Η Αναγκαιότητα για την Εισαγωγή Νέων Ψηφιακών Τεχνολογιών σε Νοσηλευτικά Ιδρύματα.

Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται ολοένα και πιο έντονη στο χώρο της υγείας η ανάγκη αναβάθμισης της ποιότητας των προσφερόμενων υπηρεσιών της. Οι τεχνολογίες τηλεπικοινωνιών και πληροφορικής συμβάλλουν σημαντικά, στην διασφάλιση καλύτερης ιατρικής περίθαλψης, καθώς βελτιώνονται οι συνθήκες παραμονής για τους ασθενείς στα νοσηλευτικά ιδρύματα.

Στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης , την τελευταία πενταετία αυξάνουν τις επενδύσεις τους στην ψηφιακή τεχνολογία. Σύμφωνα με σχέδια, δράσεις επενδύσεων των φορέων της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει δαπανηθεί μόνον το πέντε τοις εκατό των προϋπολογισμών για τον τομέα της υγεία που θα επενδύεται σε σύγχρονα συστήματα πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών όπου θα διευκολύνουν αισθητά και θα οδηγούν την ασφαλή και αποτελεσματική φροντίδα των ασθενών στο σύστημα υγείας της κάθε Ευρωπαϊκής χώρας2.

Η φαρμακευτική θεραπεία αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά σημεία της θεραπευτικής αγωγής που δέχεται ένας ασθενής σε νοσηλευτικά ιδρύματα. Η βελτίωση έχει άμεσο αποτέλεσμα στην ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας και στην καλύτερη αντιμετώπιση των διαφόρων καθημερινών περιστατικών1. Η χορήγηση φαρμάκων σε ασθενής που νοσηλεύονται σε κάποια κλινική του νοσοκομείου είναι ιδιαίτερα πολύπλοκη, για την επιλογή της καταλληλότερης αγωγής θα πρέπει να ληφθούν μια πληθώρα από παράγοντες όπως το ιατρικό ιστορικό του ασθενή, η φαρμακευτική αγωγή που έχει ακολουθήσει μέχρι τη δεδομένη στιγμή, οι παρενέργειες που μπορεί να προκληθούν, κ.α.

Ήδη βρίσκονται σε πρώιμο ερευνητικό στάδιο η εισαγωγή, Συστημάτων διαχείρισης και διάθεσης των Φαρμάκων σε συνδυασμό με Συστήματα Υποστήριξης Κλινικών Αποφάσεων. Η υλοποίηση τους καλύπτει διάφορα στάδια της διάθεσης του φαρμάκου, την συνταγογράφηση από τον θεράπων ιατρό, την παραγγελία, μέχρι και την χορήγηση του φαρμάκου από τον νοσηλευτή στον ασθενή. Η αναγνωσιμότητα αυτών των συστημάτων παρέχουν έγκαιρες πληροφορίες σχετικά με την καταλληλότητα , το κόστος των φαρμάκων, ενώ βελτιώνουν την κωδικοποίηση παρέχοντας τρόπους για την μέτρηση της ποιότητας της περίθαλψης3. Η συνεργασία Συστημάτων Αυτοματοποίησης των Ιατρικών Παραγγελιών και Συστημάτων Υποστήριξης Κλινικών Αποφάσεων βοηθούν στην επιλογή του φαρμάκου, της κατάλληλης δόσης, της διάρκειας χορήγησης, ενώ έχουν τη δυνατότητα να ενσωματώνουν πληροφορίες σχετικά με τον ασθενή ή και σχετικές με την κάθε πάθηση, συνδυάζοντας όλα τα δεδομένα παρέχοντας πληροφορίες συμβουλευτικού χαρακτήρα προς τον θεράπων Ιατρό.

Η χρήση αυτών των συστημάτων σύμφωνα με μελέτες οδηγεί σε σημαντική μείωση των σφαλμάτων στην διάθεση των φαρμάκων, ενώ επιπλέον παρέχουν ακριβή, έγκαιρη ενημέρωση σχετικά με νέα φαρμακευτικά σκευάσματα, βοηθώντας στην πρόληψη σφαλμάτων που προκύπτουν από σύγχυση μεταξύ σκευασμάτων που μοιάζουν στην εμφάνιση ή όπου οι ονομασίες τους ακούγονται το ίδιο, βελτιώνει την επικοινωνία ανάμεσα

στο ιατρικό προσωπικό και φαρμακοποιούς, μειώνοντας το κόστος της υγειονομικής περίθαλψης αυξάνοντας την αποδοτικότητα των διαδικασιών3.

Σημαντικό πλεονέκτημα αυτών των συστημάτων είναι ο συχνός έλεγχος των αθροιστικών δόσεων που έχουν χορηγηθεί στον ασθενή, η καταγραφή, η συλλογή πολλών πληροφοριών σχετικά με το φάρμακο που βοηθούν στην σωστή διανομή του, ενώ έχουν τη δυνατότητα να επιβάλλουν την διάθεση των φαρμάκων «χάπι – χάπι» προς τον ασθενή5. Επιπλέον μπορούν να συνεργαστούν με συσκευές οπού ρυθμίζουν, την ενδοφλέβια χορήγηση ενός ή περισσοτέρου φαρμάκου εκτελώντας συχνούς αυτοματοποιημένους ελέγχους , μεταδίδοντας ηλεκτρονικά στοιχεία ζωτικής σημασίας προς το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό.

Στην καθημερινή πράξη η υιοθέτηση και η επέκταση αυτών των συστημάτων από τα νοσοκομεία καθυστερεί από διάφορους λόγους και αιτίες όπως είναι το υψηλό κόστος για την ανάπτυξη και την συντήρηση τους. Άλλες περιπτώσεις είναι η άρνηση του ιατρικού προσωπικού στην υιοθέτηση της χρήσης του Ηλεκτρονικού Υπολογιστή, αφού απαιτείται ηλεκτρονική εισαγωγή των δεδομένων1,2. Επίσης, έχει διαπιστωθεί η άρνηση των φαρμακοποιών όπου αντιστέκονται στην χρήση αυτοματοποιημένων μεθόδων για τη διάθεση των φαρμάκων. Η χαμηλή ποιότητα των παρεχόμενων προϊόντων αποτελεί ένα βασικό σημείο που συναντάται στα συστήματα υγείας4. Η χρήση των εφαρμογών αυτών είναι ιδιαίτερα απαιτητικές , αξιόπιστες και προσαρμοσμένες στις ανάγκες του περιβάλλοντος ενώ παράλληλα θα πρέπει να είναι ευέλικτες, να μπορούν να προσαρμόζονται στις νέες απαιτήσεις, να επικοινωνούν με το ολοκληρωμένο πληροφοριακό σύστημα νοσοκομείου.

Για την ανάπτυξη αυτών των συστημάτων όπου θα υιοθετηθούν και θα βελτιώσουν την καθημερινή κλινική πράξη των (ιατρών, νοσηλευτών, φαρμακοποιών) στα νοσηλευτικά ιδρύματα θα πρέπει να λάβουμε υπόψη τα εξής σημεία, όπως η ανάπτυξη αυτών των συστημάτων κατάλληλα προσαρμοσμένα έχουν την ικανότητα να λαμβάνουν κάποιες αποφάσεις δεν σημαίνει ότι οι ικανότητες χάνονται, απλά θα πρέπει να διδάσκονται και να χρησιμοποιούνται με τους καλύτερους και αποτελεσματικότερους τρόπους4,5. Η μείωση των σφαλμάτων στην χορήγηση των φαρμάκων στους ασθενείς , παρατηρείται ότι οι ικανότητες των θεραπόντων δεν επαρκούν και είναι φυσικό ότι η ανάπτυξη και εξέλιξη της τεχνολογίας τους υποστηρίζει. Η αυτοματοποίηση καθημερινών διαδικασιών μέχρι σήμερα δεν έχει προκαλέσει κάποιο πρόβλημα στην μετέπειτα εξέλιξη των δραστηριοτήτων. Κανένας άνθρωπος δεν έχει τη δυνατότητα να μπορέσει να συνδυάσει πληροφορίες από ολόκληρο το ιατρικό και φαρμακευτικό ιστορικό του ασθενή, τα αποτελέσματα από πρόσφατες και παλαιότερες ιατρικές εξετάσεις και ένα πλήρες γονιδιακό έλεγχο, κατά τη διάρκεια μιας τυπικής μικρής διάρκειας ιατρικής επίσκεψης.

Μελλοντικός προσανατολισμός στην ολοκλήρωση των παροχών υγείας με πλήρη ασφαλιστική κάλυψη του ασθενή, κάτι που μέχρι σήμερα έχει επιτευχθεί σε μικρό ποσοστό6. Τέλος, ο συνδυασμός στοιχείων και πληροφοριών από τον ηλεκτρονικό φάκελο του ασθενή που προκύπτουν προτάσεις για την καταλληλότερη φαρμακευτική αγωγή μαζί με απλές, σαφής και κατανοητές οδηγίες σχετικά με την λήψη των φαρμάκων.

Βιβλιογραφία

[1] Bates, DW. Teich, J. Lee, J. et al. (1999). The impact of computerized physician order

entry on medication error prevention. J Am Med Informatics Assoc, 6, 313-321.

[2] Περιοδικό PCWORLD, IT Publications Hellas ΕΠΕ, τεύχος 45 Οκτώβριος 2008. Σελ.

130-135.

[3] Oppenheim MI, Mintz RJ, Boyer AG, Frayer WW. Design of a Clinical Alert System to

Facilitate Development, Testing, Maintenance and User-Specific Notification. Proc

AMIA Annu Symp 2000: 630-634.

[4] Novek, J. (2000). Hospital pharmacy automation: collective mobility or collective

control? Social Science & Medicine, 51, 491-501.

[5] Γείτονα Μ., Οικονομική Αξιολόγηση της Τεχνολογίας Υγείας – φάρμακο-οικονομία στη

λήψη αποφάσεων, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Θεσσαλίας, 2004

[6] Αθηνά Α. Λαζακίδου. Πληροφοριακά Συστήματα Νοσοκομείων & Ηλεκτρονικές

Υπηρεσίες Υγείας , Αθήνα, 2005