Talk Forward / Το ελculture στη Στζγη

22 Μαΐου 2012

Σφγχρονος χορός στην Ελλάδα σήμερα – Εισαγωγικό κείμενο Της Κατερίνας Κανζλλη

«Mζςα ςτο χρόνο και διαμζςου των αιϊνων, αυτό που αντζχει κυρίωσ, είναι θ

τζχνθ. Η τζχνθ είναι ό,τι θ ανκρωπότθτα αφινει ςτουσ κλθρονόμουσ τθσ, μζςα από

τθν αρχιτεκτονικι, τα βιβλία, τθ ηωγραφικι, τθ μουςικι, τθν κίνθςθ ι το χορό. Τπό

αυτι τθν ζννοια, αντιλαμβάνομαι το χορό ςαν το πιο ηωντανό, ςφγχρονο και

ανανεωμζνο μάκθμα ιςτορίασ, κακϊσ βρίςκεται ςε μια ςυνεχι ςχζςθ με το πιο

πρόςφατο παρελκόν τθσ *ιςτορίασ+ και μπορεί να ςυμβεί μόνο ςτο παρόν» αυτό

είναι το μινυμα του Φλαμανδο-μαροκινοφ χορογράφου Sidi Larbi Cherkaoui για τθν

Παγκόςμια Ημζρα Χοροφ.

Η ςθμερινι κεματικι του talk forward φζρει τον τίτλο « Ο ςφγχρονοσ χορόσ ςτθν

Ελλάδα ςιμερα.» Η ςυηιτθςι μασ, εν μζςω φεςτιβάλ Ελλινων χορογράφων( ζωσ 18

Ιουνίου), λίγο πριν από τθν ζναρξθ του φεςτιβάλ Ακθνϊν και λίγουσ μινεσ πριν από

το φεςτιβάλ Χοροφ Καλαμάτασ (12-19 Ιουλίου), ευχόμαςτε να λειτουργιςει ωσ μια

αφορμι ςυνάντθςθσ των ανκρϊπων του χοροφ, ανταλλαγισ απόψεων αλλά κυρίωσ

παρουςίαςθσ και γνωριμίασ με τισ δικζσ τουσ ςκζψεισ, πρωτοβουλίεσ, δράςεισ που

αποκτοφν ιδιαίτερο ενδιαφζρον εν καιρϊ κρίςθσ. Κι αν θ λζξθ κρίςθ εκφράηει εν

τζλει τθν ανικανότθτα των διανοουμζνων να κατανοιςουν το παρόν, ευελπιςτοφμε

ςε μια χαρτογράφθςθ του χορευτικοφ παρόντοσ, ζτςι ϊςτε να ονοματίςουμε

διαφορετικά τθν παροφςα κατάςταςθ ςτο χορό, για τα υπόλοιπα φλζγοντα

ηθτιματα βλζπουμε...

το ερϊτθμα τι είναι ςφγχρονοσ χορόσ ; ίγουρα θ απάντθςθ δεν περιορίηεται ςτθν

κωδικοποίθςθ κάποιων κινιςεων, ι ςτθν οικειοποίθςθ κάποιασ φόρμασ, φιγοφρασ

μζςω μιασ εξωτερικισ μιμθτικισ αντιγραφισ. Η ςθμαντικι ερϊτθςθ για το χορό

πλζον ζγκειται όχι ςτο what it looks like ? (= με τι μοιάηει) αλλά ςτο what does-it

say ? (= τι κζλει να πει; ) ςφμφωνα με τον αμερικανό κριτικό John Martin, o οποίοσ

ιταν μάρτυρασ από τα τζλθ τθσ δεκαετίασ του ‘20 τθσ ανάπτυξθσ του ςφγχρονου

χοροφ ςτθν Αμερικι- Martha Graham, Dorris Humphrey κτλ. Με αυτό τον τρόπο δεν

αναηθτείται θ απόδοςθ ενόσ μθνφματοσ ςε κάκε χορογραφία, αλλά θ αποφυγι μιασ

αντίλθψθσ του χοροφ με μοναδικό προοριςμό το κζαμα. Σι όμωσ προτείνει αυτόσ ο

νζοσ χορόσ; Κάτι ιδιαίτερα εφκραυςτο αλλά ςυνάμα πολφ μεγάλθσ ςθμαςίασ : τθ

δράςθ, τθ ςυνείδθςθ του υποκειμζνου ςτο κόςμο, κάτι που ζχουν ωσ ςκοπό,

βζβαια, και οι άλλεσ τζχνεσ. Μόνο που ςτο χορό το ςϊμα και κυρίωσ το ςϊμα εν

κινιςει είναι παράλλθλα το υποκείμενο, το αντικείμενο και το εργαλείο τθσ δικισ

του γνϊςθσ. τθν ουςία, ο χορόσ παραμζνει μοναδικόσ κι αλθκινόσ κακϊσ είναι ο

χορόσ του κάκε υποκειμζνου. Η Ιςαντόρα Ντάνκαν ζλεγε ότι ο ίδιοσ χορόσ δεν

μπορεί να ανικει ςε δυο άτομα. Ο ςφγχρονοσ χορόσ είναι ακριβϊσ αυτι θ ατομικι

αναηιτθςθ ενόσ ατομικοφ οράματοσ. Με τθν ζννοια ότι ο χορευτισ είναι

ερμθνευτισ, ςυνδθμιουργόσ και μζςο ζκφραςθσ τθσ τζχνθσ του ςτο χϊρο και ςτο

χρόνο. Δεν πρόκειται για ατομικότθτεσ, αλλά για ςυλλογικότθτεσ που καταφζρνουν

να δθμιουργοφν ωσ ομάδεσ, ςιμερα ζχουμε άλλωςτε μαηί μασ τζτοιουσ ανκρϊπουσ,

καλλιτζχνεσ, χορευτζσ, χορογράφουσ.

Και βζβαια υπάρχουν καλλιτεχνικζσ και τεχνικζσ δεξιότθτεσ, κεωρθτικά εργαλεία

που χαρακτθρίηουν τον ςφγχρονο χορό - θ ςχζςθ του με το χϊρο, με τθν βαρφτθτα

κτλ.-, ςτα οποία όμωσ επιτρζψτε μου να μθν αναφερκϊ λόγω χρόνου και κεματικισ

πιςτότθτασ.

Και κλείνοντασ, λίγο πριν δϊςω το λόγο ςτουσ ευγενείσ καλεςμζνουσ μασ, κα ικελα

να προςκζςω : Είμαι πεπειςμζνθ ότι θ ςκζψθ, αν πρόκειται για ουςιαςτικι ςκζψθ,

οδθγεί ςτθν πράξθ. Όταν θ δράςθ παίρνει κζςθ, μετουςιϊνεται ςε μια αυκεντικι

πράξθ τθσ οποίασ θ γνϊςθ που φζρει αποτελεί αντικείμενο κριτικισ ςκζψθσ. Πρζπει

να αποφευχκεί θ δράςθ για τθ δράςθ, όπωσ και τα άδεια λόγια, παιχνίδι διανοθτικό

χωρίσ βάκοσ. Και οι δυο πλευρζσ, δράςθ και ςκζψθ οφείλουν να δομοφν ζνα

ςφνολο του οποίου τα ςτοιχεία δεν πρζπει να διαχωρίηονται. Οι δικζσ μου ςκζψεισ

οφείλουν πολλά ςτθν Λόρενσ Λουπ και το ζργο τθσ Ποιητικθ του ςφγχρονου χοροφ

(Poetique de la danse contemporaine,δεν ζχει μεταφραςτεί ςτα ελλθνικά)και ςτο Η

αγωγθ του καταπιεζόμενου του βραηιλιάνου παιδαγωγοφ Πάουλο Φρζιρε (Η αγωγι

του καταπιεηόμενου; Πάουλο Φρζιρε; μετάφραςθ: Γιάννθσ Κρθτικόσ; Κζδροσ -

Ράππα, 1977).Ασ προχωριςουμε ςε κάποιεσ ςκζψεισ, εν δυνάμει πράξεισ....