Ελληνικές παροιμίες για τους μήνες

22

Click here to load reader

Upload: anthi-patsouri

Post on 04-Aug-2015

7.016 views

Category:

Documents


2 download

TRANSCRIPT

Page 1: Ελληνικές παροιμίες για τους μήνες

Ελληνικές παροιμίες για τους μήνες

Αναδημοσίευση από Βικιφθέγματα http://el.wikiquote.org/wiki/%CE%9A%CF%8D%CF%81%CE%B9%CE%B1_%CE%A3%CE%B5%CE%BB%CE%AF%CE%B4%CE%B1

Πίνακας περιεχομένων

1 Ιανουάριος 2 Φεβρουάριος

3 Μάρτιος

4 Απρίλιος

5 Μάιος

6 Ιούνιος

7 Ιούλιος

8 Αύγουστος

9 Σεπτέμβριος

10 Οκτώβριος

11 Νοέμβριος

12 Δεκέμβριος

Ιανουάριος

Αδελφέ Μιχάλη, τώρα τον Γενάρη, οι δύο ένας γίνονται και ο μοναχός κουβάρι.

Αρχιμηνιά, καλή χρονιά, με σύγκρυα και παγωνιά.

Άσπρος Γενάρης, νηστικός ο μεροκαματιάρης.

Βαρύ το καλοκαίρι βαρύς και ο Γεναροχειμώνας.

Βροχερός Γενάρης, Αύγουστος νοικοκύρης.

Γενάρη γέννα το παιδί, Φλεβάρη, φλέβισέ το.

Page 2: Ελληνικές παροιμίες για τους μήνες

Γενάρη διαβολόμηνα ποτέ σου μην ξανάρθεις.

Γενάρη και Φλεβάρη καταβολάδα και ξινάρι.

Γενάρη καλαντάρη τα κορίτσια σου που τα ‘χεις στα θολόστακτα κρυμμένα.

Γενάρη μήνα κλάδευε και λίσγο μη γυρεύεις.

Γενάρη μήνα κλάδευε και το φεγγάρι χέστο.

Γενάρη μήνα κλάδευε, φεγγάρι μην κοιτάζεις.

Γενάρη μήνα κλάδευε, φεγγάρι μην ξετάζει.

Γενάρη πίνουν το κρασί, το Θεριστή το ξύδι.

Γενάρη, μήνα του Χριστού κι αρχιμηνιά του κόσμου.

Γενάρης με τα κρούσταλα, Φλεβάρης με τα χιόνια.

Γενάρης μήνας του Χριστού κι αρχιμηνιά του κόσμου.

Γενάρης στεγνός κι ο κόπος σου διπλός.

Γενάρης στεγνός, νοικοκύρης πλούσιος.

Γενάρης χωρίς χιόνι, κακό μαντάτο.

Γεναριάτικο πουλί Αυγουστιάτικο αυγό.

Γεναριάτικο φεγγάρι με τ' Άη Γιαννιού τη χάρη.

Γεναριάτικο φεγγάρι, ήλιος ημέρας μοιάζει.

Δέκα μέρες του Γεναράκη, ίσον μικρό καλοκαιράκι.

Εγέλασεν ο Γενάρης.

Έκαμε κι ο Γενάρης ήλιο.

Κάλλιο να 'δω σκυλί λυσσασμένο παρά ζεστό ήλιο τον Γενάρη.

Κλάδεμα του Γενάρη κάθε μάτι και βλαστάρι.

Κότα πίτα το Γενάρη, κόκορα τον Αλωνάρη.

Κότα τον Γενάρη, κέφαλο τον Αλωνάρη.

Κότα, χήνα το Γενάρη και παπί τον Αλωνάρη.

Κόψε ξύλα τον Γενάρη μην κάψεις τα παλούκια.

Κόψε ξύλο τον Γενάρη και μην καρτερείς φεγγάρι.

Μα 'μουν γάτος τον Γενάρη κι ας μην είχα άλλη χάρη.

Μωρή πουτάνα αμυγδαλιά π' ανοίγεις τον Γενάρη δεν καρτερείς την Άνοιξη ν' ανοίξουμ' όλοι αντάμα.

Page 3: Ελληνικές παροιμίες για τους μήνες

Ο Γενάρης δε γεννά μήτε αβγά μήτε πουλιά, μόνο κρύο και νερά.

Ο Γενάρης κι αν γεννά, του Καλοκαιριού μηνά.

Ο Γενάρης κι αν γεννάται του καλοκαιριού θυμάται. (Αλκυονίδες ημέρες)

Ο λαγός και το περδίκι κι ο κακός ο νοικοκύρης το Γενάρη χαίρονται.

Οι γεναριότικες νύχτες, για να περάσουν θέλουν συντροφιά και κουβέντα.

Όποιος θε να βαμπακώσει, τον Γενάρη θε ν' οργώσει.

Όποιος θέλει να βαμβακώσει, τον Γενάρη ας οργώσει.

Όποιος σπέρνει το Γενάρη, παίρνει την ανεμοζάλη.

Όρνιθα το Γενάρη, κέφαλος τον Αλωνάρη.

Σ' όσους μήνες έχουν «ρο», μπάνιο με ζεστό νερό.

Τ' Αλωναριού τα μεσημέρια , και του Γεναριού οι νύχτες.

Τ' Αυγούστου και του Γεναριού, τα δυο χρυσά φεγγάρια.

Το Γενάρη κόβε ξύλα και φεγγάρι μην κοιτάζεις.

Το Γενάρη το ζευγάρι διάβολος θε να το πάρει.

Το Γεναριάτικο φεγγάρι είναι για κλάδο.

Το χιόνι του Γενάρη κοπριά, του Μάρτη φωτιά.

Τον Γενάρη κλάδευε και τον Φλεβάρη απόσκαφτε.

Τον κακό Γενάρη το κασόνι έχει τη χάρη.

Του Αυγούστου και του Γεναριού το φεγγάρι φωτάει σαν ημέρα.

Του Γενάρη οι ξαστεριές του Αυγούστου οι συννεφιές το ίδιο πράμα είναι.

Του Γενάρη το ζευγάρι διάβολος θε να το πάρει.

Του Γενάρη το φεγγάρι ήλιος της ημέρας μοιάζει.

Του Γενάρη το φεγγάρι λάμπει σαν μαργαριτάρι.

Του Γενάρη το φεγγάρι παρά λίγο μέρας μοιάζει.

Του Γενάρη το φεγγάρι παρά ώρα να 'ναι μέρα.

Του Γενάρη το φεγγάρι την ημέρα σιγοντάρει.

Του Γενάρη το φεγγάρι, πάρα λίγο να 'ναι μέρα.

Του Γεναριού η καλοκαιριά όλα τα δέντρα τα γελά.

Του Γεναριού το φεγγάρι είναι σαν του Αλωνάρη.

Page 4: Ελληνικές παροιμίες για τους μήνες

Τυρί μαλλί τον Αύγουστο κι αγγούρια τον Γενάρη.

Τώρα το μεσοχείμωνο ζητάει κι η γριά ξυλάγγουρα.

Φάε βετούλι τον Γενάρη και γίδα τον Αλωνάρη.

Χαρά στα Φώτα τα στεγνά και τη Λαμπρή βρεμένη.

Χιόνι πέφτει το Γενάρη, χαρές θα 'ν' τον Αλωνάρη.

Χιόνια του Γενάρη, χαρές του Αλωνάρη.

Χιονίζει ο Γενάρης, ξεψυχάει ο γαϊδουριάρης.

Χιόνισ' έβρεξ' ο Γενάρης, όλοι οι μύλοι μας θ' αλέθουν.

Χιόνισε έβρεξε ο Γενάρης, ούλοι οι μύλοι αλέθουν.

Χορεύει σαν Γεναριάτικος διάβολος και σαν Αυγουστιάτικος τρίβολος.

Φεβρουάριος

Άγιε Πολύκαρπε βόηθα το σπόρο να φυτρώσει και να πολυκαρπίσει. Άμα αγκιάξει ο Κουτσοφλέβαρος το πόδι του, θα μας χώσει στα χιόνια.

Αν δεν βγει ο Φλεβάρης δεν μπαίνει ο Μάρτης.

Αν της Υπαπαντής δεν φανεί ο ήλιος, θα βρέχει 40 ημέρες. Αν φανεί θα έρθει καλή χρονιά.

Άσπρος Φλεβάρης, χαρούμενος ο χωραφιάρης.

Γενάρη γέννα το παιδί, Φλεβάρη, φλέβισέ το.

Γενάρη και Φλεβάρη καταβολάδα και ξινάρι.

Γενάρης με τα κρούσταλλα, Φλεβάρης με τα χιόνια.

Γεναριάτικο αρνί και Φλεβαριάτικο κατσίκι.

Ζεστός Φλεβάρης, το Πάσχα κρύο.

Η Παπαντή διώχνει τις γιορτές με τ' αντί.

Θύμωσε ο Φλεβαράκης, πλάκωσε ο χιονάκης.

Κάλλιο Μάρτης με παλούκια παρά Φλεβάρης με μπουμπούκια.

Καλοκαιριά της Υπαπαντής, Μαρτιάτικος Χειμώνας.

Κύριε ελέησον, Φλεβάρη, και στο χάλκωμα με βάνεις [δηλ. από το κρύο μπαίνω να ζεσταθώ μέσα στο καζάνι]

Ο μήνας Φλεβάρης ή τις φλέβες (του νερού) ανοίγει ή τις φλέβες κλείνει.

Ο Φλεβάρης αν θυμώσει, μες στο χιόνι θα μας χώσει.

Page 5: Ελληνικές παροιμίες για τους μήνες

Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίζει του Καλοκαιριού μυρίζει κι αν τις φλέβες του ανοίξει, θε να κάψει να φλογίσει.

Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίζει του Καλοκαιριού μυρίζει, κι αν αλήθεια φλογίσει πόσους σκύλους θα ψοφήσει.

Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίζει, πάλι ή άνοιξη μυρίζει μα κι αν τύχη να θυμώσει, μες στα χιόνια θα μας χώσει.

Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει καλοκαίρι θα μυρίσει κι άμα πει και θυμώσει μέσ' τα χιόνια θα μας χώσει.

Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει καλοκαίρι θα μυρίσει, μ' αν τις φλέβες του ανοίξει ξεροπήγαδα γιομίζει.

Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει, καλοκαίρι θα μυρίσει.

Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει, καλοκαίρι θα μυρίσει, μα κι αν δώσει, μες στο χιόνι θα μας χώσει.

Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει, πάλι άνοιξη θ' ανθίσει. Μα αν κάμει και πεισμώσει, μες τα χιόνια θα μας χώσει.

Ο Φλεβάρης κι αν χιονίσει, πάλι άνοιξη θ' ανθίσει.

Ο Φλεβάρης φλέβες ανοίγει και πόρτες σφαλάει.

Ο Φλεβάρης με νερό, κουτσός μπαίνει στο χορό.

Ό,τι έφτιασε ο Φλεβάρης έχει ο Αλωνάρης.

Ό,τι ημέρα κάμει της Παπαντής, θα την κάνει σαράντα μέρες.

Παπαντή καλοβρεμμένη, η κοφίνα γεμισμένη.

Παπαντούλα βροχερή και τ' αλώνια σαν σωροί».

Παπαντούλα χιονισμένη, και τ' αμπάρια γιομισμένα.

Σου 'πανε Φλεβάρη βρέξε και λησμόνησες να πάψεις.

Στα μαλακά Φλεβάρη μου και έχει ο Θεός.

Στις δέκα εφτά του Φλεβάρη θα ζεσταθεί το νύχι του βοδιού [δηλ. αρχίζει να ζεσταίνει ο καιρός]

Στις δεκαπέντ' από Φλεβάρη βαρεί το άλογο ποδάρι.

Τα γέρικα γαϊδούρια Φλεβάρη ψοφάνε.

Τα έκανε ο Φλεβάρης κι έσκασε ο Μάρτης.

Τα χιόνια του Φλεβάρη, βγάζουν τον Μάρτη παλικάρι.

Τα χρέη του Φλεβάρη, ο Μάρτης τα πλερώνει.

Την Τυρινή και των Βαγιών μπαίνει ο διάβολος στο γιαλό.

Page 6: Ελληνικές παροιμίες για τους μήνες

Της Κρεατινής τα κομμάτια τα τρώει η Τυρινή και της Τυρινής τα σκυλιά.

Το Φλεβάρη μη φυτέψεις, ούτε να στεφανωθείς, Τρίτη μέρα μη δουλέψεις, Σάββατο μη στολιστείς.

Τον Γενάρη κλάδευε και τον Φλεβάρη απόσκαφτε.

Τον κακό Φλεβάρη ψοφούν οι λύκοι απ' την πείνα.

Τον καλό τον Φλεβαράκη σκάρισε τ' αρνάκι.

Τον ξερό Φλεβάρη, σου παίρνει ο διάβολος το γαλάρι.

Τον Φλεβάρη ανοίγουνε οι φλέβες.

Τον Φλεβάρη τον καλό ανοίγει η γης από το νερό.

Του Άη Τρυφώνου μην δουλέψεις και τα χέρια σου κλαδέψεις.

Του Φλεβάρη είπαν να βρέξει και λησμόνησε να πάψει.

Του Φλεβάρη είπαν να βρέξει κι αλησμόνησε να πάψει.

Του Φλεβάρη το κριθάρι του Μάρτη το κατσίκι.

Τρεις τα γέννα, τρεις τη Φώτα κ' έξι τα μεγάλα Πάσχα.

Υπαπαντή καλοβρεγμένη, η κοφίνα γιομισμένη.

Φλέβαρε – κουτσοφλέβαρε, καταραμένε μήνα, το έκανες το παράκανες με πέθανες απ' την πείνα.

Φλεβάρη κουτσοφλέβαρε καταραμένε μήνα, μας χιόνισες, μας απόπειρες, μας έλιωσες στην πείνα.

Φλεβάρη μήνα κοίταγε ήλιο και φεγγάρι, πάρε και γνώμη από αστρί και κάνε ό,τι βγάλει.

Φλεβάρη το 'πες, Φλεβάρη το 'κανες.

Φλεβάρη, φλέβες (νερού) μ' άνοιξες.

Φλεβάρης, κουτσοφλέβαρος, έρχεται κούτσα κούτσα, όλο νερά και λούτσα.

Φλεβάρης κουτσοφλέβαρος, και του τσαπιού ο μήνας.

Φοβήθηκε ο παπάς τον Νοέμβρη και ο Δεσπότης τον Φλεβάρη.

Φυλάξου από τον διάβολο κι από Φλεβαριάτικο κρύο.

Χιόνι το Φλεβάρη βάνει στάπα στο κελάρι.

Χιόνι Φλεβαριάτικο, αλώνι αβερτιάτικο.

Χιόνια του Φλεβαριού, χρυσάφι του καλοκαιριού.

Page 7: Ελληνικές παροιμίες για τους μήνες

Μάρτιος

Aκόμη και στις δεκαοχτώ έχει το μάτι του ανοιχτό. Aκόμη στις δεκαοχτώ, ψοφάει η πέρδικα στ' αυγό. Λένε και στις τριάντα, μα

δεν ηξεύρω γιάντα.

Aν κάνει ο Mάρτης δυο νερά κι ο Aπρίλης πέντε - δέκα, να δεις το κοντοκρίθαρο πώς στρίβει το μουστάκι, να δεις και τις αρχόντισσες πώς ψιλοκλεισιρίζουν, να δεις και τη φτωχολογιά πώς ψιλοκοσκινάει.

Mάρτης άβροχος, μούστος άμετρος.

Mάρτης γδάρτης και κακός παλουκοκαύτης.

Mάρτης γδάρτης και κακός παλουκοκαύτης. Και σαν τύχει και θυμώσει, μες στο χιόνι θα μας χώσει.

O Mάρτης το πρωί χιόνισε, κι ο γάιδαρος ψόφησε (από το κρύο). Το μεσημέρι βρώμισε (από τη ζέστη), και το βράδυ τον πήρε το ποτάμι (από τη βροχή).

O Μάρτης ο κλαψόγελος.

Tο Mάρτη ξύλα φύλαγε, μην κάψεις τα παλούκια.

Αλί στα Μαρτοκλάδευτα και τ’ Απριλοσκαμένα. [δηλ. Το Μάρτη δεν πρέπει να κλαδεύεται τίποτα και τον Απρίλη να σκάβεται η γη]

Αν βρέξει ο Μάρτης δυο νερά κι ο Απρίλης πέντε - δέκα, να ιδείς το κοντοκρίθαρο πώς στρίβει το μουστάκι, να ιδείς και τις αρχόντισσες πώς ψιλοκρισαρίζουν, να ιδείς και την φτωχολογιά πώς ψιλοκοσκινάει.

Αν κάνει ο Μάρτης δυο νερά κι ο Απρίλη άλλο ένα, χαρά σε εκείνον το γεωργό που 'χει στη γη σπαρμένα.

Αν κάνει ο Μάρτης δυο νερά, κι ο Απρίλης άλλο ένα, χαρά σε εκείνον το ζευγά που 'χει πολλά σπαρμένα.

Αν ρίξει ο Μάρτης δυο νερά κι ο Απρίλης άλλα πέντε, θα δεις το κοντοκρίθαρο να στρίβει το μουστάκι, να δεις και τις αρχόντισσες να ψιλοκαθαρίζουν, θα δεις και τη φτωχολογιά να ψιλοκοσκινίζει.

Page 8: Ελληνικές παροιμίες για τους μήνες

Από Μάρτη καλοκαίρι κι από Αύγουστο χειμώνα.

Από Μαρτιού πουκάμισο κι απ' Αύγουστο σεντόνα.

Από Μαρτιού πουκάμισο, κι απ' Αύγουστο σεγκούνι.

Απρίλης έχει τα χάδια κι ο Μάρτης τα δαυλιά.

Βροντή Μαρτιού, φίλεμα με καρύδια.

Και σαν τύχει και θυμώσει, μες στο χιόνι θα μας χώσει.

Κάλλιο Μάρτης καρβουνιάρης, παρά Μάρτης λιοπυριάρης.

Κάλλιο Μάρτης στα δαυλιά, παρά στα προσηλιακά.

Κάλλιο Μάρτης στις γωνιές παρά Μάρτης στις αυλές. [δηλ. Καλύτερα το Μάρτη να ‘χει κρύο παρά ζέστη]

Καλοκαιριά της Παπαντής, μαρτιάτικος χειμώνας.

Λείπει ο Μάρτης από τη Σαρακοστή;

Μάρτη και Σεπτέμβρη ίσια τα μεσάνυχτα [:ισημερία]

Μάρτης άβρεχτος, μούστος άμετρος. [δηλ. όταν ο Μάρτης δεν έχει βροχές, ωφελούνται πολύ τα αμπέλια]

Μάρτης βρέχει, θεριστάδες χαίρονται.

Μάρτης βρέχει; Ποτέ μην πάψει.

Μάρτης βροχερός, θεριστής κουραστικός.

Μάρτης γδάρτης και κακός παλουκοκαύτης.

Μάρτης δίμουρος. Μάρτης πεντάγνωμος.

Μάρτης έβρεχε, θεριστής εχαίρονταν.

Μάρτης έβρεχε, θεριστής τραγούδαγε.

Μάρτης έβρεχε, θεριστής χαιρότανε.

Μάρτης είναι, χάδια κάνει, πότε κλαίει, πότε γελάει.

Μάρτης κλαψής, θεριστής χαρούμενος.

Μάρτης πουκαμισάς, δεν σου δίνει να μασάς.

Μη σε γελάσει ο Μάρτης και χάσεις την ημέρα. [δηλ. μη νομίσεις ότι ο καιρός θα είναι κακός όλη την ημέρα και δεν πας στη δουλειά σου]

Μη σε γελάσει ο Μάρτης το πρωί και χάσεις την ημέρα.

Ξύλα φύλαγε τον Μάρτη, να μην κάψεις τα παλούκια.

Page 9: Ελληνικές παροιμίες για τους μήνες

Ο Mάρτης το πρωί χιόνισε, κι ο γάιδαρος ψόφησε (από το κρύο). Το μεσημέρι βρώμισε (από τη ζέστη), και το βράδυ τον πήρε το ποτάμι (από τη βροχή).

Ο Αύγουστος για τα πανιά κι ο Μάρτης για τα ξύλα.

Ο ήλιος του Μαρτιού, τρυπάει κέρατο βοδιού.

Ο καλός Μάρτης στα κάρβουνα, κι ο κακός στον ήλιο.

Ο Μάρτης εδιαλάλησε, μικρά μεγάλα πάνω [δηλ. μεγαλώνουν όλα τα φυτά]

Ο Μάρτης έχει τ' όνομα, κι ο Απρίλης τα λουλούδια.

Ο Μάρτης ο πεντάγνωμος ώρα στον ήλιο, ώρα στον τοίχο. [δηλ. εκεί που κάθεσαι στον ήλιο, πιάνει κρύο και πας δίπλα στο τζάκι]

Ο Μάρτης ο πεντάγνωμος, εφτά φορές χιόνισε και πάλι το μετάνιωσε που δεν εξαναχιόνισε!

Ο Μάρτης ο πεντάγνωμος, πέντε φορές εχιόνισε, και πάλι το μετάνιωσε, πως δεν εξαναχιόνισε.

Ο Μάρτης το πρωί πηλά (λάσπες) και το βράδυ χώματα (το πρωί βρέχει και μέχρι το βράδυ έχει στεγνώσει).

Ο Μάρτης το πρωί το ψόφησε, και το βράδυ το βρόμισε.

Ο Μάρτης ως το γιόμα ψοφάει το βόδι (από το κρύο) κι ως το βράδυ το βρωμίζει (από τη ζέστη).

Ο Μάρτης ώρα βρέχει και χιονίζει κι ώρα μαρτολουλουδίζει.

Όλες του Μάρτη φύλαγε και τ' Απριλίου τις δώδεκα, ότι ακόμη και στις δεκαοχτώ πέρδικα ψόφησε στ' αβγό.

Όλοι οι μήνες καιν τα ξύλα και ο Μάρτης τα παλούκια.

Οπού 'χει κόρη ακριβή, του Μάρτη ήλιος μην τη δει.

Οπόχει κόρην ακριβή, το Μάρτη ήλιος μην τη δει.

Ούτε ο Αύγουστος χειμώνας, ούτε ο Μάρτης καλοκαίρι.

Σαν ρίξει ο Μάρτης δυο νερά κι Απρίλης άλλο ένα χαράς σ' εκείνο το ζευγά που ‘χει πολλά σπαρμένα.

Σαν ρίξει ο Μάρτης μια βροχή κι Απρίλης άλλη μία, να δεις κουλούρες στρογγυλές και πίτες σαν αλώνι.

Στων αμαρτωλών τη χώρα, το Mαρτάπριλο χιονίζει.

Τα λόγια σου είναι ψεύτικα σαν του Μαρτιού το χιόνι, που το ρίχνει από βραδύς και το πρωί το λιώνει.

Τα παλιά παλούκια καίει, τα καινούρια πάει και φέρνει.

Page 10: Ελληνικές παροιμίες για τους μήνες

Το Μάρτη ξύλα φύλαγε κι άχερα των βοδιώνε και λίγα ξυλοκέρατα να δίνεις των παιδιώνε.

Το Μάρτη τον πεντάγνωμο όπου γελά και κλαίει, θα τόνε τιμωρήσουμε ψέματα να μη λέει.

Το Μάρτη φύλαε άχερα, μη χάσεις το ζευγάρι.

Τον Μάρτη κι αν τον αγαπάς φίλο μην τον κάνεις.

Τον Μάρτη χιόνι βούτυρο, μα σαν παγώσει μάρμαρο.

Του Mάρτη του αρέσει, να είναι πάντα στο διπλό, μια στις δέκα να έχει ήλιο, και τις άλλες ξυλιασμό.

Του Μάρτη και του Τρυγητή ίσα τα ημερόνυχτια.

Του Μάρτη ο ήλιος βάφει, και πέντε μήνες δεν ξεβάφει.

Του Μάρτη οι αυγές με κάψανε, του Μάη τα μεσημέρια.

Τσοπάνη μου την κάπα σου, το Μάρτη φύλαγέ την.

Φύλα ξύλα για το Μάρτη να μην κάψεις τα παλούκια.

Φύλαξε τα παλούκια σου να μη στα φάει ο Μάρτης.

Απρίλιος

Αλί στα Μαρτοκλάδευτα και τ' Απριλοσκαμένα. [δηλ. Το Μάρτη δεν πρέπει να γίνεται κλάδεμα και τον Απρίλη δεν πρέπει να σκάβουμε τη γη]

Αν βρέξει ο Απρίλης δυο νερά κι ο Μάης άλλο ένα τότε τ' αμπελοχώραφα χαίρονται τα καημένα.

Αν βρέξει ο Μάρτης δυο νερά κι ο Απρίλης άλλο ένα, χαρά σε εκείνον τον ζευγά που 'χει στη γη σπαρμένα.

Αν βρέξει ο Μάρτης δυο νερά κι ο Απρίλης πέντε-δέκα, να ιδείς το κοντοκρίθαρο πώς στρίβει το μουστάκι, να ιδείς και τις αρχόντισσες πώς ψιλοκρισαρίζουν, να ιδείς και την φτωχολογιά πώς ψιλοκοσκινάει.

Αν κάνει ο Απρίλης δυο νερά κι ο Μάης άλλο ένα, χαρά στονε τον γεωργό που ‘χει πολλά σπαρμένα.

Αν κάνει ο Μάρτης τρία νερά κι ο Απρίλης άλλα δύο, να δεις του Μάρτη τα κουκιά, τ' Απρίλη τα σιταράκια, να δεις το γέρο- Κρίθαρο πώς τρέφει τη μουστάκα.

Απρίλης έχει τα χάδια κι ο Μάρτης τα δαυλιά.

Απρίλης φέρνει την δροσιά, φέρνει και τα λουλούδια.

Απρίλης, Μάης, κοντά ειν' το θέρος.

Ένας κούκος δε φέρνει την Άνοιξη.

Page 11: Ελληνικές παροιμίες για τους μήνες

Και τ' Απριλιού ταις δεκοχτώ, πέρδικα ψόφησε στ' αυγό. [δηλ. απ' το κρύο]

Ο Απρίλης έχει τ' όνομα κι ο Μάης τα λουλούδια.

Ο Απρίλης με τα λούλουδα κι ο Μάης με τα ρόδα.

Ο Απρίλης ο γρίλλης, ο Μάης ο πολυψωμάς. [δηλ. το μήνα Απρίλιο οι γεωργοί έχουν λίγες αγροτικές εργασίες ενώ τον Μάιο έχουν πολλές και χρειάζονται πολλά ψωμιά για τους εργάτες]

Ο Μάρτης έχει τ' όνομα, κι ο Απρίλης τα λουλούδια.

Σαν ρίξει ο Μάρτης μια βροχή κι Απρίλης άλλη μία, να δεις κουλούρες στρογγυλές και πίτες σαν αλώνι.

Τον Απρίλη και το Μάη κατά τόπους τα νερά.

Του Απρίλη η βροχή, κάθε σταγόνα και φλουρί.

Του Απρίλη η βροχή, κάθε στάλα και φλουρί.

Του Μάρτη ξύλα φύλαγε, μην κάψεις τα παλούκια, και τ' Απριλιού τις δεκοχτώ, μην κάψεις τα καρούλια (του αργαλειού).

Των καλών ναυτών τα ταίρια τον Απριλομάη χηρεύουν.

Ως τ' Απριλιού τις δεκαοχτώ να 'χεις τα μάτια σου ανοιχτά. Περάσανε οι δεκαοχτώ, άραξε πάνω σ' ένα αυγό. [δηλ. Οι γεωργοί ανησυχούν για τον καιρό μέχρι τις 18 Απριλίου]

Μάιος

Αν βρέξει ο Απρίλης δυο νερά κι ο Μάης άλλο ένα τότε τ' αμπελοχώραφα χαίρονται τα καημένα.

Απρίλης, Μάης, κοντά ειν' το θέρος.

Ένας κούκος (ή χελιδόνι) δε φέρνει την άνοιξη.

Ζήσε, Μάη μου, να φας τριφύλλι και τον Αύγουστο σταφύλι.

Ήρθεν ο Μας (Μάης); Των γυναικών ταμνάς. [δηλ. από τις πολλές δουλειές]

Κάθου, γέρο, λίμενε (περίμενε) να φας το Μάη χορτάρι.

Καλός ο ήλιος του Μαγιού, τ' Αυγούστου το φεγγάρι.

Μάης άβρεχος, μούστος άμετρος.

Μάης άβρεχτος, χρόνια ευτυχισμένα.

Page 12: Ελληνικές παροιμίες για τους μήνες

Μάης άβροχος, τρυγητός χαρούμενος.

Μάης πενταδείληνος και πάντα δείλι θέλει.

Μην πάρεις το Μάη άλογο, μήτε γυναίκα τη Λαμπρή. [δηλ. το Μάιο τα άλογα φαίνονται πιο γερά γιατί τρώνε περισσότερο κι έτσι ο αγοραστής μπορεί να ξεγελαστεί- επίσης οι γυναίκες τη Λαμπρή στολίζονται με τα καλά τους ρούχα και μπορεί κανείς να νομίσει ότι κάποια είναι όμορφη μόνο και μόνο επειδή είναι καλοντυμένη]

Μήνας που δεν έχει ρο, ρίξε στο κρασί νερό.

Ο Απρίλης έχει τ' όνομα κι ο Μάης τα λουλούδια.

Ο Απρίλης με τα λούλουδα κι ο Μάης με τα ρόδα.

Ο Απρίλης ο γρίλλης, ο Μάης ο πολυψωμάς. [δηλ. το μήνα Απρίλιο οι γεωργοί έχουν λίγες αγροτικές εργασίες ενώ τον Μάιο έχουν πολλές και χρειάζονται πολλά ψωμιά για τους εργάτες]

Ο Αύγουστος πουλά κρασί κι ο Μάης πουλά σιτάρι. [δηλ. μπορείς από πριν να κρίνεις τη σοδειά και να καθορίσεις την τιμή]

Ο γάμος ο μαγιάτικος πολλά κακά αποδίδει.

Ο Μάης ρίχνει την δροσιά κι ο Απρίλης τα λουλούδια.

Ο Μάης φτιάχνει τα σπαρτά κι ο Μάης τα χαλάει.

Ο Μάης ρίχνει τη δροσιά και ο Απρίλης τα λουλούδια.

Οντά 'πρεπε δεν έβρεχε κι ο Μάης χαλαζώνει.

Όποιος φιλάει τον Αύγουστο, τον Μάη θερίζει μόνος.

Οπού σπείρει ή δε σπείρει, το Μάη μετανοεί. [δηλ. τότε κάποιος καταλαβαίνει αν έκανε καλά που καλλιέργησε τη γη ή όχι]

Όταν πρέπει δε βροντά και το Μάη δροσολογά.

Σαν έπρεπε δεν έβρεχε, το Μάη εχαμοβρόντα.

Στο κακορίζικο χωριό το Μάη ρίχνει το νερό.

Στον καταραμένο τόπο Μάη μήνα βρέχει.

Το Μάη βάζε εργάτες κι ας είναι κι ακαμάτες. [δηλ. όσο κι αν τεμπελιάζουν, θα κάνουν δουλειά γιατί είναι οι μέρες μεγάλες]

Το Μάη εγεννήθηκα και μάγια δε φοβούμαι. [πρόληψη που συνδέει την ονομασία του Μαΐου με τη λέξη μάγια- έλεγαν ότι όσοι είναι γεννημένοι το Μάη δε παθαίνουν τίποτα από μάγια]

Το Μάη με πουκάμισο, τον Αύγουστο με κάπα.

Τον Απρίλη και το Μάη κατά τόπους τα νερά.

Page 13: Ελληνικές παροιμίες για τους μήνες

Τον Μάη κρασί μην πίνετε κι ύπνο μην αγαπάτε.

Του καλού γεμιτζή (ναύτη) η γυναίκα το Μάη χήρεψε. [δηλ. στη θάλασσα τον Μάιο κάνει ξαφνικές και μεγάλες φουρτούνες]

Των καλών ναυτών τα ταίρια τον Απριλομά χηρεύουν.

Τώρα μάγια, τώρα δροσιά, τώρα το καλοκαίρι.

Ιούνιος

Από την αρχή του θεριστή, του δρεπανιού μας η γιορτή. Από το θέρος ως τις ελιές, δεν απολείπουν οι δουλειές.

Γενάρη πίνουν το κρασί, το Θεριστή το ξίδι. [δηλ. Το κρασί που μπαίνει στα βαρέλια τον Οκτώβρη , ωριμάζει το Γενάρη αλλά τον Ιούνιο έχει γίνει πια ξίδι]

Θέρος, τρύγος, πόλεμος ....και στο αλώνισμα χαρές!

Θέρος, τρύγος, πόλεμος, στασιό δεν έχουν. [δηλ. Ο θερισμός, ο τρύγος και ο πόλεμος δεν επιτρέπουν ξεκούραση, μέχρι να τελειώσουν]

Θέρος, τρύγος, πόλεμος, αποσταμό δεν έχουν.

Μάρτης έβρεχε, θεριστής εχαίρονταν.

Μάρτης έβρεχε, θεριστής τραγούδαγε.

Μη σε γελάσει ο βάτραχος και το χελιδονάκι, αν δε λαλήσει ο τζίτζικας, δεν είν' καλοκαιράκι.

Πρωτόλη (Ιούνιε), Δευτερόλη (Ιούλιε) μου, φτωχολογιάς ελπίδα.

Το τραγούδι του Θεριστή, η χαρά του Αλωνιστή.

Τον Ιούνιο αφήνουν το δρεπάνι και σπέρνουν το ρεπάνι.

Ιούλιος

Αλωνάρη με τ' αλώνια και με τα χρυσά πεπόνια. Από τ' Άη-Λιος ο καιρός γυρίζει αλλιώς.

Γαμπρός αλωναριάτικος, κακό χειμώνα βγάνει.

Έτσι το 'χει το λινάρι να ανθεί τον Αλωνάρη.

Η καλή αμυγδαλιά ανθίζει το Γενάρη και βαστάει τ' αμύγδαλα όλο τον Αλωνάρη.

Κάλλιο λόγια στο χωράφι , παρά ντράβαλα (φασαρίες) στ' αλώνι.

Κάτσε κότα το Γενάρη και παπί τον Αλωνάρη.

Page 14: Ελληνικές παροιμίες για τους μήνες

Κότα πίτα το Γενάρη, κόκορα τον Αλωνάρη.

Κότα, χήνα το Γενάρη και παπί τον Αλωνάρη.

Μικρό- μικρό τ' αλώνι μου, και να 'ναι μοναχικό μου.

Ο άη- Λιας κόβει σταφύλια και η αγία Μαρίνα σύκα.

Ο Θεριστής θερίζει, ο Αλωνάρης αλωνίζει κι ο Αύγουστος ξεχωρίζει.

Όρνιθα το Γενάρη, κέφαλος τον Αλωνάρη.

Που μουχτάει τον Χειμώνα‚ χαίρεται τον Αλωνάρη.

Που μοχθεί το χειμώνα χαίρεται τον Αλωνάρη.

Πρωτόλη (Ιούνιε), Δευτερόλη (Ιούλιε) μου, φτωχολογιάς ελπίδα.

Στο κακορίζικο χωριό τον Αλωνάρη βρέχει.

Τ' Αλωναριού τα κάματα (δυνατή ζέστη), τ' Αυγούστου τα λιοβόρια (ζεστός δυνατός ανατολικός άνεμος).

Την ημέρα τ' άη -Λιός παίρνει ο καιρός αλλιώς.

Της αγιά Μαρίνας ρώγα και του άη -Λιός σταφύλι. (δηλαδή το σταφύλι ωριμάζει αργότερα από τη σταφίδα)

Της Αγιάς Μαρίνας ρούγα και του Άη Λια σταφύλι και του Αγιού Παντελεήμονα γιομάτο το κοφίνι.

Το τραγούδι του Θεριστή, η χαρά του Αλωνιστή.

Τον Αλωνάρη δούλευε καλό χειμώνα να έχεις.

Τον Αλωνάρη έβρεχε στον ποτισμένο τόπο.

Χιόνισε μέσα στο Γενάρη, να οι χαρές του Αλωνάρη.

Αύγουστος

Από Αύγουστο χειμώνα κι από Μάρτη καλοκαίρι. Από Μάρτη καλοκαίρι κι από Αύγουστο χειμώνα.

Από Μαρτιού πουκάμισο κι απ' Αύγουστο σεντόνια

Αύγουστε καλέ μου μήνα, να 'σουν δυο φορές το χρόνο.

Αύγουστε τραπεζοφόρε, να 'σουν τρεις βολές το χρόνο.

Αυγουστοκοδέσποινα‚ καλαντογυρεύτρα. [δηλ. Η σπάταλη νοικοκυρά τον Αύγουστο, τα Χριστούγεννα ζητιανεύει]

Αύγουστος άβρεχτος, μούστος άμετρος.

Δεκαπέντησεν ο Αύγουστος, πυρώσου και μην εντρέπεσαι.

Page 15: Ελληνικές παροιμίες για τους μήνες

Επλάκωσεν ο Αύγουστος, η άκρια του χειμώνα.

Ζήσε, Μάη μου, να φας τριφύλλι και τον Αύγουστο σταφύλι.

Ήρθε ο Αύγουστος, πάρε την κάπα σου.

Θεός να φυλάει τα λιόδεντρα απ' το νερό τα Αυγούστου.

Κάθε πράμα στον καιρό του κι ο κολιός τον Αύγουστο.

Καλή λαβιά τον Αύγουστο και γέννα τον Γενάρη.

Καλός ο ήλιος του Μαγιού, τ' Αυγούστου το φεγγάρι.

Μακάρι σαν τον Αύγουστο να 'ταν οι μήνες όλοι.

Να 'σαι καλά τον Αύγουστο που 'ναι παχιές οι μύγες.

Να 'σαι καλά τον Αύγουστο με δεκαοχτώ βελέντζες.

Ο Αύγουστος και ο τρύγος δεν είναι κάθε μέρα.

Ο Αύγουστος πουλά κρασί κι ο Μάης πουλά σιτάρι. [δηλ. από τον Αύγουστο μπορείς να καταλάβεις αν θα είναι καλή η παραγωγή κρασιού, όπως κι από το Μάη μπορείς να καταλάβεις αν θα παραχθεί πολύ σιτάρι]

Όποιος φιλάει τον Αύγουστο, τον Μάη θερίζει μόνος.

Ούτε ο Αύγουστος χειμώνας, ούτε ο Μάρτης καλοκαίρι.

Τ' Αυγούστου και του Γεναριού τα δυο χρυσά φεγγάρια.

Τ' Αυγούστου οι δρύμες στα πανιά και του Μαρτιού στα ξύλα.

Τ’ Αυγούστου το νερό σαν της κλανιας το νερο.

Τον Αύγουστο τον χαίρεται οπόχει να τρυγήσει.

Σεπτέμβριος

Αν ίσως βρέξει ο Τρυγητής, χαρά στον τυροκόμο. Βοηθάει ο Άη- Γιάννης και ο Σταυρός, γιομίζει το αμπάρι κι ο ληνός.

Θέρος, τρύγος, πόλεμος.

Μάρτη και Σεπτέμβρη ίσια τα μεσάνυχτα. [:ισημερία]

Στον Τρυγητή σιτάρι σπείρε και στο πανηγύρι σύρε.

Τον Σεπτέμβρη τα σταφύλια, τον Οκτώβρη τα κουδούνια.

Τον Τρυγητή τ' αμπελουργού πάνε χαλάλι οι κόποι.

Του Σεπτέμβρη οι βροχές, πολλά καλά μας φέρνουν.

Του Σταυρού αρμένιζε και του Σταυρού δένε.

Page 16: Ελληνικές παροιμίες για τους μήνες

Του Σταυρού κοίτα και τ' Άη Γιωργιού ξεκίνα.

Του Σταυρού σταύρωνε και δένε.

Του Σταυρού σταύρωνε και σπέρνε.

Οκτώβριος

Άη Δημητράκη μου, μικρό καλοκαιράκι μου. Αν βρέξει ο Οκτώβρης και χορτάσει η γη, πούλησ' το σιτάρι σου και αγόρασε

βόδια.

Αν δε βρέξει, ας ψιχαλίσει, πάντα κάτι θα δροσίσει.

Αν δε βρέξει, πώς θα ξαστερώσει;

Αν δε χορτάσει ο Οκτώβριος τη γη, πούλησε τα βόδια σου και αγόρασε σιτάρι.

Άσπορος μη μείνεις, άθερος δε μένεις.

Βαθιά τ' αυλάκια να φουντώσουνε τα στάχυα.

Δεύτερο αλέτρι, δεύτερο δεμάτι.

Μακριά βροντή, κοντά βροχή.

Ο καλός ο νοικοκύρης, ο λαγός και το περδίκι, όταν βρέχει χαίρονται.

Οκτώβρη και δεν έσπειρες καρπό πολύ δεν παίρνεις.

Οκτώβρης και δεν έσπειρες, σιτάρι λίγο θα 'χεις.

Οκτώβρη και δεν έσπειρες λίγο ψωμί θα πάρεις.

Οκτώβρη και δεν έσπειρες, οκτώ σακιά δε γέμισες.

Οκτώβρης και δεν έσπειρες οκτώ σωρούς δεν έκανες.

Οκτώβρης και δεν έσπειρες, οκτώ σπυριά δεν κάνεις.

Οκτώβρη και δεν έσπειρες, τρία καλά δεν έκαμες.

Οκτώβρης βροχερός, Οκτώβρης καρπερός.

Οκτώβρης-Οκτωβροχάκης το μικρό καλοκαιράκι.

Όποιος σπέρνει τον Οκτώβρη, έχει οκτώ σειρές στ' αλώνι.

Τ' άη - Δημητριού, τι είσαι 'σύ και τι 'μαι εγώ λέει το νιο κρασί στο παλιό.

Page 17: Ελληνικές παροιμίες για τους μήνες

Τ' Άη Λουκά σπείρε τα κουκιά.

Τα σταφύλια τρυγημένα και τα σκόρδα φυτεμένα.

Τον Σεπτέμβρη τα σταφύλια, τον Οκτώβρη τα κουδούνια.

Νοέμβριος

Άη- Μηνάς εμήνυσε του πάππου του χειμώνα: -Έρχομαι ή δεν έρχομαι και τ' Άη- Φιλίππου αυτού είμαι.

Αν τ' Άη Φιλίππου λείπω, τ' Άγια, των Αγιών δε λείπω.

Η Πούλια βασιλεύοντας το μήνυμα της στέλνει. Ούτε τσοπάνος στα βουνά ούτε ζευγάς στους κάμπους.

Νοέμβρη οργώματα κι ελιές, δεν απολείπουν οι δουλειές.

Ο άη- Μηνάς εμήνυσε, πούλια μη ξημερώσει.

Ο Νοέμβρης έκλεισε, τα ζευγάρια είν' στο στάβλο κι ούτε ζευγάς στον κάμπο.

Ο Νοέμβρης σαν θα έλθει τα γομάρια μέσα κλείνει.

Όποιος σπείρει τον Νοέμβρη ούτε σπόρο δεν Θα πάρει.

Όταν έρθει ο Νοέμβρης σιγομπαίνει ο χειμώνας.

Ούτε τσοπάνος στα βουνά ούτε ζευγάς στους κάμπους.

Σ' τσι τριάντα, τ' Αγι-Αντριός, αντριεύεται το κρύο.

Της ελιάς το φύλλο κι αν χαθεί, πάλι θε να ξαναβρεθεί.

Το Νοέμβρη και Δεκέμβρη φύτευε καταβολάδες.

Τον Οκτώβρη τα κουδούνια, το Νοέμβρη παραμύθια.

Του Σαρανταμέρου η μέρα «καλημέρα» - «καλησπέρα».

Δεκέμβριος

Page 18: Ελληνικές παροιμίες για τους μήνες

Άγια Βαρβάρα γέννησε [το χιόνι] και ο Σάββας το εδέχθη, και ο Άη Νικόλας έτρεξε να πάει να το βαφτίσει.

Άγια Βαρβάρα μίλησε και ο Σάββας απλοήθη, μαζώχται ξύλα και άχυρα και σύρται και στον μύλο Άγιο Νικόλας έρχεται στα χιόνια φορτωμένος.

Άγια Βαρβάρα μίλησε και Σάββας αποκρίθει κι Αγιονικόλας έτρεξε να πάει να λειτουργήσει.

Αγιά- Βαρβάρα μίλησε κι ο Σάββας αποκρίθη: μάζεψε ξύλα κι άχυρα και σύρτε και στο μύλο, γιατί ο Άη Νικόλας έρχεται στα χιόνια φορτωμένος.

Απ' τα Νικολοβάρβαρα αρχίζει ο χειμώνας.

Βαρβάρα βαρβαρώνει (το κρύο), Άη Σάββας σαβανώνει, Άη Νικόλας παραχώνει

Γύρω γύρω του Χριστού, η κορφή του χειμωνιού.

Δεκέμβρη μου, με πάγωσες και πώς να ξεπαγιάσω.

Δεκέμβρης, Χριστού γέννεση και καλός μας Χρόνος.

Μαζέψτε ξύλα κι άχυρα και σύρτε και στο μύλο, γιατί Άη Νικόλας έρχεται στα χιόνια φορτωμένος.

Να 'ναι Χριστούγεννα στεγνά, τα Φώτα χιονισμένα, και τα Λαμπρά βρεχούμενα, αμπάρια γιομισμένα.

Να 'ναι Χριστούγεννα στεγνά, τα Φώτα χιονισμένα, χαρά σ' εκείνο το γεωργό, πού 'χει πολλά σπαρμένα.

Το Νοέμβρη και Δεκέμβρη φύτευε καταβολάδες.

Το τραγούδι με τον τρύγο, το Δεκέμβρη παραμύθι.

Χειμωνιάτικη γέννα, καλοκαιρινή χαρά.

Χιόνι του Δεκεμβρίου, χρυσάφι του καλοκαιριού.