Σενάριο μάθησης

Τίτλος:

Πέτα σαΐτα μου γοργήπέτα με το μετάξι

1.Ταυτότητα

Σε ποιους απευθύνεται

Το σενάριο απευθύνεται σε μαθητές και μαθήτριες του Νηπιαγωγείου αλλά μπορεί να εφαρμοστεί και σε παιδιά Α΄ και Β΄δημοτικού αφού αφορά τη διδασκαλία μοτίβων που περιλαμβάνεται στην διδακτέα ύλη των τάξεων αυτών(Μαθηματικά Α΄Δημοτικού στην τέταρτη ενότητα, κεφάλαιο 27 μαθηματικά Β΄ δημοτικού ενότητα Τρίτη, κεφάλαιο 16)

Γνωστικά αντικείμενα

Το σενάριο περιλαμβάνει δραστηριότητες που καλύπτουν διαθεματικά τα γνωστικά αντικείμενα που προβλέπονται από το ΔΕΠΠΣ για το Νηπιαγωγείο, δηλαδή Γλώσσα, Μαθηματικά, Δημιουργία και Έκφραση και Πληροφορική.

Σύνδεση με το Αναλυτικό Πρόγραμμα

Το σενάριο είναι συμβατό με το ΔΕΠΠΣ για το Νηπιαγωγείο (2003) καθώς οι δραστηριότητες που θα γίνουν και τα λογισμικά που θα χρησιμοποιηθούν στοχεύουν στην ολόπλευρη ανάπτυξη των νηπίων και στην εξοικείωσή τους με την έννοια των μοτίβων μέσα από την παροχή ευκαιριών για να εκφραστούν, να εξερευνήσουν, να πειραματιστούν και να εξάγουν συμπεράσματα.

2.Περίληψη και σκεπτικό:

Το σενάριο πραγματοποιήθηκε με τη μέθοδο της ιστοεξερεύνησης (webquest). Βασίστηκε στο γνωστό μύθο της αράχνης ώστε να προσελκύσει το ενδιαφέρον των παιδιών για το θέμα της δημιουργίας μοτίβων.Το σενάριο αυτό εμπλέκει ενεργά τους μαθητές-τριες στη διαδικασία της μάθησης, καθώς μέσα από τη χρήση των νέων τεχνολογιών αναλαμβάνουν οι ίδιοι, σαν μικροί ερευνητές, να αναζητήσουν, να επιλέξουν, να επεξεργαστούν, να οργανώσουν και στο τέλος να παρουσιάσουν νέες γνώσεις .Ταυτόχρονα, η οπτικοποίηση και η εικονική αναπαράσταση της πληροφορίας και της γνώσης σύμφωνα με την πολυαισθητηριακή προσέγγιση (Gardner), βοηθά τα παιδιά να παραμένουν συγκεντρωμένα στη δραστηριότητα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα (δεδομένου ότι σ΄αυτές της ηλικίες ο χρόνος συγκέντρωσης είναι μικρός) , αλλά και να κατανοούν έννοιες που μπορεί να τα δυσκόλευαν αν προσεγγίζονταν με μία πιο παραδοσιακή μέθοδο διδασκαλίας. Η χρήση των υπολογιστών διευκολύνει την προώθηση σημαντικών στόχων μάθησης όπως το να αντιληφτούν τα μικρά παιδιά ποιες ανάγκες του σύγχρονου ανθρώπου εξυπηρετούν οι νέες τεχνολογίες και να αναπτύξουν δεξιότητες αξιοποίησης νέων τεχνολογιών ως εργαλείων διερεύνηση, αναζήτησης και παραγωγής. Η συγκεκριμένη τάξη ήταν μία πολυπολιτισμική τάξη, με μεγαλύτερο αριθμό ξένων παιδιών απ’ ότι Ελληνόπουλων. Το γεγονός αυτό δημιούργησε την αναγκαιότητα για την πραγματοποίηση του σεναρίου, καθώς με τη βοήθεια του υπολογιστή ως εργαλείου θα εξαλείφονταν κάποιες διαφορές και θα εξομαλύνονταν κάποια γλωσσικά και επικοινωνιακά προβλήματα. Έρευνες έχουν δείξει ότι τα παιδιά μπροστά στον υπολογιστή αναπτύσσουν προφορική επικοινωνία υψηλού επιπέδου και γενικά αλληλεπιδράσεις που συχνά είναι πιο προχωρημένες από εκείνες που αναπτύσσουν όταν εμπλέκονται σε πιο παραδοσιακές δραστηριότητες όπως τα παζλ και τα τουβλάκια( Siraj-Blatchford and Whitebread 2003). H χρήση των ΤΠΕ λοιπόν θεωρούμε ότι θα βοηθήσει στη γλωσσική εξέλιξη των παιδιών που κατάγονται από άλλες χώρες.

3.Γνωστικό αντικείμενο

Μέσα από το συγκεκριμένο σενάριο μάθησης οι μαθητές γνωρίζουν το μύθο της αράχνης και μαθαίνουν να δημιουργούν και να αναπαράγουν μοτίβα. To σενάριο ήταν απόλυτα συναφές με το ΔΕΠΠΣ, καθώς και με τα ενδιαφέροντα των παιδιών (βλέπε αφόρμηση) δίνοντας προσωπικό νόημα στις δραστηριότητες, εξυπηρετώντας έτσι τη μάθηση μέσα σε λειτουργικά πλαίσια (meaningful learning).

Στόχοι:

Να αντιλαμβανόμαστε και να αναπαράγουμε συγκεκριμένα μοτίβα.Να ακούσουμε το μύθο της αράχνης και να προβληματιστούμε.Να έρθουμε σε επαφή με τη λαϊκή μας παράδοσηΝα εργαστούμε αρμονικά σε ομάδες. Να ενθαρρυνθεί η αλληλεπίδραση και να προωθηθεί η κοινωνικοποίησηΝα αναπτύξουμε την κριτική μας σκέψηΝα προαχθεί η δημιουργικότηταΝα αναπτυχθεί η αυτονομίαΝα αναπτυχτεί η λεπτή κινητικότηταΝα βοηθήσουμε στην κατανόηση αιτίου -αποτελέσματος

Να αναπτύξουμε το προφορικό λόγο μέσα από την παρουσίαση των εργασιών τουςΝα αναπτύξουμε δεξιότητες τεχνολογικού γραμματισμούΝα έρθουμε σε επαφή με λογισμικό παρουσίασης (powerpoint)Nα εξοικειωθούμε με τη διαδικασία της ιστοεξερεύνησης

Προαπαιτούμενες γνώσεις:

Τα παιδιά πρέπει να γνωρίζουν να χρησιμοποιούν το ποντίκι και το πληκτρολόγιο του υπολογιστή. Επίσης αφιερώσαμε δύο διδακτικές ώρες για να εξοικειώσουμε τα παιδιά με το λογισμικό παρουσίασης (powerpoint) και με το λογισμικό εννοιολογικής χαρτογράφησης (Kidspiration).

4. Παιδαγωγικό σκεπτικό:

Στις σύγχρονες κοινωνίες τα μικρά παιδιά έρχονται καθημερινά σε επαφή με ένα εύρος τεχνολογικών επιτευγμάτων. Το Νηπιαγωγείο δεν μπορεί να αγνοήσει αυτήν την πραγματικότητα. Καθώς ρόλος του είναι να αξιοποιεί τις εμπειρίες που έχουν βιώσει τα παιδιά στο περιβάλλον τους, υποστηρίζοντάς τα να τις διευρύνουν, ο τεχνολογικός γραμματισμός είναι απόλυτα απαραίτητος στο σύγχρονο Νηπιαγωγείο. Το σενάριο βασίζεται στην ανακαλυπτική ή διερευνητική μάθηση (Bruner) καθώς οι μαθητές και οι μαθήτριες καλούνται να βρουν πληροφορίες στο διαδίκτυο και να επιλέξουν αυτές που τους είναι χρήσιμες. Η εργασία θα γίνει σε ομάδες και έτσι θα είναι στα πλαίσια της κοινωνικοπολιτισμικής θεωρίας του Vygotsy αφού με αυτόν το τρόπο θα ενισχυθεί η αλληλεπίδραση και η συνεργασία ανάμεσα στους μαθητές και τις μαθήτριες.Eπίσης καλούνται να δουν, να ακούσουν και να «διαβάσουν» το μύθο της αράχνης, ώστε στη συνέχεια να δημιουργήσουν το δικό τους μύθο επιλέγοντας τα στοιχεία που τους είναι χρήσιμα. Αυτή η διαδικασία παραπέμπει στη μέθοδο του scaffolding καθώς η διαδικασία οικοδόμησης της γνώσης είναι υποβοηθούμενη αρχικά αλλά σιγά σιγά αφαιρείται. Με αυτόν τον τρόπο τα παιδιά οικοδομούν σταδιακά τη νέα γνώση προσεγγίζοντας έτσι τη ζώνη της επικείμενης ανάπτυξής τους (proximal development zone) (Vygotsky)Η διδασκαλία των μοτίβων που έγινε με τη βοήθεια του σεναρίου μάθησης μέσα από διάφορες δραστηριότητες, έδωσε στους μαθητές την ευκαιρία να αναπαραστήσουν τη γνώση με ποικίλες μορφές (συμβολικές, εικονικές κ.τ.λ)και τους βοήθησε να αναπτυχθούν γνωστικά με τη σπειροειδή εξελικτική μορφή (Bruner και Piaget)H δημιουργία του σεναρίου μας βοήθησε και στην ενιαιοποίηση της γνώσης (integration) καθώς το θέμα μας αναπτύχθηκε διαθεματικά μέσα από κατάλληλες δραστηριότητες.Η ενεργή συμμετοχή των μαθητών στη διαδικασία μάθησης βοηθάει τα παιδιά να αναπτύξουν θετικές στάσεις απέναντι στη μάθηση (Dodge and Colker 1998), αλλά και να χτίσουν το γνωστικό του οικοδόμημα (Papert)Τέλος το σενάριο προσεγγίζει την κριτική θεωρία μάθησης (κριτική χειραφετική σχολή του Paulo Freire) αφού έχει ως στόχο να αναπτυχθούν δεξιότητες παρουσίασης και κριτικής διαπραγμάτευσης των εργασιών από τους μαθητές και τις μαθήτριες.

5. Χρονισμός και διάρκεια:

Για την υλοποίηση του σεναρίου αυτού χρειάζονται 8 περίπου διδακτικές ώρες.

6. Συνεργασία και Συντονισμός:

Το σενάριο υλοποιείται στην αίθουσα διδασκαλίας με χρήση τριών laptop

7. Οργάνωση της τάξης:

Ερευνητικά δεδομένα αποκαλύπτουν ότι τα παιδιά προτιμούν να δουλεύουν ανά δύο ή τρία στον υπολογιστή παρά μόνα τους (Lemers et al; 1993). Για το λόγο αυτό η τάξη χωρίζεται σε ομάδες. Επιπλέον σύμφωνα με τις κοινωνικοπολιτισμικές θεωρήσεις η αλληλεπίδραση των παιδιών σε ομαδικές εργασίες έχουν πολλαπλά οφέλη. Λόγω έλλειψης εξοπλισμού οι ομάδες μας θα περιλαμβάνουν τέσσερα άτομα αντί για τρία.H η τάξη λοιπόν, χωρίζεται σε τέσσερεις ομάδες των τεσσάρων ατόμων και εργαζόμαστε με τη μέθοδο του webquest.Η πρώτη ομάδα είναι οι διακοσμητές/διακοσμήτριες, η δεύτερη ομάδα είναι οι σχεδιαστές/σχεδιάστριες, η τρίτη ομάδα είναι οι συγγραφείς και η τέταρτη οι υφαντές και οι υφάντριες. Ο χωρισμός των ομάδων έγινε σύμφωνα με τις επιθυμίες των μαθητών αλλά επίσης φροντίσαμε οι ομάδες να είναι μεικτές ( νήπια και προνήπια) και να μην είναι σε καμία ομάδα περισσότερα τα προνήπια ( η σύσταση της τάξης επέτρεπε να είναι περίπου δύο νήπια και δύο προνήπια σε κάθε ομάδα). Η εκπαιδευτικός συντονίζει, εμψυχώνει τους μαθητές και τις μαθήτριες και παίζει το ρόλο διαμεσολαβητή της γνώσης.

8 . Διαδικασία

1ο δίωρο

Αφόρμηση: Κάποια μέρα είχαμε μία απρόσκλητη επισκέπτρια στην τάξη μας, Στη γωνιά της μουσικής η αιώνια υφάντρα ύφαινε αμέριμνη τον ιστό της. Ο Φίλιππος ετοιμάστηκε να τον χαλάσει όταν η Μαρία τον πρόλαβε λέγοντάς του “ Περίμενε να δούμε πώς θα τον φτιάξει!” Μαζεύτηκαν όλα τα παιδιά γύρω της, παρατηρούσαν και σχολίαζαν. Ήταν λοιπόν μια καλή ευκαιρία να χρησιμοποιήσουμε το ενδιαφέρον των παιδιών για να γνωρίσουμε τη δημιουργία μοτίβων και φυσικά η φίλη μας η Αράχνη θα μας βοηθούσε σε αυτό. Για να ενισχύσουμε το ενδιαφέρον τους εισάγαμε ένα βίντεο από το youtube που αναφέρεται στο μύθο της αράχνης:http://www.youtube.com/watch?v=53gujtUoIUg

Θα ήταν ακόμα πιο ενδιαφέρον αν χωριζόμασταν σε ομάδες και κάθε ομάδα αναλάμβανε ένα ρόλο.Ας γίνουμε λοιπόν μικροί επιστήμονες

Οι διακοσμητές/τριες θα πάτε στη σελίδαhttp://www.nga.gov/kids/zone/dollhouse.htm και θα διακοσμήσετε το σπίτι χρησιμοποιώντας μοτίβα

Οι σχεδιαστές/τριες μόδας θα επισκεφτείτε τη σελίδαhttp://11dim-evosm.thess.sch.gr/ppages/pp26.htm

και αφού πάρετε ιδέες θα φτιάξετε δικά σας μοτίβα στο kidspiration ώστε να διακοσμήσετε ρούχα.

Οι συγγραφείς θα επισκεφτείτε τη σελίδα http://www.hellinon.net/mythologia.htm

και αφού πάρουν ιδέες θα γράψουν και θα εικονογραφήσουν την ιστορία της αράχνης.

Οι υφαντές και οι υφάντριες θα μπείτε στη σελίδαhttp://www.sarakatsani-folk-museum.gr/index.php?page=4

και μετά θα φτιάξετε ένα δικό τους υφαντό χρησιμοποιώντας διάφορα υλικά(κορδέλες,χάντρες,χαρτάκια και ό,τι άλλο φανταστείτε)

2ο και 3ο δίωρο

Οι μαθητές και οι μαθήτριες εργάζονται στις ομάδες τους και δημιουργούν. Όπου χρειάζεται η εκπαιδευτικός παρεμβαίνει για να δώσει οδηγίες και να βοηθήσει στη σάρωση ζωγραφιών και τοποθέτησή τους σε λογισμικό παρουσίασης. Επίσης παίζει το ρόλο φωτογράφου των μικρών επιστημόνων, καθώς τους φωτογραφίζει εν ώρα εργασίας.

4ο δίωρο

Τα παιδιά παρουσιάζουν τις εργασίες του με τη βοήθεια βιντεοπροβολέα στην τάξη. Συζητούν και σχολιάζουν. Αισθάνονται υπερήφανα για τις δημιουργίες τους και ζητούν να φωτογραφηθούν ξανά καθώς παρουσιάζουν. Το τέλος της παρουσίασης γίνεται η επέκταση δραστηριότητας που αφορά το μουσικό και χορευτικό μέρος. Ακούμε το cd και χορεύουμε αναπαράγοντας χορευτικά μοτιβα . Έτσι το σενάριό μας τελειώνει με ένα μικρό πάρτυ.

9. Επέκτασεις δραστηριότητας:

Σε λογισμικό hot potatoes τα παιδιά ασχολούνται με δραστηριότητα αντιστοίχισης που έχει να κάνει με οπτικοποίηση λέξεων και εικόνων σχετικών με το μύθο της αράχνης

Ακούμε cd με μουσικές της κάτω Ιταλίας που περιλαμβάνει και το χορό της ταραντέλας αλλά και αφήγηση του παραμυθιού της ταραντούλας.Βλέπουμε στο you tube το χορό ταραντέλα που δημιουργήθηκε βασιζόμενος στο μύθο της αράχνης ταραντούλας και αναπαράγουμε χορευτικά μοτίβα.

http://www.youtube.com/watch?v=CM-B_KL3PFI&feature=related

πηγή www.encardia.gr

10. Υλικά

Για το συγκεκριμένο σενάριο χρειαζόμαστε:

o Τρία laptops με σύνδεση στο διαδίκτυο. o Προβολέας συνδεδεμένος με το ένα laptopo Λογισμικά: κειμενογράφος (Word) , λογισμικό παρουσιάσεων (Power Point),

Λογισμικό εννοιολογικής χαρτογράφησης (kidspiration), λογισμικό hot potatoes.o Δραστηριότητα αντιστοίχισης στο hot potatoeso Διάφορα υλικά για δημιουργία(διάφορα είδη χαρτιών, κόλλες, πούλιες, χάντρες,

κορδέλες)

11. Βιβλιογραφία Δαφέρμου,Κουλούρη,Μπασαγιάννη(2006) Οδηγός Νηπιαγωγού– εκπαιδευτικοί σχεδιασμοί ΟΕΔΒΜατσαγγούρας Η. (2002), Ομαδοσυνεργατική Διδασκαλία και Μάθηση, Αθήνα:Μ. ΓρηγόρηςΡάπτης Α. και Ράπτη Α. (2007), Μάθηση και διδασκαλία στην εποχή της πληροφορίας, Αθήνα

Χρυσαφίδης Κώστας(2002) Βιωματική-επικοινωνιακή διδασκαλία. Gutenburg