საქართველო–თურქეთის ეკონომიკურ...
TRANSCRIPT
საქართველოს განვითარების საქართველოს განვითარების კვლევითი ინსტიტუტი კვლევითი ინსტიტუტი
- :საქართველო თურქეთი- :საქართველო თურქეთი ეკონომიკური პოტენციალი და ეკონომიკური პოტენციალი და
ურთიერთობებიურთიერთობები იოსებ არჩვაძე იოსებ არჩვაძე
თბილისი თბილისი20122012
8.8
6.1
2.3
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
ტერიტორია მოსახლეობა მშპ მოსახლეობის 1 სულზე
საქართველოს თანაფარდობა თურქეთთან (პროცენტი: თურქეთი = 100)
მოსახლეობის ზრდის დინამიკა საქართველოსა და თურქეთში 2000 წელთან შედარებით
(პროცენტი)
10099.2
98.697.9
97.3 97.5
99.2 99.1 98.8 98.9
100100.8
100
101.7
103.3
105
106.6
101.6
102.8
104.1
105.3
106.6
107.8
109
96
98
100
102
104
106
108
110
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
საქართველო
თურქეთი
საქართველოს მოსახლეობა , პროცენტულად თურქეთის მოსახლეობასთან
6.7
6.54
6.39
6.25
6.12
6.436.47
6.38
6.28
6.22 6.226.19
6
6.1
6.2
6.3
6.4
6.5
6.6
6.7
6.8
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
16.1
27.2
67.5 66.6
16.4
6.1
0
10
20
30
40
50
60
70
0–14–წლიანები 15–64 წლიანები 65<
საქართველოს და თურქეთის მოსახლეობის ასაკობრივი სტრუქტურა (პროცენტობით მთელ მოსახლეობასთან)
საქართველო
თურქეთი
0-14 წლიანების 65 წელზე უხნესი მოსახლეობის ცნობისათვის: 65 წელზე უხნესიმოსახლეობის თანაფარდობა 0-14
წლიანებთან
23.8
40.8
24.3
9.1
101.9
22.4
-10
10
30
50
70
90
110
0-14 წლიანების 65 წელზე უხნესი მოსახლეობის ცნობისათვის: 65 წელზე უხნესიმოსახლეობის თანაფარდობა 0-14
წლიანებთან
დემოგრაფიული დატვირთვის დონე საქართველოსა და თურქეთში(თანაფარდობა 15-64 წლიან მოსახლეობასთან; პროცენტი)
საქართველო
თურქეთი
31.2
21.5
37.6
28.3
10
15
20
25
30
35
40
1990 2010
მოსახლეობის მედიანური ასაკი საქართველოსა და თურქეთში 1990 და 2010 წლებში (წელი)
საქართველო
თურქეთი
მთლიანი შიდა პროდუქტის ზრდის ტემპი 2000 წელთან შედარებით
(2000 = 100)
100104.7
110.5
122.7129.9
142.4
155.7
175179.2
172.4
183.4
195.3
10094.3
100.1105.4
115.3
124.9
133.5139.8 140.7
133.9
145.9
155.5
90
110
130
150
170
190
210
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
საქართველო
თურქეთი
საქართველოს მთლიანი შიდა პროდუქტის თანაფარდობა თურქეთის მთლიან შიდა პროდუქტთან
(პროცენტი)
1.14
1.64
1.46
1.32 1.31 1.33
1.471.58
1.76 1.75
1.59
1.811.93
2.14 2.132.25
2.12 2.112.16
2.31 2.35 2.382.32 2.3
1
1.2
1.4
1.6
1.8
2
2.2
2.4
2.6
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
მიმდინარე ფასებით
მსყიდველობითი უნარიანობისპარიტეტით
საქართველოს თანაფარდობა თურქეთთან მთლიანი შიდა პროდუქტით მოსახლეობის ერთ სულზე
(პროცენტი)
17
25.1
22.9
21.1 21.420.7
22.7
24.7
28 28.2
25.5
29.328.8
32.733.3
35.934.7
32.8 33.3
36.337.5
38.337.4 37.2
10
15
20
25
30
35
40
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
მიმდინარე ფასებით
მსყიდველობითი უნარიანობისპარიტეტით
შრომის მწარმოებლურობა საქართველოსა და თურქეთში
(აშშ დოლარი ყოველ ერთ დასაქმებულზე)
1655.8 1706.9 1845.9 2199.5 2874.4 3674.9 4445.85999
80346501.8 7164.9
8536
12409.8
8528.710851.7
13394.4
19139.5
23214.924962.8
30196.1
33237.1
27991.7
31501.1 30872.1
0
5000
10000
15000
20000
25000
30000
35000
40000
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
საქართველო
თურქეთი
13.3
20.0
17.0 16.415.0
15.8
17.8
19.9
24.223.2 22.7
27.6
10.0
12.0
14.0
16.0
18.0
20.0
22.0
24.0
26.0
28.0
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
შრომის მწარმოებლურობა საქართველოში თურქეთთან შედარებით
(აშშ დოლარებში; ყოველ ერთ დასაქმებულზე;
თურქეთი = 100 )
უმუშევრობის დონე საქართველოსა და თურქეთში 2000-2011 წლებში
(პროცენტი)
10.3
11.1
12.6
11.5
12.6
13.8 13.6 13.3
16.516.9
16.3 16.2
6.5
8.3
10.3 10.5 10.310.6
10.2 10.210.9
14.0
11.9
10.5
6.0
8.0
10.0
12.0
14.0
16.0
18.0
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
საქართველო
თურქეთი
ინფლაცია საქართველოსა და თურქეთში(წინა წლის საშუალო დონესთან , პროცენტი)
4.0 4.7 5.6 4.8 5.78.3 9.2 9.2 10.0
1.7
7.19.6
55.0 54.2
45.1
25.3
8.6 8.29.6 8.8
10.4
6.38.6
6.0
0.0
10.0
20.0
30.0
40.0
50.0
60.0
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
საქართველო
თურქეთი
ინფლაციის ინდექსი საქართველოსა და თურქეთში 2000 წელთან შედარებით
(2000 წელი = 100)
100 104.7 110.5 115.8 122.4 132.5144.6
158173.8 176.8
189.4207.5
100
154.2
223.9
280.6304.7
329.6
361.3
392.9
433.9461.1
500.6
530.7
100
150
200
250
300
350
400
450
500
550
600
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
საქართველო
თურქეთი
ფასების დონე საქართველოსა და თურქეთში მსოფლიო დონესთან შედარებით
(მსოფლიო დონე = 100 )
30.8 30.3 29.9 31
36.640.7
43.7
49.7
59.8
51.5 51.8
57
51.9
39.543.5
52.9
59.5
64.6 64.2
73.1
79.9
69.9
75.972.4
20
30
40
50
60
70
80
90
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
საქართველო
თურქეთი
59.2
76.6
68.7
58.6
61.563
68.1 68.1
74.873.6
68.2
78.8
50
55
60
65
70
75
80
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
ფასების დონე საქართველოში თურქეთთან შედარებით, %(თურქეთი = 100)
ეკონომიკური დისკომფორტის ინდექსი საქართველოსა და თურქეთში
(პროცენტი)
14.415.8
18.216.3
18.3
22.1 22.7 22.5
26.5
18.6
23.425.8
61.562.6
55.5
35.8
18.8 18.8 19.8 1921.4
20.3 20.5
16.6
10
20
30
40
50
60
70
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
საქართველო
თურქეთი
თურქეთის სახელმწიფო ბიუჯეტის შემოსავლებისა და ხარჯების თანაფარდობა მთლიან შიდა პროდუქტთან 2000–2011 წლებში
(პროცენტი)
27.528.2
28.8
31 31.2
32.432.8
31.7 31.532
32.7
33.9
43.1 42.9 42.7
41
35.1
32.6 32.833.3
33.8
37.6
35.6
34.8
27
29
31
33
35
37
39
41
43
45
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
შემოსავლები
ხარჯები
თურქეთისა და საქართველოს მთლიანი შიდა პროდუქტების ადმინისტრირების დონეთა შორის სხვაობა 2000–2011 წლებში
(სახელმწიფო ბიუჯეტის შემოსავლებისა და ხარჯების მშპ–სთან თანაფარდობის მეტობა თურქეთში საქართველოსთან შედარებით; პროცენტული პუნქტი)
12.3 11.910.7
15.0
8.1 8.0
6.1
2.4
0.8
3.04.5
5.7
25.6 25.526.3
24.5
15.7
10.49.5
4.9
1.11.8
2.6
4.4
0
5
10
15
20
25
30
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
შემოსავლების თანაფარდობის მიხედვით
ხარჯების თანაფარდობის მიხედვით
სახელმწიფო ბიუჯეტის შემოსავლები მოსახლეობის ერთ სულზე საქართველოსა და თურქეთში 2000-2011 წლებში
(აშშ დოლარი)
104.2 118.5 140.3 146.8274.1
362.2470.7
680.6
901.4718.8 741.9
873.4
1109.7
817.7976.5
1352.9
1734.2
2323.9
2549.8
2984.3
3294.5
2788.3
3368.9
3582.5
100
600
1100
1600
2100
2600
3100
3600
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
საქართველო
თურქეთი
119,9 126,5 127,6 152 230,2329,5 411,1
661,3
959,4 879,4 867,4 942,1
1633,1
1214,31448,9
1790,91952,1
2341,62547,9
3136,6
3542,8
3276,7
3665,2 3677,9
100
600
1100
1600
2100
2600
3100
3600
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
სახელმწიფო ბიუჯეტისხარჯებიმოსახლეობის ერთსულზესაქართველოსა და თურქეთში2000-2011 წლებში
(აშშდოლარი)
საქართველო
თურქეთი
სახელმწიფო ბიუჯეტის შემოსავლები და ხარჯები მოსახლეობის ერთ სულზე საქართველოში პროცენტობით თურქეთთან შედარებით
2000-2011 წლებში (თურქეთი = 100)
9.4
14.5 14.4
10.9
15.8 15.6
18.5
22.8
27.4
25.8
22
24.4
7.3
10.4
8.8 8.5
11.8
14.1
16.1
21.1
27.1 26.8
23.7
25.6
5
10
15
20
25
30
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
შემოსავლები
ხარჯები
სახელმწიფო ვალი საქართველოსა და თურქეთში
2000-2011 წლებში (მთლიანი შიდა პროდუქტის პროცენტი)
69.466.7
65.0
53.8
43.6
34.1
27.3
21.5
27.6
37.339.1
36.8
51.3
77.6
73.7
67.4
59.2
52.3
46.1
39.4 39.5
46.1
42.240.3
20.0
30.0
40.0
50.0
60.0
70.0
80.0
90.0
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
საქართველო
თურქეთი
სახელმწიფო ვალი მოსახლეობის ერთ სულზე საქართველოსა და თურქეთში
2000-2011 წლებში (აშშ დოლარი)
476.2 486 505 494.7 518.1 506.2 482.5 501.3811.4 915.8
1027.4 1139.5
2065.62253.7
2502.1
2939.8
3293.5
3755.73582.9
3715.8
41354017.4
4345.8 4266.4
400
900
1400
1900
2400
2900
3400
3900
4400
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
საქართველო
თურქეთი
23.1
21.6
20.2
16.815.7
13.5 13.5 13.5
19.6
22.823.6
26.7
10
12
14
16
18
20
22
24
26
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
მოსახლეობის ერთ სულზე საქართველოს სახელმწიფო ვალის თანაფარდობა თურქეთის ანალოგიურ მაჩვენებელთან 2000-
2011 წლებში (აშშ დოლარებში)
სახელმწიფო ვალის თანაფარდობა სახელმწიფო ბიუჯეტის შემოსავლებთან საქართველოს და თურქეთში 2000-2011 წლებში
(პროცენტი)
457.2
410
359.9337
189
139.7
102.5
73.690
127.4138.5 130.5
183.9
275256.2
217.3
189.9
161.6140.5
124.5 125.5144.1
129119.1
70
120
170
220
270
320
370
420
470
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
საქართველო
თურქეთი
28.6
8.5 8.817.3
33.921.8
129.7
93.9
164.5
97.991.8
100
0
20
40
60
80
100
120
140
160
180
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
პირდაპირი უცხოური ინვესტიციები თურქეთიდან საქართველოში 2000-2011 წლებში
(მლნ. აშშ დოლარი)
21.8
7.7
5.3 5.1
6.8
4.9
10.9
4.7
10.5
14.9
11.3 11.8
0
5
10
15
20
25
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
თურქული ინვესტიციების წილი საქართველოში განხორციელებულ ინვესტიციებში, %
იმპორტის დინამიკა საქართველოსა და თურქეთში 2000 წელთან შედარებით
(2000 = 100)
100 96.6
109.5
136.9
159.1
190.8
215.3
241
261.9
210.7 214.1
287.9
100
75.2
90.6
113.1
136.2
153
166
187.3 183.4
159.2
193.2
227.5
70
120
170
220
270
320
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
საქართველო
თურქეთი
ექსპორტის დინამიკა საქართველოსა და თურქეთში 2000 წელთან შედარებით
(2000 = 100)
10092.7
116.1
139.3 138.3
156.5
128.4 132.4 132.6121.4 124.8
173.6
100
122.1
141.5
169.2
192.4
216.2
242.6
270
286.4
263.2
279.9
304.4
90
140
190
240
290
340
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
საქართველო
თურქეთი
საქართველოს თურქეთთან ექსპორტ-იმპორტის ზრდის ტემპი 2000 წელთან შედარებით
(პროცენტი; 2000 = 100)
100 93.8 72.2110.9
159.4 163.8 165.7230.9
353.4303.5 287.8 305.9
100 96.1 80.4 100.4
181.3
253.8
468.7
652.8
843.5
706.6
795.5
1140.4
50
250
450
650
850
1050
1250
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
ექსპორტი იმპორტი
45.7
51
42.2
75.7
43.5
69.9
40.5
68.1
35.1
64.8
34.8
62.9
25.5
61.3
23.6
63.1
23.7
65.4
25.2
72.5
30.0
61.4
31
56
20
30
40
50
60
70
80
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
ექსპორტით იმპორტის გადაფარვა საქართველოსა და თურქეთში (პროცენტი)
საქართველო
თურქეთი
საქართველოს ექსპორტით იმპორტის გადაფარვა(პროცენტი)
45.742.2 43.5
40.5
35.1 34.8
25.523.6 23.7 25.2
30 31
66.865.2
60
73.7
58.7
43.1
23.6 23.6
28 28.7
24.1
17.9
0
10
20
30
40
50
60
70
80
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
სულ თურქეთთან
73
419.7
72.1
465.6
79.1
527.3
106.2
680.1
149.9
895.3
200.2
1093
212.8
1256.7
280.3
1557
341.2
1893.6
258.5
1448.1
354.8
1596.3
489.8
1852.6
0
200
400
600
800
1000
1200
1400
1600
1800
2000
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
საქართველოსა და თურქეთის ექსპორტი მოსახლეობის ერთ სულზე
2000–2011 წლებში (აშშ დოლარი)
საქართველო თურქეთი
17.4
15.515
15.6
16.7
18.3
16.9
18 18 17.9
22.2
26.4
10
12
14
16
18
20
22
24
26
28
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
საქართველოს თანაფარდობა თურქეთთან მოსახლეობის ერთ სულზე ექსპორტის მოცულობით
(აშშ დოლარებში; პროცენტი)
თურქეთის წილი საქართველოს ექსპორტსა და იმპორტში
(პროცენტი)
2322
15.5
17.918.3
14.113.2
13.9
17.6
19.9
13.6
10.4
15.7
14.2
11.3
9.8
1111.4
14.2 1414.9
17.516.9
18
9
11
13
15
17
19
21
23
25
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
ექსპორტი იმპორტი
6.15.5
4.24.9
6.3 6.3
8.38.8
9.4 9.4 9.4
10.7
0
2
4
6
8
10
12
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
საქართველოს თურქეთთან სავაჭრო ბრუნვის თანაფარდობა
საქართველოს მთლიან შიდა პრდუქტთან(პროცენტი)
საქართველოს ექსპორტ–იმპორტში თურქეთის წილის ჯერადი მეტობა თურქეთის ექსპორტში საქართველოს წილთან შედარებით
2000–2011 წლებში (ჯერ)
57.5
64.762
74.6
57.2
36.2
21.620.4
24.8 25.8
17.4
11.1
41.8
45.2
40.8
34.4
29.2
23.320.6 21
22.7 21.719.1 19.1
0
10
20
30
40
50
60
70
80
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
თურქეთის წილი საქართველოსექსპორტში აღემატება საქართველოსწილს თურქეთის ექსპორტში, ჯერ
თურქეთის წილი საქართველოსიმპორტში აღემატება საქართველოსწილს თურქეთის ექსპორტში, ჯერ
მთლიანი შიდა პროდუქტისა და ექსპორტ-იმპორტის ზრდის ინდექსების თანაფარდობა საქართველოს და თურქეთში 2001-
2011 წლებში (პროცენტი)
0.9
1.96
1.66
0.75
0
0.5
1
1.5
2
2.5
საქართველო თურქეთი
მშპ-ის ზრდის ყოველ პროცენტზეექსპორტის ზრდა
ექსპორტის ზრდის ყოველპროცენტზე იმპორტის ზრდა
ნავთობპროდუქტების იმპორტის დინამიკა 2000-2011 წლებში(აშშ დოლარებში; პროცენტი; 2000 წ . = 100)
100122.5
69 81.4
144.2
260.5
343.4
431
590.7
430.2
538.8
711.6
100 87.4 96.5121.3
151
222.8
302.5
355.1
506
313.4
403.5
555.8
0
100
200
300
400
500
600
700
800
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
საქართველო
თურქეთი
ნავთობპროდუქტების იმპორტის თანაფარდობა მთლიან შიდა პროდუქტთან
(პროცენტი)
4.2
4.9
2.6 2.6
3.6
5.2
5.7
5.4
5.9
5.2
6
6.6
3.6
4.3
43.8
3.7
4.4
5.5
5.2
6.6
4.9
5.2
6.9
2
2.5
3
3.5
4
4.5
5
5.5
6
6.5
7
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
საქართველო თურქეთი
ნავთობპროდუქტების იმპორტის წილი იმპორტის მთლიან მოცულობაში საქართველოსა და თურქეთში
2000-2011 წლებში (პროცენტი)
17.5
20.1
17.8 17.8
14.8
18.2
20.719.9
23.9
21.220.8
22
18.2
21
11.2
9.2
10.1
13.5
12.1
10.7
12.1 12.3
13.2 13
9
11
13
15
17
19
21
23
25
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
თურქეთი
საქართველო
ნავთობპროდუქტების იმპორტი მოსახლეობის ერთ სულზე საქართველოსა და თურქეთში 2000-2011 წლებში
(აშშ დოლარი)
29.1 35.9 20.4 24.2 43.177.7
100.7126.5
173.9126.6
156.7205.4
144.2 123.9 134.6166.6
204.2
316.2
424
491.8
692.5
424
539.6
734.9
0
100
200
300
400
500
600
700
800
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
საქართველო
თურქეთი
20.2
29
15.114.5
21.1
24.623.7
25.725.1
29.929
28
10
12
14
16
18
20
22
24
26
28
30
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
მოსახლეობის ერთ სულზე ნავთობპროდუქტების
იმპორტი საქართველოსა და თურქეთში(აშშ დოლარებში: საქართველო %-ით თურქეთთან)
ნავთობპროდუქტების იმპორტის თანაფარდობა მთლიან ექსპორტთან საქართველოსა და თურქეთში 2000-2011 წლებში
(პროცენტი)
39.8
49.8
25.7
22.8
28.8
38.8
47.345.1
5149
44.2
41.9
34.4
26.625.5 26.2
22.8
28.9
33.731.6
36.6
29.3
33.8
39.3
20
25
30
35
40
45
50
55
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
საქართველო
თურქეთი
მიმდინარე ანგარიშის ბალანსი(პროცენტით მთლიან შიდა პროდუქტთან)
-7.9
-6.4 -6.4
-9.6
-6.9
-11.1
-15.1
-19.7
-22.6
-11.2
-9.6
-10.8
-3.7
1.9
-0.3
-2.5
-3.7-4.6
-6.1 -5.9 -5.7
-2.3
-6.6
-10.3
-23.0
-18.0
-13.0
-8.0
-3.0
2.0
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
საქართველო
თურქეთი