Τίτλος σεναρίου:

Εμπλεκόμενες γνωστικές περιοχές: Αρχαία Ελληνική Γραμματεία από Μετάφραση-Ομήρου Οδύσσεια, Καλλιτεχνικά.

ΤΑΞΗ: Α΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΕΝΟΤΗΤΑ: Ανακεφαλαίωση της Οδύσσειας του Ομήρου (σελ. 163 του σχολικού εγχειριδίου, άσκηση 1α,β,γ)

ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ: Τσελέντη Αιμιλία, φιλόλογος

Στόχοι

Γνωστικοί Να διαπιστώσουν οι μαθητές, με διαθεματικές συσχετίσεις, την επίδραση της

Οδύσσειας στη λογοτεχνία και στην τέχνη, αρχαία και νεότερη, ελληνική και ευρωπαϊκή, ή τη θεματική συγγένεια μεταξύ τους.

Να κατανοήσουν τη διάκριση του νόστου σε εξωτερικό κι εσωτερικό, αλλά και του ποιητικού παρελθόντος από το (ποιητικό) παρόν της Οδύσσειας.

Να αξιολογήσουν συζητώντας το αποτέλεσμα των επιλογών του ποιητή στη σύνθεση του έπους (κυρίως της τεχνικής in medias res, της αναδρομικής αφήγησης και του εγκιβωτισμού, της πρόταξης της «Τηλεμάχειας»).

Τεχνογραμματισμού Να αναπτύξουν δεξιότητες αποτελεσματικής αναζήτησης στο διαδίκτυο και

επιλογής της κατάλληλης πληροφορίας. Να εξοικειωθούν με τη χρήση διαδικτυακών πηγών γενικότερα (νέος

γραμματισμός)

Να μάθουν να συλλέγουν και να επεξεργάζονται το υλικό τους μέσα από αξιόπιστες «πηγές» του διαδικτύου.

Να ασκηθούν στη χρήση του λογισμικού δημιουργίας παρουσιάσεων. Να ασκηθούν στη χρήση των λογιστικών φύλλων. Να γνωρίσουν τις δυνατότητες που μπορεί να προσφέρει η χρήση εκπαιδευτικών

blogs στην εκπαιδευτική διαδικασία.

Παιδαγωγικοί ή ψυχοκινητικοί

Να ασκηθούν στην ομαδική εργασία δουλεύοντας σε ανοιχτά περιβάλλοντα

μάθησης που ευνοούν την κριτική διερεύνηση.

Να επικοινωνούν µε άλλους συμμαθητές/τριές τους και να μοιράζονται τις απόψεις

τους στο πλαίσιο συνεργατικών δραστηριοτήτων.

Παράλληλα με την αναγνωστικές τους ικανότητες, να καλλιεργήσουν οπτικές και

αντιληπτικές ικανότητες για τα έργα τέχνης.

Να αναπτύξουν την κρίση και την αισθητική τους μέσα από τη συνανάγνωση

κειμένων και εικόνων.

Να ασκηθούν οι μαθητές στη διαθεματική –συνεργατική προσέγγιση της γνώσης.

Να καλλιεργηθεί η πρωτοβουλία και αυτενέργεια των μαθητών.

Λογισμικό

Διαδίκτυο (φυλλομετρητής)

Λογισμικό δημιουργίας παρουσιάσεων Λογιστικά φύλλα Blog

Διάρκεια

Απαιτούνται περίπου τρεις διδακτικές ώρες. Την πρώτη ώρα διευκρινίζεται το θέμα που θα δουλέψει η κάθε ομάδα κι έτσι oι μαθητές και οι μαθήτριες εισάγονται στο σκεπτικό του σεναρίου μάθησης που θα υλοποιήσουν τις επόμενες προβλεπόμενες ώρες. Το υπόλοιπο της ώρας συμπληρώνεται από τους μαθητές το υπολογιστικό φύλλο. Τις επόμενες δύο ώρες υλοποιούν και παρουσιάζουν τις εργασίες τους.

Οργάνωση τάξης

Η τάξη χωρίζεται σε πέντε ομάδες των τεσσάρων ατόμων, ενώ καταβάλλεται προσπάθεια, ώστε να υπάρχει, σε κάθε ομάδα, ένας τουλάχιστον μαθητής που να μπορεί να διαχειριστεί την πρόσβαση στο διαδίκτυο και να είναι ο ίδιος βοηθός, συνεργάτης των υπολοίπων (κυρίως στην πλοήγηση-αναζήτηση στο διαδίκτυο).

Οι ομάδες αναλαμβάνουν, με την καθοδήγηση του διδάσκοντα, συγκεκριμένες εργασίες. Ο καθηγητής συντονίζει το έργο των ομάδων, κινητοποιεί τους μαθητές να υποβάλλουν ερωτήσεις κι απορίες, καθοδηγεί κι υποστηρίζει διακριτικά τη διαδικασία αναζήτησης, επεξεργασίας και μελέτης του υλικού.

Απαιτούμενη υλικοτεχνική υποδομή - Προϋποθέσεις

Εργαστήριο πληροφορικής με σύνδεση στο internet. Βιντεοπροβολέας και υπολογιστής. Εξοικείωση των μαθητών με το λογισμικό παρουσίασης και το λογιστικό φύλλο. Εξοικείωση των μαθητών με την ομαδοσυνεργατική μέθοδο διδασκαλίας και την

ερευνητική-ανακαλυπτική μάθηση.

Φύλλα εργασίας

Δημιουργούμε δύο φύλλα εργασίας: το ένα αφορά τις ομάδες 1,3,5 και το άλλο τις ομάδες 2,4.

Περιγραφή σεναρίου

Διάκριση σε 5 ομάδες των 4 ατόμων με εσωτερική κατανομή ρόλων (γραμματέας/ χειριστής/ συντονιστής προαιρετικά).

Ρόλος του διδάσκοντα: Ο ρόλος του διδάσκοντα είναι καθοδηγητικός.Ρόλοι των μαθητών: Κατά τη συνεργασία των μαθητών σε ομάδες η σκέψη κάθε μαθητή ανατροφοδοτεί τη σκέψη των υπολοίπων μαθητών της ομάδας. Με τον τρόπο αυτό, η συλλογική εργασία που παράγουν οι μαθητές αποτελεί αντικείμενο διαπραγμάτευσης και αποτέλεσμα συζήτησης μεταξύ των μελών της ομάδας.Ο καθηγητής βοηθά, καθοδηγεί και λειτουργεί υποστηρικτικά.

Οι ομάδες των μαθητών παρουσιάζουν στην ολομέλεια τα αποτελέσματα των εργασιών τους.

Εφαρμογή του σεναρίου

Προτεινόμενη πορεία διδασκαλίας

Α΄ Φάση

1η ώρα

Οι μαθητές μελετούν τους πίνακες στη σελίδα 163 του σχολικού εγχειριδίου (Ανακεφαλαίωση-Εργασίες-Δραστηριότητες) κι η διδάσκουσα διαβάζει το ερώτημα 1α,β,γ της σελίδας. Προβάλλονται, ως αφόρμηση, με λογισμικό παρουσίασης διάφορα έργα τέχνης που αναφέρονται στα πρόσωπα της Οδύσσειας και τις περιπέτειες του Οδυσσέα, με τυχαία σειρά. Τίθενται, λοιπόν, τα θέματα που θα απασχολήσουν τις ομάδες:

o Πώς παρουσιάζονται οι περιπέτειες του Οδυσσέα από τον ποιητή; Με τη σειρά με την οποία συνέβησαν ή όχι;

o Τι ακριβώς είναι η τεχνική ‘in medias res’; H ‘αναδρομική αφήγηση’; Ο ‘εγκιβωτισμός’;

Μετά τη συζήτηση που ακολουθεί, παρουσιάζονται σε λογιστικό φύλλο εργασίας αριθμημένα διάφορα έργα τέχνης εμπνευσμένα από τις περιπέτειες του Οδυσσέα, σε τυχαία σειρά. Καλούνται, λοιπόν, οι μαθητές της 1ης-3ης-5ης ομάδας να μελετήσουν τα έργα τέχνης και να τοποθετήσουν στη χρονολογική γραμμή του φύλλου, τους αριθμούς που τα συνοδεύουν, έτσι ώστε να μπουν σε χρονολογική σειρά οι περιπέτειες του Οδυσσέα. Αντίστοιχα, οι μαθητές της 2ης-4ης ομάδας καλούνται να μελετήσουν τα έργα τέχνης και να τοποθετήσουν στη χρονολογική γραμμή του φύλλου, τους αριθμούς που τα συνοδεύουν, έτσι ώστε να μπουν οι περιπέτειες του Οδυσσέα στη σειρά με την οποία παρουσιάστηκαν από τον ποιητή στο έργο του. Τ’ αποτελέσματα παρουσιάζονται, συζητούνται κι αξιολογείται η επιλογή του ποιητή να χρησιμοποιήσει τις τεχνικές ‘in medias res’, ‘αναδρομική αφήγηση’, ‘εγκιβωτισμός’.

Β΄ Φάση

Συλλογή, αποθήκευση, αξιοποίηση πληροφοριών

Δύο ώρες

Όλες οι ομάδες ανοίγουν στο φάκελο «Οι περιπέτειες του Οδυσσέα μέσα από την τέχνη», που είναι στην επιφάνεια του υπολογιστή, ένα έγγραφο με ηλεκτρονικές διευθύνσεις που προτείνεται να επισκεφθούν με εικαστικό υλικό σχετικό με τις περιπέτειες του Οδυσσέα.

1η Ομάδα -3η Ομάδα – 5η Ομάδα

Αυτή αναλαμβάνει

Να συγκεντρώσει και ν’ αποθηκεύσει στο φάκελο εικαστικό υλικό για γεγονότα της Οδύσσειας που δε συμπεριλήφθηκαν στο προηγούμενο λογιστικό φύλλο.

Να φτιάξει ένα ανάλογο λογιστικό φύλλο, παρουσιάζοντας τα γεγονότα, μέσα από το εικαστικό υλικό, στη σειρά που θα είχαν σε μια χρονολογική αφήγηση της Οδύσσειας.

2η και 4η Ομάδα

Αυτή αναλαμβάνει

Να συγκεντρώσει και ν’ αποθηκεύσει στο φάκελο εικαστικό υλικό για γεγονότα της Οδύσσειας που δε συμπεριλήφθηκαν στο προηγούμενο λογιστικό φύλλο.

Να παρουσιάσει τα γεγονότα, μέσα από το εικαστικό υλικό, (με το λογισμικό παρουσίασης), στη σειρά με την οποία ο ποιητής επέλεξε να τ’ αφηγηθεί στην Οδύσσεια.

Όλες οι ομάδες, πριν αναλάβουν δράση, επισκέπτονται το blog της διδάσκουσας, όπου είναι αναρτημένα το προηγούμενο λογιστικό φύλλο και η παρουσίαση (λογισμικό παρουσίασης) των έργων τέχνης με τα οποία ασχολήθηκαν οι μαθητές την προηγούμενη διδακτική ώρα. Οι μαθητές ενημερώνονται ότι τα αποτελέσματα των εργασιών τους θα αναρτηθούν κι αυτά στο blog .

Γ΄ ΦάσηΠαρουσίαση των τελικών εργασιών τους. Η διδάσκουσα αναλαμβάνει να τις αναρτήσει στο blog, όπου μπορούν να έχουν πρόσβαση όλοι οι μαθητές.

Ομάδα 1η- 3η- 5η

Να ανοίξετε στο φάκελο «Οι περιπέτειες του Οδυσσέα μέσα από την τέχνη», που είναι στην επιφάνεια του υπολογιστή, το έγγραφο ‘ηλεκτρονικές διευθύνσεις’.Να επισκεφθείτε τις διευθύνσεις που προτείνονται (αφορούν εικαστικό υλικό σχετικό με τις περιπέτειες του Οδυσσέα).Να συγκεντρώσετε και ν’ αποθηκεύσετε στο φάκελο, εικαστικό υλικό για γεγονότα της Οδύσσειας που δε συμπεριλήφθηκαν στο προηγούμενο λογιστικό φύλλο (που δουλέψατε την 1η διδακτική ώρα).Να φτιάξετε ένα ανάλογο λογιστικό φύλλο, παρουσιάζοντας τα γεγονότα, μέσα από το εικαστικό υλικό, στη σειρά που θα είχαν σε μια χρονολογική αφήγηση της Οδύσσειας.

Ομάδα 2η- 4η

Να ανοίξετε στο φάκελο «Οι περιπέτειες του Οδυσσέα μέσα από την τέχνη», που είναι στην επιφάνεια του υπολογιστή, το έγγραφο ‘ηλεκτρονικές διευθύνσεις’.Να επισκεφθείτε τις διευθύνσεις που προτείνονται (αφορούν εικαστικό υλικό σχετικό με τις περιπέτειες του Οδυσσέα).Να συγκεντρώσετε και ν’ αποθηκεύσετε στο φάκελο, εικαστικό υλικό για γεγονότα της Οδύσσειας που δε συμπεριλήφθηκαν στο προηγούμενο λογιστικό φύλλο (που δουλέψατε την 1η διδακτική ώρα).Να παρουσιάσετε τα γεγονότα, μέσα από το εικαστικό υλικό, (με το λογισμικό παρουσίασης), στη σειρά με την οποία ο ποιητής επέλεξε να τ’ αφηγηθεί στην Οδύσσεια.