โครงงานคอมพวเตอรวชา เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร 6ปการศกษา 2556

สอการเรยนการสอนนางสาวศภคชญา แกวค าฟ เลขท 20 หอง 6/2นางสาวสธางศรตน อนแกว เลขท 24 หอง 6/2

ทมาและความส าคญของโครงงาน

เนองจากเหนวา การเคลอนทของสงมชวตแตละชนดมความแตกตางกนมาก โดยเฉพาะมนษยทมการเคลอนทหรอเคลอนไหวของรางกายตางจากสตวชนดอน ซงจะมกลไกทซบซอนมาก มโครงสรางของรางกายทส าคญตอการเคลอนไหวของรางกายหลายจดดวยกน และยงมการเคลอนทของสตวขนาดเลก หรอการเคลอนทของสตวเซลลเดยวทไมสามารถมองเหนดวยตาเปลาได แตเปนการเคลอนททไมมกลไกซบซอน สวนสตวชนดอนจะมความแตกตางกนออกไปอยางไรนน ผจดท าจงมความสนใจทจะท าโครงงานนขนเพอทจะศกษาวา การเคลอนทของสตวแตละชนดนนเคลอนทอยางไร สตวตวเลก สตวตวใหญ สตวเลอย ฯลฯ จะเคลอนทแตกตางกนอยางไร

หลกการและทฤษฎ

การเคลอนทของสงมชวต- การเคลอนไหว เปนการเคลอนยายเพยงบางสวนของรางกาย- การเคลอนท เปนการเคลอนยายจากทหนงไปยงอกทหนง

การเคลอนไหวและการเคลอนทของมนษยทซบซอน

-ระบบโครงกระดก กระดกของคนมมากกวา 200 ชน แบงเปน 2 กลม คอ กระดกแกน และกระดกระยางค กระดกแกน ม 80 ชน ประกอบดวย กระดกกะโหลก กระดกใบหนา กระดกขากรรไกร กระดกสนหลง เรมตงแตกระดกคอไปจนถงกระดก กนกบ กระดกสนหลงชวงอกมกระดกซโครงมาเชอมตอ ซงมทงหมด 12 ค ซงจะมาเชอมตอกบกระดกหนาอก ยกเวนคท 12 และ 13 กระดกระยางค ม 126 ชน ไดแก กระดกแขน กระดกขา กระดกสะบก กระดกไหปลารา และกระดกเชงกราน

หลกการและทฤษฎ

-ระบบกลามเนอ กลามเนอแบงเปน 3 ชนด คอ กลามเนอลาย (Striated Muscle) กลามเนอเรยบ (Smooth Muscle) และกลามเนอหวใจ (CardiacMuscle)

กลามเนอลาย เปนกลามเนอทยดเกาะกบกระดก มลกษณะเปนเสนยาว เรยกวา เสนใยของกลามเนอ (Muscle Fiber) รวมกนเปนมดดวยเนอเยอเกยวพน กลามเนอแตละมดจะยดตดกบกระดก 2 ทอน โดยปลายหนงยดกบกระดกทอนทอยกบท เรยกปลายนวา Origin สวนอกปลายหนงยดตดกบกระดกทอนทเคลอนทเรยกวา Insertion สวนของกลามเนอทอยตรงกลาง มลกษณะหนา เรยกวา (Belly)

หลกการและทฤษฎ

-การท างานของกลามเนอ กลามเนอท างานโดยการหดตว (Contraction)

1. ระยะพกแถบทบกบแถบจางซอนกนไมสนท เสนใยกลามเนอจะเหนเปน3 ทคอ I-band A-band และ H-zone

2. ระยะกลามเนอเรมหดตว แถบบางจะดง Z-line เขามา ท าให Sarcomere แคบเขา โดยท A-band ไมเปลยนแปลง สวน I-band จะแคบเขามาท าให H-zone หายไป CU 474 218

3. ระยะกลามเนอหดตวเตมท Sarcomere ยงแคบมากขน เกดจากการทแถบบางมการเหลอมซอนกน การหดตวของกลามเนอจงอธบายดวย Sliding Filament Model คอ รปแบบของการเลอนเขามาซอนกนของ Filament

หลกการและทฤษฎ

-ความสมพนธในการท างานของกระดกและกลามเนอ

(Bone-Muscle Relationships)

กระดกและกลามเนอเปนโครงสรางทมความสมพนธกนเปนอยางยง โดยมดกลามเนอแตละมดจะมปลายทเปนเอน (Tendon) ยดเกาะกบกระดก ซงมต าแหนง Origin และ Insertion ของกลามเนอจะอยบนกระดกคนละทอนทตดตอกน ทยดกนดวยลกกาเมนต (Ligament) เมอกลามเนอท างานโดยหดตวจงดงใหกระดกทอนปลายยกหรองอขนมาได ดงนน การท างานของกระดกและกลามเนอจงเปนระบบคาน (Lever System) ซงเปนสมดลโมเมนต ดงน

ความพยายาม x ความยาวของแขนความพยายาม = น าหนก x ความยาวของแขนน าหนก

หรอ แรง x ระยะทาง = แรงตาน x ระยะทาง

วตถประสงค

1.เพอศกษาการเคลอนทของสงมชวตประเภทตาง

2.เพอศกษาความแตกตางของการเคลอนทของสงมชวต

3.เพอศกษาลกษณะกายภาพของมนษยตอการเคลอนทหรอเคลอนไหวของรางกาย

ผลทคาดวาจะไดรบ

1. ไดรวาการเคลอนทของสงมชวตประเภทตาง เปนอยางไร

2. ไดรวาความแตกตางของการเคลอนทของสงมชวตตางกนอยางไร

3. ไดรวา โครงสรางใดเปนสวนส าคญของการเคลอนของมนษย ทจะตองดแลรกษา

วธด าเนนงาน

1.ชวยกนเลอกหวขอโครงงาน

2.ท าโครงรางโครงงาน

3.ศกษา คนควาขอมลทจะท าโครงงาน

4.เกบรวบรวมขอมล แลวเอามาเรยบเรยง

5.ท าสอการเรยนร เรอง การเคลอนทของสงมชวต

เครองมอและอปกรณทช

1.คอมพวเตอร

2.อนเทอรเนต ( คนหาในหมวดชววทยา)

3.โปรแกรมทสามารถใชน าเสนอได

การเคลอนทของสงมชวต

1.สตวเซลลเดยว2.สตวไมมกระดกสนหลง3.สตวมกระดกสนหลง4.มนษย

แหลงอางอง

การเคลอนทของสงมชวต

การเคลอนไหว เปนการเคลอนยายเพยงบางสวนของรางกาย

การเคลอนท เปนการเคลอนยายจากทหนงไปยงอกทหนง

* การเคลอนทจะตองมการเคลอนไหวดวยเสมอ แตการเคลอนไหวไมจ าเปนตองมการเคลอนทดวย

1.การเคลอนทของสตว

เซลลเดยว

•โพรทส ( การเคลอนไหวโดยอาศยการไหลของไซโทพลาซม )

•การเคลอนทของอะมบา

•การเคลอนไหวโดยอาศยแฟลเจลลมหรอซเลย

•การเคลอนทของพารามเซยม

การเคลอนทของสตวเซลลเดยว

โพรทสต (protist) เปนสงมชวตขนาดเลกอยในอาณาจกรโพรทสตา(ProtistaKingdom)มทงพวกทเปนเซลลเดยวและหลายเซลลพวกโพรทสหลายเซลล ไมมระบบเนอเยอและระบบโครงกระดกจงมการ เคลอนไหวแตกตางกน

1

การเคลอนทของสตวเซลลเดยว

การเคลอนไหวโดยอาศยการไหลของไซโทพลาซม (Cytoplasm)

หมายถงสวนของโพรโทพลาซมภายในเซลลทงหมด การเคลอนไหวโดยใชไซโทพลาซมนจะเคลอนไหวโดยการยดสวนของไซโทพลาซมออกจากเซลล เชน การเคลอนไหวของราเมอก อะมบา เปนตน การเคลอนไหวของอะมบา ซงเปนโพรทสตทอาศย

1

การเคลอนทของสตวเซลลเดยว

การไหลของไซโทพลาซมทแบงออกเปน 2 สวน คอ

1.เอกโทพลาซม(ectoplasm)เปนไซโทพลาซมชนนอก มลกษณะเปนสารกงแขงกงเหลว เรยกวา เจล (gel)

2.เอนโดพลาซม (endoplasm)เปนไซโทพลาซมชนในมลกษณะคอนขางเหลวกวาเรยกวา โซล(sol)

1

การเคลอนทของสตวเซลลเดยว

การเคลอนทของอะมบา

ภายในไซโทพลาซมมไมโครฟลาเมนต(microfilament) เปนเสนใยโปรตน แอกทนและไมโอซน เปนโครงสรางทท าใหเอนโดพลาซมไหลไปมาภายในเซลลไดและดนเยอหมเซลลใหโปงออกมาเปน ขาเทยม(pseudopodium)ท าใหอะมบาเคลอนไหวได

1

การเคลอนทของสตวเซลลเดยว

การเคลอนไหวโดยอาศยแฟลเจลลมหรอซเลย

การเคลอนไหวโดยอาศยแฟลเจลลมหรอซเลยซงเปนโครงสรางเลก ทยนออกมาจากเซลลสามารถโบกพดไปมาได ท าใหสงมชวตเคลอนทไปได

1

การเคลอนทของสตวเซลลเดยว

• แฟลเจลลม (flagellum) มลกษณะเปนเสนยาว คลายหนวดยาวกวาซเลยแฟลเจลลมเปโครงสรางทพบในสงมชวตเซลลเดยวบางชนดเชน ยกลนา(euglena) วอลวอกซ (volvox) เปนตน

1

การเคลอนทของสตวเซลลเดยว

• ซเลย (cilia) มลกษณะเปนเสนเลก ยนยาวออกจากเซลลของพช หรอสตวเซลลเดยว หรอเซลลสบพนธ ใชโบกพดเพอใหเกดการเคลอนทภายในน าหรอของเหลว พบในพารามเซยม (paramecium) พลานาเรย (planaria) เปนตน

1

การเคลอนทของสตวเซลลเดยว

การเคลอนทของพารามเซยมพารามเซยมเคลอนทโดยการโบกพดของซเลย ไปทางดานหลงท าใหตว

ของพารามเซยมเคลอนทไปขางหนา จากการโบกพดของซเลย ท าใหตวพารามเซยมหมนไปดวยเนองจากไมมอวยวะคอยปรบสมดล (หางเสอ) และอกอยางหนงเนองจากซเลยทรองปาก ซงมจ านวนมากกวาโบกพดแรงกวาบรเวณอน จงท าใหหมน

1

2.การเคลอนทของสตวไมมกระดกสนหลง

•การเคลอนทของไสเดอน

•การเคลอนทของพลานาเรย

•การเคลอนทของแมงกระพรน

•การเคลอนทของหมก

•การเคลอนทของดาวทะเล

การเคลอนทของสตวไมมกระดกสนหลง

การเคลอนทของไสเดอนไสเดอนจดอยในไฟลมแอนเนลดา (annelida) ไสเดอนมกลามเนอ 2 ชด

คอกลามเนอวงกลมรอบตว (circularmuscle) อยดานนอก และกลามเนอตามยาว (longitudinalmuscle) ตลอดล าตวอยทางดานในนอกจากนไสเดอนยงใชเดอย (setae) ซงเปนโครงสรางเลก ทยนออกจากผนงล าตวรอบปลองชวยในการเคลอนทดวยขณะทไสเดอนเคลอนทจะใชเดอยจกดนไว กลามเนอวงกลมหดตว

2

การเคลอนทของสตวไมมกระดกสนหลง

สวนกลามเนอตามยาวคลายตว ล าตวจะยดออก เมอสดแลวสวนหนา คอ ปลองแรกไสเดอนกบเดอยจะจกดนแลวกลามเนอวงกลมคลายตว กลามเนอตามยาวหดตว ดงสวนทายของล าตวใหเคลอนมาขางหนาการเคลอนทนเกดจากการท างานรวมกนของกลามเนอวงกลมและกลามเนอตามยาว หดตวและคลายตวเปนระลอกคลนจากดานหนามาทางดานหลงท าใหเกดการเคลอนทไปทางดานหนา

2

การเคลอนทของสตวไมมกระดกสนหลง

2

การเคลอนทของสตวไมมกระดกสนหลง

การเคลอนทของพลานาเรย

พลานาเรยมกลามเนอ 3 ชนด คอ 1.กลามเนอวง (circular muscle) อยทางดานนอก2.กลามเนอตามยาว (longitudinal muscle) อยทางดานใน3.กลามเนอทแยง (oblique muscle) ยดอยระหวางสวนบนและลางของล าตว

2

การเคลอนทของสตวไมมกระดกสนหลง

พลานาเรยเคลอนทโดยการลอยไปตามน าหรอคบคลานไปตามพชใตน าโดยอาศยกลามเนอวงและกลามเนอตามยาว สวนกลามเนอทแยงจะชวยใหล าตวแบนบางและพลวไปตามน าในขณะทพลานาเรยเคลอนไปตามผวน าซเลยทอยทางดานลางของล าตวจะโบกพดไปมาชวยเคลอนตวไปไดดยงขน

2

การเคลอนทของสตวไมมกระดกสนหลง

การเคลอนทของแมงกะพรน

แมงกะพรนมรปรางคลายกระดง มล าตวนมมาก มของเหลวเรยกวา มโซเกลย (mesoglea) แทรกอยระหวางเนอเยอชนนอกและเนอเยอชนใน มน าเปนองคประกอบเปนสวนใหญของล าตวแมงกะพรน เคลอนทโดยการหดตวของเนอเยอบรเวณขอบกระดงและทผนงล าตวสลบกน ท าใหพนน าออกมาทางดานลางสวนตวจะพงไปในทศทางตรงขามกบทศทางน าทพนออกมาการหดตวนจะเปนจงหวะท าใหตวแมงกะพรนเคลอนไปเปนจงหวะดวย

2

การเคลอนทของสตวไมมกระดกสนหลง

2

การเคลอนทของสตวไมมกระดกสนหลง

การเคลอนทของหมก

หมก (squid) หมกเปนสตวกลมเดยวกบหอยหมกเคลอนทโดยการหดตวของกลามเนอล าตว พนน าออกมาจากไซฟอน (siphon) ซงอยทางสวนลางของสวนหวท าใหตวพงไปขางหนาในทศทางทตรงขามกบทศทางของน า นอกจากนเปลยนแปลงทศทางของน าทพนออกมาและยงท าใหเกดการเปลยนแปลงทศทางของการเคลอนทดวย สวนความเรวขนอยกบความแรงของการบบตวของกลามเนอล าตวแลวพนน าออกมาและหมกยงมครบอยทางดานขางล าตวชวยในการทรงตวใหเคลอนทไปในทศทางทเหมาะสม

2

การเคลอนทของสตวไมมกระดกสนหลง

2

การเคลอนทของสตวไมมกระดกสนหลง

การเคลอนทของดาวทะเล

ดาวทะเล (seastar) เปนสตวไมมกระดกสนหลง มโครงแขงทผวนอกไมไดยดเกาะกบกลามเนอ ดาวทะเลมระบบการเคลอนทดวยระบบทอน า (water vascularsystem) ประกอบดวยมาดรโพไรต (madrepolite)มลกษณะคลายตะแกรงเปนทางใหน าเขาสโตนแคเนล(stonecanal) เปนทอทตอมาจากมาดรโพไรต รงแคแนล(ringcanal)เปนทอวงแหวนทอยรอบปากน าจาก มาดรโพไรตและสโตนแคแนลมาเปดเขาสวนน เรเดยลแคแนล (radial canal)เปนทอยาวยนจากรงแคแนลเขาไปในอารมแตละอน แลเทอรอลแคแนล(lateral canal)เปนทอสน ทยนออกมาจากเรเดยลแคแนลทางดานขางจ านวนมาก

2

การเคลอนทของสตวไมมกระดกสนหลง

ทวบฟท (tube feet) มลกษณะเปนหลอดยาวปลายตนทตอมาจากและเทอรอบแคแนล ทวบฟท เปนทอปดรปทรงกระบอก ปลายทยนออกนอกล าตวมผนงเปนกลามเนอท าหนาทเปนอวยวะเกาะตดหรอชคเกอร(sucker) ปลายอกดานหนงเปนกระเปาะกลามเนอเรยกวา แอมพลลา (ampulla)ดาวทะเลเคลอนทโดยแอมพลลาหดตวจะดนน าไปตามทวบฟทท าใหทวบฟทยดยาวออกเมอเคลอนทไปแลวทวบฟทหดสนเขาดนน ากลบเขาสแอมพลลาใหมการหดตวและคลายตวของทวบฟทอาศยแรงดนของน า ไมอาศยแอนตาโกนซมของกลามเนอการยดและหดตวของทวบฟท หลาย อนตอเนองกนท าใหดาวทะเลเคลอนไหวได

2

การเคลอนทของสตวไมมกระดกสนหลง

2

3. การเคลอนทของสตวท

มกระดกสนหลง

•การเคลอนทของปลา

การเคลอนทของสตวครงน าครงกก

การเคลอนทของสตวเลอยคลาน

การเคลอนทของนก

การเคลอนทของเสอชตา

การเคลอนทของสตวทมกระดกสนหลง

การเคลอนทของปลา

ปลา เปนสตวเลอดเยน สามารถปรบอณหภมของรางกายตามอณหภมของสงแวดลอม อาศยอยในน าจดและน าเคม มกระดกสนหลงตอกนเปนขอ ภายในรางกายลกษณะส าคญคอมครบชวยในการวายน า หายใจดวยเหงอก มถงลมอยในตว ชวยลดและเพมปรมาณอากาศ และยงชวยในการลอยตวของปลามขากรรไกรบนและลางสามารถอาปากเพอฮบน าทมอาหารปนอย

3

การเคลอนทของสตวทมกระดกสนหลง

บางชนดมเกลด บางชนดไมมเกลด บางชนดมฟนแหลมคมสามารถจบเหยอไดเปนอยางดรปรางของปลาแตละชนดมความแตกตางกน บางชนดมล าตวยาว เชน ปลาไหลบางชนดล าตวทรงกระบอง เชน ปลาชอน บางชนดมล าตวแบน เชน ปลากระเบน สวนปลาปกเปามล าตวคอนขางกลม และมหนามแหลมยนออกตามวหนงเพอปองกนตว มาน ามรปรางแปลกกวาปลาอน มหางมวนงอส าหรบจบยดกงไมหรอปะการงใตน าไดดวย กระดกของปลาเราเรยกวากางบางชนดมเมอกทท าใหลนสามารถเคลอนทไดสะดวก

3

การเคลอนทของสตวทมกระดกสนหลง

3

การเคลอนทของสตวทมกระดกสนหลง

การเคลอนทของสตวครงบกครงน า

สตว พวกน เปนสตวเลอดเยนเหมอนกบปลา อาหารทกนจะเปนตวหนอนและแมลงโดยใชลนตวดเขาปากตอนเปนตวออนจะอาศยอยในน า เมอโตเตมวยจะขนมาอาศยอยบนบกแตสามารถยงอยในน าไดเปนเวลานานไดแก กบ องอาง คางคก เขยดปาดจงโครง ซงมลกษณะคลายกบคางคก

ลกษณะส าคญ มผวหนงเรยบไมมเกลด และเปยกชนอยตลอดเวลา เพราะมตอมสรางน าเมอกคอยขบน าเมอกออกมาถาผวหนงแหงบางพวกอาจตอมพษอยตามผวหนงทขรขระสตวพวกนตอนเปนตวออนจะมหางและมรปรางคลายปลา อาศยอยในน า หายใจดวยเหงอก เรยกวาลกออด

3

การเคลอนทของสตวทมกระดกสนหลง

ตอมาจะมการเปลยนแปลงรปรางโดยเหงอกคอย หายไปและปอดใชหายใจแทนเหงอกขาเรมงอกหางหดสนลงจนรปรางเหมอนตวเตมวยแตมขนาดเลกขนมาอาศยบนบกและเจรญเตบโตนอกจากหายใจดวยปอดแลวยงสามารถแลกเปลยนกาชผานทางผวหนงทบางและชมชนไดอกทางหนงดวยท าใหสามารถอยในน าไดเปนเวลานานในฤดหนาวและฤดรอนสตวพวกนจะหลบความแหงแลงและขาดแคลนอาหารไปอยทชมชน โดยขดรหรอฝงตวอยใตดนเรยกวา การจ าศลในชวงนจะไมกนอาหารโดยจะใชอาหารทสะสมไวในรางกายอยางชา เพอรอฤดฝนจะออกมากนอาหารตามปกต

3

การเคลอนทของสตวทมกระดกสนหลง

3

การเคลอนทของสตวทมกระดกสนหลง

การเคลอนทของสตวเลอยคลาน

สตว พวกน เปนสตวเลอดเยน อาศยอยบนบกเปนสวนใหญ จะลงไปหาอาหารในน า เวลาพกผอนจะขนมาอยบนบกหรอรมน า ยงพบวาสตวพวกนมอณหภมรางกายเปลยนแปลงไปตามอณหภมของสงแวดลอมเชนเดยวกยพวก ปลาและสตวครงน าครงบก ไดแก จระเข เตา ตะพาบ ง กงกา จงจก ลกษณะส าคญ มผวหนงหนาและแหง มกมเกลดแขงปกคลมรางกาย หายใจดวยปอด มขา 4 ขา ปลายนวเลบชวยจกในการเคลอนท และอาจมการเปลยนแปลงลกษณะใหเหมาะสมกบการเคลอนท เชน เปลยนไปเปนใบพายส าหรบวายน า เชน เตาทะเล ในเตาและตะพาบน าเกลด จะเชอมตดตอกนเปนแผนใหญเรยกวา " กระดอง " บางชนดไมมขาจงเคลอนท โดยการใชวธการเลอย เชน ง

3

การเคลอนทของสตวทมกระดกสนหลง

การเคลอนทของนกนกมกระดกทกลวงท าใหตวเบา และอดตวกนแนนท า

ใหนกมขนาดเลก และรปรางเพรยวลมจงเคลอนตวไปในอากาศไดด นกมกลามเนอทใชในการขยบปกทแขงแรงโดยกลามเนอนจะยดอยระหวางโคนปกกบกระดกอก (keel or sternum) กลามเนอคหนง ท าหนาทเปนกลามเนอยกปก(levatermuscle)คอกลามเนอเพกทอราลสไมเนอร(pectorlisminor)

3

การเคลอนทของสตวทมกระดกสนหลง

และกลามเนออกคมขนาดใหญมากท าหนาทในการหบปกลง(depressermuscle)คอกลามเนอเพกทอราลสเมเจอร(pectorralismajor) การท างานของกลามเนอคนมลกษณะเปนแอนทาโกนซมดวยคอขณะทนกกดปกลงกลามเนอเพกทอราลสเมเจอรจะหดตวสวนเพกทอราลสไมเนอรฃจะคลายตวขณะทนกยกปกขนกลามเนอเพกทอราลสไมเนอรจะหดตวขณะทกลามเนอเพกทอราลสเมเจอรจะคลายตวสลบกนไป

3

การเคลอนทของสตวทมกระดกสนหลง

3

การเคลอนทของสตวทมกระดกสนหลง

นกมถงลม (air sac)

ถงลมของนกเจรญดมากและอยตดกบปอด นอกจากนยงแทรกเขาไปในโครงกระดกดวย ในขณะทนกหายใจเขากระดกอกจะลดต าลงถงลมขยายขนาดขน อากาศจะไหลผานเขาสหลอดลม เขาสปอดและเขาสถงลมตอนทาย สวนอากาศทถกใชแลว จะออกจากปอดเขาสถงลมตอนหนา ในขณะทหายใจออก

3

การเคลอนทของสตวทมกระดกสนหลง

อากาศจากถงลมตอนทายจะเขาสปอด ท าใหปอดพองออกและอากาศจากถงลมตอนหนาถกขบออกนอกรางกายตอไปอยางนเสมอ การมถงลมของนกท าใหเพมประสทธภาพในการถายเทอากาศใหแกปอดไดเปนอยางด แตถงลมท าหนาทชวยปอดเทานนไมไดท าหนาทในการแลกเปลยนแกส การทนกบนนกตองใชพลงงานจ านวนมาก จงท าใหนกมเมแทบอลซมสงมาก นกจงตองกนมากและใชออกซเจนมากดวย

3

การเคลอนทของสตวทมกระดกสนหลง

นกมขน (feather)

ขนของนกบางและเบาชวยในการอมอากาศ ขนทปกชวยในการดนอากาศขณะหบปกลง ท าใหตวนกพงไปขางหนา การเคลอนทของนกในอากาศจะเรวหรอชาขนอยกบน าหนกของตวนก ขนาดของปก ความเรวของการขยบปกและกระแสลมในขณะทนกเรมบนตองใชแรงอยางมากแตเมอลอยตวอยในอากาศแลวกไมตองใชแรงมากนก การบนของนกโดยทว ไป มดงน

3

การเคลอนทของสตวทมกระดกสนหลง

1. นกกางปกออกเตมท2. นกจะโบกปกลงท าใหล าตวนกเชดขน เนองจากเกดแรงปะทะกบอากาศ ตวนกจงลอยขนไปในอากาศได3. ปกทโบกลงนนจะเคลอนทไปขางหนา ท าใหเกดแรงปะทะกบอากาศเพมมากขน4. เมอโบกปกลงและเคลอนทไปขางหนาแลว นกจะยกปกขน และสะบดไปขางหลงอยางแรง ท าใหนกพงไปขางหนากระบวนการตาง เกดขนเรวมาก จงท าใหนกบนไดอยางรวดเรว

3

การเคลอนทของสตวทมกระดกสนหลง

3

การเคลอนทของสตวทมกระดกสนหลง

การเคลอนทของเสอชตาเสอชตามกลามเนอขาทงสทแขงแรงมาโดยเฉพาะอยางยงขาหลงจะ

แขงแรงเปนพเศษเพราะตองใชในการกระโดดนอกจากนกระดกสนหลงของเสอชตากชวยไดมาก เนองจากมขนาดยาวและเคลอนทขนลงไดด ท าใหชวงการกาวของขาหนาและขาหลงหางกนมาก มนจงวงไดเรว ความแขงแรงของกลามเนอชวยใหความถและความแรงของการกาวสง เสอชตาจงวงไดเรวมาก

3

การเคลอนทของสตวทมกระดกสนหลง

3

4.การเคลอนทของ

มนษย

• ระบบโครงกระดก

กระดกแกนและกระดกระยางค

ขอตอ

ชนดขอตอ

• ความสมพนธในการท างานของกระดกและกลามเนอ

• ระบบกลามเนอกลามเนอสเกเลตนทส าคญโครงสรางและการท างานของกลามเนอ การท างานของกลามเนอ กลไกการเกด Sliding-Filament การควบคมการท างานของกลามเนอ

ระบบโครงกระดก

กระดกแกนและกระดกระยางค

กระดกของคนมมากกวา 200 ชน แบงเปน 2 กลม คอ กระดกแกน (Axial Skeleton) และกระดกระยางค (Appendicular Skeleton)

กระดกแกน ม 80 ชน ประกอบดวย กระดกกะโหลก (Skull) กระดกใบหนา (Facial Bone) กระดกขากรรไกร กระดกสนหลง เรมตงแตกระดกคอไปจนถงกระดก กนกบ กระดกสนหลงชวงอกมกระดกซโครงมาเชอมตอ ซงมทงหมด 12 ค ซงจะมาเชอมตอกบกระดกหนาอก (Sternum) ยกเวนคท 12 และ 13

กระดกระยางค ม 126 ชน ไดแก กระดกแขน กระดกขา กระดกสะบก (Scapula) กระดกไหปลารา (Clavicle) และกระดกเชงกราน (Pelvis)

4

ระบบโครงกระดก สน าเงน คอ กระดกแกน 80 ชน

สเหลอง คอ กระดกรยางค 126 ชน

4

ระบบโครงกระดก

กระดกแขน เปนกระดกยาว มกระดกสะบกและกระดกไหปลาราเปนฐานของแขน ประกอบดวย กระดกตนแขน (Humerus) กระดกปลายแขน ม 2 ชน คอ กระดกปลายแขนทอนใน (Radius) และกระดกปลายแขนทอนนอก (Ulna) กระดกขอมอ (Carpal) กระดกฝามอ (Metacarpal) และกระดกนวมอ (Phalanges)

4

ระบบโครงกระดก

กระดกขา เปนกระดกยาวเชอมตอกบกระดกเชงกราน ประกอบดวย กระดกโคนขา (Femur) กระดกขาสวนลาง ม 2 ชน คอ กระดกหนาแขง (Tibia) และกระดกนอง (Fibula) กระดกขอเทา (Tarsal) กระดกฝาเทา (Metatarsal) และกระดกนวเทา (Phalanges)

4

ระบบโครงกระดก

ภายในกระดกมโพรงกระดก (Marrow Carvity) ซงภายในมไขกระดก (Bone

Marrow) บรรจอย โดยเฉพาะอยางยงในกระดกทอนยาว คอ กระดกแขน ขา ไข

กระดกท าหนาทสรางเมดเลอดแดง และเมดเลอดขาว ผวดานนอกของกระดกมเยอ

หมกระดก (Periosteum) ซงเปนเซลลกระดกและเสนเลอด ท าหนาทน าเลอดมา

เลยงเซลลกระดก และชวยใหกลามเนอและเอนยดตดกระดกได

4

ระบบโครงกระดก

ขอตอ (articulation หรอ Joint)ขอตอ: เปนบรเวณทกระดกมาตอกบกระดก

ม synovial memebranes มาหมบรเวณขอตอเพอปองกนการเสยดสระหวางกระดก จะมกระดกออนมาท าหนาทเปนหมอนรอง และม synovial fluid ท าหนาทเปนสารหลอลน

Ligament: เปนเอนทยดระหวางกระดกกบกระดก

Tendon: เปนเอนทยดระหวางกลามเนอกบกระดก

4

ระบบโครงกระดก

ชนดขอตอ

1.ขอตอไฟบรส (fibrous joint) เปนขอตอทเคลอนไหวไมไดและมเนอเยอเกยวพนบาง ยดกระดกสองชนไว หรออาจหมภายนอกไว เชน กระดกกะโหลกศรษะ

2.ขอตอกระดกออน (cartilagenous joint) เปนขอตอทเคลอนไหวไดเลกนอย เชนขอตอระหวางกระดกซโครงกบกระดกอก ขอตอระหวางทอนกระดกสนหลง ขอตอระหวางกระดกเชงกรานซกซายกบซกขวาทางดานหวหนาว

3.ขอตอซลโนเวยล (sylnovial joint) เปนขอตอทเคลอนไหวไดมาก ประกอบดวยกระดกอยางนอย 2 ชน

4

ระบบกลามเนอ

กลามเนอแบงเปน 3 ชนด คอ กลามเนอลาย (Striated Muscle) กลามเนอเรยบ (Smooth Muscle) และกลามเนอหวใจ (Cardiac Muscle)

4

ระบบกลามเนอ

กลามเนอสเกเลตนทส าคญ

ชอของกลามเนอมกเรยกตามหนาท เชน Levator Scapulae เปนกลามเนอยกไหล Extensor Carpi Ulnaris เปนกลามเนอเหยยดมอ กลามเนอบางมดเรยกชอตามต าแหนงทอย เชน Temporaris เปนกลามเนอบรเวณขมบ Intercostal เปนกลามเนอยดระหวางกระดกซโครง กลามเนอบางมดเรยกชอตามรปราง เชน Biceps มลกษณะเปน 2 แฉก Triceps มลกษณะเปน 3 แฉก กลามเนอบางมดกตงชอตามต าแหนงท Origin และ Insertion

4

ระบบกลามเนอ

โครงสรางและการท างานของกลามเนอ

กลามเนอสเกเลตน (Skeleton Muscle) หรอกลามเนอลาย (Stricted Muscle) เปนกลามเนอทมมากทสด เปนโครงสรางสวนใหญของรางกาย อยใตผวหนง อยรวมเปนกลมของมดกลามเนอ ใน 1 มด ประกอบดวย เซลลกลามเนอ (Muscle Fiber) ลกษณะยาวจ านวนมาก เซลลเหลานจะรวมกนเปนมดเลก เรยกวา ฟาสซเคล (Fasicle) หลาย ฟาสซเคลรวมกน เปนมดกลามเนอ (Muscle Bundle) โดยมเยอเกยวพนหม เรยกวา เยอกลามเนอ (Epimysium) ซงจะแทรกตวเขาไปหมรอบฟาสซเคลดวย เรยกวา เพอรมยเซยม (Perimysium) ท าใหเซลลกลามเนอยดตดกนอยได และท าใหกลามเนอแตละกลมหดตวไดอยางอสระ ไมขนตอกน ปลายกลามเนอแตละมด เปนเอน (Tendon) ทจะยดกบกระดกและแผนเอนตาง

4

ระบบกลามเนอ

เซลลของกลามเนอสเกเลตน มรปรางยาวทรงกระบอก ตลอดมดกลามเนออาจมความยาวถง 30 เซนตเมตร มนวเคลยสหลายอน ภายในเซลลประกอบดวย เสนใยโปรตน(Myofibril) 2 ชนด คอ เสนใยบาง (Thin Filament) ซงเปนโปรตน actin 2 สายพนกน และเสนใยหนา (Thick Filament) เปนโปรตน myosin เสนใยบางและเสนใยหนาจดเรยงตวสลบกนเปนระเบยบ เหนเปนลายตามขวางทบ-จางสลบกน แถบจางในลายตามขวาง คอ I-band (Isotropic band) มความยาว 1 ไมโครเมตร แถบทบ คอ A-band (Anisotropic band) ยาว 1.6 ไมโครเมตร บรเวณตอนกลางของแถบ A มชองทแถบจางไมบรรจบกน เรยกวา บรเวณ H (H-zone) และเสนกลางของ H-zone คอ M-line ตรงกลางของแถบจางจะมเสนทบเลก คอ เสนซ (Z-line) ระยะหางระหวางเสนซ 2 เสน คอ ซารโคเมยร (Sarcomere) เปนสวนทชการท างานของกลามเนอ

4

ระบบกลามเนอ

4

ระบบกลามเนอ

การท างานของกลามเนอ

กลามเนอท างานโดยการหดตว (Contraction)

1. ระยะพก แถบทบกบแถบจางซอนกนไมสนท เสนใยกลามเนอจะเหนเปน 3 บรเวณ คอ I-band A-band และ H-zone

2. ระยะกลามเนอเรมหดตว แถบบางจะดง Z-line เขามา ท าให Sarcomere แคบเขา โดยท A-band ไมเปลยนแปลง สวน I-band จะแคบเขามาท าให H-zone หายไป CU 474 218

3. ระยะกลามเนอหดตวเตมท Sarcomere ยงแคบมากขน เกดจากการทแถบบางมการเหลอมซอนกน การหดตวของกลามเนอจงอธบายดวย Sliding Filament Model คอ รปแบบของการเลอนเขามาซอนกนของ Filament

4

ระบบกลามเนอ

4

ระบบกลามเนอ

กลไกการเกด Sliding-Filament

การเลอนของ Filament เกดขนตามล าดบ ดงน

1. สวนหวของไมโอซน อยในรปของสารพลงงานสง เนองจากมการจบกบ ATP และถดไฮโดรไลสได ADP และ Pi มาแลว พรอมจะสรางสะพานเชอมกบ actin ใหเปนเสนใย actin-myosin

2. สวนหวของไมโอซน จะงอและเบนเขาหาเสนใยแอกตนตรงต าแหนงยดเกาะพรอมปลอย ADP และ Pi ออก

3. สวนหวของไมโอซน กลบมาอยในรปของสารพลงงานต า ดงเสนใยแถบจาง (Thin Filament) ใหเขาสศนยกลางของซารโคเมยร หวของไมโอซนหลดออกจากสะพานเชอม พรอมทจะจบกบ ATP โมเลกลใหม

4. หวของไมโอซน จะเรมจบกบ ATP ใหม พรอมกบไฮโดรไลส ATP ได ADP+Pi หวไมโอซนจงกลบไปอยในรปสารพลงงานสงไดใหม เพอจะเรมตนวงจรการท างานใหม

4

ระบบกลามเนอ

วงจรการเกด Sliding-Filament

4

ระบบกลามเนอ

การควบคมการท างานของกลามเนอ

(Control of Muscle Contraction) กลามเนอท างานโดยการหดตว ภายใตการควบคมของระบบประสาทดวยการ รบค าสง

จากเซลลประสาทน าค าสง (Motor Neuron) บรเวณทเสนประสาทมาสนสดทกลามเนอสเกเลตน คอ Motor Endplate เปนบรเวณทเสนประสาทมาไซแนปส (Synapse) กบเซลลกลามเนอ เรยกวา Neuromuscular Synapse ซงเปนไซแนปสเคม (Chemical Synapse)

เมอเซลลกลามเนอถกกระตนดวยประสาทน าค าสง จะเกดการเรงกลามเนอ (Excitation Contraction Coupling) กลามเนอทถกกระตนจะเกดศกยไฟฟาสงไปกระตนใหมการหลง Ca+ ออกจากกระเปาะสวนปลายของซารโคพลาสมก เรตควลม (Sarcoplasmic Reticulum) ท าใหมปรมาณ Ca+ เพมขนในเซลล Ca+ จะไปจบกบโทรโปนน ซ(Troponin-C) ท าใหกลามเนอหดตว (Contraction) ชวงเวลาตงแตการเรากลามเนอจนถงกลามเนอเรมหดตว เรยกวา ระยะพก (Latent Period) ซงใชเวลาประมาณ 6-10 วนาท

4

ระบบกลามเนอ

4

ระบบกลามเนอ

เมอสนสดการท างานของศกยไฟฟาบนผนงเซลลกลามเนอ ผนงซารโคพลาสมก เรตควลมจะกลบไปสสภาพปกต Ca+ จะถก pump กลบไปเกบทซารโคพลาสมก เรตควลม ท าใหไมม Ca+ จบกบโทรโปนน ซ และโทรโปไมโอซนจะเคลอนตวไปปดจดเกาะไมโอซนบนCU 474 220 สายแอคตนดงเดม ในขณะทหวไมโอซนกเรมจบกบ ATP ตวใหม ท าใหไมโอซนแยกตวออกจากแอคตน เสนใยแถบบางจะเลอนออกจากเสนใยแถบทบ เกดการคลายตว (Relaxation) ของกลามเนอ

จะเหนไดวาการหดตวของกลามเนอตองมปจจยส าคญ 3 ประการ คอ เสนใยกลามเนอ Ca+ และ ATP ถารางกายขาด ATP หวของไมโอซนจะเกาะตดกบแอคตน อยางถาวร ท าใหกลามเนอหดตวอยางถาวร เรยกวา Rigor Mortis เชน ในคนทเสยชวต ในคนทยงมชวตรางกายยงสรางสาร ATP จงมการเปลยนแปลงทไมโอซนและแอคตนตลอดเวลา ทจดเชอมเกาะของโปรตน 2 ชนดนจะมการจบ-โยก-ปลอย เปนวงจรทเกด ซ า ตลอดเวลา การหดตว-คลายตวของกลามเนอจงด าเนนไปไดอยางตอเนอง

4

กระดกและกลามเนอ

ความสมพนธในการท างานของกระดกและกลามเนอ

(Bone-Muscle Relationships)

กระดกและกลามเนอเปนโครงสรางทมความสมพนธกนเปนอยางยง โดยมดกลามเนอแตละมดจะมปลายทเปนเอน (Tendon) ยดเกาะกบกระดก ซงมต าแหนง Origin และ Insertion ของกลามเนอจะอยบนกระดกคนละทอนทตดตอกน ทยดกนดวยลกกาเมนต (Ligament) เมอกลามเนอท างานโดยหดตวจงดงใหกระดกทอนปลายยกหรองอขนมาได ดงนน การท างานของกระดกและกลามเนอจงเปนระบบคาน (Lever System)

4

แหลงอางอง

• http://watchawan.blogspot.com/2010/04/blog-post_29.html• http://www.thaigoodview.com/node/32910• http://watchawan.blogspot.com/2010/04/blog-post_3661.html• http://watchawan.blogspot.com/2010/04/blog-post_3661.html• http://healthfood.muslimthaipost.com/main/index.php?page=sub&category=57&id=19345 • http://www.scimath.org/index.php/socialnetwork/groups/viewbulletin/676-