ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ

Επαναληπτικό Αρχαίων Γrsquo

Επιmicroέλεια σηmicroειώσεων Λαγουδάκη Άννα Φιλόλογος

1

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΑΡΧΑΙΩΝ ΘΚ Γrsquo ΛΥΚΕΙΟΥ Επιmicroέλεια Λαγουδάκη Άννα

Η ΑΠΟΔΟΣΗ ΤΩΝ ΕΓΚΛΙΣΕΩΝ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΣΤΗ ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ

Το ρήmicroα παρουσιάζεται microε διάφορους ρηmicroατικούς τύπους τους χρόνους που φανερώνουν - πρώτα τη χρονική βαθmicroίδα (παρελθόν παρόν microέλλον) κατα την οποία συmicroβαίνει κάτι - κι ύστερα τον τρόπο (διάρκεια σύπτυξη τετελεσmicroένο γεγονός) κατά τον οποίο φανερώνεται αυτό που σηmicroαίνει το ρήmicroα Οι ρηmicroατικοί αυτοί τύποι που φανερώνουν και την εσωτερική διάθεση του λέγοντος είναι οι εγκλίσεις Οι εγκλίσεις έχουν διαφορετική σηmicroασία και microετάφραση ΕΓΚΛΙΣΕΙΣ ΑΡΧΑΙΑ ΝΕΑ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ 1 Οριστική

Τη συναντώ σε κύριες ή δευτερεύουσες προτάσεις κρίσεως

Βρίσκεται σε κάθε χρόνο

Οἱ Θηβαῖοι πέmicroπουσι ἂνδρας εἰς Ἀθήνας

Οι Θηβαίοι στέλνουν άνδρες στην Αθήνα

Αποδίδεται το ίδιο

2 Δυνητική οριστική ἂν + οριστική Τη συναντώ σε κύριες ή δευτερεύουσες προτάσεις

κρίσεως Βρίσκεται microόνο σε παρατατικό αόριστο ή

υπερσυντέλικο Δηλώνει το δυνατό στο παρελθόν

Ὃmicroοιοι τοῖς τυφλοῖς ἂν ἦmicroεν

Θα είmicroαστε όmicroοιοι microε τους τυφλούς

Θα + παρατατικός

3 Ευχετική οριστική (εἲθε εἰ γάρ) + οριστική Τη συναντώ microόνο σε κύριες προτάσεις επιθυmicroίας Βρίσκεται microόνο σε παρατατικό ή αόριστο Δηλώνει ανεκπλήρωτη ευχή

Εἲθε ἠδύνασο δρᾶν Εἲθε σοι τότε

Μακάρι να microπορούσες να το κάνεις Ας ήmicroουν τότε microαζί

Μακάρι να + οριστική παρατατικού ή αορίστου ή υπερσυντέλικος Ας= αʹ ενικό και αʹ



2

συνεγενόmicroην ὃτε δεινότατος ἦσθα

σου όταν ήσουν πολύ ισχυρός

πληθυντικό προσωπο

4 Υποτακτική Τη συναντώ σε κύριες ή δευτερεύουσες προτάσεις

επιθυmicroίας Διακρίνεται σε προτρεπτική αποτρεπτική-

απαγορευτική και απορηmicroατική α Η προτρεπτική υποτακτική βρίσκεται στο αʹ (πληθυντικό συνήθως) πρόσωπο και αναπληρώνει το αντίστοιχο πρόσωπο της προστακτικής Συχνά συνοδεύεται από τα microόρια ἂγε ἲθι φέρε ἒα δεῦρο δεῦτε β Η αποτρεπτική υποτακτική βρίσκεται στο βʹ ή γʹ πρόσωπο αορίστου και συγγενεύει microε την αντίστοιχη προστακτική γ Η απορηmicroατική υποτακτική βρίσκεται συνήθως στο αʹ πρόσωπο και σπάνια στο γʹ πρόσωπο σε ερωτηmicroατικές microόνο προτάσεις κύριες ή πλάγιες και φανερώνει την απορία του υποκειmicroένου για το τι πρέπει να κάνει δ Η βουλητική υποτακτική βρίσκεται σε δευτερεύουσες προτάσεις και εκφράζει επιθυmicroία ή προσδοκία

Ἲθι ἲωmicroεν Μή ἂλλως πράξῃς Τι φῶmicroεν πρός ταῦτα Ἡρακλῆς ἠπόρει ποτέραν τῶν ὁδῶν τράπηται Κατέκαυσα τά πλοῖα ἳνα microή διαβῇ

Εmicroπρός ας πάmicroε Να microην ενεργήσεις διαφορετικά Τι να πούmicroε γιʹ αυτά Ο Ηρακλής απορούσε ποια απο τις δυο οδούς να ακολουθήσει Έκαψα τα πλοία για να microην περάσει

Ας + αʹ πρόσωπο να + βʹγʹ πρόσωπο να + αʹγʹ πρόσωπο αποδίδεται το ίδιο

5 Ευκτική Τη συναντώ σε κύριες ή δευτερεύουσες προτάσεις



3

κρίσης ή επιθυmicroίας Διακρίνεται σε ευχετική ευκτική του πλαγίου

λόγου δυνητική ευκτική και επαναληπτική α Η ευχετική ευκτική ( εἲθε εἰ γάρ οὓτως) + ευκτική δεν είναι εύχρηστη στον εξαρτηmicroένο λόγο παρά microόνο σε αναφορικές προσδιοριστικές προτάσεις επιθυmicroίας Φανερώνει microια ευχή που microπορεί να πραγmicroατοποιηθεί στο παρόν ή στο microέλλον β Η δυνητική ευκτική ἂν + ευκτική κάθε χρόνου εκτός από microέλλοντα συναντάται και στον εξαρτηmicroένο και στον ανεξάρτητο λόγο Φανερώνει το δυνατό στο παρόν και στο microέλλον γ Η ευκτική του πλαγίου λόγου ευκτική κάθε χρόνου (είναι η microόνη ευκτική σε microέλλοντα) συναντάται στον εξαρτηmicroένο λόγο και σε προτάσεις κρίσης και σε προτάσεις επιθυmicroίας Χρησιmicroοποιείται κανονικά microετά πό ρηmicroατικό τύπο παρελθονιτκού χρόνου και εκφράζει κατι υποκειmicroενικό και αβέβαιο δ Η επαναληπτική ευκτική σε αόριστο συνήθως συναντάται στον εξαρτηmicroένο λόγο σε υποθετικές

Εἲθε γένοιο ἀγαθός Ἐάν ἀποψηφίσησθε τοῦ νόmicroου ὃ microή ποιήσαιτε οἱ χρηστοί ἀδικήσονται Εἲποι τις ἂν Ἠρώτα τίς ὁ θόρυβος εἲη Οἱ Λακεδαιmicroόνιοι

Μακάρι να γίνεις αγαθός Εάν απορρίψετε το νόmicroο πράγmicroα το οποίο microακάρι να microην κάνετε οι ηθικοί θα αδικηθούν Μπορείmicroπορούσε να πει κανείς Θα έλεγε κανείς Ρωτούσε ποιος ήταν ο θόρυβος Οι Λακεδαιmicroόνιοι

Μακάρι να + υποτακτική Μπορώmicroπορούσα να Είναι δυνατό να Θα + παρατατικός Με οριστική Η ευκτ ενστ = microε ορ ενσπρτ Η ευκ microελ= microε ορ microελ Η ευκ αορ= microε ορ αορ Η ευκ πρκ= microε ορ πρκυπρ Με παρατατικό



4

αναφορικές-υποθετικές και χρονικές-υποθετικές προτάσεις και φανερώνει την αόριστη επανάληψη στο παρελθόν

πάντας διέφθειρον ὃσους λάβοιεν

σκότωναν όλους όσους τυχόν έπιαναν

6 Προστακτική Τη συναντώ σε κύριες προτάσεις επιθυmicroίας

Σπάνια συναντάται στον εξαρτηmicroένο λόγο σε αναφορικές προσδιοριστικές προτάσεις επιθυmicroίας Τότε ισοδυναmicroεί microε δεῖ +απφ

Ταῦτα microή ἐρώτα Ἂξιον πιστεῦσαι τῷ χρόνῳ ὃν ὑmicroεῖς σαφέστατον ἒλεγχον τοῦ ἀληθοῦς νοmicroίσατε

Αυτά να microην τα ρωτάς Αξίζει να πιστέψετε το χρόνο τον οποίο εσείς πρέπει να θεωρήσετε ακριβέστατο έλεγχο της αλήθειας

Σε κύρια πρόταση βʹ πρ= να + υποτ γʹ πρ= ας + υποτ Σε δευτ πρόταση πρέπει να

Η ΑΠΟΔΟΣΗ ΤΟΥ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟΥ

1 Μετάφραση Μεταφράζεται στην ονοmicroαστική σε κάθε περίπτωση 2 Πτώση του υποκειmicroένου α Στα προσωπικά ρήmicroατα σε ονοmicroαστική πάντα Το υποκ συmicroφωνεί microε το ρήmicroα σε πρόσωπο και αριθmicroό

Ὁ Κῦρος ἐθαύmicroαζε Οἱ Ἓλληνες ἐνίκησαν

β Σε ονοmicroαστική στο απαρέmicroφατο όταν έχουmicroε ταυτοπροσωπία

Λέγω εἶναι σοφός= Λέω ότι είmicroαι σοφός

γ Σε αιτιατική στο απαρέmicroφατο όταν έχουmicroε ετεροπροσωπία

Ηὒχοντο εὐτυχῆσαι Κῦρον= Εύχονταν να ευτυχήσει ο Κύρος

δ Σε όλες τις πτώσεις στις microετοχές Ὀταν το υπκ της microτχ έχει και άλλο συντακτικό ρόλο ονοmicroάζεται συνηmicromicroένη διαφορετικά είναι απόλυτη Η απόλυτη microτχ των προσωπικών ρηmicroάτων βρίσκεται σε πτώση

Θεοῦ θέλοντος εὐτυχοίης ἂν= Αν ο θεός θέλει θα ευτυχήσεις



5

γενική ενώ των απροσώπων ρηmicroάτων σε αιτιατική ε Με τις προθέσεις εἰς πρός περί ἀmicroφί ὑπέρ κατά + αιτιατική όταν πρόκειται να δηλωθεί το περίπου

Ἀπέθανον περί τούς τετρακοσίους= πέθαναν περίπου τετρακόσιοι

3 Μερικές ιδιαίτερες περιπτώσεις Αττική σύνταξη το υποκείmicroενο είναι στο πληθυντικό αριθmicroό και σε γένος ουδέτερο ενώ το ρήmicroα βρίσκεται σε ενικό αριθmicroό

Ταῦτα οὓτως ἒχει= αυτά έτσι έχουν

Σχήmicroα κατά το νοούmicroενο ή κατά σύνεση το υποκείmicroενο βρίσκεται σε ενικό αριθmicroό και είναι περιληπτικό ουσιαστικό (πχ πλῆθος) ενώ το ρήmicroα βρίσκεται σε πληθυντικό αριθmicroό

Τό στρατόπεδον ἐν αἰτίᾳ ἒχοντες τόν Ἆγιν ἀνεχώρουν= Οι στρατιώτες κατηγορώντας τον Άγι αναχωρησαν

Πρόληψη του υποκειmicroένου το υποκείmicroενο της εξαρτηmicroένης πρότασης προλαmicroβάνεται δηλαδή λαmicroβάνεται πιο πριν στη φράση και microπαίνει ως αντικείmicroενο στην κύρια πρόταση

Δηmicroοκρατίαν γε οἶσθα τί ἐστί ΑΝΤΙ Οἶσθα γε τί έστί δηmicroοκρατία= ξέρεις βέβαια τι είναι δηmicroοκρατία

Η ΑΠΟΔΟΣΗ ΤΟΥ ΚΑΤΗΓΟΡΟΥΜΕΝΟΥ

α Μετάφραση 1 Στην ονοmicroαστική σαν κατηγορούmicroενο του υποκειmicroένου 2 Στην αιτιατιατική σαν κατηγορούmicroενο του αντικειmicroένου ή συνήθως microε την προσθήκη του ʺσανʺ 3 Με επιρρηmicroατικό προσδιορισmicroό ανάλογα microε τη σχέση που εκφράζει όταν είναι επιρρηmicroατικό κατηγορούmicroενο 4 Με συmicroπερασmicroατική πρόταση το προληπτικό κατηγορούmicroενο

Ὁ Σωκράτης ἐστί σοφός= ο Σωκράτης είναι σοφός Χρῶmicroαι ἳππῳ ἀλλοτρίῳ= χρησιmicroοποιώ ίππο ξένο Χρῶmicroαι αὐτοῖς συmicroβούλοις = έχω αυτούς ώςσαν συmicroβούλους Ἑκόντες ἐπολέmicroουν= microε τη θέληση τους πολεmicroούσανε ᾛρετο δέ τό ὓψος τοῦ τείχους microέγα = χτιζόταν το τείχος ώστε να γίνει microεγάλο



6

β Πτώση κατηγορουmicroένου 1 Στην πτώση του υποκειmicroένου 2 Στην πτώση του αντικειmicroένου 3 Με τις προθέσεις εἰς ἀmicroφί περί κατά ὑπέρ + αιτιατική όταν πρόκειται να δηλωθεί το περίπου 4 Κάθε εmicroπρόθετος προσδιορισmicroός microπορεί να είναι κατηγορούmicroενο 5 Σε γενική όταν έχω γενική κατηγορηmicroατική

Ὁ Σωκράτης ἐστί σοφός Χειροτονοῦσι σε στρατηγόν = σε εκλέγουν στρατηγό Οὗτοι ἦσαν περί τούς ἐκατόν= αυτοί ήταν περίπου εκατό Ἐκεῖνος γε ἀεί microέν ἦν ἐν τῷ φανερῷ= εκείνος πάντα γινόταν φανερός Το πεδίον ἐστί τοῦ πατρός= Η πεδιάδα είναι κτήmicroα του πατέρα

γ Το κατηγορούmicroενο συναντάται microε συγκεκριmicroένα ρήmicroατα 1 Κατηγορούmicroενο στο υπκ συντάσσεται microε τα εξής συνδετικά ρήmicroατα - εἰmicroί γίγνοmicroαι τυγχάνω διατελῶ microένω ἒφυν πέφυκα φαίνοmicroαι - εκλογής παθητικά αἱροῦmicroαι (=εκλέγοmicroαι) χειροτονοῦmicroαι - δοξαστικά παθητικά νοmicroίζοmicroαι δοκῶ φαίνοmicroαι ὑπολαmicroβάνοmicroαι - κλητικά παθητικά καλοῦmicroαι ὀνοmicroάζοmicroαι ἀκούω

Κούναξα ὠνόmicroάζετο τό χωρίον Οὗτοι κόλακες καί θεοῖς ἐχθροί ἀκούουσι= αυτοί ονοmicroάζονται κόλακες και εχθροί των θεών Ἒφυmicroεν γυναῖκες Ἐπιστήmicroων τούτων τυγχάνεις= τυχαίνει να γνωρίζεις αυτά πολύ καλά

2Κατηγορούmicroενο στο αντικείmicroενο συντάσσεται microε τα εξής συνδετικά ρήmicroατα εκλογής ενεργητικά αἱροῦmicroαι ἐκλέγω τίθηmicroι διορίζω - δοξαστικά ενεργητικά νοmicroίζω ἡγοῦmicroαι κρίνω ὑπολαmicroβάνω - κλητικά ενεργητικά καλῶ ὀνοmicroάζω

Πλάτων τήν φιλοσοφίαν microελέτην τοῦ θανάτου καλεῖ =ο Πλάτωνας ονοmicroάζει τη φιλοσοφία microελέτη του θανάτου Εἳλεσθε ἐκεῖνον πρεσβευτήν= Εκλεξατε εκείνον πρεσβευτή



7

- χρήοmicroαι-ῶmicroαι (=χρησιmicroοποιώ) παίρνει αντικ σε δοτική και κατηγούmicroενο στο αντικ

3 Επιρρηmicroατικό κατηγορούmicroενο συντάσσεται κυρίως microε ρήmicroατα που δείχνουν κίνηση δράση ή σκόπιmicroη ενέργεια τα είδη του επιρ κατηγορουmicroένου - τόπου -τρόπου - χρόνου - σειράς - σκοπού microεταφράζεται το κατηγ σαν επίρρηmicroα ή προσδιορισmicroός

Ἀνηγοντο καί οἱ Ἀθηναῖοι ἐκ τῆς Χίου πελάγιοι (επιρ του τόπου) = ανοίγονταν και οι Αθηναίοι απʹ τη Χίο στο πέλαγος Οὗτος ἐτιmicroᾶτο δεύτερος microετά τον Πελοπίδαν (επρ κατηγ της σειράς) Αἱ νῆες ἒπλεον βοηθοί (επιρ κατηγ του σκοπού) = έπλεαν και τα πλοία για να βοηθήσουν

4 Προληπτικό κατηγορούmicroενο συντάσσεται κυρίως microε ρήmicroατα που δείχνουν εξέλιξη αἲροmicroαι (=σηκώνοmicroαι) αὐξάνοmicroαι τρέφοmicroαι ῥέω πνέω microεταφράζεται το κατηγ microε το ʺώστεʺ

Ὁ ἂνεmicroος ἐκπνεῖ microέγας= ο άνεmicroος πνέει σφοδρός ώστε να είναι δυνατός Χρή τούς παῖδας έκδιδάσκεσθαι σοφούς= πρέπει τα παιδιά να διδάσκονται ώστε να γίνονται σοφά

5 Γενική κατηγορηmicroατική είναι ένα κατηγορούmicroενο σε γενική συντάσσεται microε τα συνδετικά ρήmicroατα τα είδη της γενικής κατηγορηmicroατικής - κτητική - διαιρετική -της ύλης - της ιδιότητας

Ταῦτα τἀγαθά τῶν κρατούντων ἐστί= αυτά τα αγαθά ανήκουν σε αυτούς που κυβερνούν (γεν κατηγ κτητική) Τί microέ κωλύει κληροῦσθαι τῶν ἐννέα ἀρχόντων= τι microε εmicroποδίζει να κληρωθώ ένας από τους εννέα άρχοντες (γεν κατηγ διαιρετική)



8

- της αξίας - της καταγωγής

ΑΠΟΔΟΣΗ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ α Μετάφραση microεταφράζεται σχεδόν πάντα στην αιτιατική εκτός από ορισmicroένες περιπτώσεις που αποδίδεται microε πρόθεση + αιτιατική Κατηγορῶ τοῦ πολέmicroου= κατηγορώ τον πόλεmicroο Συmicroβουλέυω τῷ microαθητῇ= συmicroβουλέυω τον microαθητή Οὐκ ἀντιποιούmicroεθα βασιλεῖ τῆς ἀρχῆς= δεν διεκδικούmicroε την αρχήτην εξουσία από το βασιλιά β Η πτώση του αντικειmicroένου Βρίσκεται σε γενική δοτική και αιτιατική

σε γενική+ ρήmicroατα σε δοτική + ρήmicroατα σε αιτιατική

microνήmicroης λήθης φροντίδας επιmicroέλειας φειδούς και τα αντίθετα τους απόλαυσης επιθυmicroίας συmicromicroετοχής πλησmicroονής στέρησης απαλλαγής αποmicroάκρυνσης απόπειρας αποτυχίας επιτυχίας εξουσίας διαφοράς αίσθησης έναρξης λήξης σύνθετα microε τις προθέσεις ἀπό ἐκ κατά προ ὑπέρ

φιλίας έχθρας ευπείθειας υποταγής ακολουθίας διαδοχής προσέγγισης επικοινωνίας microείξης πρέπει ταιριάζει οmicroοιότητα ισότητα συmicroφωνία σύνθετα microε τις προθέσεις ἐν σύν ὑπό ἐπί παρά περί πρός ὀmicroοῦ

ενέργεια που microεταβαίνει σε κάτι που υπήρχε πριν το ρήmicroα (εξωτερικό αντικείmicroενο) δηmicroιουργία κάποιου πράγmicroατος που δεν υπήρχε πριν (εσωτερικό αντικείmicroενο) σύστοιχο αντικείmicroενο



9

ΑΠΟΔΟΣΗ ΜΕΤΟΧΗΣ

1 ΕπιθετικήΑναφορική ο οποίος που Συνοδεύεται συνήθως από άρθρο είναι πάντα συνηmicromicroένη και έχει όλους τους συντακτικούς ρόλους (υπκ αντικ προδιορισmicroός)

Το έναρθρο ουδέτερο της επιθ microτχ έχει συχνά σηmicroασία αφηρηmicroένου ουσιαστικού

Ἒστι δίκης ὀφθαλmicroός ὁ τά πάνθʹ ὁρᾷ= Υπάρχει οφθαλmicroός της δικαιοσύνης ο οποίος βλέπει τα πάντα τό θαρσοῦν= το θάρρος τό δεδιός = ο φόβος τό ἀνειmicroένον= η άνεση η χαλαρότητατο λυσιτελοῦν= η ωφέλεια

2 Κατηγορηmicroατική να + υποτακτική ότιπωςπου + οριστική Είναι πάντα συνηmicromicroένη και έχει θέση κατηγορουmicroένου ή κατηγ προσδιορισmicroού

Η microτχ που εξαρτάται από τα ρήmicroατα τυγχάνω (=τυχαία) λανθάνω (=κρυφά) οἲχοmicroαι (γρήγορα) φθάνω (=πρωτύτερα) διαγίγνοmicroαι διαλείπωδιατελώ (=συνεχώς) microεταφράζεται σαν ρήmicroα και το ρήmicroα ως επίρρηmicroα Εξαρτάται από ρήmicroατα συνδετικά αίσθησης γνώσης microάθησης και microνήmicroης ψυχικού πάθους έναρξης- λήξηςκαρτερίας-κόπου αγγελίας ελέγχου δείξης

Οἶδα ἐξαπατώmicroενος= γνωρίζω ότι εξαπατώmicroαι Ἒλαθεν ἀπιών= αναχώρησε κρυφά Ἐτύγχανε καθηmicroένη= συνεδρίαζε τυχαία Ὢχετο ἀπιών= έφυγε γρήγορα Διετέλεσαν microαχόmicroενοι = πολεmicroούσαν συνεχώς

3 Χρονική ενώ αφού πριν Εκφράζει το σύγχρονο προτερόχρονο υστερόχρονο αν εξετάσουmicroε το νόηmicroα της σε σχέση microε το ρήmicroα της πρότασης

Ὑποφαίνοντος τοῦ ἦρος Ἀγησίλαος κλινοπετής ἦν= Ενώ άρχιζε να φαίνεται η άνοιξη ο Αγησίλαος ήταν κατάκοιτος



10

Λειτουργεί ως επιρρηmicroατικός προσδιορισmicroός του χρόνου

Οι microτχ ἀρχόmicroενος= αρχικά τελευτῶν= στο τέλος διαλιπών χρόνον= microετά ορισmicroένο χρόνο ισοδυναmicroούν microε επιρρήmicroατα Συχνά συνοδεύεται από χρονικούς προσδ ἃmicroα εὐθύς αὐτίκα ἒτι microεταξύ 4 Αιτολογική επειδή γιατί κατά τη γνώmicroη τους γιατί τάχαδήθεν Λειτουργεί ως επιρρηmicroατικός προσδιορισmicroός της αιτίας

Συνοδεύεται συχνά από τα ὡς (εκφράζει τότε υποκειmicroενική αιτιολογία) ἃτε οἷα οἷον (αντικειmicroενική αιτιολογία) Εξαρτάται συχνά από ρήmicroατα ψυχικού πάθους

Τρόπαιον ἒστησαν οἰ Κερκυραίοι ὡς νενικηκότες= Τρόπαιο έστησαν οι Κερκυραίοι επειδή κατά τη γνώmicroη τους είχαν νικήσει

5 Τροπική -όνταςώντας Οι microτχ ἀνύσας= γρήγορα χαίρων=

ατιmicroωρητί λαθών= κρυφά φέρων = ραγδαία ἒχων= συνεχώς microεταφράζονται σαν επιρρήmicroατα Λειτουργεί ως επιρρηmicroατικός προσδιορισmicroός του τρόπου

Οὐ ποιήσεις ταῦτα χαίρων= Δεν θα κάνεις αυτά ατιmicroωρητί

6 Τελική για να microε σκοπό να Βρίσκεται σχεδόν πάντα σε microέλλοντα και συνήθως είναι συνηmicromicroένη Λειτουργεί ως επῖρρηmicroατικός προσδιορισmicroός του σκοπού

Ὁ δέ Ἀρταξέρξης συλλαmicroβάνει Κῦρον ὡς ἀποκτενῶν= ο Αρταξέρξης συλλαmicroβάνει τον Κύρο για να τον σκοτώσει



11

Εξαρτάται από ρήmicroατα κίνησης 7 Εναντιωmicroατική αν και και αν Συχνά συνοδεύεται από τα και καίπερ Συνήθως είναι σε ενεστώτα Λειτουργεί ως επῖρρηmicroατικός προσδιορισmicroός της εναντιώσης

Ὀλίγοι ὂντες ἐνίκησαν= αν και ήταν λίγοι νίκησαν

8 Υποθετική αν Λειτουργεί ως επῖρρηmicroατικός προσδιορισmicroός της υπόθεσης προϋπόθεσης Εξαρτάται συνήθως από δυνητικούς τύπους

Ἂνδρες ἀγαθοί ὂντες ὡς φῃς σύ οὐκ ἂν ποτε ταῦτα ἒπασχον= Αν ήταν άνδρες αγαθοί όπως εσύ ισχυρίζεσαι ποτε δεν θα πάθαιναν αυτά

ΑΠΟΔΟΣΗ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟΥ

1 Έναρθρο απαρέmicroφατο microε το να σαν ουσιαστικό

Τό σιγᾶν κρεῖττον ἐστί τοῦ λαλεῖν= Η σιωπή είναι προτιmicroότερη από την οmicroιλία Τό φυλάξαι τʹ ἀγαθά χαλεπώτερον τοῦ κτήσασθαι= Το να φυλάξει κανείς τʹ αγαθά είναι πιο δύσκολο από το να αποκτήσει

2 Άναρθρο τελικό απαρέmicroφατο να Βασιλεύς ἀξιοῖ σέ microέν ἀποπλεῖν= Ο βασιλιάς αξιώνει από εσένα (σε διατάζει) να αποπλεύσεις

3 Άναρθρο ειδικό απαρέmicroφατο ότι Νοmicroίζω ὑmicroᾶς εἶναι συmicromicroάχους= Νοmicroίζω ότι εσείς είσετ σύmicromicroαχοι 4 Απαρέmicroφατο του σκοπού για να Μανθάνειν γάρ ἣκοmicroεν= Έχουmicroε έρθει για να microάθουmicroε 5 Απαρέmicroφατο της αναφοράς ως προς το ναστο να

Αυτό το απφ δεν εξαρτάται από ρήmicroα αλλά από επίθετα microε τη σηmicroασία του ἂξιοςἀνάξιος

Κῦρος ἀνήρ ἂρχειν ἀξιώτατος= Ο Κύρος ήταν πάρα πολύ άξιος στο να εξουσιάζει ως προς το να εξουσιάζει



12

ΑΠΟΔΟΣΗ ΣΥΝΔΕΣΜΩΝ

1 Μέν-δέ microέν microέν ἂρα microέν οὖν microέν γε microέν δή δέ

αφενός αφέτέρου απʹτο ένα microέροςαπʹτο άλλο από τη microια microεριάαπʹ την άλλη βεβαίως τουλάχιστον εποmicroένως και έτσι βεβαιότατα αλήθεια τουλάχιστον πάντως οπωσδήποτε όmicroως αλλάκαι

2 Μέντοι όmicroως βεβαίως λοιπόν τώρα λοιπόν 3 Καίτοι και όmicroως και βεβαίως και πράγmicroατι 4 Ἀλλʹ ἢ ἀλλά microήν καί microήν ού microήν ἀλλά ἀλλά γάρ

παρά microόνο αλλά όmicroως αλλά πράγmicroατι και όmicroως αλλά όmicroως αλλά βεβαίως αλλά πράγmicroατι

5 Γάρ καί γάρ γάρ που

διότι δηλαδή βεβαίς λοιπόν αλήθεια διότι και microάλιστα διότι αν δεν απατώmicroαι

6 Ἐπεί διότι microολονότι 7Ἂρα (δή) οὖν Ἆρα

λοιπόν εποmicroένως άραγε

8 Τοίνυν λοιπόν και 9 Οὐκοῦν οὒκουν

λοιπόν λοιπόν δεν

10 Δή λοιπόν πια βέβαια microάλιστα 11 Ὡς ότι τάχα (+ οριστική ή ευκτική πλαγίου λόγου) Τότε είναι ειδικός σύνδεσmicroος και εκφράζει την υποκειmicroενική



13

(όταν είναι σύνδεσmicroος)

Ὡς (όταν είναι επίρρηmicroα πρόθεση)

γνώmicroη ή τον ισχυρισmicroό του λέγοντος Τισσαφέρνης διαβάλλει τόν Κύρον πρός τόν άδελφόν ὡς ἐπιβουλεύοι αὐτῷ= Ο Τισσαφέρνης διαβάλλει

τον Κύρο στον αδερφό του ότι τάχα θέλει να τον βλάψει ώστε (+οριστική ή απαρέmicroφατο) Τότε είναι συmicroπερασmicroατικός Συνήθως προηγείται το οὓτω Οὓτως τάς ἀληθείας τῶν πραγmicroάτων φεύγουσι ὣστε οὐδέ τά σφέτερα αὐτῶν ἲσασι= τόσο αποφεύγουν

την πραγmicroατικότητα ώστε δεν γνωρίζουν ούτε τις δικές τους υποθέσεις microόλις ευθύς όταν (+ οριστική) Τότε είναι χρονικός σύνδεσmicroος

Ὡς ᾒσθοντο τούς τε Θηβαίους ὂντας ἒνδον ἐχώρησαν πρός ξύmicroβασιν= Μόλις τους Θηβαίους να βρίσκονται microέσα προχώρησαν σε συνθηκολόγηση για να (+ υποτακτική ή ευκτική του πλαγίου λόγου) Τότε είνια τελικός σύνδεσmicroος

Ὡς δέ ἒτι microᾶλλον θαρρῇς καί τόδε κατανόησον= Για να αναθαρρήσεις ακόmicroη περισσότερο κατάλαβε και το εξής διότι γιατί (+ οριστική ή ευκτική) Τότε είναι αιτιολογικός και εκφράζει υποκειmicroενική αιτιολογία

Δέοmicroαι σου παραmicroεῖναι ἡmicroῖν ὡς ἐγώ οὐδʹ ἂν ἑνός ἣδιον ἀκούσαιmicroι ἢ σοῦ= Σε παρακαλώ να microείνεις κοντά microας γιατί εγώ κανέναν άλλον δεν θα microπορούσα να ακούσω πιο ευχάριστα περισσότερο από εσένα καθώς όπως (+ οριστική) Τότε είναι αναφορικό επίρρηmicroα

Και microεταπέmicroπεται πολλήν δύναmicroιν ὣς φασίν οἱ παρόντες ἐκ Μακεδονίας καί Θετταλίας= Και στέλνεται πολλή δύναmicroη όπως λένε οι παρόντες από τη microακεδονία και τη Θεσσαλία πώς microε ποιο τρόπο (+οριστική) Τότε είναι ερωτηmicroατικό επίρρηmicroα και εισάγει πλάγια ερώτηση

Ὡς microέν οὖν Κῦρος στράτευmicroά τε συνέλεξε καί ὡς ἡ microάχη ἐγένετο Θεmicroιστογένει γέγραπται= Πώς ο Κύρος συγκέντρωσε στράτευmicroα και πώς έγινε η microάχη έχει καταγραφεί από τον Θεmicroιστογένη microε σκοπό να για να (ὡς + εἰς πρός ἐπί)

Παρεσκευάζοντο ὡς εἰς πόλεmicroον= προετοιmicroάζονταν για να πολεmicroήσουν σε προς (τότε λειτουργεί σαν πρόθεση)

Ἦλθον εἰς τόν βασιλέα= Ήρθαν στον βασιλιά περίπου σχεδόν (+αριθmicroητικό)

Ἒφθααν ὡς τριακοσίους =έφτασαν περίπου τριακόσιοι όσο το δυνατό όσο γίνεται (+επιρρήmicroα ή επίθετο υπερθετικού βαθmicroού)



14

ὡς ῥαστα= όσο το δυνατόν ευκολότερα ὡς microέγιστος= όσο το δυνατό πιο microεγάλος σαν καθώς (+κατηγορούmicroενο)

Ἐχρῆτο αὐτῶ ὡς ἐχθρῷ= τον microεταχειριζόταν σαν εχθρό πόσο

Ὡς εὐήθης εἶ= πόσο ανόητος είσαι 12 Ὃτι ότι πως (ειδικός σύνδεσmicroος microετά από ρήmicroατα λεκτικά γνωστικά αισθητικά δοξαστικά)

Ἒλεγον ὃτι Κῦρος τέθνηκε= έλεγε ότι ο Κύρος είχε πεθάνει διότι επειδή γιατί (αιτιολογικός σύνδεσmicroος microετά από ρήmicroατα ψυχικού πάθους) Χαίρω ὃτι εὐδοκιmicroεῖς= χαίροmicroαι επειδή είσαι ευτυχισmicroἐνος

όσο το δυνατό (+υπερθετικό βαθmicroό) 13 ὃτι οποιοδήποτε (τότε εισάγει αναφορική πρόταση)

Εἶ ὃτι φῃς= Είσαι ό τι ισχυρίζεσαι τι ποιον για ποιο λόγο (τότε εισάγει πλάγια ερώτηση)

Ἠπόρει ὃτι χρήσαιτο= Δεν ήξερε τι να κάνει 14 ὃπως για να microε σκοπό να (+υποτακτική ή ευκτική πλαγίου λόγου) Τότε είναι τελικός σύνδεσmicroος

Ἐκάλεσε αὐτόν ὃπως ἲδοι τά ἱερά= Προσκάλεσε αυτόν για να δει τα ιερά καθώς όπως Τότε είναι αναφορικό επίρρηmicroα και εισάγει αναφορική πρόταση καθώς όπως Τότε λειτουργεί ως αναφορικό επίρρηmicroα

Ὃπως γιγνώσκετε οὓτω καί ποιεῖτε= όπως γνωρίζετε έτσι και ενεργείτε πώς microε ποιο τρόπο Τότε εισάγει πλάγιες ερωτήσεις (microετά από ρήmicroατα σκέψης φροντίδας αφήγησης προσοχής προπαρασκευής προφύλαξης πράξης ερώτησης γνώσης απορίας)

Ἒπρασσον ὃπως τις βοήθεια ἣξει όσο το δυνατό (+ υπερθετικό βαθmicroό) ὃπως βέλτιστα= όσο το δυνατόν καλύτερα

15 εἰ ἐάν (υποθετικός σύνδεσmicroος) Εί εἰσί βωmicroοί εἰσί καί θεοί

διότι που (αιτιολογικός σύνδεσmicroος) Οὐ θαυmicroαστόν εί microή τούτων ἐνεθυmicroήθησαν= δεν είναι αξιοθαύmicroαστο που δεν θυmicroήθηκαν αυτά



15

εάν (εισάγει πλάγιες ερωτήσεις) Έκ τούτων ἐρωτῶσινεἲ τις θέλοι συmicroπορεύεσθαι= Μεταπό αυτά ρωτούσαν αν κάποιος ήθελε να πορευθεί

microαζί τους 16 ἒστε microέχρι έως ότου 17 ἂχρι microέχρις ότου (χρονικός σύνδεσmicroος)

ἂχρι οὗ ὃδε ὁλόγος ἐγράφετοmicroέχρι αυτό το σηmicroείο έχει γραφεί ο λόγος microέχρι (πρόθεση +γενική)

ἂχρι τῆς τελευτῆς= microέχρι το τέλος ολοσχερώς (επίρρηmicroα)

18 ἡνίκα όταν κατά τόν χρόνο (+ οριστική) καθε φορά οποτεδήποτε (+ευκτική ή υποτακτική)

19 ὁπότε οπότε (+οριστική) Ὁπότε δʹ αὖ ἐδόκει αὐτῷ καιρός εἶναι παρήγγειλεν εἰς τέττταρας τόν λόχον κάθε φορά (+ευκτική) Κῦρος ἐθήρευεν ὁπότε βούλοιτο γυmicroνάσαι ἑαυτόν τε κεί τούς ἱἳππους επειδή (σπάνια) πότε (εισάγει πλάγια ερώτηση)

ΑΠΟΔΟΣΗ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΩΝ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΩΝ

Α ΕΚΦΟΡΑ 1 Με επιρρηmicroατα Λέγει καλῶς

2 Με πλαγιες πτώσεις Ἀλγώ τούς πόδας= πονώ στα πόδια

3 Με επιρρηmicroατική microετοχή ή πρόταση

4 Με απαρέmicroφταο σκοπού ή αναφοράς

5 Με εmicroπροθετο προσδιορισmicroό

Β Ο ΤΟΠΟΣ ΔΗΛΩΝΕΤΑΙ ΩΣ ΕΞΗΣ 1 Με λέξεις όπως ἀλλαχοῦ= σε άλλο τόπο

2 Με επιρρηmicroατα σε -ησι= φανερωνουν στάση σε τόπο

3 Με εmicroπρόθετους προσδιορισmicroούς πρό + γενική= microπροστά από



16

γίγνοmicroαι +τοπικοί προσδιορισmicroοί= φθάνω (ἐπεί έγίγνονοτο ἐγγύς= όταν έφθασαν κοντά) ἒνθα= εκεί προς τα εδώ όπου τότε ἐνθάδε= προς εδώ εκεί τώρα οἲκαδε= προς το σπίτι προς την πατρίδακύκλῳ=ολόγυρα οἲκοθεν= από το σππίτι από την πατρίδα οἲκοι= στο σπίτι στην πατρίδα τῇδε= προς τα εδώ

(Ἀθήνησι= στην Αθήνα) σε -δε -ζε= φανερώνουν κίνηση σε άλλο τόπο (Μεγάραδε= στα Μέγαρα Ἀθήναζε= στην Αθήνα) σε -θεν = φανερώνουν κίνηση από κάποιον τόπο (Άθήνηθεν= από την Αθήνα) σε -ῃ =φανερώνυον κίνηση δια microέσου τόπου (ταύτῃ= διαmicroέσου αυτού του τόπου)

ἐκ +γενική= από ἀνά + αιτιατική= επάνω από κατά +ατιατική= σε όλη την έκταση απέναντι διά + γενική=διά microέσου ὑπέρ +γενική= επάνω από πέρα από περί +αιτιατική= γύρω ἐπί +γενικήαιτιατικήδοτική= επάνω πρός +αιτιατική= προς ὑπό +γενική= από κάτω

Γ Ο ΧΡΟΝΟΣ ΔΗΛΩΝΕΤΑΙ ΩΣ ΕΞΗΣ 1 Με λέξεις όπως ἀεί= πάντα ἀεί+ σύναρθρη microτχ= κάθε φορά (ὁ ἀεί κρατῶν= αυτός που κάθε φορά εξουσιάζει) αὖθις + ενστή ιστορικό χρόνο= πάλι αὖθις + microέλλ= έπειτα πάλι (αὖθις ἦρετο = πάλι ρωτούσε αὖθις λέξω= έπειτα θα microιλήσω) αὐτίκα= ευθύς αmicroέσως λοιπόν π χ ἒτι= ακόmicroη επιπλέον ἢδη + ιστορικός χρόνος= έως τώρα ἢδη +ενστ ή πρκ= τώρα πια ἢδη +microελλ= αmicroέσως ευθύς ἣδη +προστακτική= έλα τώρα οὐκέτι-οὒπω= όχι πια όχι ακόmicroη πάλαι= προ πολλού προηγουmicroένως

2 Με εmicroπρόθετους προσδιορισmicroούς εἰς +ατιατική= microέχρι κατά πρό +γενική= πριν διά +γενική= καθʹ όλη τη διάρκεια περί +αιτιατική= περίπου ἐπί + γενική= κατά την εποχή παρά +γενική= κατα τη διάρκεια



17

παραχρήmicroα= αmicroέσως στη στιγmicroή ἐκ τοῦ παραχρῆmicroα= πρόχειρα πηνίκα=κατά ποια ώρα ὁπηνιίκα= όπΟια ώρα σʹ όποιον καιρό πότε= πότε σε ποιο χρόνο ποτέ= κάποτε microια φορά τάχα= γρήγορα ίσως τηνίκα= εκείνο τον καιρό τηνικαῦτα= ακριβώς τότε τηνικάδε= αυτή την ώρα τόσο νωρίς Δ Ο ΤΡΟΠΟΣ ΔΗΛΩΝΕΤΑΙ ΩΣ ΕΞΗΣ 1 Με λέξεις όπως ἂλλως= microε άλλο τρόπο διαφορετικά ἀmicroαχεί= χωρίς microάχη βάδην= microε τα πόδια πεζῃ δηmicroοσίᾳ= microε έξοδα του δηmicroοσίου δίκην τινος= microε τον τρόπο κάποιου (δίκην κυνός= microε τον τρόπο σκύλου σαν σκύλος) εἰκῇ = απερίσκεπτα εὖ = καλῶς ευτωχώς επιτυχώς νεωστί= προ ολίγου προσφτα οὓτω= έτσι οὓτω + επίθετα= τόσο σπουδῇ= ε βιασύνη microε ζήλο συλλήβδην= πειληπτικά microε συντοmicroία σύmicroπαν= γενικά σχολῇ= αργά καθόλου

2 Με εmicroπροθετους προσδιορισmicroούς ἐν + δοτική ἐκ + γενική σύν +δοτική κατά +αιτιατική διά +γενική microετά + γενική πρός +αιτιατική



18

Ε ΟΙ ΕΜΠΡΟΘΕΤΟΙ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΑΝΑΦΟΡΑΣ amp ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΟΥΜΕΣΟΥ 1 Της αναφοράς περί αmicroφί εἰς κατά + αιτιατική πρός κατά περί ὑπέρ + γενική

2 Του οργάνου και του microέσου κατά πρός + αιτιατκή ἐν σύν +δοτική ἐκ ἀπό microετα διά + γενική

ΣΤ ΟΙ ΕΜΠΡΟΘΕΤΟΙ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΑΙΤΙΟΥ 1 Το αναγκαστικό αίτιο (η αιτία προηγείται της πράξης) Μεταφράζω εξαιτίας από + αιτιατική διά κατά ἀπό + αιταιτική ἐκ ἀντί ὑπέρ ὑπό +γενική ἐπί + δοτική Οι εmicroπρόθετοι προσδιορισmicroοί διά + αιτιατική και ὑπό +

γενική στα microη παθητικά ρήmicroατα είναι σχεδόν πάντα του αναγκαστικού αιτίου Οὐκ ἠδύνατο καθεύδειν ὑπό λύπης= δεν microπορούσε να κοιmicroηθεί από τη λύπη του Ἀχιλλεύς διʹ ἀνδρείαν ἐθαυmicroάζετο

2 Το τελικό αίτιο (η αιτία ακολουθεί την πράξη) Μεταφράζω microε σκοπό για εἰς κατά ἐπί πρός ἀmicroφί +αιατιατική ὑπέρ περί ἐπί + γενική ἀmicroφί +δοτική



2

συνεγενόmicroην ὃτε δεινότατος ἦσθα

σου όταν ήσουν πολύ ισχυρός

πληθυντικό προσωπο

4 Υποτακτική Τη συναντώ σε κύριες ή δευτερεύουσες προτάσεις

επιθυmicroίας Διακρίνεται σε προτρεπτική αποτρεπτική-

απαγορευτική και απορηmicroατική α Η προτρεπτική υποτακτική βρίσκεται στο αʹ (πληθυντικό συνήθως) πρόσωπο και αναπληρώνει το αντίστοιχο πρόσωπο της προστακτικής Συχνά συνοδεύεται από τα microόρια ἂγε ἲθι φέρε ἒα δεῦρο δεῦτε β Η αποτρεπτική υποτακτική βρίσκεται στο βʹ ή γʹ πρόσωπο αορίστου και συγγενεύει microε την αντίστοιχη προστακτική γ Η απορηmicroατική υποτακτική βρίσκεται συνήθως στο αʹ πρόσωπο και σπάνια στο γʹ πρόσωπο σε ερωτηmicroατικές microόνο προτάσεις κύριες ή πλάγιες και φανερώνει την απορία του υποκειmicroένου για το τι πρέπει να κάνει δ Η βουλητική υποτακτική βρίσκεται σε δευτερεύουσες προτάσεις και εκφράζει επιθυmicroία ή προσδοκία

Ἲθι ἲωmicroεν Μή ἂλλως πράξῃς Τι φῶmicroεν πρός ταῦτα Ἡρακλῆς ἠπόρει ποτέραν τῶν ὁδῶν τράπηται Κατέκαυσα τά πλοῖα ἳνα microή διαβῇ

Εmicroπρός ας πάmicroε Να microην ενεργήσεις διαφορετικά Τι να πούmicroε γιʹ αυτά Ο Ηρακλής απορούσε ποια απο τις δυο οδούς να ακολουθήσει Έκαψα τα πλοία για να microην περάσει

Ας + αʹ πρόσωπο να + βʹγʹ πρόσωπο να + αʹγʹ πρόσωπο αποδίδεται το ίδιο

5 Ευκτική Τη συναντώ σε κύριες ή δευτερεύουσες προτάσεις



3








4




















5














6









7










8









9












10












11














12















13
















14















15


















16








17





18








3








4




















5














6









7










8









9












10












11














12















13
















14















15


















16








17





18








4




















5














6









7










8









9












10












11














12















13
















14















15


















16








17





18








5














6









7










8









9












10












11














12















13
















14















15


















16








17





18








6









7










8









9












10












11














12















13
















14















15


















16








17





18








7










8









9












10












11














12















13
















14















15


















16








17





18








8









9












10












11














12















13
















14















15


















16








17





18








9












10












11














12















13
















14















15


















16








17





18








10












11














12















13
















14















15


















16








17





18








11














12















13
















14















15


















16








17





18








12















13
















14















15


















16








17





18








13
















14















15


















16








17





18








14















15


















16








17





18








15


















16








17





18








16








17





18








17





18








18






ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ

Documents