เทคโนโลยีการผลิตที่สะอาด ( cleaner technology - ct)...
DESCRIPTION
เทคโนโลยีการผลิตที่สะอาด ( Cleaner Technology - CT) สำหรับโรงงานอุตสาหกรรม. กลุ่มงานเทคโนโลยีการผลิตที่สะอาด สำนักเทคโนโลยีสิ่งแวดล้อมโรงงาน กรมโรงงานอุตสาหกรรม เอกสารชุดนี้เป็นลิขสิทธิ์ของกรมโรงงานอุตสาหกรรม. เนื้อหา. แรงผลักดันของ CT อะไรคือ CT ประโยชน์ของ CT ขั้นตอนการทำ CT - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
เทคโนโลยี�การผล ตท��เทคโนโลยี�การผล ตท�� สะอาด สะอาด
((Cleaner Technology - Cleaner Technology - CT)CT)
ส�าหร�บโรงงานส�าหร�บโรงงานอ�ตสาหกรรมอ�ตสาหกรรม
กล��มงานเทคโนโลยี�การผล ตท��กล��มงานเทคโนโลยี�การผล ตท��สะอาดสะอาด
ส�าน�กเทคโนโลยี�ส �งแวดล�อมส�าน�กเทคโนโลยี�ส �งแวดล�อมโรงงานโรงงาน
กรมโรงงานอ�ตสาหกรรมกรมโรงงานอ�ตสาหกรรมเอกสารชุ�ดน�!เป็#นล ขส ทธิ์ &ของกรมโรงงานอ�ตสาหกรรม
2
เน'!อหาเน'!อหา แรงผล�กด�นของ CT อะไรค'อ CT ป็ระโยีชุน)ของ CT ข�!นตอนการท�า CT ต�วอยี�าง ทางเล'อกด�าน CT
3
แรงผล�กด�นของ แรงผล�กด�นของ CTCT
การลดต�นท�น
พั�ฒนาป็ระส ทธิ์ ภาพั
ภาคการเง น
องค)กรเอกชุน
ล-กค�า
กฎหมายี
ระบบมาตรฐาน
พัน�กงาน
ค�ณภาพัส �งแวดล�อม
4
ความหมายี ของ ความหมายี ของ CTCTเทคโนโลยี�การผล ตท��สะอาด หมายีถึ2ง การป็ร�บป็ร�ง
หร'อเป็ล��ยีนแป็ลงกระบวนการผล ต หร'อผล ตภ�ณฑ์) เพั'�อให�การใชุ�ว�ตถึ�ด บ พัล�งงาน และ ทร�พัยีากรธิ์รรมชุาต เป็#นไป็อยี�างม�ป็ระส ทธิ์ ภาพั
โดยีให�เป็ล��ยีนเป็#นของเส�ยีน�อยีท��ส�ด หร'อไม�ม�เลยี จึ2งเป็#น การลดมลพั ษท��แหล�งก�าเน ดการลดมลพั ษท��แหล�งก�าเน ด ท�!งน�!รวมถึ2ง
การเป็ล��ยีนว�ตถึ�ด บ การใชุ�ซ้ำ�!า และการน�ากล�บมาใชุ� ใหม� ซ้ำ2�งจึะชุ�วยีอน�ร�กษ)ส �งแวดล�อมและลดต�นท�นอน�ร�กษ)ส �งแวดล�อมและลดต�นท�น
การผล ตไป็พัร�อมก�นการผล ตไป็พัร�อมก�น
5
สภาพัก�อนและหล�งการท�า สภาพัก�อนและหล�งการท�า CTCTก�อ
นท�า
CT
หล�งท
�า CT ใชุ�ว�ตถึ�ด บ และทร�พัยีากรมาก และก�อให�
เก ดของเส�ยีมาก
ใชุ�ว�ตถึ�ด บ และทร�พัยีากรเท�าท��จึ�าเป็#น ลดของเส�ยีลง และเพั �มผลผล ตมากข2!น
6
ล�าด�บของการจึ�ดการส �งล�าด�บของการจึ�ดการส �งแวดล�อมแวดล�อม
(Environmental (Environmental Management Management
Hierarchy)Hierarchy)การลดของเส�ยีให�เหล'อน�อยีท��ส�ด
การป็8องก�นมลพั ษ หร'อ CT
ก�อน
หล�ง
การใชุ�ซ้ำ�!า(ในกระบวนการผล ต)/การน�ากล�บมาใชุ�ใหม�
การบ�าบ�ดและท�าลายี
7
ป็ระโยีชุน)ของการท�า ป็ระโยีชุน)ของการท�า CTCT ลดต�นท�นการผล ต ลดผลกระทบต�อส �งแวดล�อมต�!งแต�ต�นทาง ป็ระส ทธิ์ ภาพัการผล ตด�ข2!น เป็#นการใชุ�ว�ตถึ�ด บอยี�างค��มค�า และเพั �ม
ผลผล ต
8
ป็ระโยีชุน)ของการท�า ป็ระโยีชุน)ของการท�า CTCT สร�างความส�มพั�นธิ์)อ�นด�ระหว�างพัน�กงาน
และระหว�างโรงงานก�บชุ�มชุนรอบด�าน เป็#นผลด�ต�อส�ขภาพัอนาม�ยี และความ
ป็ลอดภ�ยี แบ�งเบาภาระการตรวจึสอบของภาคร�ฐ สร�างความได�เป็ร�ยีบทางธิ์�รก จึ
9
หล�กความค ดของ หล�กความค ดของ CTCT
เก ดป็ร มาณเท�าใด
ป็8องก�นได�อยี�างไรเก ดได�อยี�างไร
ท�าไมถึ2งเก ด
เก ดอะไร
เก ดเม'�อไหร�
10
ข�!นตอนการท�า ข�!นตอนการท�า CTCT1. วางแผนและจึ�ดต�!งท�ม CT
2. ตรวจึป็ระเม น
3 . ว เคราะห)ข�อม-ลและศึ2กษาความเป็#นไป็ได�
4 . จึ�ดท�าข�!นตอนการป็ฏิ บ�ต และลงม'อป็ฏิ บ�ต
5 . ป็ระเม นผล
11
1. วางแผนและจึ�ดต�!งท�ม CT
ว�ตถึ�ป็ระสงค) เพั'�อก�าหนดนโยีบายีส�าหร�บเป็#นแนวทางใน
การป็ฏิ บ�ต เพั'�อให�ม�ท�ม CT ส�าหร�บเป็#นแกนหล�กในการ
ด�าเน นงาน
12
นโยีบายี นโยีบายี CT CT ท��ด�ท��ด� ต�องร�บรองโดยีผ-�บร หารส-งส�ดของโรงงาน ม�ความชุ�ดเจึนว�าต�องการลดของเส�ยีท��
แหล�งก�าเน ด ม�เป็8าหมายีชุ�ดเจึนว�าเป็#นการลดของเส�ยีต�อ
หน�วยีผล ตภ�ณฑ์) ม�การก�าหนดกรอบเวลา ม�ความส�มพั�นธิ์)ก�บข�อบ�งค�บทางกฎหมายี
13
ต�วอยี�างนโยีบายี ต�วอยี�างนโยีบายี CTCT ท��ด�ท��ด� โรงงานของเราม�เป็8าหมายีในการลดป็ร มาณ
การใชุ�น�!าต�อหน�วยีผล ตภ�ณฑ์)ลงให�ได�ป็;ละ1 0%
โรงงานของเราจึะต�องลดป็ร มาณการใชุ�กรดต�อการผล ตยีาง
สก มเครพัลงให�เหล'อ 045.ก โลกร�ม/ ก โลกร�มยีางสก มเครพั ภายีในป็;2544
14
หน�าท��ของท�ม หน�าท��ของท�ม CTCT รวบรวมข�อม-ลจึากแหล�งต�างๆ จึ�ดท�าแผนภ-ม
การผล ตและแบ�งหน�วยีการผล ตยี�อยี จึ�ดท�าสมด�ลมวลของกระบวนการผล ต และ
หน�วยีการผล ตท��สนใจึ เก=บข�อม-ลเพั �มเต มท��จึ�าเป็#นในการจึ�ดท�าสมด�ล
มวล น�าเสนอทางเล'อกด�าน CT ศึ2กษาความเป็#นไป็ได�ของทางเล'อกต�างๆ จึ�ดท�าข�!นตอนการป็ฏิ บ�ต ของทางเล'อกด�าน CT
ท��ได�ร�บเล'อก ต ดตามป็ระเม นผล
15
ต�วอยี�างสมาชุ กในท�ม ต�วอยี�างสมาชุ กในท�ม CTCT
ผ-�จึ�ดการท�ม CT ผ-�จึ�ดการโรงงาน สมาชุ กท�ม CT 1. ห�วหน�าฝ่?ายีผล ต
2. ห�วหน�าฝ่?ายีสาธิ์ารณ-ป็โภค 3. ห�วหน�าฝ่?ายีจึ�ดซ้ำ'!อ 4. ห�วหน�าฝ่?ายีบ�ญชุ� 5. เจึ�าหน�าท��ป็8องก�นมลพั ษ (ห�วหน�า
ท�ม) 6. พัน�กงานอ'�นๆ ท��สม�ครใจึและสนใจึ
16 ค�ณสมบ�ต ของสมาชุ กท�ม ค�ณสมบ�ต ของสมาชุ กท�ม CTCT
ม�ความร�บผ ดชุอบ สามารถึท�างานเป็#นท�ม ชุ�างส�งเกต ใฝ่?ร-� ม�ความค ดสร�างสรรค) เคารพัความค ดเห=น
ของผ-�อ'�น เห=นแก�ป็ระโยีชุน)ส�วน
รวม
ม�การศึ2กษาส-ง ท�างานมาเป็#นเวลานาน
17
2. การตรวจึป็ระเม นป็ระกอบด�วยี การตรวจึป็ระเม นเบ'!องต�น การตรวจึป็ระเม นโดยีละเอ�ยีด
18
ตรวจึป็ระเม นเบ'!องต�นว�ตถึ�ป็ระสงค) จึ�ดท�าแผนภ-ม กระบวนการผล ต และรวมรวมข�อม-ล
เบ'!องต�น แบ�งหน�วยีการผล ตยี�อยีในกระบวนการผล ต ส�ารวจึหาจึ�ดท��ม�ความส-ญเส�ยี ท�!งในเชุ งป็ร มา
ณ (มากหร'อน�อยีเท�าใด ) และในเชุ งค�ณภาพั (ม�ค�ณสมบ�ต อยี�างไร)
เพั'�อชุ�วยีให�การก�าหนดเป็8าหมายีของการท�า CT ให�ม�ความเหมาะสมมากข2!น
19ต�วอยี�างแผนภ-ม กระบวนการผล ตต�วอยี�างแผนภ-ม กระบวนการผล ต
นมด บ
นมพัร�อมด'�ม
น�!าล�าง/กรด/ด�าง นมส-ญเส�ยีน�!าท !งจึากการล�าง
ร�บนมด บ
น�!าล�าง/กรด/ด�าง นมค�างท�อน�!าท !งจึากการล�าง
ฆ่�าเชุ'!อด�วยีความร�อน
ฟิCล)ม/กล�องนมส-ญเส�ยี
ฟิCล)ม/กล�องเส�ยีบรรจึ�
นมเส�ยีหายีห�องเยี=น
20
ข�อควรระว�งข�อควรระว�ง แผนภ-ม กระบวนการผล ต ต�องได�ร�บการ
ร�บรองความถึ-กต�องก�อนด�าเน นการในข�!นต�อไป็
การแบ�งหน�วยีกระบวนการผล ต ต�องผ�านความเห=นชุอบจึากผ-�ท��เก��ยีวข�องว�าม�ความถึ-ก
ต�อง เหมาะสม ต�อการตรวจึป็ระเม นโดยีละเอ�ยีดต�อไป็
21
ตรวจึป็ระเม นโดยีละเอ�ยีด
ว�ตถึ�ป็ระสงค) เพั'�อจึ�ดท�าสมด�ลมวล และ/ หร'อ สมด�ล
พัล�งงานของแต�ละหน�วยีการผล ตท��สนใจึ เก=บข�อม-ลท��จึ�าเป็#นส�าหร�บการน�าเสนอ ทาง
เล'อกด�าน CT
22
หล�กการท�าสมด�ลมวลหล�กการท�าสมด�ลมวล
แบ�งหน�วยีการผล ตออกเป็#นหน�วยียี�อยีๆ ด-มวลเข�าส-�หน�วยีการผล ต ด-ว�าเก ดป็ฏิ กร ยีาเคม�ในหน�วยีการผล ตหร'อไม� ด-มวลออกจึากหน�วยีการผล ต ด-ว�าม�การหม�นเว�ยีนมวลกล�บมาใชุ�ใหม�หร'อไม�
มวลเข�าท�!งหมด = มวลออกท�!งหมด
23ต�วอยี�างแสดงมวลเข�าต�วอยี�างแสดงมวลเข�า--ออกจึากออกจึาก
หน�วยีการผล ตหน�วยีการผล ต
สารเร�งป็ฏิ กร ยีา
ของเส�ยี/สารเคม�ท��น�าไป็ก�าจึ�ด
หน�วยีการผล ต
ว�ตถึ�ด บ
น�!า/อากาศึพัล�งงาน
ใชุ�ซ้ำ�!า
หม�นเว�ยีนใชุ�ใหม�ในกระบวนการอ'�น
อากาศึท��ระบายีออก
ผล ตภ�ณฑ์)ผลพัลอยีได�(รวมของเส�ยีส�าหร�บน�ากล�บมาใชุ�ใหม�)
น�!าท !ง
ว�สด�เหล'อใชุ�จาก Audit and Reduction Manual for Industrial Emission and Wastes, UNIDO
24ข�อควรระว�งในการท�าสมด�ลมวลข�อควรระว�งในการท�าสมด�ลมวล
และการเก=บข�อม-ลและการเก=บข�อม-ล ก�าหนดขอบเขตของหน�วยีการผล ตให�ชุ�ดเจึน ก�าหนดขอบเขต/ว ธิ์�การในการน�าพัล�งงานมา
เก��ยีวข�อง (ป็กต จึะเป็#นการบ�นท2กพัล�งงานท��ส-ญเส�ยีไป็เท�าน�!น)
ระว�งการน�บซ้ำ�!าในกรณ� ม�การหม�นเว�ยีนภายีใน เก=บข�อม-ลเท�าท��จึ�าเป็#น พัยีายีามใชุ�ข�อม-ลท��ม�อยี-�
หร'อเก=บได�ง�ายีและถึ-กต�อง ค�าน2งถึ2งก จึกรรมท��ด�าเน นอยี-�ชุ�วงท��ได�ร�บข�อม-ลด�วยี ด-ว�าข�อม-ลท��ได�เป็#นต�วแทนท��ด�ของโรงงานหร'อไม�
25จึ�ดท��สามารถึหาโอกาสในการลดจึ�ดท��สามารถึหาโอกาสในการลด
ของเส�ยีของเส�ยี ป็ระเภทและล�กษณะของว�ตถึ�ด บ การร�บว�ตถึ�ด บ การตรวจึสอบค�ณภาพั/ป็ร มาณ การใชุ�งาน และการเก=บร�กษาว�ตถึ�ด บ การขนส�งว�ตถึ�ด บ ผล ตภ�ณฑ์) ( ในร-ป็ของแข=ง
ของเหลว กEาซ้ำ ) ในกระบวนการผล ต การควบค�มข�!นตอน และกระบวนการผล ต การใชุ�น�!าล�าง การชุะ และการหล�อเยี=น การเก=บร�กษาผล ตภ�ณฑ์)
26 3. ว เคราะห)ข�อม-ลและศึ2กษา
ความเป็#นไป็ได�ว�ตถึ�ป็ระสงค) เพั'�อน�าเสนอทางเล'อกด�าน CT
เพั'�อให�ได�ทางเล'อกด�าน CT ท��เหมาะสมก�บ สภาพัของโรงงาน ( ท�!งในด�านเทคน ค และ
ด�านเศึรษฐศึาสตร))
27 การหาทางเล'อกด�าน การหาทางเล'อกด�าน CTCT
จึากเจึ�าหน�าท��ป็ระจึ�าเคร'�อง จึากความเห=นของเจึ�าหน�าท��อ'�นๆ ในโรงงาน จึากท�ม CT จึากกรณ�ศึ2กษาของอ�ตสาหกรรมเด�ยีวก�น จึากกรณ�ศึ2กษาของอ�ตสกหกรรมอ'�นมา
ป็ระยี�กต)ใชุ� จึากผ-�เชุ��ยีวชุาญ จึากผ-�จึ�ดหาว�ตถึ�ด บ / อ�ป็กรณ) จึากล-กค�า / ตลาด
28การศึ2กษาความเป็#นไป็ได�การศึ2กษาความเป็#นไป็ได�
ด�านเทคน ค ข�ดก�บหล�กการทางว ทยีาศึาสตร)หร'อไม� ม�เทคโนโลยี�อยี-�หร'อไม� ม�ผ-�ป็ฏิ บ�ต แล�วหร'อไม�ด�านเศึรษฐศึาสตร) ม�การลงท�นหร'อไม� ค�าใชุ�จึ�ายีท��ป็ระหยี�ดได�เป็#นเท�าไร ระยีะเวลาค'นท�นนานแค�ไหน
29 ผลกระทบต�อส �งแวดล�อม และ ผลกระทบต�อส �งแวดล�อม และ
ความป็ลอดภ�ยีความป็ลอดภ�ยี ลดป็ร มาณว�ตถึ�ด บ และพัล�งงานท��ใชุ�ไป็อยี�างไม�
ค��มค�าลงหร'อไม� ลดป็ร มาณของเส�ยีท��ต�องม�ค�าใชุ�จึ�ายีในการ
บ�าบ�ดลงหร'อไม� ลดป็ร มาณของเส�ยีท��ออกส-�ส �งแวดล�อมลงหร'อ
ไม� สภาพัแวดล�อมการท�างานของพัน�กงานด�ข2!น
หร'อไม� การเจึ=บป็?วยี และอ�บ�ต เหต�ลดลงหร'อไม�
30 4. จึ�ดท�าข�!นตอนการป็ฏิ บ�ต และ
ลงม'อป็ฏิ บ�ต ว�ตถึ�ป็ระสงค) เพั'�อให�ได�ข�!นตอนการป็ฏิ บ�ต ของทางเล'อก
ด�าน CT ท��ได�ร�บเล'อก เพั'�อด�าเน นการให�ได�ตามท��ก�าหนด
31ต�วอยี�างข�!นตอนการป็ฏิ บ�ต งานต�วอยี�างข�!นตอนการป็ฏิ บ�ต งาน
ด�าน ด�าน CTCTก จึกรรม เด'อน
…เด'อน…
เด'อน…
เด'อน… ผ-�ร�บผ ดชุอบ
1. ขออน�ม�ต ผ-�บร หาร ___ ท�มCT
2. อน�ม�ต ด�าเน นงาน __ ผ-�บร หาร
3. /จึ�ดหาอ�ป็กรณ)แรงงาน ____ ฝ่?ายีสาธิ์ารณ-ป็โภค
4. ด�าเน นการป็ร�บป็ร�ง ____ __ / ฝ่?ายีผล ต ฝ่?ายีสาธิ์ารณ-ป็โภค
5. ต ดตามความก�าวหน�า ____ ท�ม CT
32
5. ป็ระเม นผลว�ตถึ�ป็ระสงค) เพั'�อสร�ป็ผลความส�าเร=จึ และเร �มต�นในทาง
เล'อกอ'�นๆ หร'อเร �มวงจึรใหม�
33ต�วอยี�างการต ดตามความค'บต�วอยี�างการต ดตามความค'บ
หน�าหน�า ทางเล'อกCT ว�นท�� ผลล�พัธิ์)ท��ได� ข�อเสนอแนะ
1ทางเล'อกท��
2ทางเล'อกท��
3ทางเล'อกท��
34
ความส-ญเส�ยีมาจึากความส-ญเส�ยีมาจึาก ว�ตถึ�ด บท��ไม�ม�ค�ณภาพั / การเก=บร�กษาว�ตถึ�ด บไม�ด� เทคโนโลยี�ล�าสม�ยี / อ�ป็กรณ)ไม�อยี-�ในสภาพัท��ใชุ�งาน
ได�ด� ว ธิ์�การท�างาน / การจึ�ดการก�อให�เก ดของเส�ยี ได�ส �งท��ไม�ใชุ�ผล ตภ�ณฑ์)ท��ต�องการเป็#นจึ�านวนมาก ผล ตภ�ณฑ์)ท��หมดอายี� / ไม�ได�ค�ณสมบ�ต ตามต�องการ การท�าซ้ำ�!า
35
สาเหต�ท��ความส-ญเส�ยีถึ-กละเลยีสาเหต�ท��ความส-ญเส�ยีถึ-กละเลยี ความเข�าใจึและความสนใจึจึากผ-�บร หาร ความเคยีชุ นในการป็ฏิ บ�ต งาน ไม�ทราบว�าก จึกรรมท��กระท�าอยี-�ก�อให�เก ดความ
ส-ญเส�ยีอะไรบ�าง ไม�ทราบถึ2งข�อด�ของการป็ฏิ บ�ต งานในเชุ งป็8องก�น ไม�ทราบว ธิ์�การป็ฏิ บ�ต งานท��ถึ-กต�อง ขาดแรงจึ-งใจึท��เหมาะสม
36
ป็ระเภทของทางเล'อกด�าน ป็ระเภทของทางเล'อกด�าน CTCT ป็ร�บป็ร�งการท�างาน และการจึ�ดการ หม�นเว�ยีนมาใชุ�ใหม�ในกระบวนการผล ต หม�นเว�ยีนมาใชุ�ใหม�ภายีนอกกระบวนการผล ต ป็ร�บป็ร�ง เป็ล��ยีนแป็ลงบางส�วน เป็ล��ยีนใหม�ท�!งหมด พั�ฒนาผล ตภ�ณฑ์)ใหม� พั�ฒนาการจึ�ดการล-กโซ้ำ�ผล ตภ�ณฑ์)
37
ต�วอยี�างการต ดต�!งถึ�งห��มฉนวนต�วอยี�างการต ดต�!งถึ�งห��มฉนวนส�าหร�บอ� �นไขม�นเนยีส�าหร�บอ� �นไขม�นเนยี
ก�อน
หล�ง