورد آنها، رسيدگي به وضعيت توالت هاي

عمومي از نظر كميت و كيفيت و نظافت.ــهر و جمع آوري ساختمان هاي جمع آوري آب هاي سطحي در شكهنه و پوسيده و زشت و باالخره اتمام ساختمان هاي درحال ساخت ــيد فعاليت جدي و ــهر نيز به نتيجه رس ــته در سطح ش مانده از گذشــتفاده از الكترونيك و مخابرات برنامه ريزي در امر اطالع رساني و اسبدون كابل كامپيوتر در مديريت شهر با استانداردهاي باال مورد توجه ــهري قرار گرفت. جالب اينكه از هم اكنون اين توسعه برنامه ريزان شفشرده و پايدار در شهر پكن تأثير خود را در كالن شهرهاي ديگر چين نيز بجا گذاشته است. طول پروژه هاي حمل ونقل عمومي ريلي از مرز 600 ــت و گفته مي شود تا سال 2015 كيلومتر در شهرهاي ديگر گذشته اســيد. به همين داليل است كه كالن شهرها به 1400 كيلومتر خواهد رسبراي قرارگرفتن در ليست برگزاركنندگان برنامه هاي بين المللي از قبيل بازي هاي المپيك جهاني يا بازي هاي آسيايي يا نمايشگاه هاي بين المللي جهاني رقابت مي كنند كه بتواند به عنوان محرك توسعه با سرعت بيشتر

و با استاندارد مناسب از آن استفاده كنند. پكن توسعه پايدار خود را با المپيك 2008 سرعت بخشيد. كاري كه ــد امي ــه ب قرار بود در10 سال آينده انجام گيرد خيلي زودتر انجام شد. ــعه ــد اضافي حاصل از فروش نفت در امر توس روزي كه بخش درآمپايدار كالن شهر تهران مخصوصاً حمل ونقل ريلي انبوه هزينه گردد و

مثالي باشد براي كالن شهرهاي ديگر كشور.

با عدم موفقيت و ناكامي اسفناك ايران در المپيك 2008 پكن، بهتر اســت مدال ها را كامًال فراموش كنيم. هرچند كه با نگاه كردن به اين گونه رقابت هاي ورزشــي مي توان رابطه مستقيم توسعه يافتگي كشورها را با تعداد مدال ها به دست آورد. براي توجيه نتايج ايران در المپيك نمي توان داوران، دوربين ها و تماشاچيان را به جناحي عمل كردن متهم نمود. قطعًا نتيجه رقابت ها آنچه در عالم واقعيت در مديريت كشور اتفاق افتاده را نشان مي دهد. البته فاجعه

پايتخت پيروز

المپيك پكن زماني روح مردم را مكدر كرد كه در رديف كشــورهاي عقب افتاده اي مانند افغانستان يا توگو قرار مي گيريم. كاش در عرصه هايي چون صنعت، كشاورزي، اقتصاد و فرهنگ نيز مي توانستيم مانند المپيك پكن خود را محك بزنيم. لذا بهتر است دنبال برنده اصلي اين بازي ها از نظر توسعه پايدار بگرديم. به بهانه بازي هاي المپيك،

پايتخت چين نه فقط داراي امكانات وسيعي گرديد. بلكه حمل ونقل عمومي و انبوه خود را كامًال سامان داد.

1819

1387 / مهر 1387


ــژه دولت و مســئوالن كشــور مبنى بر ــه توجه وي با توجه بتوســعه راه آهن و بهره گيرى از حمل ونقل ريلى، چرا در توسعه ــران پروژه هايى وجود دارد كه سال هاســت با حمل ونقل در اي

تأخير در بهره بردارى مواجه هستند؟ــيم كه ــته باش در اين خصوص ابتدا بايد اين نكته را به خاطر داشفعاليت در تمام پروژه هاى ريلى شروع شده، در حال انجام است و با

توجه به اينكه دولت در نظر دارد تا تمام مراكز كشور را به خط ريلى متصل كند مردم بايد بدانند كه در هيچ بخشى كم كارى نشده است. ــور به ميزانى نيست كه ــرمايه و بودجه كش بايد توجه داشت كه ســش دهد چراكه پروژه هاى پرتعدادى تمام پروژه ها را هم زمان پوشــت و از طرف ديگر، نمايندگان مجلس ــده اس ــروع ش همزمان شــتانى و بازديدهاى منطقه اى در ــفرهاى اس و دولت هم وقتى در ســراى ايجاد ــهرها قرار مى گيرند با تقاضاى به حقى ب ــتان ها و ش اســوند كه وعده هايى داده مى شود و همين خطوط ريلى مواجه مى شموضوع باعث مى شود تا نمايندگان خواهان ساخت خطوط ريلى شوند؛ براى پاسخ به اين تقاضاها برخى پروژه ها آغاز مى شوند و اين ــود و به اصطالح پروژه ها شبهه پديد مى آيد كه كارى انجام نمى شزخمى شده و حالتى پديد مي آيد كه نشود همه كارها را باهم انجام

داد.اگر در 30 سال گذشته تمايل و توجه ويژه مسئوالن همچون امروز بود مشكالت تا اين حد وسيع نمى شد. بايد بدانيم كه هم اكنون تمام شهرها خواهان اتصال به شبكه ريلى هستند و خواسته اى انباشته در كشور ايجاد شده است كه مستلزم صبر و تحمل بيشتر از سوى مردم

است تا برآورده شود.ــر طرح جامعى براى اجــراى پروژه هاى در اين خصوص اگريلى وجود ندارد كه هركجا درخواســتى براى اتصال به شبكه

ريلى وجود داشته باشد پروژه ها شروع شود؟

معاون وزير راه و ترابري و مدير عامل راه آهن جمهورى اسالمى ايران درخصوص پروژه هاى نيمه تمام ريلى:

منطق مى گويديك كار را شروع كن و آن را تمام كن

از زمانى كه وي وارد عرصه مديريتى حمل ونقل كشور شده بود بسيارى از گمانه زنى ها براى بركنارى وزير سابق راه وترابرى شدت گرفت. چرا كه عضو سابق شوراى شهر تهران، هم دانشگاهى و يكى از نزديكان به محمود احمدى نژاد بود اما با گذشت زمان و تغيير شرايط نشان داد شايعات صحت نداشته و قرار مي شود تا استاد رئيس جمهور و مديرعامل راه آهن كه جملگى در دانشگاه علم و صنعت تهران روزگارى را باهم سپرى كرده بودند به عنوان ارشديت حوزه حمل ونقل نايل گردد و كسوت استادى در پست هاى حمل ونقل رعايت شود. حسن زيارى، مدير عامل راه آهن جمهورى اسالمى ايران كه دكتراى راه وترابرى خود را با امضاى دكتر بهبهانى استاد آن روزها و وزير راه وترابرى اين

روزها، اخذ كرده، هم اكنون در كابينه اى اجراى سياست مى كند كه تأكيد ويژه اى به موضوعات ريلى داشته و دارد تا امروز پس از گذشت سه سال از عمر دولت باز در كنار هم مشغول به فعاليت گردند. براين اساس و با توجه به اهميت موضوعات ريلى و تغييرات انجام شده در بخش حمل ونقل، پس از گذشت حدود يك سال از انتصاب مدير عامل جديد راه آهن در خصوص سياست ها و فعاليت هاى انجام شده در بخش ريلى حسن زيارى درحالى به گفت وگو نشستيم كه در هفته دولت قرار داشتيم و در شامگاه يك روز كارى در طبقه 14 برج جديد راه آهن بوديم. مشروح اين

گفت وگو را مى خوانيد.

حميدرضا طهماسبى پورحميدرضا طهماسبى پور

ــاس ــور بايد براس ــت. هر تصميم جامع در كش * البته اين طور اســش مطالعات محدودى ــد اما در اين بخ يك طرح كلى و جامع باشــمت قرار داده است. اگر داشته ايم كه نيازها و مطالعات را در دو ســائل نگاه كنيم درمى يابيم كه مسيرهاى ــى كوتاه به مس با يك بررســتند و نمى توان از آنها به سادگى خواسته شده واقعا جزو نيازها هســت ــده اس عبور كرد، اما از طرف ديگر وقتى تعداد پروژه ها زياد شــت ــاخت؛ به همين دليل مى بايس نمى توان تمام پروژه ها را باهم س

اولويت بندى و تأمين سرمايه هاى جديد را مد نظر قرار داد. ــدم تمايل بخــش خصوصي، نداشــتن توجيه با توجــه به عاقتصادى در بحث زيرساخت هاى ريلى براى بخش خصوصى، ــرمايه گذارى را در شرايطى كه بخش چگونه قصد داريد اين س

دولتى هم محدوديت دارد جلب كنيد؟ــود تا ــيت از وام راهكارهايى اتخاذ ش ــاى لس ــت اعط مى بايســاس طرح جامع و اولويت هاى ريلى كشور بخش خصوصى بر اســرايط مناسب و تسهيالت ويژه وارد شود. براى اين موضوع بايد شــذار كنيم و اگر بخش ــيرهاى خوب را به بخش خصوصى واگ مســهيالت را بيشتر كنيم. در كل، خصوص بازهم رغبتى نشان نداد تسمسئوالن بايد بدانند كه بخش حمل ونقل نيازمند افزايش تسهيالت

است. جنابعالى به عنوان يك كارشــناس بخــش حمل ونقل و مدير عامل راه آهن كشــور، رويه موجود و اجــراى هم زمان چندين ــد؟ تا چه حد ــى را چگونه ارزيابى مى كني ــروژه در بخش ريل پــرايط كنونى كشور، اين ايده را مى پذيريد كه روش بهينه در شاجراى پروژه هاى كم تعدادتر و اختصاص بودجه هاى موجود به

تعداد كمتر پروژه هاست تا افتتاح بيشترى را شاهد باشيم؟

ــروع كن وآن را تمام منطق مى گويد «يك كار را شكن» با بودجه كالن بايد يك كار خوب تمام شود اما ــس عنوان بودجه دهندگان زمانى كه نمايندگان مجلــن موضوع ــور با اي ــازان بودجه اى كش و تصميم ســه را در پروژه هاى پرتعداد مخالفت مى كنند و بودجتقسيم مى كنند مى شود شرايطى كه مشاهده مى شود. ــال ها باقى مى ماند. ــاى موجود س كارها در پروژه هــود كه ــرايط فعلى مى ش در هر حال به نظر من در شــتيم، بياييم همان پروژه هايى را كه در حال انجام هس

كوچك تر كنيم و به صورت قطعه قطعه تعريف نماييم تا به صورت قسمت به قسمت جلو ببريم و اعتبار مالى به موقع را در اين قطعات ــاهد اين ــانيم تا ديگر ش ــتفاده كنيم و بهره بردارى برس كوچك اسموضوع نباشيم كه در برخى پروژه ها تمام قطعات باهم در موضوع زيرسازى و يا بخش هاى ديگر بر پيمان بروند تا به دليل كمبود اعتبار و جوابگونبودن هزينه ها شاهد تأخير باشيم. در نهايت بايد مردم هم ــتر تحمل كنند تا روش ها به زودى اصالح شود وشرايط كمى بيش

بهترگردد. با توجه به توضيحاتى كه داديد مردم غرب كشور چه زمانى منتظر

عبور قطار از خط ريلى موسوم به راه آهن غرب كشور باشند؟ــاخت هاى اين خط ريلى بايد از معاونت ساخت در بخش زيرســود كه وضعيت از چه قرار ــعه زيربناهاى كل كشور سؤال ش وتوســت اما به صورت كلى درخصوص رويكردهاى ساخت راه آهن اسغرب بايد كمى تجديدنظر داشته باشيم چرا كه اين را ه آهن يك خط ــود كه از تهران تا كرمانشاه و مرز خسروى محورى محسوب مى شپيش مى رود و به ذات خود مى تواند مسيرى با قابليت هاى خط ريلى مشهد باشد. زيرا با افتتاح اين خط، مسافران عتبات عاليات به اقتضاى ــرد، از همين رو، ــدا خواهند ك ــمت گرايش پي روزافزون به اين سمى بايست از همين امروز آينده نگرى در اين طرح را مدنظر قرارداد و در ساخت زير بناى اين طرح راه آهن و قطارسريع السير باالى 250 ــاعت را مد نظر قرارداد و طرحى درنظر گرفته شود كه كيلومتر در ســير بياورد همچنين در مسير شمال و ــير را به اين مس قطار سريع الس

اصفهانـ شيراز هم مى بايست اين رويكرد را داشته باشيم.در خصوص زمان افتتاح هم بايد اعالم كنم كه بودجه هاى سنواتى ــت و كار در ــور در اين بخش مشخص اس كشــد خط ريلى ــت و به نظر مى رس حال انجام اســال و يا همدانـ مالير در اين بخش تا پايان ســوند. ــال 88 به خط اصلى متصل ش ابتداى سهمچنين اتصال سنندج به راه آهن اراك و تهران ــم در بخش راه آهن ــزـ اروميه و ميانه ه و تبريــت كه به زودى ــور در نظر اس ناحيه غرب كش

اجرايى شود.ــن رشــت، ــن قزوي درخصــوص راه آهوضعيت را چگونه ارزيابى مى كنيد و ساخت جداگانه راه آهن و آزاد راه قزوين- رشت را

زمانى كه نمايندگان مجلس عنوان بودجه دهندگان

و تصميم سازان بودجه اى كشور با اين موضوع مخالفت

مى كنند و بودجه را در پروژه هاى پرتعداد تقسيم

مى كنند مى شود شرايطى كه مشاهده مى شود

2021

1387 / مهر 1387


با 2 هزينه متفاوت تا چه حد اصولى مى دانيد؟ آيا فكر نمى كنيد كه مى شــد براى صرفه جويى مالى اين دو بخش را با هم به اجرا

رساند؟ــير ريلى بايد خيلى زودتر به فكر مى افتاديم، درخصوص اين مســده هزينه هايش ــودش تأمين كنن ــد خ ــير مى توان چرا كه اين مســرمايه گذارى الزم را به ــر س ــم، هرچه ديرت ــد. همين امروز ه باشــاليانه وافزايش قيمت ها باعث مى اين پروژه تزريق كنيم، تورم ســت دهيم. اگر خط ــكالت بعدى پديد آيد و زمان را از دس شود مشقزوين- رشت را به انزلى متصل كنيم، كريدورى ايجاد مى شود كه صاحبان كاال مى توانند از اروپا به خليج فارس متصل شوند. اما اگر زمان را همچون گذشته از دست بدهيم كشورهاى حوزه شمال خزر ــكل گيرى است انتخاب مى كنند مسيرهاى جديد را كه در حال شــاركت در پروژه هاى ما و و راه هاى برگردانى را برمى گزينند كه مش

جابه جايى از مسير ايران را تحت الشعاع قرار مى دهد.ــا؛ هم اكنون رئيس جمهور در درخصوص اجراى همزمان پروژه هــاحلى را بدين گونه تعريف كرده اند كه ــير س ديدگاهى جديد مس

ــود و حتى ــى كنار هم ديده ش بزرگراه و خط ريلجديداً پيشنهاد داده ايم كه كنار آزادراه تهران شمال

مسير حركت قطار ايجاد شود.دراين خصوص رئيس جمهور هم تأكيد كرده اند و اعالم داشته اند در صورت وجود سرمايه گذارى ــير ريلى تهران براى صرفه جويى در هزينه ها مســمال ساخته شود. ــمال در كنار آزادراه تهران ش شدر مورد اجراى همزمان پروژه هاى مشابه هم بايد ــرايط كنونى اول هزينه طرح ها و بگوييم كه در شــت. ممكن بعد از آن اولويت اجراى آنها مطرح اساست زمانى اجراى خط لوله گاز اولويت كشور با

شد وباتوجه به عبور خط ريلى از آن مسير، تنها به دليل اعتبار كافى، لوله گاز تنهايى اجرا شود. همچنين اجراى از دو راه و مسير ريلى به

دليل همين نبود اعتبار مالى در 2 زمان مجزا اجرايى شوند.ــه وضعيت فعلى ما ــرح داد ك اصل قضيه را مى توان بدين گونه شهمچون مريضى است كه دردهاى زيادي دارد ولى مى بايست ابتدا ــيدگى كرد تا به كارهاى كارهاى مهم و عوامل زنده ماندنش را رس

درجه بعدى رسيد. بودجه فعلى راه آهن در سال جارى چه ميزانى است و نسبت به سال قبل چه روندى را طى نموده و با توجيهاتى كه در بخش هاى قبلى داشتيد چه ميزان بودجه را براى تحقق اهداف راه آهن كشور

و توسعه ريلى مناسب مى دانيد ؟ــته در مرحله تصويب ــبت به گذش ــنواتى راه آهن نس بودجه ســت و از 170 ــارد تومانى را تجربه كرده اس بودجه افزايش 42 ميليــت ولى ــيده اس ــال 86 به 212 ميليارد تومان رس ميليارد تومان ســر هم تخصيص ــص يافته و درصد ديگ تاكنون 20 درصد تخصيــم از صندق ذخيره ارزى مى يابد و عالوه بر آن 250 ميليون دالر هــفانه از سوى ديگر استفاده خواهيم كرد اما متاســه مديريت ــارد تومانى اليح ــه450 ميلي مصوبمصرف سوخت كه قرار بود طى 5 سال اختصاص ــيد. با يابد تنها 300 ميليارد تومان به تصويب رســت ــته هاى قبل بهتر اس اين حال اين رقم از نوشولى هنوز به راه آهن پرداخت نشده است. با اين ــده تخصيص پيش فرضها اگر بودجه هاى ياد شيابد، 2 برابر بودجه سال قبل اعتبار خواهيم داشت كه رشد مناسبى داشته است اما با توجه به اهداف ــت. براى ــيار كم اس بزرگى كه مد نظر داريم بســاالنه هزار كيلومتر راه آهن مى بايست ساخت س

همزمان تجهيزات و ناوگان مورد نظر پيش بينى شود كه اعداد بزرگى را طلب مى كند.

ــافرى، راه اما درنهايت بايد اعالم كنم در بخش مســافر در شرايط كنونى آهن با ظرفيت24 ميليون مس3 برابر تقاضاى سفر دارد كه اگر بخواهيم نياز امروز سفرهاى ريلى را پاسخگو باشيم هرنوع امكاناتى را ــر كنيم كه اين موضوع كه در اختيار داريم بايد 3 برابــه چندين برابر بيش از ارقام مترادف با افزايش بودج

كنونى است.ــل ريلى چه وضعيتى در بخش بارى، حمل ونقــار در بخــش ريلى در دارد و چرا رشــد حمل ب

سال هاى اخير متوقف شده است ؟ حمل بار در راه آهن دچار شرايط خاصى است كه نيازمند بررسى ــال 85 بخش حمل بار در راه آهن 30 ميليون دقيق آن است طى ســتيم ــال 86 هم توانس ــى بار جابه جا كرد و در س تن، در بخش وزنــه داريم ولى در بخش ــطح نگ ميزان جابه جايى بار درحدود اين ستن/كيلومتر طى سال 86 توانستيم 2 درصد رشد را كسب كنيم. اما ــبى را در اين بخش نداشته ايم به اين موضوع اينكه چرا رشد مناســيرهاى ريلى بخش ــل در مس ــه اولويت حمل ونق بازمى گردد كــت هاى دولت كه منطقى مسافرى بوده است. زيرا براساس سياســور تبعات كاهش حجم جابه جايى مسافر هم به نظر مى رسد. كشــط ريلى موازنه ــد اندك بخش بار در خ را در بخش جاده اى با رشكرده است و توانسته است طى سال 86 حدود 4 ميليون مسافر (15 ــور ــتر جابه جا كند تا هزينه تصادفات جاده اى در كش درصد) بيشكاهش يابد. اما با اين حال بايد توجه داشت كه راه آهن يك شركت ــت و هزينه45 هزار بازنشسته را نيز بردوش خود در آمد هزينه اساحساس مى كند و عمده درآمدش از جابه جايى باركسب مى شود

و با توجه به عدم افزايش قيمت بليت مسافرى ــتر درآمد خود را از بخش بار و سوبسيدها بيشكسب مى كند و دچار تناقض در بخش درآمدها و هزينه هاى خود در قسمت بار و مسافر است. ــود بارى را ــافرى و س راه آهن زيان بخش مســرايطي حتى اولويت كه باعث شده با چنين شــد تحمل مى كند هم با بخشى زيان دهنده باشــطه تالش كاركنان خود شرايط را و تنها به واســتر و حمل همان مقادير سابق براى توسعه بيش

بار حفظ مى كند. در بخش توسعه شبكه طرح قطار مغناطيسى تهرانـ مشهد مدت هاســت كه چالش هايى را ميان كارشناســان و مســئوالن ايجاد كرده اســت. باتوجه به غيراقتصادى بودن اين طرح و نبود مشابه اين نوع قطارها در اين

سطح وسيع انجام اين طرح به كجا رسيد؟ بحث تكنولوژى روز موضوعى علمى و منطقى است كه ما نبايد از آن فرار كنيم اينكه اين موضوع جزو اولويت هاى مطالعاتى كشور ــتفاده ــنواتى اس قرار گيرد يا خير و يا اينكه از بودجه هاى ملى و ســت كه به دقت بايدآن را مورد توجه قرار مى كند يا نه؟ موضوعى اسداد. به نظر ما براى ساخت قطار مغناطيسى تهران مشهد مى بايست اولويت را براى اجراى خط سريع السير قطار با سرعت 300 كيلومتر ــه اين بخش واريز ــاعت اختصاص داد و بودجه هاى ملى را ب در س

كرد. زيرا تاخير در اين بخش به زيان كشور است.ــى (مگلو) مشهد هم درخصوص طرح مطرح شده قطار مغناطيسبايد اين توضيح را بدهم كه يك پيمانكار خارجى حاظر شده است با دو روش سرمايه گذارى BOT در اين موضوع ورود كند و اينكه تا چه حد در اين موضوع جدى است در آينده مشخص خواهد شد.

براساس سياست هاى دولت كه منطقى هم به نظر مى رسد. كشور

تبعات كاهش حجم جابه جايى مسافر را در بخش جاده اى با رشد

اندك بخش بار در خط ريلى موازنه كرده است

وضعيت فعلى ما همچون مريضى است كه دردهاى زيادي دارد ولى مى بايست ابتدا كارهاى مهم و عوامل زنده ماندنش را رسيدگى كرد تا به كارهاى درجه بعدى رسيد

2223

شماره 14 / مهر 1387

در این بخش وظیفه ما این است که طرح را به دقت کارشناسی کنیم و اگر معاونت ه��ای مربوطه رای به اقتصادی و قاب��ل اجرا بودن آن دادند آن وقت بخش خصوصی وارد می شود و راه آهن تنها حمایت می کند تا به نتیجه برس��د. بح��ث برقی کردن خط��وط بزرگ ترین طرحی اس��ت که در آن آینده نگری خوبی دیده شده است چرا که مقرر است خط تهران � گرمسار به صورت چهارخطه ساخته شود. تا هم خطوط حومه ای توس��عه یابد و هم اینکه در ادامه تا مشهد به صورت دوخطه ادام��ه یابد ویژگی دیگر این ط��رح تأمین همزمان لکوموتیو برای این خطوط اس��ت که 50 لکوموتیو برقی مسافری و 20 لکومتیو باری در مناقصه مربوطه دیده ش��ده است که تاکنون ارزیابی های فنی و شرکت های مربوطه مشخص شده اند که آمده اند

و اسناد را تهیه کرده اند.در ای��ن ط��رح از کش��ورهای اروپایی، روس��یه و چین ب��ه همراه کنسرسیوم های مشترک با شرکای ایرانی حضور دارند که به احتمال زیاد 15 درصد پیش پرداخت خواهیم داش��ت و مابقی به صورت فاینانس تأمین مالی خواهد ش��د. در خصوص زمان هم باید اعالم کنم که 15 شهریور زمان اتمام تحویل مدارک و پیشنهادها بوده اما به دلیل درخواست کنسرسیوم ها تا 15 مهرماه، این زمان تمدید شده تا دقت کارکارشناسی افت نداشته باشد و درنهایت تا 2 ماه آینده )پس از تحویل مدارک( برنده نهایی مناقصه اعالم و همزمان از 4 ماه دیگر

این پروژه آغاز شود. زمان اجرای پروژه برقی کردن قطار تهران- مشهد چقدر است؟

بر اساس برنامه، ماکزیم می بایست 30 ماهه این پروژه افتتاح شود اما با توجه به اینکه ش��رایط اجرا و هزینه ها، همه در مناقصه احتمال تغییرهایی دارد می بایست منتظر نتیجه نهایی و اعالم برنده بود زیرا

شرایط باهم دیده می شود. پروژه لکوموتیو ملي در چه مرحله ای قرار دارد و اولین لکوموتیو

ایرانی را چه زمانی می توانیم در خطوط راه اندازی نماییم ؟

لکوموتیو ملی موضوعی اس��ت که از 3 س��ال قبل توس��ط یک موسسه تحقیقاتی آغاز ش��ده بود و در این سال ها با وجود 4 میلیارد تومان هزینه تحقیقاتی از س��وی بخش خصوص��ی، حمایتی برای خرید و س��فارش به این مجموعه نش��ده بود اما ما توانستیم با اخذ ضمانت های الزم درخواست تحویل 35 موتور لکوموتیو »مانوری« را داشته باشیم تا طی 2 س��ال بر روي بدنه هاي ما نصب کنند. بر این اساس به نظر مي رس��د از یک س��ال آینده تحویل اولین نمونه این موتورها بر روي بدنه آغاز ش��ود تا در آینده به س��طح باالتر، یعنی

تحویل موتور لکوموتیوهای مسافری باری برسیم. با توجه به آغاز پیش فروش مرحله سوم سفرهای تابستانی روز فروش بلیت های قطار را تا چه حد عادالنه و مناسب می دانید؟ آیا

برنامه جدیدی در این بخش مد نظر خواهد بود؟ در حال حاظر قص��د راه اندازی یک س��امانه پی��ام کوتاه در ش��رکت قطارهای مس��افری رجا را مد نظر داریم تا از این پس از کلیه مسافران ش��ماره تلفن های همراه گرفته شود و همه نوع اطالعات و مش��کالت و تأخیرها از طریق پی��ام کوتاه به اطالع مسافران رسیده شود. از س��وی دیگر به رجا پیش��نهاد داده ایم تا بر روی سیس��تم خرید بلیت ه��ای قطار از طری��ق تلفن های همراه کار کن��د و روش های پرداخت��ی و بانک��ی آن را مرتفع کند تا به زودی مس��افران قطار با تلفن همراه خ��ود بلیت قطار خریداری کنند. درخصوص س��همیه اینترنت��ی بلیت های قطار هم بای��د اعالم کنم که در ح��ال حاضر تقاض��ای باالیی در ایام غیرپیک وجود ن��دارد و تا زمانی ک��ه فرهنگ خری��د اینترنتی بلیت توس��عه نیابد س��همیه ها حدود 20 درصد باق��ی می ماند، اما قب��ول داریم که باید بیش��تر به این س��مت حرک��ت کنیم و ش��یوه های خرید بلیت از ش��بکه اینترنت را آم��وزش دهیم تا به زودی با افزایش 10 درصدی این س��همیه سطح فروش با این

روش را باالتر از گذشته کنیم.

به منظور تحقق اهداف چش��م انداز حمل ونقل ریلي و ایجاد تفاهم و همبس��تگي بین ش��رکت هاي عض��و خانواده انجمن مهندس��ي حمل ونقل ریلي و دیگر سازمان ها و ش��رکت هاي فعال در عرصه حمل ونقل، کت��اب تخصصي با هدف برپایي نمایش��گاه تصویري و ایجاد رقابت س��ازنده و معرفي متخصصان در ای��ن زمان کتاب حمل ونقل ریلي year book 2( 2( با کیفیتي چشمگیرتر از سال

گذشته براي آگاهي رساني عمومي منتشر مي شود.• جوامع مختلف علمي همواره به منظور باالبردن سطح علمي گروه تخصصي خود جهت یک گردهمایي، اق��دام به برگزاري همایش، نمایشگاه و چاپ کتاب تخصصي علمي به منظور معرفي عملکرد

نوین دان��ش روز و تکنولوژي خ��ود کرده اند مانند کتاب نت که مع��رف حضور گروه هاي فعال در زمین��ه ره آوردهاي جدی��د کامپیوتر اس��ت. حال که این حرکت ارزشمند با تالش و پیگیري همکاران و دوستداران اندیشه هاي علمي نوی��ن و تدابیر ب��زرگ ب��ا انگیزه هاي خالصانه در سال گذش��ته به نحو چشمگیري جامه عمل به خود گرفت و شرکت هاي عضو انجمن با همکاري در این حرکت خردمندانه نش��ان دادند همگام ب��ا تح��والت روز براي پویایي و ماندگاري قدم برمي دارند. بنابراین، بجاس��ت که این حرکت پویات��ر از قبل انجام گیرد و شاهد حضور جامعه صنعت حمل ونقل باشیم. واضح اس��ت براي تحقق این موضوع با روش ه��اي اطالع رس��اني روز، مدبربودن مدیران و مقیدب��ودن به حرکت و پیش��رفت حمل ونقل ریلي را مي رس��اند و نشان مي دهد همه این اندوه ها ناشي از مهجورماندن صنعت ریلي در ایران، ش��عار نیس��ت و مي بایست با اقداماتي خردمندانه مس��یر را به درس��تي و با

شتاب پیمود. جهان امروز به سرعت در حال تحول است و حرکت به سوي پیش��رفت به صورت یک خواس��ت ف��ردي، اجتماعي، مل��ي و جهاني درآمده است. به همین دلیل حجم فعالیت هاي اقتص��ادي، اجتماعي، فرهنگي، آموزش��ي و تبادل اندیش��ه و ارائه یافته ه��اي نوین نیز به

سرعت افزایش مي یابد.کتاب س��ال تجلي تالش دس��ت اندرکاران صنعت حمل ونقل ریلي ایران براي برقراري

ارتباط موثر میان اعضا و خانواده بزرگ شبکه ریلي در جهت ارائه یافته ها، نظریه هاي جدید و در نهایت رسیدن به خرد جمعي است.

پس از چاپ کتاب year book 1 بس��یاري از ش��رکت ها براي به روزکردن اطالعات خ��ود و همگامي با حرکت هاي نوین جامعه خواس��تار چاپ دومین کتاب س��ال گردیده اند تا تجربه قبلي را به

نحو مطلوب تر عملي نماییم.امید اس��ت با توجه به انتظار مس��ئوالن حمل ونقل براي ارتقاي س��طح کیفي و کمي آن و به منظور تس��هیل در ام��ور، با هماهنگي یکدیگ��ر گامي بلند برداش��ته و ش��اهد حضور اثربخش ش��ما در

دایرکتوري جامع و کامل کتاب سال حمل ونقل ریلي باشیم.حضور ش��ما مي تواند با دسترس��ي به منابع موجود، کاستي ها و نواقص احتمالي را مرتفع کند و با این حرکت، بخش��ي از نی��از جامعه

تخصصي کشور را برطرف نماید.• همان طورکه در س��ال قبل هم مشاهده شد امتیازات کتاب ف��وق به اختص��ار در ذیل

اشاره مي گردد:1- آش��نایي ب��ا تازه ه��اي موج��ود صنعت

حمل ونقل به ویژه شبکه ریلي.2- برخورداري از اطالعات شرکت هاي فعال

در راستاي فعالیت آن شرکت محترم.3- ام��کان دسترس��ي به اطالع��ات و معرفي فعالیت ش��رکت ها توس��ط مراجعه کنندگان

دیگر نهادهاي مرتبط.4- دسترسي به اطالعات تجاري، اقتصادي و

بازرگاني مورد نیاز روز.5- توزیع دایرکتوري منتشر شده در اتاق هاي همایش ه��اي و نمایش��گاه ها بازرگان��ي،

بین المللي، ارگان ها و سازمان هاي دولتي.6- تهیه دایرکتوري به دو زبان فارسي و التین.

7- چاپ رنگي ب��ا کاغذ گالس��ه 135 گرم و قطع A4 )آگهي تبلیغات(.

عالوه بر امتیازات ف��وق، ایجاد هماهنگي و پیگیري از توان بیشتر بین اعضاي انجمن براي ما از همه مهم تر و چش��مگیرتر است و اینکه در میان صنای��ع دیگر به داش��تن مجموعه اي فراگیر و جامع با هم��کاري و پیگیري مدیران

این صنعت افتخار خواهیم نمود. دبیر انجمن مهندسي حمل ونقل ریلي ایران

دومين كتاب صنعت حمل ونقل ريلي كشور با مشاركت عموم مديران، صنعتگران و انديشمندان منتشر مي شود

25

شماره 14 / مهر 1387

توسعه ريلی شعار نمی خواهداعتبار الزم داردپول بدهند پروژه نيمه تمام نداريم

راه آهن غرب حرف تازه ای ندارد

بخش مسافری به دنبال يکی از 10جايگاه برتر ريلي

ريتم کند ريلی در آهنگ برنامه چهارم توسعه

س��ابقه بحث و گفت وگو درباره احداث قطار ش��هري در ته��ران 110 س��ال قبل بازمي گردد. تاس��یس ترامواي ش��هري از جمل��ه ن��کات پیش بین��ي ش��ده در امتیازنامه اي بود که ب��ارون ژولیوس دو رویتر در عهد ناصرالدین شاه روي کاغذ

آمد. در همین سال ها یك خط آهن روزمیني بی��ن دروازه ش��هري ري )حض��رت عبدالعظیم( و میدان باغ شاه که به واگن

اسبي معروف گشت، احداث شد. سال1350

ش��روع مطالعات اجتماعي، اقتصادي و ترافیکي شهر تهران و پیش بیني تغییرات آن براي س��ال 1370توسط شرکت هاي

.RATP سوفرتو وسال 1353

ارائه گزارش نهایي و انتخاب سیس��تم مختلط )سیستم مختلط شامل یك شبکه خیاباني ب��ا یك کمربن��دي در پیرامون منطقه مرکزي و دو بزرگراه براي نواحي تازه ساز شهري و یك ش��بکه مترو با 7 خط که به وسیله ش��بکه اتوبوس راني و

تاکسي راني تکمیل مي شد(. سال 1354

تصویب قانون تاس��یس شرکت راه آهن شهري تهران و حومه )مترو(.

سال 1356 شروع عملیات اجرایي. سال هاي 1359-65

توقف کامل طرح به دلیل جنگ تحمیلي. سال 1374

عقد قرارداد براي خرید تجهیزات ثابت و متحرك خطوط 1 ، 2 و 5.

سال 1377 افتتاح و بهره برداري از قطار سریع السیر

تهران - کرجسال 1378

افتتاح و بهره برداري از بخش غربي خط 2، از ایس��تگاه صادقیه )ته��ران( تا امام

خمیني )ره(.سال 1380

افتتاح و بهره برداري از نیمه شمالي خط یك از ایس��تگاه میرداماد ت��ا علي آباد به

طول 14.6 کیلومتر و 17 ایستگاه. سال 1381

* افتت��اح و بهره ب��رداري از پایان��ه و تعمیرگاه غرب خط 2 مترو تهران.

* بهره ب��رداري از خط یك از ایس��تگاه علي آب��اد تا ح��رم مطهر به ط��ول 10/8

کیلومتر و 3 ایستگاه. سال 1382

بهره ب��رداري از بخش ش��رقي خط 2، از ایستگاه امام خمیني )ره( تا بهارستان به

طول 2 کیلومتر و 2 ایستگاه.سال 1383

* بهره برداري از ایس��تگاه ایران خودرو )خط 5(.

* بهره برداري از خط 5 از ایستگاه کرج تا گلشهر به طول 10کیلومتر.

سال 1384 *بهره برداري از ایستگاه چیتگر )خط 5(* بهره برداري از ایستگاه باقرشهر )خط 1(* افتتاح و بهره برداري از پایانه فتح آباد

* افتتاح نیمه شرقي خط 2 به طول 9 کیلومتر و بهره برداري از ایستگاه هاي دانشگاه علم و

صنعت، سرسبز و شهید مدني.سال 1385

* بهره برداري از ایس��تگاه هاي سبالن و دروازه شمیران

* بهره برداري از ایستگاه هاي نظام آباد و گلبرگ

* بهره برداري از ایستگاه اتمسفر* بهره برداري از ایستگاه امام حسین )ع(

سال 1386 * بهره برداري از ایستگاه اکباتان

* بهره برداري از ایستگاه شهداسال 1387

* بهره ب��رداري از خط 4 مت��رو تهران به طول 2/5 کیلومت��ر از ایس��تگاه دروازه

شمیران تا فردوسي.

تاريخچه کوتاه مترو تهران

2627

1387 / مهر 1387


ــاير شــقوق وضعيت بخش حمل ونقل ريلي در مقايســه با ســه اينكه در چشــم انداز ــا توجه ب ــه مي بينيد. ب حمل ونقل چگونبيست ساله كشــور و بخش حمل ونقل سال هاست اهميت توسعه

شبكه ريلي به عنوان گزينه اي اصلي مطرح است؟ حمل ونقل در توسعه كشورها از اهميت بسزايي برخوردار است و

در اين ميان حمل ونقل ريلي از اهميت ويژ ه اي برخوردار است.ــه با سهم حمل ونقل به طورمثال در حمل ونقل جاده اي در مقايســوري كه در ــود. به ط ــرف مي ش ــيار بااليي مص ــرژي بس ريلي انــر حمل ونقل ريلي ــاده اي در بخش بار بيش از 6 براب حمل ونقل جسوخت مصرف مي شود. از سويي بخش حمل ونقل ريلي 20 برابر حمل ونقل جاده اي ايمني دارد. وضعيت فعلي حمل ونقل كشور با مصرف انرژي بسيار باال و ايمني نسبي بسيار پايين و پرهزينه بودن آن از ديدگاه اقتصاد ملي ويژگي نامطلوب مشهودي است كه در اصالح

و بهبود آن نبايد درنگ شود چرا كه سال هاست در ــوم و چهارم به اين اولويت برنامه هاي توسعه ســد مقام معظم ــده و به تايي مهم تاكيد و تصريح شــت اما عملياتي كردن آن به رهبري نيز رسيده اسداليل مختلف و روزمره گي ها و فقدان برنامه هاي بلندمدت و استراتژي هاي اين بخش به آن توجه

نشده و در اين مورد غفلت اساسي شده است. ــاختار نامطلوب ــر روزي كه در اصالح س لذا هــود و نقش حمل ونقل ريلي موجود وقفه ايجاد شــادي مي بيند ــور صدمات زي ــود كش تقويت نشــي و در واقع ــه اقتصاد مل ــاي زيادي ب و هزينه هــعه اساسي بخش مردم تحميل مي شود و از توس

جلوگيري مي شود. بنابراين مهم ترين رسالت كشور اصالح ساختار نامناسبي است كه به شدت اقتصاد ملي را تحت تاثير قرار داده است. براساس ساختار محاسبات تقريبي انجام شده توسط صاحب نظران ــب ساليانه با قيمت اقتصادي و اساتيد دانشگاه، اين ساختار نامناسسال جاري حدود 10 هزار ميليارد تومان تاثير منفي در توليد ناخالص

داخلي بر جاي مي گذارد.ــكل ــود اما مش هرچند براي اصالح و ايمني جاده ها تالش مي شــود. چون سهم ــب موجود مربوط مي ش ــاختار نامناس اساسي به سحقيقي حمل ونقل ريلي در آن عملياتي نشده است. در سياست هاي ــت به ــه دولت و مجلس تصويب كرده اس كلي نظام حمل ونقل، كــده است. اما واقعيت صراحت بر اولويت حمل ونقل ريلي تاكيد شاين است كه در برنامه هاي عملياتي ساليانه اين موضوع مورد توجه

قرار نمي گيرد.ــت راهبردي توجه وقتي به برنامه ريزي و مديريــاله همان روند قبلي با تغييرات جزئي نشود همه ســان مي دهد در اين ــد. آمار نش كمابيش ادامه مي يابــفانه علي رغم تكليف قانون و چند سال اخير متاسبرنامه هاي توسعه افزايشي در اين عرصه نداشته ايم.

سهم حمل ونقل ريلي بايد چگونه در نظر گرفته شود تا اين پروژه هاي نيمه تمام به سرانجام برسند؟

در واقع چه ميزان هزينه نياز داريد؟ در حال حاضر قانون مديريت مصرف سوخت به تصويب رسيده اميدواري هايي را ايجاد كرده است تا منابع اعتباري حمل ونقل و بخصوص حمل ونقل

ريلي افزايش يابد.

دست وپنجه نرم كردن پروژ ه هاي نيمه تمام وزارت راه وترابري - به ويژه در بخش ريلي- ديگر به عادتي تاريخي تبديل شده است زيرا هر زمان كه از مسئوالن امر سوال مي شود: چرا فالن پروژه چندين سال طول كشيده و تكميل نمي شود؟ به راحتي پاسخ مي دهند پول نداريم و تا زماني كه اعتبار كافي ندهند، پروژه نيز نيمه تمام مي ماند.در اين رابطه، وجود 4هزار كيلومتر پروژ ه نيمه تمام در بخش ساخت راه آهن گوياي اين مدعاست كه وضعيت پروژه هاى ريلى همچنان به منوال گذشته و پر از تاخير قرار دارد. متاسفانه سياست گذاري در سطح اين وزارتخانه به نحوي بوده كه در دو سال اخير اعتبار هيچ يك از طرح ها با وجود توان باالي موجود براي تكميل آن

طرح ها كافي نبوده است و مسئوالن مربوطه معتقدند؛ اختصاص منابع مالي كافي و پرداخت بدهي پيمانكاران مي تواند بسياري از طرح ها را در مدت كوتاهي به بهره برداري برساند. نمونه آن ساخت راه آهن كرمانـ زاهدان است كه اگر تامين اعتبار به موقع انجام مى شد؛ در سال قبل به اتمام مي رسيد، راه آهن اراكـ مالير هم همين طور؛ صرفا به دليل كمبود اعتبار تكميل نشده است و .... در همين رابطه، براي ارزيابي و ضعيت پروژ ه هاي نيمه تمام به سراغ مهندس حسين تهراني، معاون ساخت و توسعه راه آهن، فرودگاه و بنادر وزارت راه و ترابري رفتيم كه

ماحصل اين گفت وگو را مي خوانيد:

معاون ساخت وتوسعه راه آهن فرودگاه و بنادر در گفت وگوى اختصاصى با حمل ونقل و توسعه:

پول بدهند پروژه نيمه تمام نداريمداستان پروژه هاي نيمه تمام ريلي چه زماني به پايان مي رسد؟!

سايه فتحى سايه فتحى

ــه و جامعي تدوين ــاب مي كند كه برنامه يكپارچ اين موضوع ايجشود تا چگونگي افزايش سريع اين سهم مورد بررسي قرار گيرد. اما ــجم در تحقق اهداف اين اليحه نيازمند برنامه ريزي يكپارچه و منس

درون بخش حمل ونقل با اولويت حمل ونقل ريلي است.از اين رو با توجه به قانون مديريت مصرف سوخت براي بسياري ــام فوق و ــاي نيمه تم ــل اولويت طرح ه ــا رعايت كام از طرح ها بطرح هاي دوخطه كردن محورها شرياني و رفع گلوگاه ها اميدواريم با مساعدت وزير راه و ترابري و با توجه به شرط اولويت ريلي و متن قانون مصوب فوق در سال 1387 بودجه كافي منظور شود و حداكثر تا پايان سال 90 با تزريق منابع كافي تمام اين طرح هاي نيمه تمام را كه دشوارترين آنها مسير قزوينـ رشتـ انزليـ آستارا است مي توانيم ــدود 7000 ميليارد تومان ــانيم. كه با توجه به ح به بهره برداري برســت اجرا مالحظه مي شود باقيمانده اعتبار مورد نياز طرح هاي در دس

كه ساليانه براي احداث حداقل يك هزاركيلومتر تا حداكثر يك هزار و 300 كيلومتر حداقل 1500 الي ــاخت 2000 ميليارد تومان براي طرح هاي زيرســت كه اميدواريم از محل ريلي اعتبار مورد نياز اســوخت در صورت پايبندي به بودجه مديريت ســهم حمل ونقل ريلي و حمايت هدف افزايش ســاخت زيربناهاي ريلي و نيز توسعه ناوگان و از س

ارتقاي سطح بهره برداري مي بايستي تامين گردد.ــيدن ــرانجام نرس ــت اصلي و موانع به س عل

پروژه هاي ريلي چيست؟ تنها مسئله كمبود اعتبار است چراكه پروژه هاي ــت كه عامل ــده اس ــور احداث ش بزرگي در كش

ــراي مثال ــت ب ــن به موقعه اعتبارات بوده اس ــت در آنها تامي موفقيــال و بافقـ مشهد، ــه س ــهد را س ــرخسـ مش طرح مهم راه آهن ســتم هاي ــراي اولين بار با آخرين سيس ــري را آن هم ب 1000 كيلومتــاله به اتمام رسانديم پيشرفته عالئم الكتريكي و ارتباطات چهار ســت به محض اينكه منابع آن رسيد به انجام البته سختي هايي كه داش

رسانديم.ــداث پروژه هاي ــود توان اح لذا وقتي تامين مالي پروژه انجام شــانده ايم. از سوي ديگر بين المللي را نيز داريم و اين امر به اثبات رســان به پيمانكاران ــال 86 نزديك به 340 ميليارد توم وقتي تا پايان ســن در دوره ــاخت راه آه ــم كه به دليل كم توجهي به س بدهكار بوديگذشته ناشي مي شد چگونه مي توان انتظار داشت بدون تامين مالي پيمانكاران كار را ادامه دهند البته فعال ميزان بدهي ها كمتر شده است

كه اميدواريم امسال اين عقب ماندگي ها جبران شود.بنابراين با توجه به اينكه طرح هاي نيمه تمام راه آهن ــد و اگر قرار ــارد تومان اعتبار مي خواهن 7 هزار ميليــند بايد حداقل سالي ــال به پايان برس است 2 تا 4 ســان اعتبار اختصاصي ــي 2000 ميليارد توم 1500 الداده شود اما در حال حاضر اين اعتبار در حدود 300 ــت كه اگر بودجه سوخت را اضافه ميليارد تومان اسكنيم سالي 500 تا 600 ميليارد تومان مي شود در واقع هميشه يك پنجم نياز واقعي پول پرداخت مي شود و

اين مسئله روند اجراي پروژه ها را طوالني مي كند. چه تعداد پروژه در دست اجرا داريد و چه تعداد

نيمه تمام است؟ــزار كيلومتر راه آهن در در حال حاضر حدود 4 ه

هرچند براي اصالح و ايمني جاده ها تالش مي شود اما مشكل اساسي به ساختار نامناسب موجود مربوط مي شود. چون سهم حقيقي حمل ونقل ريلي در آن عملياتي نشده است

پروژه هاي بزرگي در كشور احداث شده

است كه عامل موفقيت در آنها تامين به موقعه اعتبارات بوده است

2829

1387 / مهر 1387


دست اجرا داريم و 14 هزار كيلومتر نيز در دست مطالعه قراردارد. اما آخرين وضعيت احداث اين پروژه ها به اين شرح است:

ــت -- راه آهن كرمانـ بمـ زاهدان به طول حدود 540 كيلومتر اسكه بخش كرمان- بم تكميل شده است اما 320 كيلومتر (بم- زاهدان) ــار باقيمانده مورد نياز ــت كه در صورت تامين اعتب آن باقي مانده اساين طرح در سال 1387 به بهره برداري اوليه مي رسد. متاسفانه روند ــه طوري كه در ــروژه به كندي پيش مي رود ب تخصيص اعتبار اين پطول 10 سال گذشته 140 ميليارد تومان به اين پروژه اختصاص داده شده و امسال نيز 140 ميليارد تومان ديگر نياز داريم كه تنها 71 ميليارد

آن تخصيص يافته است.ــول حدود 372 ــتارا به ط ــتـ انزليـ آس * راه اهن قزوينـ رشــمال و جنوب و ــتاي عملياتي كردن كريدور ش ــه در راس كيلومتر كفعال سازي استان گيالن و بندر انزلي ساخته مي شود قسمت قزوين ــده كه در حدود 400 ــتـ انزلي تماما به پيمانكاران واگذار ش ـ رشــتـ آستارا ــده داريم. قسمت رش ميليارد ريال بدهي پرداخت نشــت كه در صورت تامين اعتبار كافي در ــت مطالعه نهايي اس در دســود. اين پروژه با توجه به اينكه ــال جاري نيز مي تواند عملياتي ش ســت از اهميت بسزايي ــور اس از مهم ترين گلوگاه هاي ترانزيتي كشــفانه به دليل هزينه زيادي كه نياز دارد توجه برخوردار است اما متاسكافي به آن نمي شود. براي تكميل اين راه آهن به بيش از 900 ميليارد ــت طي 3 تا 4 سال به سرانجام تومان اعتبار نياز است كه اگر قرار اس

ــالي 150 تا 200 ميليارد تومان اعتبار برسد بايد ســه كاره باقي ــروژه نيم ــه اين پ ــود وگرن تامين ش

مي ماند.ــاهـ * راه آهن همدان- مالير- اراكـ كرمانشــه طول 610 ــروي (راه آهن غرب)، جمعا ب خســتان به شبكه ريلي كيلومتر كه از اين طريق، دو اســگري ــوند و اهداف زيارتي و گردش وصل مي شــاه ــه فقط از اراك تا كرمانش دارد، در اين طرح كدر دست اجرا است و بدهي زيادي داريم. ضمن اينكه و تزريق اعتبار در سال هاي اخير بسيار قليل و نامناسب با نيازهايي واقعي طرح و سال خاتمه

قسمت هاي مختلف آن در موافقتنامه بوده است.

ــالمي از ــعه اس ــون يورو وام بانك توس همچنين حدود 28 ميليــوزن مورد نياز اراك تا طرف اين معاونت تماما براي خريد ريل و سكرمانشاه اختصاص داده شده است كه بخشي از آن انجام شده است. ــود اعتبار ــه دليل كمب ــفانه راه آهن غرب ب ــر متاس در حال حاضبالتكليف باقي مانده و تا پايان سال هاي امسال قسمت اراكـ مالير در حدود 90 كيلومتر تكميل خواهد شد. اما بايد گفت از ابتداي آغاز ــال 86 درحدود 65 ميليارد تومان اعتباراختصاص پروژه تا پايان ســت كه كل طرح نزديك 900 ميليارد داده شده است اين درحالي استومان هزينه نياز دارد و تنها پس از 6 سال 7 درصد اعتبار اختصاص

داده شده است.عدم توجه به اهميت راه آهن غرب و اختصاص اعتبارات كم سبب

شد اين راه آهن علي رغم نياز مردم منطقه به نتيجه نرسد. راه آهن غرب كشور براي آنكه به اتمام برسد 900 ميليارد تومان هزينه نياز دارد كه بايد سالي 150 تا 200 ميليون تومان اعتبار تخصيص داده

شود تا طي 4 سال به پايان برسد وگرنه همان طور بالتكليف مي ماند.ــعابات باقيمانده از راه آهن بافق * راه آهن خواف ـ هرات كه انشــت كه ــت اين پروژه به طول 80 كيلومتر داخل مرز اس ــهد اس ـ مشاعتبار آن از محل اوليه طرح بافقـ مشهد پيش بيني شده اما وضعيت نامطلوبي از نظر تخصيص اعتبار دارد به طوري كه 25 ميليارد تومان به پيمانكاران بدهكار هستيم. ولي 110 كيلومتر خارج مرز است كه از محل ستاد بازسازي افغانستان تامين مي شود كه وضعيت مناسبي از نظر تخصيص اعتبار دارد. در صورت تامين اعتبار كافي و كامل، قسمت داخلي تا پايان سال مالي 87 و ــال 88 به بهره برداري خواهد حداكثر در نيمه اول س

رسيد.ــز به طول 205 ــتان آبادـ تبري * راه آهن ميانهـ بســيار فني و پيچيده و ــاخت اين مسير بس كيلومتر؛ ســت اما مي تواند 100 كيلومتر ــوار اس پرهزينه و دشــير موجود راه آهن را كه از مراغه عبور مي كند از مســه تبريز را ــافرت ب ــاعت زمان مس كوتاه كند و 5 ســهم مسافر را كاهش دهد. اين خط آهن مي تواند سدر اين مسير به نحو چشمگيري افزايش دهد. در اين

طرح حدود 45 ميليارد تومان بدهي داريم.

* راه آهن نظاميهـ مياندشت (كمربندي اهواز) بطول 37 كيلومتر ــهر اهواز و از ــهر اهواز عمال از داخل ش ــعه ش كه با توجه به توســاري چاه ها و از روي رودخانه كارون عبور مي كند و از مناطق حفلوله هاي نفت وگاز و تقاطع ها رد مي شود كه مشكالت احداث آن بسيار توان فرسا بوده است و اميدواريم تا پايان سال تكميل شود كه در تالش هستيم كسري اعتبار ن از محل بودجه سوخت تامين كنيم.

ــيراز به طول 506 كيلومتر كه 230 كيلومتر * راه آهن اصفهانـ شــتان اقليد به اتمام رسيده و در مهرماه 87 تكميل و آن يعني تا شهرســاخص در اين طرح آنجاست كه ــد. نكته ش به بهره برداري مي رسميزان پيشرفت فيزيكي اين طرح حدود 65 درصد به مراتب بيشتر از پيشرفت ريالي در پايان سال 1386، 25 درصد هزينه اختصاص

يافته است و پيمانكاران طلب زيادي از اين طرح است. با توجه به اينكه رئيس جمهور در سفر دي ماه خود به استان فارس ــال مالي 1387 اين طرح بايد تكميل تاكيد كرده اند كه تا تا پايان سشود و بدهي هاي فعلي و باقيمانده اعتبار ساخت آن در سال 1387 سريعا و به موقع پرداخت شود و دستور كمك 100 ميليارد توماني از طريق وزارت محترم نفت را نيز صادر كرد كه بسيار موثر بوده است. ــكل مواجه شويم زيرا شرايط اما ممكن در زمينه تامين ريل با مشــده همكارهاي الزم انجام نگيرد اميدواريم هرچه تحريم سبب ش

زودتر اين مشكل را نيز رفع كنيم.ــول حدود 280 ــير قمـ اصفهان بط * راه آهن دو خطه سريع الســت كه اميدواريم در قانون بودجه سال آينده به صورت كيلومتر اساحداث تهرانـ قمـ اصفهان پيش بيني شود. اين طرح با هزينه بيش از 1500 ميليارد تومان در سال 86 فقط 9 ميليارد تومان اعتبار داشته ــال 87 نيز فقط 12 ميليارد تومان اعتبار دارد! اما اعتبارات آن و در س

بسيار بسيار ناچيز است و بدهي بسياري داريم. ــت كه ــهـ اروميه به طول حدود 183 كيلومتر اس * راه آهن مراغــورت تخصيص كافي و ــل مي كند. در ص مراغه را به اروميه متصــوخت از مراغه تا صحيح به موقع منابع اعتباري از محل بودجه ســال 87 به طول حدود 45 كيلومتر مي تواند تكميل مياندوآب در ســال هاي 88 و 89 امكان ــود و در صورت تامين اعتبار كافي در س شــال 1389 نيز وجود دارد و در اين طرح نيز تكميل كل كار تا نيمه س

حدود 20 ميليارد تومان بدهي داريم.ــتان اردبيل را به * راه آهن ميانهـ اردبيل 175 كيلومتر كه مركز اســيار سخت و پرصعوبت هزينه بري شبكه متصل مي كند و طرح بســت و در اين طرح نيز حدود 20 ميليارد تومان بدهي داريم و در اس

سال 87 فقط 14 ميليارد تومان اعتبار مصرف دارد.* تهرانـ همدانـ سنندج بطول 418 كيلومتر است كه دو استان مهم ــبكه ريلي متصل مي كند و در سال 9 ميليارد همدان و سنندج را به شــال 87 نيز فقط و فقط 12 ميليارد تومان تومان اعتبار داشته و اعتبار ساست كه بسيار ناچيز است و در اين طرح نيز حدود 15 ميليارد تومان

بدهي داريم.* راه آهن خرمشهرـ شلمچه ـ بصره، كه اين مسير به دليل وجود مواد ــازي مي شد. كه همين امر ناريه و مين هاي انفجاري بايد كامال پاك سروند اجراي طرح را با دشواري روبه رو كرده بود. پيشرفت كار بسيار ــت با اختصاص حدود 25 ميليارد بيشتر از اعتبار اختصاص يافته اس

تومان باقيمانده اعتبار مورد نياز در سال 87 اين پروژه تكميل مي شود.ــول 647 كيلومتر با ــلويه به ط ــهرـ عس ــيرازـ بوش *راه آهن شــاركت حدود 50 درصدي وزارت نفت انجام مي شود. در سال مشــت انجام بوده، فقط با دو ــال 87 كه مطالعات در دس 86 و اوائل ســال 87 در صورت تامين اعتبار الزم قطعه اجرايي شده و تا پايان ســور كامل مي تواند ــق وزارت محترم نفت تمام قطعات به ط از طري

عملياتي شود. با اين وضعيت و كمبود اعتبارات مي توان به آينده بخش ريلي

اميدوار بود؟ــعه ــبختانه دكتر بهبهاني، وزير راه و ترابري تاكيد به توس خوشــن وزارتخانه قرار حمل ونقل ريلي دارد و جزو الويت هاي اول ايــفانه در مديريت قبلي به اين داده است اين در حالي است كه متاســد و علي رغم ادعاها طوري عمل شد كه سهم مسئله توجه نمي ش

حمل ونقل ريلي به جاي افزايش روند كاهشي طي كرد. ــت چراكه رئيس ــيار اس در حال حاضر اميدها در اين بخش بســعه اين بخش دارد اميدواريم اين جمهور نيز تاكيد بسياري بر توسمسائل به طور جدي پيگيري شود تا بيماري كمبود اعتبارات بخش

حمل ونقل از اين طريق درمان شود.

راه آهن غرب كشور براي آنكه به اتمام برسد 900 ميليارد تومان هزينه نياز دارد كه بايد سالي 150 تا 200 ميليون تومان اعتبار تخصيص داده شود تا طي 4 سال به پايان برسد وگرنه همان طور بالتكليف مي ماند

خوشبختانه دكتر بهبهاني، وزير راه و ترابري تاكيد به توسعه حمل ونقل ريلي دارد و جزو الويت هاي اول اين وزارتخانه قرار داده است

3031

1387 / مهر 1387


4 برابر سرمايه گذارى بيشتر در بخش هوايىوضعيت حمل ونقل در ايران طى سال هاى گذشته در بخش هاى ــان نداده است و تنها در بخش ديگر نيز امنيت بااليى از خود نشــراى حمل ــود ناوگان ب ــديد و كمب ــار تحريم ش هوايى كه دچــال 1384 طي 14 سال شاهد ــال 1370 تا س ــت، از س مسافر اســانحه هوايي بوده ايم و اين وضعيت در حالى بوده است كه 15 ســا 3 درصد جامعه ــران از حمل ونقل هوايى ايران تنه كل بهره گي

ــد. بوده انــرمايه گذاري در ناوگان هوايي نيز (در ايران) ــرانه س بررسى ســكالت ــود تحريم ها و مش ــش، با وج ــان مى دهد كه اين بخ نشــريع ــر ناوگان ريلى برقي س ــرمايه گذارى 4 براب موجود براى س

سرمايه گذارى داشته است.ــرمايه گذارى در بخش هوايى (با اين سرانه ســده) در حالى محقق شده ــوانح ياد ش وجود ســتر نقاط دنيا حمل ونقل ايمن ــت كه در بيش اســده است و ــبز حمل ونقل ريلى شناخته ش و ســادى بودن و ــيارى وزنه اقتص در بخش هاى بســنگينى ــمت حمل ونقل ريلى س ايمن بودن به سكرده است و توسعه بخش ريلى به عنوان اولويت

اول كشورها شناخته شده است.ــت كه ــا پيش رفته اس ــا بدانج اين موضوع تــورى را نمى توانيم بيابيم كه هم اكنون ديگر كشبه عنوان يك كشور توسعه يافته مطرح شده باشد

اما از سطح نازلى از حمل ونقل ريلى بهره برده باشد.

20 درصد مصرف كمتر سوخت در بخش ريلىــادگى ــل در نقاط مختلف دنيا به س ــه انواع حمل ونق در مقايســورهاى صاحب ــتر نقاط دنيا و در كش مى توان دريافت كه در بيشــاختارى و ــود تفاوت س ــم رويه هاى موج ــى ه حمل ونقل ريلــمت ــت و خطوط ريلى به س ــرده اس ــران پيدا ك ــادارى با اي معنــوق پيدا كرده و ــل ريلى به روش برقى س بهره گيرى از حمل ونقــوم شده است زيرا اين خطوط برقى قطارها امرى متداول و موسروش در بخش مصرف سوخت بسيار اقتصادى تر جلوه نموده و ــرانه هواپيماها حدود 5 اثبات كرده است كه سوخت مصرفي س

برابر قطار برقي سريع است.ــرعت ــى و ايمنى و س ــن ارزان ــر اي مضاف بــالوه بر ــتند كه ع ــرى هس ــاى ديگ خصيصه هــوخت ريلي در خطوط ــرانه 20 درصدى س ســبت به بخش هوايي رخ نمايى ــير نس سريع الس

ــد. مى كنــاس آخرين آمارهاى راه آهن جمهورى بر اســتم ريلي در ــبي سيس ــالمى ايران، ايمني نس اســته ها و 600 ــاده در تعداد كش ايران 65 برابر جــت. اين در حالى ــداد مجروحان اس برابر در تعــوانح ــت كه در اروپا كاهش 17 درصدى س اســت و ــده اس ــال 2006 محقق ش جاده اى در س

توقف رشد تصادفات رانندگى و كاهش 20 درصدى سوانح جاده اى در ايران -طى سال هاى گذشته-كه به واسطه تشديد كنترل بود باعث شد تا كاهش تعداد تلفات از 27 هزار نفر در سال به 24 هزار نفر تقليل يابد و به نوعى خبرى خوب براى بخش جاده اى كشور محسوب شود چرا كه تا پيش از سال 85 روند تصادفات همواره رو به رشد بود و تعداد تلفات جاده اى هر سال رقمى فزاينده را ثبت مى نمود، اما با اين حال هنوز هم آمار 24 هزار كشته در تصادفات جاده اى آمار تكان دهنده و تاسفبارى است كه تاكيد خاص بر جايگاه جاده هاى كشور در بخش حمل و نقل كشور دارد.

بر اساس آمار منتشره در سال گذشته،تصادفات ساالنه ايران تقريبا با كل تصادفات اتحاديه اروپا به اضافه تركيه با جمعيت 410 ميليون نفر مساوي بوده است و آمارها نشان مى دهد كه درمقايسه با تركيه، آمار كشته هاي ايران 6 برابر و كشته هاي تصادفات از متوسط شهداي يك ساله جنگ ايران و عراق بيشتر بوده است. جالب است بدانيم كه تلفات ساالنه حوادث رانندگي در ايران برابر با كشته شدگان زلزله مهيب بم است و حداقل خسارات ناشي از

حوادث رانندگي جاده اي ايران 7 هزار ميليارد تومان در سال، يعنى معادل 2 درصد درآمد ناخالص داخلي است.

خسارات حوادث جاده اي 2 درصد درآمد ناخالص داخلي است

توسعه ريلى شعار نمى خواهداعتبار الزم داردطهماسب طاليىطهماسب طاليى

همان طوركه گفته شد كل آمار اروپا دركشته هاى سوانح جاده اى از ايران كمتر است.

سرعت ريلى دليل گرايش به جاده هاــد بخش ريلى ــاهده ش ــده مش همان طور كه در آمار هاى يادشــتن به بخش جاده اى داليل قوى و محكمى براى اولويت داشــال هاى اخير،اين بخش مهم و ــت، اما در س و هوايى را داراســفانه ــاى فراوانى را به خود ديده كه متاس پرمنفعت بى مهرى هــور هنوز هم به ــئوالن دلسوز كش با وجود تاكيدهاى مكرر مســت و بى توجهى به بخش ــده اس نقطه مطلوب خود نزديك نشــل جديد خطوط ــه دارد كه نس ــران در حالى ادام ــى در اي ريلــد مجامع مطرح ــه تصويب و تاكي ــت ب ريلى در دنيا سال هاس

ــل ــيده و در ايران هنوز هم نس بين المللى رســردم خدمات دهى ــه م ــى ب ــوط ريل اول خط

مى كنند.ــند استاندارد( ــال 2001 س در اين رابطه، در س STI (Interoperability Technical

ــط اتحاديه راه آهن هاي اروپا Standard توس

تنظيم گرديد، تا خطوط جديد با قابليت سرعت ) km/h 350براي پيش بيني استفاده متقابل براي ــورها) ساخته ــيرتمامي كش قطارهاي سريع الس

شود.ــان مى دهد كه حمل ونقل ــه ساده نش اين مقايس

ــاله، ديگر با ــوده و قدمت80 س ريلى در ايران با وجود خطوط فرسامكانات كنونى، پاسخگوى نياز عموم نيست چرا كه سيستم قديمى ــتانداردهاى امروز جهان باعث شده تا و تجهيزات غيرهمگون با اســرعت بخش ريلى در حداقل ممكن قرار داشته باشد و در بهترين س

حالت به 120 تا 160كيلومتر محدود شود.اين موضوع مبين آن است كه يكى از داليل گرايش عمومى مردم ــير ــا و عدم رضايت عمومى از زمان س به جاده ها همين كمبوده

حمل ونقل ريلى در ايران بوده است.ــال حمل ونقل ريلى ايران، بدون توجه به ــال هاى س چرا كه سپشتوانه و آينده خود تنها از داشته هاى محدود بهره بردارى نموده ــرعت و ــعه خطوط و بهره گير از خطوط پرس ــت و براى توس اس

تكنولوژى جديد تفكرى نداشته است.

عددها سخن مى گويند ــير ــافري مس ــو مس ــداد لكوموتي ــرآورد تع بــد كه ــان مى ده ــال 1388 نش ــان در س خراســر كيلومتر ــد نف ــافر،50 درص ــد مس 40 درصــده در ــال آين ــو در س ــد لكوموتي و60 درصــد بود. ــهد مورد نياز خواه ــير تهران-مش مســور انجام ــه در راه آهن كش ــنجى ك ــن نيازس ايــط در اين ــه فق ــان مى دهد ك ــت نش ــده اس شــافر بين ــير، براي جابه جايي 13ميليون مس مســا 2 لكوموتيو ــهد روزانه 66 قطار ب تهران–مش

بررسى سرانه سرمايه گذاري در ناوگان هوايي نيز (در ايران) نشان مى دهد كه اين بخش، با وجود تحريم ها و مشكالت موجود براى سرمايه گذارى 4 برابر ناوگان ريلى برقي سريع سرمايه گذارى داشته است

حمل ونقل ريلى در ايران با وجود خطوط

فرسوده و قدمت80 ساله، ديگر با امكانات

كنونى، پاسخگوى نياز عموم نيست

3233

1387 / مهر 1387


ديزلي و جمعا 132 لكوموتيو در سرويس نياز است.ــوخت مصرفى اين بخش را تخمينى حدودى بزنيم حال اگر ســويم كه هر قطار با 2 لكوموتيو و 11 سالن با ظرفيت متوجه مى شحدود 500 نفردر سير روزانه 7000 ليتر سوخت مصرف مي كند.

(با سرانه 14 ليتر، جمعا 182 ميليون ليتر سوخت است).ــافر (بدون احتساب ــوخت، براي 13 ميليون مس اين مصرف ســنت ــا فرض هر ليتر گازوئيل 50 س حمل بار) 91 ميليون دالر-بــط واگن و ضريب اشغال -خواهد بود كه با كاهش ظرفيت متوس

اين عدد افزايش مي يابد.ــت كه هم اكنون قيمت هر ليتر گازوئيل اين محاسبه در حالى اسبه قيمت فوب خليج فارس حدود يك دالر است كه اگر با اين رقم

ــا نرخ آزاد و ــوخت مصرفى گازوئيل ب قيمت ســود. اين واقعى، حدود يك دالر در نظر گرفته ش

ميزان مصرف به 182 ميليون دالر خواهد رسيد.

هزينه سوخت قطار برقى يك ششم ديزلىــه مصرفى در بخش ريلى و حال اگر اين مقايســود درمي يابيم كه ــى انجام ش خطوط ريلى برقــيار نازل ترى قرار دارد كه باز اعداد در سطح بسهم نشان دهنده زيان اكنون كشور در بخش ريلى

است.

ــان مى دهد كه هزينه برق براي جابه جايي بررسى هاى اجمالى نش13 ميليون مسافر در روش قطارهاى برقى (با تعرفه صنعتي) ساالنه ــوخت را در پى دارد و حتى اگر اين قيمت 5 ميليارد تومان هزينه سبدون يارانه در نظر گرفته شود 26 ميليارد تومان هزينه سوخت را به بخش حمل ونقل تحميل خواهد كرد كه به هيچ وجه قابل مقايسه با رقم 182 ميليون دالر در بخش قطارهاى ديزلى نيست. زيرا تفاوت 156ميليون دالرى در مسير اصلى ريلى كشور خود توجيه برقى كردن

خطوط ريلى و صرفه جويى در كشور را مويد خواهد بود.

شعار توسعه ريلى بدون اعتباربر اساس آمارها و بررسى عملكرد بخش هاى سه گانه حمل ونقل ــا روند كنونى ــافرى در ايران درمى يابيم كه ب مســعه حمل ونقل كه بخش هوايى فضايى براى توســعه زيربنايى ندارد، رقابت ميان حمل ونقل توســى بى تفاوت به ــى كورس ــاده اى و بخش ريل ج

يكديگر را رقم زده است.ــترى را ــف بيش ــى تاس ــوع زمان ــن موض ايــى با كمبود ــم: بخش ريل ــزد كه بداني برمى انگيــت ــرايط كنونى كه مقرر اس اعتبار (حتى در شــرعت ــارات دو برابرى را تجربه كند) و س اعتبــاالنه كمتر از 400 كيلومتر در كشور ــعه س توســك متقاضى ــرعت اندك خطوط، تنها به ي و س

ــد كنونى و ــت و با تداوم رون ــخگو اس از 3 خواهان بليت پاســور راه به جايى نخواهد برد. زيرا كم اعتبارى در حمل ونقل كشتوسعه اندك با رشد روزافزون تقاضا و افزايش جمعيت و تغيير ــهرها و استان ها) رويه زندگى عمومى (جمعيت روز و شب شــد غفلت بودجه اى بخش ريلى هماهنگ نيست و به نظر مى رس

ــد. ــته باش ــور همچنان ادامه داش كشــن منابع مالى ــاى پرتعداد بدون تامي چرا كه تعريف پروژه هــا تزريق قطره ــمار طرح ها ب ــاز و كلنگ زنى هاى بى ش مورد نيــور وعدم تامين خواست عمومى چكانى اعتبار تنها زيان به كشــت مقامات راه و ــت. از همين رو، مى بايس را در پى داشته اســد از پروژه هاى ــد بگويند و بع ــدا از منابع مالى جدي ترابرى ابت

جديد.

تصويب اعتبار هنوز در اما و اگرــوخت و ــت مصرف س ــه مديري تصويب اليحاختصاص بخشى از صرفه جويى مصرف سوخت به توسعه حمل ونقل ريلى مصوبه اى است كه طى سال گذشته در مجلس شوراى اسالمى نهايى شد ــال 6 هزار ميليارد تومان به و مقرر شد تا طى امستوسعه بخش ريلى و آزادراه هاى كشور اختصاص

يابد.ــه براى بخش ــت كه اين مصوب اين در حالى اس

ــت و تخصيص اعتبار ــود را نيز جدى نگرف ريلى مصوبه هاى خمقرر را براى بخش ريلى به ارمغان نياورد و اما و اگر هاى بسيارى ــود اختصاص بودجه گفته شده بيشتر را فراهم كرد تا نشان داده ش

به شعارى زيبا نزديك بوده است.ــئوالن ــور و محدوديت هاى مس ــارى كش ــود منابع اعتب كمبــت كه چرا ــئوال مطرح اس ــل تامل، اما اين س در جاى خود قابــئوالن و نمايندگان مجلس همواره از روند مناسب و وجود مســار ترديدهايى ــل دچ ــد اما در عم ــخن مى گوين اعتبار الزم س

هستند؟

خواسته به حق مجريانــن بودجه ــاص اي ــب و اختص ــد تصوي هرچنــت اما مسئوالن و گام ارزشمند و بلندى بوده اســه اين اقدام ــرم خوبي مى دانند ك نمايندگان محتــد كه هنوز ــت و به نظر مى آي هم كافى نبوده اســترى براى جبران كمبودهاى الزم هم اعتبار بيش

ضرورى است.ــوى ديگر برنامه ريزى براى كسب اعتبار از سبيشتر از محل صرفه جويى هاى مصرف سوخت ــت كه مجريان و مسئوالن اجرايى خواسته اى اسبخش ريلى به حق خواهان آن هستند و مى بايست

امسال به واقع محقق شود.

با روند كنونى توسعه حمل ونقل كه بخش هوايى فضايى براى توسعه زيربنايى ندارد، رقابت ميان حمل ونقل جاده اى و بخش ريلى كورسى بى تفاوت به يكديگر را رقم زده است

كمبود منابع اعتبارى كشور و محدوديت هاى

مسئوالن در جاى خود قابل تامل، اما اين سئوال

مطرح است كه چرا مسئوالن و نمايندگان

مجلس همواره از روند مناسب و وجود اعتبار الزم

سخن مى گويند اما در عمل دچار

ترديدهايى هستند

همكار سابق، دشمن جنگجو اجراي طرح راه آهن غرب بعد از پيروزي ــالمي با تحميل جنگ و حمله انقالب اســوري كه يك طرف اين طرح از سوي كشــد تا پس از ريلي بود، درعمل متوقف شــي به پايان جنگ نيز كم كم رنگ فراموش

خود بگيرد. اين توقف كم و بيش تا پنج دوره مجلس ــت تا مجمع ــالمي ادامه داش ــوراي اس شنمايندگان استان كرمانشاه در مجلس ششم تصميم گرفتند براي اجرايي شدن اين پروژه ــه مجلس ارائه ــده طرحي را ب فراموش شدهند و با تصويب اين طرح توسط مجلس شوراي اسالمي دوباره جرقه هاي اميد براي به اجرا درآمدن اين طرح ملي زده شد. در آن طرح تصويب شده قرار شد در يك پروسه پنج ساله فاز اول يعني از اراك تا كرمانشاه به بهره برداري برسد و در نهايت از طريق مرز ــروي خطوط ريلي ايران را به كشور خســاي مديترانه متصل ــراق و از آنجا تا دري عكنيم. اما متاسفانه اكنون مجلس هشتم هم ــم تالش هاي ــه كار كرده و علي رغ آغاز بانجام شده اين پروژه به هيچ نقطه مطلوبي

نزديك هم نشده است.

عراق به 12 كيلومتري مرز رسيد

ــرز غرب ــوي م ــوي ديگر از آن س از ســا وجود ــد كه عراق ب ــور خبر مي رس كش

ــكالت عديده اي كه از زمان حكومت مشــگ كويت ــدوم و جن ــين مع صدام حســه آمريكا و ــه از حمل ــا مصيبت هايي ك تــرح مذبور ــدند ط متعهدانش متحمل شــروي به اتمام را تا 12 كيلومتري مرز خســرفت ــانده اند و با توجه به كندي پيش رسپروژه در ايران به نظر مي رسد چندين سال براي ساخت اين 12 كيلومتر تا نقطه مورد

تفاهم در كشور فرصت دارند.ــروي فرصت بسيار بازگشايي مرز خســت محركي شود مغتنمي بود كه مي توانسبراي سرعت بخشي به اين پروژه، اما تمام مسئوالن، چه مجريان و چه ناظران همگي عامل اين فرصت از دست رفته را همچنان

نبود اعتبار مي دانند.

يك سوال و دو وزيرــدگان مجلس ــوص ،نماين ــن خص در ايشوراي اسالمي دو وزير اخير راه و ترابري ــه مجلس ــن پروژه ب ــوص اي را در خصــايد گره اي از اين كالف ــانده اند تا ش كشسردرگم باز كنند، اما پاسخ هاي دو وزير به سواالت نمايندگان نيز در نوع خود حاوي

نكات جالبي بود.ــه، نماينده ــماعيل فالحت پيش اس

ــالم آباد غرب، در مردم اسطرح سوال از رحمتي

ــابق) و (وزير س

ــش محوري را ــر فعلي) نق بهبهاني (وزيــوان يكي از ــت؛ وي كه به عن ايفا كرده اســدان بي توجهي به، طرح جدي ترين منتقراه آهن غرب از او نام مي برند، هيچ گاه از پاسخ هاي مطرح شده وزراي سابق و فعلي راه و ترابري قانع نشده است. اين نماينده ــال هاي مختلف از وزراي مجلس طي ســت: «چرا به اين طرح ملي راه پرسيده استوجهي نمي شود؟» و هربار با پاسخ هايي مواجه شده است كه به اعتقاد خودش قانع

كننده نبوده است.وي معتقد است بسياري از فرصت هاي ــي ما در عراق به تجاري، فرهنگي و سياســل خطوط مواصالتي در خاطر عدم تكمي

حال از بين رفتن است.ــابق راه ــن رابطه، رحمتي، وزير س در ايــال پيش در صحن علني و ترابرى چند سمجلس شوراي اسالمي يك وعده مشروط داد: «ما مي توانيم فاز اول اره آهن غرب را

به شرط تامين اعتبارات مورد نياز تا پايان برنامه چهارم

تكميل كنيم.»

راه آهن غرب حرف تازه اى ندارد

انتظار 80 ساله ايرانى ها براى قطار كربال

سال 1308- تهران: زمزمه هايي مبني بر اتصال ايران و عراق از طريق ريل در دربار اولين شاه پهلوي به گوش رسيد ... سال 1355: بعد از ايستادن 47 ساله زمان، در سال هاي پاياني حكومت آخرين شاه پهلوي موافقتنامه اي ميان عراق و ايران براي به ثمررسيدن روياي سال 1308 بسته شد، موافقتنامه اي كه به نام خط ريلي تهران- بغداد معروف شد. در مطالعات انجام شده سال 55 نكات قابل توجهي به چشم خورد: طى آن مطالعات با جمالتى جديد "كرمانشاه" به عنوان پايتخت جديد غرب كشور بدين شرح نام برده شد: «كرمانشاه به عنوان پايتخت

جديد غرب كشور از لحاظ ساخت دادن به اين بخش از سرزمين ايران و به دليل دور افتادگي اش از دامنه نفوذ تهران و موقعيت جغرافيايي بسيار مساعد در چهارراه محورهاي خوزستان- آذربايجان و تهران- بغداد از اهميتي

استثنايي بر خوردار است.» اين مقدمه، مرورى بر تاريخ 8 دهه طرح ريلى بزرگ كشور در غرب است كه باعث شده تا مردم كرمانشاه بعد از

79 سال از جرقه اين طرح نتوانند صداي سوت قطار را در استان كرمانشاه بشنوند.

مهدي زاهديمهدي زاهدي

ــخ به ــي نيز چندي پيش در پاس و بهبهانــوال نمايندگان خانه ملت بدون همين سشرط و شروط گفت: «من وزارتخانه را با

700 ميليارد تومان بدهي تحويل گرفتم!»اما دو وزير به فاصله چند سال ، يك نقطه كامًال مشترك را هم در اظهاراتشان در برابر نمايندگان مردم به طور صريح تاكيد كردند: «پروژه راه آهن غرب از اولويت هاي مهم

وزارت راه است!»فالحت پيشه اما در روز سوال از رحمتي به كوتاهي ها و ضعف مديريت وزارت راه در اجراي قانون برنامه چهارم براي تكميل ــور اشاره كرد و پروژه راه آهن غرب كشــت قانون برنامه چهارم گفت: اگر قرار اســال صد ميليارد تومان اجرا شود بايد هر سبه اين طرح ريلي اختصاص داده شود. اما اين در حالي است كه به اعتقاد وزير قانون ــود ولي در سال برنامه چهارم اجرا مي شاول برنامه 12 ميليارد تومان و هم اكنون 20

ميليارد تومان پيش بيني شده است.رحمتي اما آن روز چشم اميدش به متمم

بودجه بود كه محقق شد.ــه همچنين در روز سوال از فالحت پيشبهبهاني از 6 هزار ميليارد تومان بودجه اي ــوخت كه قرار بود از محل صرفه جويي ســخن ــار وزارت راه قرار بگيرد، س در اختيــه آن 6 هزار ــا بهبهاني اعالم اينك گفت. امــان به ــارد توم ميلي

كمتر از 1400 ميليارد رسيد گله كرد.ــش افزايش ــن دفاع ــي در آخري رحمتــراي انجام ــارات را ب ــد درصدي اعتب چنــت و بهبهاني نيز از اين پروژه كافي ندانسنمايندگان خواست؛ امتحانش را در دوره كوتاه وزارتش پس بدهد و سپس به او نمره ــه در دو دهند، اما جمله آخر فالحت پيشمجلس هفتم و هشتم اين بود: چيز جديدي

در صحبت هاي شما وجود نداشت.

حركت در مسير فرودگاه امام و آزادراه شمالــه پروژه هاي ــاس اين گزارش، اگرچ براســابقه هايي كمتر ــي در وزارت راه با س مهمــود دارند اما ــتر از راه آهن غرب وج و بيشــير ــروژه راه آهن غرب -در مس حركت پــد فرودگاه امام پروژه هاي تاخير داري ماننــد تا ــل در بهره برداري اش باعث ش كه تعلــيه خليج ــورهاي حاش فرودگاه هاي كشــه» را از اين طرح فارس عنوان»هاب منطقــد آورده ــب را پدي ــابهتى غري بربايند مشــباهت اين پروژه ــت. در سوى ديگر ش اسبه پروژه معروف آزاد راه تهران- شمال نيز ــت. پروژه اى كه اهميت انكار ناشدنى اســدن تعداد ــا كشته ش ــودش- حداقل ب نبــان در جاده هاي قديمي ــادي از هموطن زيشمال ملموس شده است، اما با تاسف بايد ــير ــه راه آهن غرب هم در مس اعالم كرد كالگوبرداري غلطي است كه نه تنها راه هاي توسعه را هموار نمي كند بلكه بر ناهمواري ها

در وزارت راه مي افزايد.

فاصله آرزوهاى بلندپروازانه تا غفلت

اين طرح اكنون ديگر نه روياي بلندپروازانه اولين شاه در سال 1308 است و نه طرحي براي سردادن شعار در تريبون هاي مختلف، ــه ما پروژه اي طرح راه آهن غرب در زمانــور به افزايش ترانزيت است كه با نياز كشــتقيم پيدا ــافر ارتباط مس و جابه جايي مســاخت اين ــت. چرا كه روزى س كرده اســده ــروژه كارى بزرگ و مهم تلقى مى ش پاست اما امروز تنها موضوعى بايدى براى ــت كه ديگر در ساخت آن شك كشور اســت و ترديدى وجود ندارد. از همين روســود ــي» مطرح مي ش ــاز مل ــث «ني كه بحــام بخش هاي ــت كه بايد تم و بديهي اســئول، همه تالش هاي خود را براي به مسبار نشستن چنين افتخاري بسيج كنند. چرا كه هم اكنون اتصال اين مسر ريلى به شبكه ــر نقش آفرينى در ــور عالوه ب راه آهن كشحوزه هاى مختلف ،نقشى معنوى نيز پيدا كرده و براى زوار عتبات عاليت و كربالى معال كه از شهرهاى مختلف قصد رساندن ــراق را دارند اهميت خود به مرز ايران و ع

ويژه اى دارد.ــير به ــى در ادامه نيز اتصال اين مس حتــاندن قطار ايرانى خط ريلى عراق و رســاله به كربال عينيت يافتن روئياى 80 ســت كه اميد است از سوى مردم ايران اســور جدى تر گرفته ــئوالن امروز كش مسشود. از همين رو، به خاطر داشته باشيم كه تعلل در ساخت راه آهن غرب بدون ــوزي ديگري است كه ــك فرصت س شــام را در بخش ــرودگاه ام ــت ف سرنوشــه گرفتار ــد زد؛ مباد ك ريلى رقم خواه

ــويم. چنين عقب ماندگي هايي ش

1387 / مهر 1387


3435

3637

1387 / مهر 1387


پرهيز از فرصت سوزى"در سال هاى پس از انقالب و به ويژه در10 ــور ــال اخير اجراى طرح هاى ريلى كش ســت اما با اين وجود سرعت خوبى گرفته اسبايد در اين زمينه با دقت و سرعت بيشترى به پيش رفت چرا كه اگر نگوييم شبكه ريلى براى كشور ما جزو واجبات است حتما بايد گفت جزو ضروريات قطعى كشور است و

بايد به آن توجه ويژه شود."اين سخنان را محمود احمدى نژاد، رئيس ــعه ــورى در خصوص اهميت توس جمهشبكه ريلى كشور عنوان كرد. همچنين وى به تصويب اليحه دولت در مجلس شوراى اسالمى در خصوص حمل ونقل ريلى اشاره ــاس اصل اليحه 6 كرد و گفت: "بايد براســراى حمل ونقل ريلى در نظر ميليارد ريال بگرفته مى شد كه به يك چهارم تقليل يافت اما همين مقدار براى سال اول قابل توجه است

و بايد قدر آن را دانست."ــر پرهيز از ــورى همچنين ب رئيس جمهفرصت سوزى در اين خصوص تاكيد كرد ــال و هر سال ــت: "بايد 10 س و اظهار داشــزار و 200 كيلومتر راه آهن در بين هزار تا هــود تا همه شهرهاى باالى كشور ساخته ش100 هزار نفر جمعيت كشور به شبكه ريلى

متصل شوند به همين علت به هيچ وجه نبايد فرصت را از دست داد."

راه آهن 80 ساله و 8500 كيلومتر مسير ريلى

ــل به ويژه بخش اهميت نقش5 حمل ونقــروزه ديگر ــور ام ريلى آن در اقتصاد كشــت. اگر در ــكار و واضح اس بر همگان آشــن اهميت ــته براى تعيي ــال هاى گذش سجايگاه اين بخش در اقتصاد ملى و سهمى ــى از اقتصاد متكى بر كه مى تواند در رهايــاز به ذكر آمار درآمدهاى نفتى ايفا كند نيو ارقام بود، امروز ديگر حتى نياز به آن هم

نيست.حمل ونقل به مفهوم امروزين، كه از آن به عنوان يك صنعت و حلقه ارتباط بين صنايع ــان توليدكنندگان كاالها و و نيز پل پيوند ميخدمات و مصرف كنندگان آن ياد مى شود، ــيارى در ايجاد فرصت هاى شغلى نقش بس

جديد و افزايش درآمد ملى كشور دارد. ــن را يكى از ــاد راه آه ــوان ايج ــايد بت شــى در دنيا سخت ترين پروسه هاى مهندسدانست. وجود طرح هاى متعدد مطالعاتى، تصويب هاى اوليه طرح و در نهايت دريافت ــطوح ــى در عالى ترين س ــات نهاي مصوب

تصميم گيرى، تنها بخشى از كار ايجاد "راه آهن" است.

ــاده ــراى اين تصميم نيز چندان س اما اجــير، تهيه خط آهن، نيست. آماده سازى مســش مداوم ــل و پل، آزماي ــاد ده ها تون ايجــد برابر طبيعت ــازه ها براى آن كه بتوانن ســا مرطوب ــتانى ي ــق كويرى، كوهس مناطمقاومت كنند از مشكالت اين كار است و البته انجام اين اقدامات هزاران ميليارد ريال ــايد وجود همين ــر دارد. ش هزينه نيز در بپروسه سخت سبب شده تا در قريب به 80 سال كه از عمر راه آهن در كشور مى گذرد، تنها 8500 كيلومتر راه آهن در كشور ايجاد

شود.تا پيش از پيروزى انقالب نزديك به 3200 ــد كه ــور ايجاد ش كيلومتر خط آهن در كشــت از 8674 كيلومتر ــار امروز حكاي اين آمــور دارد با اين حال ــبكه ريلى كش طول شــيدن به اهداف برنامه چهارم توسعه و تا رسچشم انداز بيست ساله فاصله زيادى وجود دارد، اهدافى كه قرار است بر مبناى آن طول خطوط ريلى كشور از8 هزار كيلومتر فعلى

به 28 هزار كيلومتر برسد.ــمى حكايت از آن دارد كه به آمارهاى رســور، ميزان ازاى هر كيلومتر مربع خاك كش

تكاليف بخش ريلى در برنامه توسعه كشور نانوشته مانده است

ريتم كند ريلى در آهنگ برنامه چهارم توسعه

مزاياى حمل ونقل ريلى در مقايسه با روش هاى ديگر حمل ونقل موجب شده است كه امروزه بسيارى از دولت ها و كشورها نسبت به توسعه اين بخش توجه خاص داشته باشند و براى توسعه آن برنامه ريزى كنند. در كشور ما، حمل ونقل ريلى با مشكالت بسيارى مواجه است و درست به علت همين مشكالت هم بوده است كه اين بخش نتوانسته، سهم خود را در حمل ونقل بار و مسافر به اندازه قابل توجه ارتقا دهد. زيرا با وجود برنامه هاى مدون و تاكيد بر توسعه بيش از گذشته

شبكه ريلى كشور، هم اكنون شاهد حركت كند و ضعيف برنامه هاى تعيين شده در اين خصوص هستيم.

تحرك جدى در تمام بدنه هاى مديريتى و زيربنايى دولت نياز امروز بخش حمل ونقل ريلى است

محسن تهورىمحسن تهورى

تراكم خط آهن تنها 4/5 متر است.

وعده اى كه اجرا نشدــاخت و ــين تهرانى، معاون س به گفته حســعه راه آهن فرودگاه ها و بنادر كشور، توسميانگين نرخ تراكم خط آهن در كشورهاى عضو اكو 10/5 متر است. همچنين نرخ تراكم در هندوستان به ازاى متر در هر كيلومتر مربع 19/2، پاكستان 9/8، تركيه 11/2، ژاپن 53،

فرانسه 54، ايتاليا 55، آلمان 100 و ... است.ــم دولتى ها را ــى ه ــار خيل ــا اين آم گويــت چرا كه مسئوالن شگفت زده نكرده اســن موضوع ــا اي ــرى باره وزارت راه و ترابــه حركتى ــا اينكه چ ــد ام ــالم كرده ان را اع

ــريع در پيشرفت براى تسريل گذارى راه آهن در كشور ــت، رجوع به انجام شده اســعه اى اين ــاى توس طرح هبخش مهم زيربنايى كشور، خود گواه بر كندى پيشرفت

در اين بخش است.توسعه خطوط ريلى در هر كشورى به موازات توسعه ساير راه هاى ارتباطى نقش ــور مهمى در اقتصاد آن كش

ايفا مى كند. بر اساس آمار بانك جهانى، ميزان مصرف ــزار تن بار ــوخت راه آهن براى حمل ه سافزون بر 6/777 ليتر و در حمل ونقل جاده اى

شاخص مزبور برابر 33 ليتر است.ــدود 13 برابر كل ــاالنه بنزين ح يارانه ســازى حمل ونقل ريلى بودجه توسعه و بهســت اين در حالى است كه در ايران كشور اســاير بخش هاى ــز همانند س ــش ني اين بخزيربنايى حوزه راه توسعه الك پشتى داشته

است. اگرچه مسئوالن اين حوزه در دولت هاى پيشين و حتى در دولت كنونى، توسعه شبكه ــاى كارى خود عنوان ريلى را از اولويت هكرده اند، اما آمارهاى ــعه اين ــد و توس رشمحكمى گواه بخش ــد ــه بگويي ــت ك استوسعه خطوط راه آهن ــران عقب مانده در اي

است.در كنار توسعه خطوط ــرى به كارگي ــيوه شاين وسيله نيز توسعه چندانى نداشته است به

طورى كه با وجود تاكيد چهار برنامه توسعه اى كشور بر نقش مهم راه آهن در حمل ونقل بار ــهم جابه جايى مسافر با و مسافر همچنان ســهم بار 12 درصد از كل راه آهن 8 درصد و س

حمل ونقل كشور را در بر دارد.ــاس برنامه هاى ــو دولت بر اس از يك ســش مصرف ــعار كاه ــعه اى خود ش توســوى ديگر بسيارى انرژى را سر داده و از ساز پروژه هاى توسعه اى اين بخش نيمه تمام ــت به طورى كه با توجه به وسعت مانده اســتراتژيك آن خطوط ــور و موقعيت اس كشــايه گاه تا لب مرز راه آهن كشورهاى همس

ايران رسيده است. هم اكنون از 30 استان كشور هنوز نيمى از ــبكه ريلى متصل نيست و مراكز استان به شبسيارى از طرح هاى اين بخش در حد پروژه ــيده باقى مانده و هرگز به مرحله عمل نرس

است.

عملكرد بخش ريلى كشور طى سه سال اخيردر خصوص عملكرد وزارت راه و ترابرى در خصوص ساخت زيربناهاى شبكه ريلى ــار، معاون وزير كشور مهندس صادق افشــركت ساخت راه و ترابرى و مديرعامل ش

آمارهاى رسمى حكايت از آن دارد

كه به ازاى هر كيلومتر مربع خاك كشور،

ميزان تراكم خط آهن تنها 4/5 متر است

3839

1387 / مهر 1387


ــور ــعه زيربناهاى حمل ونقل كش و توســاخت زيربناهاى حمل ونقل مى گويد: سريلى كه از وظايف شركت ساخت است در حال حاضر شبكه ريلى كشور حدود 8600 ــت بدون احتساب كيلومتر خطر اصلى اســه كارخانه ها و ــوط ب ــى مرب خطوط فرعمبادى بار، نيمى از راه آهن موجود نيز بعد از انقالب كه كريدورهاى مهمى بوده، احداث ــت كه كاربرد ترانزيت داشته و يا ــده اس شدر حمل ونقل داخلى موثر بوده است. وى اضافه مى كند: اتصال بندر شهيد رجايى و بندرعباس به شبكه ريلى و اتصال سرخس به مشهد و به بافق از جمله اين پروژه ها بوده ــت و در مجموع، در حال حاضر 3200 اسكيلومتر راه آهن را در دست احداث داريم.

خودكفايى در ساختــى حمل ونقل ريلى ــاى اصل يكى از مزايــت. ــوخت اس صرفه جويى در مصرف سكشور ما به خاطر گستردگى وسعت اصوال حمل ونقل ريلى براى جابه جايى ما موجه ــترده به ــن بخش نياز گس خواهد بود و ايتوسعه دارد. در اين راستا 3200 كيلومتر راه

آهن در دست احداث است.در راستاى اهداف برنامه چهارم توسعه، محورهايى به عنوان هدف در شبكه ريلى ــت از جمله اين محورها، معرفى شده اس

اتصال مركز استان هاى كشور است. حدود نيمى از استان ها به شبكه ريلى متصل

نيستند. تكميل كريدورهاى شمال و جنوب و شرق به غرب به عنوان يك هدف تعريف شده است و تكميل و احداث شبكه هايى كه كاربرد گردشگرى در كشور دارد به صورت ــير جزو اهداف قطارهاى برقى و سريع الســت. در مجموع 7000 ــده اس برشمرده شــت مطالعه داريم و كيلومتر راه آهن در دســه خودكفايى ــداث راه آهن ب در زمينه احــت يافته ايم. در پروژه هاى ريلى نسبى دسمحورهاى مهمى را در دست ساخت داريم ــرق به غرب اتصال ما با در تكميل پروژه شخط آهن پاكستان و از سمت تركيه به شبكه

ريلى اروپا متصل هستيم.

مرورى بر پيوست هاى قانونىصادق افشار در بخش ديگرى از گفته هاى خود در خصوص توسعه زيرساخت هاى ــل و احداث راه ريلى ادامه مى دهد: تكميــت – انزلى را در دست آهن قزوين – رشــال انزلى و ــالوه بر اتص ــم كه ع اجرا دارياستان گيالن به شبكه ريلى در واقع با ادامه آن به سمت آستارا شبكه ريلى به جمهورى آذربايجان متصل مى شود و ترانزيت شمال ــل مى كند. ــن راه آهن تكمي ــوب اي به جنعمليات اجرايى راه آهن اصفهان به شيراز نيز به سرعت در دست انجام است و پيمانكاران ايرانى با قوت در حال ريل گذارى اين مسير هستند. وى مى افزايد: راه آهن غرب كشور از اراك به كرمانشاه و تا مرز خسروى جزو

راه آهن هاى مهمى است كه در دست اجرا ــش استان هاى غربى است و عالوه بر پوشــور امكان ترانزيت كاال به كشورهاى كشهمسايه در مسير شرق به غرب و بالعكس ــود: اتصال فراهم مى كند. وى يادآور مى شراه آهن بصره به خرمشهر را در دست اجرا داريم. با توجه به تغيير در عراق و گسترش ــن راه آهن در روابط اقتصادى دو طرف اياولويت قرار دارد و راه آهن خواف به هرات كه شبكه ريلى را به افغانستان متصل مى كند،

در دست اجرا است. ــاخت و توسعه ــركت س مدير عامل شــور تصريح مى كند: در زيربناهاى كل كشــا هدف ديگرى را در كنار اين راه آهن ها، مساخت شبكه ريلى كشور تعقيب مى كنيم و آن استفاده از راه آهن برقى با سرعت باالست ــوص ــاى خص ــوص در كريدوره بخصمسافرى كه به عنوان يك ضرورت مطرح ــير تهران- قم- ــت. راه آهن سريع الس اســى از پروژه هاى قطار اصفهان به عنوان يكسريع السير است. همچنين راه آهن تهران-ــافر بااليى دارد جزو مشهد كه تقاضاى مســير قرار دارد و اين راه پروژه هاى سريع السآهن به صورت مشاركتى در پيوست قانون قرار دارد. وى خاطر نشان مى كند: راه آهن ــت ــنندج كه در دس ــران – همدان – س تهاحداث است استان هاى غربى را به يكديگر متصل مى كند. راه آهن ميانه – تبريز كه در واقع مسير حركت را كوتاه مى كند و اين راه

آهن به صورت دو خطه در حال اجراست كه در راستاى ترانزيت شرق به غرب و رفع

نيازهاى داخلى است.

مطالعه 12 هزار كيلومتر خط ريلىو ساخت شركت مديرعامل بر عالوه كشور، حمل ونقل زيربناهاى توسعه حسن زيارى، معاون وزير راه و ترابرى و مديرعامل راه آهن جمهورى اسالمى ايران نيز مى گويد: راه آهن كشور با دارابودن 8674 كيلومتر خطوط ريلى، 634 دستگاه لكوموتيو، 21 هزار و 406 واگن بارى و هزار و 65 واگن مسافرى و همچنين ساير تجهيزات و امكانات مورد نياز سير سريع و امن محموله ها، توان قابل مالحظه اى را در

حمل بار و مسافر فراهم كرده است.ــته بار ــال گذش وى اضافه مى كند: در سحمل شده توسط راه آهن ايران 32 ميليون ــش از 5 ميليون تن بوده كه از اين مقدار بيــهم بارهاى ترانزيتى است و ناوگان تن سمسافرى راه آهن هم 25 ميليون نفر مسافر را در سطح كشور جابه جا كردند. پيش بينى مى شود با رشد ساالنه 12 درصدى، حمل

بار تا سال 2010 به 53 ميليون تن بالغ شود.وى سپس تصريح مى كند: راه آهن ايران

ــر خطوط ريلى در هم اكنون 3300 كيلومتدست ساخت و حدود 12 هزار كيلومتر نيز

در دست مطالعه دارد.

آهنگ كند توسعه ريلى مى دهد نشان يادشده گفته هاى بررسى كه، هم اكنون تعداد زيادى طرح توسعه اى شبكه راه آهن در كشور به ثبت رسيده كه در همگى اين طرح ها، مطالعات پژوهشى انجام شده است. اين طرح ها از مرحله پژوهشى تا مراحل ريل گذارى پيشرفت كرده اند و بر اين اساس مى توان گفت، پيشرفت كامل طرح هاى توسعه اى راه آهن

در كشور از صفر تا 70 درصد است.ــاس ــان اين پروژه ها بر اس هدف طراحــارم، اتصال ــدت برنامه چه اهداف بلندمــرقى آسيا و شبه قاره كشورهاى جنوب شــورهاى قفقاز، تركيه و اروپاى هند به كشــتارا، جلفا و ــرقى از طريق مرزهاى آس شــت. بخش ديگرى از اين كريدور رازى اسقرار است ايران را به جمهورى آذربايجان و روسيه در غرب درياى خزر متصل كند تا با خط راه آهن قزوين-رشت-بندرانزلى و در ادامه تا آستارا ،كريدور شمال – جنوب تكميل شود. پروژه نيمه تمام بعدى از مسير اراك – همدان – كرمانشاه – خسروى قرار

است به عراق متصل شده و كريدور شرق به غرب را تا آب هاى درياى مديترانه گسترش ــعه اين خطوط برنامه هاى دهد. بجز توسبلندمدت ديگرى هم تعبيه شده است. طرح ــى از طريق ــت خطوط ريل افزايش ظرفيشبكه ريلى به ميزان 3300 كيلومتر، توسعه شبكه برقى به ميزان 400 كيلومتر، بهسازى و بازسازى خطوط موجود و نوسازى ناوگان نيز از جمله طرح هاى نيمه تمام اين بخش است كه بر اساس اعالم مسئوالن، همه اين ــان و منابع مالى طرح ها نيازمند صرف زم

مناسب در كنار مديريت در پروژه است.

برنامه چهارم و تكاليف نانوشته اين در حالى است كه با گذشت 4 سال از برخى عمال توسعه چهارم برنامه از پروژه هاى يادشده در مرحله صفر شروع عمليات قرار دارند و بعضا در چانه زنى براى اختصاص منابع سرگردان هستند و اگر روند فعلى ادامه يابد، دستيابى به اهداف بلند برنامه چهارم در بخش توسعه خطوط

ريلى به بن بست خواهد رسيد.ــان نبود اعتبارات كافى را دليل كارشناســى پروژه ها عنوان كندبودن عمليات اجرايمى كنند و معتقدند: متاسفانه سرمايه گذار خارجى وجود ندارد كه در بخش زيربنايى BOT ــس ــورت فاينان ــه ص ــن ب راه آهــرمايه گذارى كنند و پس از اتمام پروژه سسرمايه خود را از محل سود آن پس بگيرند، لذا عمليات زيربنايى راه آهن فقط به دولت و اعتبارات تخصيص يافته متكى است. از همين رو، به نظر مى رسد نگاه كالن دولت و تسريع درتدوين طرح جامع حمل ونقل موجب خواهد شد تا توسعه كالن طرح ها ــود. ــرا" مواجه ش ــزرگ "اج ــكل ب با مشهمچنين دستيابى به افق پيش بينى شده در ــاله يعنى توسعه سند چشم انداز بيست سشبكه ريلى به 28 هزار كيلومتر و ... بى شك نياز به تحرك جدى در تمام بدنه مديريتى ــه در غير اين ــت دارد. چ ــى دول و زيربنايــور همچنان صورت حمل ونقل ريلى كشاز توسعه ساير بخش هاى زيربنايى كشور ــير ــد و حركت در مس ــد مان عقب خواهــم انداز تنها در گرو حركت هماهنگ چش

ساير بخش هاى اقتصادى است.

حدود نيمى از استان ها به شبكه ريلى متصل نيستند.

تكميل كريدورهاى شمال و جنوب و شرق به غرب به عنوان يك هدف تعريف

شده است

4041

1387 / مهر 1387


بي ترديد صنعت حمل ونقل به عنوان يكي ــعه در تمام كشورهاي از شاخص هاي توســترش آن اهميت ــه گس ــداد و ب جهان قلمويژه اي داده مي شود. جايگاه اين بخش مهم ــف اقتصادي، ــعه بخش هاي مختل در توسصنعت و كشاورزي بر كسي پوشيده نيست. كاركرد صحيح اين بخش مي تواند در رشد ــاي اقتصادي ــهيل ارتباط با فعاليت ه و تسنقش بسزايي داشته باشد. به تعبير ديگر الزام توسعه يافتگي به اين معناست كه شكوفايي يك كشور به مجموعه اي از عوامل كه ارتباط ــده ــگ و صحيح بين آنها تعريف ش تنگاتنــتگي دارد و نقش حياتي صنعت باشد، بس

ــل و حلقه هاي حمل ونقــعه و ارتباطي آن در توسپيشبرد اهداف اقتصادي ــور نيز خارج از اين كش

شمول نمي تواند باشد.ــه ــا توج ــن رو، ب از ايــل انكار ــر غير قاب به تأثيحمل ونقل در شكوفايي ــورها بالطبع اقتصاد كشــك حمل ونقل بايد از يــرفته كه جوابگوي پيش

نيازها باشد بهره مند بود. با اين اوصاف به نظر ــتن صنعت حمل ونقل قوي و مي رسد داشقابل اعتماد مستلزم يك سلسله زير ساخت ها ــش در زمينه هاي و انجام مطالعات و پژوهــاس، شركت ــت. بر همين اس مختلف اســافري رجاء با يك نگاه ملي و قطارهاي مســود را جابه جايي و بين المللي مأموريت خارائه كليه خدمات مربوط به بخش مسافري ريلي از طريق خود يا ساير شركت ها مي داند ــافري ــود را افزايش ظرفيت مس و آرمان خريلي تا ايجاد تعادل عرضه و تقاضا و جلب رضايت مشتريان و توسعه خدمات در اقصا نقاط كشور با باالترين كيفيت ممكن قرار داده

است.ــد بع در ــن همچني بين المللي نيز اين شركت دستيابي به استانداردهاي ــي و قرارگرفتن در جهانــور ــي از10 كش بين يكــي را از اهداف ــر ريل برتــم اندازهاي برنامه و چشــعه اي خود مي داند. توســركت ــتا ش ــن راس در ايــت دارد تا رجاء مأموري

براي نيل به اهداف متعالي و چشم اندازهاي ــتگذاري، ــبت به سياس ــوب خود، نس مطلــاركت در ــرمايه گذاري، مش ــارت، س نظسرمايه، برون سپاري و اعطاي مجوز استفاده از عالمت تجاري رجاء در زمينه جابه جايي و خدمات دهي به مسافران ريلي اقدام كرده ــعه حمل ونقل ريلي در بازار خود و به توســاني و جلب رضايت بيش از و خدمات رس

پيش مشتريان بپردازد.

سياست هاي راهبردي در چهار محور

اهداف متعالي: ــتيابي تدريجي به استانداردهاي جهاني دسو دستيابي به يكي از ايمن ترين، سريع ترين و راحت ترين سيستم هاي حمل ونقل ريلي ــاري رجاء، ــان تج ــود نام و نش جهان، بهبــهم جابه جايي حمل ونقل ريلي افزايش ســعه مزيت هاي رقابتي، ايجاد و حفظ و توســان همچنين ــراي ذي نفع ــدار ب ارزش پايتبديل شدن تدريجي به سازمان سياستگذار ــهري و و متولي جا به جايي حومه اي، بين شبين المللي مسافران ريلي در كشور از اهداف ــعه، براي رسيدن به قله هاي بلند برنامه توس

پيشرفت و تعالي در نظر گرفته شده است.

ذي نفعان ومسافراندر بعد ذي نفعان و مسافران نيز مبتني بر سهم بازار مسافران، نتايج اقتصادي و مسئوليت هاي اجتماعي طرح ريزي شده است كه در بخش سهم بازار مسافران، تبديل شدن حمل ونقل ريلي به انتخاب اول مشتريان براي مسافرت، افزايش رضايتمندي و ماندگاري مسافران، ــش قابليت ــافران، افزاي افزايش تعداد مســطح ــات، افزايش س ــته خدم اطمينان بسپاسخگويي به مشتريان، افزايش سطح احترام و ارتباط با مشتريان و بهبود جنبه هاي زيبايي

بسته خدمات مورد نظر است.

فرآيندهاــراي ــدي ب ــاي كلي ــايي فرآينده شناســتراتژي ها ــازي خط مشي ها و اس جاري ســتري، ــري فرآيند ارتباط با مش با به كارگيــه خدمات، ــت كيفيت ارائ ــد مديري فرآينــنجش خدمات، ــاي ارزش و س فرآيندهــعه خدمات ــي و توس ــاي طراح فرآيندهجديد، فرآيندهاي مديريت سرمايه گذاري ــپاري برون س ــت مديري ــاي فرآينده و

هدف گذاري شده است.در بحث ارتباط با مشتري، هدف افزايش ــه نظام ــتيابي ب ــدي بازاريابي، دس توانمنــب مديريت عرضه و تقاضا، توسعه مناســنود كانال هاي فروش و ارتقاي گفت و شموثر با مشتريان، افزايش اثربخشي شيوه هاي اطالع رساني و تبليغات و بهبود مكانيزم هاي درك نيازهاي حال و آتي مشتريان است. در فرآيند مديريت كيفيت ارائه خدمات، هدف بهبود متوازن بسته خدمات رجاء، افزايش اثربخشي كيفيت ارائه و تحويل خدمات و كاهش شكاف ميان انتظارات كيفي مشتريان ــده، افزايش انطباق ــتنباط ش با كيفيت اســتريان كيفيت خدمات با نيازهاي كيفي مشــي درك نيازهاي همچنين افزايش اثربخشكيفي مشتريان و توسعه استانداردهاي بسته

خدمات موجود است.ــنجش در همين ارتباط بهبود مكانيزم ســات، افزايش ــه خدم ــتمر زنجيره ارائ مســاي ارزيابي عملكرد ــي مكانيزم ه اثربخشپيمانكاران، افزايش اثربخشي مكانيزم هاي ــش افزاي و ــركا ش ــرد عملك ــي ارزياب

ــاي ارزيابي عملكرد ــي مكانيزم ه اثربخشــام جامع ــتيابي به نظ ــدگان، دس تأمين كننارزيابي عملكرد كيفي، بهبود مكانيزم هاي ــكاف كيفيت خدمات نيز بهبود ارزيابي شروش هاي ارزيابي سنجش همه جانبه بسته خدمات از اهداف فرآيند ارزش و سنجش

خدمات است.ــه فرآيندها، ــر در زمين ــي ديگ در تحولافزايش نوآوري و تنوع در طراحي و توسعه ــته خدمات، افزايش تدريجي خالقيت بســعه خدمات، ــي و توس ــد طراح در فرآينافزايش بنيادي خالقيت در فرآيند طراحي و توسعه خدمات، توسعه مستمر خدمات ــفر، بهبود مستمر در شيوه رفاهي مكمل ســد طراحي ــود در فرآين ارائه خدمات، بهبــازي خدمات جديد و افزايش استانداردســته خدمات جديد در قالب فرآيندهاي بســعه خدمات جديد از جمله طراحي و توس

اهداف ديگر برنامه توسعه اي است. ــعه فرصت هاي جذب ــن توس همچنيــط موثر با ــه رواب ــتيابي ب ــع مالي، دس منابذي نفعان قانونگذار، دستيابي به روابط موثر با اعتباردهندگان، سرمايه گذاري اثربخشي در فن آوري اطالعات، توسعه خطوط ريلي مناسب، توسعه حمل ونقل حومه اي، توسعه ــعه واگن هاي نيروي كشش مناسب، توســتگاه هاي مناسب و ــعه ايس مناسب، توستوسعه فضاهاي پشتيباني از اهداف ديگري است كه در بخش مديريت سرمايه گذاري

دنبال مي شود.ــاي راهبردي ــداف ديگر برنامه ه از اهــه مديريت ــركت فرآيندهاي مربوط ب شــالش بر ــت كه در آن ت ــپاري اس پيمان س

بهينه سازي نظام مديريت قراردادها، افزايش ــدگان، پيمانكاران و ــدي تأمين كنن توانمنــپاري كامل زيرساخت ها ــركا، برون س شــعه توس در ــازي ظرفيت س ــش افزاي و

تأمين كنندگان، پيمانكاران و شركا است.

رشد و يادگيريــعه آخرين محور مورد نظر در برنامه توســد و يادگيري ــث رش ــاء، بح و تعالي رجــت اين موضوع ــت كه با توجه به اهمي اســرآمدي، توجه ويژه اي به در دستيابي به سسرمايه هاي انساني و سرمايه هاي اطالعاتي

و سرمايه هاي سازماني شده است.ــاني انس ــرمايه هاي س ــوزه ح در ــه نيروي ــتيابي ب ــراي دس ــزي ب برنامه ريــعه كار تيمي، ــاني منطبق بر نياز، توس انســعه توانمندي هاي كاركنان متناسب با توســتگي هاي مورد نياز و بهبود عملكرد شايسكاركنان و انگيزه كاركنان، دستيابي به نيروي انساني باتجربه و ماهر همچنين دستيابي به نيروي انساني خالق، متعهد و وفادار انجام شده است. در حوزه سرمايه هاي اطالعاتي ــتا با سرمايه هاي ــده تا هم راس نيز تالش شــتراتژي ها، افزايش اطالعاتي با اهداف اساثربخشي تصميم سازي و تصميم گيري در سازمان و توسعه زيرساخت هاي مديريت دانش اتفاق بيفتد. هم راستايي سرمايه هاي ــتراتژي ها، ــداف و اس ــا اه ــازماني ب ســازماني و افزايش هماهنگي هاي درون ســازماني با اهداف ــتايي فرهنگ س هم راســتراتژي ها مجموعه اقداماتي است كه و اسدر بعد سرمايه هاي سازماني پيش بيني شده

است.

رجاء در مسير جهاني شدن

بخش مسافرى به دنبال يكى از 10جايگاه برتر ريليعلي اكبر علي اكبر روح نوازروح نوازسرپرست روابط عمومي و امور بين سرپرست روابط عمومي و امور بين الملل شركت رجاالملل شركت رجا

بعد بين المللي نيز اين شركت دستيابي به استانداردهاي جهاني و قرارگرفتن در بين يكي از10 كشور برتر ريلي را از اهداف و چشم اندازهاي برنامه توسعه اي خود مي داند

4243

1387 / مهر 1387


سال گذشته 10 درصد افزايش مي يابد.ــركت بهره بردارى مترو با پيش بيني جعفر ربيعى، مدير عامل شــافران گفت: با توجه به اين كه تعداد قطارها و فاصله افزايش مسحركت آنها تا مهرماه تغييرى نخواهد كرد پيش بينى مي شود تراكم

بيشتر در مترو تهران با آغاز سال تحصيلى جديد مى شود.ــران با كمبود ــط 1 و 2 مترو ته ــود آنكه در خ وى افزود: با وجقطار مواجه ايم اما با تعميرات به موقع ميزان توقف قطارها به دليل ــت اما در خط 5 مترو تهران نقص فنى و تاخيرها كاهش يافته اس

مشكالت زيادى به دليل فرسوده بودن قطارها وجود دارد.ــر تعميراتى قطارهاى خط 5 مترو تهران وي با تاكيد برآن كه عمــط تهران - ــن تاخيرهاى خ ــت، ادامه داد: ميانگي ــيده اس فرا رسگلشهر سال گذشته 20 ثانيه بوده كه امسال به 30 ثانيه رسيده است ــا ورود قطارهاى جديد ــط جز ب ــكالت اين خ و به واقع حل مش

امكان پذير نيست.ــط تاخير قطارهاى خط 1 و 2 مترو وى همچنين در مورد متوســال ــط 1 و 2 مترو تهران س ــن تاخيرهاى خ تهران، گفت: ميانگيــت. وى ــال به 5 ثانيه كاهش يافته اس ــته 8 ثانيه بوده كه امس گذشــوار و ــاى خط 1 و 2 مترو تهران را س دليل كاهش تاخير قطارهــطح نگهدارى ــافران به طرز صحيح و ارتقاى س پياده شدن مســت: در مجموع در ــت و گف و تعميرات قطارهاى اين خط دانســبت به خط 5 در مهرماه مواجه خط 1 و 2 با مشكالت كمترى نس

خواهيم بود.

60 درصد مسافران از بليت اعتبارى استفاده كردند

استقبال مسافران در استفاده از بليت هاي اعتباري افزايش چشمگيري داشته و از 53 درصد سال گذشته به 60 درصد رسيده است.

جعفر ربيعي، مديرعامل شركت بهره برداري مترو تهران با اعالم ــت كه پيش بيني مي شود از ــد در حالي اس اين خبر گفت: اين رشــگاه ها اين روند، افزايش قابل مهر ماه و آغاز به كار مدارس و دانش

توجهي داشته باشد.وى با استناد به اين آمار و ارقام افزود: اين موضوع نشان مي دهد،

ــفره و 10 سفره افزايش 12 درصدي و 11درصدي بليت هاي 2 سصحيح بوده و مردم به اين نتيجه رسيده اند كه استفاده از بليت هاي

اعتباري مقرون بصرفه است.ــاري مبلغ دار تعلق ــه كارت هاي اعتب به گفته او، تخفيفي كه بــدي تخفيف كه در ــده و تنها مبلغ 30 درص مي گرفت حذف نشزمان خريد كارت اعمال مي شد، از ابتداي سال87 در زمان ارائه ــتگاه كارت خوان روي كارت هاي مسافران اعمال كارت به دس

مي شود. ــاي اعتباري مترو ــتفاده از كارت ه وي دليل اين تغيير را اســهرداري برشمرد و ادامه داد: در در ساير وسايل حمل ونقل شــير اتوبوس هاي حال حاضر، كارت هاي اعتباري مترو در مســي كه به ــل تخفيف ــه همين دلي ــت، ب ــتفاده اس تندرو قابل اســتفاده موكول ــق مي گيرد، به زمان اس ــاي اعتباري تعل كارت ه

شد.

طى 4 ماه محقق شد:جابه جايي مسافر مترو معادل 2 برابر جمعيت ايران

راه آهن شهري پايتخت، از ابتداي ســال 87 تا پايان تيرماه 142 ميليون و 653 هزار نفر را از طريق مترو تهران جابه جا كرد.

بر اساس اين گزارش، مترو پايتخت در مدت 4 ماه اخير معادل 2 برابر جمعيت كل كشور مسافر جابه جا كرد و به عبارتي مسافراني كه هر دو ماه با مترو تهران جابه جا مي شوند با كل جمعيت كشور برابري مي كند. افزايش ظرفيت جابه جايي مسافر در شبكه مترو ــتاب گرفته و ــهرداري تهران ش در دوره مديريت حال حاضر شــال 84 به 262 ميليون با پيمودن روندي صعودي به ترتيب در ســال 86 به 425 ميليون نفر، در سال 85 به 330 ميليون نفر و در س

نفر افزايش پيدا كرده است. ــرو تهران به نحوي ــزارش مي افزايد: افزايش ظرفيت مت اين گــافر در روزهاي ــدد جابه جايي مس ــت كه براي اولين بار تع اســته به يك ميليون و 263 هزار نفر افزايش يافت كاري سال گذشو پيش بيني مي شود اين تعداد در سال جاري از اين رقم هم فراتر

رود.

براى جلوگيرى از نشست زمينحفارى مترو به صورت روباز انجام مى شود

ــريعتى و واردشدن با توجه به نشســت تونل مترو در خيابان شخســارت به دو خودرو، براى پيشــگيرى از اين گونه حوادث

عمليات تكميل تونل ها به صورت باز انجام مى شود.محسن هاشمى، مدير عامل مترو تهران و حومه با بيان اين خبر گفت: بررسى هاى دقيق و لرزه نگارى هايى صورت گرفته است ــده اند و پيش از نشست دوباره زمين و نقاط ناپايدار شناسايى شــرايط ايمنى اقدام به تخريب آن نقاط شده و و با در نظرگرفتن شــات احداث تونل ــورت باز و از روى زمين عملي هم اكنون به ص

دنبال مى شود.به گفته هاشمى براى رسيدن به اين هدف الزم است خيابان هاى

محل ساخت تونل در جريان انجام كار مسدود شوند.ــن نقطه گفت: خاك ــت زمين در اي وى در توضيح عوامل نشســت و از چند روز پيش احتمال ريزش زمين اين منطقه فشرده نيســريعتى را پيش بينى كرده بوديم به همين دليل خيابان در خيابان شــير را باز كرديم تا پيش از ــد و از زير زمين مس شريعتى مسدود شريزش زمين، خاك هاى ناپايدار تخليه شده و از بروز حادثه براى

شهروندان و كارگران مترو جلوگيرى شود.ــران و حومه، ــهرى ته ــركت راه آهن ش به گفته مدير عامل شــن منطقه، در ــكالت خاك در اي از ابتدا قرار بود با توجه به مشــريعتى عمليات ساخت مترو روى زمين هفت نقطه از خيابان شصورت گيرد كه در آن صورت الزم بود چهار ماه خيابان مسدود

شود.ــكل ــراى كاهش مش ــهردارى ب ــات ش ــح اقدام وى در توضيشهروندان گفت: براى آن كه مشكل تردد شهروندان در اين منطقه ــر زمين صورت ــاخت تونل ها را از زي ــد، عمليات س كاهش يابــته ايم به ــرفت كارى داش داديم و اكنون كه حدود 70 درصد پيشاجبار در بخشى از مسير تكميل حفر تونل مترو به صورت باز و از

روى زمين صورت مى گيرد.

مديرعامل شركت راه آهن شهرى تهران و حومه در عين حال تاكيد كرد كه در حال حاضر هيچ خطرى ساكنان و كسبه منطقه ــى كه به صورت ــزود: با لرزه نگارى هاي را تهديد نمى كند. وى افــد ــت زمين باش مداوم صورت مى گيرد هر كجا كه احتمال نشســپس ريزش خاك خواهيم كرد ، كه اقدام به ايمن سازى محيط و ســرات احتمالى صورت ــگيرى از وقوع خط اين اقدام با هدف پيشــاختمان هاى مجاور محدوده نشست مى گيرد. به گفته هاشمى، سزمين در اثر حفارى هاى مترو هيچ خسارتى نديده اند و ترك هاى ــده، ربطى به حادثه ــاختمانى دراين محدوده نيز دي كه يك برج س

نشست تونل مترو ندارد.

معاون گسترش پروژه هاى صنعتى ايدرو:خط 3 مترو تهران

با منابع مالى چند بانك ساخته مى شودــرايط، تامين مالى پروژه خط 3 مترو در صورت مهياشــدن ش

تهران از چند بانك انجام خواهد. ــاى صنعتى ــترش پروژه ه ــاون گس ــل ارجمندى، مع صفرخليــازى صنايع ايران (ايدرو) گفت با توجه سازمان گسترش و نوســدى چند بانك خصوصى به محدودبودن منابع بانكى و عالقه منــط 3 مترو تهران، ــارگاد با تامين مالى پروژه خ از جمله بانك پاس

احتماال تامين مالى اين پروژه از چند بانك انجام خواهد شد. ــاب ذخيره ارزى و منابع ــاره به اينكه قصد داريم از حس وى با اشــهردارى تهران نيز براى حاصل از فروش اوراق مشاركت توسط شتامين مالى پروژه خط 3 مترو تهران استفاده كنيم، افزود: به اين ترتيب ــران فقط از بانك ــروژه خط 3 مترو ته ــد منابع مالى پ به نظر مى رسصنعت و معدن تامين نشود. به گفته معاون ايدرو، پيشرفت فيزيكى

پروژه خط 3 مترو تهران تاكنون حدود 4,5 درصد بوده است.

پيش بينى افزايش 10 درصدى مسافران مترو

ــافران مترو با شروع ســال تحصيلي جديد نسبت به تعداد مس

اخبارمترو

4445

1387 / مهر 1387


وزير راه و ترابرى:چهار طرح بزرگ ريلى سال 87 به اتمام مى رسد

وزير راه و ترابرى از آغاز به كار چهار طرح بزرگ ريلى كشور تا پايان امسال خبر داد.

ــاره گفت: با بهره بردارى از به گزارش ايرنا، حميد بهبهانى در اين بــور افزوده مى شود كه اين طرح ها، هزار كيلومتر به شبكه ريلى كشاين طرح ها شامل شبكه ريلى اصفهان - شيراز، بم - زاهدان، اراك - مالير و نظاميه - ميان دشت هستند و براى ساخت هر كيلومتر شبكه

ريلى در كشور دست كم 10 ميليارد ريال اعتبار هزينه مى شود. ــبكه ريلى ــدود 9 هزار كيلومتر ش ــزود: در حال حاضر ح وى افــال جارى اين ميزان به 10 هزار ــور وجود دارد كه تا پايان س در كشكيلومتر افزايش خواهد يافت. اين در حالى است كه بر اساس سند ــور به 25 هزار ــاله بايد ميزان شبكه ريلى كش چشم انداز بيست س

كيلومتر افزايش يابد. بهبهانى همچنين به تكميل طرح هاى نيمه تمام ملى در حوزه راه و ترابرى كشور اشاره كرد و افزود: امسال 32 هزار ميليارد ريال براى

اجراى اين طرح هاى نيمه تمام اختصاص يافته است. ــرف 150 طرح ــتر ص ــرى گفت: اين اعتبار بيش ــر راه و تراب وزي

نيمه تمام اولويت دار در بخش هاى راهسازى و ريلى خواهد شد.ــت ــتايى در دس عالوه بر اين اكنون چهار هزار كيلومتر راه روس

بهسازى و مرمت است.

مديركل راه آهن جنوب خبر داد:تغيير ساعت حركت قطارها از ابتداى مهر

ساعت حركت قطارها براســاس تغيير فصول و با تغيير ساعت رسمي كشور، اول مهرماه تغيير مي كند.

عليرضا احتشامي، مديركل راه آهن جنوب با اعالم اين خبر گفت: تغيير ساعت حركت قطارها براساس نياز مردم در مناطق مختلف،

ترافيك خطي و با هدف كاهش زمان تاخير قطارها تعيين مي شود. ــري در ايام ماه رمضان بعد وي بيان كرد: حركت قطارهاي سراســتوران قطارها در اين ايام ــود. همچنين رس از اذان ظهر انجام مي ش

مبارك در طول مسير، آماده پذيرايي از روزه داران است و مسافران با افطار و سحري پذيرايي مي شوند.

با ورود 50 واگن جديد:40 واگن قديمي از ناوگان ريلي خارج شد

ــيد و كارشناسي فني آن خروج 40 واگن قديمي به تصويب رسبراي خروج واگن ها از مجموعه ريلي كشور آغاز شد.

ــافربري رجا از خروج محمود جعفري، مديرعامل قطارهاي مســور تا 10 مهرماه ــركت از ناوگان ريلي كش 40 واگن قديمي اين شجاري خبر داد و افزود: با خروج 40 واگن يادشده قطعات ارزشمند ــت: با تصويب خروج ــازي خواهد شد. وى اظهار داش آنها جداســير به آنها داده نخواهد شد واگن هاي يادشده اجازه حركت در مســي از ناوگان ريلي ــوص جايگزيني واگن هاي خروج زيرا درخص

كشور برنامه هايي در دستور كار قرار گرفته شده است.ــن قطارهاي ــم 50 واگن را جايگزي ــرد: در نظر داري وى تاكيد كــه 80 درصد ــرد: از آنجاك ــده كنيم. وى همچنين تصريح ك يادشــال جاري هيچ گونه افزايشي در ــت در س قطارهاي رجا دولتي اســت: تا پايان ــتيم. محمود جعفري گف تعداد قطارهاي دولتي نداشسال 7 رام از قطارهاي ريل باس شامل 28 واگن در اختيار رجا قرار خواهد گرفت كه تاكنون 4 رام آن متشكل از 16 واگن تحويل گرفته

شده است.وى با ذكر اين نكته كه قطعات واگن هاي ساخت داخل حمل شده ــي مي كنند، تصريح ــدات خود را عمليات و پيمانكاران داخلي تعهــاركت يك شركت ايراني و ــتگاه واگن داخلي با مش كرد: 220 دسايتاليايي در حال ساخت است. وي اظهار داشت: مقدمات دريافت ــن ارز مورد نياز ــده كه با تامي ــاي ارزي از دولت فراهم ش كمك هشركت ايراني طرف ايتاليايي به سرعت تجهيزات ساخت داخل را

فراهم مي كند.جعفري با اشاره به اينكه 220 واگن ساخت داخل با اعتباري بالغ بر 200 ميليارد تومان به ناوگان ريلي كشور اضافه خواهد شد، افزود:

اين پروژه سه ساله است.

مديرعامل رجا اظهار داشت: همچنين قرارداد بيش از 800 واگن آن در حال بسته شدن يا ساخت است كه به منظور نوسازي ناوگان ــال آينده به ــور صورت خواهد گرفت و در طول چند س ريلي كش

ناوگان ريلي كشور افزوده مي شود.

با توافق روساى جمهور:سه كشور فارسي زبان اتصال ريلى مى يابند

در نشست سران كشورهاي فارس زبان مقرر شد تا براي اتصال شبكه هاي راه آهن، برق و آب، يك كميسيون مشترك به رياست وزيران خارجه سه كشــور تشكيل شــود و قرارداد نهايي آن تا

پايان سال به امضا برسد. ــازمان ــورهاي عضو س ــران كش به گزارش فارس، دراجالس سشانگهاي، محمود احمدي نژاد، رئيس جمهور كشورمان در حاشيه ــازمان همكاري هاي شانگهاي در هشتمين اجالس سران عضو سدومين نشست سه جانبه روساي جمهور كشورهاي فارسي زبان كه پنجشنبه شب پس از اجالس سران شانگهاي برگزار شد، گفت: سه ــي زبان داراي تاريخ، فرهنگ و تمدن مشترك هستند. كشور فارسرئيس جمهور افزود: امروز هم ديدگاه ها، منافع و تهديدات مشترك دارند كه بايد در كنار هم و دست به دست هم دهند تا در خدمت به

مردم از فرصت ها استفاده كنند. ــي در بخش هاي ــي تصميمات خوب ــت قبل وى گفت: در نشساقتصادي، فرهنگي و سياسي اتخاذ و برخي تاكنون عملياتي شده اند ــت امروز و برخي نيز در مرحله مقدماتي قرار دارند كه در اين نشستاكيد شد همه توافقات قبلي عملياتي شود. وي افزود: همچنين در اين نشست تصميم گرفته شد براي اتصال شبكه هاي راه آهن، برق و آب، يك كميسيون مشترك به رياست وزيران خارجه سه كشور تشكيل شود و قرارداد نهايي آن تا پايان سال آماده و به امضا طرفين

برسد.

مشاركت وزارت نفت در خط برقي تهران- بندر عباس

ــردن قطارهاي ــت اول راه آهن، برقي ك در حال حاضــر اولويخط مشهد است كه اين پروژه در حال تعيين پيمانكار و تشكيل

كنسرسيوم است. ــركت راه آهن با بيان اين مطلب به ايلنا افزود: بعد از مديرعامل ش

اتمام اين پروژه، ساير پروژه ها در نوبت برقي كردن قرار مي گيرند.وي درباره مشاركت وزارت نفت در پروژه برقي كردن فاز يك خط ــت: وزارت نفت از محل بودجه راه آهن بندرعباس- تهران نيز گفبهينه سازي مصرف سوخت براي مشاركت در فاز يك برقي كردن ــت. زياري رقم اعتبار در بندرعباس- تهران اعالم آمادگي كرده اسنظر گرفته شده براي اجراي اين طرح را مشخص ندانست و خاطر ــاركت وزارت نفت مشخص نيست نشان كرد: اگرچه درصد مشــرمايه گذار در ــي را داريم كه وزارت نفت به عنوان س اما اين آمادگپروژه حضور يابد. وى اظهار داشت: ديدگاه مثبتي در وزارت نفت براي مشاركت در چنين پروژه هايي و بخصوص پروژه هاي مربوط ــوخت وجود دارد و ما هم اعالم آمادگي كرده ايم به بهينه سازي ســردن خط تهران- ــدي پروژه برقي ك ــهد، اولويت بع كه پس از مش

بندرعباس با مشاركت وزارت نفت است.

مدير منطقه ويژه اميرآباد:رشد328 درصدى جابه جايى ريلي در بندر امير آباد

تا پايان مرداد ماه ســال جاري با پهلوگيري 146 فروند كشــتي ــدر تخليه و بارگيري ــزار و 944 تن كاال در بن در مجموع460 ه

صورت گرفت. حسن قلي نژاد، مديركل منطقه ويژه اقتصادي بندر اميرآباد با اعالم اين خبر گفت: جابه جايي 436 هزار و 27 تن كاال در بندر توسط 23 هزار و 304 دستگاه كاميون صورت گرفت. همچنين ميزان 15115 تن نيز توسط 278 واگن حمل شد كه نسبت به مدت مشابه سال قبل

در حمل و نقل ريلي 328 درصد افزايش را نشان مي دهد.

معاونت اجرايي رجا:پاسخگوى 20 درصد تقاضاى ريلى هستيم

اگرچه تابستان امسال شاهد رشد جابه جايي 10 درصدي مسافر بوديم اما سال گذشته تعداد صندلي قطارهاي مسافربري 9 ميليون

بوده است كه امسال به 10 ميليون صندلي افزايش يافت. ــركت قطارهاي مسافري رجا با محمد راشدي، معاونت اجرايي شبيان اينكه براي پاسخگويي به تمامي مسافران ريلي كشور نيازمند 3 هزار واگن قطار هستيم با بيان اين مطلب به برنا گفت: با اعتبارات دولتي تامين اين ميزان قطار امكان پذير نيست. راشدي با بيان اينكه ــافران هستيم، افزود: اين امر تنها جوابگوي 20 درصد تقاضاي مســده تا از قطارهاي رده خارج براي پاسخگويي به مسافران سبب ش

اخبار داخلى

46

استفاده كنيم .

قدمت خط قديم اهواز- خرمشهر باعث شد:سرعت قطارخرمشهر- اهواز به 50 كيلومتر رسيد

پروژه بازســازي خط خرمشــهر- اهواز تا اوايل ســال آينده به بهره برداري خواهد رسيد.

ــا اعالم اين خبر به ــامي، مديركل راه آهن جنوب ب عليرضا احتشايسنا گفت: با توجه به زمانبندي پيش بيني شده تا پايان سال جاري ــهر انجام ــازي خط قديم اهواز- خرمش 70 درصد از پروژه بازســهر و ــود زيرا به دليل قديمي بودن خط قديم اهواز- خرمش مي شــرايط نامطلوبي در خط راه آهن بي توجهي به آن هم اينك شاهد شــتيم كه اين موضوع موجب شد سرعت تردد اهواز- خرمشهر هســاعت كاهش قطارها روي اين خط آهن به حدود 50 كيلومتر در س

يابد. ــازي كامل خط راه آهن اهواز - خرمشهر از وي از آغاز كار بازســته انجام كارهاي چند روز آينده خبر داد و گفت: از چند روز گذشمقدماتي پروژه با بازسازي چند كيلومتر از فاصله ريل آهن ميان دو ــتگاه اهواز در مسير اهواز- خرمشهر آغاز شد. ايستگاه قدس و ايســازي خط قديم اهواز - خرمشهر وي تصريح كرد: در صورت بازســافربري روي اين خط به حدود 120 كيلومتر سرعت قطارهاي مس

در ساعت خواهد رسيد.

مدير تحقيقات فني رجا:طرح هاي نو در حوزه ريلي كاربردى مى شود

از تحقيقات، ايده ها و طرح هاي نو و ابتكاري در زمينه حمل و نقل ريلي مسافري حمايت مي شود.

ــركت رجا با اعالم اين خبر ــتميان، مدير تحقيقات فني ش علي رســدف دار و نتيجه بخش در ــيدن تحقيقات ه گفت: براي بهبود بخشصنعت ريلي كشور و همچنين ارتقا و گسترش فعاليت هاي علمي و پژوهشي، اين شركت آماده همكاري با مراكز تحقيقاتي و دانشگاهي كشور است. وي افزود: رجا آمادگي دارد تا با هدايت و بهره برداري ــور در مقاطع كارشناسي ارشد و ــجويان كش از پايا ن نامه هاي دانش

دكتراي تخصصي با بعضي از مراكز دانشگاهي قرارداد منعقد كند. ــتا تا به حال 35 پروژه دانشجويي در ــت: در اين راس وى اظهار داشــد و دكترا مدنظر قرار گرفت و چندين پروژه مقطع كارشناسي ارش

ديگر هم در دست اقدام است.

مجري طرح برقي كردن راه آهن: تجهيزات اصلي راه آهن برقي در كشور ساخته شد

ســاخت تجهيزات اصلي خط برقي راه آهن با قابليت سرعت 160 كيلومتر در ساعت در داخل كشور امكان پذير شد.

عباس قربانعلي بيك، مجري طرح برقي كردن راه آهن با اعالم اين ــت آمده در مرحله اول به خبر اظهار كرد: با توجه به موفقيت به دسنظر مي آيد با توجه به تجربياتي كه وزارت نيرو در زمينه خودكفايي صنعت برق در كشور دارد به زودي ساخت تجهيزات برقي با قابليت ــاعت و در مرحله بعد ساخت تجهيزات سرعت 250 كيلومتر در ســاعت با تكيه بر توان داخلي ــرعت 350 كيلومتر در س با قابليت س

امكان پذير شود. ــتا اولين گام ساخت تجهيزات خط برقي با وي افزود: در اين راس

سرعت 160 كيلومتر در ساعت است. ــرد: در جهت ــان ك ــردن راه آهن خاطرنش ــرح برقي ك مجري طــتيابي به ــبكه ريلي به منظور فراهم كردن زمينه و دس ــترش ش گستكنولوژي ساخت تجهيزات خط برقي اقدام به طراحي شبكه برقي يك خط فرعي در مسير تبريز- جلفا كرديم كه در نتيجه اين خط به

صورت برقي درآمده است.ــت مناقصه برقي كردن همچنين وى در خصوص آخرين وضعيراه آهن تهران - مشهد اظهار داشت: 5 كنسرسيوم از 8 كشور آسيايي ــردن راه آهن ــراي پروژه برقي ك ــده ب و اروپايي تاييد صالحيت شــهد تنها تا ابتداي مهرماه فرصت دارند پيشنهادهاي فني تهران-مش

و مالي خود را ارايه كنند. ــركت كنندگان تا آخرين وى افزود: به صورت معمول تمامي شروزها و دقايق مهلت قانوني تعيين شده صبر مي كنند تا مشخصات ــش هايي كه مطرح مي كنند، ــواالت و پرس فني پروژه با توجه به ســاس آنها، قيمت پروژه را تعديل و اصالح ــده و براس ــن تر ش روشــد: براي اين مناقصه، شركت هاي مي كنند. قربانعلي بيك يادآور ش

يادشده هنوز پيشنهادات فني و مالي خاصي را ارايه نكرده اند.

پس از ماه رمضان محقق مي شود بهره برداري راه آهن اصفهان- اقليد

ــرداري از راه آهن بخش اصفهان- اقليد از پروژه ســاخت بهره براه آهن اصفهان- شيراز در مهرماه سال جاري صورت مي گيرد.

ــعه ،راه آهن، فرودگاه و بنادر حسين تهراني، معاون ساخت و توسكشور با اعالم اين خبرگفت: فاصله 230 كيلومتري اصفهان- اقليد در حال حاضر آماده بهره برداري شده است اما بهره برداري نهايي از

آن پس از ماه مبارك رمضان و در مهر ماه انجام مي شود. وى افزود: با توجه به عنايت رئيس جمهور به بخش ريلي، زيرسازي هاي مناسبي در اين بخش انجام شده است كه با تخصيص اعتبار مناسب از محل صرفه جويي سوخت به آنها تا پايان سال جاري

قابل بهره برداري هستند.ــيراز اگر به هنگام وي افزود: 276 كيلومتر باقيمانده از اقليد تا شــور وارد شود تامين اعتبار انجام گيرد و ريل مورد نياز از خارج كشــال 88 به پايان خواهد رسيد. ــال مالي 87 يعني تيرماه س تا پايان س

ــروژه در وزارت راه و ترابري وى تصريح كرد: تاكنون اجراي اين پبي سابقه بوده است چراكه اين 276 كيلومتر از پيچيدگي هاي خاص ــي كه از اين ــت كه به نظر مي آيد با حمايت هاي خود برخوردار اســور هرچه زودتر ــود و با توجه به تاكيدات رئيس جمه پروژه مي ش

شاهد عملياتي شدن آن باشيم.

مديركل راه آهن شرق:خطاي انساني در راه آهن شرق صفر شد

ــن منطقه ــه هرچه در اي ــتراتژيك اســت ك طبس منطقه اي اسسرمايه گذاري شود براي كل كشور ذخيره خواهد شد و احداث راه آهن، مسايل امنيتي منطقه، تمركز و ماندگاري افراد در طبس

را بيشتر كرده است. ــالم اين خبر ــرق با اع ــادق برزنوني، مديركل راه آهن ش محمدصــته ايم ــد منفي داش ــدود 29 درصد در زمينه حوادث رش گفت: حــود. ــتر ش ــي در اين زمينه بيش ــد منف ــود رش كه البته تالش مي ش

ــرق در14 ارديبهشت ماه سال وي افزود: اگرچه اداره كل راه آهن ش1384 در حد فاصل ايستگاه هاي بافق در استان يزد تا ايستگاه كاشمر ــان رضوي راه اندازي شد اما در سال هاي بعد هم در در استان خراســترش پيدا كرد و البته مقرر شده محور تربت حيدريه- خواف گس

اين مسير از خواف تا شهر هرات در افغانستان ادامه يابد. ــير ــير800 كيلومتر از مس ــا راه اندازي اين مس ــح كرد: ب وي تصريــت. همچنين اين اداره كل در سرخس- بندر عباس كاسته شده اسحال حاضر950 كيلومتر خط اصلي و 42 ايستگاه را پوشش مي دهد.ــرق يك مسير ترانزيتي ــير اداره كل راه آهن ش برزنوني گفت: مســمال به جنوب و شبكه سراسري تهران- مشهد است كه كريدور شرا به بندر عباس وصل مي كند و يكي از مسيرهاي مهم راه آهن است.

مديركل راه آهن شرق تصريح كرد: با اتصال راه آهن ايران به كشور ــت، اين مزيت را خواهيم داشت كه ــتان كه فاقد راه آهن اس افغانســور، راه آهن را در افغانستان احداث كنيم و حمل به عنوان اولين كشبارهاي صادراتي و وارداتي در اين مسير را به عهده بگيريم. برزنوني ــتمCTC راه آهن شرق كه در هفته درباره شاخصه هاي مهم سيســش ــتگاه را تحت پوش ــد، گفت: اين مركز 42 ايس دولت افتتاح شــري براي اولين بار در ــبكه سراس دارد كه در حال حاضر در كل شــركت داخلي انجام شده است.وي كشور اجراي آن توسط يك شخاطرنشان كرد: براي اين مركز360 ميليارد ريال هزينه شده است. وي گفتCTC : ضريب ايمني را باال مي برد و خطاي انساني را به

حداقل و تقريبا صفر مي رساند.

معاون بهره برداري راه آهن:اعتبارات راه آهن امسال 4 برابر شد

اعتبارات راه آهن امســال به 7 هزار و 500 ميليارد ريال رسيد كه حكايت از افزايش چهار برابري نسبت به سال هاي گذشته دارد.

ــا اعالم اين خبر گفت: مهدي دهقان، معاون بهره برداري راه آهن بــارات در بخش ريلي هزينه ــه هزار ميليارد ريال اين اعتب بيش از س

مي شود. وي به وجود 8 هزار و 500 كيلومتر خط آهن در كشور اشاره كرد ــاخت و 11هزار ــت س و افزود: 4 هزار و 500 كيلومتر خط در دس

كيلومتر ديگر در دست بررسي است.

نماينده بروجرد:راه آهن به توسعه منطقه كمك خواهد كرد

حمل و نقل سبز از جمله پروژه هاى زيربنايى شهر و عامل موثر براى توسعه منطقه است.

ــرد در مجلس گفت: ــردم بروج ــردى، نماينده م عال الدين بروجحمل ونقل سبز از جمله پروژه هاى زيربنايى شهر و عامل موثر براى توسعه منطقه است. وى در جلسه بررسى آخرين تحوالت پيشرفت ــير اين پروژه صددرصد شناخته پروژه راه آهن بروجرد افزود: مسشده و به قطعيت رسيده است و حدود 50 درصد در گزارش ها ارائه شده است. وى اظهار داشت: خصوصيات بارز اين راه آهن داشتن ــيالبى منطقه و بحث روانگردان ــل و رودخانه س فاصله زياد با گسبودن دشت سيالخور است. وى با اشاره به قابل دسترس بودن اين خط آهن تصريح كرد: راه آهن بيشترين دسترسى را به شهرك هاى

صنعتى و كارخانه ها و مناطق دوردست خواهد داشت. ــرى جنوب غربى بروجرد وى گفت: پروژه راه آهن در 5/2 كيلومتواقع شده است كه پل نسبتا مرتفعى به طول 180 تا 250 متر در محدوده

گلدشت احداث خواهد شد كه به زيبايى اين منطقه كمك مى كند.

راه انـدازى مركـز تعميـرات واگـن در بنـدر تركمن

كارخانجات اساسي واگن هاي مســافري در بندر تركمن بعد از ــتگاه واگن درجه 2، رسمًا چند ســال توقف با بازسازي 10 دس

آغاز به كار كرد.

47

4849

1387 / مهر 1387


قطار سريع السير ايرفرانس در مسير هاى كوتاه! شركت هواپيمايي اير فرانس در نظر دارد در بخش حمل و نقل

ريلي نيز خدمات خود را گسترش دهد. به گزارش شبكه فرانس24، ايرفرانس از قطارهاي سريع السير براي برخي از مقصدهاي سفري كوتاه در فرانسه استفاده خواهد كرد. مذاكرات ايرفرانس با شركت وئوليا براي خريد قطار سريع السيرآغاز شده است. اين درحالي است كه برخي از مسيرهاي كوتاه و متوسط در فرانسه با قطار مشتريان بيشتري دارد و به همين علت ايرفرانس ترجيح داده است به جاي توسعه هواپيماهاي خود در اين مسيرها به استفاده از

قطار روي آورد.

توسعه راه آهن چين با سرمايه گذاري 19 ميليارد دالري

مقامات چيني طي گزارشي اعالم كردند، در 7 ماه اخير اين كشور19 ميليارد و600 ميليون دالر براي توسعه ناوگان حمل ونقل ريلي

سرمايه گذاري كرده است.به گزارش خبرگزاري شينهوا، از ماه ژانويه تا ژوئيه سال جاري سرمايه گذاري به منظور توسعه خطوط راه آهن در چين رشدي 37/5 درصدي داشته است. راه آهن در چين يكي از وسايل حمل ونقل عمومي مهم محسوب مي شود كه نسبت به سال هاي گذشته با سرعت

بيشتري در حال توسعه است.بر اساس اين گزارش در اين 7 ماه گذشته از سال جاري سيستم حمل ونقل ريلي در چين 855 ميليون و300 هزار مسافر را جابه جا كرده است كه نسبت به مدت مشابه در سال گذشته12/6 درصد رشد داشته است. همچنين حمل بار با استفاده از راه آهن با رشد 6/8 درصدي

به يك ميليارد و940 ميليون تن رسيده است.گفتنى است مقامات چيني قصد دارند تا سال2010 شبكه ريلي اين كشور را به17 هزار كيلومتر برسانند و به همين منظور تا دو سال آينده چين در نوسازي و تقويت زيرساخت هاي ريلي خود مبلغ 182 ميليارد

و600 ميليون دالر سرمايه گذاري خواهد كرد.چين يكي از بزرگ ترين برنامه هاي قطارهاي سريع السير خود را از18 آوريل در مسير پكن_ شانگهاي آغاز كرده، فاصله اين دو شهر حدود 1318 كيلومتر است كه قطارهاي سريع السير اين مسير را با سرعت350 كيلومتر طي خواهند كرد. به گفته مسئوالن، اجراي اين پروژه 32

ميليارد و 300 ميليون دالر هزينه دارد.

قطار اختصاصي صدام در خطوط ريلى عراق قطارهايي كه صدام ديكتاتور معدوم عراق از آنها استفاده اختصاصي

مي كرد؛ اكنون به وسايل حمل ونقل عمومي تبديل شده اند. به گزارش شبكه تلويزيوني العربيه؛ صدام اين قطارها را «قطار مبارزه» ناميده بود و از آنها براي سفرهاي داخلي استفاده مي كرد به گونه اي كه

برخي از واگن هاي اين قطار با طال ساخته شده بود. مسئوالن راه آهن عراق تصميم گرفته اند اين قطارها را براي در خدمت قراردادن شخصيت هاي مهم عراق و حتي عموم مردم براي

سفر به سوريه و تركيه بازسازي كنند. اين درحالي است كه يكي از قطارها كه فقط دو يا سه بار مورد استفاده

قرار گرفته بود هنگام سقوط بغداد مورد سرقت قرار گرفت.

روزنامه تركمن:راه آهن ايران، تركمنستان را 600 كيلومتر به خليج فارس

نزديك مى كندروزنامه تركمنستاني در گزارشي ضمن بااهميت توصيف كردن ساخت راه آهن ايران تركمنستان قزاقستان نوشت: احداث اين راه آهن سبب دسترسي مستقيم كشورهاي آسياي مركزي به بنادر

خليج فارس مي شود. به گزارش ايرنا، روزنامه روسي زبان تركمنستان بي طرف از اين خط راه آهن به عنوان كريدور منطقه اي و فرامنطقه اي حمل ونقل ريلي شمال - جنوب ياد كرد و نوشت كه با راه اندازي اين خط راه آهن،

دسترسي به خليج فارس بيش از 600كيلومتر كوتاه تر مي شود. تركمنستان بي طرف نوشت كه هم اكنون عمليات اجراي اين طرح

بين المللي درخاك تركمنستان با جديت ادامه دارد. عمليات اجرايي راه آهن 900كيلومتري ايران تركمنستان - قزاقستان با هدف جابه جايي ساالنه 15 ميليون تن كاال از آذرماه پارسال آغاز شده است. 700 كيلومتر از اين مسير در خاك تركمنستان و بقيه در خاك

ايران و قزاقستان احداث خواهد شد.

نماينده سازمان راه آهن هاي روسيه اعالم كرد:ساخت راه آهن ايران- ارمنستان به دليل بحران قفقاز

يكي از پيامدهاي بحران شديد در قفقاز مي تواند از سرگيري پروژه ساخت راه آهن از ايران به ارمنستان باشد.

به گزارش نووستي روسيه، كارشناسان معتقدند كه ممكن است درباره از سرگيري پروژه ساخت راه آهن از ايران به ارمنستان تصميمي سياسي اتخاذ شود. برپايه اين گزارش، ديميتري مدودف، رئيس جمهور روسيه چندي پيش كه با سرژ ساركيسيان، رئيس جمهور ارمنستان ديدار كرد، سرگئي پريخودكو، معاون رئيس جمهور روسيه پس از اين ديدار اطالع داد كه مدودف ابراز تاسف كرد كه اقدام متجاوزانه رژيم ساآكاشويلي بر مسيرهاي متصل كننده روسيه و ارمنستان كه از طريق گرجستان رد مي شدند، تاثير گذاشت. البته به گفته وي، در اين ديدار مسئله ايجاد

ــمال ــركت رجاء در راه آهن ش محمد كريمي، رئيس نمايندگي شــري از واگن هاي درجه 2 ــت: با ورود اولين س با اعالم اين خبر گفخريداري شده از كشور آلمان و انجام مراحل بازسازي با همكاري ــك وارد ناوگان ريلي ــن واگن ها در آينده نزدي بخش خصوصي اي

كشور مي شود. ــن واگن ها به ــري دوم از اي ــده بعد از ورود س وى افزود: مقرر شــازي آنها نيز در ــامل 10 دستگاه ديگر است، كار بازس كشور، كه ش

كارخانجات بندر تركمن شروع شود.وي همچنين اظهار داشت: در راستاي توسعه سكوهاي مسافري ايستگاه ها نيز سكوي ايستگاه راه آهن فيروزكوه با بودجه اي بالغ بر

يك ميليارد و 500 ميليون ريال بازسازي و آماده بهره برداري شد.

روابط عمومي رجاء گواهي نامه سيستم مديريت كيفيت (ISO) را دريافت كرد

دفتر روابط عمومي و امور بين الملل شــركت قطارهاي مسافري ــمًا گواهينامه سيســتم مديريت كيفيت 2000 : 9001 رجاء، رس

ISO از شركت IMQ ايتاليا را دريافت كرد.

ــركت علي اكبر روح نواز، مدير روابط عمومي و امور بين الملل شــزود : بعد از يك دوره ــافري رجاء با اعالم اين خبر اف قطارهاي مس ISO 9001 : 2000 مميزي كامل، گواهينامه سيستم مديريت كيفيتــركت ــت: مأموريت روابط عمومي ش ــد. وى گف اين دفتر اعطا شــافران ــات و رضايت ذي نفعان به ويژه مس ــاء، مديريت ارتباط رج

به عنوان مشتريان نهايي شركت است.وي اهداف كالن اين دفتر در خط مشي كيفيت را شامل: مديريت و بهبود مستمر فرآيندها براي برآورده سازي نيازمندي هاي ذي نفعان ــتريان شركت) و افزايش اثربخشي (جامعه و مسافران به عنوان مشــان، افزايش ــركت رجا به ذي نفع و كارايي فرآيندها و خدمات شرضايت مشتريان، توسعه كيفي نيروي انساني و فراهم آوردن بستر مشاركت فعال كاركنان اعالم كرد. روح نواز دريافت اين گواهينامه را مرهون زحمات همه همكاران اين دفتر همچنين مديريت سابق ــت مميزان شركت گواهي دهنده روابط عمومي دانست. گفتني اســي، اهداف ــاط دقيق بين خط مش ــت، برقراري ارتب از تعهد مديريكالن، اهداف كيفي و برنامه هاي دستيابي به اهداف كه به دقت مورد ــتم سنجش ــتقرار سيس پايش قرار مي گيرد، همچنين طراحي و اســاي علمي نوين و ــتريان با به كارگيري مدل ه و پايش رضايت مشفرآيند پاسخگويي به انتقادات مشتريان به عنوان نقطه قوت سيستم

ــتقرار ــده ياد كردند. فعاليت هاي مربوط به طراحي و اس طراحي شسيستم از سال 1386 آغاز شده بود.

مديرنظارت راه آهن غرب خبر داد:پيشرفت 90 درصدى راه آهن غرب كشور

زيرســازي راه آهن غرب كشــور، حدود90 درصد پيشــرفت فيزيكي دارد. مدير حوزه نظارت راه آهن غرب كشــور با اعالم ــن مالير نزديك به90 كيلومتر اســت ؛ اينكه طول محور راه آه

گفت : كار روسازي اين طرح از مهر ماه امسال آغاز مي شود. وي افزود : براي اجراي ادامه طرح راه آهن غرب كشور 32 ميليارد تومان تصوب شده است كه در صورت تخصيص اعتبار، اين طرح تا پايان سال جاري به پايان مي رسد.عمليات اجرايي طرح راه آهن

غرب كشور در اسفند1380 آغاز شده است.

نماينده مردم خرمشهر:ترميم خط آهن خرمشهر تا پايان امسال به اتمام مي رسد

ــواز به منظور كار ترميم و بازســازي خط آهن خرمشــهر به اهافزايش سرعت قطار در اين مسير تا پايان امسال به پايان مي رسد. ــهر در مجلس افزود: با مصطفي مطورزاده،َ نماينده مردم خرمشتوجه به اينكه خط آهن خرمشهر به اهواز بعد از آزادسازي خرمشهر ــتحكام و زيرساخت ــد از اس ــازي ش در مدت زمان100 روز بازس

مناسبي برخوردار نيست. ــته اين خط ــال هاي گذش وي ادامه داد: به همين دليل در طول سآهن تقريباً مستهلك شده و در واقع يكي از دغدغه هاي اصلي مردم خرمشهر و آبادان سرعت پايين قطار در حد فاصله مسير خرمشهر ــهر در مجلس افزود: به دليل ــت. نماينده مردم خرمش به اهواز اسپايين بودن سرعت حركت قطار به دليل مستهلك بودن ريل، مردم استقبال چنداني از مسافرت با قطار در طول مسير خرمشهر به اهواز

نمي كنند. ــورت گرفته ــا و رايزني هاي ص ــا پيگيري ه ــح كرد: ب وي تصريــرعت قطار در خط فعلي در عمليات بازسازي، مرمت و افزايش سآينده نزديك آغاز مي شود و مطابق پيش بيني هاي انجام شده تا پايان

سال جاري به پايان خواهد رسيد. وى در پايان گفت: بنا به اعالم مسئوالن راه آهن، با بازسازي خط ــير به حداقل120 ــهر به اهواز سرعت قطار در اين مس آهن خرمش

كيلومتر در ساعت خواهد رسيد.

اخبار بين المللي

5051

1387 / مهر 1387


مسيرهاي جديد حمل و نقل در زمينه سوخت و انرژي و نيز راه آهن بررسي شد.

اگرچه راه آهن ارمنستان از اول ژوئن 2008 به زيرمجموعه سازمان راه آهن هاي روسيه تبديل شد اما صحبت درباره ساير مسيرها نيز بود اما به گفته پريخودكو، از سرگيري پروژه ساخت راه آهن مستقيم از ايران به ارمنستان بررسي مي شود. اين گزارش مي افزايد: معارفه پروژه ساخت راه آهن از ايران به ارمنستان در سال 2006 انجام شد. همچنين در فوريه 2007 آندرانيك مانوكيان، وزير حمل و نقل سرمايه گذار جست و جوي در كشورها كه كرد اعالم ارمنستان ديگري براي اين پروژه گران قيمت هستند البته در ماه مارس 2008 والديمير ياكونين، رئيس سازمان راه آهن هاي روسيه به ايران سفر كرد كه طبق اطالعات رسمي همكاري در زمينه حمل و نقل از طريق

راه آهن را بررسي كرد.گفتني است، ديميتري پرتسوف، نماينده سازمان راه آهن هاي روسيه در اين زمينه گفت: از آنجايي كه سازمان راه آهن هاي ارمنستان هم اكنون شعبه سازمان راه آهن هاي روسيه است، پس پروژه ساخت راه آهن از ايران به ارمنستان به احتمال زياد باري ديگر با توجه به تغييرات به وجود آمده پس از سال 2006 ميالدي بررسي و تجديد

خواهد شد.

در لندن ممكن شد:خريد بليت مترو با تلفن همراه

مقامات شهر لندن در صدد اجراى طرحى هستند تا با استفاده از تلفن همراه بتوان هزينه سوارشدن به مترو را پرداخت.

به گزارش آى تى وايب، در حال حاضر اين طرح به شكل آزمايشى در بخشى از مترو لندن در حال اجراست و انتظار مى رود تا دو سال آينده

به طور كامل اجرايى شود. و Oyster card شركت دو همكارى با طرح اين اجراى Barclaycard Visa با نوكيا برترين سازنده تلفن همراه در جهان

امكان پذير شده و تاكنون 500 نفر با استفاده از تلفن هاى همراهشان هزينه سوارشدن به مترو را پرداخته اند. اين افراد از همين طريق اقالمى

را از فروشگاه هاى موجود در ايستگاه هاى مترو خريدارى كرده اند. با توجه به ميزبانى المپيك سال 2012 در شهر لندن مقامات اين شهر در تالش هستند هرچه سريع تر زيرساخت هاى الزم بدين منظور را ايجاد كرده و از فناورى هاى جديد براى سرويس دهى به شهروندان

استفاده كنند. انتظار مى رود به منظور همه گيرشدن اين سرويس قراردادهاى همكارى با بانك هاى مختلف انگليسى منعقد شود تا هزينه سوارشدن به مترو از

طريق تلفن همراه محاسبه شده و از حساب بانكى افراد كسر شود.

كمك مالى براى پژوهش بر روى ترمز قطارهاى بارى استراليا

برنامه مشاركت هوشمند دولت كوئينزلند به پروژه پژوهشى سامانه هاى ايمنى قطار در مركز دانشگاهى CQ براى مهندسى

راه آهن 670 هزار دالر استراليا كمك مالى اعطا كرد.

پيش از اين هم 869500 دالر استراليا براى ابداع سامانه كنترل الكترونيكى ترمز پنوماتيكى كه با مشاركت راه آهن كوئينزلند و

حمل ونقل Faiveley انجام شد كمك مالى پرداخت شده بود.در هر دو فناورى نياز به كابلى براى انتقال برق واطالعات است و يكپارچه كردن اين دو باعث كاهش قيمت تمام شده براى شركت هاى بهره بردار از طريق ارايه يك پكيج دو منظوره است. موسسه ابداعات ريلى استراليا كه براى صنعتى نمودن اختراعات و ابتكارهاى مركز پژوهشى فناورى ها و مهندسى راه آهن به وجود آمده اين فعاليت ها را زيرنظر دارد. با ايجاد و ارائه سامانه توصيه هاى ايمنى راه آهن به دليل شناخت و كنترل معايبى نظير مشكالت باربرى چرخ ها, لغزش و سرش تجهيزات, پخى چرخ ها و پديده هانتينگ ريسك از خط خارج شدن قطار كاهش مى يابد. اين سيستم امكان ارايه گزارش روزانه ايمنى خط, وسايل خط نورد (رولينگ استاك) و عمليات قطار را فراهم مى كند. با دانستن و كنترل هرروزه وضعيت خط و وسايل خط نورد, امكان بهينه سازى و تمركز بر عمليات نگهدارى و بنابراين دستيابى به خطوط سريع تر و سرعت متوسط مجاز در نقاط مختلف

خط فراهم مى گردد.

سفارش سامانه حفاظت از قطار به آلستوم

SNCB به آلستوم سفارش 956 دستگاه تجهيزات حفاظت از

قطار + TBL1 براى نصب در قطارهاى بلژيك داد. نصب اين سيستم ها توسط SNCB انجام مى شود. پيش از اين در سال 2007 هم 866 مجموعه از اين سيستم خريدارى شده بود. به موجب قرارداد نگهدارى از اين دستگاه ها تا 10 سال به عهده آلستوم خواهد بود. به اين ترتيب ارزش مجموع اين قراردادها به 27/4 ميليون يورو بالغ مى گردد. سامانه حفاظت از قطار TBL1+ نوع تكامل يافته TBL1 بوده و هنگامى كه قطار با سرعت بيش از 40 كيلومتر در ساعت به سيگنال توقف نزديك شود ترمزها را به طور خودكار فعال مى كند و

اگر قطار از سيگنال عبور نمايد آن را متوقف مى سازد.در اين سيستم از تجهيزات سازگارETCS آلستوم استفاده شده است. در سال 2006 شركت Infrabel قراردادى به مبلغ 105 ميليون يورو براى نصب و تعمير و نگهدارى سامانه TBL1+و سطح 1 SNCB .در 4000 سيگنال با زيمنس منعقد كرد ETCS تجهيزاتبلژيك كليه تجهيزات TBL1+ را براى نصب بر روى قطار از آلستوم خريدارى كرده است كه همچنين تامين كننده تجهيزات ETCS سطح 1 و 2 براى 120 لكوموتيو كالس 13 و 18 و نيز واگن هاى موتوردار

كششى رانشىM6 بلژيك بوده است.

چين قطار المپيك راه اندازي كرد

همزمان با بازى هاى المپيك پكن يك خط مدرن قطار مسافرى بين پكن و بادالينگ كه نزديك ترين بخش ديوار چين به پكن است

راه اندازى شد.اين خط كه روز 7 اوت راه اندازى گرديد روزانه 16 بار بين پكن و بادالينگ رفت و آمد نمود و زمان هر سفر يك ساعت و 20 دقيقه بود. مسير مزبور شيب و پيچ هاى تندى دارد و طول آن 82 كيلومتر است. اين خط داراى تعدادى ايستگاه بين راهى براى استفاده مسافرانى است كه همه روزه براى كار و تحصيل و ... به پكن رفت و آمد مى كنند. در اين خط 4 قطار خودكشند مخصوص از نوع «هارمونى» به كار گرفته شده كه هركدام از 7 واگن و دو لكوموتيو تشكيل شده است. لكوموتيو ها كه 160 كيلومتر در ساعت سرعت دارد در كارخانه كويشويان ساخته شده ولى واگن ها ساخت شركت سازنده لوازم خط نورد (رولينگ استاك) پوژن نانجينگ است. هر قطار با سه واگن درجه يك و سه واگن درجه دو ويك واگن رستوران گنجايش 446 مسافر را دارد. قطارها پنجره هاى بزرگ دارند تا مسافران از مناظر اطراف لذت ببرند. همچنين

توالت ها براى افراد معلول با صندلى چرخدار قابل استفاده است.

بمبارديه لكوموتيو برقى – ديزلى مى سازد بمبارديه 46 لكوموتيو برقى – ديزلى براى شركت آ- ام – ت بهره بردار حمل ونقل نيوجرسى و نيز راه آهن حومه رو مونترآل

مى سازد. بر اساس اسن گزارش براى نيوجرسى 26 لكوموتيو سفارش داده شده و امكان سفارش 63 لكوموتيو ديگر در آينده نيز پيش بينى شده است. به اين ترتيب قطارهايى از خط هاى غيربرقى نيز خواهند توانست به ايستگاه پن نيويورك رفت و آمد كنند. ارزش سفارش نيوجرسى ترانزيت 178 ميليون دالر است. سفارش ديگر آ – ام - ت براى خط حومه رو مونترال كه با برق 25 كيلو ولت كار مى كند شامل 20 لكوموتيو با امكان سفارش مجدد 10 لكوموتيو ديگر است. ارزش اين

سفارش 152 ميليون دالر است.

ساخت پايانه ريلى براى واردات خودرو در روسيه ريل ترانس اوتو بهره بردارى رسمى از يك پايانه واردات خودرو به وسعت 25 هكتار را در ناحيه ميخنوو در 50 كيلومترى مسكو آغاز كرد.

بر پايه اين گزارش صنعت خودروسازى فنالند اميدوار است بتواند

ساالنه 50 هزار خودرو با استفاده از راه آهن به روسيه صادر كند. همچنين فنالندى ها اميدوارند در بلندمدت بتوانند يك سوم از سهم

ساالنه 740 هزار خودرو وارداتى روسيه را به خود اختصاص دهند.

گزينش پيمانكاران مترو صوفيهپيرو انتخاب پيمانكار سيويل در ماه گذشته, انتظار مى رود كارهاى

ساخت خط دوم مترو صوفيه در سپتامبر آغاز گردد. شركت تركيه اى دوگوس اينسات و تجارت بخشى از خط را كه 3/8 ــهر مى گذرد خواهد ساخت. هزينه كيلومتر طول داشته و از مركز شساخت اين بخش از خط كه 4 ايستگاه خواهد داشت 329 ميليون لوا (واحد پول بلغارستان) است. بخش ديگر خط با 2/6 كيلومتر طول و 3 ايستگاه توسط مترو تريس ساخته مى شود . هزينه ساخت اين بخش از

خط نيز 142 ميليون لوا است.

برنامه SNCF براى رويارويى با چالش هاى آينده

SNCF در برنامه اى بلندپروازانه در نظر دارد براى رويارويى با

چالش هاى آينده ظرفيت حمل مسافر را تا سال 2030 چهار برابر افزايش دهد.

افزايش قيمت سوخت, بدترشدن روزافزون وضع جاده ها و نگرانى هاى افزاينده از مسايل و آسيب هاى وارده به محيط زيست, برخى از داليلى است كه براى پيش بينى افزايش شديد تقاضاى سفر با قطار در مسيرهاى حومه اى و منطقه اى عنوان شده است. خدمات محلى TER كه عهده دار شبكه خطوط حومه روى پاريس است اخيرا از درآمد 5/9 ميليارد يورويى خبر داد كه نسبت به سال قبل 4 درصد افزايش نشان مى دهد. اين وضع در سه ماهه اول سال 2008 هم ادامه داشت و درآمد 1/55 ميليارد يورويى اين بازه زمانى نسبت به مدت مشابه سال قبل 5 درصد افزايش داشت. رئيس SNCF كه بهره بردارى از خطوط فرانسه را به عهده دارد، مى گويد راه حل چالش هاى آينده برنامه هاى كوتاه مدت و تدريجى افزايش ظرفيت متناسب با افزايش تقاضا نيست بلكه با پيش بينى نيازهاى بلندمدت در يك برنامه بزرگ ميزان ظرفيت را چهار برابر افزايش دهند تا دچار انفعال نشده و ابتكار عمل را در دست داشته باشند. 9 ماه قبل هنگامى كه دولت نتيجه كار گروه كارى محيط زيست عمومى را منتشر كرد SNCF با هدف بررسى دورنماى بازار حمل ونقل روزانه در 20 سال آينده ساير شركاى خود را به همفكرى دعوت نمود. به گفته مدير خطوط حومه اى SNCF خدماتى كه در سال 2030 ارائه مى شود فقط الگوبردارى از وضعيت و برنامه كنونى نخواهد بود به ويژه آن كه بنا بر پيشنهاد كميسيون اروپا بازار

حمل ونقل ريلى مسافر نيز در آينده رقابتى خواهد شد.

5253

1387 / مهر 1387


فعاليت ها و تصميمات اصلي در فرآيند ارزيابي و انتخاب عرضه كننده بشرح ذيل است:

مقدمهــركت ها واحدهايي با نام هاي تجاري در بازارهاي جهاني امروزي، شمنحصر بفرد نيستند كه بتوانند به صورت مستقل فعاليت كنند. بلكه در عوض بخش مهمي از يك زنجيره عرضه هستند. در اين حالت موفقيت نهايي يك شركت بستگي به توانايي مديريتي آن در انسجام بخشيدن و هماهنگي شبكه پيچيده اي از روابط تجاري ميان اعضاي زنجيره عرضه ــان ــركت ها براي مديريت عرضه كنندگانش ــدف نهايي اين ش دارد. هــريع تر، كاهش زمان تاخير توليد، در سرتاسر زنجيره عرضه، تحويل ســر، مديريت وظيفه ــت. در دهه اخي كاهش هزينه و افزايش كيفيت اسخريد در زنجيره عرضه چالشي براي بيشتر شركت ها بوده است و نياز ــطح رقابتي جهاني در زمينه عرضه به طور اساسي به دستيابي به يك سافزايش پيدا كرده است. در بيشتر صنايع، هزينه مواد خام و قطعات، هزينه اصلي يك محصول را تشكيل مي دهند، بنابراين، بخش خريد مي تواند ــي يك سازمان ايفا كند. بدين علت نقش كليدي را در كارايي و اثربخشكه آن اثر مستقيمي روي كاهش هزينه، سودآوري و انعطاف پذيري يك

شركت دارد.ــي را بر عالوه بر اين، از آنجايي كه هم اكنون عرضه كنندگان اثر اساسروي موفقيت يا شكست يك شركت اعمال مي كنند، خريد كه قبًال به عنوان يك ابزار تاكتيكي محض در نظر گرفته مي شد، هم اكنون به عنوان

يك وظيفه استراتژيك شناخته مي شود.ــده اند و ــت وظيفه خريد تصميمات خريد مهم تر ش با افزايش اهميــتر وابسته مي شوند، همان طوركه شركت ها به عرضه كنندگانش بيشــكارتر ــتقيم تصميم گيري ضعيف آش ــتقيم و غيرمس ــاي مس پيامدهمي شود. تصميمات انتخاب عرضه كننده، عرضه كنندگاني را كه بايد به عنوان منابع خريد انتخاب شوند و اينكه چگونه مقادير سفارش بايد ميان ــوند، را تعيين مي كنند. عرضه كنندگان انتخاب شده تخصيص داده شــترده اي از انتخاب عرضه كننده صحيح يك تصميم حياتي با دامنه گســت. عرضه كنندگان نقش مهمي استنتاجات در يك زنجيره عرضه اســتيابي به اهداف مديريت عرضه ايفا مي كنند. عرضه كنندگان را در دس

رضايتمندي مشتري را در زنجيره ارزش افزايش مي دهند. ليكن شراكت استراتژيك با عرضه كنندگاني كه بهتر عمل مي كنند بايد درون زنجيره

عرضه ادغام شود تا بهبود عملكرد را در بيشتر جهات به وجود آورد.

اهميت خريد ــاوري و زنجيره هاي عرضه ــته مديران از تكاملي در فن در دهه گذشــر بازارهاي جهاني اتفاق آگاه شده اند. انواع شوك هايي كه در سرتاســي را كه مديران به محيطشان مي نگرند، مي افتند، به طور اساسي روشــت. يكي از حوزه هايي كه بيشتر شركت ها توجه خود را تغيير داده اسرا به آن معطوف كرده اند، مديريت منبع يابي و خريد است. سه مزيت ــود كه عبارتند از: از تمركز بر مديريت منبع يابي و خريد حاصل مي شــتاندارد از وظيفه خريد به اين هزينه، كيفيت و فناوري. يك عبارت اســب را (موادي كه الزامات كيفيت را صورت است كه آن بايد مواد مناســب، براي تحويل در زمان مناسب و برآورده مي كند)، در كميت مناســب (يك عرضه كننده كه قابل اتكا بوده و ــب، از منبع مناس مكان مناستعهداتش را به موقع برآورده خواهد كرد) با خدمات مناسب (خدمات قبل و بعد از فروش) و با قيمت مناسب به دست بياورد. تصميم گيرنده خريد بايد سعي كند كه اين چندين مورد را به طور همزمان با هم تحقق

بخشد.

طبقه بندي اقالمــاس دو عامل اهميت استراتژيك و ريسك عرضه به چهار كاالها بر اسدسته كلي كاالهاي استراتژيك، اهرمي، گلوگاهي و روتين تقسيم بندي

شدند و براي هر گروه كاال معيارهاي خاص آن گروه تعيين شده اند.اهداف اصلي فرآيند خريد:

*ارزيابي عرضه كننده* كاهش ريسك خريد

* به حداكثررساندن ارزش كلي خريدارــاب كند كه بتوانند الزامات يك خريدار بايد عرضه كنندگاني را انتخ

عملكردي متداول يا انتظارات خريدار را برآورده كرده و قادر به بهبود مستمر باشند.

اهميت انتخاب عرضه كنندهــتر مديران، براي كمك به موفقيت ــال هاي اخير، بيش از آنجايي كه در ساستراتژيك كل شركت، پتانسيلي را در خريد تشخيص داده اند، به همين دليل بيشتر توجه روي خريد متمركز شده است. در نتيجه، توجه فزاينده بر روي انتخاب عرضه كننده صورت گرفته است كه احتماالً دليل آن اين حقيقت است كه انتخاب عرضه كننده شايد تنها مهم ترين مرحله از فرآيند خريد است. مديران خريد به طور دوره اي عملكرد عرضه كنندگان را مورد ارزيابي قرار مي دهند تا آن عرضه كنندگاني را حفظ كنند كه الزامات آنها را

بر اساس چندين معيار عملكرد برآورده مي كنند.ــان در ــزرگ، مديريت عرضه كنندگانش ــركت هاي ب هدف نهايي شــريع تر، تاخير زماني توليد ــر زنجيره عرضه به منظور تحويل س سرتاسپايين تر، هزينه پايين و كيفيت باالتر است. هنگامي كه روابط بلندمدتي ايجاد شود (روابط قومي) زنجيره عرضه يك شركت، يكي از قوي ترين

ــا را ايجاد مي كند. به عبارت موانع ورود براي رقبديگر، زماني كه يك عرضه كننده بخشي از يك زنجيره عرضه خوب مديريت شده مي شود، آن اثر دايمي ــركت را خواهد داشت. روي رقابت پذيري كل شــتيم تا يكي از اساسي ترين بنابراين، ما مجبور هسمسئوليت هاي مديريت عرضه كننده يعني انتخاب ــرار دهيم. اهميت عرضه كننده را مورد بازنگري قانتخاب عرضه كننده از اين حقيقت ناشي مي شود كه آن منابع را متعهد مي كند در حالي كه به طور همزمان بر فعاليت هايي از قبيل مديريت موجودي، برنامه ريزي و كنترل توليد، الزامات جريان وجوه نقد و كيفيت محصول اثر مي گذارد. اهميت اين موضوع با توجه به توسعه هاي اخير در مديريت عرضه كننده بيش از پيش آشكار مي گردد، جايي كه عضويت در زنجيره

عرضه به صورت روابط بلند مدت گرايش مي يابد.

اهميت مديريت عرضه كننده

ــديداً رقابتي ــارت بين المللي ش در محيط تجــركت ها بر روي مديريت ــتر ش امروزي، بيش

ــب مزيت رقابتي بلندمدت زنجيره عرضه به عنوان ابزاري براي كســت زنجيره عرضه، مديريت تمركز مي كنند. يك جنبه مهم از مديريعرضه كننده است كه به صورت سازماندهي جريان بهينه اي از مواد يا قطعات داراي كيفيت باال و ارزشمندي براي كارخانجات توليدي

از يك مجموعه مناسبي از عرضه كنندگان نوآور تعريف مي شود.

منبع يابي منفرد در برابر منبع يابي چندگانهراهبردهايي كه در مورد منبع يابي به كار برده مي شوند معموالً به دو

دسته تقسيم مي شوند:ــده در مقابل ــده و قراردادن يك عرضه كنن مذاكره با چند عرضه كنن

ديگران (منبع يابي چندگانه)؛ايجاد يك شراكت بلندمدت با تعداد كمي از عرضه كنندگان (با چند

شركت) حتي اتخاذ استراتژي هاي منبع منفرد (منبع يابي منفرد).ــاي اتكا به ــه عدم اطمينان ه ــخي ب منبع يابي چندگانه به عنوان پاســده است كه مي تواند به تحويل هاي يك عرضه كننده در نظر گرفته شوسيله اقتضائاتي مانند مشكالت حمل ونقل، آتش سوزي و ... به تاخير ــي منبع يابي ــت اضاف ــود. يك مزي انداخته شــعه اي چندگانه از حفظ تماس با تحقيق و توســط چندين عرضه كننده انجام مي شود، كه توســود. به عالوه ممكن است مزاياي ــي مي ش ناشتاكتيكي از قادربودن به تعويض تسهيم تجاري ميان آنها با تشويق به يك عملكرد باال به صورت ــته باشد. بنابراين، تحويل و كيفيت وجود داشاستراتژي خريد شامل يك رويه تصميم با توجه به موقعيت هايي خواهد بود كه در آن منبع يابي چندگانه بايد اتخاذ شود. به طور اساسي اين بايد ــد كه در فرآيند توليد، حياتي شامل اقالمي باش(مهم) هستند و اگر خطوط توليد متوقف شوند هزينه هاي بااليي به شركت تحميل خواهد شد.

استراتژي منبع يابي چندگانه يك عرضه كننده ــرار مي دهد و رقابت ميان را در مقابل ديگران قــت. بنا بر نظر رندر ــديد اس عرضه كنندگان شــه چندين عرضه كننده وجود و هيزر هنگامي كدارند و زماني كه يك عرضه كننده به الزامات و مشخصه هاي يك استعالم بهاي خاص، پاسخ ــت قيمت ها ــدار فرصت درياف مي دهد، خري

استراتژي خريد و مديريت منبعاحمد محسني يوسفي، مشاور وزير راه و ترابرياحمد محسني يوسفي، مشاور وزير راه و ترابري

در بازارهاي جهاني امروزي، سازمان ها و شركت ها واحدهايي با نام هاي تجاري منحصر بفرد نيستند كه بتوانند به صورت مستقل فعاليت كنند. بلكه بخش مهمي از يك زنجيره عرضه هستند. در اين حالت موفقيت نهايي يك سازمان يا شركت بستگي به توانايي مديريتي آن در انسجام بخشيدن و هماهنگي شبكه پيچيده اي از روابط تجاري ميان اعضاي زنجيره عرضه دارد. خريد به عنوان يك وظيفه استراتژيك كه تاثير بسيار زيادي بر عملكرد شركت دارد، همواره مطرح بوده است. شايد مهم ترين مرحله از وظيفه خريد نيز مربوط به گزينش و انتخاب عرضه كنندگان مناسب

و شايسته باشد. بنابراين، بايد توجه كافي به آن مبذول شود و مشاركت همه بخش هاي مربوط و تاثيرپذير جلب شود. از آنجايي كه هم اكنون عرضه كنندگان اثر اساسي را بر روي موفقيت يا شكست يك شركت اعمال مي كنند، خريد كه قبًال به عنوان يك ابزار تاكتيكي محض در نظر گرفته مي شد، هم اكنون به عنوان يك وظيفه استراتژيك شناخته مي شود. يكي از حوزه هايي كه بيشتر شركت ها توجه خود را به آن معطوف كرده اند، مديريت منبع يابيو خريد است.

سه مزيت از تمركز بر مديريت منبع يابي و خريد حاصل مي شود كه عبارتند از: هزينه، كيفيت و فناوري.

عرضه كننده بشرح ذيل است:

شكل 2- فرآيند ارزيابي از انتخاب عرضه كننده

اقتصاد و مديريت

5455

1387 / مهر 1387


ــري را دارد. هرچند كه، عرضه كننده بار و هزينه هاي جابه جايي پايين تسنگين مسئوليت براي داشتن فناوري، تخصص و قابليت هاي پيش بيني ــتگي هاي قيمت، كيفيت و تحويل نيز ضروري را به عهده دارد، شايســر و كار داشتن با چندين عرضه كننده به آن اضافه مي شود. به عالوه، ســتلزم صرف زمان طوالني تري در مذاكره است و در عوض احتماالً مس

ممكن است برنامه هاي توليدي را به تاخير انداخته يا آنها را مختل كند.ــن، كيفيت باال، ــتيابي به اهداف هزينه پايي ــركت ها به منظور دس شــريع، به طور فزاينده اي در جهت نگرشهاي انعطاف پذيري و پاسخ ســتلزم ــدم برمي دارند. اين نگرش ها، مس ــده بهتر ق انتخاب عرضه كننــراي درك ــعي ب ــهيم هزينه ها، مزايا، تخصص و س ــكاري در تس همــوض به تك منبع يابي و ــت كه در ع ضعف ها و قوت هاي همديگر اس

روابط بلندمدت با عرضه كننده منجر مي شود.ــده يك اولويت ــت هاي عرضه كنن در حالي كه حذف (كاهش) ليســت، بعضي از آنها، امكان منبع يابي منفرد براي بيشتر شركت ها شده اســفه را مورد توجه قرار داده اند. مفهوم منبع يابي منفرد در برگيرنده فلســت. بيشتر محققان ــهرت فراواني نيز كسب كرده اس JIT است كه شمزاياي اين استراتژي منبع يابي را مطالعه كرده اند. مزاياي عمومي منبع ــان داده شده، شامل كيفيت باالتر منفرد، همان طوري كه در بررسي نشــه عرضه كنندگان با ــت و اينك با هزينه نهايي پايين تر براي خريدار اســطوح باالتري از همكاري عرضه كننده- خريدار مرتبط مي شوند. ســدار، هر دو نگرش ــم از ديد عرضه كننده و هم خري به طور خالصه، ه

منبع يابي، مزايا و معايبي را ارائه مي دهند. پيشرفت هاي اخير ــتفاده از تعداد كمي از در مديريت زنجيره عرضه براي اسعرضه كنندگان يا حتي يك عرضه كننده به منظور دستيابي ــركاي زنجيره عرضه ــط هماهنگ ش ــكاري و رواب به همــت. بنابراين، انتخاب عرضه كنندگان مناسب، مناسب اس

يك مسئوليت مهم براي مديران خريد است.

رويه پيشنهادي در اين بخش رويه پيشنهادي براي انتخاب عرضه كنندگان ــتفاده به طور مختصر بيان مي شوند. و تكنيك هاي مورد اسهشت گام اصلي براي اين منظور در نظر گرفته شده است.

ــت كاملي از معيار هاي انتخاب عرضه كننده با توجه به ادبيات ابتدا ليســاس دو عامل ريسك عرضه و تحقيق تهيه مي شود. سپس كاالها بر اســتراتژيك به چهار گروه اصلي گروه بندي مي شوند. مرحله اهميت اســت كه با استفاده از تكنيك ــامل تعيين اوزان معيارهاي اصلي اس بعد شفرآيند تحليل سلسله مراتبي فازي صورت مي گيرد. مراحل بعدي شامل تفكيك معيارهاي كمي و كيفي و تعيين ضرايب عرضه كنندگان در مورد اين معيارهاست. در نهايت مدل نهايي انتخاب عرضه كنندگان با استفاده از برنامه ريزي آرماني تهيه مي شود. شكل شماره سه گام هاي اصلي در طراحي مدلي براي انتخاب عرضه كنندگان را نشان مي دهد. لذا در ذيل به تشريح كلي هركدام از گام ها پرداخته تا در نهايت بتوانيم مدل مناسبي را

براي انتخاب عرضه كنندگان در طول زنجيره عرضه ارائه دهيم.گام اول: تهيه ليست كاملي از معيارهاي انتخاب عرضه كننده

ــول زنجيره عرضه ــدگان در ط ــت معيارهاي انتخاب عرضه كنن ليسعبارتند از:

روابط بلند مدت؛ معروفيت شركت براي صداقت؛ قابليت فني؛ بهبود مستمر؛ پاسخگويي و مسئوليت پذيري شركت؛ انعطاف پذيري شركت؛ ــتراتژيك؛ ارزيابي قابليت هاي ــب اس كارايي مديريت دارايي ها؛ تناستوليدي آينده؛ سرعت عرضه كننده در توسعه و رشد؛ پرسنل و ساختار

سازماني عرضه كننده؛ استانداردهاي محيطي؛ كمك هاي استراتژيك؛ــي عملكرد؛ قيمت؛ ــابقه تاريخ نزديكي روابط؛ كيفيت؛ تحويل؛ ســركت؛ تمايل فروشنده تجهيزات و ظرفيت توليد؛ موقعيت رقابتي شــرويس دهي و خدمات پس از به تجارت؛ ســرايط مالي؛ فروش؛ موقعيت جغرافيايي؛ شتطابق كيفيت؛ تحويل باثبات؛ پاسخ به موقع.)

و محصــوالت ــدي گروه بن دوم: گام عرضه كنندگان

ــت كه هر گروه كاال نياز به طرز بديهي اســته و بايد براي هر كدام برخورد متفاوتي داشــاي خاص آن ــه ويژگي ه ــا با توجه ب از آنهگروه، معيارهاي خاصي در نظر گرفته شود. ــروه كاال، مدل خاص آن گروه لذا براي هر گــتفاده براي انتخاب عرضه كنندگان مورد اس

قرار مي گيرد.گام ســوم: تعيين معيارهاي اصلي انتخــاب عرضه كننده با توجه به

گروه محصوالتبا توجه به تعداد زياد معيارهاي اوليه، نياز به صرف زمان و هزينه باال و لزوم انجام مقايسات زوجي مجبوريم تا از ميان معيارهاي اوليه شناسايي شده، براي هر گروه كاال، تعداد محدودي معيار را انتخاب كنيم كه داراي

بيشترين اهميت هستند.گام چهارم: تعيين اوزان معيارهاي اصلي انتخاب عرضه كنندگان

ــاني در ــده داراي اهميت يكس از آنجاكه همه معيارهاي انتخاب شــتند، لذا بايد اوزان هركدام از آنها ــئله انتخاب عرضه كنندگان نيس مستعيين شود، تا معيارها به تناسب اوزان تعيين شده بتوانند در مسئله تاثير

داشته باشند.گام هاي پنجم، ششم و هفتم: تفكيك معيارهاي كمي و كيفي و تعيين

ضرايب عرضه كنندگان در هر معيار ــئله انتخاب عرضه كنندگان دخالت دارند، از معيارهايي كه در مســتند. معيارهاي كمي، معيارهايي دو نوع معيارهاي كمي و كيفي هســنجش ــتقيم از طريق س ــتند كه ميزان آنها را مي توان به طور مس هسشاخص خاصي اندازه گيري كرده و در مسئله وارد كرد. اما معيارهاي ــد آنها را از ــنجش كرد. بلكه باي ــه صورت باال نمي توان س كيفي را ب

طريق ديگري و به صورت قضاوت ذهني مورد سنجش قرار داد.گام هشتم: طراحي مدل برنامه ريزي آرماني

ــتفاده از مدل برنامه ريزي آرماني در اينجا اســازي نهايي ــراي مدلس ــوزون ب ــه اي م مرحلــئله انتخاب عرضه كننده پيشنهاد مي شود. مســي دارد، اما به برنامه ريزي آرماني انواع مختلفخاطر ويژگي هاي خاص مسئله، برنامه ريزي آرماني مرحله اي موزون براي اين مورد خاص مورد استفاده قرار مي گيرد. در مسئله انتخاب ــم وجود دارد ــده چندين معيار مه عرضه كننــتي با توجه به وزن هاي كه اين معيارها بايستعيين شده براي هركدام، در انتخاب تاثيرگذار ــه داراي وزن ــدا آرمان هايي ك ــند. در ابت باشــوند و با ثابت بيشتري هستند برآورده مي شــطح مطلوب ــتن اين آرمان ها در س نگهداشــدي در نظر ــت آرمان هاي بع به ترتيب اهميگرفته مي شوند.. تكنيك برنامه ريزي آرماني ــوع خاصي از برنامه ريزي مرحله اي موزون نــه در آن هر آرمان ــت ك آرماني مرحله اي اســرار داده ــه وزن آن در تابع هدف ق با توجه بــازي كردن اين ــراي مدلس ــذا ب ــود، ل مي ش

موقعيت مناسب است.

مدل برنامه ريزي آرماني از سه جزء اصلي تشكيل شده است

ــي و ــاي آرمان ــدف، محدوديت ه ــع ه تاب

محدوديت هاي سيستمي. تابع هدف در برنامه ريزي آرماني مرحله اي موزون براي حداقل كردن

انحرافات نامطلوب در نظر گرفته مي شود.ــه به ماهيت آن، انحراف نا به طوري كه براي هر آرمان (معيار) با توج

مطلوب همراه با اوزان مربوط به آن معيار در تابع هدف آورده مي شود.محدوديت آرماني در مدل انتخاب عرضه كنندگان به تعداد معيارهاي انتخاب بستگي دارد، به طوري كه براي هر معيار يك محدوديت آرماني

در نظر گرفته مي شود.ــامل محدوديت تقاضاي كل كاال در ــتمي ش محدوديت هاي سيســر عرضه كننده، بودجه خريد طول دوره برنامه ريزي، ظرفيت توليد هــده و مدل ــده و ... به مدل اضافه ش ــقف خريد از هر عرضه كنن كل، ســود. با توجه به اينكه براي هر گروه كاال، معيارهاي نهايي تشكيل مي شمتفاوتي تعيين مي شود، لذا مدل نهايي انتخاب عرضه كنندگان براي هر گروه متفاوت از گروه هاي ديگر خواهد بود. با حل مدل نهايي انتخاب ــده ميزان خريد از هر عرضه كنندگان، جواب نهايي مدل كه تعيين كنن

عرضه كننده در مورد هر كاالست، حاصل مي شود.

جمع بنديخريد به عنوان يك وظيفه استراتژيك كه تاثير بسيار زيادي بر عملكرد شركت دارد، همواره مطرح بوده است. شايد مهم ترين مرحله از وظيفه خريد نيز مربوط به گزينش و انتخاب عرضه كنندگان مناسب و شايسته باشد. بنابراين، بايد توجه كافي به آن مبذول شود و مشاركت همه بخش هاي مربوط و تاثيرپذير ــود. در مورد محصوالت استراتژيك: جلب شــاي وزارت راه و (مانند تجهيزات زيربخش ه

ترابري در صنايع هوايي، دريايي، ريلي و ...)ــازندگان اين ــا س ــكاري ب ــت هم سياســردن عرضه كننده محصوالت براي درگيركــط ــده توس در همكاري هاي برنامه ريزي شسازمان براي كاهش هزينه ها، بهبود كيفيت، ــت. ــعه محصول مدنظر اس فرآيندها و توســت ــروه كاالهاي اهرمي، سياس ــورد گ در مــديد در ميان عرضه كنندگان ايجاد رقابت شــتور كار قرار مي گيرد. در مورد گروه در دســت تامين مطمئن ــاي گلوگاهي سياس كاالهــه به صرف ــرار مي گيرد، هرچند ك مدنظر قــود. در مورد كاالهاي ــتر منجر ش هزينه بيشروتين نيز مرتب كردن رويه هاي سيستماتيك ــت و هزينه ــرف وق ــراي جلوگيري از ص بــت. نكته ديگري كه در مورد زياد مدنظر اسانتخاب عرضه كنندگان معموالً در نظر گرفته نشده، مالحظه نظرات همه گروه هاي درگير و تاثيرگذار است. بنابراين، مي بايست ترتيبي داده شود تا همه بخش هاي مورد نظر بتوانند

نظرات خود را ارائه دهند.

پيشرفت هاي اخير در مديريت زنجيره عرضه براي استفاده از تعداد

كمي از عرضه كنندگان يا حتي يك عرضه كننده

به منظور دستيابي به همكاري و روابط

هماهنگ شركاي زنجيره عرضه مناسب است

ريسك عرضه باالريسك عرضه كم

اهميت استراتژيك كماقالم روتين

عرضه كنندگان زيادمنطقي كردن رويه هاي خريد

قرارداد سيستماتيك اتوماتيك تعويض كردن

اقالم گلوگاهيبازار عرضه انحصاريقراردادهاي بلندمدتايجاد جايگزين هابرنامه ريزي انتخابي

اهميت استراتژيك باال

اقالم اهرميعرضه كنندگان زياد در دسترس

قيمت گذاري رقابتيقراردادهاي كوتاه مدت

منبع يابي فعال

اقالم استراتژيكعرضه كنندگان كم

قراردادهاي ميان مدت و بلندمدتمشاركت و توسعه عرضه كننده

بازنگري مستمرشكل 1- ماتريس پرتفوي خريد

شكل 3- گام هاي اصلي در طراحي مدل انتخاب عرضه كنندگان

5657

1387 / مهر 1387


فريندخت مشكات

56

فر

ــه آن نگاه ــعه ب ــه امروز به عنوان ضد توس آنچه كمى شود وجود سياست ها و كارگزاران در مصادر ــورهايى است كه قانونگذارى و حكومتى در كشــى جهانى براى ــتاوردهاى علم بدون توجه به دســد تحت ضوابط و قوانين اداره يك زمين خاكى واحــكلى ناپايدار حركت ــو و در جهت اداره به ش يك سمى كنند. مفهوم توسعه در دهكده جهانى اجراى آن بخش ــعه اى براى اجرا در همه از سياست ها و عملكردهاى توســت كه به طور هماهنگ با توجه به محدوديت هاى كشورهاســرفت و بهبود اجتماعى و ــطح زمين پيش منابع انرژى و مواد در س

در كجا ايستاده ايم؟

اقتصادى خود را رقم مى زنند. معيارهايى براى سياست هاى پايدارــه تامين ــر مربوط ب ــى زندگى بش ــاى حيات ــترين بحران ه بيشــدام به ــئول بين المللى اق ــازمان هاى مس ــت و لذا س آب و غذاســت هاى جهانى براى تامين برنامه ريزى هايى در جهت بهبود سياســال هاى آتى نموده اند و پيش بينى ــرى در س ــل بش آب و غذاى نســت مديريت جهانى ــن بحران ها تا حد امكان تح مى كنند كه اگر ايــرى در آينده به شكل جنگ ها و واقع گردد بتواند از بحران هاى بش

تنازعات فراگير ضداخالقى و خونين پيشگيرى نمايد. ــود كه اصول 8 گانه براى تدوين بنابر همين اصل، مشاهده مى شــه كنى فقر و ــت. ريش ــور هزاره نيز مبتنى بر همين مطالب اس منشــج عدالت ــوزش ابتدايى، تروي ــن در آم ــنگى، موفقيت يافت گرســرگ و مير ــتن از م ــت توانمندى هاى زنان، كاس ــيتى و تقوي جنسكودكان، بهبود سالمت مادران، مبارزه با HIV/AIDs و ماالريا و ديگر بيمارى هاى شايع، اطمينان از پايدارى زيست محيطى و توسعه ــعه از جمله چالش هاى اصلى جهان ــاركت جهانى براى توس مشــتمداران جهان است و حاكى است كه پيش روى دولت ها و سياســاختارهاى قوى و مبتنى از نياز به مديريت منابع در جهت ايجاد ســاى اوليه و پايدار ــردم و تامين نيازمندى ه بر حفظ حقوق عموم مــرفت هر چه سريع تر در ــت كه با پيش براى تنازع بقا در دنيايى اســان را به دو نيمه منفك براى تكنولوژى و انفورماتيك مى رود تا جه

هميشه تحت عنوان كشورهاى غنى و كشورهاى فقير تقسيم نمايد.

مديريت انرژى كه از جمله مهم ترين اولويت ها براى كشورهاى صنعتى پيشرفته است اكنون محور اصلى راهبردهاى جهانى در سطوح ملى و منطقه اى ــمار مى آيد. محور سياست ها و تعامالت نيز به شبين الدولى در دنياى امروز توجه به امكان دسترسى ــه اول اهميت و در ــرژى در درج به منابع آب و انــت. در اين راستا، كشورهاى نهايت حفظ آنها اســاه برخوردار خواهند بود جهان وقتى از ثبات و رفكه دسترسى آنها به منابع آب و انرژى تسهيل و لذا

اصول اقتصادى حاكم بر آنها تعريف شده باشد. ــه فراهم آورنده ــف، حفظ منابع طبيعى ك در ميان اين ابعاد مختلزمينه هاى رونق اقتصادى و اجتماعى هستند در راستاى محوريت اصول توسعه پايدار در كشورهاى متمدن امروزى تعريف مى شوند. ــرژى در زمره ــى و از جمله ان ــدار از منابع طبيع بهره بردارى پايــاندن قدرت ــاى امروزين در به ظهور رس توانمندى هاى دولت هــوان حفظ محيط ــت. آنچه كه تحت عن ــى و قانونى خود اس سياسزيست در جهان مطرح مى شود و براى اعمال سياست هايى در اين ــن بينانه ترين راه تالش و فعاليت مى گردد در واقع مهم ترين و روشــر روى كره خاكى بر ــر امروز به ادامه زندگى و حيات ب ديدگاه بشــتاوردهاى علمى و تحقيقاتى در زمينه هاى گوناگون ــاس دس اســراى حفظ محيط ــى ب ــادى، اجتماعى، فرهنگى و البته سياس اقتص

زيست است. بر روى كار آمدن ديدگاه هاى سياسى مبتنى بر حفظ محيط زيست ــا، اجتماعات و احزاب در جهان كه باعث بر روى كار آمدن گروه هفعال طرفدار محيط زيست شده است بيانگر آن است كه بشر امروز ــت پيدا بينش الزم براى مديريت منابع طبيعى خدادادى را مى بايس

نموده و براى حفظ و توسعه آن تالش نمايد. ــت هاى ملى در قالب چارچوب هاى دولت ها جارى شدن سياســك جهان بينى مبدل ــرف تفكر علمى و ي اين بينش را از حالت صــاختارهاى سياسى به اصول اجرايى در درون ســى مبتنى بر ــول اجراي ــد. اص ــورها مى نماي كشــى و قانونمندنمودن ــاى قانون ــه راهكاره ارائفعاليت هاى گوناگون با لحاظ نمودن اصل توجه به محيط زيست و كليه اصول يك توسعه متوازن ــرفته دنيا با در نظر ــورهاى پيش خواهد بود. كشــعى در كاهش و داشتن اصول توسعه متوازن ســت محيطى بشرى نموده اند. محو ردپاهاى زيســعى در طراحى و در اكثر برنامه هاى دولت ها ستدوين ساختارها بنحوى شده است كه سازگارى ــن تر هارمونى در و همخوانى و به عبارتى روش

مديريت انرژى كه از جمله مهم ترين اولويت ها

براى كشورهاى صنعتى پيشرفته است اكنون محور اصلى راهبردهاى جهانى در سطوح ملى و منطقه اى

نيز به شمار مى آيد

توســعه و بهبود تمدن بشــرى اين روزها به صورتى ملموس و فراگير در تمامى ابعاد زندگى انسان ها مشاهده مى شود. تحقق آنچه كه جهانيان آن را "دهكده جهانى" توصيف مى كنند هر روز ابعاد گسترده تر و پيچيده ترى ــتاوردها در ــتاوردهاى علمى جهانى در عرصــه بين المللى و به اجرا در آمدن اين دس پيدا مى كند. اجراى دسقالب هاى گوناگون اين اجازه را به مردم جهان بخصوص كشورهاى توسعه يافته داده است تا در محيطى مرفه

و با راحتى و ايمنى خاطر زندگى و كسب و كار نمايند.

5859

1387 / مهر 1387


زندگى و رفاه بشر در كنار طبيعت و محيط زيست حفظ گردد. ــاى گياهى و ــى و گونه ه ــتگاه هاى طبيع ــظ زيس ــه حف توجه بجانورى و حفظ تعادل اكولوژيك در زيستگاه هاى بشرى در صدر برنامه هاى توسعه ملى و شهرى قرار گرفته است و دولت ها بر مبناى ــن و اجراى اين ــت برنامه هاى آنان در تدوي ميزان فعاليت و موفقي

سياست ها سنجيده مى شوند. ــى به عنوان ــى و فعاالن مدن ــا، اجتماعات صنف احزاب، گروه هــت هاى پايدار بر صاحبنظران و تاثيرگذاران بر مبانى تدوين سياس

مبناى حفاظت از منابع، وارد رقابت هاى سياسى شده و با ارائه برنامه هاى دراز و كوتاه مدت توسعه ــه رقابت هاى ــانى اقدام ب با حفظ منافع آتى انس

سياسى مى نمايند. ــازمان هاى ــوى س برنامه هاى جهانى كه از ســت ها در بين المللى براى هماهنگ نمودن سياسسطح جهان به كمك كشورهاى پيشگام تدوين مى شود مى تواند راهى مطمئن براى گام نهادن در توسعه براى كشورهاى در حال توسعه و توسعه

نيافته باشد. ــل ــه دلي ــان ب ــعه يافتگى در جه ــزان توس مي

ــورهاى پيشگام ــت هاى پايدار توسعه اى در كش موفق بودن سياســعه يافته بر مبناى توجه به اصول زيست محيطى و حفاظت و توســاز و كارهاى آن تعريف مى شود. لذا عدول دولت ها از طبيعت و ســعه اى و ــاخص هاى توس از اين محوريت به معناى كاهش تاثير شــت هاى تخريبى و ناپايدار و عقب ماندگى در لذا بازگشت به سياسمسائل اجتماعى، اقتصادى و سياسى و.... و عدم توان در ايفاى نقش

در رقابت هاى جهانى خواهد بود. ــت ها و ــورهايى مثل ايران در اعمال اين سياس ــلما نقش كش مســات اجرايى در اين روند موفقيت و كارآمدى اقدامــاخص نبوده است. به كاربستن نقشى پررنگ و شسياست هاى پايدار از طريق شاخص هاى تعريف ــورها سنجيده شده شده و معين در مورد همه كشــاخص هاى انسانى توسعه و نيز ساالنه بر اساس ش Human Development Indicators,HDI توسط سازمان ملل بر اساس فهرست هايى

در مورد كليه كشورها انتشار مى يابد. اين شاخص ها به صورت شاخص هاى حياتى در مورد اقتصاد، وضعيت كودكان، زنان، تورم، درآمد و توليد سرانه و... تعيين و تدوين شده است. بررسى

وضعيت اين شاخص ها در جداول منتشره به صورت ساالنه نشان ــانى داراى ارتقا، مى دهد كه كشور ما ايران با داشتن رده بندى نوس

طى چند سال گذشته و نزول در 2 سال گذشته بوده است. ــام صحيح مى تواند ــاخص ها وجود آمار و ارق در تدوين اين شــورها را به طور دقيق و عادالنه و رشد اقتصادى و اجتماعى در كشــورها ارائه دهد. متاسفانه با حفظ جايگاه اصلى آنها بين ديگر كشــتاوردهاى بزرگ در زمينه هاى در طى سال هاى اخير على رغم دسگوناگون، هميشه به دليل عدم وجود داده هاى كافى و مطمئن جايگاه ــده و لذا در تفكر ــورها نشان داده نش اصلى ايران در ميان ديگر كشــورها به خوبى شناسانده نشده جهانى، كشورمان در ميان ديگر كشــت. اين فكر كه ارائه داده هاى واقعى مى تواند مورد سوء استفاده اســورها رايج است و لذا اين امر قرار گيرد در ميان سياستمداران كشمانع بزرگى بر سر راه شناسايى ميزان توسعه يافتگى كشورهاست. به هر حال وجود داده ها و ارزيابى آنها و ارائه شفاف آمار تاثيرگذار بر سياست ها كارى بسيار مهم و دقيق بوده و نياز به استفاده از ابزارهاى

ساختارى در سيستم سياستگذارى كشور دارد. ــال اخير در زمينه ــته و گريخته پيرامون چند س در كشورمان جسكاربست سياست هاى زيست محيطى چه به صورت فعاليت هاى سازمانى و چه به صورت فعاليت هاى مردمى شنيده شده و پيرامون ــت. همه ما آن مقاله مبسوط آن نقد و بررسى هايى انجام گرفته اســار فعاليت هاى ناهمگون ــوى برخى صاحبنظران در مورد آث از ســار آمدن ــف و به ب ــه تخريب هاى مضاع ــه منجر ب ــب ك و نامناس

ناهنجارى هايى شدند را خوانديم. ــعه اى و درك مفاهيم و ــى توس ــاى اصول ــاور ديدگاه ه ــدم ب عــاى بلندمدت ــه اتخاذ راهكاره ــاى علمى كه منجر ب چارچوب هــردد از جمله ــعه اى پايدار مى گ ــت هاى توس جهت تدوين سياسمشكالت مبتال به سيستم هاى مديريتى محيط زيست در كشورمان ــى چارچوبى محيط ــنايى الزم به مفاهيم اساس مى باشد. عدم آشــخيص تطابق اصول اعتقادى توسعه اى كه بعضا زيست و عدم تشبرگرفته از تعاليم عاليه قرآن است و مصاديق آن در بسيارى از اصول ــتور كار 21 و بيانيه ــت محيطى از جمله اصول مندرج در دس زيس

ــود باعث شده تا اين اصول در تعارض توسعه هزاره مشاهده مى شــده و نوعى برداشت ــالمى تلقى ش با اعتقادات دينى و مذهبى اسمتحجرانه و مبتنى بر عوامفريبى در آن مشاهده گردد. سياست هاى ــت و شايد ــالم بر آن حكمفرماس جارى تصوير مبهمى از دين اس

بسيار بهتر مى توانست عمل شود. ــتور ــالم در زمان فتح مكه كه دس ــتور پيامبر اس به ياد داريم دسفرمودند: با زنان و كودكان به نيكى رفتار كنيد، دشمنان را امان دهيد، حيوانات را نكشيد و درختان را از ريشه درنياوريد. حتى در دوران پيروزى پس از انقالب اسالمى شكوهمند، سعى شد ساختارهاى

اجتماعى و حريم قانونى افراد محترم شمرده شود. ــور در ــاخص هاى ارتقا در بهبود وضعيت كش يكى از معدود شــتاوردهاى انقالب ــال هاى اخير در واقع يكى از بزرگ ترين دس ســه آمدن نيمى از ــالمى يعنى حضور فعال زنان و به صحن عظيم اسقشر منزوى آن روز جامعه به صحنه كار و تالش و سياست با حفظ شئون اسالمى و تعاليم عاليه آن بود. بنابراين نيمى از جمعيت منفعل ــال و كارآمد و ــور مبدل به جمعيتى فع و مصرف كننده و بى اثر كشــور نيروى فعال ــدند كه البته به دليل اين افزايش حض صاحبنظر شــعه اى ــاخص هاى توس ــور تاثيرات مثبتى بر روى افزايش ش كشــتغال و ــور اعمال گرديد. ضعف و عدم توان در توليد كار و اش كشــاركتى در عرصه اجتماعى، عدم ــت هاى مش كمرنگ شدن سياسالتزام به معيارهاى قانونى و فرهنگى و اخالقى حاكى از دورشدن از معيارهاى توسعه اى جهانى و ناپايدارى و عدم توان در تامين امنيت ــطح جهانى از نظر اقتصادى و و در نتيجه عدم رقابت پذيرى در س

تجارت خواهد شد. ــت ها و ــى در تدوين سياس ــت اصول علم معيار و محك رعايــتاوردهاى قانونمند و ــاختارهاى دولت ها منوط به رعايت دس سحركت در چارچوب هاى علمى شناخته شده جهانى و لذا گنجيدن در شاخص هاى علمى جهت رقابت پذيرى است. محوريت قانون و قانون مدارى و تدوين قوانين بر پايه دستاوردهاى متناسب جهانى ــا آويختن در آن ــه دولت ها ب ــت ك از جمله مهم ترين اقداماتى اس

مى توانند آينده خود را با تضمين هاى باالترى رقم زنند.

بر روى كار آمدن ديدگاه هاى سياسى مبتنى

بر حفظ محيط زيست در جهان بيانگر آن است كه

بشر امروز بينش الزم براى مديريت منابع طبيعى

خدادادى را مى بايست پيدا نموده و براى حفظ و

توسعه آن تالش نمايد

ميزان توسعه يافتگى در جهان به دليل موفق بودن سياست هاى پايدار توسعه اى در كشورهاى پيشگام و توسعه يافته بر مبناى توجه به اصول زيست محيطى و حفاظت از طبيعت و ساز و كارهاى آن تعريف مى شود

6061

1387 / مهر 1387


با پيشرفت روزافزون دانش و فناورى و جريان گسترده اطالعات، امروزه جامعه ما نيازمند آموزش مهارت هايى است كه با كمك آن

بتواند همگام با توسعه علم و فناورى به پيش برود.هدف بايد پرورش انسان هايى باشد كه بتوانند با فكرى خالق با مشكالت روبرو شده و به حل آنها بپردازند. به گونه اى كه انسان ها بتوانند به خوبى با يكديگر ارتباط برقرار كرده و با بهره گيرى از دانش جمعى و توليد افكار نو مشكالت را از پيش رو بردارند. امروزه مردم ما نيازمند آموزش خالقيت هستند كه با خلق افكار نو به سوى يك

جامعه سعادتمند قدم بردارند.بسيارى از مصاديق فناورى در دنياى امروز، ماحصل تسلسل زنجيره وار يك سلسله از خالقيت ها و نوآورى نوع بشر در طول تاريخ است كه روندى تكاملى را طى كرده و به موجوديت كنونى

رسيده است.زنجيره هاى تكاملى خالقيت وجهى ديگر از تكامل پيوسته دانش و فناورى هستند كه در آنها نقش حلقه هاى تكامل بارزتر است. رشد اين زنجيره ها تا پيش از اين، حالت خود جوش داشته و عمدتًا

مديون درخشش افراد خالق و نوآور بوده است.امروزه موفقيت در توليد محصوالت و خدمات جديد وابسته به دو عنصر اساسى خالقيت و نوآورى است. بدون وجود يك سيستم پشتيبان، به منظور حمايت از نوآورى در سازمان براى توليد محصوالت و خدمات جديد سازمان ها هرگز موفق نخواهند بود. اكثر سازمان ها نوآورى را مزيتى رقابتى و مديريت نوآورى را امرى اجتناب ناپذير مى دانند و حتى صاحبنظران معتقدند كه نوآورى رمز بقاى سازمان است. در حالى كه برخى از سازمان ها بحث نوآورى را به صورت دورن سازمانى دنبال مى كنند، عده اى از صاحبنظران و سازمان ها به صورت فراسازمانى به اين موضوع نگاه مى كنند، ماحصل نگرش فراسازمانى به موضوع مديريت خالقيت و نوآورى

پديدارشدن ضرورت تعامالت بين سازمانى در اين زمينه و به تبع آن تشكيل سازمان هايى خالص با هدف بسترسازى تعامالت بين سازمانى براى

شناسايى، پرورش و تكامل ايده هاى نو است.اهداف به مفهوم آرزوها و عاليق بلندپروازى گرفته نظر در آينده وضعيت براى كه هستند مى شود انسان قادر است با تفكرات خود براى مى تواند تنها نه يعنى كند برنامه ريزى آينده مسائل و موقعيت ها را به همان گونه كه هستند ببيند، بلكه مى تواند آن گونه كه بايد باشند را نيز تصور كنند. ماكس پالنك مى نويسد: هركس قادر

نباشد گهگاهى فرضيه اى حتى به ظاهر غيرقابل قبول را ارائه دهد هرگز نمى تواند به شناخت ايده هاى جديد دست يابد. نه تنها در ارائه فرضيات، حتى در طرح فرمول هاى نهايى پيرامون نتايج علمى به دست آمده هم، توانايى فكر در يك چرخ آزاد يك امر ضرورى و اثبات شده است. براى خالق بودن، جرات يك امر ضرورى است، چون هر ايده جديد و پيشنهادى كه مى دهيم ما را به جلو انداخته و ريسك پذيرى ما را در رابطه با عدم موفقيت و حتى تمسخر افزايش

مي دهد.خالقيت يا آفرينشگرى برگردانى از واژه Creativity و به معناى خلق كردن است. به بيان ديگر خالقيت يعنى به كارگيرى توانايى هاى ذهنى براى ايجاد يك فكر يا مفهوم جديد، يا از ديدگاه روانشناسى خالقيت يكى از جنبه هاى اصلى تفكر يا انديشدن است و تفكر عبارت است از فرآيند بازاريابى يا تغيير اطالعات و نمادهاى كسب شده موجود در حافظه درازمدت و به عبارت ديگر خالقيت يعنى توانايى ارائه راه حل جديد براى حل مسئله و از ديدگاه سازمانى يعنى ارائه فكر و طرح نوين براى بهبود و ارتقاى كيفيت فعاليت هاى سازمان. اولين نكته اى را كه مى توان در مورد خالقيت بيان كرد اين است كه خالقيت در مورد موجود انسانى است. در حقيقت خالقيت حق انتخاب و قدرت تصميم گيرى براى انتخاب است خالقيت

برنامه پذير است.افراد خالق به واسطه ذهن تركيبى خود، عناصر مفقود و بى ارتباط را به هم پيوند مى زنند. چنين عملى مستلزم يك برنامه و طراحى ذهنى است به عبارت ديگر تفكر خالق از لحظه شكل گيرى تا به ثمر رسيدن، برنامه و نقشه هاى خاص را دنبال مى كند (پيرهافى 1991) همه سازمان ها براى بقا نيازمند انديشه هاى نو و نظرات بديع و تازه اند. خالقيت و نوآورى چنان به هم درآميخته اند كه ارائه تعريف مستقلى از هركدام دشوار است. خالقيت، پيدايى و توليد يك انديشه و فكر نو است درحالى كه نوآورى

عملى ساختن آن انديشه و فكر است. براى آنكه ايده جديدى خلق شده و توسعه يابد، بايد نيروهاى پيش برنده بر نيروهاى بازدارنده غلبه كنند و شرايط به گونه اى باشد كه نيروهاى پيش برنده ما را به سوى نظر و شيوه جديد رهنمون گردد. در زمينه فنون و تكنيك هاى خالقيت و نوآورى ارتباط مغزى، تحرك مانند متنوعى شيوه هاى اجبارى، تجزيه و تحليل مورفولوژيك (ريخت شناسانه)، گردش تخيلى، سواالت ايده برانگيز تفكر موازى مدنظر بوده كه عمده اين روش ها در راستاى

مديريت و خالقيتتايماز سيدمصطفايى تايماز سيدمصطفايى شركت حمل و نقل ريلى نيروشركت حمل و نقل ريلى نيرو

رفع انسدادهاى ادراكى و پرورش نوآورى نقش تسهيل كنندگى دارند. خالقيت داراى الگوى توزيع طبيعى است. امروز صاحبنظران معتقدند كه خالقيت مهارتى عام است و در بين تمام افراد وجود دارد طبق آخرين دستاوردهاى علمى، عوامل موثر در خالقيت و نوآورى به چهار دسته تقسيم شده اين عوامل عبارتند از: به كارگيرى و جذب نيروهاى خالق و نوآور به سازمان، امكانات مناسب تحقيقاتى و مالى براى كوشش هاى نوآورانه، آزادى عمل كافى در انجام فعاليت ها و تالش هاى خالق و همچنين به كارگيرى نتايج حاصل از فعاليت هاى

خالق و دادن پاداش مناسب به افراد خالق.نقش مديريت در مجموعه هايى كه خالقيت و نوآورى از ضروريات و عامل اصلى است بسيار مهم و حساس است زيرا مديريت مى تواند توانايى و استعداد خالقيت و نوآورى را در افراد ايجاد، ترويج و تشويق

كند و يا رفتار و عملكرد او مى تواند مانع از اين امر حياتى شود. براى اينكه افراد در سازمان به تفكر بپردازند بايد محيطى ايجاد شود كه در آن به نظريات و انديشه هاى كاركنان امكان بروز داده شود. در شرايط محيطى نامطمئن، پويا و رقابتى امروزى سازمان ها براى بقا و كسب موفقيت هاى بزرگ بايد طالب انديشه هاى نو باشند و در اين راستا به افرادى كه راهيافت هاى بديع و خالق براى مسائل سازمانى

ارائه مى كنند توجه خاصى مبذول دارند. در شرايط كنونى سازمان هاى موفق و نوآور به كارآمدبودن اصول مديريت «برنامه ريزى» سازماندهى، كنترل و مانند آنها به ديده شك و ترديد نگاه مى كنند و معتقدند براى خالقيت، رهبرى صنعت و شكست قواعد بازى رقابت به كاركنانى خالق و كارآفرينى نياز دارند در هر زمان از كدام پنجره ذهن خود به مسائل نگاه كنند و قادر باشند مسائل را براى هر لحظه از زاويه جديد بنگرند. هنر مدير خالق عبارت است از استفاده از خالقيت ديگران و بايد خالق مدير خالق. ذهن هاى پيداكردن

فضايى بيافريند كه خودش بتواند خالق باشد و افراد سازمان را هم نيز براى خالقيت تحريك كند و اين فضا، فضايى است كه از كار روزمره به دور است و به نحوى تفويض اختيار مى كند تا هركسى خود مشكل خودش را حل كند. براى افزايش خالقيت چند اقدامات

مديريتى پيشنهاد مى گردد:- چالش آزادى منابع مشخصه هاى گروه كارى ترغيب سرپرستى

حمايت سازمانى.- از بين تمام كارهايى كه مديران مى توانند براى برانگيختن خالقيت انجام دهند شايد موثرترين آنها انتصاب مناسب افراد است

كه به طرز فريبنده اى كارى ساده به نظر مى رسد. - افراد خالق تر خواهند بود اگر به آنها اجازه داده شود تا تصميم

بگيرند از يك قله خاص چگونه صعود كنند. - دو منبع اصلى كه بر خالقيت اثر مى گذارند زمان و پول هستند و مديران بايد در تخصيص اين منابع با دقت بسيار عمل كنند. در برخى

شرايط فشار زمانى مى تواند خالقيت را افزايش دهد. - يكى از رايج ترين راه هاى سركوب خالقيت به وسيله مديران، ايجاد گروه هاى همگن است. گروه هاى همگن معموال با كمترين اختالف نظر سريع تر به راه حل ها نايل مى شوند و كار چندانى در

زمينه تفكر خالق صورت نمى پذيرد.بخشى بدون را خود كار مى توانند افراد - دلگرم كننده نيز جالب و هيجان انگيز بيابند اما براى تداوم اين صبورى اغلب افراد بايد احساس كنند كه كار آنها براى سازمان با گروهى از افراد مهم اهميت دارد. در غير اين صورت آنها بايد كار خود را فقط در

خانه و براى خود انجام دهند. - مطمئنا ترغيب سرپرستى، خالقيت را تقويت خواهدكرد. اما خالقيت به طور واقعى وقتى تقويت مى شود كه كل سازمان حامى آن باشد. چنين حمايتى

وظيفه رهبران سازمان است.

اكثر سازمان ها نوآورى را مزيتى رقابتى و مديريت نوآورى را امرى اجتناب ناپذير مى دانند و حتى صاحبنظران معتقدند كه نوآورى رمز بقاى سازمان است

براى اينكه افراد در سازمان به تفكر بپردازند بايد محيطى ايجاد شود كه در آن به نظريات و انديشه هاى كاركنان امكان بروز داده شود

6263

1387 / مهر 1387


جاذبه هاى گردشگرىــار تمدن ها و ــر جهان و آث ــوع آب وهوايي در سرتاس با توجه به تنزيبايي هاي طبيعي يا آثار باستاني و يادگارهاي سده هاي پيشين در برخي كشور ها و عالقه ديگر مردم جهان به تحقيق و تعمق و بازديد ــه مورد توجه ــدي به ميان مي آيد ك ــن جذابيت ها، مقوله جدي از اي

بسياري از كشورها قرار گرفته است.ــد و مي توانند ــورهايي مورد توجه قرار مي گيرن در اين بين كشــتي بگيرند كه در اولين حول اين محور تصميمات اقتصادي درسقدم داراي امتياز تنوع آب و هوايي و آثار باستاني و تاريخي خاص با افسانه ها و ادبيات كهن باشند. از اين حيث مي توان از كشورهاي ــاي پنج گانه ــتوا به لحاظ آب وهوايي و تمدن ه ــايه خط اس همســتان كه جهان نام برد. تمدن هاي ايران، مصر، هند، چين و روم باســتاني مربوط به آغاز حكومت در در مراكز حكومتي خود آثار باس

تاريخ را در خود دارد. ــردم جهان را به ــه بتواند م ــر آن زيبايي هاي طبيعي ك عالوه بــاي مرتفع با ــا، كوه ه ــواحل زيب ــاند. مانند س ــوي خود بكش ســان با امالح خاص، ــين، چشمه هاي جوش چشم اندازهاي دلنشــش گياهي قابل ــا طبيعتي متفاوت، پوش ــا و كويرهايي ب بيابان هتامل و در كنار همه اين گزينه ها نوع معماري و فرهنگ ها و سنن و ادبيات كهن و فولكلور قبايل و اديان نيز مي تواند قابل بحث و

ــد. مورد مطالعه باشاما در اين رابطه كشورهاي حوزه خليج فارس با داشتن چاه هاي ــتقات نفتي و محروم بودن از امكانات طبيعي ، به تامين نفت و مشــه به اينكه منابع ــوالت دريايي پرداخته اند اما با توج نفتي ومحصــده - به دليل ــراى آين ــورها ب ــت اين كش نفتي در حال اتمام اس

ــوم صنعتي روز ــب عل تك محصولي بودن- و عدم تالش در كسبه فكر چاره افتاده اند كه با اتمام اين ثروت دچار مشكالت بزرگ

نشوند.

صنعت در كشورهاى پرجاذبه براى توريستتا اينجا سخني از سفر، گردشگري، توريست و همه كلماتي كه بتواند به اين مقوله بار اقتصادي اضافه و جامعه را از خود متوقع كند نگفتيم، اما بسياري از كشورهايي كه داراي گزينه هاي قابل توجه ذكر شده در باال هستند از آن به عنوان يك صنعت نام برده اند و توقع درآمدزايي از آن را دارند و اين تفكري قابل ستايش است كه محصولي را براي تجارت عرضه كني كه پايان يافتني نيست و هر روز قدمت آن براي

درآمدزايي باالتر مي رود.ــترش ــه تاجر را باال مي برد و به گس ارائه آن قدر و ارزش و مرتبــردازد. اين محصول يك فرهنگ و مبادله آن با درآمدزايي باال مي پــت آغاز و با ــع آن با زندگي آن مل ــت كه مناب محصول فرهنگي اسپايان عمر آنها پايان مي پذيرد وگاه همچنان ادامه مي يابد و در ميانه ــا قرن ها به طول ــام كه توليد آنه ــون محصوالتي در حال اتم راه چ

مي انجامد آنها را تنها نخواهد گذاشت.ــتاني و تاريخي را صنعت ــي و آثار باس اين تجارت با منابع طبيعتوريسم مي گويند. گردشگري محصول حركت انسان هايي است كه به بازديد از جذابيت هاي جهان عالقه مند هستند و با ورود خود به آن كشورها اقتصاد آن كشور را تحت تاثير قرار مي دهند. گردشگران ــتري ــده در هر دو صورت ايجاد بس ــتند يا بازديدكنن يا محقق هس

مناسب براي پذيرايي از آنها اهميت بسزايي در جذب آنها دارد. ــترها ايجاد امنيت است. كشوري مي تواند به يكي از مهم ترين بس

حمل ونقل، زيرساخت رشد گردشگرى

توسعه، با صنعت بدون توليدادغام سازمان ميراث فرهنگى و گردشگرى در وزارت ارشاد؛مسئله اين است

الهام ثناپورالهام ثناپور

ــت بپردازد كه براي پذيرايي از اتباع كشورهاي ديگر جذب توريسمتعهد برقراري نظم و امنيت آنها باشد. در كشوري كه كشمكش هاي داخلي يا جنگ با بيماري ويا حوادث طبيعي غيرمعمول وجود دارد

توسعه اين صنعت غيرممكن است.

منبع درآمدى، بدون اتكا به توليدــد كه عالوه بر ــوري مي تواند اين صنعت را در خود رونق ده كشموارد ذكر شده آمادگي پذيرايي از توريست چه از جهت پيش بيني ــد. كشورهاي ــته باش امكانات و چه از نظر آمادگي فرهنگي را داشجهان هركدام داراي دين، نوع پوشش، نوع برخورد، زبان و فرهنگ خاص خود هستند كه در اين نوع تجارت و اين صنعت ميزبان بايد ــته و از به مجموعه اين موارد به عنوان فرهنگ ميهمان احترام گذاش

طرفي در خود نوعي مقاومت در برابر هجوم اين افراد ايجاد كند.ــوف و مبارز بزرگ، درها وپنجره هاي اتاق به گفته گاندي، فيلس

ــا باز كنيد. ــه روي همه اديان و فرهنگ ه خود را بــويد. اما نگذاريد با باد اين افكار به ديوار كوبيده شــا و اديان و ــا مليت ه ــاي مختلف ب حضور آدم هــور ــا و هنجارهاي مختلف در يك كش فرهنگ هــن اطالعات در ــي و باالرفت ــكوفايي فرهنگ به شــرت، زمينه هاي هنري، تكنولوژي، آداب و معاشــك مي كند و ــور كم ــي و... آن كش روابط عمومــوي و بدون ــد و بانك مالي ق از طرفي منبع درآم

دغدغه هاي توليد است.ــتفاده از اين مهم در بعضي كشورها بيشتر اما اســوري مانند عربستان داراي اهميت است، در كش

ــرزمين مي كشاند مسلمانان جهان آنچه گروهي خاص را به اين ســراي پذيرايي و امنيت ــتند؛ اين موضوع غير از ايجاد آمادگي ب هســمي خاص با ــر نمي گيرد زيرا مراس ــايل ديگري را درب زائران مساعتقادات قوي در حضور نيرويي اتفاق مي افتد كه بسياري دغدغه ها ــول و ــهل مي كند. مردم براي طواف كعبه و زيارت بيت الرس را ســت اصول مذهبي ــر خود را موظف به رعاي مكان هاي مقدس ديگبرگرفته شده از اصول اخالقي مي دانند و مسايل خاصي را به وجود ــوع هر حادثه ــتان خود را براي وق ــر چه دولت عربس نمي آورند گــد هنگفتي از ــد و از اين راه هم درآم ــاده مي كن فردي و گروهي آم

بانك هاي سراسر جهان به خزانه دولتش واريز مي شود.ــتان از سراسر ــور تركيه سرتاسر تابس اما در موارد ديگر مثل كشــواحل درياي مديترانه به اين كشور جهان مردم براي استفاده از سرهسپار مي شوند. نوع ساحل اين قسمت از دريا و آفتاب تن آساي ــتاي ــياري جذابيت هاي ديگر كه در راس ــاي زيبا و بس آن و هتل هــت عامل ــم اس ــيدن به صنعت توريس معنابخشــت. ساحل جذب مردم از مليت هاي مختلف اســين به حتم در ــه و آفتاب دلنش آرام با شن و ماســود ــورهاي دنيا پيدا مي ش ــياري ديگر از كش بســگر را جذب مي كند و در چرخه ولي آنچه گردشصنعت توريسم هضم مي كند زيبايي هاي ساخت

سازمان گردشگري اين كشور است.

امكانات مناسب حمل ونقلــب با افرادي كه براي تفريح خود، برخورد مناسحاضر به تقديم مبالغ تعيين شده توسط پذيرنده ها

با گذشت زمان و گذر انسان از دوره هاي مختلف، الفاظ و واژه ها داراي قا بليت هاي مختلفى مي شوند. كلمات مي توانند با پوشش موضوعات، قابليت هاي بسيارى ايجاد كنند،كلمات جزو قراردادهاي بزرگ بشري هستند كه مي توانند اهداف يك جامعه را تغيير داده حتي سرنوشت ها را دگرگون كنند. انسان خود كلمه را ساخت، خود آن را با عملكرد خود تركيب كرد و خود از دامي كه گسترانيده، فرار مي كند و هر بار با افزودن مفاد جديد؛ بنا به ميل خود، از قدرت آن مي كاهد يا به قدرت آن مي افزايد. يكي از اين كلمات كه همواره در حال افزايش حيطه بوده است واژه "صنعت" است كه در خيلى از بخش ها

وارد شده و هنوز هم در حال رشد حوزه است. در عصر كنونى "صنعت" به هر كلمه يا مفهومى از فعاليت ها اضافه مى شود تا برداشت عام؛ تكنولوژي، مدرن سازى، تجهيزات، مديريت، مهندسي و سخت افزار را معنا كند و در افزودن به بعضي كلمات، به اهميت آنها بپردازد و نگاهي نو، جدي و كارشناسانه را در پى داشته باشد. در اين رابطه تركيب "صنعت" به عنوان ماهيتى اقتصادى، به مفهومى اجتماعى به نام توريسم و جهانگردي كلمه جديدى را ساخت كه در ادبيات يك تركيب اضافه

محسوب مى شود اما در قرن اخير همين تركيب قصد دارد تا براى برخورد كارشناسانه اين تركيب را پرمعنى بسازد.

به گفته گاندي، فيلسوف و مبارز بزرگ، درها

وپنجره هاي اتاق خود را به روي همه اديان و فرهنگ ها باز كنيد. اما

نگذاريد با باد اين افكار به ديوار كوبيده شويد

6465

1387 / مهر 1387


و صاحبان اصلي اين جذابيت ها هستند بسيار حائز اهميت است و صد البته امكانات زيستي چون خوراك مناسب، با توجه به فرهنگ ها ــش، و مزاج هاي حاضر، امكانات تفريحي عالوه بر مورد قابل كشامكانات حمل ونقل مناسب، حضور راهنماهاي مسلط به اطالعات ــگاه ها و مراكز عرضه كاالهاي ــده دنيا، وجود فروش و زبان هاي زننظارت شده و مخصوصا نوع برخورد مسئوالن و فروشنده ها و در مجموع گروه هاي خدماتي و مديريتي بسيار مهم و قابل توجه است.

ــت اخالقي و ــرويس ها كه به جه ــايد عدم ارائه بعضي از س شــت اين جذب مالي را كاهش مذهبي در برخي كشورها ممنوع اســتحكام تنه اين صنعت ــياري موارد ديگر مي تواند به اس دهد اما بســاحل زيبا و طبيعتي كه پربارتر كمك كند. در تركيه آنچه بيش از سو زيباتر از آن در اروپا، آمريكاي مركزي و جنوب شرق آسيا وجود ــاي عثماني آنچه به چرخيدن دارد و چند بناي مانده از حكومت هصنعت توريسم آن كمك مي كند كازينوها و مراكز تفريحي خارج از اصول اخالقي است اما با ايجاد حاشيه اي مناسب چرخه اقتصادي يك كشور را مي گرداند و همه مي دانند بزرگ ترين منبع درآمد تركيه

همين صنعت است.ــودن به دارايي هاي ــف آدمي را برمي انگيزد، واقف ب اما آنچه تاســت كه ــور بزرگمان ايران اس ملي و طبيعي و مذهبي و فرهنگي كشــود اختصاص داده و در در دارايي منابع رده هاي اول جهان را به خ

درآمدزايي انتهاي جدول را به خود اختصاص داده است.

بى توجهى به فرصت هاى بالقوه ايرانــتاني جهان داراي ايران به عنوان وارث پهناورترين امپراتوري باسبسياري جذابيت هاي باستاني، تاريخي، طبيعي، فرهنگي و مذهبي ــب مي تواند وارد چرخه نوپاي ــتري مناس ــت.پس با ايجاد بس اسصنعت توريست گردد و حرف هاي زيادي براي گفتن داشته باشد. ــي و بومي (آماده كردن مردم براي برخورد با برقراري امنيت سياســازماندهي ــي) س ــت حتي با برگزاري كالس هاي آموزش توريسمسيرهاي ارتباطي، تهيه وسايل نقليه مناسب، مديريت مكان (تهيه

هتل هاي بين المللي با درجات باال) ارائه خدمات مناسب در حدود خدمات توريستي (علمي).

گرچه همه اين موارد زماني الزم مي شود كه مكان هاي گردشگري ــوند. در حوالي كرمانشاه مكاني ــايي، ترميم و قابل روئت ش شناســيمات كشوري متعلق به ــتاني وجود دارد كه با تركيبات و تقس باسكشور ماست و به جا مانده از حكومت هخامنشيان، آتشكده آناهيتا ــال پيش ــنگ هاي باقي مانده از هزاران س كه امروزه تكه هايي از س

گوياي يك تاريخ و فرهنگ كهن است. آيا اين نبايد مرمت و بازسازي شود؟ همگان مي دانند اين آتشكده ــمت هاي متفاوت با عملكردي جدا مثل محل حضور مردم از قســكده، محل ذبح قربانيان عادي، محل حضور سالطين، معبد، آتشــت. اين محل به قدري داراي امكانات مربوط به ــده اس تشكيل شــت كه در نوع خود جالب و قابل مطالعه است. اين مراسم خود اســراي پذيرايي از ــت كه ب ــار جاده كنگاور قرار گرفته اس معبد در كن

توريست فقط جاي پارك اتوبوس دارد. ــت داخلي و ــد مي تواند چند روزي توريس محلي كه براي بازديخارجي را مقيم آن محل كند. اما دريغ از يك رستوران يا آبخوري يا در توقعات باالتر هتل و تفريحگاه سالم و داراي شئونات اسالمي و

اخالقي كه به چشم بخورد.ــغله درآمدزا مردان و زنان در چنين منطقه اي كه وجود كار و مشآن سرزمين را به سوي شهرهاي بزرگ گسيل كرده است نمي تواند

مانعي مفيد و درآمدزا باشد؟ــراي اين مملكت ــن چه ضرري ب ــت صحيح اين اماك آيا مديريــق دين را ــا پرداختن چنين مكان هايي مي تواند مردم عاش دارد و آيــدم قدرت فرهنگ ــر اين اتفاق بيفتد ع به عقب پس گرداند؟ و اگرا مي رساند. درست است كه جامعه شناسان مي گويند دل بستن به قدمت و گذشته كشورهاي باستاني آنها را عقب نگه داشته است اما عقل حكم مي كند اين نظريه را رد كنيم، آن هم در استفاده اقتصادي

براي پيشرفت و توسعه.ــارگاد، طاق ــتم، پاس ــيد)، نقش رس ــپوليس (تخت جمش پرس

نصرت، تيسفون، معبد آناهيتا، معبد ميترا، آتشكده هاي يزد و اروميه ــانه ــتاني و گرايش مردم به آنها نش ــياري از مكان هاي باس و ... بســد فرهنگي و قدرت ــت و نبايد باشد واين را رش واپس گرايي نيســد. در ــد اما مي تواند منبع درآمد يك ملت باش اصالت بايد ثابت كنــتگان ما با ذلت و بدبختي و زير ظلم آن سال هاي دور پدران و گذشــاختند و براي ما به ارث گذاشتند و ــاهان اين مكان ها را س و زور شحاال ما با مديريتي صحيح در راس سازمان هاي دولتي و با به صحنه كشاندن نيروي متخصص بخش خصوصي مي توانيم وارثان خوبي براي اين برجا مانده از زمان هاي دور باشيم. با وجود اينكه در مورد مقبره ها و مكان هاي مذهبي مشكالت كمتري داريم اما بازديدكننده ــلمان فرهنگ زيارت ما را نمي پسندد و خارجي مسلمان يا غيرمسنمي تواند به شناسايي اين حركت مذهبي بپردازد آنچه در كتاب ها ــد اما مالحظات و ــايد از واقعيت متفاوت نباش ــود ش تحرير مي ش

مكان هاي آرام جهت تفكر بسيار قابل توجه است.

كشش هاي توريستي لوتــوي جهان خاكي به ايران ــگر را از آن س ــت و گردش آنچه توريسمي كشاند طبيعت شمال و شمال غرب ايران نيست زيرا اين طبيعت ــگران در هاوايي، ــط گردش ــده توس با امكانات خاص و مطالبه شــرد يا زن ــت، نكته اي كه م ــاري و مديترانه موجود اس ــواحل قن ساروپايي و آمريكايي ويا آفريقايي را وادار به بستن بار سفر و عزيمت به ايران مي كند كوير زيبا، با قابليت ها و كشش هاي توريستي لوت ــروز دنيا كه كرات ــت. اما در كوير لوت با توجه به تكنولوزي ام اســت و ــت چه امكاناتي براي توريس ــان اس ديگر هم در تصرف انسگردشگر داخلي و خارجي پيش بيني شده است؟ (غير از هتل درجه 1 يزد در حد ايران) آيا اين امكان وجود ندارد كه با يك برنامه ريزي منسجم و مديريت توانمند دولتي يا خصوصي در ميان اين كوير زيبا نعمت آب را مهيا كرد و شهركي توريستي با همه امكانات مطالعاتي ــاهد حضور هزاران بلكه بيشتر، ــاالنه ش وتفريحي ايجاد كرد تا س

توريست در اين مكان باشيم؟ــان هاي خفته ــت داراي آتشفش ــرزميني كوهستاني اس ايران ســوش معدني با خواص ــمه آب ج ــه در دامنه كوه ها، هزاران چش كمتفاوت درماني به چشم مي خورد كه فقط شاهد رشد اين جذابيت ــتان اردبيل بوديم كه امكاناتش در حد در شهرستان سرعين در اس

ــت. (البته منظور از تفاوت ــت داخلي اس توريســاوت پذيرايي ــي و خارجي تف ــت داخل توريســت ــت كه هر دو مي بايس مهمان و صاحبخانه اســد اما جذب توريست خارجي ــته باش رشد داشــهرهايي ــي درآمدزايي به نفع آحاد ملت.) ش يعنــمه هاي آب گرم چون دماوند، سراب، نير، چشجنوب و شمال كشور و ... از حيث توجه مهجور

هستند.ــار و ــه و قاج ــي دوران صفوي ــاي تاريخ بناهــاري منحصر به نواحي خاص جذابيت هاي معمــهري چون ــت ش ــور كه در دنيا بي نظير اس كش

ــيار زيبا و قابل تعمق است. اما ماسوله كه يكي از منابع توريستي بســگري در جهت تسهيل دريغ از كوچك ترين توجه سازمان گردش

حضور در اين شهر زيبا.

همكاري نهادهاي حمل ونقلــتي مقوله زيربنايي وايجاد تسهيالت ــايي امتيازهاي توريس شناســره وري را مي طلبد. ــت به ــرش و تبليغات، مديري ــي پذي و آمادگــذاري بخش هاي مختلف به ــي و واگ اجراي اصل 44 قانون اساســه درآمدزابودن اين بخش خصوصي و نظارت صحيح و احتمام بــتي ــه به قابليت ايران در تنوع جاذبه هاي توريس پارادوكس با توج

مي تواند قطب اقتصادي قدري در جذب درآمد غيرنفتي باشد.ــت از اهميت خاصي ــذب توريس ــكاري نهادها در ج ــه هم البتــل اجتماعات ــراري نظم در مح ــت به طور مثال برق برخوردار اســگران، همكاري وزارت امور خارجه در تسهيل توريست و گردشــدور ويزا و ــفارتخانه ها در ص ــبات بين المللي، همكاري س مناســورهاي محل ماموريت از جمله اين ــگري در كش تبليغات گردش

مسائل است كه مى توان بدان ها اشاره داشت.

ادغام و يك سئوالــا، متل ها، ــي در احداث هتل ه ــش خصوص همچنين حضور بخــاي حمل ونقل ــكاري نهاده ــافرتي، هم ــدازي تورهاي مس راه انــتي، آماده سازي جاده ها (قطارها، هواپيماها، اتوبوس هاي توريسجهت پيشگيري از هرگونه حوادث احتمالي، ارائه خدمات نظافتي ــبانه روز، احداث مكان هاي پذيرايي، نظارت بر در همه ساعات شــكده هاي پزشكي، ــت و دانش ــط وزارت بهداش مواد غذايي توســت كه نبايد حضور تيم امداد و نجات ويژه نيز ديگر بخش هايى اساز آنها غفلت كرد. احداث مراكز درماني با تجهيزات كامل پزشكي، حضورتيم درماني متخصص، آموزش مردم در ارتباط با گردشگران ــميت ــئوالن در اين مكان ها جهت رس ــان و مس ــور بازرس و حضبخشيدن به گردشگري به عنوان يك صنعت اقتصادي و در نهايت ــازي جذب توريست نيز ديگر نكاتى و مهم ترين گزينه فرهنگ س

است كه مى بايست در صنعت توريسم ايران بدان توجه داشت.بر اين اساس اين سئوال مطرح مى شود كه اين فعاليت ها به واقع ــود و آيا به واقع فرهنگ از سوى كدام نهاد و مرجع بايد پيگيرى شسازى در اين بخش مى بايست توسط يك سازمان ــطح يك ــى باالتر و در س ــود يا در بخش انجام ش

وزارتخانه بايد پيگيرى شود؟ــس مبنى بر اينكه هرچند كه تصميم جديد مجلــگرى( به عنوان سازمان ميراث فرهنگى و گردشمتولى بخش توريسم كشور) به عنوان زيرمجموعه ــود نيز مى تواند راهگشاى وزارت ارشاد مطرح شبسيارى از مسائل گردد اما هنوز اين پرسش مطرح ــتى چه تاثيرى بر ــت كه نتايج اين اتفاق به راس اســور در بخش توريسم و گردشگرى مشكالت كش

خواهد داشت.

اجراي اصل 44 قانون اساسي و واگذاري

بخش هاي مختلف به بخش خصوصي و نظارت صحيح و احتمام به درآمدزابودن اين پارادوكس با توجه به

قابليت ايران در تنوع جاذبه هاي توريستي مي تواند

قطب اقتصادي قدري در جذب درآمد غيرنفتي باشد

6667

1387 / مهر 1387


مقدمه از ابتداى ورود صنعت به كشور، موضوع واردات ماشين آالت صنعتى جزء الينفك آن بوده است. طبيعى است كه همواره براى مرجع واردات انتخاب هاى مختلفى در پيش رو بوده است و مديران صنعتى همواره با

اين سوال مواجه بوده اند كه كدام مرجع را انتخاب كنند؟ــوى ديگر عرضه كنندگان كاالهاى صنعتى هم براى عرضه از ســال يك انتخاب با ــت مي كنند. مديران به دنب محصوالت خود رقابحداقل هزينه و حداكثر فايده هستند. هزينه هاى انتخاب و سفارش

يك ماشين مي تواند شامل موارد زير باشد:1-مطالعه فنى و اقتصادى و توجيه نياز به ماشين.

2- قيمت كاال در كارخانه.3- هزينه حمل ونقل.

4- هزينه هاى بازرگانى و گمرك.5- هزينه هاى بانكى و گشايش اعتبار و ضمانت نامه ها.

6-هزينه بازرسى.7- هزينه نصب و راه اندازى.

8-هزينه آموزش.9- هزينه تامين قطعات يدكى.

10- هزينه بازديدهاى دوره اى.11- هزينه تعميرات دوره اى.12- هزينه تعميرات اتفاقى.

13-هزينه نگهدارى قطعات يدكى و خواب سرمايه در انبار.14-هزينه بازسازى و تعميرات نيمه عمر ماشين.

ــتفاده از ماشين هستند و ــت بند اول مربوط به قبل از آغاز اس هشــين حادث مي شوند. بديهى شش بند دوم بعد از شروع به كار ماش

ــت كه به طور ــين اس ــت در مرحله مطالعه و توجيه نياز به ماش اســن مقاله از ــش هزينه ها پرداخت. اي ــى مي توان به مقوله كاه اساســد تامين زيرمجموعه ها به بين موارد مختلفى كه مي تواند در فرآينكاهش هزينه ها منجر شود فقط به يك مورد مي پردازد و آن كاستن ــين آالتى است كه عملكرد از تنوع زيرمجموعه ها در انتخاب ماش

يكسان دارند.

نظريه يكسان سازى ــد كه در ــنهاد مي كن ــه ها پيش ــازى زيرمجموع ــه يكسان س نظريــتم هايى كه عملكرد (Function) يكسان دارند از قطعات/ سيســن قطعات/ ــود چنانكه اي ــتفاده ش ــابه اس ــاى مش زيرمجموعه ه

زيرمجموعه ها قابل جايگزينى (Interchangeable) باشند.بيان باال روشن مي كند كه:

1- در مورد سيستم هايى كه عملكرد يكسانى ندارند يكسان سازى قطعات/زيرمجموعه ها موضوعيت ندارد.

ــه آنها نيست. ــان بودن هندس ــابهت قطعات، يكس 2- مراد از مشقابليت جايگزينى براى مشابه دانستن آنها كافي است.

3- در يكسان سازى بايد به سيستم هاى موجود توجه كرد.ــتم ها در صنعت ريلى واگن بارى است. ــناترين سيس يكى از آشــكيل شده است. واگن باري از زيرمجموعه ها/قطعات مختلفى تشــب با بار ــتثناى اتاق حمل بار كه متناس همه واگن هاى بارى (به اســد) عملكرد مشابهى دارند لذا مي تواند اشكال مختلفى داشته باشيكسان سازى در مورد آن موضوعيت دارد. بخش هاى مشترك همه ــور، جعبه ياتاقان واگن هاى بارى از جمله عبارتند از: چرخ و محــالب اتصال دو واگن، ــتم تعليق، بوژى، ق و متعلقات مرتبط، سيس

مقاله پيش رو به سياستگذارى انتخاب زيرمجموعه هاى آالت ناقله ريلى مي پردازد و توضيح مي دهد كه چرا دامن زدن به تنوع زيرمجموعه هاى آالت ناقله ريلى به صالح نبوده و هزينه بر است. پس از روشن كردن مفهوم يكسان سازى سعى شده به پاره اى از انتقادات وارد بر اين نظريه پاسخ داده شود. در ادامه تاكيد مى شود كه انتظار نمي رود كه اين ايده يكباره تحقق يابد بلكه بايد در قالب يك برنامه به آن دست پيدا كرد. باور تصميم گيران به لزوم يكسان سازى بيشترين كمك را به تحقق و استمرار آن مي كند. توجه به اين نظريه در شرائط فعلى كشور كه بخش خصوصى به تدارك آالت ناقله ريلى تمايل نشان داده است مهم تر جلوه مي كند.گرچه مثال هاى عنوان شده در اين متن همگي مربوط به صنعت ريلى

هستند اما مفاهيم اصلى اين نظريه به صنايع ديگر نيز قابل تعميم هستند.

نظريه يكسان سازى زيرمجموعه هاى آالت ناقله ريلى

سعيد قصابيان- فوق ليسانس مهندسى مكانيك، مديرعامل شركت مهندسى پايدار سعيد قصابيان- فوق ليسانس مهندسى مكانيك، مديرعامل شركت مهندسى پايدار صنعت، مدير فنى شركت ماهان راه ريل، صنعت، مدير فنى شركت ماهان راه ريل، رئيس سابق گروه رئيس سابق گروه مطالعات و آموزش اداره كل واگن هاى بارى راه آهن.مطالعات و آموزش اداره كل واگن هاى بارى راه آهن.ج.اج.ا

ضربه گير (تامپون)، سيستم ترمز (اعم از بخش مكانيكى و هوايى) و ....

ــازى مي توان در انتخاب و سفارش هريك طبق نظريه يكسان ساز اين زيرمجموعه ها/قطعات از انتخاب هايى استفاده كرد كه باهم ــند. هيچ لزومى ندارد كه در ناوگان واگن هاى قابل جايگزينى باشــود كه باهم قابل جايگزينى بارى از چرخ و محورهايى استفاده شنيستند. اين عدم نياز در مورد جعبه ياتاقان و سيستم تعليق و قالب

و بوژى وتامپون و سيستم ترمز و ... نيز صادق است.

نمونه هايى از تنوع هاى غيرالزم در زيرمجموعه هاى آالت ناقله ريلىــركت رجا از چهار بوژى مسافرى خانواده 1- ناوگان مسافرى شــى (2 نوع) و ــى (آلمانى)، دانمارك ــا عناوين معمول MD33 كه بــتفاده مي كند. عملكرد اين بوژى ها اسپانيايى شناخته مي شوند اس

ــت. اما اين بوژى ها و قطعات يدكى ــابه اس كامال مشآنها با هم قابل جايگزين نيستند.

ــا از چهار بوژى ــركت رج ــافرى ش 2- ناوگان مســافرى خانواده MD36 كه با عناوين سريع السير مســرقى، آلمان غربى، واگن پارسى و فرانسوى آلمان شــرد اين ــتفاده مي كند. عملك ــوند اس ــناخته مي ش شــت. اما باهم قابل جايگزين ــابه اس بوژى ها كامال مش

نيستند.ــافرى ــواع واگن هاى ناوگان مس ــك از ان 3- هريــتفاده ــالب زنجيرى اس ــك نوع ق ــركت رجا از ي شــابه يكديگر مي كنند.عملكرد اين قالب ها كامال مش

است اما باهم قابل جايگزين نيستند.ــادى از خانواده ــن ج.ا. از بوژي هاى زي ــارى راه آه 4- ناوگان بــورهاى مختلف (ايران، آلمان، رومانى، H دو محوره ساخت كشــتان و ...) استفاده مي كند. عملكرد اين هندوستان، مجارستان، لهســت. اما اين بوژى ها و قطعات يدكى آنها با بوژى ها كامال مشابه اس

هم قابل جايگزين نيستند. ــارى راه آهن ج.ا. به فنرهاى 5- بوژي هاى خانواده H ناوگان بــت ــه عملكرد همه آنها يكى اس ــتند. درحالي ك تيغه اى مجهز هسسه گونه قوس منفى، قوس مثبت و تخت در بين آنها قابل شناسايى

است.

مزاياى يكسان سازىــض) در بخش ــان (قابل تعوي ــرد قطعات يكس عمده مزيت كاربــت. از آنجا كه فرآيند تعميرات و تعميرات و نگهداري ماشين اســين ادامه ــام طول عمر ماش نگهدارى در تمــه در اين بخش دارد، توفيق در كاهش هزينــراه خواهد ــه را به هم ــم بزرگي از صرف رقــوان مثال چرخ و ــت. هرگاه بتوان به عن داشــاوگان بارى را محور همه واگن هاى يك ن

باهم تعويض كرد:ــرخ منتظر ــى براى تعمير چ 1- هيچ واگنــى مي توان براى چرخ نمي ماند زيرا به راحتتنخواه ايجاد كرد و چرخ معيوب را با چرخ

جايگزين عوض كرد.2- تعميركاران در تشخيص چرخ مناسب

از آنجا كه فرآيند تعميرات و نگهدارى در

تمام طول عمر ماشين ادامه دارد، توفيق

در كاهش هزينه در اين بخش رقم بزرگي

از صرفه را به همراه خواهد داشت

6869

1387 / مهر 1387


اشتباه نخواهند كرد.ــايى، تفكيك و نگهدارى چرخ ها در انبار و همين طور 3- شناس

برنامه ريزى آن آسان است.ــين آالت و ابزار و ــت از ماش ــراى تعميرات چرخ ها يك س 4- ب

قطعات يدكى كافى است.5- به دليل نبود تنوع، تامين قطعات يدكى آسان است.

6- براى پرسنل حداقل آموزش الزم است.7- تجربه كارشناسان درباره مشخصات فني و مسائل و مشكالت

چرخ مورد استفاده متمركز و عميق است.8- مدارك فنى چرخ ها مختصر و روشن هستند.

ــت. هرگاه از چند نوع ــان اس 9- برنامه ريزى تامين اين چرخ آســود. يافتن ــود تيراژ كل بين آنها سرشكن مي ش ــتفاده ش چرخ اس

تامين كننده مناسب براى تيراژ كم، مشكل تر است.ــود ــد در داخل توليد ش ــرخ بخواه ــه اين چ 10- در صورتي ك

(بومى سازى) توجيه سازندگان درباره آن آسان است. ــور و ديگر ــرخ و مح ــورد در چ ــرات تنوع بي م ــب و مض معايــه در اينجا از ذكر ــت ك ــاى واگن آن قدر بديهى اس زيرمجموعه ه

ــده و به نمونه هاى بند قبل اكتفا آنها خوددارى شمي شود.

چند نمونه موفق يكسان سازي در صنعت ريلى H ــاى نوع ــد اولين بوژى ه 5-1) پس از توليــارس، فنرهاى تيغه اى قوس در كارخانه واگن پــت نداد. با ــواه را به دس ــى آنها عملكرد دلخ منفــان راه آهن ج.ا. و شركت واگن تالش كارشناسپارس و مشورت با كارخانه صاحب تكنولوژى، ــد. انتخاب ــتفاده ش ــك اس ــاى پارابولي از فنره

ــه ضمن بهبود ــد ك ــمندانه اين فنر پارابوليك چنان انجام ش هوشعملكرد سيستم تعليق، با فنرهاى قوس منفى قابل تعويض باشد.

ــال 1378 ــن ج.ا در س ــارى راه آه ــاى ب 5-2) اداره كل واگن هــفارش يك ــط به س ــه مراجع ذي رب ــه اى از هم ــكيل كميت با تشــه واگن ــه ويژگى س ــدام كرد ك ــاه چندمنظوره اق ــن لبه كوت واگــت. اين ــر و حمل رول هاى فوالدى را يكجا داش لبه كوتاه،كانتينرب

واگن توسط شركت واگن پارس توليد شد.(1).ــال 1378 با ــارى راه آهن ج.ا در س ــاى ب 5-3) اداره كل واگن هــازى واگن ــع ذي ربط به يكسان س ــكيل كميته اى از همه مراج تشــور و واگن هاى لبه بلند معدن برگردان هاى مجتمع هاى فوالد كشهمت گماشت. در اين پروژه سعى شد همه انواع واگن هاى لبه بلند ــن برگردان هاى ــران در كليه واگ ــارى راه آهن اي ــاوگان ب معدن نــند. گرچه اين ايده در باره واگن مجتمع هاى فوالد قابل تخليه باشــد (چون واگن ــت كامال موفق باش برگردان هاى فعلى نمي توانسبرگردان هاى موجود بدون توجه به ايده يكسان سازى سفارش داده ــده بودند)، اما اين تالش به طراحى يك واگن لبه بلند استاندارد شــركت واگن پارس با عنوان اختصارى منجر شد كه هم اكنون در شــن كميته ضمنا ــود.(2) اي ــوع B“ توليد مي ش «نمشخصات مورد نظر خود براى ويژگي هاى فنى ــركت ملى ــن برگردان هاى آينده را نيز به ش واگ

فوالد ايران پيشنهاد داد. 5-4) اداره كل واگن هاى بارى راه آهن ج.ا در ــكيل كميته اى به يكسان سازى سال 1375 با تشــك ترمز ــك ترمز و قاب كفش چندين نوع كفشواگن هاى بارى اقدام كرد.(3) اين يكسان سازى همه انواع كفشك و قاب آنها را پوشش نداد، ولى

نسبتا موفق بود. 5-5) اداره كل واگن هاى بارى راه آهن ج.ا در

ــكيل كميته اى به بررسى امكان سال 1375 با تشــازى فنرهاى تيغه اى واگن هاى بارى يكسان ساقدام كرد.(4) اين يكسان سازى همه انواع فنرها

را پوشش نداد. ولى نسبتا موفق بود. ــارى ب ــاوگان ن ــاى واگن ه ــه كلي ه-6) ــابق به فقط يك نوع ــوروى س ــورهاى ش كشــالب اتوماتيك ــوع ق ــك ن ــط ي ــوژى و فق بــالح و بهبود در ــه اص ــتند. هرگون مجهز هســل قابليت ــا رعايت اص ــن زيرمجموعه ها ب ايــاير قطعات و ــود. س ــى انجام مي ش جايگزينــمول اين اصل زيرمجموعه هاى واگن نيزمشــت كه ــتند.يكى از فوائد اين روش آن اس هس

ــورهاى شوروى سابق هم اكنون خريداران ايرانى واگن هاى كشبه راحتى مي توانند قطعات يدكى مورد نياز واگن هاى خود را از

ــورها تامين كنند. منابع موجود در هريك از اين كشــنگين ــى لكوموتيوهاى س ــازى در طراح ــده يكسان س ه-7) ايــيارى از قطعات ــود. بس ــاهده مي ش ــركت GM به خوبى مش شــواع 8 و12 و16 ــا در ان ــن لكوموتيوه ــاى اي و زيرمجموعه ه

سيلندرمشابه و قابل جايگزينى هستند. همان طوركه در مثال هاى باال ديده مي شود يكسان سازى در صورتى ــود كه در مرحله انتخاب زير مجموعه ها و قبل از تدارك موفق مي شــود. تجربيات قبلي نشان مي دهد كه يكسان كردن آنها به كار گرفته ش

زيرمجموعه هايى كه قبال وارد ناوگان شده اند مشكل است.

پاره اى از انتقادات وارد بر نظريه يكسان سازى1- يكسان سازى باعث محدود شدن به چند تامين كننده/سازنده

خاص مي شود.ــت كه هر سازنده نوع خاصى از يك پيش فرض اين انتقاد اين اس

ــرخ و محور بارى) زيرمجموعه (مثال حاضر چــاب يك نوع چرخ و محور را توليد مي كند و انتخــده و حذف ــه آن تامين كنن ــتگى ب به معناى وابسديگر تامين كنندگان است. اين پيش فرض به اين نتيجه گيرى منجر مي شود كه بايد از تامين كنندگان متنوع خريد كرد تا به يكى از آنها وابستگى ايجاد

نشود.ــى از اين ذهنيت است كه پيش فرض فوق ناشگويى چند تامين كننده انحصارى در بازار وجود ــتري ها ناچاربه معامله با آنها هستند و دارد كه مشــن كاالى مورد نياز حق انتخاب زيادى براى تامي

خود ندارند. ــوارد خاصى ــرض در م ــن پيش ف ــته اي ــال هاى گذش اگر در ســت بود، امروز به هيچ وجه موضوعيت ندارد. رقابت فشرده درســترى ــمت جلب نظر مش در بازار امروز همه تامين كنندگان را به ســت ــت. امروز ابتكارعمل كامال در دس ــوق داده اس به هر قيمت ســته هاى خود را به بازار عرضه مي كند مشترى است. مشتري خواســم رقابت مي كنند. رقابت بين و تامين كنندگان براى ارضاي آن با هــت كه همواره مي توان تحقق كامل تامين كنندگان چنان شديد اس

نيازهاى فنى را از بهترين آنها خواست. ــت. در صورت ــتري آمده اس ــازى نيز به كمك مش استانداردسفقدان استاندارد، تعيين مشخصات كاال عمدتا در دست تامين كننده ــترى و تامين كننده مشخصات مورد است. با وجود استاندارد، مشــازى و ــث اخذ مي كنند. استانداردس نظر خود را از يك مرجع ثالــده اتحاديه بين المللى ــه در صنعت ريلى بر عه ايجاد وحدت رويــى اين ــاى اصل ــت.يكى از جهتگيرى ه ــا (U.I.C) اس راه آهن هاتحاديه يكسان سازى آالت ناقله ريلى و زيرمجموعه هاى آنهاست. اين يكسان سازي در مورد اغلب زيرمجموعه هاى واگن مدون و به

در صورت فقدان استاندارد، تعيين مشخصات كاال عمدتا در دست تامين كننده است. با وجود استاندارد، مشترى و تامين كننده مشخصات مورد نظر خود را از يك مرجع ثالث اخذ مي كنند

در برابر هر تكنولوژى كه به بازار عرضه

مي شود نمي توان بدون تصميم و تسليم

بود. هر تكنولوژى جديد به صرف

جديدبودن الزاما مناسب نيست

7071

1387 / مهر 1387


راه آهن ها و توليد كنندگان عرضه شده اند.هر راه آهن اختيار دارد ــتاندارد،محصول مورد نظر خود را ازسازنده دلخواه كه طبق اس

تهيه كند.بدون آنكه به آن سازنده محدود شود. 2- يكسان سازى مانع استفاده از تكنولوژى روز مي گردد.

ــت كه تكنولوژى به ــت اس مقدمه اين انتقاد اين واقعيت درســت و روز به روز محصوالت جديدى سرعت در حال تحول اســود. از اين مقدمه نتيجه گرفته شده است كه به بازار عرضه مي شــدن با تكنولوژى روز بايد همواره آمادگى تغيير و براى همراه ش

پذيرش محصوالت جديد را داشت و خود را آن وفق داد. بر اساس اين استنتاج همواره بايد چشم انتظار يك تحول بود و بدون فوت وقت آن را جايگزين تكنولوژى قبلى كرد. در رد اين

شبهه بايد متذكر شد:اوال) در برابر هر تكنولوژى كه به بازار عرضه مي شود نمي توان ــد به صرف ــر تكنولوژى جدي ــود. ه ــليم ب بدون تصميم و تســا يك تكنولوژى در يك جديدبودن الزاما مناسب نيست. چه بســادى و در يك محيط ديگر فاقد محيط صنعتى داراى توجيه اقتص

توجيه باشد(5). ثانيا) هرتكنولوژى جديد تكنولوژى قبل از خود را حذف نمي كند ــدن ــوژى Y25 مثال خوبى از كامل ش ــه آن را كامل مي كند. ب بلكــت. اتحاديه بين المللى تكنولوژى بدون نقض اصل جايگزينى اســتاندارد ــتفاده در ناوگان بارى اس ــا اين بوژى را براى اس راه آهن هــال اصالحاتى را در آن اعمال مي كند. اين كرده است و هرچند ساصالحات همگى در جهت بهبود هستند اما همه بوژى هاى جديد

با بوژى هاى مدل هاى قديمى تر قابل جايگزينى هستند.ــه ريلى، ــوژى در آالت ناقل ــت و نقش مهم ب ــه به اهمي با توجمى توان مثال باال را به انتخاب ديگر زيرمجموعه ها نيز تسرى داد. ــعه روابط با ــى بهانه توس ــه خريدهاى خارج ــوع دادن ب 3- تن

كشورهاى بيشترى است.ــه منابع ــوع دادن ب ــت كه با تن ــاد اين اس ــرض اين انتق پيش فــف خاصى از ــه طي ــتگى ب ــا اوال از وابس ــن زيرمجموعه ه تامي

ــود و ثانيا خريد آالت نافله ريلى يكى از ــورها اجتناب مي ش كشــعه روابط با كشورهاى بيشترى دستاويزهاى مناسب براى توس

است.ــود كه نظريه يكسان سازى مانع در رد اين شبهه ياد آورى مي شــت. تنوع دادن به منابع تامين زيرمجموعه ها آالت ناقله ريلى نيســخصات ــزد مي كند كه مش بلكه به تصميم گيران و طراحان گوشــه اين نظريه و ــود را با نگاه ب ــى زيرمجموعه هاى مورد نياز خ فن

حتى االمكان با رجوع به استانداردها تدوين كنند.ــركت هاى فعال ــورد مراجعه از جمله ش ــور م اگر صنايع كشــتند و براى آنها ــند خود از فضاى رقابتى مطلع هس در بازار باشــت كه بايد انعطاف پذيرى الزم را براى ارضاي كامال روشن اســند. اما اگر اين انعطاف پذيرى در اين شرايط مشترى داشته باشــايد به صالح و صرفه كشور نباشد كه شركت ها وجود ندارد شــركت ها نظريه با آنها مبادله صورت گيرد. با حذف اين گونه شــركت ها و كشورها مانعى ــازى براى مبادله با ديگر ش يكسان س

ــد. ــاد نمي كن ايج

يكسان سازى با توجه به توسعه استفاده از خدمات بخش خصوصىــته باشد در تدارك و در صورتى كه بخش خصوصى قصد داشبهره بردارى از آالت ناقله نقش بيشترى ايفا كند بايد در انتخاب ــازى را ــاى آنها يكسان س ــى و زيرمجموعه ه ــه ريل آالت ناقلــا توجه پايين بودن تيراژ آالت رعايت كند. در غير اين صورت بــركت هاى بخش خصوصى (در مقايسه با راه ناقله هريك از شــكل پشتيبانى فنى آهن ج.ا. و شركت رجا) اين شركت ها با مش

ــد. مواجه خواهند ش

جمع بندى ــتراتژى را درانتخاب 1) نظريه يكسان سازى يك رويكرد و اس

زيرمجموعه هاى آالت ناقله ريلى پيشنهاد مي كند.

2) يكسان سازى يك نظريه جديد نيست. اين ايده قبال كارايى خود را اثبات كرده است اما در كشور ما نياز به بازخوانى دارد.

3) يكسان سازى هيچ هزينه اى ندارد. ــال در برابر ــران را به اتخاذ موضع فع 4) اين نظريه تصميم گي

تامين كنندگان دعوت مي كند.ــق و جامع ــن دقي ــه تدوي ــران را ب ــه تصميم گي ــن نظري 5) ايــدگان دعوت ــه تامين كنن ــه ب ــراى عرض ــى ب ــته هاى فن خواســى آن قدر ــته هاى فن ــق و جامع خواس ــد(6). تدوين دقي مي كناهميت دارد كه استفاده از مشاوران مجرب براى انجام آن توصيه

مي شود. ــته هاى فنى ــع خواس ــن دقيق و جام ــه در تدوي ــن نظري 6) ايــتانداردهاى صنعت ــه تامين كنندگان، توجه به اس براى عرضه ب

حمل ونقل ريلى را توصيه مي كند.7) اين نظريه توجه تصميم گيران را به هزينه هاى تنوع بى مورد ــوص در بخش ــى بخص ــه ريل ــاى آالت ناقل در زيرمجموعه ه

تعميرات و نگهدارى جلب مي كند.8) باور تصميم گيران به لزوم يكسان سازى بيشترين كمك را به

تحقق و استمرارآن مي كند. ــه در مرحله ــود ك ــازى در صورتى موفق مي ش 9 ) يكسان ســود. ــا و قبل از تدارك آنها به كارگرفته ش انتخاب زيرمجموعه هــان مي دهد كه يكسان كردن زيرمجموعه هايى تجربيات قبلي نش

كه قبال وارد ناوگان شده اند مشكل است.ــور كه بخش ــرايط فعلى كش ــه در ش ــه به اين نظري 10) توجــت ــان داده اس خصوصى به تدارك آالت ناقله ريلى تمايل نشــى واگن به ــر تدارك كنندگان خصوص ــوه مي كند.اگ مهم تر جلرعايت الزامات يكسان سازى دعوت نشوند، ناوگان ريلى كشور ــيار زياد و غيرالزم آالت ناقله در آينده نزديك با معضل تنوع بسمواجه خواهد شد كه زيان هاى زيادى را متوجه صاحبان واگن ها

و ديگر بخش هاى صنعت ريلى خواهد كرد. ــه مربوط به ــده در اين متن هم ــه مثال هاى عنوان ش 11) گرچ

ــتند اما مفاهيم اصلى اين نظريه به صنايع ديگر صنعت ريلى هسنيز قابل تعميم هستند.

مراجعــد به « گزارش ــات اين تالش نگاه كني 1) براى اطالع از جزئيكار كميته تدوين مشخصات فني واگن لبه كوتاه چندمنظوره «به

همين قلم/آرشيو گروه مطالعات اداره كل واگن هاى بارى.ــگاه كنيد به «گزارش ــالع از جزئيات اين تالش ن 2) ) براى اطــخصات فني واگن لبه بلند و واگن برگردان كار كميته تدوين مشــات اداره كل ــروه مطالع ــيو گ ــن قلم/آرش ــتاندارد «به همي اس

واگن هاى بارى.ــد به گزارش ــن تالش نگاه كني ــالع از جزئيات اي 3) براى اط«طرح يكسان سازى كفشك ترمز و قاب كفشك ترمز واگن هاى ــات اداره كل واگن هاى ــيو گروه مطالع بارى «به همين قلم/آرش

بارى.ــد به گزارش ــن تالش نگاه كني ــالع از جزئيات اي 4) براى اطــازى فنرهاى تيغه اى واگن هاى بارى» به همين «طرح يكسان س

قلم/آرشيو گروه مطالعات اداره كل واگن هاى بارى.ــت. ــع عوامل اقتصادى اس ــوژى تاب ــتن تكنول 5) توجيه داشــرايطى كه نيروى انسانى گران بسيارى از تكنولوژى ها فقط در شــت محيطى حاكم است يا مورد است يا قوانين سخت گيرانه زيســتند. بديهى است كه ــت موجه هس نياز مصرف كننده خاصى اســدارد بايد ــت وجود ن ــه محدوديت هايى از اين دس در محيطى كــض تكنولوژى هزينه بر و در انتخاب تكنولوژى دقت كرد. تعويــازگار يك مهارت است. امروزه انتخاب تكنولوژى مناسب و ساز تخصص مشاوران تكنولوژى براى تسهيل اين انتخاب استفاده

مي شود. ــتري 6) قبل از عقد هر قرارداد ابتكار عمل كامال در اختيار مشاست اما بعد از آن طرفين به مفاد قرار داد محدود هستند و مشترى

به آسانى نمى تواند خواسته هاى خود را اصالح كند.

يكسان سازى در صورتى موفق مي شود كه در مرحله انتخاب زيرمجموعه ها و قبل از تدارك آنها به كارگرفته شود. تجربيات قبلي نشان مي دهد كه يكسان كردن زيرمجموعه هايى كه قبال وارد ناوگان شده اند مشكل است

در صورتى كه بخش خصوصى قصد داشته باشد در تدارك و بهره بردارى

از آالت ناقله نقش بيشترى ايفا كند بايد در انتخاب آالت ناقله ريلى و زيرمجموعه هاى آنها

يكسان سازى را رعايت كند

7273

1387 / مهر 1387


ــعه ــاي جهاني، موضوع ادامه توس ــه بزرگ ترين چالش ه از جملــعه ــاز روزافزون جهاني به توس ــان و ني ــطح جه حمل ونقل در سمبادالت و نقل و انتقاالت حمل ونقلي بار و مسافر است. ادامه چنين ــار و ارقام ارائه ــته با ذكر آم روندي همان گونه كه در مقاالت گذششده است، خطر افزايش استخراج از منابع طبيعي و توسعه گازهاي ــوي ــواد زائد جهت دفع را از س ــو و افزايش م گلخانه اي از يك سديگر بر همگان روشن مي سازد. در اين راستا توسعه اقدامات ملي و منطقه اي قبل از هماهنگي در سطح جهاني نيز از جمله اولويت هاي

كاري دولت ها و سازمان هاي بين المللي به شمار مي آيد. ــي ــا كه نماد برتر اين هم انديش در اتحاديه اروپمنطقه اي است در جهت كاهش انتشارات ناخواسته گلخانه اي از حمل ونقل برنامه ها و اقداماتي طراحي ــت. در واقع براي انجام موفق برنامه هاي شده اســت طيفي ــته مي بايس ــارات ناخواس كاهش انتشــتگذاري ــات در مجاري گوناگون سياس از اقدامــوان به اهداف ــده و به اجرا درآيد تا بت طراحي شــت هاي ــت يافت. سياس پايدار در اين زمينه دســعه كالن همچون تهيه برنامه هاي هماهنگ توسبخشي، مالياتي و عوارض ها، فرهنگي و آموزشي و اطالع رساني، سرمايه گذاري، فني و تكنولوژيكي

ــتند. مطالب حاضر گوياي اجراي ــت اقدامات هس و ... از اين دســت ها و راهبردها در اتحاديه اروپاست. پيشينه: بخشي از اين سياســهري، ــائل مربوط به حمل ونقل ش كميته اروپايي UITP كه مســهري و عمومي در منطقه اتحاديه اروپا را به طوركلي مورد برون ش (ECCPII) ــوا و اروپا مالحظه قرار مي دهد، برنامه تغيير آب و هو ارواق سبز را در مورد راندمان انرژي COM در سال 2005 براي

اين منطقه پذيرفته است. ــود كه بخش حمل ونقل مسئول %31 مصرف انرژي گفته مي شــي ــارات گازهاي گلخانه اي (GHG) بوده و بخش و %21 انتشــارات ــائر بخش ها انتش ــت كه بر خالف س اســن منطقه ــت در اي ــورت ثاب ــه ص GHG را ب

ــت. به ــال هاي قبل افزايش داده اس در طول ســه دوم تغيير آب و ــا برنام ــل در اروپ همين دليــده ــر روي حمل ونقل متمركز ش ــتر ب هوا بيشــت هاي جاري تغيير آب ــائر سياس ــت تا س اســل در محدوده ــژه به حمل ونق و هوا. توجه ويــهروندان اروپايي در ــهري كه 80 درصد ش شــاه اقتصادي در ــتر رف آن زندگي مي كنند و بيشــده است. به عالوه آنجا توليد مي شود اعمال شــارات كلGHG در ــام انتش ــد تم 40 درص

نقش حمل ونقل عمومي در

كاهش انتشارات گازهاي گلخانه اي و بهبود كارايي انرژيفرزانه موشيديفرزانه موشيدي

كارشناس محيط زيست كارشناس محيط زيست

ــود كه مفهوم آن اين حمل ونقل در شهرهاي اروپايي توليد مي شــارات و افزايش ــيل عظيمي براي كاهش آن انتش است كه پتانســتا، كميسيون EU براي كارايي انرژي وجود دارد. در همين راسمسئوالن شهري در اين ارتباط عناويني تحت عنوان ”راهبردهاي ــهري“ و ”حمل ونقل و ساختمان“ به ــاز محيط زيست ش زمينه ســارات GHG تعيين عنوان مناطق اولويت دار جهت كاهش انتشــيل حمل ونقل عمومي در ــي مي آيد پتانس نمود. مطالبي كه در پــرژي و ارائه ــارات GHG و بهبود راندمان ان مورد كاهش انتش

ــت. ــطح اروپا را ارائه داده اس ــنهاد براي واكنش در س پيش

امتيازات روشن براي حمل ونقل عمومي ــط حمل ونقل عمومي و همچنين تردد ــطح جاده ها توس اشغال سماشين ها به طور منفرد 25 درصد محاسبه شده است. بر اين اساس، GHG حمل ونقل عمومي 3 برابر كمتر انرژي (و همين طور 3 برابرمنتشره كمتر) از تردد ماشين ها توليد مي كند. در ساعات اوج وقتي ــكالت حمل ونقلي در منطقه شهري رخ مي دهد، كه بيشترين مش

حمل ونقل عمومي امتياز 10 به 1 نسبت به اتومبيل ها دارد. مطالعه اي توسط UITP در 50 شهر جهان انجام شده كه شاهد ــهرهاي متراكم (از نظر جمعيت و مشاغل) با ــت كه ش روشني اســب حمل ونقل عمومي و ديگر بخش هاي جايگزين تقسيم مناس

آن از نظر انرژي داراي كارايي بيشتري هستند. (جدول 1)

جدول 1- تقسيم مناسب حمل ونقل عمومي

صرفه جويي انرژي تا حدود 400 تا 500 كيلوگرم سوخت سرانه ــهرهايي با توزيع در بخش هاي گوناگون و ــاالنه مي تواند در ش ســه با شهرهايي كه ــطحي باال از حمل ونقل عمومي در مقايس در ســتند، باشد. اين مطالعه منحصرا متكي به ماشين هاي شخصي هسهمچنين ثابت كرد كه مصرف انرژي در شهرهايي مثل ژنو، وين يا مادريد كه سهم سفرها توسط حمل ونقل عمومي افزايش پيدا كرد،

در طول مشاهده دوره از سال 1999 تا 2001 كاهش يافته است.

چون حمل ونقل شهري تقريبا تمامي متكي به سوخت هاي فسيلي است، سهم حمل ونقل عمومي حتي به ثبات قيمت نفت با كاهش مصرف و اعمال عامل توسعه قيمت كمك خواهد كرد

موضوع بحث انگيز انتشــار گازهاي گلخانه اي از فعاليت هاي بشري در ســطح زمين و گرمايش تدريجي و البته دماي فزاينده سطح كره خاك طي سال هاي اخير توجه افكار عمومي و دانشمندان و متخصصان را در اقصا نقاط دنيا به خود جلب نموده اســت. مهم ترين گردهمايي هاي جهاني، اكنون به موضــوع تغييرات جهاني آب و هوا و آثار فعلي و آينده آن بر نحوه زيستن انســان ها و ديگر جانداران بر روي زمين و مشكالتي كه آنها در روند اين

ــد، تشكيل مي شــود تا آنجا كه حتي سياست هاي كالن تغييرات براي تامين معاش خود با آن مواجه خواهند شكشورها را به اين موضوع معطوف ساخته و سعي مي شود در چارچوب توافقنامه هاي جهاني همچون بيانيه ريو، دستور كار 21، اهداف توسعه هزاره و ديگر توافقات در چارچوب هاي بين المللي به موضوع كمك به پيشگيري

از توسعه اين روند پرداخته شود.

محيط زيست

7475

1387 / مهر 1387


ــهم حمل ونقل عمومي كاهش از سوي ديگر در شهرهايي كه سيافته اند مانند شهرهاي اروپاي شرقي، گالسكو يا بروكسل مصرف

انرژي افزايش پيدا كرده است.

همكاري در بخش حمل ونقل عموميــود راندمان انرژي و كاهش بخش حمل ونقل عمومي قبال در بهبــاي گوناگون ــام واكنش ه ــه اي GHG با انج ــاي گلخان گازهــعه ــن عامل توس ــت. مهم تري ــرده اس ــاركت ك ــه مش داوطلبانــراي ارائه جايگزين واقعي به جاي حمل ونقل عمومي با كيفيت باتومبيل هاي شخصي است. اقدامات بعدي در اين راستا عبارتند ــتفاده از وسائط نقليه از: توسعه كاهش مصرف انرژي توسط اســا توجه به ــهري ب ــائط ريلي ش ــي برقي (تا 30 درصد در وس ريلــياري از سال هاست. ــتاندارد رايج در بس توپوگرافي و غيره) اســه كاركنان ترن ها براي ــم در حمل ونقل عمومي توجه ب هدف مهــت. اين مورد نه تنها به لحاظ ــب انرژي اس راندن با كيفيت مناســت محيطي بلكه از لحاظ اقتصادي بسيار اهميت دارد. نتايج زيســط كاهش 10 درصد در مصرف انرژي توجه به اين مطلب، متوس

ــان مي دهد. را نشمشاركت فعاالنه اين بخش در استفاده آزمايشي ــوخت هاي ــل س ــن (مث ــوخت هاي جايگزي ســتفاده ــر فناوري هاي پايدار. اس ــتي) و ديگ زيســائط در ــاخت و خريد وس از مواد كم وزن در سجهت كاهش مصرف انرژي. فصل توسعه پايدار ــو آن امضا كرده اند. UITP را بيش از 100 عض

ــري و اجراي ــش و اندازه گي ــدگان پاي امضاكننــامل معيارهايي ــي ش ــت محيط مالحظات زيســارات GHG و بهبود كارايي ــش انتش براي كاهــد. امضاكنندگان اين فصل انرژي را تعهد كرده انــرف انرژي و ــراي ميزان مص بايد آمارهايي را ب

ــطح ملي و منطقه اي جمع آوري راهكارهاي كاهش GHG در سكنند.

اقدامات پيشنهاديــهري درخصوص كميته UITP اتحاديه اروپا اهداف حركت شــت هاي انرژي و تغيير آب و هوا را در اروپا مشخصا توسط سياس

اقدامات ذيل، دنبال مي كند:

راهبرد انتقال بخشي و توسعه سيستم هاي حمل ونقلي عمومي با كيفيت باال

ــده تا كارايي ــورت خام كه به اجرا در آم تكنولوژي هايي كه به صــط ــارات GHG را كاهش دهد توس ــود داده و انتش انرژي را بهبــطح اتحاديه اروپا بسيار مهم است برخي مشاركت كنندگان در ســتم ها در بخش هاي ــت. اجراي راهبرد ارتقاي سيس اما كافي نيســارات GHG كمتري را به همراه داشته و متعاقبا حمل ونقلي انتشمصرف انرژي كمتر و بنابراين از موفقيت برنامه تغيير آب و هواي ــود. ــان كامل حاصل مي ش ــي انرژي اطمين ــا و اهداف كاراي اروپهمان طوركه در باال نشان داده شد، حمل ونقل عمومي داراي امتياز 10 به 1 به حمل ونقل توسط ماشين هاي شخصي ــترش سيستم هاي حمل ونقل است. بنابراين گســارات ــب در كاهش انتش عمومي با كيفيت مناسGHG و مصرف انرژي بسيار كارآمدتر خواهد

ــرمايه گذاري در حمل ونقل عمومي بيش بود. ســتور كار ليسبون در از اهداف تدوين شده در دســت. از نتايج مطالعه اي در 13 نظر گرفته شده اســرمايه گذاري، مضرب موثر در ــهر اروپايي س شــرمايه گذاري هاي بخش عمومي از 2 تا 2/5 در ســه اي مي تواند ديده ــطح اقتصاد محلي و منطق ســود ــوئيس، اقتصاد حاصل از كل س ــود. در س ش

چون حمل ونقل شهري تقريبا تمامي متكي به سوخت هاي فسيلي است، سهم حمل ونقل عمومي حتي به ثبات قيمت نفت با كاهش مصرف و اعمال عامل توسعه قيمت كمك خواهد كرد

ــورو در حمل ونقل ــل از ارزش افزوده يورو 4/6 تا هريك ي حاصعمومي صرف مي شود.

نهايتا چون حمل ونقل شهري تقريبا تمامي متكي به سوخت هاي فسيلي است، سهم حمل ونقل عمومي حتي به ثبات قيمت نفت با

كاهش مصرف و اعمال عامل توسعه قيمت كمك خواهد كرد.

معيار ماليات وسيع در اروپا و برنامه هاي عوارض جاده اي

ــان مي سازد كه ــت محيطي اروپا (EEA) خاطر نش آژانس زيســال افزايش بيش ــافر در خدمات ريلي و اتوبوس در ح كرايه مس

ــت. بنابراين معيار ــتفاده از ماشين هاي شخصي اس از هزينه اســاده اي در مناطق ــوارض ج ــي و يا ع ــت محيط ماليات زيس

ــق در ايجاد يك ــه هزينه و توفي ــهري براي ايجاد موازن ش EEA ــت. بر طبق ــتم حمل ونقل پايدار الزم اس سيس

ــي به ــر به انتقال بخش ــوع مي تواند منج اين موضــترك از اتومبيل، حمل ونقل عمومي، استفاده مشــين، انتقال به موتورهايي با ــتفاده كمتر از ماش اســفرهاي ــتر و كاهش در س ــوخت بيش راندمان س

ــود. اگر ــيرهاي نزديك تر ش ــهري و انتقال به مس شــا و عوارضي در بخش حمل ونقل درآمد چنين ماليات ه

براي بهبود بخش هاي جايگزين مثل حمل ونقل عمومي، ــد حتي ــن رون ــود، اي ــاده روي ش ــواري و پي دوچرخه س

ــي جالب از اين ــود. يك مثال خيل مي تواند وارد مبادالت شــوارض تراكم ــت به صورتي كه برنامه ع ــهر لندن اس نوع شــتم اتوبوس شهري مورد اساسا براي سرمايه گذاري در سيســر به بهبود قابل ــتفاده قرار گرفت. محصول اين اقدام منج اســن كاهش قابل ــل عمومي همچني ــه اي در حمل ونق مالحظــارات GHG به ميزان (-%19)، مصرف مالحظه اي در انتشــد. در اين ــرژي (%20 -) و NOx و -PM10 (16%) ش انمطالب، كميته اتحاديه اروپاي UITP پيشنهاد يك سياست اروپايي ابتكاري در جهت حمل ونقل مسافر براي بهبود روند دروني كردن هزينه هاي بيروني ارائه داد. اين راهكار مي تواند ــت هاي عمومي در اروپا مجموعه اي از روندها براي كاربسمثل آنهايي كه در كاغذ سبز در مورد كارايي انرژي آورده شده

است شمرده شود.

دستورالعمل فراگير اروپا براي حمل ونقل شهري پايدارــبيه برنامه ــدار ش ــهري پاي ــل ش ــاي حمل ونق ــه ه برنامــهري“ اهدافي ــتراتژي زمينه اي براي محيط زيست ش ”اســتدار ــال به بخش هاي دوس ــتورالعمل براي انتق را در دســي، ــل عموم ــل (حمل ونق ــت در حمل ونق ــط زيس محيــهرهايي ــه بايد براي ش ــواري، پياده روي) ك دوچرخه ســود ارائه مي كند.حتي ــاكنان اجرا ش با بيش از 100 هزار ســه اروپا كاهش ــتورالعملي در اتحادي مي توان با چنين دس

انتشارات GHG و حمل ونقل شهري پايدار تحقق يابد.

برنامه هايي براي اروپا براي اندازه گيري ميزان اجراي محلي و منطقه ايروش هايي مي تواند براي اندازه گيري انتشارات GHG بر مبناي ــود. مهم است كه قادر باشيم محلي و منطقه اي طراحي و تهيه ش GHG ارتباط بين سياست حمل ونقل شهري محلي و انتشارات

به منظور مقايسه انواع اجراها را مورد بررسي قرار دهيم. ــه و ــطح ملي و منطقه اي براي انجام مقايس انجام آزمون در سارتقاي معيارها براي كاهش انتشارات GHG هم در راهبردهاي ــت: ”... ايجاد، در صورت امكان، ليسبون در نظر گرفته شده اســاخص هاي كمي و كيفي و معيارهايي در مورد بهترين ها در شــده به نيازهاي گوناگون اعضا و بخش ها به دنيا و منظم ش

عنوان مقايسه بهترين اجراها و ...“ــه ب ــا اروپ ــتورالعمل هاي دس ــان، ترجم ...”ــط چيدمان ــت هاي ملي و منطقه اي توس سياســه ــي ك ــاذ معيارهاي ــخص و اتخ ــداف مش اهــاب مي آورد اختالفات ملي و منطقه اي را به حس

“....

اطالع رساني عمومي در اروپا براي تغيير در الگوهاي رفتاري

ــوي رفتاري ــي در مقوله الگ ــاني عموم ــش اطالع رس افزايــش حمل ونقلي در ــوع بخ ــهري و انتخاب ن ــفرهاي ش ســت. بر اين اساس تغيير آب و هوا و مصرف انرژي الزامي اســوان عمومي ــا مي كند تا فراخ ــه اروپاي UITP تقاض كميتــطح اروپا در مورد رفتارهاي مسافري ــاني در س اطالع رســده ” پيروزي در نبرد عليه ــناد گفته ش همانطوري كه در اس

تغييرات جهاني آب و هوايي“ انجام شود.

سرمايه گذاري در حمل ونقل با اولويت GHG در كارايي باالي انرژي و انتشارات كم

و ــاختارها زيرس ــدوق صن ــد، متح ــاي اروپ ــدوق صنسرمايه گذاري هاي بانك سرمايه گذاري اروپايي (EIB) و بانك اروپايي بازسازي و توسعه (ERRD) بايد بعنوان يك اولويت براي سرمايه گذاري در پروژه هاي حمل و نقلي با تمركز بر راندمان باالي انرژي و كاهش انتشارات GHG مثل سرمايه گذاري در

سيستم هاي حمل ونقل عمومي وارد عمل شوند. منبع :

Position Paper: The Role of Public

Transport to Reduce Green House Gas

Emissions and Improve Energy Efficiency, Position on the European Climate Change

Program and the Green Paper on Energy

Efficiency (UITP, 2006 March)

ــورو در حمل ونقل ك ي

ي متكي به سوخت هاي ي به ثبات قيمت نفت با

كمك خواهد كرد.

ي عوارض جاده ايــان مي سازد كه طر نشــال افزايش بيش در ح

ــت. بنابراين معيار ســاده اي در مناطق ج

ق در ايجاد يك EEAطبقA

ــي به شومبيل، هايي با

فرهاي ــود. اگر ش

ش حمل ونقل ونقل عمومي،

ــد حتي ـن رونــي جالب از اينــوارض تراكم ه عوس شهري موردــر به بهبود قابل جــن كاهش قابل ني (-%19)، مصرفــد. در اين PM) ش

يك سياست ياد شنهبر براي بهبود روندرن راهكار مي تواندعيعمومي در اروپا نرژي آورده شده

شهري پايدارــبيه برنامه ار شــهري“ اهدافي ــتدار دهاي دوســي، ــل عموم قــهرهايي راي شئه مي كند.حتي ــه اروپا كاهش

GانتشاراتGHGو حم

ببرنامه هاييبراي اندازه گروش هايي مي تواند برمحلي و منطقه اي طراحطارتباط بين سياست حبه منظور مقايسه انواعــ انجام آزمون در سارتقاي معيارها برايكليسبون در نظر گرفتهــاخص هاي كمي ش

ــد شدنيا و منظم شمعنوانمقايسهتر ...”سياســـدا اهاختالفا

“....

اطالعدرــش اطالع رس افزايــهري ــفرهاي ش سم تغيير آب و هوا وPــه اروپاي Pكميت

ــاني در اطالع رسهمانطوري كه درتغييرات جهانيآ

سرمايهدر كاراييــ اروپ ــدوق صن

سرمايه گذاريهاياروپايي بازسازي

براي سرمايه گذاريباالي انرژي و كاهسيستم هاي حمل

منبع :of Public

House Gas

y Efficiency, mate Change

r on Energy

7677

1387 / مهر 1387


ــى و رفاه ــراى راحت ــال" ب ــت. مث پرداخــد و يا در ــترى نمى توان حدى قائل ش مشــجام ارتقاي فرآيند و جلوگيرى مورد انســانات نمى توان حدى قائل شد، اين از نوســراى كيفيت حدى ــت كه ب بدين معنى اســدف از حمل ونقل ريلى وجود ندارد و هكيفى يعنى برآورد رضايت خاطر مشترى ــت، ــال ارتقاس ــواره در ح ــت كه هم اسبه طوري كه كيفيت خدمات حمل ونقل را

مى توان به صورت تابع زير خالصه كرد:

ــاى ويژگي ه از ــى تركيب ــوق ف ــع تاباز ــه ك ــت اس ــت كيفي ــف مختلــمت ــان بوده و به س ) در نوس )حداكثر كيفيت مطلوب تمايل دارد. بعضى براى رسيدن به حداكثر مطلوبيت مى بايست تابع ــمت حداكثر ــه س )(max ب →tQq

شيفت يابد.ــت، زمانى ــه مى توان گف به طور خالصــات كيفيت ــا خدم ــه ب ــوان در رابط مى تــى صحبت كرد كه حمايت حمل ونقل ريلــات حمل ونقلى ــش خدم ــدگان بخ كننــتريان خود را شناسايي تمام نيازهاى مشــه ــند و آنگاه تمام نيازهاى پروس كرده باشحمل ونقل را هم برآورده نمايند تا بتوان به

يك نقطه مطلوب و موثر و مناسب اقتصادى نايل شد.

ــت در ــه كيفي ــوط ب ــات مرب در مطالعحمل ونقل ريلى، مى بايست اقتصاد كيفيت ــه يكى ديگر ــه قرار گيرد اگرچ مورد توجــام كرازبى هم ــمندان مديريت به ن از دانشمى گويد كيفيت رايگان است، اما مي دانيم ــى دربر دارد. كه در عمل كيفيت هزينه هايــت يك مدل و روش مناسبى ضرورى اسرا بين هزينه هاى كيفيت معقول و منطقى و هزينه هاى كيفيت غيرضرورى و نامناسب،

مانند شكل زير ترسيم كنيم.به طوري كه در نمودار شماره 1 نشان داده ــطح كيفيت توسط نياز منطقى مى شود، ســود، اين بدين معنى مشتريان تعيين مى شــت ارائه خدمات ــت كه هر اندازه كيفي اســل ريلى افزايش يابد، در صنعت حمل ونقــرورى كاهش ــاى غيرض ــدار هزينه ه مقــراى افزايش كيفيت ــد، در نمودار ب مى يابــهم بازار، ــش رقابت پذيرى در س و افزايــود كه ــركت هزينه هايى را متقبل مى ش شــاى مرتبط با آن با افزايش كيفيت هزينه ه

افزايش مى يابد.ــه در آن با ــه مطلوب ك ــذا بهترين نقط لــاال مى توان نياز كمترين هزينه و كيفيت ب

ــخ داد. نقطه تقاطع ــترى را پاس منطقى مشــت كه در نمودار 1 نشان اين دو منحنى اســت و از جمع دو هزينه كيفيت داده شده اسو هزينه هاى غيرمعمول كيفيت هزينه هاى ــاالى نقطه تقاطع معمولى كيفيت كه در بــه تقاطع دو ــود. فاصله نقط حاصل مى شمنحنى با منحنى هزينه هاى معمولى كيفيت ــواره وجود ــت كه هم هزينه هاى ثابت اسدارد و با افزايش كيفيت، همراه با وفادارى ــترى مقدار آن به حداقل ممكن كاهش مشــوش كنيم كه تاثير مى يابد، البته نبايد فرامحمل ونقل بر محيط زيست را بايد در نظر

داشته باشيم.ــتم ترابرى ــوان گفت سيس ــا مى ت نتيجتــود كه ــتمى اطالق مى ش ــه سيس خوب بــت، كمترين ــطح كيفي داراى باالترين سهزينه، كمترين زمان سير، كمترين تاثيرات ــد. مانند ــت محيطى باش ــب زيس و تخري

نمودار شماره 2.

مديريت كيفيتــه كل وظايف ــاى مربوط ب كليه فعاليت همديريت كه تعيين كننده خط مشى كيفيت، اهداف و مسئوليت ها بوده و آنها را به كمك ــزى كيفيت، ــى از قبيل برنامه ري روش هاي

مقدمهــت مهم ترين عامل ــت، كيفي در كنار قيمــركت هاى ــاب ش ــرى در انتخ تصميم گيــت معموال ــت. قيم حمل ونقل ريلى اســائل ــت خود متاثر از مس تحت تاثير كيفيــت. صنعت حمل ونقل ريلى گوناگون اســال پيش براى حمل كيفيت حدود 180 ســت. از همان ــى را برداش باال گام هاى اولــافرى كم كم وارد بازار زمان قطارهاى مســهرى و ــل درون ش ــدند و با حمل ونق شــهرى به رقابت برخاستند. سرعت برون شــت پايين و ــاه و قيم ــى، رف ــتر، راحت بيشــكات كيفى و قابل ايمنى باالتر از جمله نــد. به مرور زمان ــتريان واقع ش توجه مشحمل ونقل ريلى به لحاظ كيفيت باالترين مقام را به دست آورد. در برابر ساير شقوق ــه، هواپيما و ــى از قبيل خط لول حمل ونقلــوان مدل هاى ــاده اى به عن حمل ونقل ججديد حمل ونقل توان پاسخگويي زودتر ــت و ــترى به دس و با كيفيت بهتر را به مشــى را در ــهم حمل ونقل ريل ــتند س توانســه طوري كه صنعت ــش دهند، ب بازار كاهــد و ــل ريلى با بحران روبه رو ش حمل ونقاين بحران حدود چهل سال دوام داشت، تا اينكه خطوط برقى و لكوموتيوهاى ديزلى به بازار آمدند و مجددا" صنعت حمل ونقل

ــترى مدارى و ــل توجه به مش ريلى به دليــهم خود را در ــت س علوم كيفيت توانسبازار افزايش دهد. هرچند در حال حاضر ــى در دريافت ــل ريل ــت حمل ونق صنع ISO-2000 گواهينامه هاى كيفيت از قبيلــات الزم را انجام 9001 و EFQM اقدام

داده اند ولى كافى به نظر نمى رسد.ــد اذعان كرد ــوارد فوق باي با توجه به مــوان به ارتقاي كه بدون برنامه ريزى نمى تــت براى ــن گام برداش ــت در راه آه كيفيــرعت باال، كاهش هزينه، ــتيابى به س دســهم بازار ــتر، افزايش س ــى و رفاه بيش ايمنصنعت حمل ونقل ريلى مى بايست جهت ــقوق حمل ونقل از رقابت كردن با ساير شــركت هاى حمل ونقل يك طرف و بين شــتم ريلى از طرف ديگر، در برقرارى سيس

مديريت كيفيت جامع اقدام نمايد.

كيفيت رايگان است ــمندان علم ــى از دانش ــر ژوران يك دكتــت نقش مهمى ــت كيفي كيفيت معتقد اسدر ارضاي نياز مشترى دارد. كيفيت باعث ــا" كاهش قيمت كاهش ضايعات و نتيجتــود. ــده محصول و خدمات مى ش تمام شــل ريلى تابع ــت در صنعت حمل ونق كيفيــت. براى نشان دادن تابع متغيرهاى زير اس

كيفيت به مدل زير توجه فرماييد.

در تابع فوق متغيرها به شرح زيرند:توانايى=

Qve =دستيابىسرعت =

دقت= قابل حصول =

نظم= تداوم= ايمنى=

رفاه و آسايش =ساير نيازمندي ها=

ــه مى كنيد اگر ــه مالحظ همان طوري كــانيم، ــه حداكثر برس ــاى فوق را ب متغيرهآنگاه كيفيت محصول يا خدمات ارائه شده ــد. از آنجايي كه ــدار مى رس به حداكثر مقــده براى ــر ش ــا ذك ــى از متغيره در بعضــت. ــدن، حدى قابل تصور نيس حداكثرشبنابراين مى توان گفت كيفيت در حمل ونقل ريلى هيچ گاه انتها ندارد و همواره مى توان ــافر به ارتقاي كيفيت حمل ونقل بار و مس

مهم ترين عامل تصميم گيرى در انتخاب شركت هاى حمل ونقل ريلى كيفيت در كنار قيمت است. قيمت معموال تحت تاثير كيفيت خود متاثر از مسائل گوناگون است كه بدون برنامه ريزى نمى توان به ارتقاي كيفيت در راه آهن گام برداشت براى دستيابى به سرعت باال، كاهش هزينه، ايمنى و رفاه بيشتر، افزايش سهم بازار صنعت حمل ونقل ريلى مى بايست جهت رقابت كردن با ساير شقوق حمل ونقل از يك طرف و بين شركت هاى حمل ونقل ريلى از طرف ديگر، در برقرارى سيستم مديريت كيفيت جامع اقدام نمايد. همچنين دراين مقاله به سيستم ترابري خوب كه بايد داراي چه ويژگي هايي باشد اشاره شده، تجربه راه آهن اسلوني را دراستفاده و توسعه سيستم كيفيت ارائه

نموده و سرانجام به مواردي كه در سيستم كيفيت مي بايست به آن توجه شود اشاره شده است.

توجه به كيفيت در حمل ونقل پيش نياز حفاظت از محيط زيست

دكتركاظم فروزنده، مسئول گروه بهره وري مركز تحقيقات دكتركاظم فروزنده، مسئول گروه بهره وري مركز تحقيقات راه آهن راه آهن فرخنده سيف نيا، مسئول گروه مطالعات اقتصادي، مركزتحقيقاتفرخنده سيف نيا، مسئول گروه مطالعات اقتصادي، مركزتحقيقات راه آهن راه آهن

يتكيف

و نهزيل ه

بادر تودا

نم- 1

ره شما

ار ودنم

ريشت

ت مضاي

ي رايا مز

-4ار ودنم

ي كيف

ي برترا

ث مثل

ار ود نم

- 2ره

شماار ودنم

يتكيف

ت ريمدي

تم يس

سمرست

د مبو بهدار

مو- ن

ه 3مار

شدار

مون

7879

1387 / مهر 1387


ــت، و بهبود ــت، تضمين كيفي كنترل كيفيــتم كيفيت به كيفيت در چهارچوب سيســى آورد. بنابراين مى توان مرحله اجرا در مگفت مدير كيفيت به مجموله فعاليت هايي ــداف زير و ــود كه در جهت اه گفته مى ش

مشابه آن طراحى شده باشند.1- ايجاد يك سيستم مدرن كيفيت

2- استفاده موثر و كارا از منابع شركت 3- افزايش رضايت مندى مشترى

ــكارى بين ــه تعهد و هم ــود روحي 4- بهبكاركنان

5- افزايش رقابت پذيرى در بازار يكى از مهم ترين مزيت استقرار 2000-ــترى ــب مش ــازمان جل ISO 9001 در س

وفادارى مشترى است. از آنجائيكه در اين روش، به مشترى به عنوان يكى از منابع مهم

سازمان توجه مى شود، ــه كارگيرى نظرات لذا بــتريان و نظرسنجى مشــدى آنان از رضايت منــت دادن نظرات و دخالــان در ــنهادات آن و پيشــرى موجب تصميم گيــداوم كيفيت ــاء م ارتقــراى درك ــردد. ب مى گبهتر به نمودار شماره 3

رجوع فرماييد.

ــب ــت مشــترى : در دنيايى كه كس رضايــر و رقابتى ــداوم پيچيده ت ــور م كار به طــب رضايت مندى به هدف مى شوند، كســده است. رضايت اصلى شركتها تبديل شــر مثبت بر ــترى امرى فراتر از يك تاثي مشــركت ــهاى به عمل آمده در ش روى تالشــت، زيرا اين امر نه تنها كاركنان را وادار اسبه فعاليت مى كند، بلكه سودآورى شركت ــراى درك بهتر به را نيز افزايش مي دهد. ب

نمودار شماره 4 رجوع كنيد.

: EFQM مدل تعالى سازمانى سازمان ها براى موفقيت نياز دارند كه يك چارچوب مديريتى مناسبى استقرار دهند. مدل تعالى EFQM يك ابزار عملى است ــازمان ها در موارد زير به كار ــط س كه توس

گرفته مى شود. ــزارى ــوان اب ــه عن 1- بــود ارزيابى با ــراى خ بــت ــرى موقعي اندازه گيــير تعالى، ــى در مس فعلكمك به درك فاصله ها و سپس تمركز به راه حل ها 2- به عنوان پايه اى براى ايجاد يك زبان مشترك ــر در مورد و روش تفكسازمان در همه بخش ها

ــى ــت ياب ــراى موقعي ــى ب 3- چارچوبفعاليت هاى موجود، حذف دوباره كارى ها ــاختارى ــا و باالخره س ــن فاصله ه و تعيي

سيستم مديريت سازمان مدل تعالى EFQM بر اساس چارچوبى ــج معيار ــت كه پن ــده اس از نه معيار بنا شــازها و چهار معيار نخست آن، توانمند ســتند. معيارهاى توانمند ديگر آن، نتايج هســازمان انجام مى ــه س ــاز، اقداماتى را ك ســش مى دهند و معيارهاى نتايج دهد، پوشــت يافته است، آنچه را سازمانى به آن دســتاوردهاى حاصل از پوشش مى دهند. دسارزيابى سازمان بر اساس اين مدل، عبارت ــايي نقاط قوت و زمينه هاى قابل از شناســت كه براى حركت در ــازمان اس بهبود ســتند. زمينه هاى ــير تعالى ضرورى هس مسقابل بهبود، اولويت بندى و سپس در قالب ــوند. اين مدل پروژه هاى بهبود اجرا مى شبنام بنياد مديريت كيفيت اروپا معروف مى باشد كه هدف آن تعالى سازمان هاى اروپا در جهان است. بنياد مديريت كيفيت اروپا هر سال، جايزه كيفيت اروپا را در صورت ــازمان هاى ــاز الزم، فقط به س ــب امتي كساروپايي كه شركتهاى حمل ونقل ريلى هم شامل آن ها مى باشند كه بر اساس اين مدل اقدام به فعاليت هاى اروپايي كه شركتهاى حمل ونقل ريلى هم شامل آن ها مى باشند

ــاس اين مدل اقدام به فعاليت هاى كه بر اســى گام ــير تعال ــد و در مس ــى كنن بهبود م

بر مى دارند، اعطا مى كنند. الزم به ذكر است كه جوايز مشابه كيفيت در ژاپن بنام جايزه دمينگ و در آمريكا بنام ــاله به بهترين جايزه مالكوم بالدريچ هر سسازمان كه نمره كيفيت را كسب كند، اعطا ــود براى درك بهتر به شكل شماره 5 مى ش

رجوع فرماييد.جالب توجه است كه بدانيم نتايج توسط ــوند و توانمند توانمند سازها ايجاد مى شــتفاده از بازخورد نتايج، بهبود سازها با اس

مى يابند مانند شكل فوق الذكر.

مديريت محيط زيست ISO 14001 ــى از آلودگى ــناخت و آگاهى بين الملل شــكالت جهانى و صدمات، ضايعات و مشــى از آن در كنفرانس بين المللى محيط ناشــال 1992 به ــرو در س ــت ريودوژاني زيســد كه براى حل اوج خود رسيد و باعث شمشكالت محيطى، قوانين و سياست هاى ــت محيطى و روش هاى پيش گيرى زيســر ــي در سراس ــتاندارد و راهنمائيهاي اســازمان بين المللى ــود. س جهان تدوين شــول ــال 1991 اص ــتاندارد (iso) در س اساوليه استاندارد 14001ISO را تدوين كرد

كه در آن شركت ها ملزم به دريافت گواهى ــتاندارد راهكارهاى نامه مى باشند. اين اســخص مى ــت را مش مديريت محيط زيســردن اثرات آلوده كند و چگونگى از بين بــت را نشان كنندگى و تخريب محيط زيسمى دهد، كه در آن شركت ها ملزم به اجراى قوانين زيست محيطى و جلوگيرى از ايجاد ــتى و بهبود مستمر مى آلودگى محيط زيس

باشند.ــتم ــدارى از يك سيس ــرارى و نگه برقــيله ــى كه بوس ــت محيط ــت زيس مديريــت پنج ــده اس ISO-14001 تعريف ش

مرحله را در بر مى گيرد كه عبارتند از :1- قوانين و خط مشى زيست محيطى

2- طراحى و برنامه ريزى 3 - اجرا

4 - ارزيابى و اندازه گيرىــود ــرى و بهب 5 - بازنگ

مستمر ــرايط حمل ونقل بارى شــي ــورهاى اروپاي در كشــال 2001 مصوب و در ســت، كه به ــده اس تنظيم شافزايش حجم حمل ونقل ــاده اى و تاثيرات منفى جآن اشاره كرده، و در عين ــش حجم ــه كاه ــال ب ح

ــهم آن ــى و كاهش س ــل ريل حمل ونقــه جدى كرده در بازار حمل ونقل توجــرايط باعث شد، است. آگاهى از اين ش (CER) ــاى اروپايي اتحاديه راه آهن هــل ريلى ــت حمل ونق ــي كيفي ويژگيهايــا ــي ب ــورهاى اروپاي ــارى را در كش بــال 2003 همكارى UIC و CIT در سمنتشر نمايند. اين موضوع باعث شد كه ــطح ــركت هاى خصوصى راه آهن س شــش دهند، و براى خدمات خود را افزاياينكار 8 فاكتور كليدى حمل ونقل ريلى ــى كيفى خود قرار داده اند را خط و مش

كه عبارتند از :ــى 3- ــرى 2- ايمن ــئوليت پذي 1- مســت اطمينان ــزى 4- دقت و قابلي برنامه ريــكيل بانك اطالعات 6- تجهيزات 5- تشحمل ونقلى پيشرفته ــفاف 7- تنظيم و شــاى ــازى صورته سمالى 8 - ارائه خدمات پس از فروش به طور راه آهنهاى ــه خالصــى اقدامات خصوصــت ــى را جه مختلفو ــت كيفي ــاء ارتقــى گواه ــت دريافنامه هاى كيفيت انجام

سايرEFQMايزو 14001ايزو 9001راه آهن هاايزو 19971996BSC،VDA6,2،EN13816 ،18001راه آهن استراليا

2004راه آهن BPR BSCراه آهن دانمارك

شاخصهاي دقت، شاخصهاي برگشت مشتري، نمودارهاي 199819981998راه آهن فنالند كليدي

2001راه آهن مجارستان 20002002BPRراه آهن لهستان

20052005BSC,BS7799 ,18001 OHSASراه آهن ايتاليا

20042005BPR,BSCراه آهن اسلواكي

19972002BPR,BSCراه آهن اسلوني

199619981996BSCراه آهن اسپانيا

1995BSC , CGD, SQASراه آهن سوئيس

جدول شماره 1- جدول شركتهائي كه گواهى نامه هاى كيفيت را دريافت كرده اند

جدول فوق نشان مى دهد تعداد شركتهاى راه آهن اروپايي كه انواع گواهى نامه هاى كيفيت را گرفته اند.

مى توان گفت سيستم ترابرى خوب به سيستمى اطالق مى شود كه داراى باالترين سطح كيفيت كمترين هزينه، كمترين زمان سير، كمترين تاثيرات و تخريب زيست محيطى باشد

زمانى مى توان در رابطه با خدمات كيفيت حمل ونقل

ريلى صحبت كرد كه حمايت كنندگان بخش

خدمات حمل ونقلى تمام نيازهاى مشتريان خود را

شناسايي كرده باشند

EFQM شكل شماره 5 - مدل تعالى

8081

1387 / مهر 1387


تشخيص رضايت مشتري يكي از مهمترين موارد كيفيت است همچنين افزايش رقابت پذيرى

در بازار يكى از مهم ترين مزيت هاي استقرار

ISO 9001-2000 در سازمان است كه باعث جلب

وفادارى مشترى مي شود

ــاهده ــماره 1 آنرا مش داده اند كه جدول شمى كنيد.

(SZ ) تجربه راه آهن اسلوونى ــلوونى (SZ)توسعه مديريت راه آهن اســتماتيك و ــه طور سيس ــود را ب كيفيت خــرد. اولين ــال 1993 آغاز ك ــى از س اصول ISO 9001،سيستم كيفيت كه بدست آوردبود. بالفاصله بعد از آن، كار بر روى پروسه ــى مجدد و سيستم مديريت محيط مهندســت ISO 14001 آغاز شد. اين طرح زيساستراتژيك روش جديد 2010-2003 دو

ــتم كارت امتياز ــال پيش بر اساس سيس سمتعادل (BSC) پذيرفته و معرفى شد براى ــماره 7 رجوع كنيد. درك بهتر به شكل شــى بر عمليات با روشهاى نظارت آزمايشسيستم كارت امتياز متعادل در سال 2004 آغاز گرديد كه در شكل شماره 8 نشان داده

مى شود.ــى از ــترى يك ــخيص رضايت مش تشــد. راه آهن مهمترين موارد كيفيت مى باشــى اين موضوع را از سال اسلوونى، بررســام داد. ــتريان خود انج ــن مش 1996 در بيــاس ــال 2001، براى اولين بار بر اس در س

متدولوژى UIC اين بررسى انجام شد، كه شامل 505 مشترى بود كه از اين تعداد 145 ــخ دادند. هر پرسشنامه شامل نفر آنها پاســوواالت كيفى بود. نتايج اين همه پرسى ساز مشتريان در رابطه با رضايتمندى آنها در

شكل 9 نشان داده مى شود.ــت خود را در ــد از آنها، رضاي 88 درصــنهادى اعالم ــهاى پيش ــه با سرويس رابطــد انتظار ــد بيش از ح ــد كه 3 درص كردنــز ابراز ــتريان ني ــد از مش ــود. 12 درص بــا تمامى آنها به طور نارضايتى كردند كه بــد. حوادث بحرانى كه جداگانه گفتگو ش

ــده اند و سبب توسط مشتريان تجربه شــت، مهمترين ــده اس ــى آنها ش نارضايتــعى بر آن است تا ــتندكه س ــائلى هس مساصالح شوند.تمايل به كيفيت در سالهاى ــتر مورد توجه قرار گرفته است. اخير بيشــه راه آهنهاى ــت ك ــن امر اين اس دليل ايخصوصى بيشتر در حال رقابت بوده و از طرف ديگر خواهان افزايش سهم بيشترى

ــتند. در بازار حمل ونقل هس

نتايج و چشم اندازــت كيفيت ــه به مديري ضرورت دارد ك

ــارى در آينده توجه در حمل ونقل ريلى ببيشترى شود، به طوريكه موارد زير مدنظر

قرار گيرد.در ــت كيفي ــتم هاى سيس ــراى اج -1

شركت هاى راه آهن2- اجراى سيستمهاى كيفيت در توليدات،

ارائه خدمات و كريدورهاى بين المللى3- استاندارد سازى روشهاى بهبود كيفيت و اقدامات اصالحى و پيشگيرانه در سطح

بين المللىــاد كيفيت در حمل ونقل 4- توجه به اقتصريلى و ترسيم نقطه بهينه و مطلوب كيفيت

ــاى ادارات ــه مديران و روس 5- آموزش بــتان و نهايتا" كليه افراد و افزايش و سرپرس

دانش آنها در رابطه با علم كيفيتــاخص هاى كيفيت، ــه ش ــتيابى ب 6- دســگيرانه و استقرار اقدامات اصالحى و پيشسيستم هاى مديريت كيفيت يكسان براى

اصالح كيفيت در سيستم راه آهن

منابع ومآخذ: Management quality ترجه مقالهــه in rail freight services در مجل

Rail international سپتامبر 2004

شناخت و آگاهى بين المللى از آلودگى جهانى صدمات، ضايعات و مشكالت ناشى از آن در كنفرانس بين المللى محيط زيست ريودوژانيرو در سال 1992 به اوج خود رسيد

شكل شماره8 : كارت امتياز متعادل در حمل ونقل شكل 7 : ارتقاي سيستمهاي مديريت كيفيت

ى ترمش

ى مند

ايتضل ر

شك -

ه 9مار

شكل

ش

پيش بيني وضع زمين شناسياز اين طريق مي توان اطالعاتي از وضعيت اليه هاي ســنگ و زمين كه حفاري در آنها صورت خواهد گرفت به دست آورد ــن در چه رده اي و ســپس حدس زد كه ســنگ اليه هاي زميقرار مي گيرد. نوع رده يا كالس ســنگ خــود راهنماي ميزان پيشــرفت كاري اســت كه مي توان از حفاري انتظار داشت. در نوع مناسب ســنگ مي توان 20 متر پيشرفت كار در روز را انتظار داشت حال آنكه در وضعيت تخته سنگ هاي نامناسب پيشــرفت كند خواهد بود و ممكن اســت حتي تا يك متر در روز كاهش يابد. پيشــرفت كندتر كار عمدتًا به دليل عمليات الزم براي نگهداري بخش حفر شــده اســت. هرچه عمليات ــتيباني و ساپورت بخش حفر شــده بيشتر باشد الزم براي پشــدي طوالني تر خواهد زمان الزم براي شــروع حفر بخش بعــاري در ســنگ گنايس فشــرده، كار ــگام حف ــًال هن بود. مثــوان هم زمان تونل زني و نگهداري بخش حفر شــده را مي تــن در هر متر انجام داد حال آنكه در اليه هاي نامناســب زميــرد بالفاصله از پيشــرفت كه با انفجار يا حفاري صورت گيــتيباني و نگهداري بخش حفر شــده مي بايســتي عمليات پشــوس فوالدي بســيار زمان بر اســت و ــردد. نصب ق انجام گبخصوص هنگامي كه سنگ بســتر شكننده و سست باشد اليه ــيدني) بايد روي بخش ضخيم تري از شــات كريت (بتن پاش

حفر شده پاشيده شود.

حفر تونلــودن حفر ــكان مكانيزه نم فناوري پيشــرفته تا حــد زيادي امتونل را فراهم نموده اســت. اين موضوع باعث تقاضاي بيشتر ــاري مي گردد. ــتگاه هاي حف ــاي دس ــاز و اپراتوره از تونل ســط حدس و ــاي متخصص در اختيار داشــت و فق بايد نيروهــتفاده از مواد گمان نوع سنگ بســتر و يا فقط دانستن نحوه اسانفجاري كافي نيست. در استفاده از فناوري هاي جديد كاربرد ماشين هاي تونل زني با كنترل رايانه اي، ماشين هاي حفر با چند بازوي حفاري، ماشين آالت تخليه نخاله، دستگاه هاي ليزري و پوشش فوالدي تونل كه با بازوي هيدروليكي هدايت مي گردد

ضروري و اجتناب ناپذير است.

ــاي گوناگون را در جــاي الزم به كار گرفت. بايد تخصص هدر شيفت هاي كاري كه به صورت بسيار منظم تعيين مي شوند مي بايستي تيم هاي قوي به كار گرفته شوند. انتخاب بين روش

تونل ســازي انفجاري و يا كاربرد ماشــين تونل زني به شرايط ســنگ بستر بســتگي دارد. روش حفر و

انفجار بســيار قابل انعطاف بوده و طول مسير حفر و امكانات پشتيباني (مانند شاتگريت،

مهاربندي، مش، بتون مسلح و يا كوبيدن ميله هاي فوالدي) الزم در هر زمان به

شرايط كار بستگي دارد. با روش ــوان به طور حفر و انفجار مي تميانگين در هر شيفت كاري 6

تا 10 متر پيشرفت داشت.تطابق دادن ماشين تونل زني ــرايط متفاوت مشكل تر با شــتگاه تونل زني و است. دس

ــزات دنبال آن قطار تجهيكه مجموعاً 400 متر طول دارد مونتاژ نهايي شده و ــل انعطاف اغلب غيرقابــاي ــا روش ه ــوده و ب بــتاندارد و از پيــش استعيين شــده به كار گرفته

مي شوند. آنچه در روش حفر و انفجار كار را كند مي كند به طور

ــتيباني و نگهداري ويژه عمليات پشديواره ها مي باشد و اين كار ممكن است در

شيفت هاي كاري متوالي همچنان ادامه داشته باشد.ــرايط ســنگ ديواره مناسب ــتگاه تونل زني در ش با يك دسمي توان روزانه 25 – 20 متر پيشــرفت كار داشــت. در شرايط ساختماني مشكل تر پيشرفت كندتر بوده و فقط روزانه مي توان چند متر حفر و نگهداري كرد. در بســياري از موارد به امكانات ــرمايه گذاري در ــاز خواهد بود. ميزان س اضافي ديگري نيز نيروش استفاده ازماشين تونل زني بســيار بيشتر از روش حفر و

تونل راه آهن (بخش دوم)(بخش دوم)ترجمه: مهندس محمود خبازنياترجمه: مهندس محمود خبازنيا

ــراي خريد و مونتاژ انفجار اســت. به همين ترتيب زمان الزم بماشين تونل زني بســيار طوالني تر از زمان مورد نياز در روش انفجاري است. با توجه به آنچه ذكر گرديد تصميم گيري براي ــر انفجاري در يك انتخاب روش ماشــين تونل زني و يا حفقطعه بستگي به طيفي از شرايط مورد انتظار در هنگام ــان باقي مانده ــه و مجموع زم عمليات، طول قطعــي ــراي انجــام كار دارد. هرچــه گوناگون بشرايط ساخت و ساز بيشــتر و طول قطعه ــتفاده از روش كوتاه تر باشد شانس اســد بود و حفر و انفجار بيشــتر خواههمين طور برعكس. وضع ساختار از كار ــه منطق زمين شناســي ــه علي رغم عواملي اســت كهمه بررسي ها گاه باعث بروز مشــكالت مي گردد. با وجود ــيون ــاالي مكانيزاس درجه بــراي تصميم ــم ب ــوز ه هندرســت گرفتن در تونل، كارشناســان ــه تجربمتخصص (زمين شناس، انفجــاري، ــات عمليــان همان شــيفت كاركنو ــاد زي ارزش كاري)

شايان توجه دارد.

خاك و سنگ حاصل از حفاري

ــي راه آهن در ــك مســير زيرزمين ــاختن ي براي ســك تونل طوالني الزم اســت. براي دل كوه هاي ّآلپ حفر يــون تن يا 13/3 ــه تنهايي 24 ميلي ــل اصلي گوتارد ب حفر تونــد از دل كوه حفر و ــون فوت مكعب ســنگ و صخره باي ميليــادن غني ــيده شــود. از ســوي ديگر بهره برداري از مع تراشگراول ســوييس با مشــكالت روزافزون مواجه شده است. به اين ترتيب خــاك و نخاله اي كه از تونل گوتارد به دســت

مي آيد مي توانست منبع ارزشمندي از گراول براي تهيه بتون ــد، حفر تونل ــا فناوري هاي جدي محســوب گردد. امروزه بعمدتًا با ماشــين تونل زني (TBM) صورت مي گيرد. اندازه ــيده شــده توسط ماشــين TBM بسيار نخاله و خاك تراشــتاندارد الزم براي بتون با كيفيت باال ريزتر از ســنگ ريزه اساســت و بنابراين تا چندي پيــش اين نخاله ها براي ســاخت ــورد پذيرش واقع نشــده و از نخاله ــا كيفيت خوب م بتون بــورد نياز و يا ــزي در محل هاي م ــارد براي خاكري تونل گوت

خاكريزهاي ديگر استفاده مي گرديد.ــوان وضع نامطلوب براي چنين وضعيتي از همان ابتدا به عنپروژه گوتارد تلقي مي شد. در ســال 1993 برنامه آزمايش ها ــتفاده از نخاله وضع گرديد و باالخره براي بررســي نحوه اســتيتوهاي پژوهشي، دانشگاه ها پس از چهار ســال بررسي انســز در ــع بتون ســازي و آزمايــش در آزمايشــگاه و ني و صنايــاختماني باالخره اعالم شــد كه نخاله و تراشه كارگاه هاي ســراي تهيه بتون ــتگاه تونل زني ب خاك حاصــل از حفاري دس

خوب مناسب است.ــدا بايد اين ــاوري باال ابت به اين منظــور كارخانه هاي با فنــون نمايد. آزمايش ــا را تبديل به خاكدانه مناســب بت نخاله هنشــان داده اســت كه با روش هاي خاص مي توان از خاكدانه توليدي براي ســاخت بتون باكيفيت باالي الزم براي پوشش ــتفاده نمود. ابتدا خاك و ســنگ حاصــل از حفاري تونل اســنگدانه مناســب ــل به 5 ميليون تن س ماشــين تونل زني تبدي

بتون سازي مي گردد. اين تبديل در همان محل ساخت صورت مي گيرد. محصول جانبي اين فرآيند حدود 0/8 ميليون تن گل با بافت فوق العاده ريز است كه مي تواند در صنايع آجرسازي مورد استفاده قرار ــتفاده در گيرد. باالخــره آن بخش از نخاله اضافي كه قابل اسصنعت بتون و آجر نيست در معرض فروش گذارده مي شود. در حمل ونقل نخاله و خــاك اضافي تاكيد زيادي بر آســيب نزدن به محيط زيست صورت مي گيرد. خاك و نخاله حاصل ــن و لنج به محل از بخــش Erstfeld و Amsteg با راه آهدرياچه Uri حمل و در آنجا براي اصالح و بهســازي ساحل

در دلتاي رودخانه Reuss مصرف مي گردد.

تندرو آلپ فناوري

ــي به گراول ــراي نياز محل ــي بخش Sedrun ب از نخاله اضاف Val و Val Bugnei استفاده شده و آنچه باقي مي ماند در دره هايــردد. اضافي نخاله بخش هاي ــه و نگهداري مي گ de claus تخلي

ــتفاده براي خاكريزي در طول خط Faido و Bodio كه قابل اس

جديد راه آهن نيست با تســمه نقاله براي خاكريزي به معدن سنگ Cavienca و Buzza di Biasca انتقال مي يابد. اين روش هاي

مدرن بازيافت عالوه بر كاهش قابل توجه هزينه ها باعث حفظ منابع ارزشمند طبيعي مي گردند. انتخاب و به كار بردن مواد مناسب براي ــي كاركنان تونل نگهداري، آب بندي و پوشــش تونل نه تنها ايمنبلكه بهره برداري بدون دردســر از تونل را براي 100 سال تضمين مي نمايد. گسل ها و ساير مناطقي را كه كار تونل سازي را با اشكال مواجه مي نمايند مي توان قبل از شــروع حفاري تونل آماده سازي ــر تونل در ــيمان در هنگام حف ــادي تزريق س ــود. در موارد زي نمــيمان قبل از حفاري باعث سنگ بستر ضرورت مي يابد. تزريق سچسبندگي سنگ بستر شده و نفوذ آب را كاهش مي دهد. همچنين ــه از ريزش ــاپورت اولي ــدت افزايش مي يابد. س پايداري درازم

ديواره ها و ســقف قبل از اجرا و نصب پوشش نهايي پيشــگيري مي نمايد. بســته به وضعيت زمين شناسي از امكانات مختلف نگهداري مانند ــيدني، قوس فوالدي و يا در مهار فلزي، بتن پاشصورت نياز همه آنها استفاده مي گردد. پوشش و ساپورت اوليه در تماس مستقيم با سنگ و خاك ديواره است و بنابراين بيش از همه در معرض آب

زيرزميني و تغييرات سنگ بستر قرار دارد.

زهكشيــارد، آب ــل اصلي گوت سيســتم دفع آب تون

زيرزميني را طريق زهكش هاي سطحي و لوله هاي زهكشي هدايت ــتفاده از اليه عايق و آب بندها از ورود مستقيم آب نموده و از با اسبه تونل جلوگيري مي نمايد. براي اين سيستم تمهيدات مهندسي راه آهن براي پيشــگيري از تجمع و باالرفتن فشار آب زيرزميني

رعايت شده است.

پوشش نهاييسرعت زياد قطارها صاف و صيقل بودن پوشش تونل ها را الزام آور مي نمايد. از آنجايي كه پوشــش اوليه فقط براي مدت محدودي ــي دروني تونل ــل محافظت مي كند بنابراين پوشــش نهاي از تونمي بايستي خود ايمني الزم را تامين نموده و حداقل 30 سانتي متر ضخامت داشته باشد. در مواردي كه پوشــش داخلي در معرض

تنش هاي سنگين است تسليح پوشش با فوالد انجام مي گردد.

تهويه تهويه مناسب بخصوص هنگامي كه حفاري با آتش باري صورت گرفته و يا ماشــين آالتي كه براي جمع آوري و تخليه نخاله و سنگ ها تردد مي كنند فضا را پر ــازند از غلظت از گرد و غبار و آلودگي مي سآالينده ها مي كاهد. ميزان ذرات و غبار مجاز در قانون تعريف شده است. غلظت گرد و غبار در محيط كار را مي توان با پاشيدن آب روي سنگ و مواد حاصل از حفاري كاهــش داد. امروزه بيماري هاي ريوي محيط كار نظير سيليكوزيز

مسئله حادي به حساب نمي آيد.يكي از خطرات ويژه تونل ســازي مســئله تجمع گازها است. هنگامي كه متان و اكسيژن

به نسبت مشخصي باهم آميخته شوند مخلوطي انفجاري موسوم به Firedamp (گاز معدن) به وجود مي آيد. وجود 4 درصد متان در

هوا براي ايجاد انفجار كافي است و به همين دليل گاز قابل انفجار معدن خطري جدي براي فرآيند تونل ســازي محسوب مي شود. ــاندن غلظت گاز متان به زير يك درصد تنها تهويه كافي براي رسراه پيشگيري از خطر انفجار است. وجود حس گر گاز در سينه كار تونل سازي براي شناسايي فوري هرگونه وجود گاز متان در تونل

ضروري است.با افزايش عمق، ميزان دماي سنگ بستر افزايش مي يابد. با توجه به آنكه تونل گوتارد گاه در عمق 2000 متري زير كوه حفر مي شود دماي 45 درجه سانتي گراد سنگ بســتر قابل انتظار است. فعاليت ماشين آالت قدرتمند براي حفر تونل و ساير امور، دما را از اين هم باالتر مي برد. بنابراين محيط زيرزمين براي كاركنان بســيار گرم و گاه غيرقابل تحمل بوده و مي بايستي تمهيداتي براي خنك كردن محيط كار انديشيد. تهويه تا حدي گرماي محيط را كاهش مي دهد ولي براي رساندن دماي محيط به حد مجاز پيش بيني شده توسط

SUVA) Swiss) ــه حوادث ســوييس بنياد بيمAccident Insurance Fund مي بايســتي

تمهيدات اضافي براي خنك كردن جبهه كار مورد استفاده قرار گيرد. به اين منظور از سيستم حركت آب خنك در شبكه لوله ها براي كاهش دماي ناشي ــتفاده مي گردد. از سنگ بســتر و ماشين آالت اســط را تا 28 درجه با اين روش مي توان هواي محيسانتي گراد خنك كرد. براي حصول حداكثر ايمني، شركت حمل ونقل گوتارد (با مسئوليت محدود) از همكاري بنياد بيمه حوادث سوييس (SUVA) و Stop پيمانكار اصلي در طرح (جلوگيري از خطر

ــن همكاري با هــدف محافظت از همه Risk) بهره مند اســت. اي

دست اندركاران تونل سازي صورت مي گيرد.

ايمني و محيط زيستــوانح شــغلي تا حد ممكن كاهش با اين تمهيدات، حوادث و ســم طبيعت كار مخاطراتي مي يابد. با وجود همه پيش بيني ها باز هرا براي كاركنان تونل در بردارد ولي رعايت مقررات و تمهيدات ــرايط محيط كار ايمني اين اطمينان را به وجود مي آورد كه در شتا حد زيادي ايمني كاركنان در نظر گرفته و رعايت شــده است. دولت فدرال سوييس هنگام تصويب ساخت اين تونل بر تمهيدات حفظ محيط زيســت تاكيد و معيار آنها را مشخص ساخته است. نماينده سازمان محيط زيســت در هركدام از كارگاه هاي ساخت حضور داشته و مســئول اجراي اين معيارها در محل سايت است. اين فرد همچنين مسئول اجراي صحيح دستورالعمل ها در موارد بروز سوانح با آسيب هاي احتمالي زيست محيطي است. تمهيدات مطابق با كليت سيســتم از پيش تعريف شده اســت. سازمان هاي مسئول دولت فدرال ســوييس و كانتون ها (بخش ها) گاه گاه براي بازرســي فراخوانده مي شــوند. همچنين اطالعات الزم به طور منظم به سازمان هاي حفاظت از محيط زيست ارايه مي گردد. طيف گوناگوني از تمهيدات زيســت محيطي در تمام طول كار ســاخت ــاختماني اعمال و ــاز در هر كارگاه س و سرعايت مي شود. يكي از اين تمهيدات ايجاد خاكريز موقت در اطراف كارگاه بتون سازي، تعميرگاه ها، انبارها و حتي تسمه نقاله ها براي

جلوگيري از آلودگي صوتي است.

يكي از خطرات ويژه تونل سازي مسئله تجمع گازها است. هنگامي كه متان و اكسيژن به نسبت

مشخصي باهم آميخته شوند مخلوطي انفجاري موسوم به Firedamp (گاز معدن)

به وجود مي آيد

سرعت زياد قطارها صاف و صيقل بودن پوشش تونل ها را الزام آور مي نمايد

8485

1387 / مهر 1387


تونلاحتماالً اولين تونل ها در عصر حجر براي توسعه خانه ها با انجام حفريات توسط ساكنان شروع شد. اين امر نشانگر اين است كه آنها در تالش هايشان جهت ايجاد حفريات به دنبال راهي براي بهبود شرايط زندگي خود بوده اند. تونل سازي همزمان با انقالب صنعتي، به ويژه به منظور حمل ونقل، تحرك قابل مالحظه اي يافت. تونل سازي به گسترش و پيشرفت كانال سازي كمك كرد و اين امر در توسعه صنعت به ويژه در قرن هاي 18 و 19 ميالدي در انگلستان سهم بسزايي داشت. كانال ها يكي از پايه هاي انقالب صنعتي بودند و توانستند در مقياس بسيار بزرگ هزينه هاي حمل ونقل را كاهش دهند. تونل مال پاس با طول 157 متر بر روي كانال دوميدي در جنوب فرانسه اولين تونلي بود كه در دوره هاي مدرن در سال 1681 ساخته شد. همچنين اولين تونل ساخته شده با كاربرد حفاري و انفجار باروت بود. در انگلستان، قرن 18 نيز جيمز بريندلي از خانواده اي مزرعه دار با نظارت بر طراحي و ساخت بيش از 580 كيلومتر كانال و تعدادي تونل به عنوان پدر كانال و تونل هاي كانالي ملقب شد. وي در سال 1759 با ساخت يك كانال به طول 16 كيلومتر مجموعه معدن زغال دوك بريدجواتر را به شهر منچستر متصل نمود. اثر اقتصادي تكميل اين كانال نصف شدن قيمت زغال

در شهر و ايجاد يك انحصار واقعي براي معدن مذكور بود. در اوايل قرن نوزدهم به منظور عبور از قسمت هاي پايين دست رودخانه تايمز هيچ سازه اي موجود نبود و 3700 عابر مجبور بودند با طي يك راه انحرافي 3 كيلومتري با قايق مسير روترهايت به ويپنيگ را طي كنند. اقدام به ساخت يك تونل نيز به دليل ريزشي بودن و مناسب نبودن رسوبات كف رودخانه متوقف شد. تا اينكه در حدود سال 1820 فردي به نام مارك ايرامبارد برونل از فرانسه ايده استفاده از سپر را مطرح نمود و در سال 1825 كار احداث تونل بين روترهايت و ويپنيگ آغاز كرد و علي رغم جاري شدن چند نوبت سيل در سال 1843 آن را بازگشايي نمود. اين تونل تامس نام گرفته و اولين تونل زير آبي بود كه بدون هرگونه رودخانه انحرافي حفر شد. در ديگر موارد تونل هاي زهكشي بزرگ، نظير تونلي با طول 7 كيلومتر در هيل كارن انگلستان، اهميت زيادي در توسعه صنعت معدنكاري داشته اند. البته بررسي تاريخچه پيشرفت در روش ها و تكنيك ها و به عبارتي در هنر تونل سازي نشانگر اين مطلب است كه مانند بسياري ديگر از علوم و فنون بيشتر رشد اين هنر در قرن گذشته صورت گرفته و

تا حال نيز ادامه دارد.

ويژگي هاي فضاهاي زيرزميني و نمونه هاي بارز آنها

كاربرد مختلف زمينه هاي در هم اكنون تونل ها، مزاياي متفاوت و گوناگوني را

برمي شمرند. از آن جمله ويلت، استفاده فزاينده فعلي از فضاهاي زيرزميني را

به داليل زير رو به افزايش دانسته است.

تفوق محيط ساختاري به معناي وجود يك حصار و ساختار طبيعي فراگير. عايق سازي با داراي كه فراگير سنگ هاي عايق ها و عالي ويژگي هاي

هستند. محدوديت كمتر در احداث سازه هاي بزرگ به دليل نياز كمتر به استفاده از وسايل نگهداري عمده در مقايسه با احداث همان سازه بر روي سطح زمين. كمتربودن تاثيرات منفي زيست

محيطي. از ديگر مزاياي تونل ها در راه هاي ارتباطي مي توان به:كوتاه ترشدن مسيرها و افزايش راندمان ترافيكي

بهبود مشخصات هندسي مسيرجلوگيري از خطرات ريزش كوه و بهمن

ايمني بيشتر در برابر زلزله، اشاره كرد.مثال هاي متعددي مي توان از نقش و تاثير عمده تونل سازي و پروژه هاي بزرگ اين صنعت از گذشته تا حال ذكر كرد. تونل مشهور مونت بالن دو كشور فرانسه و ايتا ليا را به هم متصل مي سازد. عمليات ساختماني آن در سال 1959 آغاز گرديد و حفر اين تونل فاصله بين ميالن و پاريس را به طول 304 كيلومتر كوتاه تر

نموده است.

افتتاح تونل عظيم سوئيس در زير كوه هاي آلپ سوئيس طوالني ترين تونل ريلي جهان را به طول 34 كيلومتر در زير كوه هاي آلپ افتتاح كرد. با افتتاح اين تونل مدت زمان سفر بين آلمان و ايتاليا به حداقل يك سوم قبل كاهش مي يابد. اين تونل كه لچبرگ نام دارد در ماه دسامبر امسال به بهره برداري كامل مي رسد و پس از بهره برداري كامل روزانه ظرفيت نقل و انتقال 42 قطار مسافر بري و 80 قطار باري را خواهد داشت. مدت انجام اين پروژه 8 سال طول كشيده است و بالغ بر 4/3 ميليارد فرانك سوئيس و يا به عبارتي 3/5 ميليارد دالر هزينه در بر داشته است. تونل لچبرگ از لحاظ طول در جهان، پس از تونل سيكن ژاپن و تونل مانش (كانال) در مقام سوم قرار دارد. البته چون تونل هاي سيكن و مانش هر دو زير دريايي هستند، تونل لچبرگ طويل ترين تونل زميني محسوب مي شود. سوئيس به عنوان يكي از مهم ترين شاهراه هاي حمل بار در اروپا محسوب مي شود و اين تونل بدان معناست كه اين كشور به سوي انتقال حمل بار جاده اي به حمل بار ريلي در حركت است. تاكنون روزانه بيش از 4000 كاميون سنگين از كوه هاي آلپ سوئيس عبور مي كردند كه باعث ترافيك، آلودگي هوا و تصادفات زيادي مي شدند. اين تونل يكي از بزرگ ترين پروژه هاي عمراني دنياست كه براي انجام آن ميليون ها تن سنگ و صخره جابه جا شده است. گفته مي شود تا سال 2015 بزرگ ترين تونل دنيا به طول 60 كيلومتر ساخته خواهد شد و با بهره گيري از آن مدت زمان سفر بين زوريخ و ميالن به 2/5 ساعت كاهش

خواهد يافت.

آلودگي هواي ناشي از عمليات ساختماني در كمترين حد ممكن نگه داشته مي شود. به عنوان يك اصل كليه عمليات حمل ونقل مواد فله با تسمه نقاله، راه آهن و يا از طريق راه هاي آبي صورت مي گيرد. براي در حداقل نگهداشتن پخش مواد آالينده در هوا كليه ماشين آالت ترابري كارگاه هاي شرگت گوتارد «بجز برخي استثناها» مي بايستي مجهز به فيلتر ذرات

جامد و معلق باشند.آب سرازير شده از كوه و درون تونل ها به علت عمليات و رفت وآمد ماشين آالت در كارگاه ها آلوده مي گردد. براساس قوانين اين آب آلوده مجدداً تصفيه و پس از خنك شدن به رودخانه برگردانده مي شود. نظارت منظم برعمليات تصفيه آب صورت مي گيرد. هنگامي كه پايان عمليات ساختماني كارگاه برچيده شده محيط به وضع سابق آن برگردانده مي شود. فعاليت هاي كشاورزي مجدداً در اراضي محل كارگاه برقرار شده و وضع

اكولوژيك قبل از عمليات ساختماني برقرار مي گردد.

تعمير و نگهداريروند تعمير و نگهداري در پروژه حمل ونقل گوتارد در مواردي با آن چه در راه آهن فدرال سوييس انجام مي گردد متفاوت است.

اين تفاوت ها را مي توان اين گونه خالصه كرد:• هر بخش از خط يا كامًال براي عبور قطارها باز است و يا كامًال

براي عمليات نگهداري بسته مي شوند.• در بخش هايي از خط كه براي عمليات نگهداري بسته مي شود كار نگهداري به صورت عملياتي هماهنگ توسط متخصصان

خدمات گوناگون انجام مي گردد. اين روش كار باعث افزايش سريع كارايي هم زمان با هزينه

پايين و افزايش ايمني به دليل كمتر بودن سوانح شغلي مي گردد.ساده سازي ساختارهاي زيربنايي از گستردگي كار تعمير و نگهداري كاسته و هزينه هاي سرمايه گذاري و تعداد خطاها و

معايب را كاهش مي دهد. همچنين توقف كامل تردد قطارها در زمان انجام عمليات نگهداري ضريب ايمني را باال مي برد و سرعت و كيفيت كار به دليل توقف كامل تردد قطارها در قطعه و عدم الزام به قطع كار به دليل رفت وآمد قطار بسيار بهبود

مي يابد.مورد مهم ديگر در فرآيند نگهداري راه آهن و تونل آلپ تمهيدات پيشگيرانه كنترل حرارت و رطوبت هوا در تونل هاي اصلي گوتارد و Ceneri است. ميزان رطوبت هواي تونل تحت تاثير عوامل متعدد است. همچنين عمق زياد تونل كه باعث گرمي سنگ بستر مي گردد و گرماي ناشي از فعاليت لكوموتيو بر درجه حرارت محيط تاثير مي گذارد. در صورتي كه حركت و تبادل هوا در تونل صورت نگيرد به زودي دماي درون تونل بسيار باال رفته و غيرقابل تحمل مي شود. عمل تبادل و حركت هوا تحت اثر مكانيسم پيستوني در هنگام حركت قطارها صورت مي گيرد. تصميم مهم ديگري كه در مرحله طراحي گرفته شد آن بود كه در هنگام ساخت تونل اصلي گوتارد پوشش نهايي داخلي آن به صورت پوشش بتني مداوم و

درجا صورت گيرد.اين پوشش مقاومت هوا را كاهش داده و بنابراين حرارت كمتري به وسيله قطارها ايجاد مي شود. چنين پوششي همچنين با فراهم آوردن امكان گردش بهتر طبيعي هوا در تونل موجب كاهش

رطوبت و محدود نمودن نفوذ آب زيرزميني در تونل مي گردد.حد بهينه حرارت و رطوبت در تونل با معيارهاي زير تعيين شده

است:ميزان حرارت و رطوبت نبايد جز در زمان هاي كوتاه و يا طول

كمي از تونل از حدود زير تجاوز كنددما: 35 درجه

رطوبت نسبي: 70 درصدنفوذ آب: 35 گرم در ثانيه در هر كيلومتر از پوشش تونل

87

1387 / مهر 1387


8889

1387 / مهر 1387


ــال هاي 2006و 2007 ميالدي از طرف ــمينار هايي كه در س در ســاره آلودگي هاي صوتي ــاي اروپا در ب ــه راه آهن ه UIC و اتحادي

ــاي كاهش ــي از بهترين راه ه ــال حاضر يك ــزار گرديد در ح برگــك هاي ترمز چدني و جايگزيني آلودگي صوتي را تعويض كفشــته اند. به طوري كه پيش بيني ــك هاي كامپوزيتي دانس آنها با كفشمي شود در كوتاه مدت در حدود 20 درصد بتوانند انتشارات صوتي

را كاهش دهند.ــوي ديگر هزينه هاي جاري و ميزان استهالك كفشك هاي از سچدني باعث تحميل هزينه هايي به سيستم حمل ونقل ريلي مي شود

ــي ميزان ــك هاي كامپوزيت ــتفاده از كفش كه با اساستهالك و هزينه ها در درازمدت كاهش زيادي را

خواهد داشت.ــتر حمل ونقل با با جدي ترشدن سازگاري بيشــتفاده از كفشك هاي ترمز محيط زيست بحث اسكامپوزيتي در واگن ها بخصوص واگن هاي باري ــال 2000 ميالدي با ورود كفشك هاي تقريباً از سترمز كامپوزيتي نوع k شروع شد و با تأييد موقت ــد تا آن آزمايش هاي مختلفي بر روي آن انجام شدر سال 2003 ميالدي پس از 3 سال دوره آزمايشي ــك ها مورد تأييد نهايي ــتفاده از اين نوع كفش اس UIC ــتفاده از آن در دستور كار قرار گرفت و اســرار گرفت. به دليل كاهش و راه آهن هاي عضور قصداي ايجاد شده از سير واگن ها به هنگام استفاده از كفشك هاي كامپوزيتي مشوق هاي زيادي براي

ــك هاي چدني قديمي با كفشك هاي جديد جايگزين كردن كفشكامپوزيتي اعمال شد.

ــك كامپوزيت نوع k كه باالتر از به دليل ضريب اصطكاك كفشــتفاده از آن در واگن هاي موجود كفشك هاي چدني است براي اســتم ترمز و اهرم بندي آن تغيير كند. ــت تقريباً تمامي سيس مي بايســكالت عملي و صرف وقت ــي كه دارد و مش لذا به دليل هزينه هايــتم ترمز آن طوركه انتظار مي رفت از اين طرح زياد براي تغيير سيســد، هرچند كه در توليدات جديد كارخانه هاي توليد ــتقبال نش اس

واگن مورد استفاده زيادي قرار گرفته است.ــاب از ــي و اجتن ــكالت عمل ــراي رفع مش بــك ترمز چدني هزينه هاي اضافي تعويض كفشــك هاي كامپوزيتي نوعLL به بازار معرفي كفشــيار نزديك ــدند كه ضريب اصطكاك آن بس شــت و از اين رو، با ــك چدني اس و شبيه به كفشــوع LL ديگر ــك ترمز چدني با ن تعويض كفشــترده در اهرم بندي ترمز ــه تغييرات گس نيازي بواگن وجود ندارد و فقط كافي است كه كفشك ــك چدني شود ترمز كامپوزيتي جايگزين كفشــك هاي كامپوزيتي در سال 2005 اين نوع كفشــت UIC قرار گرفت و ميالدي مورد تأييد موقــي براي يك به طور محدود و به صورت آزمايشدوره 2 ساله تا سال 2007 مورد تحقيق و بررسي ــه كار گرو ه هاي مربوطه اين دوره قرار گرفتند كــال ــته و به مدت يك س ــي ندانس زماني را كاف

LL جايگزيني كفشك ترمز كامپوزيتي

به جاي كفشك ترمز چدني در واگن هاي باري

مهندس عباس نقاشيمهندس عباس نقاشيمهندسمهندس نادر محمدپور نادر محمدپوراداره كل واگن هاي باري را ه آهناداره كل واگن هاي باري را ه آهن جمهوري اسالمي ايران جمهوري اسالمي ايران

ــال 2008 ميالدي استفاده ــط س ديگر يعني تا اواسآزمايشي از اين نوع كفشك ترمز تمديد شد.

ــن ــاري راه آه ــاي ب ــرا اداره كل واگن ه اخيجمهوري اسالمي ايران اقدام به خريد هزار عدد كفشك ترمز كامپوزيتي از نوع LL نموده است تا در صورت موفقيت آميزبودن آزمايش هاي ــا، از اين پس اين نوع به عمل آمده برروي آنهــك ــا را بتوان جايگزين كفش كفش ترمز ه

ترمز هاي چدني موجود كرد.اين محصول از توليدات شركت بكوريت ــت كه با توجه به حجم زياد مورد آلمان اســورت موفقيت آميزبودن طرح، نياز در صــركت لنت ترمز پارس دانش فني آن به شــركت به ــد و آن ش انتقال داده خواهد شــدام خواهد ــوه اين محصول اق توليد انبنمود. در واقع خريد و استفاده از اين كفشك ترمز ها به شرط انتقال

دانش فني است. ــا ترمز ه كفشــك ــن اي

مزايايي بشرح زير دارند:1- ســبكي وزن: اختالف وزن كفشك ترمز هاي كامپوزيتي ــيار و چدني در حدود 9 كيلوگرم و بس

قابل مالحظه است.2- سهولت نصب: كفشك ترمز هاي ــتقيما و بدون كامپوزيتي را مي توان مسنياز به هيچ گونه تغييرات كلي و جزئي در ــتم ترمز جايگزين كفشك بوژي و سيس

ترمز هاي چدني نمود.3- ضريب اصطكاك: از مزاياي

ــت كه ضريب اصطكاك آنها ــك ترمز كامپوزيتي LL اين اس كفشتقريبا برابر و مشابه ضريب اصطكاك كفشك ترمز چدني يعني 0/15 است. با توجه به ضريب اصطكاك مشابه، مسافت ترمز واگن ها با هر

دو نوع كفشك ترمز يكسان است.ــده ــي برآورد هاي انجام ش ــتر: ط ــد بيش ــول عمر مفي 4- طــك ترمز هاي كامپوزيتي مي توانند بدون هيچ گونه نگراني كفشــته باشند. درحالي كه ميزان بيش از 150 هزار كيلومتر سير داشــايد در حدود 25 درصد اين سير با كفشك ترمز هاي چدني شــك ترمز هاي ــان دهنده سايش كم كفش ــد و اين نش مقدار باش

كامپوزيتي است.ــك هاي ــه به اينكه كفش ــر: با توج ــرو صداي كمت 5- ايجاد سكامپوزيتي در تماس با چرخ فوالدي سرو صداي بسيار كمتري را

ايجاد مي نمايند بنابراين آلودگي صوتي بسيار كمتري را دارد.ــكل ــر: كامپوزيت ها با توجه به ش ــاد گرماي متمركز كمت 6- ايجخود و االستيسيته باالتر معموال در هنگام ترمزگيري باتوجه به فشار ــطح آن با بانداژ چرخ درگير مي شود. بنابراين سيستم ترمز، تمام ســدن از ايجاد گرماي زياد نقطه اي جلوگيري مي كند. اين امر از داغ ش

نقطه اي و همچنين كنده شدن قسمتي از بانداژ جلوگيري مي كند.

آزمايش ها و نتايج حاصله:ــت كه در ــرار اس ــد ق ــد جدي ــك تولي ــه ي ــوال وقتي ك معمــرد در ابتدا با ــرار گي ــيع ق ــتفاده وس واگن هاي باري مورد اســده ــق توليدكننده انجام ش ــي كه از طري ــه آزمايش هاي توجه بــير ــا عملي و در س ــام آزمايش ه ــت انج ــت، تعدادي جه اســك ــيت موضوع كفش ــوند و با توجه به حساس ــاب مي ش انتخــال، ــه از نظر تعداد مصرف در س ــر ايمني و چ ترمز چه از نظــام داد و بر همين ــاي دقيقي را بر روي آنها انج بايد آزمايش هــرايط مورد آزمايش و ــك ترمز ها بايد در تمام ش ــاس كفش اســاله ــه احتماال در يك دوره يك س ــي دقيق قرار گيرند ك بررس

انجام خواهد شد.

مشكالت ناشي از مسائل زيست محيطي و هزينه هاي جاري كفشك هاي ترمز چدني به عالوه تأثيرات مخربي كه بر روي چرخ هاي واگن مي تواند داشته باشد مسئوالن حمل ونقل ريلي در تمام جهان به ويژه كشور هاي اروپايي را بر آن داشته است كه به فكر جايگزيني براي كفشك هاي ترمز چدني باشند. آلودگي صوتي كه كفشك ترمز چدني ايجاد مي كند، زماني كه ترافيك ريلي زياد باشد به ويژه در محيط هايي كه نزديك به جوامع شهري باشد مي تواند بر روي سالمت افراد و مردم تأثيرات زيان آور و جبران ناپذيري را داشته باشد. از اين رو، در حال حاضر در تمام راه آهن ها به فكر ايجاد محدوديت هايي

براي ايجاد سر و صدا هستند تا بتوانند با تمهيداتي نسبت به كاهش انتشارات صوتي به هدف هاي تعيين شده برسند.

هزينه هاي جاري و ميزان استهالك كفشك هاي چدني باعث تحميل هزينه هايي به سيستم حمل ونقل ريلي مي شود كه با استفاده از كفشك هاي كامپوزيتي ميزان استهالك و هزينه ها در درازمدت كاهش زيادي را خواهد داشت

رزوچ

ت فيرك شه از

شدري

يداخر

LLمز

تراي

ك هفش

1: ككل

ش

9091

1387 / مهر 1387


مشخصات عمومي اين نوع كفشك ها:ــك ها بايد از نوع كامپوزيتي با ضريب اصطكاك خيلي كم -كفش

(LL ) باشند.ــرب،كروم و روي يا هر نوع تركيبات آنها - آزبست، فلزات س

نبايد در ساخت اين نوع كفشك ها استفاده شود.ــك ها بايد داراي قابليت ترمزگيري مناسب باشند، - اين كفشسايش كمي داشته باشند، سبب خوردگي ريشه چرخ هاي واگن ــتاب ترمزگيري آنها بايد طوري باشد كه سبب لغزش نشده و ش

چرخ روي ريل حين ترمز و تخريب يا صيقلي شدن آن نشود.ــا حداقل دماي 370 ــك ها بايد توانايي كاركرد مداوم ت - كفش

درجه سانتي گر اد كه در اثر ترمزگيريــد و در كوتاه مدت نيز بتوانند دماي ايجاد مي شود را داشته باش

450 درجه سانتي گراد را تحمل نمايند.-اجزاي ساختار كامپوزيت كفشك ها بايد در تمام نقاط توزيع ــند و هيچ گونه ترك، حفره، تاول و يا كامال يكنواختي داشته باش

ساير عيوب در ساختار كامپوزيتي وجود نداشته باشد.ــاط داغ و ــتي ترك، نق ــك نبايس ــدت كاركرد كفش - در طول مــود و ميزان سايش چرخ ــطح آنها ايجاد ش پوسته پوسته شدن در س

نبايستي در اثر كاركرد كفشك از حد معمول بيشتر شود.ــك هاي كامپوزيتي در حين و در ــطوح و در عمق كفش - در سپايان كاركرد نبايستي صدمات حرارتي و عيوب از قبيل ترك هاي عمقي با عمق بيش از 2 ميلي متر، تاول و سوختگي مشاهده گردد.

به عالوه در حين كار جرقه نزده و مشتعل نگردد.ــد كه در اثر ترمزگيري - هدايت حرارتي آنها بايد در حدي باش

بيش از حد معمول گرم نشده و تخريب نگردد.ــد تا بتواند نيرو هاي ــته باش ــي بااليي داش ــتحكام خمش - اســك ترمز را در ترمز گيري ها تحمل نمايد و خمشي وارد بر كفش

در اثر فشار هاي وارده ناشي از فشار ترمز ترك يا شكستگي ايجاد ــت بند فلزي چسبندگي كاملي را با كفشك نگردد و در ضمن پشداشته باشد و در حين كار هيچ جدايش و يا تركي در ناحيه مجاور

اتصال پشت بند ايجاد نگردد.آزمايش هايي كه براي تأييد نمونه ها بايد انجام شــود بشرح

زير است:در آزمايش هايي كه انجام مي شود برخي از آنها با دينامومتري بر روي كفشك هاي ترمز با ابعاد واقعي انجام مي شود و كفشك هاي ــرار مي گيرند ــت ق ــه نتايج مورد تس ترمز چدني كه براي مقايس

بايستي مطابق با استاندارد UIC-832 ساخته شده باشند.

آزمايش هاي مهم:كنترل ابعاد با نقشه و تعيين آناليز شيميايي، اندازه گيري دانسيته و

تخلل باز.اندازه گيري سختي

ــل 50ROCKWELL R و حداكثر 130 (مقدار مجاز: حداق (ROCKWELL R

ــاس دستورالعمل ــتيك فشاري بر اس اندازه گيري مدول االس 4-541 UIC استاندارد

1500Mpa 450 و حداكثرMpaمقدار مجاز: حداقل UIC ــتورالعمل استاندارد تست استخراج استن بر اساس دس

4-541ــبندگي مواد كامپوزيت به پشت بند اندازه گيري استحكام چس 4-UIC541 فلزي كفشك ترمز بر اساس دستورالعمل استاندارد

( 60n/cm2مقدار مجاز: حد اقل)ــرعت، با سرعت اوليه بررسي تغييرات ضريب اصطكاك با ســاعت در ــا 130 كيلومتر در س ــري ت ــرايط مختلف ترمزگي و ش

ــك و ــرايط خش نمونه هايي با ابعاد واقعي به كم دينامومتر در شــتي معادل چدن P10 با مرطوب. حدود مجاز نتايج آزمون بايس

حداكثر ±%15 تغييرات باشد. بر اساس اين تست بايستي تغييرات ضريب اصطكاك در حالت خشك با سرعت اوليه حد اكثر %15 با نمونه چدني اختالف داشته ــت روش آزمون مطابق باشد و در حالت مرطوب نيز ±%20 اس

(جدول ضميمه 1)AP-850 است. ــرك، تاول، ــي مانند ت ــه عيب ــش هيچ گون ــن اين آزماي در حي

شكستگي و نقاط داغ و سوخته نيز نبايد ايجاد گردد.ــاس تغيير در سرعت اوليه بررسي تغييرات مسافت ترمز بر استرمز گيري تا 130 كيلومتر بر ساعت در نمونه هاي با ابعاد واقعي به كمك دينامومتر.

ــت آمده حداكثر مجاز اختالف با نتايج مسافت هاي ترمز به دسحاصله از كفشك هاي ترمز چدني 15 درصد است.

بررسي شتاب ترمز در آزمايش هاي 8 و9 بند "ج" بايستي شتاب ــك و مرطوب در محدوده سرعت هاي اوليه ترمز در حالت خش m/s2 -1 /7 ــاعت در محدوده ترمزگيري تا 120 كيلومتر در ســد تا در اثر ترمزگيري انتقال نيرو به چرخ به طور كامل انجام باش

شود و لغزش چرخ رخ ندهد.قراردادن كفشك ترمز در دماي 370 درجه سانتي گراد به مدت ــانتي گراد به مدت 10 دقيقه و 5 ساعت و در دماي 450 در جه ســك نبايد تخريب و همچنين مشتعل شود تحت اين شرايط كفشــود همچنين افت وزني آن نبايد يا هر عيب ديگري در آن ديده ش

بيش از %10 باشد.ــورت موفقيت آميزبودن ــت كه در ص ــا الزم به ذكر اس در اينج

آزمايش ها و انجام كار هاي الزم براي تهيه و جايگزيني كفشك ها در هنگام تحويل گيري از توليدكننده تقريبا تمامي اين آزمايش ها ــده بايد انجام شود. بنابراين كيفيت بر روي نمونه هاي انتخاب ش

توليد نيز بايد تضمين شده باشد.در حال حاضر آزمايش ها بر روي اين نوع كفشك ها با جديت ــز در خارج از ــت و برخي از آزمايش ها ني تمام در حال انجام اس

كشور انجام مي شود. البته تحقيقات و بهبود كيفيت اين كفشك ها هنوز در ايران و در ــت كه اين تحقيقات منجر به ــور هاي ديگر در حال انجام اس كش

افزايش كارايي اين نوع كفشك ها خواهد شد.ــت و ــاي مختلفي نيز از طريق uic در حال انجام اس آزمايش هــي نتيجه تحقيقات خود در نظر يك پروژه دوساله را براي بررســت و پس از مثبت بودن نتيجه آزمايش ها مجوز استفاده گرفته اســك ها را براي چرخ هاي بانداژ دار صادر خواهد از اين نوع كفشــا و تحقيقاتي كه در ايران در حال نمود. البته با توجه به آزمايش هــد براي روشن ترشدن تحقيقات انجام است مي تواند كمكي باش

uic كه بتوان سريع تر به نتيجه الزم دست يافت.

منابع1)july 2007 Usage guidelines for compos-ite (LL)brake blocksPaul Kleinherne 2)july 2007 Design rules for composite brake blocks(K)Paul Kleinherne

LL شكل 2: كفشك ترمز نوعKشكل 3: كفشك ترمز نوع

9293

1387 / مهر 1387


ــي، مطالعات اصوال يا دامنه دار و طوالني در حوزه باستان شناســاوب و در ــه طور متن ــه تاريخي ب ــت كه بر روي يك محوط اســر اثر يك اتفاق ــال صورت مي گيرد و يا آنكه ب طول مدت چندســراي بيان حقايق ــري از اين پازل ب ــاره قطعه ديگ يا كاوش، يك ب

بيشتري از تاريخ رو مي شود. اما در ميان اتفاقاتي كه در حوزه باستان شناسي رخ مي دهد برخي ــكل ديگري به خود مي گيرند و با توجه به نوع از اين اتفاقات، شكشف و برد جهاني و مسايل ديگري كه نشان از چگونگي زندگي

انساني در دوران باستان دارد از همه، بيشتر جلوه مي كند. ــر از چند گاهي ــي تنها ه اين اتفاقات كه در دنياي باستان شناســال ها صبر و حوصله را ــايد در برخي موارد، س رخ مي دهد و شمي طلبد. در سال گذشته ميالدي در 10 مورد باعث شد تا شگفتي ــي را برانگيزد. ــان و عالقه مندان به علم باستان شناس باستان شناساين 10 مورد اكتشاف كه از ابتداي سال گذشته ميالدي تا انتهاي آن مورد بررسي قرار گرفت تا آنجا پيشرفت كرد كه در برخي از اين ــمندان اين حوزه را به سمت و سويي موارد، روند مطالعاتي دانش

جديدتر رهنمون ساخت. در اينجا به اختصار به 10 كاووش برتر باستان شناسان در سراسر جهان اشاره شده است.

مردان نمكي از نوع ايراني ــان يكي از ــدن چهرآباد زنج ــي در مع ــف آخرين مرد نمك كشــي جهان در ــوزه باستان شناس ــي ح ــن موضوعات علم مهم تريــت نمونه از ــمار رفت. اوايل سال گذشته هش سال گذشته به شــده و همچنين ــتفاده ش ــه در لباس مردان نمكي اس پارچه هايي كــي كه قدمت ــام آزمايش هاي ــان براي انج ــرم بدن آن بافت هاي نــفورد فرستاده شده كه در اجساد را مشخص كند به دانشگاه آكســماره 2 تقريبا همزمان با مرد ــد كه مرد نمكي ش انتها مشخص شــال پيش يعني اواخر دوره اشكاني شماره 1 در يك هزار و 800 ســت. برخالف تصوري كه تاكنون وجود در معدن مدفون شده اســماره 3 و 4 نيز نشان داد كه داشت، نتيجه آزمايش روي مردان شآنها در حدود 500 سال پيش از مردان شماره 1 و 2 يعني در حدود ــال پيش و نزديك به دوره هخامنشي در اثر ريزش معدن 2300 س

مرده اند. نتيجه آزمايش ها حاكي از آن بود كه معدن چهرآباد نخستين بار ــال پيش مورد بهره برداري قرار گرفته و 2300 در حدود 2500 س

سال پيش براي نخستين بار ريزش كرده است .ــان، مردان نمكي شماره 3، 4و 5 در بر اساس عقيده باستان شناســدند و وقتي حدود 500 سال بعد ــتين ريزش معدن كشته ش نخســد، يك بار ديگر ريزش كرده دوباره معدن به بهره برداري مي رســماره 1 و 2 را زير آوار مدفون مي كند. پيداشدن آخرين و مردان شــي يكي از معدود ــان داد كه اين موميايي هاي طبيع مرد نمكي نشپديده هاي باستاني هستند كه به واسطه قرارگرفتن در نمك حاوي

اطالعات مهمي در اين زمينه هستند.

اكبر امينياكبر اميني

ده اتفاق برتر باستان شناسي جهان در سال گذشته

مردان نمكي از نوع ايراني

ريصب م

جيه ع

برمق

پني ژا

تاناس

م بهرا

ا

مومياي يخي دختر نوجوان

مقبره عجيب مصري اما ديگر اكتشاف عجيب دنياي باستان شناسي كه جنجال فراواني را در ميان محافل علمي جهان به پا كرد كشف مقبره اي غيرمعمولي

از نديمه هاي يكي از فراعنه در يكي از اهرام مصر بود. اين اكتشاف كه در 21 مي 2007 روي داد بسياري از باستان شناسان ــان پس از واردشدن به اين مقبره با را شگفت زده كرد. باستان شناســدند كه هريك به كاري تنديس هاي كوچكي از انسان ها روبه رو شــت كردن نان بود و تنديسي ــغول درس مشغول بودند. تنديسي مشــف اين ــان مي داد كه بار حمل مي كردند. كش ديگر كارگراني را نشتنديس هاي كوچك در اين مقبره اتفاق نامعمولي را روايت مي كرد كه در فرهنگ مصريان باستان در 4 هزار سال پيش وجود داشته است. فراعنه مصر اعتقادات مختلفي داشتند كه اعتقاد زندگي پس از مرگ شايد مهم ترين اين روياها به شمار مي رفت و اهرام در واقع قصرهايى ــمار مى آمد كه با اتاق هاى متعدد و براى اين زندگى دوباره آنها به شــده و براى فرعون خوردنى و آشاميدنى و مال و لوازم مجلل آماده ش

ثروت كافى در آن قرار داده مى شد. ــا مقبره نديمي ــان در يكي از اين اهرام ب اما آنكه باستان شناســان به خدمت مشغول بوده است روبه رو شوند كه زماني براي ايشــم ــتان تاكنون به چش ــه در رفتارهاي مصريان باس نكته اي بود ك

نخورده است.

مومياي يخي دختر نوجوان شايد يكي از اعجاب برانگيزترين كشفيات دنياي باستان شناسي

در سال گذشته نمايش موميايي يخي از يكي از مردمان قوم اينكا بود كه يازدهم سپتامبر سال گذشته صورت گرفت.

ــود كه نزديك به ــخ زده در واقع دختر نوجواني ب اين موميايي ي500 سال قبل مرده بود و جسدش به طور كامل

ــط ــال 1995 توس ــالم مانده بود. اين موميايي در واقع در س سكوهنوردان پرويي پيدا شده بود و به موميايي آيس ميدن نيز مشهور

است. ــان معتقدند آيس ميدن پرويي در واقع يك برخي باستان شناســت كه در حدود 500 سال قبل توسط ــاله اي اس دختر 14-12 سقديسين اينكا براي خشنودي خدايانشان قرباني شد. اين موميايي

پس از سال ها براي اولين بار در آرژانتين به نمايش در آمد.

اسكلت هاي عشاق ــكلت هاي ولنتاين، ديگر كشف مهم ــاق يا اس ــكلت هاي عش اسباستان شناسان در سال گذشته بود. اين دو اسكلت عصر نوسنگي ــدند، اسكلت مرد و كه در سيزدهم فوريه سال گذشته شناخته ش

زني بودند كه سال ها بي صدا در كنار هم دفن شده بودند. ــان پس از مطالعه روي دندان هاي اين اسكلت ها باستان شناســخص شد كه اين ــت نخورده باقي مانده بودند مش كه كامآل دسعشاق در جواني و حدود 5 تا 6 هزار سال پيش در اين گور دفن

شده اند. ــر ــود منحص ــوع خ ــا در ن ــكلت ها از آنج ــن اس ــف اي كشــي مربوط به ــف تدفين دوتاي ــمار رفت چراكه كه كش بفرد به ش

هرروزه اتفاقات مختلفي در حوزه باستان شناسي رخ مي دهد كه باعث مي شود اسرار دنياي باستان هريك پس از ديگري افشا شود. در سال گذشته ميالدي چند اتفاق جديد، شگفتي باستان شناسان و عالقه مندان به علم باستان شناسي را برانگيخت. باستان شناسي قبل از اينكه يك علم كامآل دانشگاهي به شمار رود، يك هنر براي پيوندزدن يافته ها با شواهد تاريخي است. هنري كه با پيوندزدن زنجيرهاي كوچكي كه در دنياي باستان شناسي وجود دارد باعث مي شود تا پازل ديگري بر گمشده هاي دنياي باستان اضافه شود. از ديگر سو، شايد مهم ترين اصل در علم باستان شناسي صبوري و

مطالعات زياد باستان شناسان باشد كه باعث مي شود اين علم نسبت به ديگر علوم رنگ و رويي ديگر به خود بگيرد.

9495

1387 / مهر 1387


عصر نوسنگي تاكنون در هيچ گزارش باستان شناسي ديده نشده است.

ــاز يك ــگام عمليات ساخت وس ــكلت ها هن محل دفن اين اســكلت هاي اين ــد. در كنار اس ــف ش كارخانه در حومه مانتوآ كشــنگي نظير پيكان و چاقو هم يافتند. ــان ابزار س زوج، باستان شناســكلت هاي پررمز و راز كه در وروناي ايتاليا پيدا ــف اين اس كشــياري را بر آن دارد كه به اين 2 اسكلت لقب شدند باعث شد تا بســكلت هاي رومئو و ژوليت را بدهند. اين موضوع در حالي بود اسكه حتي بسياري پا را فراتر از اين موضوع گذاشتند و عقيده داشتند ــكلت ها، اصال متعلق به اين دو معشوقه تاريخي بوده است اين اس

كه در وروناي ايتاليا پيدا شدند. ــكلت ها دقيقا در ــود كه اين اس ــراي اين امر، اين ب دليل آنان بــپير جنوب مانتوآ واقع در 25 مايلي جنوب ورونا جايي كه شكســف شده ــتان رومئو و ژوليت خود را در آنجا خلق كرد، كش داس

است.

اهرام باستاني ژاپن ــتاني زير آب در ژاپن نيز يكي از كشفيات مهم ــف اهرام باس كشــال ــي در س باستان شناســه در 19 ــود ك ــته ب گذشسپتامبر به وقوع پيوست.

ــي از ــف كه يك اين كشــف هاي كش ــن مهم تريــر در حوزه ــال اخي چند سباستان شناسي تاريخي ژاپن ــي رود، آن قدر ــمار م به شبراي دانشمندان اين كشور مهم جلوه كرد كه ايشان از اين شهر به عنوان آتالنتيس ژاپني ياد كردند. آتالنتيس ــت كه بنا بر نام قاره اى اسافسانه ها، چندين هزار سال ــه يا جنگ قبل بر اثر زلزل

ــند معتبر در مورد آتالنتيس به زير آب فرو رفته است. مهم ترين ســوف معروف يونانى افالطون است كه 3000 سال نوشته هاى فيلســى را در مورد آتالنتيس از خود به جا پيش اطالعات مكتوب و جالبــت. به گفته افالطون اين قاره مهد تمدنى بسيار عالى و گذاشته اسپيشرفته بوده كه نه تنها در زمينه تكنولوژى بلكه در تمام شاخه هاى

علوم و هنر در حد عالى پيشرفته بوده است. ــه نام ــازه هاي زير آب ب ــن س ــي از اي ــان ژاپن باستان شناســادل آتالنتيس ــاد مي كنند كه در ترجمه مع «ياناگوني جيما» يژاپني است. دانشمندان ژاپني معتقدند اين شهر زير آب ژاپني ــتر بر اثر زلزله به زير آب ــال پيش نيز همانند آتالنتيس 2000 س

رفته است.

اولين ساكنان روم باستان ــان كه در رديف 10 ــفيات باستان شناس ــايد يكي ديگر از كش شــته قرار مي گيرد، كشف ــال گذش ــتاني در س ــف بزرگ باس كشغارهايي است كه اولين بنيانگذاران روم باستان براي سكونت از

اين غارها استفاده مي كردند. ــال گذشته به طور كامال كاوشگران در بيست و ششم ژانويه ساتفاقي به سازه هايي برخورد كردند كه به عقيده آنها اولين ساكنان

رم در آنجا سكني گزيدند. ــاس تاريخ در بين قرون هفدهم و هجدهم قبل از ميالد بر اســمت جنوب ايتاليا آمدند. مهاجراني از آركادي ها از آئگين به ســوي» بعد از اينكه ــاكنان ايتاليا بودند. نام «ايتال اين گروه اولين س

رومي ها اين منطقه را فتح كردند، متداول شد. بر طبق افسانه ها يك زن گرگ نما از ساكنان اوليه و بنيانگذاران اين رم نگهداري مي كرده است كه اين زن افسانه اي در اين منطقه زندگي

كرده و در انتها نيز در آنجا مرده و به خاك سپرده شده است.

كشف قبر مسيح ــروع مي شود كه به دنبال قبر همه چيز از يك گروه فيلم برداري شــيح در بيت المقدس مي گردد. تا آنكه اين گروه پس از تالش مســيح ــد مس فراوان قبري را رونمايي مي كنند كه به گفته آنان جس

ناصري را در دل خود پنهان داشته است.

ــتند و در ادامه اين گروه فيلم برداري حتي پا را فراتر از اين گذاشــيح و پسر او در ــتند از كشف قبر همسر مس ساخت اين فيلم مس

نزديكي بيت المقدس خبر دادند. ــانه ها برد ــه در دنياي خبر و رس ــتند جنجالي گرچ اين فيلم مسفراواني پيدا كرد اما هنوز در ميان بسياري از باستان شناسان جهاني

از درجه يك كشف علمي ساقط است. ــواهد و مداركي كه اين گروه فيلم سازي براي آنها معتقدند كه شــته و اين قبر ــنديت علمي نداش ــت چندان س اين امر رو كرده اسمي تواند متعلق به هركس ديگري از جمله مسيح ناصري نيز باشد.

فرعون زن مصري اما شايد يكي از شاهكارهاي كشف هاي باستاني در سال گذشته را ــاني گذاشت كه پرده از اسرار زندگي باييد به حساب باستان شناس

تنها فرعون زن مصر باستان برداشتند. معما در عين پيچيدگي بسيار ساده بود. كافي بود يك متخصص ژنتيك قسمتي از دندان شكسته شده يك موميايي را كه در يكي از اهرام پيدا شده بود را مورد بررسي قرار دهد تا اين موضوع كليدي

شود براي تشخيص هويت فرعون «هتشپسات». ــات» در واقع تنها زني بود كه در مصر باستان به تنهايي «هتشپسنقش ملكه و پادشاه را بازي مي كرد و نزديك به 3500 سال پيشتر

چندين سال به حكمراني در اين منطقه پرداخت. ــات» در زمان ــت «هتشپس ــر آمده اس ــاب فراعنه مص در كتــيرى از ــت كه دم ش ــن مردانه كوتاه به تن داش حكومت يك دامــته ــش مصنوعى طاليى هم گذاش ــود و حتى يك ري آن اويزان بــتين ــاه ناميد و نخس ــن از تخت، او خود را ش بود. هنگام باالرفتــمى بر مصر حكومت ــد كه تا به حال به شكل رس فرعون زنى شــتند او را چه خطاب كنند. ــت نمى دانس مى كرد. كاتبانى كه درســرت" مى خواندند. طى ــم اعليحض ــوت را "خان معموال حتشپســاله حكومت، او توجه اش را بيش از جنگ ــت و يك س دوره بيســوت بخشى از ثروتش را و نبرد به بازرگانى معطوف كرد. حتشپســاختمانى مصرف كرد. يكى از زيباترين براى شروع يك برنامه ســن مى كرد، معبد ــه آن را تامي ــوت هزين معمارى هايى كه حتشپســده بود و "دير ــنگ آهك سفيد بنا ش ــوگوارى اش بود كه از س س

ــد و بين رود نيل تا غرب طيوه قرار داشت. البحرى" ناميده مى شــكل ــمت از اين بنا بود و نه به ش ــوت نه يك قس آرامگاه حتشپســاير فراعنه ــكل هرم. بلكه بدن او همانند س فراعنه قديمى تر به شجديد در "دره پادشاهان»valley of the kings دره اى بيابانى ــا، كارگران درون ــد. در آنج ــپرده ش در غرب معبدش به خاك ستخته سنگ هاى خارا، تونل هايى را مى كندند تا محلى مخفى براى ــارقان آرامگاه به وجود بيايد. پنهان كردن پيكر فراعنه از دست ســكوهمندتر كرد. ــوت مصر را مقتدرتر و ش فعاليت هاى حتشپســى، حكومت او را چنين پدر يكى از درباريان قديمى او به نام ايننتوصيف كرده است: حتشپسوت موضوعات دو سرزمين (مصر) ــه اش حل و فصل مى كرد. مصر در برابر او يكى را بر اساس انديشــليم كار مى كرد ... خانم از اعقاب عالى خداوند بود، به حالت تســخن گفتن هر دو منطقه حاكم كه برنامه هايش عالى بود، هنگاه س

(مصر عليا و مصر سفلى) را خشنود مى كرد.

خانه هاي مردمان استون هنج ــته را مي توان كشف ــفيات باستاني در سال گذش از مهم ترين كشبقاياي روستاي 4600 ساله سازندگان استون هنج به نام محوطه ــان به ــت كه به عقيده باستان شناس ــي دورينگتن والز دانس تاريخاحتمال فراوان يك روستاي ابتدايي براي سكونت مردمان باستان بوده است. ساختار زيربنايي اين محوطه تاريخي نشان از وجود ــتايي مربوط به دوران پيش از ــتين زندگي روس ــانه هاي نخس نش

تاريخ است كه در نزديكي استون هنج پيدا شده است. ــن محوطه تاريخي در ــان معتقدند احتمال دارد كه اي كارشناســتون هنج براي ــد كه در نزديكي اس ــتاني باش واقع مقبره هايي باســريفات و آيين هاي مذهبي از آن استفاده مي شده انجام مراسم تش

است. ــتاني 8 خانه در اين منطقه از زير خاك خارج در اين كاوش باســان احتمال دادند كه 25 خانه ديگر شد كه پس از آن باستان شناس

نيز در اين منطقه وجود داشته باشد. ــوازم ديگر از اين ــتخوان حيوانات، پيكان و ل ــنگي، اس ابزار س

روستا به دست آمد كه نشان از قدمت تاريخي اين روستا دارد. ــدن احتماال نه ماهه ــف بقاياي خوكي كه در هنگام كشته ش كش اسكلت هاي عشاق

9697

1387 / مهر 1387


بوده است، نشان دهنده برگزاري جشنواره در نيمه زمستان در اين منطقه است.

ــي وجود دارد و ــه در مورد اين حوزه تاريخ از نكات ديگري كــتون هنج به جهت طلوع ــت كه اس بر اهميت آن مي افزايد، اين اســط ــيد در اواس ــتان و غروب خورش ــط تابس ــيد در اواس خورشــت كه دايره چوبي ــت و اين در حالي اس زمستان قرار گرفته اسسايت دورينگتن والز به جهت طلوع خورشيد در اواسط زمستان ــتان قرار دارد. بر اساس راي ــط تابس و غروب خورشيد در اواســان دو خانه از خانه هايي كه در اين محوطه تاريخي باستان شناســته و اين احتمال وجود دارد كشف شده اند جدا از بقيه قرار داشــران قبيله يا محل انجام مراسم مذهبي كه اين 2 خانه سكونتگاه س

بوده است.

گور دسته جمعي طاعون زده هاــتاني كه باعث شد در سال گذشته نظر يكي ديگر از كشفيات باســف يك گور دستجمعي بسياري را به خويش معطوف دارد ، كشــدگان در ــت در جزيره كوچك قرنطينه ش از طاعون زده هايي اس

نزديكي ونيز رخ داد.ــته رخ داد باعث شد ــت سال گذش اين كشف كه در 29 آگوسبسياري از محققان و كاوشگران را به اين منطقه باستاني بكشاند تا آنان از نزديك به باقيمانده هاي حادثه بزرگي كه طاعون در اروپا به وجود آورد و به واسطه آن بسياري از اطالعت اين بخش از تاريخ

نيز دفن شد دوباره بازيابي نمايند. در اين گور دستجمعي بيش از 1500 اسكلت پيدا شد كه همگي ــت كه نوع خاصي از طاعون را به نام طاعون متعلق به بيماراني اسخياركي كه همگي در جزيره اي كوچك در نزديكي ونيز دفن شده

بودند. ــياه يك اپيدمى طاعون خياركى است ــياه يا مرگ س طاعون ســر گرفت. ــا 1350 ميالدى درب ــال 1347 ت ــه كل اروپا را در س ك

ــخص ــر از بيمارى طاعون در اين دوره كامًال مش تعداد مرگ و مينيست، اما برآورد آن حدود يك چهارم تا يك سوم جمعيت اروپا، ــت. در اواخر سال 1347 ــال اس ــه س يا 25 مليون نفر طى اين ســياى مركزى مى آمدند، بيمارى را در جنوا ــتى هايى كه از آس كشــال 1348 طاعون در ونيز ــتان س ــيوع دادند. در تابس و مارسى شــواحل مديترانه را فرا ــد و در عرض يك سال تمام س نيز شايع شگرفت. پس از آن، طاعون به سرعت به سمت شمال اروپا حركت ــاى پى در پى، ــى را، كه پس از قحطى ه كرد و جمعيت اين نواحــردى هوا و جنگ هاى طوالنى به اپيدمى هاى مختلف به علت ســانحه اى ضعيف شده بودند، درهم شكست. شدت در برابر هر ســف اين گور دستجمعي بسياري از باستان شناسان معتقدند يا كشــده اين بخش از تاريخ باستان اروپا را كه به حلقه هاي فراموش شــياري موارد پنهان مانده است، ــيوع اين بيماري در بس واسطه ش

روشن خواهند كرد.

هاده ن ز

عو طا

عيجم

ته دس

ور گ

فرعون زن مصري

زمانى اهرام ثالثه مصر، مجسمه هاى غول پيكر و بناهاى عظيم و ... عجايب هفت گانه دنيا را تشكيل مى دادند اما اخيرا كانال تلويزيونى ــتى را از ”عجايب نه گانه علم“ از ”ديسكاورى چانل“ آمريكا فهرســيدى با توانايي توليد ــتاب دهنده ذرات، برج هاى خورش جمله شــتگاه فضايى بين المللى انرژي پاك ، تلسكوپ اي غول پيكر و ايســا به مرحله ــتند و ي ــت كه يا در مرحله توليد هس را نمايش داده اس

بهره بردارى رسيده اند. ــتاب دهنده ذرات Lhc“ رتبه اول را به خود در اين طبقه بندى ”شــرى در زير ــت. اين حلقه غول پيكر 27 كيلومت اختصاص داده اســهر ژنو حركت مى كند و در آينده اى نزديك افتتاح مى شود. اين شــاخته شده درون خود از شتاب دهنده كه با هزينه 4 ميليارد يورو سفناورى سه رنگ استفاده مى كند و قرار است ذراتى با عنوان ”بوزون هيگز“ را پيدا و وجود آنها را تائيد كند. ذرات ”بوزون هيگز“ تاكنون ــده است و بنابراين با تئورى مدل استاندارد فيزيك ذرات تائيد نشــف آن مى تواند به عنوان مدلى واحد در توضيح تمام نيروهاى كش

جهان مورد استفاده قرار گيرد.ــور ”آيتر“ قرار ــدى عجائب نه گانه علم، راكت در رتبه دوم رده بن

ــته اى ــت. اين راكتور براى جوش هس گرفته اســاس پيش بينى ها قرار ــود و براس ــتفاده مى ش اســاك و نامحدود ــال 2015 انرژى پ ــت از س اســت يك توليد كند. اين مورد كه پروژه آن در دســت با هزينه 10 ميليارد كنسرسيوم بين المللى اس

يورو اجرا مى شود. ــگفتى هاى دنياى علم ”ايستگاه سومين رتبه شفضايى بين المللى“ است كه در مدار اطراف زمين

واقع شده است.از ميان ديگر عجايب علمى كه ديسكاورى چانل به جمع آورى و معرفى آنها پرداخته است مى توان

ــتى نوح دانه ها “ در حقيقت به ”كشتى نوح دانه ها“ اشاره كرد. ”كشــت كه در جزاير ”اسوابارد“ نروژ ساخته نوعى انبار فوق فناورى اســده و در حال جمع آورى و نمونه بردارى از دانه هاى تمام گياهان ش

روى زمين است.همچنين برج غول پيكرى به بلندى يك كيلومتر كه دولت استراليا ــت نيز در اين طبقه بندى قرار دارد. اين برج ــاخت آن اس در حال سخورشيدى قرار است انرژى خورشيد را براى تامين گرما و برق در

وسعت زيادى از مناطق اطراف ذخيره كند.از ديگر شگفتى هاى علمى اين طبقه بندى مى توان به بزرگ ترين شبيه سازى كه روى تغييرات آب و هوايى دنيا انجام شده اشاره كرد. ــمندان دانشگاه آكسفورد ــگفتى مجازى حاصل تالش دانش اين ش

است.ــم الكترونيكى جايگاه نهم اين رده بندى متعلق به ”آنتارس“ چشــكوپ ــا كاوش مى كند. اين تلس ــاق آبه ــاى اعم ــت كه در دني اســك پروژه بين المللى ــمندان در ي زيردريايى كه حاصل تالش دانشــود به رصد ذرات ــه نصب مى ش ــت و زير درياچه اى در فرانس اسنوترونيو با انرژى باال در اعماق آبها مى پردازد و از طريق اين رصدها ــتاره ها و ــوص فعاليت س ــى در خص به اطالعات

كهكشان هاى بسيار دور دست مى يابد.ــكوپ ــامل ”تلس ــى مانده ش ــب باق دو عجائــا بوده و ــه محصول ناس ــت ك فضايى وب“ اســال 2013 جايگزين تلسكوپ ــت در س قرار اســود و دنيا را تا ارتفاع 1/5 ميليون فضايى هابل شــرى روياى نصب و ــرى رصد كند و ديگ كيلومتراه اندازى يك ”آسانسور فضايى“ است كه زمين را به ايستگاه فضايى بين المللى متصل مى كند. با ــاتل ها ــا ديگر نيازى به پرتاب ش تحقق اين روي

نخواهد بود.

عجايب 9 گانه علمى

سومين رتبه شگفتى هاى دنياى

علم ”ايستگاه فضايى بين المللى“ است كه در مدار اطراف زمين واقع

شده است

كليه اعضاي حقوقي انجمن، سازمان ها و شركت هاي فعال در حوزه صنعت، اقتصاد، تجارت و خدمات در صورت تمايل به درج اطالعات شركت خود در صفحات راهنما،

مي توانند با دبيرخانه انجمن تماس حاصل فرمايند.

صفحات راهنما

میزگرد حمل ونقل ريلي و چشم انداز بيست ساله

Documents