082

เที่ยวนอกบ้าน

เมืองเนิบช้า... เชียงคาน

Text : เพ็ญจมาส ศิริกิจวัฒนา Photo : อมร ลังเมือง

หลังจากที่โลดแล่นชีวิตท่ามกลางกระแสทุนนิยมในเมืองหลวงมานานนับสิบป ีสังคมเมืองที่ซัดถาโถมทุกวี่วันทำให้รู้สึกว่าเรากำลังมีชีวิตเพียงมิติเดียวเท่านั้น... มิติแห่งการดิ้นรนเพื่อความอยู่รอด ก้าวไปข้างหน้าอย่างรวดเร็ว จนลืมชะลอเก็บเกี่ยวความศิวิไลซ์ที่แท้จริงของการมีชีวิตอยู่ แล้ววันนี้...การชะลอจังหวะหัวใจก็ได้พาเราไปสัมผัสกับ “เชียงคาน” ดินแดนปัจจุบันที่ซุกซ่อนกลิ่นอายแห่งความโหยหาอดีตไว้อย่างงดงาม ชื่อนี้ ไม่ค่อยคุ้นหูเราเท่าไรนัก เพียงแต่เคยได้ยินหลายคนเปรียบเปรยว่าเหมือนปายในกาลก่อน หากแต่เมื่อเราได้มาเยือนที่นี่ รู้สึกได้ว่า... หากความเคลื่อนไหว หมายถึง ความมีชีวิตชีวา… ความหยุดนิ่ง หมายถึง ความสุขสงบร่มเย็น… “เชียงคาน” ก็คงเป็นนิยามของ “ความเคลื่อนไหวที่หยุดนิ่ง” เพราะที่ “เชียงคาน” ได้ผสมผสานความเคลื่อนไหวของสายน้ำโขง ที่หล่อเลี้ยงทุกชีวิตริมโขงให้เจริญรุ่งเรืองมาแต่อดีต กับความเรียบง่ายของวิถีชาวบ้านที่อาศัยสายน้ำแห่งนี้ ในการยังชีพได้อย่างลงตัว

new AW 082,84,87,88,89 .indd 82 6/25/09 9:42:56 PM

083

new AW 082,84,87,88,89 .indd 83 6/25/09 9:43:05 PM

084

เที่ยวนอกบ้าน

“เชียงคาน” เป็นอำเภอเล็กๆ ในจังหวัดเลยที่

ตัวเมืองทอดขนานไปกับลำน้ำโขง บ้านพี่เฮือนน้อง

กับชาวลาวห่างเพียงโขงกั้นกลาง วิถีดั้งเดิมของ

ชาวบ้านส่วนใหญ่เกี่ยวพันกับลำน้ำโขงอย่างใกล้ชิด

เชียงคานมีถนนสายหลักๆ เพียง 2 สาย และถนน

คนเดินสายเล็กๆ (จะขี่จักรยานก็ได้) เส้นบนคือ

ถนนศรีเชียงคาน ซึ่งเป็นถนนสายเศรษฐกิจในยุคนี้

โดยมีร้านค้าตั้งอยู่มากมาย เช่น ร้านอาหาร ร้าน

เสริมสวย ร้านกาแฟ ร้านของชำ ร้านยา เป็นต้น

ส่วนถนนอีกสายเป็น ถนนชายโขง ซึ่งเป็นถนนสาย

ล่างที่ขนานไปกับลำน้ำโขง เป็นที่ตั้งบ้านเรือนที่อยู่

อาศัยของชาวบ้าน แต่เดิมบ้านเรือนที่นี่เคยเป็น

ศูนย์กลางความรุ่งเรืองของเชียงคานในยุคสมัยที่

ผู้คนสองฝั่งโขงข้ามฟากไปมาหาสู่กันอย่างอิสระ

เชียงคานในอดีตเคยเป็นเมืองท่าที่สำคัญ เป็น

แหล่งซื้อขายฝ้ายขนาดใหญ่ รวมทั้งการค้าน้ำมัน

เชื้อเพลิงระหว่างลาว-ไทย

ภาพความรุ่งเรืองแต่หนหลังยังฉายชัดผ่านฉาก

ตึกแถวไม้ 2 ชั้นน้อยใหญ่ตลอดสองฟากถนนชาย

โขง สลับไปกับอาคารเก่าแบบโคโลเนียล ซึ่งเป็น

สถาปัตยกรรมสไตล์ฝรั่งเศสที่มีอิทธิพลต่อรูปแบบ

สถาปัตยกรรมในเมืองใหญ่ของลาว แม้ว่าบางหลัง

ถูกปิดไว้รอคอยใครสักคนมารื้อฟื้นความทรงจำ

ในขณะที่หลายหลังได้ปรับเปลี่ยนเป็นที่พักสำหรับ

นักท่องเที่ยว อาทิ เรือนแรมลูกไม้ โฮมสเตย์ป้า

ศรพีรรณ รมิโขงเกสตเ์ฮาส ์โรงแรมสมบรูณ ์เชยีงคาน

เกสตเ์ฮาส ์เปน็ตน้ และอกีหลายหลงัไดผ้นับา้นเรอืน

ทีอ่ยูอ่าศยัเดมิมาเปน็รา้นอาหาร รา้นกาแฟ รา้นขาย

ของที่ระลึกเพิ่มขึ้น เพื่อรองรับนักเดินทางทั้งไทย

และเทศทีม่าเยอืนเชยีงคานมากขึน้ ในขณะทีช่าวบา้น

บางหลงัยงัคงวถิเีดมิ เชน่ บา้นนยิมไทย ทีผ่ลติผา้นวม

ทำมือขึ้นชื่อของที่นี่มายาวนาน

โชคดีที่เราไปเชียงคานในวันธรรมดาช่วงกลาง

เดือนธันวาคมกับหัวใจธรรมดาๆ เราจึงได้สัมผัส

เชียงคานแบบธรรมดาร่วมกับเหล่านักเดินทางที่

ธรรมดาๆ เฉกเดียวกับเรา วันคืน ณ เชียงคาน

ของเราที ่“เรอืนแรมลกูไม”้ และ “รมิโขง เกสตเ์ฮาส”์

ล้วนน่าประทับใจ เพราะที่พักที่นี่ส่วนใหญ่อยู่ติด

ริมโขง มีระเบียงให้นั่งทอดหุ่ยดูสายหมอกลอยตัว

ล้อเหนือกระแสน้ำที่ไหลเอื่อยๆ อย่างมีจังหวะ

แล้วทอดสายตาเลยข้ามไปฝั่งลาวที่ยังคงอุดมไป

ด้วยป่าไม้เขียวขจี พร้อมๆ กับฟังเสียงจังหวะเต้น

ของหัวใจตัวเองที่ชัดเจนในความสงัด ที่นี่หากมอง

ด้วยหัวใจมุมไหนก็งามล้ำ

ช่วงที่เราไปเยือนเชียงคานเป็นหน้าหนาวซึ่ง

หนาวมากจริงๆ และยังรายล้อมไปด้วยสายหมอก

หนาทึบที่กว่าจะสลายตัวได้ก็จวนเที่ยงวันแล้ว

ดังนั้น ยามเช้าที่นี่..เหมาะที่จะออกไปเดินสัมผัส

หมอกหนา ที่กว่าพระอาทิตย์จะคืบคลานออกจาก

ผา้หม่หมอกกส็ายโดง่แลว้ละ่ ยามนีม้องเหน็ขา้งหนา้

ได้ไม่เกิน 3 เมตร ก่อนอื่นแวะซื้อซาลาเปาปุยฝ้าย

new AW 082,84,87,88,89 .indd 84 6/25/09 9:43:11 PM

085

new AW 066-099.indd 85 6/22/09 3:09:21 PM

เที่ยวนอกบ้าน

086

new AW 066-099.indd 86 6/22/09 9:34:35 AM

ไปด้วยนะ แล้วเดินตัดถนนศรีเชียงคานซอย 13

ไปยังตลาดเช้า หาซื้อขนมพื้นเมืองอีกสักอย่าง

สองอย่าง แล้วเดินย้อนกลับมาที่ร้านสุวรรณรามา

(เดิมเป็นโรงหนังเก่า) เป็นร้านกาแฟสดสุดคลาสสิก

ร้านหนึ่ง ที่นี่มีอุปกรณ์ฉายหนัง พร้อมภาพถ่าย

บรรยากาศโรงหนังเก่าๆ ให้เราได้ชมกันไประหว่าง

รอกาแฟ บรรยากาศออกแนวสภากาแฟดีๆ นี่เอง

นั่งจิบกาแฟเคล้าสายหมอกหยอกเย้ากับเหล่า

เพื่อนซี้ พอสายหน่อยก็เดินกลับ แวะชมวัดวา

อารามสักหน่อย “วัดศรีคุณเมือง” และ “วัดท่าคก”

สถาปัตยกรรมและภาพวาดผนังโบสถ์โดดเด่นมี

เอกลักษณ์ชัดเจน ถ้าโชคดีเราจะได้กิน “ข้าวยำ”

เจ้าอร่อยที่มีคุณป้าใจดีตั้ งใจทำขายหน้าบ้าน

แบบง่ายๆ แต่อร่อยเหลือเกิน ต้องแวะกินทุกวันที่

ผ่านไป.. คิดถึงแล้วก็อดน้ำลายสอไม่ได้

ผละจากตัวเมืองมุ่งหน้าไปยัง “แก่งคุดคู้” ที่

ตากอากาศชื่อดังของเชียงคาน ที่อวดแก่งหินใหญ่

กลางลำน้ำโขงโค้งใหญ่เกิดจากสายน้ำไหลผ่านเนิน

สันเขากัดเซาะจนเป็นแก่งขนาดใหญ่ มีก้อนหิน

จำนวนมากสีสันแตกต่างกัน ตัวแก่งกว้างใหญ่เกือบ

จดสองฝั่งแม่น้ำโขง มีกระแสน้ำไหลผ่านเพียง

ช่องแคบๆ ใกล้ฝั่งไทย แต่จะโผล่มาให้เห็นเฉพาะ

ช่วงหน้าแล้งราวกุมภาพันธ์-พฤษภาคม ในฤดูหนาว

แบบนี้แก่งเหล่านั้นก็แอบคุดคู้หลบลมหนาวใต้

กระแสน้ำ ทอดสายตาไปไกลๆ จะเห็นภูควายเงิน

ตระหง่านซ้อนเป็นฉากราวภาพวาดสีน้ำ นอกจาก

วิวแสนสวยแล้ว แก่งคุดคู้ยังขึ้นชื่อเรื่องส้มตำกับ

ปลาเผาคลุกเกลือตามร้านที่เรียงรายตามชายฝั่งโขง

อีกด้วย และตลอดเส้นทางไปแก่งคุดคู้ มีของฝาก

ขึ้นชื่ออีกอย่างคือ มะพร้าวแก้วฝีมือชาวบ้าน

รับรองว่าอร่อยจริง

กลับมาเดินเหยียดยาวล้อลมเย็นๆ เลียบ

ริมชายฝั่งโขง ไปพร้อมๆ กับพูดคุยกับชาวบ้านที่

กำลังง่วนกับกิจวัตรหาเลี้ยงชีพริมน้ำโขง คุณลุง

เล่าให้ฟังว่า แกเลี้ยงปลานิลส่งออก “ลาว” เพราะ

ลาวไม่สามารถเลี้ยงเองได้ ต้องนำเข้าอาหารปลา

จากไทยอยู่ดี แกบอกว่าสมัย 20-30 ปีก่อน แถวนี้

ปลาคัง ปลาบึก ตัวใหญ่ๆ เยอะมาก แต่สมัยนี้

กระแสน้ำเปลี่ยนทำให้หาปลายากขึ้น ช่วงเย็นย่ำ

087

new AW 082,84,87,88,89 .indd 87 6/25/09 9:43:20 PM

088

เที่ยวนอกบ้าน

พระอาทิตย์กำลังจะลาลับขอบฟ้าแบบนี้ อากาศ

สบายๆ ชาวบ้านต่างออกมาพบปะพูดคุยบ้าง

ออกกำลงักายบา้ง ทกัทายกบัผูม้าเยอืนบา้ง ลว้นเปน็

เสน่ห์ของวิถีชีวิตที่เชียงคาน

ที่ เชียงคานยามค่ำสงบ บ้านเรือน ร้านรวง

ส่วนใหญ่ต่างปิดตัวลงแต่หัวค่ำ ความเยียบเย็น

ปะทะกายให้หนาวสั่นเป็นสัญญาณบอกให้เรา

พักผ่อนตามนาฬิกาธรรมชาติทำให้ต้องรีบอำลา

ค่ำคืนนี้ไป พร้อมกับรอคอยยามเช้าที่กำลังมาถึงกับ

เพื่อนหมอกคู่หู ยามเช้าของที่นี่มีอีกบรรยากาศที่

น่าจดจำ นั่นคือ การตักบาตรข้าวเหนียว ชาวบ้าน

ที่นี่ทำเป็นกิจวัตร ทำให้เราผู้มาเยือนอดไม่ได้ที่จะ

ร่วมบุญนี้ด้วยในสักครั้งหนึ่ง ที่พักบางแห่งก็จะ

จัดเตรียมไว้ให้แก่ผู้มาเยือน แต่เราเห็นว่าการไป

เดนิหาซือ้อาหารมาตกับาตรเชา้เองนา่จะดกีวา่แคท่ำ

ตามเทรนด์ แล้วสายๆ ก็อย่าลืมแวะซื้อหาผ้าห่ม

ทำมือผืนงามกลับไปใช้ที่บ้านบ้าง เอาไว้ระลึกถึง

ความอบอุ่นท่ามกลางสายหมอกและลมหนาวริม

ฝั่งโขง

หลายต่อหลายครั้ งที่ ได้พูดคุยกับชาวบ้าน

เรารู้สึกถึงความกังวลใจลึกๆ ของคนที่นี่ต่อ “การ

เปลี่ยนแปลง” และ “การเติบโต” ตามกระแสนิยม

ของเหล่านักท่องเที่ยว โดยเฉพาะเสาร์-อาทิตย์และ

ช่วงวันหยุดยาวตามเทศกาล ที่มีผู้คนเดินทางไป

เยือนเชียงคานจนล้น แต่เดิมนักท่องเที่ยวที่มาเยือน

เชียงคานเป็นชาวต่างชาติที่มาพักผ่อนในช่วงวัน

หยุด (Vacation) เพราะเชียงคานมีชื่อใน Lonely

Planet มายาวนานกว่า 15 ปีแล้ว แต่ปัจจุบันมี

คนไทยเข้ามาเที่ยวมากขึ้น ทำให้บ้านเก่าหลายหลัง

ต่างปรับเปลี่ยนซ่อมแซมเตรียมทำเกสต์เฮาส์บ้าง

new AW 082,84,87,88,89 .indd 88 6/25/09 9:43:29 PM

ร้านอาหารบ้าง ร้านขายของที่ระลึกบ้าง ทำให้

เชียงคานกำลังเปลี่ยนไป... หากวันนี้ คุณกำลังคิด

จะไปเยือนเชียงคานตามอย่างคนอื่นๆ แบบเดียว

กับที่คุณไป “ปาย” เพียงเพราะได้ เห็นภาพที่

สวยงาม บรรยากาศที่น่าหลงใหล หรือเพียงเพราะ

ใครๆ ก็พูดถึง หรือเพียงเพราะอยากถ่ายภาพ

แบบที่คนอื่นๆ ทำกัน เพื่อบอกกล่าวว่าคุณก็มาแล้ว

คุณควรลองไตร่ตรองใหม่ ว่าที่ธรรมดาๆ ที่ที่ไม่มี

อะไรแบบนี้..เหมาะกับคนอย่างคุณจริงหรือไม่

เสน่ห์ของ “เชียงคาน” ไม่ใช่เพียงภาพถ่ายที่

คุณเคยดูมา แต่อยู่ที่หัวใจคุณจะมองเห็น... หากคุณ

เป็นคนธรรมดาที่หลงใหลความสุขในความสงบ

การได้เดินทางท่องเที่ยวอย่างละเมียดละไมในวัน

ธรรมดาไม่ว่าจะเป็นฤดูกาลใดกับหัวใจธรรมดาที่

น้อมรับสรรพสิ่งในธรรมชาติ กับการเก็บเกี่ยวความ

ทรงจำจากคณุคา่แหง่วถิชีาวบา้นของทีน่ี ่การเดนิทาง

มาเยอืนเชยีงคานนัน้กน็บัวา่คุม้คา่สำหรบัการเดนิทาง

ของคุณ

สายหมอกยังคลอเคลียกับไอแดดอุ่นๆ ในยาม

สาย ราวกับจะกระซิบบอกเราว่า “เชียงคาน” จะยัง

คลอเคลียอยู่ในหัวใจที่ถวิลหาวิถีแห่งความสงบเงียบ

เสมอ. . . แม้การเปลี่ ยนแปลงเป็นสิ่ งที่ เกิดขึ้น

ตลอดเวลา เราก็ได้แต่หวังว่า การเปลี่ยนแปลงของ

“เชียงคาน” จะดำเนินไปอย่างเนิบช้าและมีทิศทาง

ดุจดั่งกระแสสายน้ำโขงที่ไหลรินตามฤดูกาล เพื่อ

หล่อเลี้ยงชีวิตริมฝั่งโขงอย่างมีดุลยภาพ

การเดินทางเพื่อแสวงหาอะไรบางอย่างให้กับ

ชีวิต ทำให้เราได้พบว่า ธรรมชาติและวิถีชีวิตดัง้เดมิ

เป็นเสน่ห์ที่น่าหลงใหล เป็นมรดกอันยิ่งใหญ่ที่กาล

เวลาและบรรพบรุษุผูเ้ปีย่มภมูปิญัญาไดเ้มตตารงัสรรค์

ไวใ้หล้กูหลาน หากแตล่กูหลาน..จะรกัษาไวไ้ดห้รอืไม?่

ลองถามหัวใจเราดู...

089

new AW 082,84,87,88,89 .indd 89 6/25/09 10:26:58 PM