Ջուր. Լուծույթներ. Հիմքեր
DESCRIPTION
TRANSCRIPT
![Page 1: Ջուր. Լուծույթներ. Հիմքեր](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061214/549a29ffb4795952338b4707/html5/thumbnails/1.jpg)
Քիմիայի հետազոտական աշխատանք
![Page 2: Ջուր. Լուծույթներ. Հիմքեր](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061214/549a29ffb4795952338b4707/html5/thumbnails/2.jpg)
Ջուրը հիշողություն ունիՓաստ.Հարավ-արևելյան Ասիա, 1956 թ.:
Ռազմական ինստիտուտի մասսայական ոչնչացման զինամթերքի պատրաստման գաղտնի լաբորատորիա: Արդեն մի քանի տարի աշխատում են ուժեղագույն բակտերոլոգիական զենքի ստեղծման վրա: Բազմաթիվ խորհրդակցություններից մեկի ժամանակ քննարկվում են այն հատկությունները, որը պիտի ունենա այդ զենքը: Քննարկումն անսպասելի ընդհատվում է. բոլոր մասնակիցներին տեղափոխում են հոսպիտալ` սուր սննդային վարակի ախտանիշերով (սիմպտոմ): Բացի ջրամանների ջրից, գիտնականները ուրիշ ոչինչ չէին օգտագործել: Ջուրը ստուգեցին` ոչ մի վնասակար խառնուրդ, քիմիական կազմը H2O: Հետաքննությունը մտնում է փակուղի: Հաշվետվության մեջ այդպես էլ գրեցին. թունավորման պատճառ է դարձել սովորական ջուրը:
![Page 3: Ջուր. Լուծույթներ. Հիմքեր](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061214/549a29ffb4795952338b4707/html5/thumbnails/3.jpg)
Թվեր.Վերջին 9 տարում Գրենլանդիայի սառույցի հալման արագությունը աճել է 3 անգամ: Վերջին 30 տարում փոթորիկների կործանիչ ուժը աճել է 2 անգամ:
1973-1982 թ. աշխարհում տեղի է ունեցել 1,5 հազար տարերային աղետ:1983-1992 - 3,5 հազար: 1993-2002 - 6 հազար:
Ինֆորմացիոն աղտը թունավորում է ջուրը` կուտակվելով նրա մեջ: Ջրին տրված է ինքնամաքրման հատկություն: Դա տեղի է ունենում ագրեգատային վիճակի փոփոխության ժամանակ: Սակայն, այսօր մարդու կողմից ջրի աղտոտման արագությունը գերազանցում է նրա ինքնամաքրման արագությանը, որի հետեւանքով էլ խախտվել է բնության օրինաչափությունը:
![Page 4: Ջուր. Լուծույթներ. Հիմքեր](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061214/549a29ffb4795952338b4707/html5/thumbnails/4.jpg)
Ստորեւ ներկայացված են բազմաթիվ փորձերի ժամանակ ջրի վրա արտաքին ազդեցություններից (միտք, խոսք, երաժշտություն) նրա կառուցվածքային
փոփոխության արդյունքներ:Սեր եւ վերածնունդ
Շնորհակալություն
Ես քեզանից հոգնել եմ,ես կսպանեմ քեզ
![Page 5: Ջուր. Լուծույթներ. Հիմքեր](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061214/549a29ffb4795952338b4707/html5/thumbnails/5.jpg)
Դու հիմար ես
Ադոլֆ Հիտլեր
Ես քեզ ատում եմ
Մայր Թերեզա
Հույս
![Page 6: Ջուր. Լուծույթներ. Հիմքեր](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061214/549a29ffb4795952338b4707/html5/thumbnails/6.jpg)
Բուդդայական աղոթք
Քրիստոնեական աղոթք
Մուսուլմանական աղոթք
![Page 7: Ջուր. Լուծույթներ. Հիմքեր](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061214/549a29ffb4795952338b4707/html5/thumbnails/7.jpg)
![Page 8: Ջուր. Լուծույթներ. Հիմքեր](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061214/549a29ffb4795952338b4707/html5/thumbnails/8.jpg)
Ֆիզիկական հատկությունները
Սովորական պայմաններում անգույն,անհամ,անհոտ հեղուկ է, tհալ=0°С,tեռ=100°С,ամենամեծ խտությունը 4°С-ում p=1 գ/մլ:Դրանից ցածր և բարձր ջերմաստիճաններումp>1:Ջերմաստիճանից կախված խտության այս անոմալ կախվածությամբ ջուրը խիստ տարբերվում է մյուս նյութերից,որոնց խտությունը ջերմաստիճանի բարձրացումից փոքրանում է,սառույցի խտությունը փոքր է ջրի խտությունից,դրա համար այն լողում է ջրի վրա,դրա շնորհիվ է ձմռանը ջրի տակ կյանքը շարունակվում է:Ջուրը ունի ամենամեծ ջերմունակությունը,այդ պատճառով դանդաղ տաքանում է,դանդաղ սառչում:Դրա շնորհիվ ջրավազանները կարգավորում են մեր մոլորակի ջերմաստիճանը:
![Page 9: Ջուր. Լուծույթներ. Հիմքեր](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061214/549a29ffb4795952338b4707/html5/thumbnails/9.jpg)
Քիմիական հատկությունները 1.Ջուրը ամֆոտեր միացություն է,ունի դիսոցման շատ փոքր աստիճան (10-9)H2Օ⇌H++OH- կամ HՕH+HOH⇌H3Օ++OH-
2.Փոխազդում է մետաղների հետ.ակտիվ մետաղներ՝2Na+2HO=2NaOH+H2↑Ca+2H2O=Ca(OH)2+H2↑պակաս ակտիվ՝Zn+H2O=ZnO+H2↑3Fe+4H2O=Fe3O4+4H2↑պասիվ մետաղների հետ ջուրը չի փոխազդում:3.Փոխազդում է ակտիվ մետաղների օքսիդների հետ.K2O+H2O=2KOHBaO+H2O=Ba(OH)2
4.Փոխազդում է թթվային օքսիդների հետ (բացի SiO2)SO3+H2O=H2SO4
P2O5+3H2O=2H3PO4
![Page 10: Ջուր. Լուծույթներ. Հիմքեր](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061214/549a29ffb4795952338b4707/html5/thumbnails/10.jpg)
5.Հաստատուն հոսանքի ազդեցությամբ քայքայվում է.6.Առաջացնում են բյուրեղահիդրատներnH2O+H2SO4=H2SO4 • nH2OCuSO4+5H2O=CuSO4 • 5H2ONa2CO3+10H2O=Na2CO3 • 10H2ONa2SO4+10H2O=Na2SO4 • 10H2OԱյն միացությունները,որոնք ջուր են միացնում, կարող են ծառայել որպես չորացնող նյութեր գազերի համար (P2O5, CaO, BaO խոնավածուծ են):7.Ուժեղ տաքացնելիս փոխազդում է ոչմետաղների հետ.C+H2O=CO+H2 (ջրագազ)8.Որոշ աղեր ջրային միջավայրում հիդրոլիզվումեն.Na2CO3+2H2O=2NaOH+H2CO3
MgS+2H2O=Mg(OH)2+H2S
![Page 11: Ջուր. Լուծույթներ. Հիմքեր](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061214/549a29ffb4795952338b4707/html5/thumbnails/11.jpg)
ՀիմքերՀիմքերը քիմիական նյութեր են, որոնց
մոլեկուլները բաղկացած են մետաղի ատոմից և մեկ կամ մի քանի հիդրօքսիդ խմբից: Հիմքերը ջրում դիսոցվելիս առաջացնում են հիդրօքսիդ իոններ՝ OH-: Ըստ դիսոցման աստիճանի մեծության՝ հիմքերը լինում են ուժեղ, միջին և թույլ: Ուժեղ հիմքերը կոչվում են ալկալիներ: Ըստ մոլեկուլում պարունակած հիդրօքսիդ իոնների թվի` հիմքերը լինում են միաթթու (NaOH, KOH), երկթթու [Ca(OH)2, Ba(OH)2] և այլն: Հիմքերը փոխազդում են թթուների հետ՝ առաջացնելով աղ և ջուր:
![Page 12: Ջուր. Լուծույթներ. Հիմքեր](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061214/549a29ffb4795952338b4707/html5/thumbnails/12.jpg)
Ըստ թթուների ջրածնային տեսության՝ թթուների թթվային հատկությունները վերագրվում են միայն մետաղների ատոմներով տեղակալվելու ունակ ջրածնի ատոմներին: Ըստ էլեկտրոլիտային դիսոցման տեսության՝ թթուները ջրային լուծույթում դիսոցվում են՝ որպես կատիոն առաջացնելով միայն ջրածնի իոններ, իսկ որպես անիոն՝ թթվային մնացորդի իոններ: Հիմքերը դիսոցվելիս որպես անիոն առաջացնում են միայն հիդրօքսիդ իոններ, իսկ որպես կատիոն՝ մետաղի իոններ:
![Page 13: Ջուր. Լուծույթներ. Հիմքեր](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061214/549a29ffb4795952338b4707/html5/thumbnails/13.jpg)
![Page 14: Ջուր. Լուծույթներ. Հիմքեր](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061214/549a29ffb4795952338b4707/html5/thumbnails/14.jpg)
Թթուների և հիմքերի վերաբերյալ ժամանակակից տեսություններից գործնական նշանակություն ունեն դանիացի քիմիկոս Ի. Բրենստեդի պրոտոնային և ամերիկացի քիմիկոս Գ. Լյուիսի էլեկտրոնային տեսությունները: Ըստ պրոտոնային տեսության՝ թթու համարվում է ցանկացած մոլեկուլ կամ իոն, որը տալիս է պրոտոն՝ H+, իսկ հիմք համարվում է ցանկացած մոլեկուլ կամ իոն, որն իրեն միացնում է պրոտոն:
![Page 15: Ջուր. Լուծույթներ. Հիմքեր](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061214/549a29ffb4795952338b4707/html5/thumbnails/15.jpg)
Ըստ էլեկտրոնային տեսության՝ թթուները էլեկտրոնային զույգի վերցնողներ (ակցեպտորներ) են, օրինակ՝ BF3, AlCl3, SnCl2 և այլն, իսկ հիմքերը՝ էլեկտրոնային զույգի տվողներ (դոնորներ), օրինակ՝ NH3, ամիններ և այլն: Թթուների և հիմքերի փոխազդեցությունների ժամանակ թթվի էլեկտրոնների պակասը լրացվում է հիմքի էլեկտրոնների ավելցուկի հաշվին, և առաջանում է էլեկտրոնների ավելի կայուն խմբավորմամբ նոր միացություն՝ աղ:
![Page 16: Ջուր. Լուծույթներ. Հիմքեր](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061214/549a29ffb4795952338b4707/html5/thumbnails/16.jpg)
Թթուների և հիմքերի ջրային լուծույթներն էլեկտրականության հաղորդիչներ են: Աղաթթուն, ծծմբական թթուն, ազոտական թթուն մեծ կիրառություն ունեն ժողովրդական տնտեսության մեջ: Թթուները բազմազան ֆունկցիաներ են կատարում կենդանի օրգանիզմում. մասնակցում են բազմաթիվ կենսաքիմիական շարժընթացների: Ողնաշարավորների ստամոքսի լորձաթաղանթի գեղձերն արտադրում են աղաթթու, որը նպաստում է մարսողությանը և ոչնչացնում սննդի հետ ստամոքս մտած մի շարք վնասակար բակտերիաներ: Ստամոքսի հիվանդությունների ժամանակ աղաթթվի քանակությունը (0,3%) ստամոքսում նվազում կամ աճում է: Առաջինի դեպքում հիվանդին նշանակում են աղաթթվի նոսր լուծույթ՝ ստամոքսի հյութազատության խթանման համար:
![Page 17: Ջուր. Լուծույթներ. Հիմքեր](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061214/549a29ffb4795952338b4707/html5/thumbnails/17.jpg)
Ազոտական թթուն օգտագործվում է պարարտանյութերի, պայթուցիկ նյութերի, ծծմբական թթվի, ներկանյութերի, նիտրոմիացությունների արտադրության, գունավոր մետաղաձուլության մեջ, հրթիռային տեխնիկայում: Ծծմբական թթուն կիրառվում է հանքային պարարտանյութերի, թթուների, աղերի, ներկանյութերի, դեղանյութերի, պայթուցիկ նյութերի արտադրության, մետաղամշակման, տեքստիլ, կաշվի, նավթամշակման արդյունաբերության մեջ: Խիտ թթուներն օրգանիզմում առաջացնում են ներքին օրգանների ուժեղ այրվածքներ, սրտի գործունեության անկում, որոշ դեպքերում՝ օրգանիզմի մահ:
Ուստի, թթուներով աշխատելիս անհրաժեշտ է շատ զգույշ լինել, իմանալ դրանց հետ վարվելու կանոնները և խստորեն պահպանել դրանք
![Page 18: Ջուր. Լուծույթներ. Հիմքեր](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061214/549a29ffb4795952338b4707/html5/thumbnails/18.jpg)
Ջրում լուծելի հիմքերը կոչվում են ալկալիներ, դրանք շատ չեն, ալկալիական և հողալկալիական մետաղների հիմքերն են` LiOH, NaOH, KOH, RbOH, CsOH, Ca(OH)2 , Sr(OH)2, Ba(OH)2, FrOH, Ra(OH)2: Մնացած հիմքերը ջրում անլուծելի են: Հիմքերի թթվայնությունը որոշվում է նրա մոլեկուլում եղած հիդրօքսիլ խմբերի թթվով: Օրինակ, NaOH միաթթու հիմք է, Ca(OH)2-երկթթու, Fe(OH)3-եռաթթու և այլն: Երկթթու և բազմաթթու հիմքերը դիսոցվում են աստիճանաբարCa(OH)2=Ca(OH)++OH- (I աստիճան)Ca(OH)+ ‹–› Ca2++OH- (IIաստիճան)Դրանով է բացատրվում հիմնային աղերի առաջացումը:
![Page 19: Ջուր. Լուծույթներ. Հիմքեր](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061214/549a29ffb4795952338b4707/html5/thumbnails/19.jpg)
Հիմքի ուժը կախված է տարրի և OH խմբի կապի ամրությամբ, որքան այն թույլ է, այնքան հիմքը ավելի ուժեղ է: Խմբի սահմաններում անփոփոխ լիցքի դեպքում իոնի շառավղի մեծացման հետ հիմքի ուժը մեծանում է, ուրեմն հետևյալ շարքում հիմքերի թթվայնությունը ուժեղանում է ձախից աջ.LiOH<NaOH<KOH<RbOH<CsOH<FeOH
Իսկ պարբերության (փոքր) սահամաններում հիմքերի ուժը մեծանում է ձախից աջ, սովորաբար իոնի լիցքի մեծացման հետ նրա շառավիղը փոքրանում է: Այդ բոլորը հանգեցնում է նրան, որ Mg(OH)2-ն ավելի փոքր է, քան NaOH-ը, իսկ Mg(OH)2 հաջորդող Al(OH)3 արդեն ամֆոտեր հիմք է, ուրեմն հիմնային հատկությունները հետևյալ շարքում նվազում են : NaOH>Mg(OH)2>Al(OH)3
![Page 20: Ջուր. Լուծույթներ. Հիմքեր](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061214/549a29ffb4795952338b4707/html5/thumbnails/20.jpg)
Նյութը պատրաստեցին՝Քնարիկ Մարտիրոսյանը և Հասմիկ Սերոբյանը