ΜΑΡΙΑ ΒΕ-ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ Σελίδα 1

ΕΠΙΜΟΡΥΟΤΜΕΝΗ: ΒΕ ΜΑΡΙΑ ΠΕ02

ΟΡΓΑΝΙΚΗ ΘΕΗ: ΜΟΤΙΚΟ ΦΟΛΕΙΟ ΛΑΜΙΑ

ΕΠΙΜΟΡΥΨΣΡΙΑ: ΠΑΝΣΙΔΟΤ ΓΕΨΡΓΙΑ ΠΕΟ2

ΔΙΔΑΚΣΙΚΟ ΕΝΑΡΙΟ: « ΜΙΚΡΟΙ ΟΔΟΙΠΟΡΟΙ ΣΑ ΦΝΑΡΙΑ ΣΟΤ ΟΜΗΡΟΤ: ΕΝΑ

ΘΕΩΚΟ ΦΕΔΙΟ Ε ΔΡΑΗ…»

ΣΑΞΗ: Α’Γυμνασήου-Σμέμα :2ο

ΜΑΘΗΣΕ: 20

ΔΙΔΑΚΣΙΚΗΕΝΟΣΗΣΑ:«ΟμηρικΫάπη-Οδύσσεια» :Ραψωδήαα: ενοτ. 2η 26-108,

ενοτ.3η109-173, ενοτ. 4η 174-360, ενοτ.5η 361-497)

υμβούλιο των θεών, σχέδιο Αθηνάς, μετάβαση της Αθηνάς στην Ιθάκη και

εφαρμογή του δευτέρου μέρους του σχεδίου. Εμφάνιση νέων

προσώπων:Σηλέμαχος, Πηνελόπη, μνηστήρες.

ΣΟΠΟΤΛΟΠΟΙΗΗ:Εργαστήριοπληροφορικήςτου Μουσικού χολείου Λαμίας

ΑΠΑΡΑΙΣΗΣΕ ΠΡΟΪΠΟΘΕΕΙ –ΧΗΥΙΑΚΟΙ ΠΟΡΟΙ:

- Διδακτικό εγχειρίδιο, Ομήρου Οδύσσεια

- Απρόσκοπτη πρόσβαση στο εργαστήριο πληροφορικής

- Βασικές γνώσεις στην χρήση των Η/Τ και του διαδικτύου από κάθε

ομάδα μαθητών

- Εργαστήριο πληροφορικής

- Διαδίκτυο

- Λογισμικά( Δημόσιος και Ιδιωτικός Βίος, Ομηρικά Έπη, Κασταλία)

- Πρόγραμμα παρουσιάσεων, κειμενογράφος, excel, web εργαλεία.

- Ακουστικά

- Βιντεοκάμερα ή ψηφιακή φωτογραφική μηχανή

- Διαδραστικός πίνακας

- Βιντεοπροβολέας

- Υύλλα εργασίας.

- Δημιουργία παιδαγωγικού κλίματος και ατμόσφαιρας, ικανών να

συμβάλλουν στην επίτευξη των στόχων που τέθηκαν.

ΜΑΡΙΑ ΒΕ-ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ Σελίδα 2

- ΕΝΔΕΙΚΣΙΚΟ ΑΠΑΙΣΟΤΜΕΝΟ ΦΡΟΝΟ:ΟΚΣΨ (Ο8) ΨΡΕ

1η ώρα:Περιγραφή ραψωδίας α, περιληπτική απόδοση και σύντομη

αναφορά στις επιμέρους ενότητες της ραψωδίας(χωροχρόνος,

πρόσωπα,βασικές επισημάνσεις) για να αποκτήσουν όλοι οι μαθητές

μια συνολική εποπτεήα της α ραψωδίας και ναείναι ενήμεροι για την

εξέλιξη της πλοκής του μύθου.

Η αφόρμηση έγινε ως εξής: η διδάσκουσα (η οποία λόγω 2ης

ειδικότητας-Μουσικής ταυτόχρονα διδάσκει στο ίδιο τμήμα και Ελληνική

Παραδοσιακή-Βυζαντινή μουσική) χώρισε σε ομάδες τους μαθητές με

την οδηγία να κρατήσουν κάποιες σημειώσεις. τη συνέχεια τραγούδησε

στους μαθητές ένα δημοτικό τραγούδι από την Προποντίδα (

Κοράσιονετραγούδαγεν…) με θέμα την μακρόχρονη απουσία του

συζύγου και τονκαϋμό του αποχωρισμού ζητώντας τους να εντοπίσουν

και να καταγράψουν τις λέξεις-κλειδιά στο τραγούδι. Σο αποτέλεσμα

έφερε τις λέξεις: ψηλό παλάτι, κόρη , άντρας, ξενιτειά, τραγούδι,

μοιρολόϊ,δώδεκα χρόνους κ.α. Έπειτα, οι μαθητές κλήθηκαν με βάση τις

παραπάνω επισημάνσεις και με τη μέθοδο της

ιδεοκαταιγίδας(brainstorming)νασυσχετήσουν τις λέξεις-κλειδιά του

τραγουδιού με μία πιθανή εξέλιξη της ιστορίας στη ραψωδία α (χώρος,

χρόνος, πρόσωπα, δράση).Οι μαθητές συσχέτισαν τα παρακάτω: ψηλό

παλάτι-παλάτι Οδυσσέα,κόρη-Πηνελόπη, άντρας-Οδυσσέας, μοιρολόι-

τραγούδι αοιδού, ξενιτειά-απουσία Οδυσσέα κ.α.τη συνέχεια δόθηκε

μια περιληπτική απόδοση των επόμενων ενοτήτων της ραψωδίας α.

2η ώρα: Aνακοίνωση σεναρίου- σκοπός, περιγραφή δραστηριοτήτων,

χωρισμός σε ομάδες, διανομή φύλλων εργασίας,οδηγίες, διευκρινήσεις.

Γιατησύνθεσητωνομάδωνελήφθη υπόψη η ισόρροπη κατανομή

αγοριών – κοριτσιών στο μέτρο του δυνατού, το γνωστικό

επίπεδο(προφίλ) του κάθε

μαθητή,οιατομικέςκλίσειςκαιδεξιότητεςκαθώςκαιοιπροτιμήσειςενασχόλη

σηςμεταεπιμέρουςθέματατωνομάδωνπουανακοινώθηκανστην τάξη.

ΜΑΡΙΑ ΒΕ-ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ Σελίδα 3

3η, 4η, 5η, 6η: Εκπόνηση σεναρίου στο εργαστήριο πληροφορικής.Οι

μαθητές επιχειρούν τις δραστηριότητες αναζητώντας το υλικό στο

διαδίκτυο.το τέλος της δραστηριότητας της ομάδας τους

χρησιμοποιούν τον επεξεργαστή κειμένου και παράγουν κείμενο.

Καταγράφουν σε αυτό τα συμπεράσματά τους όπως αυτά προκύπτουν

από την επεξεργασία των εργασιών που τους δόθηκαν και το

αποθηκεύουν μαζί με τις σχετικές εικόνες σε έναν φάκελο στην

επιφάνεια εργασίας, που έχουν δημιουργήσει ειδικά για αυτόν τον

σκοπό. Κάποιες ομάδες δημιουργούν και αρχεία παρουσίασης

ανάλογα με τις δραστηριότητες που τους ανατέθηκαν και τα

αποθηκεύουν και αυτά στον αντίστοιχο φάκελο στην επιφάνεια

εργασίας.

Παράλληλα γίνεται η βιντεοσκόπηση δραματοποιημένου διαλόγου σε

χώρο του σχολείου(ομάδα 5η)και του δημοτικού τραγουδιού( ομάδα 4η)

7η και 8η ώρα: Παρουσίαση στην ολομέλεια του τμήματος,συζήτηση –

ανατροφοδότηση

ΤΝΣΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΥΗ-ΚΟΠΟ ΕΝΑΡΙΟΤ :την εισήγηση αυτή παρουσιάζεται

μία διδακτική πρόταση που εφαρμόστηκε στηνΑ’ Σάξη του Μουσικού χολείου

Λαμίας στο μάθημα της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας (από μετάφραση

0μηρικά έπη-Οδύσσεια).Επιχειρείται τόσο μέσα από την επεξεργασία των

επιμέρους ενοτήτων της α ραψωδίας όσο και μέσα από τη διαθεματικότητα,

οι μαθητές να κατανοήσουν καλύτερα την ομηρική εποχή και τα

χαρακτηριστικά του πολιτισμού της μυκηναϊκής εποχής, γνωρίζοντας τα

ιδανικά, τις αξίες, τα έθιμα και τους θεσμούς των ανθρώπων της εποχής

αυτής.

Επειδή το ομηρικό κείμενο είναι πολύ πυκνό και τα προς επεξεργασία θέματα

είναι πολλά και διαφορετικά μεταξύ τους, υπάρχει ανάγκη οι μαθητές να

αντιληφθούν σε βάθος τα επιμέρουςθέματα και να τα αφομοιώσουν.

υνεπώς, μία εργασία πάνω σε αυτά τα επιμέρους θέματα με τη χρήση των

ΣΠΕ θα συμβάλλει στην καλύτερη διερεύνηση και αφομοίωση των εννοιών.

υγχρόνως, η όλη εμπειρία από αυτή τη δραστηριότητα θα βοηθήσει να

ΜΑΡΙΑ ΒΕ-ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ Σελίδα 4

παραμείνουν κάποιες θεμελιώδεις έννοιες ζωντανές στη μνήμη τους και να

είναι διαθέσιμες ως ερμηνευτικό εργαλείο και τα επόμενα χρόνια.

Σο διδακτικό σενάριο αξιοποίησε τις νέες τεχνολογίες και έδωσε την ευκαιρία

στους μαθητές, στα πλαίσια της ομαδοσυνεργατικής μάθησης, να

εξοικειωθούν μαζί τουςκαι να παραγάγουνπολυτροπικά κείμενα.

ΠΑΙΔΑΓΨΓΙΚΟΙΣΟΦΟΙ:

Βασικόςστόχοςείναιοι μαθητές να καλλιεργήσουν τη διερευνητική

μάθηση (ενεργητικήπορείαπροςτημάθηση -διερευνητικό–

ανακαλυπτικόμοντέλο.)

Να ενισχύσουν τη βιωματική-ενεργητική, διαπροσωπική και

αλληλλοδιδακτική-ανακαλυπτική μάθηση μέσα από το διάλογο και τη

συνεργασία.

Ναδουντοκείμενοαπόμίαδιαφορετικήοπτικήγωνίαδιερευνώνταςτανοήματ

άτου.

Ναασκηθούνστηνομαδικήεργασίακαισυνεπώςστηναποδοχήτουάλλουκ

αιστηδιαχείρισητωνπροβλημάτωνπουπροκύπτουναπότησυνεργασίαμετ

αξύτους.

Να εξοικειωθούν σε ενεργητική και αυτοδύναμη συμμετοχή με σκοπό την

επεξεργασία πληροφοριών και την επίλυση προβλημάτων.

Να ενισχυθούν οι μαθητές στο να αυτενεργούν και να πειραματίζονται.

Να οικοδομήσουν τη γνώση.

Να εκφράζουν και να τεκμηριώνουν απόψεις.

καλλιεργήσουν την αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθησή τους

ΓΝΨΣΙΚΟΙ ΣΟΦΟΙ:

ΝακατανοήσουντονπολιτισµότηςΟδύσσειας : αξίες, στάσεις, δράση,

ήθηκαιέθιµα, κοινωνικήκαιπολιτικήοργάνωση, θεσµοί, υλικόςπολιτισµός,

κ.ά.

ΜΑΡΙΑ ΒΕ-ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ Σελίδα 5

Ναδιαπιστώσουνκαινακατανοήσουνπολιτισμικά (και πολλές φορές

διαχρονικά)στοιχείαμιαςμακρινήεποχής, του 8ουκυρίωςαι.

π.X.,κοινωνικούςκαιπολιτικούςθεσμούς, ήθηκαιέθιμα, κτλ.

αλλάκαιστοιχείαυλικούπολιτισμού (κατασκευές, χρηστικάαντικείμενα,

τροφέςκτλ.), όχιόμωςαυτάκαθεαυτά,

αλλάωςπλαίσιομέσαστοοποίοεκτυλίσσεταιηδράση.

Να καταγράψουν ορισμένα από τα έπιπλα του ανακτόρου, τα σκεύη-

αντικείμενα του γεύματος και τις εργασίες που εκτελεί το υπηρετικό

προσωπικό, ώστε να κατανοήσουν καλύτερα την υποδοχή-φιλοξενία

της Αθηνάς-Μέντη.

Nαανιχνεύσουντηνεθιμοτυπίατηςφιλοξενίαςκαιάλλαπολιτισμικάστοιχείατ

ηςομηρικήςεποχής.

Ναγνωρίσουνστοιχείατηςαρχαίαςελληνικήςμυθολογίας:

τονανθρωπομορφισμότωνθεώνκαιτησχέσητουςμετουςανθρώπους

αλλά και τηγηκάτωμετουςανθρώπουςκαιτηνπολυκύμαντηζωήτους,

όπουεπεμβαίνουνοιθεοί·

Ναδιαπιστώσουν, μεδιαθεματικέςσυσχετίσεις τις επιβιώσεις του έπους

στα δημοτικάμας τραγούδια και στη νεοελληνική παράδοση.

Να διαπιστώσουν τηνεπίδρασητης Oδύσσειας στηντέχνη,

αρχαίακαινεότερη, ελληνική και ευρωπαϊκή μέσω των εικαστικών

αναζητήσεων.

Nαγνωρίσουντηνκοινωνικήθέσητουαοιδού,

τησχέσητουμετουςακροατέςκαιτοπεριεχόμενοτωντραγουδιώντου (=

τωνηρωικώνποιημάτων).

Να γνωρίσουν την κοινωνική θέση και αντιμετώπιση της γυναίκας την

ομηρική εποχή.

Ναγνωρίσουνκαινακατανοήσουντηδοµήτηςραψωδίας α.

Να γνωρίσουν τους ήρωες που υλοποιούν το μύθο στην α ραψωδία,

τις νοοτροπίες και τις αξίες που εκφράζουν.

Να κατανοήσουνότιηδράσησυντελείταισετρίαεπίπεδα:΄Ολυµπος (θεοί),

γη (θεοί-άνθρωποι), Άδης (νεκροί-Οδυσσέας).

ΜΑΡΙΑ ΒΕ-ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ Σελίδα 6

Nααντιληφθούνοιμαθητέςότιστιςενότητεςαυτέςεφαρμόζεταιτοδεύτερομέ

ροςτουσχεδίουτηςAθηνάς.

Nακατανοήσουντουςόρουςσκηνήκαιεικόναστοπλαίσιοτηςλογοτεχνίαςκ

αινααντιληφθούντησημασίατηςουσιαστικήςλεπτομέρειας.

Nαπροσέξουνοιμαθητέςότιέχουμεπάλιδραματικήαφήγησηκαινακατανοή

σουν, γενικότερα, τηνεναλλαγήτωνσκηνών-

εικόνωνωςβασικόστοιχείοτηςεπικήςτεχνικής.

Νακατανοήσουντιςαφηγηµατικέςτεχνικές (ευθύςλόγος,

διάλογος,µονόλογος,

τηνοπτικήγωνίατουαφηγητή(αφήγησησεα΄ήγ΄πρόσωπο)καιτουςτρόπο

υς (περιγραφή , αφήγηση)τυπικές φράσεις και σκηνές, τυπικοί στίχοι,

τυπικά επίθετα) ώστε να αξιοποιήσουν τις γνώσεις αυτές για την

παραγωγή γραπτού λόγου(δημιουργική γραφή). Με τη δημιουργική δε

γραφή που αξιοποιεί τον επεξεργαστή επιδιώκεται να αποκαλυφθεί η

συγγραφική διαδικασία και οι μαθητές να αποκομίσουν πολλά και

σημαντικά για τη λογοτεχνία, την κατασκευή και τη λειτουργία της.

Να μπορούν να αισθητοποιούν με τη γλώσσα του θεάτρου, της

μουσικής, των εικαστικών, σκηνές ή εικόνες της α ραψωδίας ώστε σε

δευτερογενές επίπεδο να συντελεστεί η δημιουργική αναπλαισίωση του

αρχικού έργου με κώδικες που προέρχονται από άλλες τέχνες

ΣΕΦΝΟΛΟΓΙΚΟΙΣΟΦΟΙ:

Η χρήση των ΣΠΕ να αξιοποιηθεί ώστε οι μαθητές να κατακτήσουν με

τρόπο δημιουργικό τη νέα γνώση(σώματα κειμένων, ηλεκτρονικά λεξικά,

ιστοσελίδες, ανοιχτά λογισμικά)

Να γνωρίσουν οι μαθητές τις δυνατότητες που τους προσφέρουν

ανοιχτά αρχαιογνωστικά περιβάλλοντα (π.χ η Πύλη για την ελληνική

γλώσσα)

ΜΑΡΙΑ ΒΕ-ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ Σελίδα 7

Ναεξοικειωθούνοιμαθητέςμετηνχρήσητουδιαδικτύου, να ασκηθούν

στηχρήσητωνμηχανώναναζήτησηςκαιτηνορθήμεταφορά και

αξιοποίησητωνπληροφοριώνπουεκείθααναζητήσουν.

ΝαμπορούνναχρησιμοποιούντιςΣ.Π.Ε.

γιατηνπαραγωγήσύνθετωνεργασιώνμεολοκληρωμένοπεριεχόμενο.

Ναασκηθούνστηνχρήσηδιαφόρωνλογισμικών.

νααναπτύξουνδεξιότητεςδιαχείρισης,

επεξεργασίαςκαιταξινόμησηςδεδομένωναπότοδιαδίκτυο

ναεξοικειωθούνμεανοικτάπεριβάλλονταμάθησης

ναασκηθούνστησυνεργατικήπαραγωγήλόγουμετηναξιοποίησητουεπεξε

ργαστήκειμένου.

Να εξοικειωθούν με τη χρήση βιντεοκάμερας και την επεξεργασία βίντεο.

ναεξοικειωθούνμετηναξιοποίησητωνπολυμέσωνστηναισθητικήαπόλαυσ

η.

ΤΜΒΑΣΟΣΗΣΑΜΕΑΠ –ΔΕΠΠ:

ΣοπαρόνδιδακτικόσενάριοείναισυμβατόμετοΑΠ-

ΔΕΠΠκαθώςτοπαρόνδιδακτικόσενάριοανταποκρίνεται στις επιδιώξεις που

αφορούν στην κατανόηση τουμύθουστηνποιητικήτουμετάπλαση , στην

εκτίμησητουομηρικούέπουςωςλογοτεχνικούκειμένουστοοποίοαποτυπώνεταιέν

αςολόκληροςκόσμοςμετονπολιτισμό,

τιςαξίεςκαιτηνκοινωνικήκαιπολιτικήτουοργάνωση,στηνεκτίμησητηςλογοτεχνικής

αξίαςτουέργουκαιστην κατανόησητουτρόπουδράσης,

τωνστάσεωνκαιτωνσυμπεριφορώντωνηρώωντουομηρικούκόσμουσεσυγκεκρι

μένοτόποκαιχρόνο.

Παράλληλα, οι δραστηριότητες των φύλλων εργασίας είναι συμβατές με τις

ενδεικτικές διαθεματικές δραστηριότητες του ΑΠ-ΔΕΠΠ καθώς

επεξεργάζονταιθεμελιώδειςέννοιεςόπως Xώρος (Όλυμπος–Iθάκη), διαφορά

ΜΑΡΙΑ ΒΕ-ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ Σελίδα 8

(θεοί–άνθρωποι), Eπικοινωνία (Tηλέμαχος–Aθηνά), Πολιτισμός (φιλοξενία-θέση

της γυναίκας-οι αοιδοί)), Παράδοση (η ξενιτειά, η υφαντική), Οµοιότητα-

∆ιαφορά, με προεκτάσειςστη Γλώσσα, τη Λογοτεχνία, τηνΑισθητικήαγωγή (

Μουσική, Εικαστικά, Θέατρο),τηνΣεχνολογία κλπ.

Επιπλέον,το παρόν διδακτικό σενάριο θεωρείται κατάλληλο για την εφαρμογή

σύγχρονων τεχνικών διδασκαλίας και μάθησης όπως η ομαδοσυνεργατική

μάθηση, η δραματοποίηση, η παραγωγή πολυτροπικών κειμένων, η εικαστική

αξιοποίηση του περιεχομένου.

Σέλος,αποτελεί πρόσφορο πεδίο αξιοποίησης εναλλακτικών υποστηρικτικών

υλικών της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας καθώς κάθε δραστηριότητα

ενσωματώνει νέες τεχνολογίες.

ΘΕΨΡΗΣΙΚΟ ΠΛΑΙΙΟ:

το συγκεκριμένο διδακτικό σενάριοβρίσκειεφαρµογήδιερευνητικέ–

ανακαλυπτικέμΫθησης(

Βruner).ύµφωναµετονBrunerηµάθησηπεριλαµβάνειτηδιαδικασίααπόκτησηςνέ

ωνπληροφοριώνκαιτηδιαδικασίαµετασχηµατισµούτωνγνώσεωναπότουςίδιουςτ

ουςµαθητές.

Οιμαθητέςκαλούνται να περιηγηθούνσειστοσελίδεςπουαφορούν

τοέργοκαιτοδημιουργόκαιναμελετήσουνποικίλεςπηγές.

Ανακαλύπτουντηγνώσημέσααπόανοιχτάκαικλειστάλογισμικά,

επιλέγονταςτοκατάλληλουλικόκάθεφοράανάλογακαιμετιςδραστηριότητεςτωνφ

ύλλωνεργασίας. Ομαθητήςδενείναιυποδοχέαςτωνγνώσεων,

αλλάενεργόμανθάνονυποκείμενο.

Σαφύλλαεργασίαςείναιδομημέναέτσιώστενααυτενεργείομαθητής,

αφούπροτείνονταικαιεναλλακτικέςδραστηριότητες,

αφήνονταςτηνεπιλογήστομαθητή (μαθητοκεντρικόσενΫριο).

Οεκπαιδευτικόςπαίζειτορόλοτουεμψυχωτή–

διευκολυντήκαικαθοδηγητήστηδιαδικασίαανακάλυψηςτηςγνώσης,

ΜΑΡΙΑ ΒΕ-ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ Σελίδα 9

δείχνειστομαθητή«τοδρόμο»καιόχι«τι»ναδει.

Σαυτόχρονα,δίνεταιέμφασηστηνοικοδόμησητηςγνώσης (εποικοδομισμός)

μετηχρήσητουεκπαιδευτικούυλικούπουεδράζεταισεπρογενέστερεςγνώσειςτωνμ

αθητών.Οιµαθητέςτελικάοικοδοµούντηνέαγνώσηπάνωσεήδηυπάρχουσεςµέσα

απόυποθέσεις, συσχετισµούςκαισυναγωγήσυµπερασµάτων. Ηγνώση, δηλαδή,

είναιδιαδικαστικήκαιδεστηρίζεταιστηστείρααποστήθιση. Οιπαιδαγωγικέςαρχές,

λοιπόν, στιςοποίεςστηρίζεταιείναιη ο εποικοδομισμός καθώς και

ηκατευθυνόμενηδιερευνητικήμέθοδοςτηςανακαλυπτικήςμάθησηςκαιτωνγνωστι

κώνθεωριών(Piaget, 1979, Bruner, 1995),

μετηνοποίαοιμαθητέςωθούνταιστηναυτενεργόέρευνα,

τηνανεύρεσηαιτιωδώνσχέσεων,

τηδιατύπωσηαποριώνκαιερωτημάτωνκαιτηνκριτικήαξιολόγησητωνπληροφορι

ώνπουσυλλέγουν.Αφ΄ετέρου,

εφαρμόζεταιηδιαθεματικέπροσέγγισητωνγνωστικώναντικειμένων (Θεοφιλίδης,

1987, Φρυσαφίδης, 2000), ηοποίααλλάζειτομαθησιακόπεριβάλλον,

καταργείσταδιακάταστεγανάκαιδίνειστουςμαθητέςτηδυνατότητατηςενεργούςσ

υμμετοχής, νασυνδυάσουνστοιχείααπόδιαφορετικέςεπιστημονικέςπεριοχές,

νασυνεργαστούνμεταξύτους, έτσι,

ώστεημαθησιακήδραστηριότηταναείναιαποτέλεσματηςδιαμεσολάβησηςτηςαν

θρώπινηςδραστηριότηταςμέσωνοητικώνκαιυλικώνεργαλείωντηςκοινωνικοπολι

τισμικέςθεωρήας (Vygotsky, 1997).

τοσηµείοαυτόµπορείναυπογραµµιστείησηµασίατουδιαλόγου

Σοσενάριοαυτό,

όπωςκαιόλατασενάριαπουπροσπαθούνναεμπλέξουντηναξιοποίησητωνΣΠΕστ

ηδιδασκαλίατουμαθήματοςτηςλογοτεχνίας,

επιδιώκεινακαταλάβειένασυγκεκριμένοχώροστοπεδίοτηςεκπαίδευσηςκαινασυμβ

άλλειστη«διαμόρφωσητηςυποκειμενικότηταςτωνεκπαιδευτικώνκαιστηνεκπαιδευτ

ικήαλλαγή»(Φοντολήδου, 2012: 60).

ΜΕΘΟΔΟΔΙΔΑΚΑΛΙΑ-(Μεθοδολογικέπροσάγγιση)

Η κεντρική ιδέα που διέπει το διδακτικό σενάριο είναι η κειμενοκεντρικέ

προσέγγιση, δηλαδή η επεξεργασία χωρίζεται σε ενότητες-επεισόδια με βάση

ΜΑΡΙΑ ΒΕ-ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ Σελίδα 10

ένα κείμενο( την α ραψωδία) της Οδύσσειας του Ομήρου, γύρω από το οποίο

είναι συγκεντρωμένο διαθεματικό υλικό, παράλληλα κείμενα, και μια σειρά από

δραστηριότητες.Κάθε ενότητα-επεισόδιοεξυπηρετεί διαφορετικούς στόχους,

όμως η προσέγγιση είναι κάθε φορά παρόμοια.ύμφωνα με την

κειμενοκεντρική μέθοδο διδασκαλίας ,έμφαση δίνεται στο ίδιο το κείμενο, στο

σύνολό του, στη βαθύτερη κατανόησή του σε όλα τα επίπεδα. (Ε.Π.Π.). Πέρα

όμως από την παραπάνω μέθοδο , και στα πλαίσια προσέγγισης των Α.Ε ως

μαθήματος πολιτισμού εφαρμόστηκε η αρχαιογνωστικέ μάθοδος διδασκαλίας

σύμφωνα με την οποία το κείμενο αντιμετωπίζεται ως πηγή ιστορικών

πληροφοριών, που βοηθούν στην ανασύνθεση της εικόνας του ΑΕ

πολιτισμού, καθώς επιδιώκεται η γνώση ποικίλων εκφάνσεων του ΑΕ δημόσιου

και ιδιωτικού βίου.Επιπλέον, κατά τη βιωματικέ πρόσληψη του ΑΕ κειμένου

δόθηκε βάρος στον προσωπικό διάλογο του μαθητή με αξίες, αντιλήψεις και

έννοιες που προβάλλει το κείμενο όσο και στην ενδυνάμωση της συγκριτικής

και κριτικής ικανότητας των μαθητών και στην ενίσχυση της δυνατότητας για

διαμόρφωση προσωπικής άποψης. Παράλληλα, η ουμανιστικέ

προσάγγισηανέδειξετην ανθρωποκεντρικέ διάσταση του ΑΕ πολιτισμού με την

προβολή θετικών αξιών και μοντέλων συμπεριφοράς και το στοχασμό πάνω

σε διαχρονικές αξίες, αντιλήψεις, έννοιες.

Καθώς οι κοινωνιοπολιτισμικάς θεωρίες υποστηρίζουν τη συνεργατικέ

μάθηση το σενάριο είναι οργανωμένο έτσι ώστε να ενθαρρύνει τη συνεργασία

μεταξύ των μαθητών και την κοινωνική αλληλεπίδραση.

Σοσενάριοείναιμαθητοκεντρικό,

δηλαδήομαθητήςαυτενεργείκαιηγνώσηπαράγεταιαπόαυτόνκαιδενπαρέχεταιέτοι

μηαπότονεκπαιδευτικό.Καθώς ο εκπαιδευτικός είναι ο ίδιος δημιουργός του

διδακτικού σχεδίου,ενσωματώνει στο διδακτικό σχεδιασμό τις ΣΠΕ,χρησιμοποιεί

διαφορετικές εκπαιδευτικές μεθόδους (ερμηνευτικέ, διαθεματικέ προσέγγιση,

ομαδοσυνεργατικέ) και σχεδιάζει την εκπαιδευτική διαδικασία με γνώμονα την

ομάδα και το συνεργατικό πνεύμα.Σαομαδοσυνεργατικά σχήματα, στα

ενεργοποιούνται οι μαθητές συμβάλλουν στην ενίσχυση δεξιοτήτων

επικοινωνιακών-κοινωνικών και μεταγνωστικών(Ματσαγγούρας,1987)

ΜΑΡΙΑ ΒΕ-ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ Σελίδα 11

Η εκπόνηση του σεναρίου εντάχθηκε στα πλαίσια του « τυπικού» γραμματισμού

,ώστε όλοι οι μαθητές να συμμετέχουν ενεργά ,διερευνητικά και επαγωγικά στη

διαμόρφωση του τελικού προϊόντος.Για το λόγο αυτόπροωθείται η

συνεργατικέ μΫθηση και το βάρος εστιάζεται πάντοτε στη δόμηση της γνώσης

(μάθηση και κατανόηση) μέσα από το διΫλογο. Οι περισσότερες

δραστηριότητες προϋποθέτουν ποιοτικόκαι ουσιαστικόδιάλογο,στα πλαίσια

της ομάδας, που δίνει ευκαιρίες για έκφραση και επεξεργασία της σκέψης

πράγμα μη εφικτό σε συζητήσεις που «ελέγχονται» με απόλυτο τρόπο από τον

διδάσκοντα (J.Bruner:καθοδηγούμενη ανακΫλυψη)

Τιοθετείταιηδιδακτικήαρχήτηςφθίνουσαςκαθοδήγησης(fadingscaffolding),

δηλαδήηυποστήριξητουεκπαιδευτικούυποχωρείσταδιακάκαιημαθησιακήδιαδικα

σίαανατίθεταιπερισσότεροστομαθητή.

Ημελέτητουκειμένουδιευκολύνεταιαπότονεκπαιδευτικόμετημέθοδοτουscaffolding

(σκαλωσιά)

μευποβοηθούμενεςερωτήσειςκαιυποστήριξητωνμαθητώνμεεικόνες,

παράλληλακείμενακαιγενικότεραοποιοδήποτευλικότουςδιευκολύνειστηνκατανό

ησητου κειμένου.Επιπλέον, επιτυγχάνεταιομεθοδολογικόςπλουραλισμός,

εφόσονεπιστρατεύονταιαπότονεκπαιδευτικόδιάφορεςμέθοδοιδιδασκαλίας (π.χ.

ομαδοσυνεργατικήμέθοδος, ερωτήσεις, διάλογος,

αξιοποίησητωνΣΠΕ).υνεπώς, στην πορεία του σεναρίου η διδακτική

μεθοδολογία συμπεριλάμβανε:

Αξιοποίησητου λεξικού τηςΠύληςγιαεύρεσησημασιών

ΑξιοποίησητουεργαστηρίουαρχαιομΫθειας

Δημιουργία στοχευμάνωνερωτέσεων

Εύρεσησεβάσειςδεδομένων παρΫλληλωνκειμάνων γιασύγκρισηκαιεπεξερ

γασία ( σώματακειμένων)

Παράλληλη‘ανάγνωση’μετην εικαστικέτάχνη

ύνδεσημετοννεώτεροκόσμο,

τόσοωςπροςτολεξιλόγιοκαιτηγλώσσαόσοκαιωςπροςτηνιστορίακαιτονπ

ολιτισμό (παρόμοιασύγχροναφαινόμενα, διαχρονικότηταστηνιστορία,

επιβιώσειςεθίμωνκ.α).

Δημιουργία υπερμεσικού /πολυμεσικούκειμάνου (μεεισαγωγήlinks)

Μικρέςιστοεξερευνέσειςγιααναζήτησηπληροφοριών.

ΜΑΡΙΑ ΒΕ-ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ Σελίδα 12

ύνθεσηεννοιολογικούχΫρτηπουνα περιέχει τις βασικές πληροφορίες

για το χωροχρόνο τουκειμένου, τα πρόσωπα και τη δράση τους.

Δημιουργία συννεφόλεξου με τη χρήση της εφαρμογής «wordle»(

οπτικοποίηση των πληροφοριών και ανάπτυξη δημιουργικότητας)

Δημιουργικέ γραφέ και δραματοποήησητου ομηρικού κειμένου.

υνεπώς, οιμαθητές καλλιεργούνόλαταείδητωνγραμματισμών (κλασικό,

κριτικό, ψηφιακό)

καιμαθαίνουνναερμηνεύουνκαινασυνθέτουνπολυτροπικόλόγο.

ΔΙΑΘΕΜΑΣΙΚΟΣΗΣΑ - ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΕ ΓΝΨΣΙΚΕ ΠΕΡΙΟΦΕ:

ΑισθητικέΑγωγέ:

α)ΚαλλιτεχνικΫ-(Εικαστικέςαπεικονίσεις),

β)Μουσικέ(ΑρχαίαΕλληνικήΜουσική-

Αρχαίαελληνικάμουσικάόργανα,Ελληνική Παραδοσιακή-

ΒυζαντινήΜουσική),γ)Θάατρο (δραματοποίησηδιαλόγων).

Λογοτεχνήα- Λαογραφήα( Δημοτικάτραγούδια, οαργαλειός)

Γλώσσα( ηλεκτρονικάλεξικά, σώματακειμένων, δημιουργικήγραφή)

ΘρησκευτικΫ(ανθρωπομορφισμός),

Πληροφορικέ(χρήσηword, excel, ppt, internet, πολυμέσων).

ΠΟΡΕΙΑ ΔΙΔΑΚΑΛΙΑ (ΤΝΣΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΥΗ)

Πριν την έναρξη της διδασκαλίας, προηγήθηκε συνεννόηση με την υπεύθυνη

για τη διαμόρφωση του σχολικού προγράμματος και με τον υπεύθυνο του

εργαστηρίου πληροφορικής, ώστε να εξασφαλιστεί η απρόσκοπτη χρήση του

εργαστηρίου πληροφορικής. τη συνέχεια εγκαταστάθηκαν με τη βοήθειά του

σε κάθε σταθμό εργασίας των μαθητών το απαραίτητο υλικό (τα φύλλα

εργασίας της κάθε ομάδας) και τα αντίστοιχα λογισμικά και εφαρμογές.

Οιμαθητέςαρχικά

ενημερώθηκανγιατοσκοπόκαιτοντρόποεκπόνησηςτουδιδακτικούσεναρίουκαιστ

η συνέχειαχωρίστηκανσεπέντεομάδεςτωντεσσάρωνατόμων (γραμματέας,

ΜΑΡΙΑ ΒΕ-ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ Σελίδα 13

χειριστής, παρουσιαστής,

διαμεσολαβητής)εκτωνοποίωνοέναςτουλάχιστονείναι

ικανόςχρήστηςυπολογιστή. (2 ώρες). τη συνέχεια εκπόνησαν το σενάριο στο

εργαστήριο πληροφορικής με τη συνεχή καθοδήγηση του εκπαιδευτικού και

την συνεργασία του καθηγητή πληροφορικής του σχολείου (4 ώρες).

Σέλος, έγινε η παρουσίαση των ομαδικών εργασιών ( συμπεριλαμβανομένης

και της προβολής της βιντεοσκοπημένης δραματοποίησης της 5ηςομάδας και

του τραγουδιού της 4ης ομάδας) και ακολούθησε συζήτηση(2ώρες).

ΡΟΛΟ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟΤ:

Οεκπαιδευτικόςέχει ρόλο εμψυχωτικό, καθοδηγητικό και υποστηρικτικό και

διευκολυντικό σε όλα τα στάδια διδασκαλίας (αναζήτηση πληροφοριών,

αξιολόγηση αυτών, οργάνωση κειμένων και παρουσιάσεων)(Bruner), στο

πλαίσιο της ζώνης επικείμενης ανάπτυξης(Vigotsky, 1978) .Λειτουργεί ως

διαμεσολαβητής της γνώσης, έμπειρος ειδικός που οργανώνει τα βήματα της

γνωστικής σκαλωσιάς πάνω στην οποία οι μαθητές οικοδομούν τη

γνώση(Collis&Moonen, 2005).Σέλος, ελέγχει τα αποτελέσματα και διευκολύνει τις

ομάδες των μαθητών στην παρουσίαση των εργασιών τους.

ΥΤΛΛΟ ΕΡΓΑΙΑ 1ο

ΟΜΑΔΑ 1η: Νεκταρήα, Αποστολήα, ΠαρασκευΫς, τάφανος

Μελετήστε προσεκτικά τις ενότητες 2η στχ.26-108, 3η( στχ.109-173), 4η( στχ.174-

360) και 5η (στχ.361-497).

Δραστηριότητα 1η:

ε ένα φΫκελο στην επιφάνεια εργασίας αποθηκεύστε εικαστικό υλικό σχετικό

με την α ραψωδία της Οδύσσειας. Μπορείτε να ανατρέξετε στους ιστοτόπους:

α)http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/OMHROS%20ODYSSEIA/

Eikones.Odysseia/Eikones.htm

β)digitalschool.minedu.gov.gr/modules/document/file.php/DSGYM-

A115/HTML/eikastiko_yliko/main.html

ΜΑΡΙΑ ΒΕ-ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ Σελίδα 14

γ)http://www.fhw.gr/chronos/02/mainland/gr/mg/achievements/index.html

Δραστηριότητα 2η:

Να συντάξετε έναν εννοιολογικόχΫρτη με τα θεματικά κέντρα των παραπάνω

ενοτήτων, τα κύρια πρόσωπα, τα λόγια και τη δράση τους, το χωροχρόνο της

ενότητας. Να χρησιμοποιήσετε είτε το φύλλο επεξεργασίας κειμένου (word) με

τη χρήση με την χρήση σχημάτων & φωτογραφιών, είτε με την εφαρμογή

text2mindmap.

Δραστηριότητα3η:

Mε τον όρο εικόνα, στη λογοτεχνία, εννοούμε την περιγραφή που προκαλεί

στον αναγνώστη ή στον ακροατή την εντύπωση ότι βλέπει μπροστά του αυτό

που περιγράφεται (π.χ., την υποδοχή της Aθηνάς-Mέντη από τον Tηλέμαχο,

136-137). Eικόνες είναι κυρίως οι οπτικές, αυτές δηλαδή που περνούν από τα

μάτια μας, όταν διαβάζουμε ή ακούμε ένα λογοτεχνικό κείμενο, εικόνες όμως

λέμε κι αυτές που ερεθίζουν τις άλλες αισθήσεις μας (την ακοή, την όσφρηση

κτλ.), οπότε (αντίστοιχα) τις χαρακτηρίζουμε ακουστικές, οσφρητικές κτλ.· για

παράδειγμα, από τον στίχο 124 έχουμε και ακουστική εικόνα. Με τον όρο

σκηνέ στη λογοτεχνία εννοούμε ένα μέρος της δράσης που έχει ενότητα και

μπορεί να περιλαμβάνει περισσότερες από μία εικόνες. Βασικό κριτήριο για τη

διάκριση σκηνών είναι:

α. η αλλαγή τόπου,

β. η αλλαγή προσώπων,

γ. η αλλαγή τόπου και προσώπων,

δ. η διαφοροποίηση του χρόνου.

Με βάση τις παραπάνω επισημάνσειςα) να συνθέσετε σε αρχείο excel μια

χρονογραμμέ με την εναλλαγή των σκηνών σε όλη την α ραψωδία

τοποθετώντας στα επιμέρους κελιά αντιπροσωπευτικές φωτογραφήες των

σκηνών ή εναλλακτικά δημιουργήστε τη χρονογραμμή σε ένα αρχείο word με

τη χρήση πήνακα και τις αντίστοιχες φωτογραφίες.

β) Να αναπαραστήσετε τη ραψωδία α ζωγραφίζοντας αντιπροσωπευτικές

εικόνες από τις επιμέρους σκηνάς της α ραψωδίας.

ΜΑΡΙΑ ΒΕ-ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ Σελίδα 15

ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ:

α) Για τυχόν άγνωστες λέξεις μπορείτε να συμβουλεύεστε το ηλεκτρονικό λεξικό

της Πύλης για την Ελληνική Γλώσσα

β) Βεβαιωθείτε ότι έχετε σώσει την εργασία σας στον αντίστοιχο φάκελο και ότι

έχετε κρατήσει αντίγραφο σε φορητή μονάδα USB.

ΥΤΛΛΟ ΕΡΓΑΙΑ 2ο

ΟΜΑΔΑ 2η: ΘανΫσης, ΘανΫσης, Παναγιώτης, Γιώργος

Μελετήστε προσεκτικά την 3η ενότητα (στχ.109-173) και την 4η ενότητα( στχ.340-

353) της α ραψωδίας.

Δραστηριότητα 1η:

Με αφορμή τη φιλοξενία που προσφέρει ο Σηλέμαχος στην Αθηνά-Μέντη και

αφού συμβουλευθείτε το σχετικό υλικό από τις παρακάτω ηλεκτρονικές σελίδες:

α)http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM-

A115/461/3018,12204/Β’ ( Παράλληλα κείμενα)

β)http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9F%CE%BC%CE%B7%CF%81%CE%B9%CE%

BA%CE%AE_%CF%86%CE%B9%CE%BB%CE%BF%CE%BE%CE%B5%CE%BD%CE%

AF%CE%B1

γ)http://www.slideshare.net/ezareva/o-14620581

α) να καταγράψετε τα στάδια( το τυπικό) της ομηρικής φιλοξενίας σε ένα

αρχείο κειμένου (word) εμπλουτίζοντάς το με εικαστικό υλικό από τις

παραπάνω ηλεκτρ. σελίδες.

β) αφού διαβάσετε τα παρακάτω αποσπάσματα από τις ραψωδίες γ(στχ.34-

78/<31-70> και δ (23/<20>κ.ε) στο σχολικό βιβλίο( σελ.28 και 29 ) να ερευνήσετε

εάν επαναλαμβάνεται η ίδια περίπου εθιμοτυπία με τη φιλοξενία της Αθηνάς-

Μέντη και να καταγράψετε τα συμπεράσματά σας σ’ ένα αρχείο κειμένου

(word).

ΜΑΡΙΑ ΒΕ-ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ Σελίδα 16

Δραστηριότητα 2η: «Υήλοι μ ‘, καλωσορήσατε..».

Αναζητήστε στο www.youtube.com το παραπάνω δημοτικό τραγούδι

καλωσορίσματος (Θράκης, ερμ. Φρ. Αηδονίδης), και ακούστε το. Αναζητήστε

το καταγεγραμμένο στο myriobiblos.gr, ή στο stixoi.info, ή στο xorio.gr,.

Xρησιμοποιήστε το ως υπερσύνδεσμο ή αρχείο ήχου σε ένα αρχείο

παρουσίασης (ppt) όπου θα συγκρήνετε το δημοτικό τραγούδι και τους

στίχους 127-140 της 3ης ενότητας και 256-276 της 4ης ενότητας ως προς το

περιεχόμενό τους (π.χ αρχή της φιλοξενίας, συμπεριφορά και ψυχική

κατάσταση του Σηλέμαχου και του ήρωα του δημοτικού τραγουδιού κλπ).

Δραστηριότητα 3η : Επισκεφθείτε το λογισμικό Ιδιωτικός Βήος και ακολουθείστε

τη διαδρομή:Βασικές επιλογές-Κατοικία-Έπιπλα-κεύη.

τη συνέχεια, αφού μελετήσετε τους στίχους α 122-173 να συγκεντρώσετε σε

ένα αρχείο παρουσίασης(ppt) πληροφορίες :

α) γιατα πρόσωπα που αναφέρονται στο γεύμα του Σηλέμαχου και της

Αθηνάς-Μέντη και τις υπηρεσήες που προσφέρουν.

β) για τα σκεύη και τα άπιπλα που αναφέρονται και τη χρήση τους.

Να εμπλουτίσετε την παρουσίασή σας αξιοποιώντας επιλεκτικά εικαστικό υλικό

από τους ηλεκτρονικούς τόπους:

α) Λογισμικό«Ομηρικάέπη» (ΟμηρικόςπολιτισμόςκαικοινωνίαΓεύματα

β)http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/OMHROS%20ODYSSEIA/E

ikones.Odysseia/Eikones.htmγ)digitalschool.minedu.gov.gr/modules/docume

nt/file.php/DSGYM-A115/HTML/eikastiko_yliko/main.html,

δ)http://www.fhw.gr/chronos/02/mainland/gr/mg/achievements/index.html

ε)http://odysseus.culture.gr/a/3/photo_gr.jsp?cat=a4

ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ:

α) Για τυχόν άγνωστες λέξεις μπορείτε να συμβουλεύεστε το ηλεκτρονικό λεξικό

της Πύλης για την Ελληνική Γλώσσα

β) Βεβαιωθείτε ότι έχετε σώσει την εργασία σας στον αντίστοιχο φάκελο και ότι

έχετε κρατήσει αντίγραφο σε φορητή μονάδα USB.

ΥΤΛΛΟ ΕΡΓΑΙΑ 3ο

ΜΑΡΙΑ ΒΕ-ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ Σελίδα 17

ΟΜΑΔΑ 3η: Αντιγόνη, Υρειδερήκη, ΘωμΫς, Θοδωρές

Μελετήστε αναλυτικά την 5ηενότητα,στχ. 361-497 της α ραψωδίας

Δραστηριότητα 1η:

Ο Υήμιος ήταν περίφημος αοιδός στο παλάτι του Οδυσσέα στην Ιθάκη. Να

συλλέξετε πληροφορίες για τους αοιδούς (κοινωνική θέση, θέματα

τραγουδιών κλπ) και ειδικότερα για το Υέμιο και να τις παρουσιάσετε σε ένα

αρχείο κειμένου( word).Μπορείτε να εμπλουτίσετε το κείμενο με

υπερσυνδέσμους ή φωτογραφίες από το διαδίκτυο. Για την εργασία σας να

αξιοποιήσετε τις παρακάτω ηλεκτρονικές διευθύνσεις:

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE%BF%CE%B9%CE%B4%CF%8C%CF%82

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A6%CE%AE%CE%BC%CE%B9%CE%BF%CF%8

2

http://www.mikrosapoplous.gr/homer/kordatos5.htm

υπουργειοεθνικηςπαιδειας και θρησκευματων

www.pi-schools.gr/special.../g_a_Odysseia_bm_(1-31)_28b.doc

Δραστηριότητα 2η :

Αφού συμβουλευθείτε το σχετικό υλικό των παρακάτω ηλεκτρονικών σελίδων:

α)http://www.oeaw.ac.at/kal/agm/,

β)http://www.lyravlos.gr/ancient-greek-instruments.asp,

γ)http://www.musicportal.gr/ancient_greek_music/?lang=el

δ) τολογισμικό«Ομηρικάέπη» ( ΟμηρικόςπολιτισμόςκαιΚοινωνία

Καθημερινήζωή Κείμενα ΠερίΜουσικήςκαιΔραστηριότητες).

ε) τολογισμικό«Δημόσιοςβήος»:Μουσική-θέατρο-Όργανα.

να ετοιμάσετε ένα αρχείο παρουσίασης(ppt) με πληροφορίες και φωτογραφίες

για τα μουσικΫ όργανα στην αρχαία Ελλάδα και ειδικότερα την εποχή του

Ομήρου .

ΜΑΡΙΑ ΒΕ-ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ Σελίδα 18

Μπορείτε να αξιοποιήσετε και τα παρακάτω ηχητικά αρχεία

α)http://www.youtube.com/watch?v=B5fN6ekycm8&list=PLBEB3F86D8E43CEF

3

β)http://www.youtube.com/watch?v=F85LUfWKXp8&list=PLBEB3F86D8E43CEF

3

γ) http://www.youtube.com/watch?v=elERNFoEf3Y

δ)http://www.youtube.com/watch?v=p8yWpQfN-V8&list=RD02IKuUQJrZ5SQ

ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ:

α) Για τυχόν άγνωστες λέξεις μπορείτε να συμβουλεύεστε το ηλεκτρονικό λεξικό

της Πύλης για την Ελληνική Γλώσσα

β) Βεβαιωθείτε ότι έχετε σώσει την εργασία σας στον αντίστοιχο φάκελο και ότι

έχετε κρατήσει αντίγραφο σε φορητή μονάδα USB.

ΥΤΛΛΟ ΕΡΓΑΙΑ 4ο

ΟΜΑΔΑ 4η : Βασιλικέ, Μαρήα, ταύρος, Φρέστος

Μελετήστε προσεκτικά την 5η ενότητα, στχ.361-409

Δραστηριότητα 1η: «Μαλαματάνιος αργαλειός και φιλντισάνιο χτάνι…»:

Αναζητήστε παραλλαγές του παραπάνω τραγουδιού στη ινασό

Καππαδοκίας, στη Λίμνη Ευβοιας, στους Μεταξάδες Έβρου(πηγή youtube).

α) ε ένα αρχείο κειμένου (word)καταγράψτε τους στίχους του κάθε

τραγουδιού(,http://www.stixoi.info/reports/song.php?song_id=20887,http://w

ww.kanellatou.gr/paradosiako/sterea-ellada/evoia/malamatenios-

argaleios.html ,

β) φτιάξτε ένα συννεφόλεξο(wordle) με τα τρία τραγούδια. τη συνέχεια

παρατηρήστε τη συχνότητα των εμφανιζόμενων λέξεων, συγκρίνετε τα στοιχεία

σας με τους στίχους α 361-409 και εκθέστε τα συμπεράσματά σας σε ένα

αρχείο κειμένου(word)

ΜΑΡΙΑ ΒΕ-ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ Σελίδα 19

(ΠροαιρετικΫ: ε συνεργασία με την καθηγήτρια Ελληνικής Παραδοσιακής

Μουσικής (για το Μουσικό χολείο) προσπαθήστε να μάθετε το τραγούδι

«Μαλαματένιος αργαλειός» για να συνοδεύσετε την παραπάνω παρουσίαση )

Δραστηριότητα 2η: «…άχω Ϋντρα στην ξενιτειΫ και λεήπει δάκα χρόνους…»

1. Ο γυρισμός του ξενιτεμένου (Παραλογή)

2.Κοράσιν ετραγούδαγε(Προποντίδος)

3. Μια κόρη μια διαβάτισσα(Δ.Θράκης)

4.Μαλαματένιος αργαλειός και φιλντισένιο χτένι( ινασού Καππαδοκίας)

Ακούστε τα παραπάνω δημοτικά τραγούδια και καταγράψτε τους στίχους.

Να συντάξετε ένα κείμενο παρουσίασης (ppt) όπου θα παρουσιάζετε τα

παραπάνω δημοτικά τραγούδια σχολιάζοντας: α) τον κοινό θεματικό τους

άξονα και β) τις ομοιότητες με την 5η ενότητα της α ραψωδιας(στχ361-406)π.χ

κοινός θεματικός άξονας : η μακροχρόνια απουσία του συζύγου .Άλλα

θέματα: η ενασχόληση της κόρης με τον αργαλειό, η έκφραση του πόνου για

τον ξενιτεμένο μέσα από το τραγούδι ,η πίεση για αποκατάσταση.

ημεήωση: Για δική σας διευκόλυνση χρωματίστε με όμοια χρώματα τα κοινά

θεματικά κέντρα στα παραπάνω δημοτικά τραγούδια.

Δραστηριότητα 3η:

α) Μελετήστε τους στίχους της ραψωδίας α 384-400 της Οδύσσειας και της

ραψωδίας Ζ 485-492 της Ιλιάδας.

β) συμβουλευθείτε το λογισμικό Ομηρικά έπη - η θέση του ανθρώπου στον

Όμηρο-η θέση της γυναίκας

γ) συμβουλευθείτε το λογισμικό Ιδιωτικός βήος: Οικογενειακή ζωή-Γυναικωνίτης

δ) ανατρέξτε στοhttp://el.wikipedia.org και πληκτρολογήστε: Γυναήκα (Αρχαία

Ελλάδα) στην ένδειξη «λήμμα», και στη συνέχεια Δημόσιος βήος και Η γυναήκα

στην επικέ ποήηση. Από τα λόγια του Σηλέμαχου και του Έκτορα καθώς και

από τις παραπάνω πηγές ποια συμπεράσματα βγάζετε για τη θάση της

γυναήκας την ομηρική εποχή;

Καταγράψτε την απάντησή σας σ’ένα αρχείο κειμένου (word)εμπλουτίζοντάς

το με φωτογραφίες από το εικαστικό υλικό που θα αναζητήσετε στα

παραπάνω λογισμικά καθώς επίσης και στους ιστοτόπους:

ΜΑΡΙΑ ΒΕ-ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ Σελίδα 20

α)http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/OMHROS%20ODYSSE

IA/Eikones.Odysseia/Eikones.htm

β)digitalschool.minedu.gov.gr/modules/document/file.php/DSGYM-

A115/HTML/eikastiko_yliko/main.html,

γ)http://www.fhw.gr/chronos/02/mainland/gr/mg/achievements/index.ht

ml

ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ:

α) Για τυχόν άγνωστες λέξεις μπορείτε να συμβουλεύεστε το ηλεκτρονικό λεξικό

της Πύλης για την Ελληνική Γλώσσα

β) Βεβαιωθείτε ότι έχετε σώσει την εργασία σας στον αντίστοιχο φάκελο και ότι

έχετε κρατήσει αντίγραφο σε φορητή μονάδα USB.

ΥΤΛΛΟ ΕΡΓΑΙΑ 5ο

ΟΜΑΔΑ 5η: ΝΫσια, Νήκη, Παναγιώτης, ΓιΫννης

Μελετήστε προσεκτικά όλη την 4η ενότητα (α 174- 360) και από την 5η ενότητα

τους στίχους α 361-405 (Διάλογος Σηλέμαχου-Αθηνάς(Μέντη) και Σηλέμαχου-

Πηνελόπης)

Δραστηριότητa1η:

α)Επισκεφθείτε την ιστοσελίδα http://www.greek-

language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/index.html και

αναζητήστε στο Λεξικό της Κοινής νεοελληνικής το λήμμα

«Ανθρωπομορφισμός»

β)υμβουλευτείτε το λογισμικό«Ομηρικά Έπη» : Η θέση των θεών στον Όμηρο-

Ανθρωπομορφισμός)

ΜΑΡΙΑ ΒΕ-ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ Σελίδα 21

γ) υμβουλευτείτε το λογισμικό «Δημόσιος βήος» :Βασικές επιλογές-Θρησκεία-

Θρησκευτικός βίος

δ)Μελετήστε τα σχόλια του βιβλίου σελ.24 για τον «Ανθρωπομορφισμό»,

καθώς και τις ακόλουθες ερωτήσεις:

(Για την επίσκεψη της Αθηνάς στην Ιθάκη)

o Ποιες ιδιότητες ,συμπεριφορές ,συναισθήματα της Αθηνάς ταιριάζουν

σε ανθρώπους;

o Η θεά εμφανίζεται στον Σηλέμαχο με τη μορφή θνητού, του Μέντη.

Προκύπτει κάποιο συμπέρασμα από τη συγκεκριμένη επιλογή

εμφάνισης της θεάς;

τη συνέχεια, συνθέστε στον υπολογιστή σας ένα αρχεήο wordγια την

εμφάνιση και συμπεριφορά των θεών στο ομηρικό έπος

(ανθρωπομορφισμός) και ειδικότερα της Αθηνάς στη ραψωδία α (α

174- 360).Εμπλουτίστε το αρχείο σας με εικαστικό υλικό από τους

παρακάτω ιστοτόπους:

α)http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/OMHROS%20ODY

SSEIA/Eikones.Odysseia/Eikones.htm

β) http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/AR/ar.ag/theoi.htm

γ)digitalschool.minedu.gov.gr/modules/document/file.php/DSGYM-

A115/HTML/eikastiko_yliko/main.htmlδ)http://www.fhw.gr/chronos/02/

mainland/gr/mg/achievements/index.html

Δραστηριότητα2η: (Δημιουργικέ γραφέ): Μελετήστε στη 2η ενότητα τα σχόλια

του βιβλίου για τους αφηγηματικούς τρόπους. τη συνέχεια αναδιηγηθείτε με

δικό σας κείμενο σε ένα αρχεήο word το διάλογο Αθηνάς (Μέντη)-Σηλέμαχου

(στχ. α 174- 360) και Σηλέμαχου-Πηνελόπης (361-405).

β) εναλλακτικά χρησιμοποιώντας την εφαρμογή http://www.toondoo.com/

δημιουργήστε μία μικρή ιστορία στηριγμένη στο περιεχόμενο των παραπάνω

ενοτήτων που επεξεργάζεστε.

Δραστηριότητα 3η:

ΜΑΡΙΑ ΒΕ-ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ Σελίδα 22

Δραματοποιέστε με ένα δικό σας τρόπο το διάλογο Αθηνάς--Σηλέμαχου και

καταγράψτε τον με τη χρήση νέων τεχνολογιών (video).

ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ:

α) Για τυχόν άγνωστες λέξεις μπορείτε να συμβουλεύεστε το ηλεκτρονικό λεξικό

της Πύλης για την Ελληνική Γλώσσα

β) Βεβαιωθείτε ότι έχετε σώσει την εργασία σας στον αντίστοιχο φάκελο και ότι

έχετε κρατήσει αντίγραφο σε φορητή μονάδα USB.

ΑΞΙΟΛΟΓΗΗ-ΑΝΑΣΡΟΥΟΔΟΣΗΗ:

Όταν η ενότητα ολοκληρώθηκε επιστρέψαµε στο αρχικό κείµενο, για να

συνδεθούμε και να προετοιμαστούμε για την επόµενη ενότητα. Γι’ αυτό το

λόγο κάναµε:

•  Ολιστική θεώρηση της ενότητας

•  Ανάκληση των κύριων σηµείων της ενότητας: βασικών εννοιών, θεµάτων

που αναπτύχθηκαν, λέξεων-κλειδιών (ενανθρώπιση της

θεάς/τυπικόφιλοξενίας/ανάλγητοι-θρασύτατοι µνηστήρες/άτολµος, ευθυµία,

χαρά, τραγούδι # θλίψη, ντροπή, δειλία: αντίφαση, μουσική, αοιδός

ΑΡΝΗΣΙΚΑ ΗΜΕΙΑ:

Περιορισμένοςχρόνος, απώλειαωρών, αστάθεια εβδομαδιαίου

ωρολογίου προγράμματος.

Περιορισμοί πρακτικής φύσεως: αδυναμίαχειρισμούικανοποιητικώς

Η/Τστηναγυμνασίουλόγω έλλειψηςβασικώνγνώσεωνκαιδεξιοτήτων από

την πλειονότητα των μαθητών.

ΜΑΡΙΑ ΒΕ-ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ Σελίδα 23

Δυσκολίαανεύρεσης ωρών με διαθέσιμο το εργαστήριοπληροφορικής

γιατηνεφαρμογήτωνδραστηριοτήτωνλόγωδιευρυμένου

ωρολογίουπρογράμματοςκαιιδιαιτερότηταςσχολείου(Μουσικό)

Φρονικοί περιορισμοί :προαπαιτούμενο χρονικό διάστημαγνωριμίας με

τους

μαθητέςικανόναεκτιμηθούνοιιδιαιτερότητεςκάθεμαθητή,οιειδικέςκλίσειςτο

υκαιταενδιαφέροντατου για την αποτελεσματικότερη σύνθεση της

ομάδας(μαθητέςαγυμνασίου –άγνωστοιστονεκπαιδευτικό).

Περιορισμός στο εύρος επιλογών θέματος για το διδακτικό σενάριο

καθώς θα έπρεπε να προέρχεται από αρχικές διδακτικές ενότητες για να

υπάρξει η δυνατότητα εφαρμογής των δραστηριοτήτων, ηπαραγωγή

τελικού προϊόντος από τους μαθητές και η εξαγωγή τελικών

συμπερασμάτων(feedback)

ΘΕΣΙΚΑ ΗΜΕΙΑ:

Κινητοποίηση μαθητών και ιδιαίτερα των αδιάφορων και των ζωηρών.

Βοηθούνται ιδιαίτερα οι αδύνατοι μαθητές να αναδείξουν τις ικανότητές

τους και τις κλίσεις τους και να αποκτήσουν αυτοπεποίθηση.

Ανακάλυψη και αξιοποίηση ατομικών κλίσεων και δεξιοτήτων που σε

περίπτωση μετωπικής διδασκαλίας θα ήταν σε λανθάνουσα μορφή.

Ενίσχυση ομαδοσυνεργατικού πνεύματος και σύσφιξη των σχέσεων

μεταξύ των συμμαθητών της τάξης αλλά και του εκπαιδευτικού.

Η δραστηριότητα της δημιουργικής γραφής που αξιοποίησε τον

επεξεργαστή κειμένου αποκάλυψε τη συγγραφική διαδικασία δίδαξε

στους μαθητές πολλά για την κατασκευή και τη λειτουργία της.

Η δραματοποίηση της ενότητας ενθουσίασε τα παιδιά και τα

κινητοποίησε για περαιτέρω δράση.

Αποτελεσματικότερη κατάκτηση της νέας γνώσης και ανάπτυξη του

ενδιαφέροντος για περαιτέρω ενασχόληση με το μάθημα της

Οδύσσειας.

Καλλιέργεια δεξιοτήτων στη χρήση Σ.Π.Ε και συνειδητοποίηση των

δυνατοτήτων που τους παρέχει η νέα τεχνολογία.

ΜΑΡΙΑ ΒΕ-ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ Σελίδα 24

Ανάπτυξη ενδιαφέροντος από τους μαθητές για την εφαρμογή

ανάλογων διδακτικών σεναρίων και στα υπόλοιπα φιλολογικά

μαθήματα και όχι μόνο.

Οι μαθητές εμπέδωσαν δημιουργικότερα την α ραψωδία. Ασχολήθηκαν

δημιουργικά με το κείμενο και εκφράστηκαν με το δικό τους τρόπο

δίνοντας άλλη διάσταση στην εκπαιδευτική διαδικασία.

Οι μαθητές «είδαν» ένα σχολείο δεκτικό σε δραστηριότητες που έχουν να

προτείνουν οι ίδιοι και το αντιλαμβάνονται ως δικό τους χώρο

έκφρασης.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΥΙΑ:

ΕΛΛΗΝΟΓΛΨΗ:

Αποστολίδου, Β. (2012), Μέρος ΙΙ. Η λογοτεχνία στα νέα

περιβάλλοντα των ΣΠΕ: κυβερνολογοτεχνία και e-books, ψηφιακές

κοινότητες αναγνωστών, δημιουργική γραφή και αφήγηση στον

ψηφιακό κόσμο. Θεσσαλονίκη: Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας.

«Επιμορφωτικό υλικό για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στα

Κέντρα τήριξης», Σεύχος 1 : Γενικό Μέρος, Γ΄ Έκδοση, Πάτρα,

Μάρτιος 2013.

«Επιμορφωτικό υλικό για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στα

Κέντρα τήριξης», Σεύχος 3 : Κλάδος ΠΕ02, Β΄ Έκδοση, Πάτρα,

Νοέμβριος 2010.

Θεοφιλίδης Φρήστος (1987), Διαθεματική προσέγγιση της

διδασκαλίας, Λευκωσία.

Κελεπούρη, Μ. &Φοντολίδου, Ε. (2012), Μελέτη για τα εκπαιδευτικά

σενάρια στη διδασκαλία της λογοτεχνίας στη δευτεροβάθμια

εκπαίδευση. Θεσσαλονίκη: Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας.

Κόμης, Β. (2004), Εισαγωγή στις εκπαιδευτικές εφαρμογές των

Σεχνολογιών της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών. Αθήνα:

Εκδόσεις Νέων Σεχνολογιών.

Κουτσογιάννης Δ. (2008), Επιμόρφωση εκπαιδευτικών στη χρήση

και αξιοποίηση των ΣΠΕ στην εκπαιδευτική διδακτική διαδικασία.

ΜΑΡΙΑ ΒΕ-ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ Σελίδα 25

Κουτσογιάννης, Δ. (2011), Εφηβικές Πρακτικές Χηφιακού

Γραμματισμού και Σαυτότητες. Θεσσαλονίκη: Κέντρο Ελληνικής

Γλώσσας.

Ματσαγγούρας, Η.,(1987).Ομαδοσυνεργατική διδασκαλία.Αθήνα:

Γρηγόρης.

ΜιρώΑιμ. (1987), Η καθημερινή ζωή στην εποχή του Ομήρου, εκδ.

Παπαδήμα, Αθήνα, σελ. 205-206.

Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων

πουδών (ΔΕΠΠ) & Αναλυτικά Προγράμματα

πουδών(ΑΠ),(ΑΡΦΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΨΑ ΚΑΙ ΓΡΑΜΜΑΣΕΙΑ).

χολικό εγχειρίδιο , « Ομηρικά Έπη-Οδύσσεια».

Φρυσαφίδης Κ.,(2000), Βιωματική – Επικοινωνιακή Διδασκαλία,

Gutenberg, Αθήνα.

ΞΕΝΟΓΛΨΗ:

Collis,B. & J Moonen, 2005.An On-Going Journey: Technology as

aLearningWorkbench.University of Twente,Enschede:Σhe

Netherlands.

Vygotsky,L.S.(1978). Mind in the Society:The Development of

Higher Psychological Processes.Cambridge,MA: Harvard University

Press.

ΔΙΚΣΤΟΓΡΑΥΙΑ:

Λογισμικό«ΟμηρικάΈπη»

Λογισμικό«ΔημόσιοςκαιΙδιωτικόςβίος»

http://www.greek-language.gr/greekLang/index.html

http://e-yliko.gr/Lists/List40/DispForm.aspx?ID=159

ΜΑΡΙΑ ΒΕ-ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ Σελίδα 26

http://www.greek-

language.gr/digitalResources/ancient_greek/history/epos/page_019.h

tml

http://www.greek-

language.gr/digitalResources/ancient_greek/history/epos/page_019.h

tml

http://www.fhw.gr/chronos/gr/

http://www.hellenichistory.gr/

http://digitalschool.minedu.gov.gr

http://www.mikrosapoplous.gr

http://www.culture.gr/culture/gindex.jsp

http://odysseus.culture.gr/a/3/photo_gr.jsp?cat=a4

www.google.gr

el.wikipedia.org/

http://www.youtube.com/?feature=ytca

http://pi-schools.gr/

http://www.oeaw.ac.at/kal/agm/

http://www.lyravlos.gr/ancient-greek-instruments.asp,

http://www.musicportal.gr/ancient_greek_music/?lang=el

http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/AR/ar.ag/aggeia.htm

http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/AR/ar.ag/theoi.htm

http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/document/file.php/DSGY

M-A115/HTML/eikastiko_yliko/main.html

ΜΑΡΙΑ ΒΕ-ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ Σελίδα 27

http://www.slideshare.net/

http://skapanefs.blogspot.gr/2012/04/3-109-173.html

www.text2mindmap.com

http://www.wordle.net/

stixoi.info

xorio.gr