• เนองจากชวงนเปนชวงฤดฝน และเปนชวงผลไมสก เชน มะมวง กลวย และอนๆ ซงแมลงเปนปญหาตอเกษตรกรผปลกผลไมเหลาน คอแมลงวนทองหรอแมลงวนผลไม ซงแมลงวนทองนนจะบนไปชอนไชในผลไมและวางไขท าใหผลไมเปนหนอนและเนา และไมสามารถทจะรบประทานได ตอมาคอแมลงหว ซงแมลงหวนนจะมาตอมผลไมลกนน ซงอาจจะเปนปญหาตอเกษรกร และแมลงหวนนยงเปนพาหะน าโรคตางๆ เชนโรคตาแดง และสามารถสรางความร าคาญใหคนเราไดโดยตอมทบรเวณดวงตาอกดวย ซงการใชสารเคมในการไลแมลงชนดนมราคาแพงมาก อกทงยงเปนอนตรายตอผใชและสงแวดลอม และดวยความส าคญดงกลาว จงไดจดท าโครงงานนขนมา เพอศกษาสมนไพรในทองถนทใชในการไลแมลงวนทอง หาไดงายและไมเปนอนตรายตอผใชและไมสงผลกระทบตอสงแวดลอมและสามารถผลตเองได

• เพอศกษาผลของการใชสมนไพรพนบานทใชไลแมลงวนทองและแมลงหว

• เพอศกษาสมนไพรพนบานอนไดแก ดอกดาวเรอง กระเพรา สะเดา และตะไครหอม ไลแมลงวน ทองและแมลงหวไดอยางมประสทธภาพหรอไม

• ประหยดและปลอดภยจากสารพษ

• โรงเรยนยพราชวทยาลย

• แมลง (องกฤษ: Insect) เปนสตวไมมกระดกสนหลง จดอยในไฟลมอารโทรโพดา จ าแนกออกเปนไฟลมตาง ๆ ได 13 กลม มลกษณะส าคญคอมล าตวเปนปลอง ซงอาจแบงเปน 2 หรอ 3 สวน สามารถมองเหนไดอยางชดเจน ล าตวทงสองดานซายขวามความเหมอนและมขนาดเทากน มเปลอกหอหมล าตวดวยสารไคตน (องกฤษ: Chitinous Exoskeleton) ไมมขน หายใจแบบใชเหงอกหรอใชรหายใจ มวฎจกรวงจรชวตในการเจรญเตบโตแบบไข มการลอกคราบเปนบางครงแลวสรางผนงหรอเปลอกหอหมล าตวใหม มรยางคเปนคและเปนปลอง สวนใหญนกกฏวทยามกใชรยางคในการแบงเพศผเพศเมยของแมลง

• มอวยวะภายในทมทอทางเดนอาหารเปนทอยาวตลอดจากปากไปถงทวารหนก ระบบเลอดเปนแบบเปดและมทอเลอดอยทางดานสนหลงเหนอระบบทางเดนอาหาร มระบบประสาททประกอบไปดวยสมองอยเหนอทออาหาร มเสนประสาทขนาดใหญหนงคเชอมตอจากสมอง มการรวมตวเปนระยะกอเกดเปนปมประสาท เสนประสาทขนาดใหญของแมลง จะอยทางดานลางของล าตวใตทออาหาร มกลามเนอแบบเรยบอยตามล าตว

• มการหายใจแบบใชทออากาศ ซงจะตดตอผานเขาออกขางล าตวทางรหายใจ มอก 2 ค มทอง 8 ค โดยมปลองละ 1 ค ขบถายของเสยจากรางกายทางทอขบถาย มการเปลยนแปลงลกษณะและรปรางเพอการเจรญเตบโตจากตวออนทฟกจากไขจนกลายเปนตวโตเตมวย

• ลกษณะทวไปของแมลงคอมล าตวยาวหรอคอนขางยาว ล าตวทงสองดานซายขวามลกษณะเหมอนกนและเทากน ไมมสวนใดสวนหนงของรางกายใหญหรอเลกกวา แบงออกเปน 3 สวนคอ สวนหว (head) , สวนอก (thorax) และสวนทอง (abdomen) โดยลกษณะของอวยวะสวนหวประกอบไปดวยตา หนวดและปาก กะโหลกศรษะมรอยตอหรอเสน ใชส าหรบแบงเปนพนทตาง ๆ ไดแก

• หว ประกอบไปดวนสวนประกอบตาง ๆ ดงน

• สวนหว ประกอบไปดวยสนกะโหลก (องกฤษ: Vertex) คอบรเวณพนทตงแตสวนหวของแมลง นบตงแตพนทสวนทอยระหวางตาทงสองขางไปจนถงดานหลงของตา

• สวนหนา (องกฤษ: Frons) คอบรเวณพนททอยทางดานหนาของกะโหลกศรษะของแมลง อยระหวางเสนรปตว Y ทมลกษณะเปนตว Y กลบหว ในบรเวณพนทสวนนเรยกวา "เสนทบกะโหลกศรษะ"

• ตา ตาของแมลงมอย 2 ชนดคอตาแบบรวมและตาเดยว ตาแบบรวมของแมลงจะม 2 ตา แตตาเดยวจะมจ านวนตาทแตกตางกนออกไปตามแมลงแตละชนด และมกจะปรากฏอยในแมลงทงในชวงระยะฝกตวเปนตวหนอน เปนตวออนและตวเตมวย แมลงแตละชนดจะมตาทไมเหมอนกน สวนใหญมกจะมตาเดยว 3 ตาเรยงตดตอกนเปนรปสามเหลยมเหนอศรษะ อยระหวางตารวมทงสองขาง แตในแมลงบางชนดกอาจจะไมพบวามตาเดยวรวมอยดวย

• หนวด หนวดของแมลงจะมอย 2 เสน ใชส าหรบสมผสและดมกลม สวนมากหนวดของแมลงมกจะอยระหวางตารวมหรออยต ากวาตารวมเพยงเลกนอย สามารถเคลอนไหวไปมาไดอยางอสระ เพราะหนวดทง 2 เสนจะตดอยกบศรษะของแมลงตรงชองหนวด โดยมแผนเนอเยอบาง ๆ เปนตวเชอมตดกนเอาไว

• ปาก ปากของแมลงมหลายรปแบบตามแตชนดของแมลง แตปากแบบพนฐานคอปากแบบกดกนเชน ปากของตกแตน ลกษณะปากแบบกดกนจะมรมฝปากบนปดสวนประกอบอน ๆ ของปากเอาไว มกรามเปนอวยวะทมลกษณะแขงแรงส าหรบบดเคยวอาหาร มเสนทคลายกบหนวดยนออกมาจากปากขางละ 2 เสน คแรกคอ maxillary palps ซงจะยดตดแนนอยกบฟน และคทสองคอ labial palps ซงจะยดตดแนนอยทรมฝปากลาง และมสวนทเหนอรมฝปากบนขนไป ซงจะมแผนสเหลยมเลก ๆ ทเรยกวา clypeus ส าหรบเปนฐานยดตดรมฝปากสวนบนเอาไว

• คอ คอของแมลงจะเปนสวนทเชอมตอระหวางหวกบอก มลกษณะออนไมแขงเหมอนกบอวยวะอน ๆ ของรางกาย ประกอบไปดวยเนอเยอแบบบาง ๆ และกลามเนอ ซงจะท าหนาทเชอมตอระหวางสวนหวและสวนอกของแมลง

• ทอง ทองของแมลงตามปกตแลวจะมทงหมด 11 ปลอง แตปลองท 11 จะมลกษณะทเลกมากจนมองเหนไดยากหรอมองแทบไมเหน ท าใหมองเหนทองของแมลงเพยงแค 10 ปลองหรอไมเกน 10 ปลองเทานน แตกยงมแมลงบางชนดทมจ านวนปลองทองนอยกวาน แมลงสวนใหญเมอเจรญเตบโตกลายเปนตวโตเตมวย จะไมมสวนขาทบรเวณทอง ยกเวนแตในตวออนของแมลงบางชนดเชน หนอนผเสอขาเทยม ทมปลองทองลกษณะเปนปลองค จ านวนปลองทองจะแตกตางกนออกจากตามแตประเภทของตวหนอน ปลายสดของหางจะมแพนหาง 1 ค ลกษณะคลายดายเสนยาวหรอเปนแผนบาง ๆ ใส ๆ พบไดในตวเตมวย ในเพศเมยจะมอวยวะส าหรบวางไขทบรเวณปลายสดของทอง ลกษณะเปนแผนหรอแทงยาวปลายแหลม สามารถมองเหนไดอยางชดเจน มรหายใจอยททางดานขางทองของแมลง

• แมลงวนทอง(แมลงวนผลไม)

• แมลงวนผลไมเปนแมลงในวงศ เทฟรตด (Tephritidae) แมลงในวงศนประกอบดวยแมลงวนผลไมซงเปนศตรพชทส าคญของพชผกและผลไม มากกวา 4,000 ชนด ซงกระจดกระจายอยในเขตหนาว เขตอบอนและเขตรอนของโลก ซงคาดวามมากกวา 800 ชนดทพบในเขตภาคพนทวปเอเซย แมวาแมลงวนผลไมสวนใหญจะท าลายในสวนของผลกตาม แตแมลงวนผลไมกสามารถเขาท าลายทกสวนของพชไดไมวาจะเปนสวนดอก ใบ ล าตน หรอรากกตาม แมลงวนผลไมบางชนด ( เกอบ 200 ชนด) เปนสาเหตทท าใหเกดปมปมบนพช ซงจดเปนแมลงศตรทส าคญเปนอนดบท 2 รองลงมาจากแมลงในกลม เซซโดมายอด (Cecidomyiidae)

• แมลงวนผลไมท าลายผลผลตเสยหายและท าใหเกดการเนาเสย เกบเกยวผลผลตไมได และท าใหคณภาพตกต าขายไมไดราคา นอกจากนยงเปนททราบกนดวาเปนปญหาตอการสงออก ในประเทศทมกฎหมายกกกนพชเขมงวด เชน ญปน สหรฐอเมรกา ออสเตรเลย และนวซแลนด ผลไมทจะมการน าเขาประเทศตองผานขบวนการก าจดแมลงวนผลไมดวยมาตรการอยางใดอยางหนงกอน เชน อบไอน ารอน รมยา เปนตน ดงนนความเสยหายจากแมลงวนผลไม จงไมเพยงแตเกดขนกบผลไมกอนเกบเกยวภายในแปลงเทานน แตมผลตอเนองมาจนถงภายหลงการเกบเกยวแลวอกดวย ความเสยหายทเกดจากแมลงวนผลไมตอเศรษฐกจของผลไมไทยในปหนงๆ มมลคา ไมต ากวาปละประมาณ 1,000 ลานบาท โดยคาดคะเนจากความเสยหายโดยตรงตอผลผลต คาใชจายทเพมขนของเกษตรกรในการปองกนก าจด และคาใชจายในการด าเนนการหลงการเกบเกยวกอนการสงออก ดงนน แมลงวนผลไมจงจดเปนแมลงศตรทส าคญทางเศรษฐกจของประเทศไทย อกชนดหนง

• แมลงหว (Drosophila sp.) Class : Insecta Order : Diptera Family : Drosophilidae

• ลกษณะทวไปของแมลงหว เปนแมลงทมขนาดเลกมปกคหนาเดนชดส าหรบบน ปกคทสองลดขนาดลงจนเปนตม เลกๆ ท าหนาทในการทรงตว บนปกมขนคลายผเสอกลางคน ไมมเสนขวางปก ยกเวนโคน ปก ลกษณะปกเปนแผนบาง ตวเมยวางไขในอาหาร ตวออนกนยสตทเจรญในผลไม โดย ทวไปปากของแมลงหวจะเปนปากชนดดดกนและเลย

• วงชวตแมลงหว

• อณหภมทเหมาะสมกบการเพาะเลยงแมลงหวประมาณ 20-25 องศาเซลเซยส โดย อณหภมในอาหารจะสงกวาอณหภมหองเนองจากเกด fermentation ของยสตในอาหาร ถา อณหภมพอเหมาะวงชวตแมลงหวจะเปนดงน

1. จากไข (egg) ใชเวลา 1 วน จงฟกออกเปนตวหนอน 2. จากตวหนอน (larva) ใชเวลา 4 วน จงเขาดกแด 3. จากดกแด (pupa) ใชเวลา 4 วน จงเจรญเปนตวเตมวย 4. จากตวแก (adult) ใชเวลา 2 วน เจรญเตบโตผสมพนธได

• วสดอปกรณ 1. บกเกอร ขนาด 100 𝑐𝑚3 2. ขวดส าหรบวดปรมาณน า ขนาด 120 𝑐𝑚3 3. พชสมนไพร ไดแก ดอกดาวเรอง กะเพรา ตะไครหอม สะเดา 4. เตาอบ 5. ตวท าละลาย เชน เอทานอล เหลาขาว

6. ครก 7. มด 8. เครองปนน าผลไม 9. ขวดสเปรย จ านวน 4 ขวด

• วธด าเนนงาน 1. น าพชสมนไพรมาอบใหแหงทอณหภมไมเกนประมาณ 40 องศาเซลเซยส 2. บดใหละเอยด(ทสดเทาทจะละเอยดได) 3. น าไปแชในตวท าละลายทงไวอยางนอย 3 วน แลวกรองเอาสวนทเปนของเหลวออกมา (สามารถแชซ าอกไดโดยเตมตวท าละลายลงไปอก) 4. น าสารละลายทไดมาระเหยแหงกจะไดสารสกดหยาบออกมา 5. น าสารทไดไปใสในขวดสเปรยทเตรยมไว แลวน าไปฉดในบรเวณทจะทดลอง 6. สงเกตและเปรยบเทยบการเปลยนแปลงของแมลงวนทองและแมลงหว แลวน าไปสรปและอภปรายผลการทดลอง

ล ำดบท ขนตอน สปดำหท ผ รบผดชอบ 1 2 3 4 5 6 7

1 เลอกโครงงาน /

2 ชวยกนตงชอโครงงาน /

3 เรมวางแผนหาสมนไพร / /

4 วางแผนเกยวกบระยะเวลาในการท างานและสถานททดลอง

/

5 เรมทดลอง / /

6 วเคราะหขอมล /

7 สรปการด าเนนงาน /

• จากการศกษาพชสมนไพรไลแมลงวนทองและแมลงหว 4 ชนด ตามระยะเวลาทตางชนดกน ไดผลการทดลองดงน

ชนดของพช

สมนไพร

จ านวนแมลงวนทองทเหลออย

5 นาท 10 นาท 15 นาท 30 นาท 45 นาท 60 นาท

ดอกดาวเรอง

40 38 38 27 12 8

กะเพรา 38 37 33 22 7 3

ใบสะเดา 40 32 17 12 9 1

ตะไครหอม 40 37 31 22 13 1

ชนดของพช

สมนไพร

จ านวนแมลงหวทเหลออย

5 นาท 10 นาท 15 นาท 30 นาท 45 นาท 60 นาท

ดอกดาวเรอง

40 36 31 25 14 6

กะเพรา 37 34 31 26 11 3

ใบสะเดา 39 25 22 18 6 3

ตะไครหอม 37 24 16 11 8 1

• จากการทดลองสรปไดวา ในการใชสมนไพรขบไลแมลงนน หากเทยบประสทธภาพ ตะไครหอมมาเปนอนดบ 1 ในการไลแมลง ตามดวย สะเดา กะเพรา และดอกดาวเรองตามล าดบ

• ทงนเราขอสรปไดวาเราสามารถใชสมนไพรทมอยรอบๆตวนนใหเกดประโยชนในการไลแมลงไดหลายชนด

• ท าใหผทสนใจเหนพชสมนไพรในการขบไลแมลงวนทองและแมลงหว • ไดเปนสวนหนงในการรณรงคใชสงแวดลอมทางธรรมชาต • สงเสรมและสนบสนนใหทกคนเหนความส าคญของภมปญญาชาวบาน • สงเสรมเศรษฐกจพอเพยง

• http://blog.eduzones.com/boil/2983

• http://www.zoneza.com/วธก าจดแมลงหว-วธก าจดแมลงหว-view982.htm

• http://www.ezathai.org/satja/wordpress/สาระนาร/แมลงวนผลไม/

• http://th.wikipedia.org/wiki/แมลง

• http://www.kasetporpeang.com/forums/index.php?topic=66629.0

• http://www.vcharkarn.com/vcafe/49614

• http://www.kasetloongkim.com/modules.php?name=Forums&file=viewtopic&t=2157