Καρδίτσα

Η Καρδίτσα είναι πόλη της Ελλάδας, πρωτεύουσα του ομώνυμου νομού Καρδίτσας,  του  άλλοτε  νομού Θεσσαλιώτιδας,  της Θεσσαλίας.  Κατά  την απογραφή του  2011  το  δημοτικό  διαμέρισμα  Καρδίτσας  είχε πληθυσμό 61.935 κατοίκους (μόνιμος πληθυσμός).

Ο λόγος που φημίζεται• Η πόλη φημίζεται για την καλή ρυμοτομία της, μια και είναι πεδινή, τους πολλούς πεζόδρομους και το πρώτο δίκτυο ποδηλατοδρόμων.  Σε  κεντρικό  σημείο  της πόλης  βρίσκεται  το  υπέροχο άλσος  του Παυσιλύπου, με  τα  ελεύθερα παγώνια,  στην  άκρη  του  οποίου δεσπόζει ο  ιστορικός μητροπολιτικός ναός  των Αγίων Αυτοκρατόρων  Κωνσταντίνου  και  Ελένης.  Στη  δυτική άκρη  του  άλσους  έχει  ανεγερθεί  ο  έφιππος ανδριάντας του Νικολάου Πλαστήρα. Κοντά στην πόλη υπάρχει  επίσης  το  δάσος  της  Παπαράντζας  (Χίλια Δέντρα),  όπου  βρίσκεται  το  εκκλησάκι  του  Προφήτη Ηλία.

Η ιστορία της Καρδίτσας• Η  Καρδίτσα  είναι  η  νεότερη  από  τις  υπόλοιπες  τρεις  θεσσαλικές  πρωτεύουσες  παρόλο  που  ο 

νομός κατοικήθηκε από  την αρχή  της παλαιολιθικής εποχής. Η πρώτη αναφορά για  τον οικισμό γίνεται από τον Άγγλο περιηγητή Leake το 1810, ενώ θα γίνει επίσημα δήμος το 1882, ένα χρόνο μετά  την  απελευθέρωσή  της  από  τους  Τούρκους.  Στις  12  Μαρτίου  1943  η  Καρδίτσα  γίνεται  η πρώτη  ελεύθερη  πόλη  της  Ευρώπης  με  τη  βοήθεια  των  αγωνιστών  του  Ε.Λ.Α.Σ,  ενώ  κατά  τη διάρκεια  της  αντίστασης  στο  οροπέδιο  της  σημερινής λίμνης Πλαστήρα λειτούργησε  συμμαχικό αεροδρόμιο. Τον Οκτώβρη του 1943, ύστερα δηλαδή από 10 μήνες, η Καρδίτσα καταλαμβάνεται εκ νέου, αυτή τη φορά από τους Γερμανούς, οι οποίοι συνεχίζουν την κατοχή ως το Σεπτέμβριο του  1944.  Η  Αντίσταση  συνεχίζει  με  μεγαλύτερη  ένταση  τον  αγώνα.  Η  Κυβέρνηση  του  βουνού βρίσκεται στο Πετρίλο . Στη Νευρόπολη λειτουργεί το Αντάρτικο Αεροδρόμιο. Δίνονται πια μάχες εκ  παρατάξεως  στα  βουνά,  στον  κάμπο,  ακόμη  και  μέσα  στην  πόλη,  στη Ριζάβα (Ριζοβούνι), στο Τσαούσι (Γεωργικό),  στο Παλιόκαστρο (Μητρόπολη),  στο  σταθμό  Φαναρίου,  με αποκορύφωμα τη «μάχη της σοδειάς»(Εγχειρίδιο τοπικής Ιστορίας, 1997). Οι Γερμανοί δε νιώθουν πια ασφαλείς στην Καρδίτσα. Η ανασφάλεια τους εξαγριώνει και προβαίνουν σε σκληρά αντίποινα στον  άμαχο  πληθυσμό  με  ομαδικές  εκτελέσεις  πατριωτών,  καταστροφές  και  εμπρησμούς.  Τον Αύγουστο του 1944 αρχίζει για τους Γερμανούς η αντίστροφη μέτρηση. Τα συνεχή χτυπήματα των ανταρτών,  η  γεωγραφική  θέση  της  Καρδίτσας  (η  πόλη  βρίσκεται  σε  μικρή  απόσταση  από  τα Άγραφα), η κατάρρευση του Ανατολικού Μετώπου και προέλαση των Ρώσων (που δημιουργούν κίνδυνο αποκοπής  των  Γερμανών στα Βαλκάνια),  όλα αυτά  τους αναγκάζουν  να  εγκαταλείψουν την Καρδίτσα τις πρωινές ώρες της 23ης Σεπτεμβρίου 1944. Η Καρδίτσα ελευθερώνεται από την ξένη κατοχή οριστικά (Εγχειρίδιο τοπικής Ιστορίας, 1997).

Αξιοθέατα

• Λίμνη Πλαστήρα• Άλσος Παυσίλυπου• Ιερά Μονή Παναγίας Πελεκητής• Αρχαιολογικό Μουσείο Καρδίτσας• Ρεντίνα Αγράφων• Δημοτική Αγορά

Λίμνη Πλαστήρα• Η  λίμνη  Πλαστήρα  αποτελεί  έναν  από  τους 

σημαντικότερους  προορισμούς  εναλλακτικού τουρισμού στη χώρα μας και βρίσκεται 25 χιλιόμετρα δυτικά  της Καρδίτσας, σε ένα μαγευτικό περιβάλλον σε υψόμετρο 1100 μέτρων. Πρόκειται για μία τεχνητή λίμνη  που  δημιουργήθηκε  το  1959,  με  την ολοκλήρωση  του  φράγματος  στον  ποταμό  Ταυρωπό (ή  Μέγδοβα).  Το  όνομα  της  οφείλεται  στον στρατιωτικό  και  πολιτικό  Νικόλαο  Πλαστήρα,  του οποίο ιδέα αποτέλεσε η δημιουργία της λίμνης. Παρ’ ότι είναι τεχνητή, η λίμνη σιγά σιγά ανέπτυξε το δικό της οικοσύστημα, με δεκάδες είδη ψαριών στα νερά της και πολύ ενδιαφέρουσα χλωρίδα και πανίδα που περιλαμβάνει αλεπούδες, λύκους, ασβούς, κ.ά., αλλά και  πολλά  είδη  πουλιών  όπως  αγριόκυκνους, κορμοράνους, ερωδιούς κ.ά. Η λίμνη Πλαστήρα είναι το  ιδανικό  μέρος  για  ηρεμία  και  χαλάρωση  όλες  τις εποχές  του  χρόνου  και  προσφέρει  εκτός  από ειδυλλιακές  εικόνες,  πολλά  αξιόλογα  σημεία  που αξίζει να επισκεφθείτε, όπως ο Βοτανικός κήπος του Νεοχωρίου, το Φράγμα, το παρατηρητήριο στη θέση Μάνδρα,  και  η  καμάρα  του  Ανθοχωρίου.  Η  περιοχή διαθέτει πολύ οργανωμένες τουριστικές υποδομές με ξενοδοχεία,  ταβερνάκια  και  καταστήματα  στα γραφικά χωριουδάκια.

Άλσος ΠαυσίλυπουΣήμα  κατεθέν  της  Καρδίτσας  αποτελεί  το  Παυσίλυπο,  το 

πρώτο  αστικό  πάρκο  αναψυχής  στην  καρδιά  της πόλης.  Το  όνομα  του  έχει  τις  ρίζες  του  στις  λέξεις "πάυω"  και  "λύπη",  που  σημαίνει  καταπραΰνω  τη λύπη.  Σ’  αυτήν  την  τοποθεσία  γινόταν  κάποτε  η εβδομαδιαία  ζωαγορά  και  οι  ετήσιες εμποροπανηγύρεις στις 21 Μαΐου κατά τον εορτασμό του Κωνσταντίνου και Ελένης και στα τέλη Οκτωβρίου του  Αγίου  Δημητρίου,  που  είχαν  διάρκεια  8  ημέρες. Στα τέλη του 19ου αιώνα ο δήμος απέκτησε σταδιακά την έκταση, που τότε ήταν ένα χέρσο και παρατημένο μέρος  με  ένα  μικρό  ποταμάκι  και  διάφορα  μικρά χαντάκια  με  ακαθαρσίες.  Το  πάρκο  αποτελεί πρωτοβουλία του τότε δημάρχου Στέργιου Λάππα και σχεδιάστηκε από το μηχανικό Γεώργιο Φώσκολο. Ένα από  τα  μεγαλύτερα  προβλήματα  του  Παυσίλυπου (αλλά και της Καρδίτσας γενικότερα), ήταν ή ύδρευση και  άρδευση,  η  οποία  γινόταν  αρχικά  από  ένα  μικρό ποταμάκι  που  διέσχιζε  το  πάρκο,  ενώ  σήμερα  το πάρκο  αρδεύεται  από  δική  του  γεώτρηση  στο βορειανατολικό  τμήμα του. Κατά τη δεκαετία  του  ‘90 πραγματοποιήθηκε  ανάπλαση  του  πάρκου,  οπότε μετατράπηκε  σε  ένα  σύγχρονο  αστικό  πάρκο,  που πλέον δέχεται εκατοντάδες επισκέπτες που αναζητούν ηρεμία και χαλάρωση στο κέντρο της πόλης.

Ιερά Μονή Παναγίας Πελεκητής• Η  Ιερά  Μονή  Παναγίας  Πελεκητής  είναι  ένα  μοναστήρι  του 

15ου αιώνα που βρίσκεται στη λίμνη Πλαστήρα σε υψόμετρο 1400  μέτρων,  σε  απόσταση  ενός  χιλιομέτρου  από  το  χωριό Καρύτσα.  Σύμφωνα  με  την  παράδοση,  το  όνομα  "Πελεκητή", οφείλεται  στο  γεγονός  ότι,  προκειμένου  να  χτιστεί  το μοναστήρι  στον  σχεδόν  κατακόρυφο  βράχο,  χρειάστηκε  να πελεκηθεί  κατόπιν  υπόδειξης  της  Παναγίας,  που παρουσιάστηκε  στους  μάστορες  λέγοντας  "Θα πελεκήσεις  το βράχο με το κοπίδι και θα φτιάξεις μια εκκλησία την οποία θα ονομάσεις  Παναγία  Πελεκητή".  Στη  συνέχεια  όταν αντιμετώπισαν  πρόβλημα  με  την  έλλειψη  νερού,  η  Παναγία ξαναπαρουσιάστηκε  και  τους  είπε  "Σηκώστε  εδώ  αυτήν  την πλάκα και θα βρείτε νερό". Όντως σ’ εκείνο το σημείο βρέθηκε νερό  και  μέχρι  σήμερα  υπάρχει  εκεί  ένα  πηγάδι.  Μία  άλλη παράδοση  λέει  ότι  ο  πρωτομάστορας  έπεσε  χαράδρα  που βρίσκεται κάτω από τη Μονή, αλλά επέζησε χάρη στη βοήθεια της  Παναγίας  "Πελεκητής".  Πιθανολογείται  ότι  η ανοικοδόμηση της ξεκίνησε στα τέλη του 15ου αιώνα από τον Πνευματικό Πορφύριο και ολοκληρώθηκε το 1529 από το Νέο Οσιομάρτυρα  Δαμιανό.  Κατά  τη  διάρκεια  της  τουρκοκρατίας αποτέλεσε  καταφύγιο  για  κλέφτες  και  αρματολούς,  πράγμα που  αποδεικνύεται  από  τις  κρύπτες  και  τις  καταπακτές  που υπάρχουν στο μοναστήρι. Η μονή φιλοξενεί επίσης μία μικρή θαυματουργή  εικόνα  της  Παναγίας  και  γιορτάζει  κάθε  χρόνο τη  μνήμη  της  Θεοτόκου  το  Δεκαπενταύγουστο.  Ανεξάρτητα από  τη  θρησκευτική  σημασία  της  τοποθεσίας,  αξίζει  μία επίσκεψη στο μοναστήρι για να απολαύσετε την υπέροχη θέα στη λίμνη Πλαστήρα.

Αρχαιολογικό Μουσείο Καρδίτσας• Άνοιξε  τις  πύλες  του  μόλις  το  Μάιο  του  2010, 

έχοντας ως  πρωταρχικό  στόχο  την  καταγραφή  και ανάδειξη  της  πολιτιστικής  εξέλιξης  όλων  των περιόδων  της  ιστορίας  της  περιοχής.  Η  ανέγερση του  ξεκίνησε  τη  δεκαετία  του  1990,  κατόπιν παραχώρησης του χώρου του παλιού νοσοκομείου έκτασης  περίπου  5.000  τ.μ.  στο  κέντρο  της  πόλης από  το  δήμο,  προκειμένου  να  ιδρυθεί  το Αρχαιολογικό Μουσείο. Τα εκθέματα του μουσείου χρονολογούνται  από  την  Προϊστορική  και Παλαιολιθική εποχή έως την Ύστερη Αρχαιότητα. Οι εκθέσεις  του  είναι  δομημένες  κατά  χρονολογική σειρά  και  με  θεματικές  ενότητες,  εστιάζοντας  σε ανθρωποκεντρικά  θέματα  του  παρελθόντος,  όπως η καθημερινή ζωή των ανθρώπων, το εμπόριο, την οικονομία,  η  αισθητική,  η  λατρεία  και  ο  θάνατος. Τα  παραπάνω  συμπληρώνουν  τα  εκπαιδευτικά προγράμματα που διοργανώνονται για μικρούς και μεγάλους, προκειμένου να γνωρίσουν καλύτερα οι κάτοικοι την πόλη τους αλλά και να κεντρίσουν το ενδιαφέρον  των  επισκεπτών,  πράγμα  που  έχει επιτευχθεί.

Ρεντίνα Αγράφων• Ένα από τα σημαντικότερα χωριά των Αγράφων, που 

βρίσκεται σε υψόμετρο 900 μέτρων, στο νοτιοατολικό άκρο  του  νομού,  σε  απόσταση  56  χιλιομέτρων  από την πόλη  της Καρδίτσας. Η συμβολή  του χωριού στη σύγχρονη  ιστορία  της  Ελλάδας  υπήρξε  πολύ ουσιαστική, αφού  έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στην Επανάσταση  του  1821  και  κατά  τη  διάρκεια  της κατοχής  του  Β’  Παγκοσμίου  Πολέμου,  όπου αποτέλεσε  ένα  από  τα  σημαντικότερα  κέντρα  της Εθνικής Αντίστασης. Η Ρεντίνα έχει χαρακτηριστεί ως παραδοσιακός  οικισμός  και  διατηρεί  ανέπαφο  τον πολιτιστικό  χαρακτήρα  της,  παρά  την  τουριστική ανάπτυξη της τα τελευταία χρόνια. Μην παραλείψετε να επισκεφθείτε το Μουσείο Εθνικής Αντίστασης που στεγάζεται στο  ισόγειο στου δημοτικού σχολείου της Ρεντίνας  και  περιλαμβάνει  πλούσιο  φωτογραφικό υλικό,  βιβλία,  έντυπα,  διακηρύξεις  και  εικόνες  από τόπους  μαχών  και  εκτελέσεων.  Στο  Μουσείο Βυζαντινής  και  Μεταβυζαντινής  τέχνης  που στεγάζεται στο παρεκκλήσι του Αγίου Σεραφείμ, στον Άγιο  Γεώργιο  θα  έχετε  την  ευκαιρία  να  θαυμάσετε εκκλησιαστικά  κειμήλια,  παμπάλαιες  εικόνες,  ιερά λειτουργικά  σκεύη  κ.  ά.  Τέλος,  αρκετό  ενδιαφέρον παρουσιάζουν  και  οι  πολιτιστικές  εκδηλώσεις,  που διοργανώνονται καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.

Δημοτική Αγορά• Εμβληματικό  κτίριο  της  πόλης,  που  βρίσκεται 

στο  κέντρο  της.  Κατασκευάστηκε  επί  δημάρχου Αστέριου Αλλαμανή το χρονικό διάστημα 1925 - 1930.  Θέλοντας  να  αποτελέσει  ένα  κτίριο ευρωπαϊκών προδιαγραφών, ο δήμαρχος έφερε τα σχέδια από το Παρίσι και η τοποθεσία κτίσης του  επιλέχθηκε  με  καθαρά  πολεοδομικά κριτήρια,  αφού  επιλέχθηκε  να  τοποθετηθεί  στο χώρο  όπου  κατά  παράδοση  λάμβανε  χώρα  η λαϊκή  αγορά.  Κατά  το  πέρασμα  των  χρόνων  το κτίριο  υπέστη  ζημιές  και  φθορές  και  έγιναν διάφορες  αποκαταστάσεις,  η  τελευταία  εκ  των οποίων  πραγματοποιήθηκε  το  1998.  Από αρχιτεκτονικής  άποψης  αποτελεί  ένα  κτίριο απόλυτα ορθολογικό, με καθαρή γεωμετρία και συμμετρία  στους  άξονες  Ανατολή  -  Δύση  - Βορράς  -  Νότος.  Το  1992  συγκαταλέχθηκε  στα κτίρια  που  αποτελούν  μνημεία  Ευρωπαϊκής Αρχιτεκτονικής  Κληρονομιάς,  σε  μία  ειδική τελετή  στο  Δημαρχείο  των  Βρυξελλών,  όπου  ο δήμαρχος  Καρδίτσας  παρέλαβε  και  το  σχετικό βραβείο.

Ευχαριστώ, Αντώνης