Προ-πώληση ή ξε-πούληµα του φυσικού αερίου; Σταύρος  Α.  Ζένιος  Καθηγητής χρηµατοοικονοµικών στο Πανεπιστήµιο Κύπρου και πρόεδρος των πρυτάνεων των Πανεπιστηµίων των Ευρωπαϊκών Πρωτευουσών.

Το έµβληµα της Εταιρείας των Ανατολικών Ινδιών στην οποία το Αγγλικό Στέµµα είχε

προπωλήσει δικαιώµατα εκµετάλλευσης των αποικιών, 17ος αιώνας.

Σύγχρονη πολιτική ή πολιτικά χόµπιτς; Οι οπτασιασµοί δεν είναι ασυνήθεις σε περιόδους έντονης αγωνίας και αδιεξόδων. Μπορεί να προσλάβουν διαστάσεις κοινωνικής επιδηµίας. Το πολιτικό σύστηµα της χώρας υποκύπτει στον πειρασµό. Μπροστά στα οικονοµικά αδιέξοδα αναζητά απεγνωσµένα από µηχανής θεούς. Αυτή, όµως, δεν είναι υπεύθυνη στάση που προσφέρει καθοδήγηση σε ένα λαό. Το ρωσικό δάνειο και οι επενδύσεις δισεκατοµµυρίων ευρώ από Κινέζους επιχειρηµατίες για να αποφύγουµε το µνηµόνιο αποδείχθηκαν χόµπιτς -επινοήµατα φαντασίας. Χόµπιτ, όπως εξηγώ, είναι και η άντληση δισεκατοµµυρίων µε προπώληση του φυσικού αερίου. Η πρόταση του υποψήφιου Γιώργου Λιλλήκα αναδεικνύεται σε καθοριστικό ερώτηµα των προεδρικών εκλογών. Στόχος µου δεν είναι να ασκήσω κριτική στον υποψήφιο αλλά να εξηγήσω σε πολίτες, υποψήφιο και ανθυποψηφίους ότι συζητάµε για ένα πολιτικό χόµπιτ αντί για σύγχρονες προτάσεις πολιτικής. Μπορεί να υπάρχουν διάφοροι λόγοι να ψηφίσει κάποιος τον κ. Λιλλήκα, όµως η πρόταση για το φυσικό αέριο ΔΕΝ είναι ένας από αυτούς.

Η πρόταση δεν προσφέρει διέξοδο από την οικονοµική κρίση. Μελέτη επιστηµονικών αναλύσεων και της διεθνούς εµπειρίας οδηγεί στο συµπέρασµα ότι, στο άµεσο µέλλον µόνο µερικές εκατοντάδες εκατοµµύρια θα µπορούσαµε να αντλήσουµε µε ευνοϊκούς όρους ή µέχρι 1 δισ. µε πολύ υψηλότερο επιτόκιο από ότι το δάνειο 17 δισ. του µνηµονίου, από το οποίο η πρόταση υποτίθεται θα µας απαλλάξει. Κανένα στοιχείο δεν στηρίζει την πρόταση για άµεση άντληση 25 δισ. Η ανάλυση που ακολουθεί συνεκτιµά τους κινδύνους και το βάθος των αγορών από όπου θα µπορούσαν να αντληθούν κεφάλαια, καθώς και στο τι έχουν καταφέρει άλλοι. Η πρόσφατη συµφωνία για προπώληση εσόδων από το «Λεβιάθαν» στο Ισραήλ προς $802 εκατ. επιβεβαιώνει τα συµπεράσµατα. Μέσα από τη σύγχυση της πολιτικής αντιπαλότητας αναδύεται τελικά µια πολύ απλή εισήγηση που επιδέχεται µιας πολύ απλής απάντησης. Η πρόταση λέει ότι, «αφού κανείς δεν µας δανείζει για να πληρώσουµε τα χρέη µας, ας κάνουµε ένα ενυπόθηκο δάνειο». Την απάντηση δίνει η κοινή λογική του Αϊνστάιν: “Βλακεία είναι να επαναλαµβάνεις το ίδιο πράγµα και να περιµένεις διαφορετικό αποτέλεσµα». Η χώρα µας είναι αποκλεισµένη από τις αγορές και δεν επιτυγχάνουµε έξοδο από τον αποκλεισµό δανειζόµενοι από τις αγορές. Δεν λύνεις µε νέα χρέη την κρίση χρέους. Ο µόνος τρόπος να εξασφαλίσουµε άµεσα σηµαντικά κεφάλαια είναι να ξεπουλήσουµε το τεµάχιο «Αφροδίτη», διατηρώντας για τον εαυτό µας δικαιώµατα στα µελλοντικά εισοδήµατα, αν και όταν ο αγοραστής το αξιοποιήσει. Αυτό βεβαίως, ισοδυναµεί µε εκχώρηση κυριαρχίας και παραπέµπει στην πρόταση Γερµανικών ΜΜΕ όπως η Ελλάδα πουλήσει νησιά. Παλαιότερα, ήταν η µέθοδος αξιοποίησης των αποικιών και δεν είναι αυτό που θέλουµε για τη χώρα µας. Κανείς δεν θα ήθελε να µείνει το 2013 στην ιστορία ως το έτος που το νησί της Αφροδίτης πούλησε την «Αφροδίτη». Προτιµότερο, ωστόσο, να ακολουθούµε την υπόδειξη του Ρωµαίου φιλόσοφου-πολιτικού Marcus Tullius Cicero: «ασκώ κριτική δηµιουργώντας, όχι βρίσκοντας λάθη». Το φυσικό αέριο δηµιουργεί πράγµατι µια ελπιδοφόρα προοπτική και µε προσεκτικούς σχεδιασµούς -για τους οποίους έγραψα στο βιβλίο Δηµιουργική Κύπρος- µπορεί την επόµενη τριετία να έχουµε έργα υποδοµής ύψους αρκετών δισεκατοµµυρίων. Σε µια εξαετία είναι εφικτή η παραγωγή ηλεκτρισµού 30% φθηνότερα από ότι µε µαζούτ, µείωση της εισαγωγής µαζούτ και βελτίωση του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, αύξηση της παραγωγικότητας και εξοικονοµήσεις πέραν των 100 εκατοµµυρίων ετησίως για νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Μόνο τότε, και αφού θα έχουµε υπογράψει µακροχρόνια συµβόλαια µε αγοραστές, θα µπορέσουµε να προπωλήσουµε µέρος των εσόδων.

Για να αποφύγουµε το ξεπούληµα και να φθάσουµε στην προπώληση χρειάζεται πολλή µεθοδική προετοιµασία: τεχνική, δηµοσιονοµική, νοµική και περιβαλλοντική. Αν δεν δουλέψουµε υπεύθυνα και πολύ πιο έξυπνα από ότι µέχρι τώρα, θα µας µείνουν τα χόµπιτς.

Δυσκολεύτηκα να αντιληφθώ, όταν το πρωτοάκουσα, το πώς ο δανεισµός µας βοηθά να ξεφύγουµε από την κρίση χρέους. Αν εσείς, συµπολίτες, υποψήφιοι και ανθυποψήφιοι, µπήκατε στον πειρασµό να πιστέψετε σε ένα χόµπιτ, ελπίζω η ανάλυση να σας βοηθήσει να ξεφύγετε. Σίγουρα οι προεδρικοί υποψήφιοι µπορούν να κάνουν καλύτερες προτάσεις. (Μπορείτε να διαβάσετε την ολοκληρωµένη ανάλυση της πρότασης για προπώληση του φυσικού αερίου στο µπλογκ zenios.wordpress.com.)