Кыргызстан жанаБажы Биримдиги: мүмкүнчүлүктөр жана коркунучтар

Есен Джуманов

Борбордук Азиядагы Эркин Базар Институту, 11 октябрь 2013-ж

Бажы Биримдигинин түшүнүгү

Бажы Биримдиги – бул мүчө-мамлекеттер өзараларында соодалашууда тарифтер жоккочыгарылып, ушуну менен катар үчүнчүөлкөлөр менен соодалашууда бирдиктүүтышкы бажы тарифин коюусу мененайырмаланган регионалдык интеграция

Регионалдык интеграциянынуниверсалдуу кадамдары

Экономикалык биримдик

Бирдиктүү экономикалык мейкиндиги

Бажы биримдиги

Эркин соода мейкиндиги

Бажы Биримдигинининтеграциялык долбоору

2009-ж. – ББни куруу боюнча негизгикелишимдер, бирдиктүү бажы тарифи (ББТ) менен бирге

Июль 2010-ж. – ББнин иштөөсүнүн башталышы

Июль 2011-ж. баштап – бажы контролдоосу ББнинтышкы чек араларына чыгарылган

Ноябрь-декабрь 2011-ж. – Евразиялык экономикалыккомиссиянын түзүлүүсү

Январь 2012-ж. – Бирдиктүү ЭкономикалыкМейкиндиктин иштөөсүнүн башталышы

Август 2012-ж. баштап – Орусиянын ДСУна киргенденкийин ББТнин өзгөрүүсү

2015-ж. – Евразиядагы Экономикалык Биримдиги?

2015-жылдан кийин – Евразиялык Биримдик?

Дүйнөдөгү интеграциялыкбириктешүүлөр

Классикалык түрдө курулган интеграциялардын өзгөчөлүктөрү

Экономикалык өнүгүү денгээлдеринин жакындыгы

Экономиканын структуралык окшоштугу

Сооданы жаратуу

Так белгиленген лидер

Коопсуздук маселелер боюнча жалпы кызыкчылыктар

«Кедей мамлекеттер биримдигиндеги» рыноктун кем көлөмү

Кем өз ара толукталуусу

Сооданын реориентациясы

Лидерлер арасында атаандаштык, алсыздардын четтенүүсү

Мамлекеттик рисктер (кылмыштуулук, бангизат трафиги ж.б.)

Ийгиликтин белгилери Риск факторлору

Кыргызстандын БажыБиримдигине кошулуу процесси

Апрель 2011-ж. – ББнин мүчөлүгү үчүн билдирме

Октябрь 2011-ж. – Билдирмени макул табуусу

Сентябрь 2013-ж. – ББне кошулуу дол картасынынЕвразиялык Экономикалык Комиссия тарабынан кабылалуусу

Негизги экономикалык көрсөткүчтөрдүн салыштыруусу

1850.4

178.355.5 5.9

Россия Казахстан Беларусь Кыргызстан

Кыргызстан жана Бажы Биримдигиндеги өлкөлөрдүн ичкидүң продукту, 2011-ж.

(млрд. доллар)

Данные Международного Валютного Фонда (World Economic Outlook Database, April 2012 Edition)

12993.4

10694.0

5881.5

1070.0

Россия Казахстан Беларусь Кыргызстан

Кыргызстан жана Бажы Биримдигиндеги өлкөлөрдүнкалктын адам башына ИДП, 2011-ж.

(долл.)

Данные Международного Валютного Фонда (World Economic Outlook Database, April 2012 Edition)

Калктын саны

Бажы Биримдиги

10% 11%

50%52%

Россия Казахстан Беларусь Кыргызстан

Жалпы мамлекеттик карыз(мамлекеттин ИДП эсебине пайызы)

6%

5.4%

0.6%

7.9%

Россия Казахстан Беларусь Кыргызстан

Жумушсуздук денгээли(жумушчулардын жалпысына карата пайыз)

30%

47%

75%

38%

22%20%

82%

72%

Россия Казахстан Беларусь Кыргызстан

Тышкы соода

Экспорт (в процентах от ВВП страны) Импорт (в процентах от ВВП страны)экспорт импорт

0.58

1.66

1.95

2.31

Страны Таможенного Союза Остальные страны мира

Кыргызстандын тышкы соодасы, 2011-ж.(млрд. долл.)

Экспорт

Импорт

Данные Национального Статистического Комитета КР

Башка мамлекеттерБажы Биримдигинин

мамлекеттери

Страны Таможенного

Союза39%

Остальные страны мира

61%

Кыргызстандын тышкы соодасы, 2011-ж.

Данные Национального Статистического Комитета КР

Бажы

Биримдигинин

мамлекеттери

39%

Башка

мамлекеттер

61%

Экспорт Импорт

Жалпы

тышкы

соодасы

Бажы Биримдиги 581,8 1950,4 2532,2

Орусия 284,4 1429,5 1713,9

Казакстан 289,7 411,4 701,1

Беларус 7,7 109,5 117,2

Дүйнөнүн башка

мамлекеттери1664,6 2310,8 3975,4

БАЖЫ САЛЫГЫ (ПОШЛИНА)

5,1% vs. 10,6%10 795 товардык субпозициялар ичинде:

25% - дал келиши

25% - ББТине (бирдиктүү бажы тарифи) тарифтерибизди теңештирүү

мүмкүн

47% - туура келишпестиги

2% - салыштыруу мүмкүн эмес

БАЖЫ САЛЫГЫ (ПОШЛИНА)

5,1% vs. 10,6%7,1%

Орусиянын ДСУна киргендигине карабастан Кыргызстандын тышкы

бажы салыгы бир кыйла жогорулайт

БАЖЫ САЛЫГЫ (ПОШЛИНА)

Орусиянын ДСУна киргендигине карабастан Кыргызстандын тышкы

бажы салыгы бир кыйла жогорулайт

2008-2010

ДСУ кирген

убагындагы

максималдуу

Өтүү доорунун

бүткөндө

Жалпы бүт

товарлар боюнча10.3% 11.8% 7.1%

Өнөр жайдын

товарлары боюнча9.4% 11.2% 6.4%

Айыл чарбанын

товарлары15.6% 15.2% 11.3%

Орусиянын орточо импорттук тарифи

ДОРДОЙ

25%

75%

800 миң киши

33%

67%

ИДПндагы базардын

бөлүгү

Базардын товарларынын айлануусу – 4 млрд. доллар

Мүмкүнчүлүктөр

Бажы Биримдиги жана Кыргызстан