Компьютерийн сүлжээ

Компьтерийн сүлжээ гэдэг нь ямар нэг завсрын мэдээлэл тээгч ашиглахгүйгээр мэдээллийн солилцоог хангаж, төхөөрөмжийг дундаа хэрэглэх боломж олгодог өөр хоорондоо холбогдсон компьтерүүд юм.

Компьютерийн сүлжээ

Сүлжээг бүтэц болон ажиллах зарчмын хувьд сүлжээний давхаргуудад хуваарилан дөрвөн шатлалтай Internet Protocol Suite (IPS) загварт оруулдаг.

Компьютерийн сүлжээг хамрах хүрээгээр нь ангилбал:

• Хувийн сүлжээ – personal area network (PAN)

• Дотоод сүлжээ – local area network (LAN)• Цогцолборын сүлжээ – campus area network

(CAN)• Хотын сүлжээ – metropolitan area network

(MAN)• Өргөн бүсийн сүлжээ – wide area network

(WAN)

Сүлжээний ангилал

Сүлжээнүүдийн гол ялгаа нь хамрах хүрээ буюу хэмжээ юм.

Controller Area Network – удирдлагын хүрээний сүлжээ гэдэг нь нягт уялдаатай жижиг хүрээг хамрах бөгөөд бүрэн автоматжуулсан үйлдвэр, эсвэл нэг машины удирдлагын самбар гэх мэт хоорондоо уялдаатай ажилладаг ойр байрладаг төхөөрөмжүүдийг хамардаг.

Компьютерийн сүлжээг техник хамгамжийн үүднээс ангилбал:

• Шилэн кабель – Optical fiber• Сүлжээний холболт - Ethernet• Утасгүй сүлжээ – Wireless LAN • Энгийн телефон холболт – HomePNA• Цахилгааны шугамын холболт – Power

line communication

Ердийн сүлжээний холболт (Ethernet) нь бодит кабелиар төхөөрөмжүүдийг холбодог.

Утасгүй сүлжээ нь төхөөрөмжүүдийг холбохдоо кабель хэрэглэдэггүй бөгөөд радио долгион ашиглан холбодог.

Компьютерийн сүлжээг бүрэлдэхүүн хэсгүүдэд хоорондоо харьцаж байгаа үүргийн дагуу ангилж болно.

• Идэвхтэй сүлжээ – active networking

• Хэрэглэгч – сервер – client - server• Шууд харилцах бүтэцтэй – peer to peer

Сүлжээний бүтэц

Сүлжээнд хэрэглэгдэж байгаа харилцааны протоколын хувьд ангилж болох бөгөөд түгээмэл хэрэглэгддэг нь:

• Ethernet• TCP• UDP• IPX• AppleTalk• IEEE 802.11

PAN - хувийн сүлжээ гэдэг нь нэг хүний хэд хэдэн төхөөрөмжийн хоорондох харилцаа холбоог хэлнэ. Хувийн сүлжээнд нэгэн компьютерт холбосон принтер, сканнер, утас болон зөөврийн хэрэгслүүд орж болох бөгөөд эдгээрийг холбосон USB, IrDa болон Bluetooth технологиуд нь хувийн сүлжээний жишээ юм.

Сүлжээний төрлүүд

LAN – энэ нь орон гэр, албан тасалгаа, барилга байшин зэрэг багахан хэмжээний газрыг хамарсан сүлжээ юм. Сервер ажиллуулан, түүнд холбогдсон ауиллагсдын компьютер, хэвлэгч төхөрөмжүүд түгээмэл дотоод сүлжээний жишээ юм. Компьютеруудыг ихэвчлэн IEEE 802.3 протоколоор ажилладаг сүлжээний төхөөрөмжүүд Cat5 эсвэл Cat5e төрлийн сүлжээний кабелиар холбох бөгөөд хамгаалалттай төхөөрөмжөөр дамжуулан интернетэд холбоно.

Cat5 еабель нь 10/100Mbps хурдаар, Cat5e кабель 10/100/1000Mbps хурдаар нэгж кабелийн урт 100 метрээс хэтрэхгүйгээр сүлжээний холботыг хийнэ.

CAN – хоёр болон түүнээс олон сүлжээг холбосон боловч ойрхон газарт хязгаарлагдсан оюутны хотхон, үйлдвэрийн сүлжээг хамруулна Хотын сүлжээтэй төстэй хэмжээ хамрах хүрээний хувьд жижигхэн байдаг

MAN – хотын сүлжээ гэдэг нь олон дотоод сүлжээ цогцолборын сүлжээг холбосон өргөн сүлжээ бөгөөд тухайн хот суурин төвлөрсөн газраас хэтэрдэггүй Энэ сүлжээг байгуулахад маш олон төрлийн сүлжээний төхөөрөмжүүд хэрэглэгдэх бөгөөд мэдээлэл зарим тохиолдолд олон өөр төрлийн сүлжээгээр дамжин хэрэглэгчдэд хүрч болдог

WAN – өргөн бүсийн сүлжээ нь харьцангуй том газар нутгийг хамрах бөгөөд хот улсуудын хооронд дамжин тухайн улсуудын томоохон технологийн компаниудаар дамжин хэрэгждэг Эдгээр сүлжээнүүд нь сүлжээний загварчлалын доод түвшинд буюу ихэвчлэн сүлжээний холболт бодит холболтын түвшингийн үүргийг гүйцэтгэн алсад байрласан дотоод сүлжээнүүдийн хооронд мэдээллийг аюулгүйгээр солилцуулахад чухал үүрэгтэй

сүлжээ хоорондын сүлжээ Хоёр болон түүнээс дээш сүлжээ эсвэл

сүлжээний хэсгүүдийг нэгтгэн сүлжээний гурав дахь түвшинд ажилладаг олон нийтийн хувийн байгууллагын арилжааны засгийн газрын эсвэд үйлдвэрийн сүлжээнүүдийн хооронд үүсгэсэн ямар нэгэн холболтыг нэрлэж болно

Хоорондоо холбогдсон сүлжээнүүд нь олон төрлүүд байж болох ч хэн ашиглаж удирдаж байгаагаас шалтгаалан үндсэн гурван төрөлд хуваана

• Интранет • Экстранет • Интернет

Интранет экстранет нь интернетэд холбогдсон ч байж болно үгүй ч байж болно холбогдсог нөхцөлд гаднаас хандалт хийхэд нэвтрэх нууц үг болон бусад хамгаалалтын арга хэрэгсэлтэй байдаг Интернет нь интранет экстранетийн хэсэг биш бөгөөд экстранетэд хандахад дамжуулагч болж болно

интранет гэдэг ньинтернет протокол хэрэглэн үүсгэсэн вэб браузер ашиглан хандах зориулалттай удирдлагатай сүлжээ юм

сүлжээний админ нь хандалтын эрхийг зөвхөн тодорхой хэсэг хэрэглэгчдэд зориулан хаадаг Ихэнхдээ интранет нь аливаа нэгэн багууллагын дотоод сүлжээ дотоод вэбсайт байдаг

Экстранет нь тодорхой хэрэглэгчидтэй хаалттай сүлжээ бөгөөд байгууллагын сүлжээний зарим хэсэгт өөрийн хэрэглэгчдийг холбосон тохиолдолд үүснэ

Интернет нь дэлхий даяарх олон сүлжээнүүдийг нэгтгэсэн сүлжээ юм Интернетэд оролцогчид нь кохицуулах байгууллагаас өөрсдийн тусгай давхцахгүй хаяг нэрийг аван өөрсдийн сүлжээ серверийг холбодог

Сүлжээний үндсэн төхөөрөмжүүд