асқар тоқмағамбетов « құлақ пен тымақ»
TRANSCRIPT
23 орта мект
Қызылорда облысы Қармақшы ауданы Иіркөл ауылы №106 орта мектептің бастауыш сынып мұғалімі Нұрмаханова Гүлжанат
Санаты: жоғары Еңбек өтілі:22 жыл
-
Күлкі
Ал балалар күлкі естігенде кім есімізге түседі?
66
• Мен Алдармын,АлдармынМен Алдармын,Алдармын
• Тура жолды таңдармынТура жолды таңдармын
• Керегі жоқ паңдардыңКерегі жоқ паңдардың
• Жылуы жоқ жандардыңЖылуы жоқ жандардың
• Адалдарды аңдармынАдалдарды аңдармын
• Арамдарды алдармынАрамдарды алдармын
II.Үй тапсырмасын сұрау
«Алдаркөсе мен салт атты»
Деңгейлік тапсырмаларДеңгейлік тапсырмалар
. Алдакөсе кім ? Ол Алдакөсе кім ? Ол жайында не жайында не білдіңдер?білдіңдер?
.Ертегіні сахналауЕртегіні сахналау
. Кесте толтыруКесте толтыру
Зерттеу Зерттеу
Жазу Жазу
Өнер Өнер
Шәкен Айманов “Алдаркөсе” ролінде
Монетаның бет жағында (аверсінде) орталық бөлігінде Қазақстан Республикасының елтаңбасы ою-өрнек аясында бейнеленген. Төменгі бөлігінде монетаның номиналын білдіретін «500» деген сан және «ТЕҢГЕ» деген жазу бар. Жоғары бөлігінде Еуразия экономикалық қоғамдастығы елдерінің ресми эмблемасы бар. Сол жақ және оң жақ бөліктерде ұлттық ою-өрнек элементі бір деңгейде бейнеленген. Айналдыра мемлекеттік тілде «ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ» және орыс тілінде «РЕСПУБЛИКА КАЗАХСТАН» деген жазу бар. Жазулар нүктелермен бөлінген. Айналдыра шығыңқы жиек жүргізілген.Монетаның сырт жағында (реверсінде) орталық бөлікте есекке мінген жаһангер ертегі кейіпкерінің стильдендірілген суреті, қасында ілесіп жүрген иті бейнеленген (М.Әлиннің иллюстрациясының фрагменті). Монетаның сол жақ бөлігінде айналдыра мемлекеттік тілде «Алдар-Көсе» деген жазу бар. Оң жақ бөлігінде – Қазақстан теңге сарайының тауар белгісі және монета дайындалған металды, оның сынамы мен массасын білдіретін «Ag 925 31,1 gr.» деген жазу және соғылған жылын білдіретін «2011» деген сан жазылған. Жоғары бөлігінде Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің логотипі орналасқан. Айналдыра шығыңқы жиек жүргізілген.Қыры (гурты) бедерлі.Монета 925 сынамды күмістен дайындалған, массасы – 31,1 грамм, диаметрі
«АЛДАР-КӨСЕ» номиналы – 500 теңге
2011 жылғы 20 тамызда айналысқа шығарылды
Көшеге қазақ халық ауыз әдебиетінің кейіпкері, алғырлық пен тапқырлықтың қулық пен айлакерліктің жиынтық бейнесі Алдаркөсенің есімі ( Алматы қаласының әкімінің 22.01.1992 № 1/12 шешімі) берілген. Алдар көсе жайында халық арасында сандаған аңыз-әңгімелер сақталған. Көше Бостандық ауданында орналасқан. Жамақаев көшесінен басталып, Тайманов көшесіне дейін созылып жатыр. Манаев,Жуков көшелерімен қиылысады. Көшенің ұзындығы - 650 метр
Алдаркөсе
Бай
Ақылды,айлакер, зерделі қу,қарапайым халыққа жаны ашыды,мұратына жетіп отырды, тапқыр, сөзге шешен
Сараң,өзімшіл,арам, әділетсіз ,халыққа озбырлық көрсетті, өзін ғана ойлады
Жомарттықтың негізінде үш нәрсе бар:бірі-өз айтқан сөзіңді өзің орындау,екіншісі-әділдікті нұқсан келтірмеу,Үшіншісі-қайырымдылықты есіңе ұстау,ұмытпау
Боранның үні,қысқы табиғат
Мултьфильмнен үзінді.
“ Алдаркөсе мен бай” байдың киіміне назар аудару Бай басына қандай бас киім киген?
«Сиқырлы сандар» «Сиқырлы сандар»
а ұ л қ қ
4 2 3 1 5
қ т м а ы
5 1 3 4 2
ы м с л а
2 1 3 5 4
Сабақтың тақырыбы:
Асқар Тоқмағамбетов
Мысал өлең деген не?
Жан- жануарлар мен өсімдіктерге адамдық қасиет беріп бейнелеу арқылы адамдар ортасындағы жағымсыз қылықтар мен іс әрекеттерді сын тезіне алып , ой- пікірді астарлы бейнелейтін уақиғалы өлеңдерді мысал өлең дейміз.
Асқар Тоқмағамбетов (1905 — 1983 жж.)
Асқар Тоқмағамбетов (19.9.1905, Қызылорда обл, Тереңөзек ауданы, бұрынғы 18-партия съезді атындағы кеңшар — 21.8. 1983, Қызылорда қ.) — ақын, жазушы.1932 жылы Москва полиграфия институтын бітірген. «Лениншіл жас» (қазіргі «Жас Алаш») (1927–30), «Ленин жолы» (Қызылорда, 1933—34), «Қазақ әдебиеті» (1934–35), «Социалистік Қазақстан» (қазіргі «Егемен Қазақстан») (1937–1944) газеттерінде, «Ара» журналында қызмет істеді. Қазақстан Жазушылар одағының Шымкент (1935—37), Қызылорда (1944–52, 1957–62) облысаралық бөлімшелерінің жауапты хатшысы болды. 3 рет Еңбек Қызыл Ту ордендерімен және бірнеше медальдармен марапатталған.
Отан қорғау,ерлік
халықтар достығы
тақырыптары.
кеңшар, ауыл өмірі
елге еңбегі сіңген тарихи адамдарға
арналған шығармалары
Оның поэмаларын тақырыбы, түрі жағынан төрт топқа бөлуге болады
Шығармалары
«Жыр күмбезі» (1975)
«Қарбаласта
» (1975 «Семафор ашық»,
«Екі заң»
«Күлкі-сықақ» 1929
«Әзірет Сұлтан»,
-
Отбасым-қуанышым
Қазақта тымақтың түрлері көп, соның ең бағаласы – түлкі тымақ. Оның маңдайы мен құлақтарының ішкі жағына түлкі терісі тігіледі де, сырты мақпалмен, пүлішпен немесе басқа асыл маталармен сырылып тысталады. Тымақтың төбесі төрт немесе алты сай (бөлек) үшкіл (үш бұрышты) киізден құралып, шошақ болып келеді.
• 1.«Құлақ пен тымақ» Мысалды 1.«Құлақ пен тымақ» Мысалды оқуоқу
• 2 Мысал өлеңді талдау 2 Мысал өлеңді талдау
• 3.Тізбектей оқыту3.Тізбектей оқыту
• 4.Ролге бөліп оқыту4.Ролге бөліп оқыту
• Сұрақтар қоюСұрақтар қою
• --Мысал не туралы айтылған?Мысал не туралы айтылған?
• -Мысалдан жылдың қай мезгілі -Мысалдан жылдың қай мезгілі екенін білуге болады?екенін білуге болады?
• -Тымақ құлақтан не сұрады?-Тымақ құлақтан не сұрады?
• - Құлақ тымаққа не деді?- Құлақ тымаққа не деді?
• -«Сұлуынан жылуы» дегенді қалай -«Сұлуынан жылуы» дегенді қалай түсіндіңдер?түсіндіңдер?
• -Қысқы киімдерді атау-Қысқы киімдерді атау
• Сұрақтар қоюСұрақтар қою• -Мысал не туралы айтылған?-Мысал не туралы айтылған?
• -Мысалдан жылдың қай мезгілі -Мысалдан жылдың қай мезгілі екенін білуге болады?екенін білуге болады?
• -Тымақ құлақтан не сұрады?-Тымақ құлақтан не сұрады?
• - Құлақ тымаққа не деді?- Құлақ тымаққа не деді?
• -«Сұлуынан жылуы» дегенді -«Сұлуынан жылуы» дегенді қалай түсіндіңдер?қалай түсіндіңдер?
• -Қысқы киімдерді атау-Қысқы киімдерді атау
-
Құлақ Тымақ
Мінеді,сынады,мазақ еттікүлді,кешірім сұрады,қатесін түсінді
Көрінбей кеткенін сұрады, «сұлуынан жылуы»- деді,қыста туылғанын айтты, қатесін кешірді
V.Бекіту
1-топ Аққала құрастыру. Адам бойындағы жағымды қасиеттер2-топ. Шырша құрастыру Адам бойындағы жағымсыз қасиеттер3-топ. Қар түйіршіктері Мақал-мәтелдер Бір шумақ өлең құрастыру
• Жаңа ақпаратЖаңа ақпарат
• Баскиім қасиетті, оны айырбастауға болмайды, аяқасты Баскиім қасиетті, оны айырбастауға болмайды, аяқасты қылмайды. Жақсы кісілердің тымағы атадан бапаға мұра қылмайды. Жақсы кісілердің тымағы атадан бапаға мұра есебінде қалып отырған. Қазақ «бағым ауады » деп есебінде қалып отырған. Қазақ «бағым ауады » деп баскиімді ешкімге сыйламаған. Баскиімді айырбастамайды, баскиімді ешкімге сыйламаған. Баскиімді айырбастамайды, басыңдағы бағың кетеді немесе біреудің басындағы бәлесі басыңдағы бағың кетеді немесе біреудің басындағы бәлесі жұғады. Ертеде шала туған сәбиді «тымаққа салып жұғады. Ертеде шала туған сәбиді «тымаққа салып қырқынан шығаратын» ғұрып болған. Шала туған сәби қырқынан шығаратын» ғұрып болған. Шала туған сәби ұстауға, бесікке салуға келмейді, тымақ жылы әрі бөлеуге, ұстауға, бесікке салуға келмейді, тымақ жылы әрі бөлеуге, ұстауға ыңғайлы болады және сәбидің неше күні кем болса, ұстауға ыңғайлы болады және сәбидің неше күні кем болса, сонша күн бойы керегенің әр басына ілініп қойылады дейді, сонша күн бойы керегенің әр басына ілініп қойылады дейді, есеп кереге басы арқылы есептеледі. Мысалы, қырық күні есеп кереге басы арқылы есептеледі. Мысалы, қырық күні кем болса, керегенің қырқыншы басынан бала тымақтан кем болса, керегенің қырқыншы басынан бала тымақтан алынып, әдетте жаңа туған бапаның рәсімі жасала алынып, әдетте жаңа туған бапаның рәсімі жасала бастайды. Егер бала қыста туса, онда үй қабырғасына бастайды. Егер бала қыста туса, онда үй қабырғасына бірнеше шеге қағылып ілінеді. Біреуге бас ұрғанда аяғына бірнеше шеге қағылып ілінеді. Біреуге бас ұрғанда аяғына тымағын тастайтын әдет бар. «Тымақ ұру» немесе «Тымақ тымағын тастайтын әдет бар. «Тымақ ұру» немесе «Тымақ тастап кешірім сұрау» — бітімге шақырудың ең үлкен жолы. тастап кешірім сұрау» — бітімге шақырудың ең үлкен жолы. Бұл да тымақтың қадірі мен қасиетін бейнелейтін Бұл да тымақтың қадірі мен қасиетін бейнелейтін көріністердің бірі.көріністердің бірі.
Өлеңнің аты
Авторы Кейіп-керлері
Шығарма-ның түрі
Құлақ Тымақ Мысалдан қандай ой түйдің?
Құлақ пен тымақ
А.Тоқмағанбетов Құлақ тымақ
Мысал Қатесін Қатесін түсіндітүсінді
КешірКешірді ді
Семантикалық картаны толтыру
«Басқа адамның кемшілігін, қателігін кешіру және өз қатесін түсініп, мойындап кешірім сұрау адам бойындағы жақсы қасиет ».
ТатуласуА.Оразақын
Әкел, досым, қолыңды,Татуласқан орынды.Өкпелесіп не керек,
Көрсет, қане соныңды.Баққа бірге кірейік,
Қол ұстасып жүрейік.Татулықтың белгісі,
Кел қосылып күлейік
ТатуласуА.Оразақын
Әкел, досым, қолыңды,Татуласқан орынды.Өкпелесіп не керек,
Көрсет, қане соныңды.Баққа бірге кірейік,
Қол ұстасып жүрейік.Татулықтың белгісі,
Кел қосылып күлейік