خطاهای پژوهشیخطاهای پژوهشیدکتر هادی زمانیاندکتر هادی زمانیان

کجاها احتمال خطا وجود دارد ؟کجاها احتمال خطا وجود دارد ؟

:: در هر مرحله از مطلعاتدر هر مرحله از مطلعاتخطا در بررسی منابع پزوهش و مطالع نظریخطا در بررسی منابع پزوهش و مطالع نظری * *

خطا در انتخاب نمونهخطا در انتخاب نمونه * *خطا در اجرای طرح آزمایشگاهیخطا در اجرای طرح آزمایشگاهی * * خطا در اطالعات جمع آوری شدهخطا در اطالعات جمع آوری شده * *

خطا در آنالیز اطالعاتخطا در آنالیز اطالعات * * خطا در تفسیر اطالعاتخطا در تفسیر اطالعات * * خطا در انتشار اطالعاتخطا در انتشار اطالعات * *

........وو

خطاها خطاها انواع ::انواع

خطاهای تصادفیخطاهای تصادفی * *

Random Error Random Error

خطاهای سیستماتیکخطاهای سیستماتیک * *

Systematic Error Systematic Error (Bias=(Bias=سوگیری=تورشسوگیری=تورش))

Random ErrorrRandom Errorrfr

equ

ency

The distribution of x With Random error

x

Systematic errorSystematic error

x

The distribution of x With systematic error

frequ

ency

Random error Random error تصادفی تصادفی خطاهای خطاهای

خطا بدون سو گیری به سمت خاصخطا بدون سو گیری به سمت خاص- خطای تصادفی نمونه گیری: مثال تکرار نمونه خطای تصادفی نمونه گیری: مثال تکرار نمونه __

گیری از جامعه میانگین های فشار خون گیری از جامعه میانگین های فشار خون .. متفاوت می دهدمتفاوت می دهد

خطای تصادفی عدم توافق : نتایج متفاوت خطای تصادفی عدم توافق : نتایج متفاوت __توسط چند محقق متفاوتتوسط چند محقق متفاوت

BiasBias

دارد وجود خاص سمت به دارد سوگیری وجود خاص سمت به سوگیری

Selection BiasSelection Bias

Information BiasInformation Bias

ConfoundingConfounding

& … & …

خطای انتخابخطای انتخابHospital Admission BiasHospital Admission Bias

Refused BiasRefused Bias Healthy Worker BiasHealthy Worker Bias

Length of hospital Stay BiasLength of hospital Stay Bias Survival BiasSurvival Bias

Surveillance BiasSurveillance BiasDiagnosis BiasDiagnosis Bias Referral BiasReferral Bias

Berksons BiasBerksons Bias Socioeconomic BiasSocioeconomic Bias

Solutions:Solutions:

RandomizationRandomization

RestrictionRestriction

MatchingMatching

StratificationStratification

Best case- Worst caseBest case- Worst case

خطای اطالعاتخطای اطالعات

::دسته بندی سادهدسته بندی ساده

خطای ناشی از فرد مورد مطالعهخطای ناشی از فرد مورد مطالعه**

خطای ناشی از فرد مطالعه کنندهخطای ناشی از فرد مطالعه کننده**

خطای ناشی از ابزار اندازه گیریخطای ناشی از ابزار اندازه گیری**

انواعانواع

Recall BiasRecall Bias

Prevarication BiasPrevarication Bias

Leading BiasLeading Bias

Ascertainment BiasAscertainment Bias

Surrogate BiasSurrogate Bias

Prestige BiasPrestige Bias

Reverse Causality BiasReverse Causality Bias

مخدوش کنندگیمخدوش کنندگی

{ر مستقل {ر مستقل نتیجه به جای اینکه کامال ناشی از متغی نتیجه به جای اینکه کامال ناشی از متغی{ر سوم {ر سوم مورد نظر ما باشد ، تحت تاثیر یک متغی مورد نظر ما باشد ، تحت تاثیر یک متغی قرار گرفته است ، آن همقرار گرفته است ، آن هم

جهت دارجهت دار

CE

D

?

راههای کاهش مخدوش کنندگیراههای کاهش مخدوش کنندگی

تصادفی کردنتصادفی کردن

همسان سازیهمسان سازی

الیه بندی در آنالیزالیه بندی در آنالیز

SOME EXAMPLES:SOME EXAMPLES:

Case control : relation between Case control : relation between dispnea & history of taking sedativesdispnea & history of taking sedatives

Cohort : relation between macrosomy Cohort : relation between macrosomy & IDDM & IDDM Rct: effect of music therapy on Rct: effect of music therapy on

depression in cancer patientsdepression in cancer patientsCross sectional: relation between Cross sectional: relation between

history of OCP taking & number ofhistory of OCP taking & number of habitual abortionshabitual abortions