Влијанието на кризата врз финансиските пазари, со...

Влијанието на кризата врз финансиските

пазари, со осврт на Република Македонија

Маја Кадиевска ВојновиќВицегувернер

Народна банка на Република Македонија

СОДРЖИНА

Влијанието на светската економска криза врз:

меѓународните финансиски пазари

финансиските пазари во Република Македонија

Глобална финансиска криза

Висока кредитна

експанзија Раст на приватниот

долг

Кинески меркантилизам

Ценовни меури

Шпекулативни вложувања и

зголемена изложеност

Комплексна финансиска иновација

(Securitization)

Погрешни оценки за кредитни рејтинзи

Глобализација

Регулаторно потфрлање

Генезата на глобалната финансиска криза

Влијанието на светската економска криза врз меѓународните финансиски

пазари

2007 САД – Хипотекарн

а криза2008 –

Пропаѓање на Lehman brothers

2009 – Голема Рецесија

2010 – Криза на јавните финансии

2011-Маѓепсан круг: Финансиски сектор - Јавни Финансии - Криза на

конкурентност

2012 – Криза на управување во евро-зоната

Развој на финансиската криза


пазари

Пад на пазарот на недвижности во САД ја иницираше финансиската криза...

...со силни ефекти врз финансиските пазари.

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 20130

100

200

300

400

500

600

700

800

900

-80

-30

20

70

120

170

Обврзници на банкиКорпоративни обврзнициОбврзници на aгенции д.с.

Премија на приноси во базични поени


пазари

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 201280

90

100

110

120

130

140

150

160

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

S&P/Case-Shiller индекс на цени на домови во САД

индекс (во %)

Банките ја генерираа и беа во епицентарот на финансиската криза.

2007 2008 2009 2010 2011 2012 20130

50

100

150

200

250

300

350

400

450

Помош за Грција26.3.2010

ЕЦБ SMP05.2010

ЕЦБ LTRO12.2011

ЕЦБ го најави OMT2.8.2012

Northern Rock 14.9.2007

JP Morgan Chase ја презема Bear Stearns

16.3.2008

Банкрот на Lehman 15.9.2008

General Motors 1.6.2009

Помош за Ирска 21.11.2009

FED QE II 3.11.2010

ФЕД Операција Twist 9.2011

CDS на европски Финансиски институции CDS на Финансиски институции од САД

FED QE III 13.9.2012

Должничка криза во евро - зона(CDS бп)


пазари

Кредитна криза во САД

Каматните стапки на пазарите на пари забележаа драматичен пораст

2006 2007 2008 2009 2010 2011 20120

50

100

150

200

250

300 -300

-250

-200

-150

-100

-50

0

50

EUR/USD базичен своп д.с. EURIBOR/OIS своп US LIBOR/OIS своп

Кредитна криза во САД 2007-2009

Должничка криза во евро-зоната 2010-

(во б.П.)


пазари

1899

1904

1909

1914

1919

1924

1929

1934

1939

1944

1949

1954

1959

1964

1969

1974

1979

1984

1989

1994

1999

2004

2009

0.0

0.5

1.0

1.5

2.0

2.5

3.0

3.5

0.0

1.0

2.0

3.0

4.0

5.0

6.0

Кумулативен пораст на актива на ФЕДКумулативен пораст на актива на ЕЦБ

(во %)


пазариЗначајна поддршка на пазарите и економскиот раст од страна на централните банки.

Најпогодени од кризата беа периферните земји од евро-зоната.

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013-2

0

2

4

6

8

10

12

-1.0

-0.5

0.0

0.5

1.0

Периферни земји на евро-зоната л.с. САД Земји од јадрото на евро-зоната

(Премија во однос на своп крива во %)


пазари

Буџетски дефицит Јавен Долг

Зголемување на буџетските дефицити и раст на јавниот долг во голем број на земји

BRICs

Евро

-зон

а јадр

Евро

-зон

а

Јапо

нија

САД

Велик

а Бри

тани

јаGIIP

S

-10

-9

-8

-7

-6

-5

-4

-3

-2

-1

0

-1.5

-0.6

-1.9

-5.4

-1.4 -1

.7 -2.1-2

.8

-3.0

-4.7

-7.7

-7.8 -8

.2

-9.1

-2.3

-2.0 -2.3

-7.5

-5.3

-6.3 -6.7

% од БДП

0

50

100

150

200

250

300

49

57 6

9

40 6

2 69

170

42

66 8

3

75 9

4 101

217

41 75 9

5 98 108 128

245

2000-2007 2008-2012

Проекции 2013-2015 Мастрихт 60%

% од БДП


пазари

Економската криза предизвика најголема контракција во економската активност од крајот на Втората светска војна

BRICs САД ВБ Евро-зона јадро

Евро-зона Јапонија GIIPS-4.0

-2.0

0.0

2.0

4.0

6.0

8.0

6.8

2.6 3

.2

2.4

2.2

1.5

3.3

5.5

0.6

-0.4

0.1

-0.2

-0.1

-1.8

5.3

2.3

1.4

0.8

0.6

1.3

-0.2

2000-2007 2008-2012 2013-2014(во %)


пазари

Глобалната финансиска криза предизвика високо зголемување на невработеноста во сите земји.

Јапонија BRICs Евро-зона јадро

САД Велика Британија

Еврозона GIIPS0

5

10

15

20

25

4.7

7.4

6.9

5.0

5.1

8.5

7.9

4.7

6.5 6.6

8.3

7.6

10

.2

14

.3

4.2 5

.1

7.1 7.3 7.8

12

.1

19

.2

2000-2007 2008-2012 Проекции 2013-2014

Стапка на невработеност(во %)


пазари

Финансиските пазари полека се стабилизираат и расте апетитот за поризични инструменти

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 201340%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

110%

120%

110%

65%

103%

80%

S&P 500 DJ Euro Stoxx 50 FTSE 100 Nikkei 225

(Декември 2006 = 100%)


пазари

Глобалната криза се пренесе врз македонската економија преку надворешниот сектор, главно тековната сметка...

-600

-400

-200

0

200

400

600

Бруто девизни резерви (промена) Останати инвестицииПортфолио инвестиции, нето Директни инвестиции, нетоТековна сметка

(во мил. евра)

Ефекти на кризата врз финансиските пазари во РМ

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012-10

10

30

50

70

90

110

130

150

(во милиони евра)

...и намалување на нето откупот на девизи на менувачкиот пазар...


...додека на девизниот пазар беше прекинат растечкиот тренд на прометот...

2005

2005

2005

2006

2006

2006

2007

2007

2007

2008

2008

2008

2009

2009

2009

2010

2010

2010

2011

2011

2011

2012

2012

2012

2013

0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

Меѓубанкарско тргување Банки-клиенти

(во мил. евра)


2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 20130

500

1,000

1,500

2,000

2,500

61.2

61.3

61.4

61.5

61.6

61.7

61.8

61.9

Бруто девизни резерви Просечен курс на меѓубанкарски пазар

(во мил. евра) (ден/евро)

...а девизниот курс се зголеми...


...што услови интервенции на НБРМ на девизниот пазар со нето продажба и пад на девизните резерви.

Интервенциите на девизниот пазар резултираа со пад на состојбата на благајничките записи.

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 20130

5,000

10,000

15,000

20,000

25,000

30,000

35,000

40,000

Благајнички записи Расположлив депозит 7 денаЗШД

(во мил. ден.)


2007 2008 2009 2010 2011 2012 20130

1,000,000,000

2,000,000,000

3,000,000,000

4,000,000,000

5,000,000,000

6,000,000,000

7,000,000,000

0

50

100

150

200

250

300

46

23

Промет МБИ 10 (дс) МБИД (дс)

(во мил. ден.) (2007=100)


Неизвесноста на меѓународните финансиски пазари се пренесе и на домашниот пазар на капитал, манифестирајќи се со намалување на прометот...

...и значителен пад на вредноста на индексите...

Ефекти од мерките врз финансиските пазари во РМ

2008 2009 2010 2011 2012 20130.0

1.0

2.0

3.0

4.0

5.0

6.0

7.0

8.0

9.0

10.0

СКИБОР 1М. / ЕУРИБОР 1М. СКИБОР 1 М. ЕУРИБОР 1М.

(во %/п.п.)

...и проширување на премијата на приноси на домашниот пазар во однос на меѓународните пазари на пари.

Задолжителна резерва

исполнување на дел од девизна ЗР во денари заради намалување на

притисоци на девизен пазар

воведени диференцирани стапки на ЗР од валутен

аспект, заради намалување на степенот на евроизација

воведени 0% стапки на ЗР за обврските кон физичките лица со рочност над 2 год. и

за обврски врз основа на репо-трансакции и издадени ХВ во денари со рочност над

2 год.

намалување на основа за ЗР, врз основа на новоодобрени

кредити заради поттикнување кредитен раст во системски важни

сектори

Расположлив колатерал при спроведување

монетарни операции

проширување на расположливиот

колатерал заради

пофлексибилно управување со ликвидноста од

страна на НБРМ и банките и

поддршка на финансиските

пазари

пазарно вреднување на колатералот и

дневна ревалоризација

Оперативна рамка на монетарна

политика

Намалување на

фреквентност на аукциите на БЗ и промена на тендерот

воведување редовни репо-операции за

обезбедување ликвидност

воведување расположливи депозити (П/Н

и 7дена) и креирање

коридор на каматни стапки

Мерки на НБРМ во услови на криза

Креирање на коридор на каматни стапки


2009 2010 2011 2012 20130

2

4

6

8

10

12

МБКС КС на распол. депозит преку ноќКС на распол. депозит на 7 дена КС на распол. кредит преку ноќКаматна стапка на БЗ (макс. к.с.)

промена на оперативната рамка

(април 2012 год.)

(во %)


На домашниот меѓубанкарски пазар на необезбедени депозити се задржа довербата помеѓу пазарните учесници...

01,0002,0003,0004,0005,0006,0007,0008,0009,000

10,000

0.00.51.01.52.02.53.03.54.04.55.0

до 3 месеци до 1 месец до 1 недела Преку ноќ

(во мил. денари)

...а превземените мерки резултираа и со пораст на учеството на подолгорочно тргување на овој пазарен сегмент.

На пазарите преку шалтер пораст на прометот и склучување на меѓубанкарски репо-трансакци...

0

200

400

600

800

1,000

Државни обврзници Репо-трансакции Државни записи Благајнички записи



...во услови на пораст на состојбата на издадени ДХВ...

2005

2005

2005

2006

2006

2007

2007

2007

2008

2008

2009

2009

2010

2010

2010

2011

2011

2012

2012

2012

0

10,000

20,000

30,000

40,000

50,000

60,000

ДО 12 мес. 6 мес. 3 мес. 1 мес.


...и зголемување на учеството на подолгорочните ДХВ...


...а при релативно стабилна премија на приноси на македонската евро обврзница во однос на германските државни обврзници, со исклучок на периодот 2008-2009 година.


-2

0

2

4

6

8

10

12

14

16

10-год. еврообврзница Македонија/10 год. ДО Германија10-год. ДО - Германија10-год. еврообврзница - Македонија

(во %/п.п.)

Заклучни согледувања

• Финансиската криза ги погоди меѓународните финансиски пазари преку зголемена недоверба, намалена ликвидност, раст на премиите за ризик

• Централните банки неколкукратно ги зголемија билансите и ги намалија каматните стапки

• Финансиската криза се прелеа во домашната економија преку трговските текови

• Финансиските пазари ја одржаа довербата и ликвидноста

• НБРМ презеде бројни мерки за поттик на тргувањето и натамошно продлабочување на активноста на подолгорочните сегменти на финансиските пазари

Влијанието на кризата врз финансиските пазари, со...

Documents