Ανδρογόνα και αντίσταση στην ινσουλίνη

Καλλιόπη Παζαΐτου -ΠαναγιώτουΕνδοκρινολόγος

Τμήμα Ενδοκρινολογίας- Ενδοκρινικής Ογκολογίας

ΑΝΘ «Θεαγένειο»

Εισαγωγικά στοιχεία

Η σχέση μεταξύ ανεπάρκειας ανδρογόνων διαβήτη

Προσελκύει όλο και περισσότερο

την προσοχή των ερευνητών

Κάθε κατάσταση μπορεί να οδηγήσει στην άλλη

Υπογοναδισμός

Υπογοναδισμός ανεπάρκεια ανδρογόνων

Κλινική συμπτωματολογία

Κλειδί για τη διάγνωση

Συμπτώματα

τεστοστερόνη

Τεστοστερόνη

Ολική Τεστοστερόνη

SHBG-τεστοστερόνη

(60-80%)

Ελεύθερη τεστοστερόνη

(2-3%)

Βιοδιαθέσιμη

Λευκωματίνες-τεστοστερόνη (20-40%)

Τεστοστερόνη

Μειώνεται

Συσχέτιση

Ηλικία

Σωματικό βάρος

Γλυκόζη

Τριγλυκερίδια

Υπογοναδισμός

Υπάρχουν πολλές επιδημιολογικές μελέτες

που υποστηρίζουν ότι

ο υπογοναδισμός είναι συχνότερος στους διαβητικούς άνδρες μεταβολικό σύνδρομο

Υπογοναδισμός-μεταβολικό σύνδρομο

΄Εχει μερικά κοινά ευρήματα με αυτά του μεταβολικού συνδρόμου, στους άνδρες

Διαταραχές στο μεταβολισμό της γλυκόζης

Αύξηση βάρους Συσσώρευση κοιλιακού λίπους Διαταραχές στην έκκριση ινσουλίνης

Επιδημιολογικές μελέτες-Διαβήτη

Case control study, 985 άνδρες, έδειξε ότι: Τα επίπεδα των ανδρογόνων στους

διαβητικούς ήταν χαμηλότερα από τους φυσιολογικούς άνδρες

21% των διαβητικών ήταν υπογοναδικοί (13% των μη διαβητικών) Ακόμα και σε άνδρες με δυσανοχή στους

υδατάνθρακες βρέθηκε τεστοστερόνη

Barrrett-Connor E, 199o AJE & 1992 Ann Int Med

Επιδημιολογικές μελέτες - Υγιείς

Μελέτες σε υγιείς άνδρες έδειξαν μια αντίστροφη σχέση μεταξύ

ΤεστοστερόνηςΑντίστασης στην ινσουλίνη

Επιδημιολογικές μελέτες - Υγιείς

Telecom study, 1292 υγιείς, ώριμους άνδρες σημαντικά αντίστροφη σχέση μεταξύ των επιπέδων της ολικής τεστοστερόνης

της ινσουλίνης (ανεξάρτητα από ηλικία, κάπνισμα, γλυκόζη, χρήση αλκοόλ)

SHBG

Simon D et al, 1992 Diabetologia

Επιδημιολογικές μελέτες σε υπογοναδικούς

Άνδρες με καρκίνο προστάτη

Πλήρης αντιανδρογονική θεραπεία Mετά 3 μ. με GnRHa, η ινσουλίνη

νηστείας αυξήθηκε, χωρίς αλλαγή στο ΒΜΙ ή τη γλυκόζη

Λιπώδους μάζας, μείωση της μυικής μάζας

(Ορχεκτομή, GnRH a)

Basaria S et al, Cancer 2006

Θεραπεία υποκατάστασης με τεστοστερόνηΕπίδραση στη ΗΟΜΑ, HbA1c, W/Hip, Μέση

Βασική3μηνο

Kapoor et al, EJE 2006

?

Ποιο γεγονός είναι πρώτο

Ανδρογόνα - ινσουλίνη

Σ. Klinefelter, δυσανοχή στους υδατάνθ/κες Τεστοστερόνη είναι η πρώτη μεταβολή

Rancho Bernardo μελέτη: επίπεδα ανδρ/νων W/Hip πολλά χρόνια αργότερα

Άνδρες με FT είχαν 1.7-2.8 φορές > πιθανότητα να αναπτύξουν μεταβολικό σύνδρομο

Laaksonen et al, JCEM 2003

Ινσουλίνη - ανδρογόνα

Ινσουλίνη μειώνει την παραγωγή της SHBG σε καλ/ες ηπατοκυττάρων

Φτωχά ελεγχόμενοι διαβητικοί έχουν < επίπεδα ελεύθερης τεστοστερόνης σε σύγκριση με εκείνους που έχουν καλή μεταβολική κατάσταση

Αντίσταση στην ινσουλίνη SHBG τεστοστερόνη

Συμμετοχή της SHBG

Πρωτείνη, παράγεται στο ήπαρ Δεσμεύει τα στεροειδή του φύλου Λειτουργεί ως ρυθμιστής της απελευθέρωσης

των ανδρογόνων στους ιστούς Ινσουλίνη: σημαντικός ρυθμιστής της παραγω-

γής της (αναστολέας σε φυσιολ. ποσότητες) Θεωρείται ο σύνδεσμος μεταξύ ΤΤ και αντίστα- σης στην ινσουλίνη

SHBG – Τelecom Study

Υγιείς άνδρες με χαμηλότερα επίπεδα ΤΤ

Σημαντικά υψηλότερα επίπεδα ινσουλίνης

Σημαντικά μειωμένα επίπεδα SHBG

SHBG

Ολική τεστοστ/όνη και τα επίπεδα SHBG βρέθηκαν σημαντικά χαμηλότερα στους διαβητικούς άνδρες σε σχέση με μη διαβητικούς controls, και είχαν αρνητική συσχέτιση με τα επίπεδα της ινσουλίνης

Τα επίπεδα της ελεύθερης τεστοστερόνης ήταν ίδια στις δύο ομάδες

Andersson et al

Παχυσαρκία

Η παχυσαρκία είναι η πιο κοινή αιτία της αντίστασης στην ινσουλίνη

Κοιλιακή παχυσαρκία συνδέεται στενότατα με την ανάπτυξη δυσανοχής στη γλυκόζη

Σπλαχνικός λιπώδης ιστός

Έχει άμεση σχέση με το ήπαρ

Είναι ο μόνος που διοχετεύει ελεύθερα λιπαρά οξέα στην πυλαία κυκλοφορία

σύνδεση, καταβολισμό κάθαρση ινσουλίνης νεογλυκογένεση

Εκθέτει το ήπαρ σε μεγάλες ποσότητες FFA

Σπλαχνικός λιπώδης ιστός

Αύξηση της ενδογενούς παραγωγής γλυκόζη από το ήπαρ

Αύξηση των επιπέδων της ινσουλίνης στη συστηματική κυκλοφορία

Σπλαχνικός λιπώδης ιστός

Τα ελεύθερα λιπαρά οξέα Μειώνουν την πρόσληψη της γλυκόζης

από τους περιφερικούς ιστούς

Ενισχύουν τη διεγερτική δράση της γλυκόζης στην έκκριση της ινσουλίνης από τα β-κύτταρα

Φαίνεται ότι οι δράσεις των ελεύθερων λιπαρών οξέων στο ήπαρ και στην περιφέρεια

Αντίσταση των ιστών στη δράση της ινσουλίνης υπερινσουλιναιμία

Σπλαχνικό λίπος

Λίπος FFA

Ήπαρ

Μειωμένη πρόσληψηινσουλίνης

Υπερινσουλιναιμία

Ηπατική νεογλουκογένεση

Περιφερική αντίσταση στην ινσουλίνη

Σκελετικοί μύες

νησίδια

Υπερινσουλιναιμία

Μηχανισμοί υπογοναδισμού - δυσανοχής στους υδατάνθρακες

Συμπεράσματα

Υπάρχει δεσμός μεταξύ των επιπέδων των ανδρογόνων και της υπερινσουλιναιμίας

??? Αβέβαιο ποιο είναι το πρώτο γεγονός

Χαμηλή τεστοστερόνη συνοδεύεται από αντίσταση στην ινσουλίνη στους άνδρες

Συμπεράσματα

Θεραπεία με τεστοστερόνη αναστέλλει την υπερινσουλιναιμία και μπορεί να καθυστερήσει την εμφάνιση διαβήτη τύπου 2 στους άνδρες ή να βελτιώσει τον γλυκαιμικό έλεγχο

Η σχέση μεταξύ ολικής τεστοστερόνης και αντίστασης στην ινσουλίνη στους μη διαβητικούς ασθενείς διαμεσολαβείται από την παχυσαρκία και το σπλαχνικό λίπος

Συμπεράσματα

Όποιοι και αν είναι οι μηχανισμοί κάτω από τη σχέση ανδρογόνων – αντίστασης στην ινσουλίνη, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι χρειάζονται μελέτες σ’ αυτό το πεδίο

Η επίπτωση του διαβήτη τύπου 2 αυξάνεται σφαιρικά και με την ηλικία, η αντίσταση στην ινσουλίνη είναι ένα γεγονός που αξίζει και χρειάζεται τη θεραπεία

Ευχαριστώ