асқар тоқмағамбетов « құлақ пен тымақ»

35
2 3 о р т а м е к т Қызылорда облысы Қармақшы ауданы Иіркөл ауылы №106 орта мектептің бастауыш сынып мұғалімі Нұрмаханова Гүлжанат Санаты: жоғары Еңбек өтілі:22 жыл

Upload: serjan-kasen

Post on 15-Jun-2015

3.224 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: асқар тоқмағамбетов « құлақ пен тымақ»

23 орта мект

Қызылорда облысы Қармақшы ауданы Иіркөл ауылы №106 орта мектептің бастауыш сынып мұғалімі Нұрмаханова Гүлжанат

Санаты: жоғары Еңбек өтілі:22 жыл

Page 2: асқар тоқмағамбетов « құлақ пен тымақ»
Page 3: асқар тоқмағамбетов « құлақ пен тымақ»
Page 4: асқар тоқмағамбетов « құлақ пен тымақ»

-

Күлкі

Ал балалар күлкі естігенде кім есімізге түседі?

Page 5: асқар тоқмағамбетов « құлақ пен тымақ»
Page 6: асқар тоқмағамбетов « құлақ пен тымақ»

66

• Мен Алдармын,АлдармынМен Алдармын,Алдармын

• Тура жолды таңдармынТура жолды таңдармын

• Керегі жоқ паңдардыңКерегі жоқ паңдардың

• Жылуы жоқ жандардыңЖылуы жоқ жандардың

• Адалдарды аңдармынАдалдарды аңдармын

• Арамдарды алдармынАрамдарды алдармын

Page 7: асқар тоқмағамбетов « құлақ пен тымақ»

II.Үй тапсырмасын сұрау

«Алдаркөсе мен салт атты»

Page 8: асқар тоқмағамбетов « құлақ пен тымақ»

Деңгейлік тапсырмаларДеңгейлік тапсырмалар

. Алдакөсе кім ? Ол Алдакөсе кім ? Ол жайында не жайында не білдіңдер?білдіңдер?

.Ертегіні сахналауЕртегіні сахналау

. Кесте толтыруКесте толтыру

Зерттеу Зерттеу

Жазу Жазу

Өнер Өнер

Page 9: асқар тоқмағамбетов « құлақ пен тымақ»

Шәкен Айманов “Алдаркөсе” ролінде

Page 10: асқар тоқмағамбетов « құлақ пен тымақ»

Монетаның бет жағында (аверсінде) орталық бөлігінде Қазақстан Республикасының елтаңбасы ою-өрнек аясында бейнеленген. Төменгі бөлігінде монетаның номиналын білдіретін «500» деген сан және «ТЕҢГЕ» деген жазу бар. Жоғары бөлігінде Еуразия экономикалық қоғамдастығы елдерінің ресми эмблемасы бар. Сол жақ және оң жақ бөліктерде ұлттық ою-өрнек элементі бір деңгейде бейнеленген. Айналдыра мемлекеттік тілде «ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ» және орыс тілінде «РЕСПУБЛИКА КАЗАХСТАН» деген жазу бар. Жазулар нүктелермен бөлінген.  Айналдыра шығыңқы жиек жүргізілген.Монетаның сырт жағында (реверсінде) орталық бөлікте есекке мінген жаһангер ертегі кейіпкерінің стильдендірілген суреті, қасында ілесіп жүрген иті бейнеленген (М.Әлиннің иллюстрациясының фрагменті). Монетаның сол жақ бөлігінде  айналдыра мемлекеттік тілде «Алдар-Көсе» деген жазу бар. Оң жақ бөлігінде – Қазақстан теңге сарайының тауар белгісі және монета дайындалған металды, оның сынамы мен массасын білдіретін «Ag 925  31,1 gr.» деген жазу және соғылған жылын білдіретін «2011» деген сан жазылған. Жоғары бөлігінде Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің логотипі орналасқан.  Айналдыра шығыңқы жиек жүргізілген.Қыры (гурты) бедерлі.Монета  925 сынамды күмістен дайындалған, массасы – 31,1 грамм, диаметрі

«АЛДАР-КӨСЕ» номиналы – 500 теңге

2011 жылғы 20 тамызда айналысқа шығарылды

Page 11: асқар тоқмағамбетов « құлақ пен тымақ»

Көшеге қазақ халық ауыз әдебиетінің кейіпкері, алғырлық пен тапқырлықтың қулық пен айлакерліктің жиынтық бейнесі Алдаркөсенің есімі ( Алматы қаласының әкімінің 22.01.1992 № 1/12 шешімі) берілген. Алдар көсе жайында халық арасында сандаған аңыз-әңгімелер сақталған. Көше Бостандық ауданында орналасқан. Жамақаев көшесінен басталып, Тайманов көшесіне дейін созылып жатыр. Манаев,Жуков көшелерімен қиылысады. Көшенің ұзындығы - 650 метр

Page 12: асқар тоқмағамбетов « құлақ пен тымақ»

Алдаркөсе

Бай

Ақылды,айлакер, зерделі қу,қарапайым халыққа жаны ашыды,мұратына жетіп отырды, тапқыр, сөзге шешен

Сараң,өзімшіл,арам, әділетсіз ,халыққа озбырлық көрсетті, өзін ғана ойлады

Page 13: асқар тоқмағамбетов « құлақ пен тымақ»

Жомарттықтың негізінде үш нәрсе бар:бірі-өз айтқан сөзіңді өзің орындау,екіншісі-әділдікті нұқсан келтірмеу,Үшіншісі-қайырымдылықты есіңе ұстау,ұмытпау

Page 14: асқар тоқмағамбетов « құлақ пен тымақ»
Page 15: асқар тоқмағамбетов « құлақ пен тымақ»

Боранның үні,қысқы табиғат

Page 16: асқар тоқмағамбетов « құлақ пен тымақ»
Page 17: асқар тоқмағамбетов « құлақ пен тымақ»

Мултьфильмнен үзінді.

“ Алдаркөсе мен бай” байдың киіміне назар аудару Бай басына қандай бас киім киген?

Page 18: асқар тоқмағамбетов « құлақ пен тымақ»

«Сиқырлы сандар» «Сиқырлы сандар»

а ұ л қ қ

4 2 3 1 5

қ т м а ы

5 1 3 4 2

ы м с л а

2 1 3 5 4

Page 19: асқар тоқмағамбетов « құлақ пен тымақ»

Сабақтың тақырыбы:

Асқар Тоқмағамбетов

Page 20: асқар тоқмағамбетов « құлақ пен тымақ»
Page 21: асқар тоқмағамбетов « құлақ пен тымақ»

Мысал өлең деген не?

       Жан- жануарлар мен өсімдіктерге адамдық қасиет  беріп бейнелеу арқылы  адамдар ортасындағы жағымсыз қылықтар мен іс әрекеттерді сын тезіне алып , ой- пікірді  астарлы бейнелейтін  уақиғалы өлеңдерді мысал өлең дейміз.

Page 22: асқар тоқмағамбетов « құлақ пен тымақ»

Асқар Тоқмағамбетов (1905 — 1983 жж.)

Асқар Тоқмағамбетов (19.9.1905, Қызылорда обл, Тереңөзек ауданы, бұрынғы 18-партия съезді атындағы кеңшар — 21.8. 1983, Қызылорда қ.) — ақын, жазушы.1932 жылы Москва полиграфия институтын бітірген. «Лениншіл жас» (қазіргі «Жас Алаш») (1927–30), «Ленин жолы» (Қызылорда, 1933—34), «Қазақ әдебиеті» (1934–35), «Социалистік Қазақстан» (қазіргі «Егемен Қазақстан») (1937–1944) газеттерінде, «Ара» журналында қызмет істеді. Қазақстан Жазушылар одағының Шымкент (1935—37), Қызылорда (1944–52, 1957–62) облысаралық бөлімшелерінің жауапты хатшысы болды. 3 рет Еңбек Қызыл Ту ордендерімен және бірнеше медальдармен марапатталған.

Page 23: асқар тоқмағамбетов « құлақ пен тымақ»

Отан қорғау,ерлік

халықтар достығы

тақырыптары.

кеңшар, ауыл өмірі

елге еңбегі сіңген тарихи адамдарға

арналған шығармалары

Оның поэмаларын тақырыбы, түрі жағынан төрт топқа бөлуге болады

Page 24: асқар тоқмағамбетов « құлақ пен тымақ»

Шығармалары

«Жыр күмбезі» (1975)

«Қарбаласта

» (1975 «Семафор ашық»,

«Екі заң»

«Күлкі-сықақ» 1929 

«Әзірет Сұлтан»,

Page 25: асқар тоқмағамбетов « құлақ пен тымақ»

-

Page 26: асқар тоқмағамбетов « құлақ пен тымақ»

Отбасым-қуанышым

Қазақта тымақтың түрлері көп, соның ең бағаласы – түлкі тымақ. Оның маңдайы мен құлақтарының ішкі жағына түлкі терісі тігіледі де, сырты мақпалмен, пүлішпен немесе басқа асыл маталармен сырылып тысталады. Тымақтың төбесі төрт немесе алты сай (бөлек) үшкіл (үш бұрышты) киізден құралып, шошақ болып келеді.

Page 27: асқар тоқмағамбетов « құлақ пен тымақ»

• 1.«Құлақ пен тымақ» Мысалды 1.«Құлақ пен тымақ» Мысалды оқуоқу

• 2 Мысал өлеңді талдау 2 Мысал өлеңді талдау

• 3.Тізбектей оқыту3.Тізбектей оқыту

• 4.Ролге бөліп оқыту4.Ролге бөліп оқыту

Page 28: асқар тоқмағамбетов « құлақ пен тымақ»

• Сұрақтар қоюСұрақтар қою

• --Мысал не туралы айтылған?Мысал не туралы айтылған?

• -Мысалдан жылдың қай мезгілі -Мысалдан жылдың қай мезгілі екенін білуге болады?екенін білуге болады?

• -Тымақ құлақтан не сұрады?-Тымақ құлақтан не сұрады?

• - Құлақ тымаққа не деді?- Құлақ тымаққа не деді?

• -«Сұлуынан жылуы» дегенді қалай -«Сұлуынан жылуы» дегенді қалай түсіндіңдер?түсіндіңдер?

• -Қысқы киімдерді атау-Қысқы киімдерді атау

• Сұрақтар қоюСұрақтар қою• -Мысал не туралы айтылған?-Мысал не туралы айтылған?

• -Мысалдан жылдың қай мезгілі -Мысалдан жылдың қай мезгілі екенін білуге болады?екенін білуге болады?

• -Тымақ құлақтан не сұрады?-Тымақ құлақтан не сұрады?

• - Құлақ тымаққа не деді?- Құлақ тымаққа не деді?

• -«Сұлуынан жылуы» дегенді -«Сұлуынан жылуы» дегенді қалай түсіндіңдер?қалай түсіндіңдер?

• -Қысқы киімдерді атау-Қысқы киімдерді атау

Page 29: асқар тоқмағамбетов « құлақ пен тымақ»

-

Page 30: асқар тоқмағамбетов « құлақ пен тымақ»

Құлақ Тымақ

Мінеді,сынады,мазақ еттікүлді,кешірім сұрады,қатесін түсінді

Көрінбей кеткенін сұрады, «сұлуынан жылуы»- деді,қыста туылғанын айтты, қатесін кешірді

Page 31: асқар тоқмағамбетов « құлақ пен тымақ»

V.Бекіту

1-топ Аққала құрастыру. Адам бойындағы жағымды қасиеттер2-топ. Шырша құрастыру Адам бойындағы жағымсыз қасиеттер3-топ. Қар түйіршіктері Мақал-мәтелдер Бір шумақ өлең құрастыру

Page 32: асқар тоқмағамбетов « құлақ пен тымақ»

• Жаңа ақпаратЖаңа ақпарат

• Баскиім қасиетті, оны айырбастауға болмайды, аяқасты Баскиім қасиетті, оны айырбастауға болмайды, аяқасты қылмайды. Жақсы кісілердің тымағы атадан бапаға мұра қылмайды. Жақсы кісілердің тымағы атадан бапаға мұра есебінде қалып отырған. Қазақ «бағым ауады » деп есебінде қалып отырған. Қазақ «бағым ауады » деп баскиімді ешкімге сыйламаған. Баскиімді айырбастамайды, баскиімді ешкімге сыйламаған. Баскиімді айырбастамайды, басыңдағы бағың кетеді немесе біреудің басындағы бәлесі басыңдағы бағың кетеді немесе біреудің басындағы бәлесі жұғады. Ертеде шала туған сәбиді «тымаққа салып жұғады. Ертеде шала туған сәбиді «тымаққа салып қырқынан шығаратын» ғұрып болған. Шала туған сәби қырқынан шығаратын» ғұрып болған. Шала туған сәби ұстауға, бесікке салуға келмейді, тымақ жылы әрі бөлеуге, ұстауға, бесікке салуға келмейді, тымақ жылы әрі бөлеуге, ұстауға ыңғайлы болады және сәбидің неше күні кем болса, ұстауға ыңғайлы болады және сәбидің неше күні кем болса, сонша күн бойы керегенің әр басына ілініп қойылады дейді, сонша күн бойы керегенің әр басына ілініп қойылады дейді, есеп кереге басы арқылы есептеледі. Мысалы, қырық күні есеп кереге басы арқылы есептеледі. Мысалы, қырық күні кем болса, керегенің қырқыншы басынан бала тымақтан кем болса, керегенің қырқыншы басынан бала тымақтан алынып, әдетте жаңа туған бапаның рәсімі жасала алынып, әдетте жаңа туған бапаның рәсімі жасала бастайды. Егер бала қыста туса, онда үй қабырғасына бастайды. Егер бала қыста туса, онда үй қабырғасына бірнеше шеге қағылып ілінеді. Біреуге бас ұрғанда аяғына бірнеше шеге қағылып ілінеді. Біреуге бас ұрғанда аяғына тымағын тастайтын әдет бар. «Тымақ ұру» немесе «Тымақ тымағын тастайтын әдет бар. «Тымақ ұру» немесе «Тымақ тастап кешірім сұрау» — бітімге шақырудың ең үлкен жолы. тастап кешірім сұрау» — бітімге шақырудың ең үлкен жолы. Бұл да тымақтың қадірі мен қасиетін бейнелейтін Бұл да тымақтың қадірі мен қасиетін бейнелейтін көріністердің бірі.көріністердің бірі.

Page 33: асқар тоқмағамбетов « құлақ пен тымақ»

Өлеңнің аты

Авторы Кейіп-керлері

Шығарма-ның түрі

Құлақ Тымақ Мысалдан қандай ой түйдің?

Құлақ пен тымақ

А.Тоқмағанбетов Құлақ тымақ

Мысал Қатесін Қатесін түсіндітүсінді

КешірКешірді ді

Семантикалық картаны толтыру

Page 34: асқар тоқмағамбетов « құлақ пен тымақ»

«Басқа адамның кемшілігін, қателігін кешіру және өз қатесін түсініп, мойындап кешірім сұрау адам бойындағы жақсы қасиет ».

Page 35: асқар тоқмағамбетов « құлақ пен тымақ»

ТатуласуА.Оразақын

Әкел, досым, қолыңды,Татуласқан орынды.Өкпелесіп не керек,

Көрсет, қане соныңды.Баққа бірге кірейік,

Қол ұстасып жүрейік.Татулықтың белгісі,

Кел қосылып күлейік

ТатуласуА.Оразақын

Әкел, досым, қолыңды,Татуласқан орынды.Өкпелесіп не керек,

Көрсет, қане соныңды.Баққа бірге кірейік,

Қол ұстасып жүрейік.Татулықтың белгісі,

Кел қосылып күлейік