Η καταιγίδα έρχεται, συνέχισε να τρέχεις - Γ....

1

«√», Ë ˙ˆ‹

Σήµαινε κάτι να πετάει µε το δικό του αεροπλάνο. Με το

ιδιωτικό του τζετ. Όχι απαραίτητα πως ήταν σίγουρος για τον

εαυτό του, για ό,τι τον περιέβαλλε – ακόµη και στα όρια των

ανθρώπινων επιδιώξεων δεν ήταν ποτέ σίγουρος για τίποτα.

Ζούσε πάντα υπό την απειλή του τυχαίου, αυτής της ατέρµο-

νης ανωµαλίας που λυγίζει τα φτερά και τη σκέψη των όντων –

αυτό δεν το ξεχνούσε ποτέ. Ήταν όµως κάποια πράγµατα που

έδιναν άλλη διάσταση στη ζωή του, άλλη αξία, όπως το να βρί-

σκεται µόνος πάνω από τα σύννεφα πίνοντας το ουίσκι του και

να έρχεται στα µάτια του ή στη συνείδησή του ο ουρανός, η

αταξία, το χάος. Το αντιλαµβανόταν από τη διάρκεια των

στιγµών – εκστατικές και µακρόσυρτες. Πέρα απ’ όλες τις

φλυαρίες υπήρχε εκείνος και η µητέρα φύση, οι χυµοί του κό-

σµου, ό,τι θερµαίνει τα σπλάχνα της γης.

O Aλµπέρ Bιντάλ βυθίστηκε στη δερµάτινη πολυθρόνα του

και απολάµβανε το τοπίο. Οι οριοθετηµένες στενόµακρες λω-

9

ρίδες καλλιεργηµένης γης που υπάρχουν στη Γαλλία, ορατές

από τα δέκα χιλιάδες πόδια, έφερναν στο νου το τέλος της

φεουδαρχίας. «Aν υπάρχει κάτι στον κόσµο που παραµένει

αµετάβλητο στους αιώνες είναι η ιδέα της ιδιοκτησίας», είπε

µέσα του. «Η ιδέα της ιδιοκτησίας. Mπορεί να αλλάξει το κα-

θεστώς της ιδιοκτησίας, ο αστικός κώδικας, το φορολογικό δί-

καιο, η νόµιµη µοίρα, η κατοχή όµως και η κτήση θα κατακαί-

νε πάντα τα σωθικά των ανθρώπων. Κανείς δεν είναι κουφός,

βουβός ή τραυλός, µονόφθαλµος ή τυφλός όταν πρόκειται για

την κατοχή και την κτήση. Απόλυτα ιδανικά δεν υπάρχουν»,

σκέφτηκε µυρίζοντας το ουίσκι του.

Το Dassault Falcon 900 EX είχε τρεις τούρµπο µηχανές τής

Honeywell, σύστηµα πρόβλεψης καιρού και κάµερα λέιζερ για

πτήσεις χαµηλής ορατότητας. Στο εσωτερικό του όλα ήταν

φτιαγµένα από δέρµα και ξύλο. Μερικά από τα πάρτι γενε-

θλίων του τα είχε κάνει σ’ αυτό το αεροπλάνο, πετώντας µε φί-

λους πάνω από ζούγκλες και ωκεανούς µε προορισµό εξωτικά

νησιά και τοπία απόλυτης αποµόνωσης.

Θα µπορούσε κανείς να πει ότι ο Βιντάλ αποτελούσε µέρος

του παγκόσµιου αινίγµατος. Γεννηµένος στις Ηνωµένες Πολι-

τείες από Γαλλοεβραίους γονείς, ανήκε στην ελίτ των ανθρώ-

πων που διαχειρίζονται τις τύχες του κόσµου χωρίς να το ξέρει

κανείς. ∆εν είχε τη βαρύτητα µιας διασηµότητας όπως ο Σό-

ρος, ο Γκρίνσπαν ή ο Ρουµπινί, τον γνώριζαν µόνο οι µυηµένοι

στην ιστορία των οικονοµικών κρίσεων, των κοινωνικών ανατα-

ράξεων ανά τον κόσµο, οι µυηµένοι στα µυστικά των οικοσυ-

στηµάτων, της σχέσης φύσης-κεφαλαίου, µόνο µια χούφτα άν-

10

Γ I A N N H Σ Γ P H Γ O P A K H Σ

θρωποι γνώριζαν µε τι πραγµατικά ασχολούνταν. Γι’ αυτούς

τους λίγους το όνοµά του ήταν συνυφασµένο µε το νερό. Μπο-

ρούσε να µιλάει επί µακρόν για το ρεύµα ενός ποταµού, οποι-

ουδήποτε ποταµού, ενός ασήµαντου, το όνοµα του οποίου γνώ-

ριζαν µόνο οι ντόπιοι, να αναλύει πώς και γιατί ήταν στρωτή η

ροή του, πού γινόταν ορµητικός και γιατί – θα έλεγες ότι ένιω-

θε µέσα του το ποτάµι. Ή τη λίµνη. Γιατί µιλούσε και για λί-

µνες, για κόλπους, για τα ζιγκ ζαγκ µιας παραλίας µε άγνωστο

µήκος, και όλοι τον άκουγαν µε το στόµα ορθάνοιχτο. Στους

σκληρούς δίσκους των υπολογιστών του υπήρχαν εκατοντάδες

χάρτες σχετικοί µε υδάτινα περιβάλλοντα και διαγράµµατα µε

µετρήσεις και δεδοµένα, όλα παρµένα από δορυφόρους.

Η κοινή λογική λέει ότι τέτοιοι άνθρωποι δεν υπάρχουν

πολλοί στον κόσµο, κι αυτό ακριβώς σκέφτηκε ο Φρανσουά

Μπερνάρ όταν τον ανακάλυψε να διδάσκει µαθηµατική φυσι-

κή σ’ ένα κολέγιο στη Νέα Υόρκη είκοσι πέντε χρόνια πριν.

Ηλικίας τριάντα ετών τότε, ο Βιντάλ έφτιαχνε µαθηµατικά µο-

ντέλα για οικοσυστήµατα και ο Μπερνάρ, που πίστευε στον

Θεό, στη φύση και στις µαθηµατικές δοµές, ήταν πρόεδρος

της Méditerranée, µιας εταιρίας διαχείρισης υδάτων που

έδρευε στο Παρίσι. Μικρή και ασήµαντη τότε η Méditerranée

διεκδικούσε µερίδιο στον υδροφόρο ορίζοντα του κόσµου.

Πίνοντας µαζί του έναν καφέ στο Μανχάταν ο Μπερνάρ

κατάλαβε σύντοµα τι λαβράκι ήταν αυτός ο Βιντάλ. Μιλούσε

για το νερό µ’ ένα µεταφυσικό πάθος, σαν αλχηµιστής του

Μεσαίωνα. Είχε πολύ χρήµα η διαχείριση του νερού, του γόνι-

µου σύµπαντος, και ο Μπερνάρ θα αναζητούσε ως τα πέρατα

11

H K A T A I Γ I ∆ A E P X E T A I , Σ Y N E X I Σ E N A T P E X E I Σ

του κόσµου έναν τύπο σαν τον Βιντάλ. Τον φανταζόταν να

περπατάει στις ακρογιαλιές σκεφτόµενος ποτάµια και λίµνες,

ή να κάνει πολύπλοκους µαθηµατικούς υπολογισµούς που κα-

νένας άλλος δεν καταλάβαινε. Τον έβλεπε απέναντί του να

ρουφάει τον καφέ του µιλώντας για το νερό, για τις µεταβολές

που υφίσταται η ροή του από έτος σε έτος, ακόµη και κάτω

από το έδαφος, ως απόρροια των κλιµατικών αλλαγών, της ρύ-

πανσης και της υπεράντλησης, και µέσα από τους καπνούς

των τσιγάρων τους οραµατιζόταν τα µυθικά κέρδη της

Méditerranée αν επέστρεφε στο Παρίσι µε τον Βιντάλ.

Και επέστρεψε πράγµατι µε τον Βιντάλ, που αξίωσε και πή-

ρε ένα µεγάλο ποσό για την εποχή. Πολύ απλά, είχαν διαβλέ-

ψει και οι δύο τις προοπτικές που ανοίγονταν από µια ενδεχό-

µενη συνεργασία τους.

Ο Βιντάλ ένιωσε πίσω του τη ζεστή παρουσία της Ζυλιέτ.

Έσκυψε ελαφρά πάνω του, όσο για να νιώσει το άρωµά της,

που, λεπτό, διακριτικό, έφτανε ως τις κυψελίδες των πνευµό-

νων του. Απέπνεε µια σεξουαλικότητα η Ζυλιέτ, αυτόνοµη και

ανεξάρτητη, αλλά διόλου προκλητική, διόλου ανήθικη.

«Μπήκαµε σε διαδικασία προσγείωσης, κύριε, θα προσγειω-

θούµε στις Κάννες σε οκτώ λεπτά».

Έριξε µια µατιά έξω από το παράθυρο. ∆ιέκρινε το λιµάνι,

την πλαζ και, καθώς το αεροπλάνο χαµήλωνε, το Παλέ ντε

Φεστιβάλ, τα φοινικόδεντρα της λεωφόρου Κρουαζέτ. Στο βά-

θος, τα νησιά Λερέν. Έσβησε το τσιγάρο του και έδεσε τη ζώ-

νη ασφαλείας. Η Ζυλιέτ κατευθύνθηκε προς το πιλοτήριο και

ο Αλµπέρ Βιντάλ διέτρεξε µε το βλέµµα του σώµα της, που τό-

12


σο τον συγκινούσε. Μαγνήτιζε τα µάτια του, στις ίριδες των

οποίων ελλόχευε µια ερωτική µνησικακία που δεν του επέτρε-

πε να της τα ρίξει. Ήταν παντρεµένη µε έναν ψηλό, αθλητικό

τύπο µε γκρίζους κροτάφους, ένα κακέκτυπο του Ροκ Χάτσον,

στη στιβαρή αγκαλιά του οποίου ήταν αποφασισµένη να γε-

ράσει.

Το Dassault Falcon 900 EX µείωσε την ταχύτητά του καθώς

προσγειωνόταν, αυξάνοντας την ασφάλεια της προσγείωσης,

όπως µείωνε και την αίσθηση του κενού όταν έπεφτε σε ρεύµα.

Ο Βιντάλ παραδεχόταν µε κάθε ειλικρίνεια ότι τον φόβιζαν τα

κενά αέρος, αυτές οι µεγάλες βουτιές κάτω από το µπλε του

ουρανού.

Έλυσε τη ζώνη του και σηκώθηκε. Χαιρέτησε τον πιλότο,

τη γλυκιά και ολόδροση Ζυλιέτ, την άγγιξε ανεπαίσθητα µετα-

ξύ δύο άηχων στεναγµών όταν εκείνη στράφηκε προς το µέρος

του γελαστή προβάλλοντας ασυναίσθητα το θελκτικό ντεκολτέ

της. Ήταν ενστικτώδης και ακαταµάχητη η κίνηση να την αγ-

γίξει, ένας πόθος περαστικός, που τον απέδιωξε αµέσως και

κατέβηκε από το αεροπλάνο µε τον γεµάτο ενεργητικότητα

βηµατισµό που τον χαρακτήριζε πάντα. Στον ώµο του είχε πε-

ρασµένο το λάπτοπ του.

Στο αεροδρόµιο των Καννών δεν εκτελούνται πτήσεις για

το κοινό, προσγειώνονται και απογειώνονται µονάχα ιδιωτικά

τζετ που ανήκουν σε διασηµότητες και κροίσους. Οι κοινοί

θνητοί χρησιµοποιούν το αεροδρόµιο της Νίκαιας. Προηγου-

µένως, καθώς το αεροπλάνο ετοιµάζεται να µπει στον αερο-

διάδροµο, η αεροσυνοδός τους πληροφορεί ότι στο βάθος δια-

13


κρίνεται το αεροδρόµιο των Καννών εξηγώντας γιατί δεν προ-

σγειώνονται εκεί.

Το υψωµένο χέρι που τον χαιρετούσε καθώς έβγαινε από

την αίθουσα αφίξεων ήταν του Ρενέ, οδηγού του Φρανσουά

Μπερνάρ. Τον περίµενε. Στεκόταν δίπλα στη λιµουζίνα τού

κυρίου του, µια λευκή σαν όνειρο Λίνκολν Κοντινένταλ, µοντέ-

λο του ’48. ∆εύτερη δεν υπήρχε στις Κάννες, ίσως και σε ολό-

κληρο τον κόσµο. Ρόλς Ρόις κυκλοφορούσαν πολλές στην πό-

λη, και ακόµη περισσότερες Τζάγκουαρ, Κάντιλακ και Μερσε-

ντές. Ο Φρανσουά Μπερνάρ ήθελε κάτι µοναδικό για τον εαυ-

τό του, σαν αντίδοτο στο φαρµακερό βλέµµα του φθόνου. Όλα

λευκά και ακτινοβόλα. Τα δερµάτινα καθίσµατα, η εσωτερική

επένδυση, ο Ρενέ µε το κοστουµάκι του, το καπελάκι του, λευ-

κά κι αυτά, λες και ο Φρανσουά Μπερνάρ είχε αφορίσει διά

παντός τα υπόλοιπα χρώµατα.

«Πώς ήταν το ταξίδι σας, κύριε Βιντάλ;» ρώτησε ο Ρενέ κα-

θώς η λευκή Λίνκολν κυλούσε αργά στη λεωφόρο Ζονέρ.

«Πολύ καλό, Ρενέ», απάντησε ο Αλµπέρ Βιντάλ. Έστρεψε

το βλέµµα του στο δρόµο. Τέλη Απρίλη και παντού κυριαρχού-

σαν οι αφίσες του 64ου φεστιβάλ κινηµατογράφου. Ασπρόµαυ-

ρες, απεικόνιζαν τη Φέι Νταναγουέι φωτογραφηµένη από τον

Τζέρι Σάτζµπεργκ στα 1970. Αισθησιακή φωτογράφιση, που

αναδείκνυε την πολυπλοκότητα της ίδιας της Φέι, το µύθο

της, το ριζωµένο στα µάτια της σκοτεινό πάθος. Ο Βιντάλ τη

θυµόταν για την ερµηνεία της πλάι στον Τζακ Νίκολσον στο

Τσαϊνατάουν.

14


«Ήρθαν οι άλλοι;» ρώτησε ο Βιντάλ κοιτάζοντας το ρολόι του.

«Βεβαίως», απάντησε ο Ρενέ. «Είναι µιάµιση ώρα που ήρθε

ο Ελβετός, ο σύµβουλος του προέδρου κάνα µισάωρο. ∆εν πε-

ριµένετε άλλον, έτσι δεν είναι;»

«Όχι, Ρενέ».

Η Λίνκολν κυλούσε στη λεωφόρο Μιντί αργά, εγκλωβισµέ-

νη σ’ ένα µποτιλιάρισµα από πολυτελή αυτοκίνητα. Θα ’λεγε

κανείς ότι λεηλατήθηκε µια ολόκληρη ήπειρος για τούτο τον

πλούτο, ότι έγινε κάποιο λάθος στην ιστορία των κατακτή-

σεων, στη µεγάλη ατέρµονη αλυσίδα του πολιτισµού, η λάµψη

είναι διάχυτη παντού σ’ αυτή την πόλη. Οι τουρίστες διακρί-

νονται εύκολα από την ελαφριά κάµψη του σώµατος, από τα

έκπληκτα βλέµµατα προς κάθε διάσηµο που εµφανίζεται µπρο-

στά τους και χάνεται, σχεδόν ανά τακτά διαστήµατα, σαν επι-

δηµία που έρχεται και φεύγει.

«Ο Μπελµοντό είναι αυτός;» ρώτησε ο Βιντάλ όταν ένας

ηλικιωµένος ψηλός άντρας µε ελαφρώς κυρτούς ώµους, άσπρα

µαλλιά και άσπρο µούσι πέρασε βιαστικά ανάµεσα από το ακι-

νητοποιηµένο αυτοκίνητό τους και µια Πόρσε.

Ο Βιντάλ τον ακολούθησε µε το βλέµµα του. Κατευθυνόταν

προς το Παλαί ντε Φεστιβάλ.

«Μάλιστα, κύριε Βιντάλ. Βρίσκεται εδώ από χθες το από-

γευµα», απάντησε ο Ρενέ. «Θα µείνει δύο µέρες, απ’ ό,τι γρά-

φουν οι εφηµερίδες. Πρόκειται να τον τιµήσουν, βλέπετε. Στις

17 Μαΐου. Κοντεύει τα ογδόντα, αν δεν τα έχει πατήσει κιό-

λας. Kρατιέται όµως καλά. Θα προβάλουν ένα ντοκιµαντέρ για

τη ζωή του».

15


Μεσολάβησε µια σύντοµη σιωπή πριν συνεχίσει:

«Ωραίος τύπος πάντως. Εγώ δεν τον πρόλαβα στις µεγάλες

ταινίες του, αλλά τις έχω δει όλες, µε καθυστέρηση κάποιων

χρόνων, βέβαια, ξέρετε τι µανιώδης φίλος του σινεµά είµαι».

«Ξέρω, Ρενέ, θυµάµαι που µου έλεγες ότι βλέπεις δύο ται-

νίες τη µέρα».

«Ανελλιπώς. Τον θυµάµαι στο Με κοµµένη την ανάσα, στον

Χαφιέ, στον Τρελό Πιερό. Άφησε εποχή στο γαλλικό σινεµά».

«Ποιος είναι φέτος πρόεδρος του φεστιβάλ;»

«Ο Ρόµπερτ ντε Νίρο. Άλλος µύθος αυτός. Κακόφηµοι δρό-µοι, Ταξιτζής, Ελαφοκυνηγός, Οργισµένο είδωλο».

«Αν κατάλαβα καλά, τη βγάζεις µπροστά στο χαζοκούτι, Ρενέ».

«Κατά πρώτον, δεν τη βγάζω µπροστά στο χαζοκούτι. Όλες

τις ταινίες τις βλέπω στην αίθουσα προβολής που έχει στην

έπαυλή του ο κύριος Μπερνάρ. Κατά δεύτερον, αυτό συµβαί-

νει συνήθως αργά το βράδυ. Νωρίτερα απολαµβάνω στην πό-

λη την παιδιάστικη χαρά των ελαφρόµυαλων γυναικών που

επισκέπτονται τις Κάννες. Κάθοµαι στα καφέ και στα µπαρά-

κια της πόλης µε φίλους και τις χαζεύουµε. Κάποιοι απ’ αυ-

τούς κάνουν την ίδια δουλειά µ’ εµένα. Άλλοτε κάνουµε το

κοµµάτι µας οδηγώντας τις λιµουζίνες των κυρίων µας. Την

πέφτουµε όπου έχει ψωµί. Κατεβαίνουν ακάθεκτες από τα

πούλµαν, έτοιµες για όλα και, βέβαια, πάντα κάτι τσιµπάει.

Μα πάντα, κύριε Βιντάλ».

«Φαντάζοµαι».

«∆εν φαντάζεστε, πιστέψτε µε. Γυρίζουν από το ένα µπαρά-

κι στο άλλο µε µια ακαταµάχητη επιθυµία στο κεφάλι. Να ψω-

16


νιστούν µε κάποιον που το φυσάει. Είναι ένα ερωτικό όνειρο

που τις καταδυναστεύει».

«Ξέρεις και από ψυχολογία, βλέπω».

«Έχουν ένα love story στο µυαλό τους, κύριε Βιντάλ», έκανε

ο Ρενέ κοιτώντας γελαστά από το καθρεφτάκι του.

Έστρεψε πίσω το κεφάλι του.

«Κοίτα µπροστά σου, Ρενέ».

«Μην ανησυχείτε, κύριε, µε δέκα πάµε. Έχουµε κολλήσει,

δεν βλέπετε; Πάντα κολλάµε στις µαρίνες».

«Αυτός δεν είναι λόγος για να οδηγείς χωρίς να βλέπεις

µπροστά σου».

«Έννοια σας, και βλέπω. Το λοιπόν, θέλουν να ζήσουν, αυ-

τό είναι όλο. Το βροντοφωνάζουν: Θέλω να ζήσω! Να δείτε

πώς κοντοστέκονται σ’ ένα µου σφύριγµα. Αρκεί ένα νεύµα κι

αµέσως µπουκάρουν στη Λίνκολν τρελαµένες αλλά και γεµάτες

όλες µε νευρωτικά ξεσπάσµατα και καταπιεσµένα όνειρα. ∆εν

το παραδέχονται βέβαια, µιλάνε για τα περήφανα συναισθήµα-

τά τους, αλλά µισή ώρα αργότερα γέρνουν στην αγκαλιά σου

και σου µιλούν για την καρδιά τους, που ανάβει τάχα για πρώ-

τη φορά. Στις Κάννες, κύριε Βιντάλ, όλα γίνονται εύκολα στο

όνοµα µιας καρδιάς που ανάβει τάχα για πρώτη φορά».

«Τρως καλά, δηλαδή».

«Ε, µα τι λέµε;»

Στο ύψος της αποβάθρας Νο 1 η λευκή Λίνκολν του Φραν-

σουά Μπερνάρ έστριψε αριστερά και πήρε το λόφο. Είναι ένα

τοπίο που αναπαράγει τον παράδεισο σ’ έναν κατακερµατι-

σµένο κόσµο. Η βίλα του Μπερνάρ ήταν χαµένη µέσα στα δέ-

17


ντρα, περιτοιχισµένη, αθέατη. Ζούσε µέσα στον κόσµο ο

Μπερνάρ, και συγχρόνως µακριά απ’ αυτόν, ακόµη πιο µακριά

από τη νοµαδική και αβέβαιη ζωή, από την έρηµο και τη δίψα.

Ο Φρανσουά Μπερνάρ ήταν στον κήπο µε τον Ελβετό τρα-

πεζίτη Εµίλ Ντορέ και τον Φρεντερίκ Ματέ, ανώτατο στέλε-

χος του υπουργείου Οικονοµικών και σύµβουλο του Γάλλου

προέδρου. Ο Ελβετός παρατηρούσε µε το τηλεσκόπιό του,

στηριγµένο σε τρίποδα, την κίνηση στο νησάκι Αγία Μαρ-

γκρίτ. Ο Βιντάλ ευχαρίστησε τη µαύρη υπηρετριούλα που τον

συνόδευσε µέχρι τον κήπο κι εκείνη αποχώρησε κάνοντας µια

ελαφριά υπόκλιση. Ο Ελβετός άφησε το τηλεσκόπιο και όλοι

τον υποδέχτηκαν µε χαµόγελα και ζεστές χειραψίες. Ο πρόε-

δρος της Méditerranée, Φρανσουά Μπερνάρ, τον χτύπησε φι-

λικά στην πλάτη.

«Με τον Αλµπέρ στο πλάι µου κάθε αβεβαιότητα εξαλείφε-

ται», είπε µ’ ένα πλατύ χαµόγελο απευθυνόµενος στην οµήγυρη.

Γέλασε αυθόρµητα ο Βιντάλ.

«Γιατί το λες αυτό, Φρανσουά;» ρώτησε καθώς καθόταν

αναπαυτικά σε µια λευκή πολυθρόνα.

Το βλέµµα του έπεσε στην πισίνα, στην άλλη µεριά του κή-

που. Η γυναίκα του Φρανσουά Μπερνάρ, η Κατρίν, έκανε το

µπάνιο της γυµνή. Σήκωσε το χέρι του και τη χαιρέτησε, κι

εκείνη ανταπέδωσε.

«Είχαµε τη συζήτησή σου», είπε ο Φρανσουά. «Ο Φρεντερίκ

ρώτησε τον Εµίλ αν έχουν ετοιµάσει κάποια πακέτα µετοχών

ενόψει της εφαρµογής του προγράµµατος ASUAN και ο Εµίλ εί-

πε ότι περιµένουν πρώτα τις εκτιµήσεις σου από το ταξίδι σου

18


στην Ελλάδα. Συµπλήρωσα τον Εµίλ λέγοντας ότι ακόµη και οι

ανταγωνιστές µας, Suez, Veolia, και λοιποί, όπως και οι Γερµα-

νοί, αναβάλλουν κάθε τους κίνηση αν δεν πεις εσύ την τελευ-

ταία λέξη. Σ’ αυτό το σηµείο ο Φρεντερίκ µίλησε για την αβε-

βαιότητα που επικρατεί στην Ευρώπη, απόρροια της παγκό-

σµιας κρίσης, και πώς βυθίζονται στο σκοτάδι οι χώρες του νό-

του. Συµφωνήσαµε όλοι σ’ αυτό, διότι η αβεβαιότητα, όπως λες

κι εσύ, είναι µεταδοτική. ∆εν έχουν άδικο όσοι µιλάνε για ντόµι-

νο σε περίπτωση που, ό µη γένοιτο, κάποια χώρα πτωχεύσει».

«Έτσι είναι, πράγµατι. Όµως οι πιο ενδιαφέρουσες ιδέες

γεννήθηκαν από τη σπουδή της αβεβαιότητας».

«Κάπως έτσι το διατύπωσα κι εγώ. Στην πραγµατικότητα,

επαναλαµβάνω ό,τι λες, διότι εγώ δεν είµαι φυσικός. Και θυµή-

θηκα εκείνο που µου έλεγες κάποτε για τον Χάιζενµπεργκ.

Ο οποίος όντας στο κρεβάτι του θανάτου είπε ότι θα έκανε

δύο ερωτήσεις στον Θεό: γιατί η σχετικότητα και γιατί ο στρο-

βιλισµός».

Η παρουσία της µαύρης υπηρετριούλας διέκοψε τη συζή-

τηση:

«Θέλουν κάτι οι κύριοι;»

Ο Φρανσουά Μπερνάρ στράφηκε προς τους φίλους του, ο

καθένας από τους οποίους έδωσε την παραγγελία του. Καφέ ή

ποτό.

«Αυτή την ώρα είναι πολύ όµορφα στον κήπο», παρατήρησε

ο Φρεντερίκ Ματέ.

«Έχεις πολύ ωραία θέα, Φρανσουά, µου αρέσει πολύ το

σπίτι σου», συµπλήρωσε ο Εµίλ Ντορέ.

19


«Ικανοποιεί τη µαταιοδοξία µου, είναι αλήθεια», παραδέ-

χτηκε ο Φρανσουά Μπερνάρ.

«∆εν καταλαβαίνω γιατί να µην απολαµβάνουµε τη ζωή»,

παρενέβη ο Αλµπέρ Βιντάλ. «Έχουµε την πολυτέλεια να την

απολαύσουµε, δεν ξέρεις ποτέ πώς θα γεράσεις. Εγώ λέω πά-

ντα στον εαυτό µου: Αλµπέρ, δεν έφτασες ακόµα στο αποκο-

ρύφωµα του ονείρου».

Γέλασαν όλοι.

«Όµως εσύ φτιάχνεις µαθηµατικά µοντέλα, Αλµπέρ, είναι

λογικό να ξέρεις πού βρίσκεται το αποκορύφωµα του ονείρου»,

είπε ο Φρανσουά Μπερνάρ.

«Να σου πω, η αλλαγή φάσης είναι ως ένα σηµείο προβλέ-

ψιµη».

«∆εν έχω κρύψει ποτέ το θαυµασµό µου για σένα. Έχεις πά-

ντα στο µυαλό σου αλλαγές φάσεων. Αυτό έλεγα προ ολίγου

στους φίλους µας».

«Μα αυτό σπούδασα, Φρανσουά».

«Θα καταλάβεις λοιπόν πότε θα βρεθείς στο αποκορύφωµα

του ονείρου», έκανε σκεφτικός ο Εµίλ πίνοντας µια γουλιά από

το ποτό που µόλις του είχε σερβίρει η υπηρετριούλα.

«Θα το διαισθανθώ. Στην επιστήµη µου συνηθίζουµε να λέ-

µε ότι στο χείλος του γκρεµού υπάρχει ένα σηµείο στο οποίο

ισορροπεί η ύλη. Υπάρχει ένα σηµείο ανάλογο σε κάθε αλλαγή

φάσης. Αίφνης, στη µετάβαση από το νερό στον ατµό. Αυτό το

σηµείο, από το νερό στον ατµό, µπορώ να το διαισθανθώ».

«Πάντα στο νερό καταλήγεις. Για ό,τι και να µιλάς, καταλή-

γεις πάντα στο νερό, ε, Αλµπέρ;» είπε ο Εµίλ.

20


«Μα το νερό µάς έκανε αυτό που είµαστε», απάντησε αυ-

θόρµητα εκείνος.

«Το νερό των άλλων, εµείς απλώς διαθέτουµε το οξύ ένστικτο

του αρπακτικού», παρενέβη γελώντας ο Φρανσουά Μπερνάρ.

«Κυνική διατύπωση, αλλά δεν απέχει από την πραγµατικό-

τητα», παραδέχτηκε ο Βιντάλ.

«Λοιπόν, πώς πήγε το ταξίδι σου, Αλµπέρ, για πες µας»,

έκανε ο τραπεζίτης Εµίλ Ντορέ. «Μιλάω για το ταξίδι σου

στην Ελλάδα. Έχεις µέρες που γύρισες;»

«∆ύο βδοµάδες. Σε γενικές γραµµές, καλά. Οι όροι που θέ-

σαµε έγιναν όλοι αποδεκτοί από τους Έλληνες, µηδέ εξαιρου-

µένης της αλλαγής των υδροµετρητών µε άλλους, προπληρω-

µένης κατανάλωσης».

«Α, ναι; Αυτό είναι πολύ σηµαντικό. Θα περάσει όµως στο

λαό;»

«∆εν θα γίνει άµεσα, Εµίλ. Αυτό που θα γίνει άµεσα είναι η

αύξηση της τιµής του νερού από τις εταιρίες ύδρευσης, ώστε

να περάσουν τα δίκτυα στα χέρια των γαλλικών εταιριών χωρίς

πολλές φασαρίες. Εµείς σε πρώτη φάση θα µειώσουµε τις τι-

µές, όπως κάνουµε συνήθως, και µε την πάροδο του χρόνου θα

τις διπλασιάσουµε. Τα γνωστά δηλαδή. Υπάρχει βεβαίως ένα

κοµβικό σηµείο, το οποίο δεν θα ήθελα επί του παρόντος να

θίξω και το οποίο µε προβληµατίζει. Έχω αναπτύξει µάλιστα

κάποιες ιδέες που συνοδεύονται από µαθηµατικά µοντέλα,

υπάρχουν όλα σ’ ένα cd, Φρανσουά, αυτό δεν σου το είπα»,

έκανε στρέφοντας το κεφάλι του προς τον Φρανσουά Μπερνάρ.

«Έννοια σου, ξέρω πώς δουλεύεις, Αλµπέρ. ∆εν θυµάµαι να

21


µην έχεις αναπτύξει µε µαθηµατικό τρόπο κάποια ιδέα σου».

«Όλα είναι αριθµοί, Φρανσουά, ξέρεις πόσο βαθιά πυθαγό-

ρεια είναι η πραγµατικότητα, η ιστορία που ζούµε, το ίδιο το

σώµα µας. Κάθε µυϊκός σπασµός είναι και µια εξίσωση».

«Το έχω ξανακούσει αυτό από το στόµα σου. Έλεγες ότι

και η αγάπη και το µίσος είναι εξισώσεις. Κάθε ανθρώπινη εκ-

δήλωση».

«Αυτός ο προβληµατισµός σου αφορά τη δοµή της ελληνι-

κής κοινωνίας;» διέκοψε ο τραπεζίτης Εµίλ Ντορέ.

«Και όχι µόνο», απάντησε σκεφτικός ο Βιντάλ. «Μετά τα γε-

γονότα του Γενάρη στην Αίγυπτο, που οδήγησαν στην ανατρο-

πή του Μουµπάρακ, κάποια πράγµατα θα πρέπει να επανεξετα-

στούν. Σήµερα µια κοινωνικο-πολιτική κατάσταση ανατρέπεται

πιο εύκολα απ’ ό,τι σε κάθε άλλη εποχή. Τα µαθηµατικά µάς δι-

δάσκουν ότι οι αβεβαιότητες πολλαπλασιάζονται µέσα από µια

αλυσίδα ανυπότακτων συµβάντων. Εν ολίγοις, η κατάσταση

στην Ελλάδα προσεγγίζει εκείνη ενός ανυπότακτου συµβάντος,

για το οποίο δεν µπορεί να γίνει καµία πρόβλεψη. Όσο για τα

µαθηµατικά µοντέλα που έφτιαξα, τρέχουν µέχρι ένα σηµείο».

«Άφησες όµως να εννοηθεί ότι είσαι αισιόδοξος», είπε ο

Φρεντερίκ.

«Θυµάµαι πολύ καλά τι είπα. Οι όροι µας έγιναν όλοι απο-

δεκτοί, έχουµε µια πολιτική και ένα χρονοδιάγραµµα µέσα στο

οποίο θα αναπτυχθεί η πολιτική µας, αλλά υπάρχει ένα κοµβι-

κό σηµείο που µε προβληµατίζει έντονα. Το αντιλαµβάνοµαι

ως ανυπότακτο συµβάν το οποίο χρήζει περαιτέρω έρευνας, αν

και έχω φτάσει κάπου, όπως προείπα».

22


«Για τις πηγές συµφωνήσατε κάτι, Αλµπέρ; Ποτάµια, λί-

µνες, και λοιπά;» παρενέβη ο Εµίλ Ντορέ.

«Συµφωνήσαµε για τα πάντα», απάντησε εκείνος αγκαλιά-

ζοντας µε το βλέµµα του το τοπίο.

Στην άλλη άκρη του κήπου η Κατρίν είχε βγει από την πισί-

να και έκανε ηλιοθεραπεία, γυµνή πάντα. Η ώρα ήταν µία το

µεσηµέρι και τα λίγα σύννεφα πάνω από την πόλη αναλύθηκαν

στη σκέψη του Αλµπέρ ως στοιχειώδες µοντέλο καιρού. Εκείνη

ακριβώς τη στιγµή, που απολάµβανε τη θέα από το πιο ψηλό

σηµείο του λόφου, σταθµοί εδάφους και δορυφόροι ανίχνευαν

τους ουρανούς της υδρογείου.

Ασυναίσθητα έστρεψε το βλέµµα του πίσω. Υπήρχαν πολλές

γκρίζες τούφες από σύννεφα βορειοανατολικά, πέρα από τα σύ-

νορα, στην Ιταλία. Ο υπολογιστής στο πιλοτήριο του τζετ, απ’

ό,τι του είχε πει ο Σαρλ, ο πιλότος, έδινε πιθανότητα τοπικής

βροχής σύντοµης διάρκειας αργά το απόγευµα. Η διαίσθησή

του όµως έλεγε ότι δεν θα έβρεχε. Συχνά οι µετεωρολόγοι δί-

νουν συµπερασµατικές προβλέψεις, απολύτως άχρηστες, µόνο

και µόνο επειδή πρέπει να δώσουν µια πρόβλεψη του καιρού.

«Τα αποθέµατά τους πώς είναι;» ρώτησε ο Φρεντερίκ επα-

ναφέροντάς τον στη συζήτηση.

Ο Βιντάλ έκανε ένα µορφασµό δυσφορίας. Αυτός ο Φρεντερίκ

έκανε πάντα αδιάκριτες ερωτήσεις. ∆εν µιλάς ποτέ για τα αποθέ-

µατα νερού µιας υπό εξαγόραση χώρας. Γενικώς, δεν µιλάς ποτέ

για τα αποθέµατα φυσικών πόρων µιας υπό εξαγόραση χώρας.

«Αυτά τα πράγµατα δεν λέγονται, βλάκα Φρεντερίκ», είπε µέσα

του. Εξάλλου οι γαλλικές εταιρίες, Méditerranée, Suez, Veolia,

23


δεν είχαν αποφασίσει ακόµα πώς θα δρούσαν. Tο θέµα ήταν υπό

συζήτηση προ πολλού: θα διένειµαν την πίτα µεταξύ τους, περιο-

ρίζοντας τους Γερµανούς – στην περίπτωση που εκδήλωναν εν-

διαφέρον – σ’ ένα µικρό ποσοστό µόνο, ή θα έκαναν τις προτά-

σεις τους ως κοινοπραξία, και οι τρεις µαζί, όπως είχε συµβεί µε

κάποιες χώρες του Τρίτου Κόσµου ή της Νότιας Αµερικής;

«Έχουµε στείλει ένα κλιµάκιο επιστηµόνων», απάντησε

ρουφώντας το ποτό του.

Όταν ο Φρεντερίκ είχε κάνει νωρίτερα την ίδια ερώτηση

και στον Μπερνάρ, εκείνος δεν ήξερε τι να απαντήσει. Είχε

πει απλά: «Ο Αλµπέρ ξέρει, ρωτήστε τον όταν έρθει».

Εδώ και χρόνια ο Αλµπέρ Βιντάλ του είχε απαγορεύσει κά-

θε παροχή πληροφοριών που θα µπορούσαν να εκµεταλλευ-

τούν οι ανταγωνιστές τους. Έτσι, ο Mπερνάρ ένιωσε ανακού-

φιση ακούγοντας την απάντηση του Βιντάλ. Οι ίδιοι ήξεραν

και παραήξεραν τα υδατικά αποθέµατα της Ελλάδας, η

Méditerranée παρακολουθούσε την πτώση του υδροφόρου ορί-

ζοντα κάθε έξι µήνες, τα αποτελέσµατα των τελευταίων µετρή-

σεων τα είχαν πάρει λίγο καιρό πριν.

Κανένας από τους ανταγωνιστές τους δεν έκανε µετρήσεις,

µια επιτόπια επίσκεψη µόνο, κάποιες µετρήσεις νιτρορύπαν-

σης ενδεχοµένως, αλλά για να µιλήσουν πάνω σ’ έναν ισολογι-

σµό των νερών κατά γεωγραφική περιφέρεια, ούτε λόγος. Μό-

νο ο Βιντάλ ήξερε πού υπήρχε έλλειµµα νερού, πού πλεόνα-

σµα, και γιατί.

Παρ’ όλα αυτά, οι ανταγωνιστές τους έµπαιναν σε µια αγο-

ρά στα τυφλά, επειδή η διαχείριση των υδάτων είχε πολύ µέλ-

24


λον. Σε κάποιες αγορές βέβαια, όπως στη Βολιβία, είχαν φάει

τα µούτρα τους, και το ίδιο παραλίγο να συµβεί στην Αργεντι-

νή. Αποφάσισαν λοιπόν να περιµένουν να δουν τι θα κάνει η

Méditerranée, υποκλινόµενοι στην ευφυΐα του διευθύνοντος

συµβούλου της, Αλµπέρ Βιντάλ.

Και τώρα αυτό έκαναν, συζητούσαν µε τους Έλληνες πολι-

τικούς, αλλά ποτέ δεν θα µάθαιναν όσα γνώριζε ο Βιντάλ.

«Εντάξει, Αλµπέρ, κατάλαβα το πνεύµα σου», είπε µε νόηµα

ο Φρεντερίκ Ματέ, και ο Βιντάλ είπε µέσα του: «Είσαι πολύ

ανόητος, Φρεντερίκ, σου είπα µόνο ό,τι θα µάθαινες και µόνος

σου. Αλλά πάντα βλάκας ήσουν, κι αν είσαι σύµβουλος του

προέδρου, αυτό συµβαίνει επειδή γλείφεις τον κώλο του».

Έγειρε στη ράχη της πολυθρόνας και βυθίστηκε σε σκέψεις.

Αυτό το θέµα, των αποθεµάτων νερού, ήταν αρκετά σύνθετο,

λόγω της ποιοτικής υποβάθµισης των υδάτων σε µεγάλες πε-

ριοχές, όπως η Μακεδονία, η Θεσσαλία, η Στερεά Ελλάδα, η

Κρήτη.

Υπήρχαν περιοχές στις οποίες ο υδροφόρος ορίζοντας έπε-

φτε στα είκοσι έξι µέτρα, ακόµη και στα είκοσι οκτώ, µε έντονη

µάλιστα νιτρορύπανση, που οφειλόταν στις γεωργικές καλλιέρ-

γειες. Συν η ρύπανση από βιοµηχανικά και αστικά απόβλητα,

για την οποία δεν υπήρχε καµία κρατική µέριµνα, δεν ασκού-

νταν καµία εποπτεία, γενικώς δεν λειτουργούσε τίποτα πέρα

από τους κοµµατικούς µηχανισµούς συντήρησης εκλογικής πε-

λατείας, που προκαλούσε οργή σε κάθε σκεπτόµενο άνθρωπο.

Στη Μακεδονία κοίτες ποταµών χρησιµοποιούνταν ως χω-

µατερές, λίµνες στέγνωναν, πουλιά άλλαζαν τις µεταναστευτι-

25


κές τους συνήθειες, και όλα αυτά κάτω από το απαθές και αδιά-

φορο βλέµµα των πολιτευτών της – φαυλοκρατών που νοιάζο-

νταν µόνο για την προβολή τους.

Όλοι οι λαοί έχουν τους πολιτικούς που τους αξίζουν, πρό-

κειται για οικουµενικό φαινόµενο που κανένας φυσικός δεν δυ-

σκολεύεται να το αναγνωρίσει, επειδή και οι κοινωνίες είναι συ-

στήµατα. Kαθένα από τα οποία διέπεται από τους δικούς του

νόµους, τα δικά του ήθη. Και όπως κάθε φυσικό σύστηµα έχει

µια στιγµή µετάβασης από την τάξη στο στροβιλισµό, έτσι και

οι κοινωνίες, µε τους πολιτικούς που τους αξίζουν, έχουν τις δι-

κές τους στιγµές µετάβασης.

Ήδη η Ελλάδα στροβιλιζόταν, και ο στροβιλισµός αυτός δεν

είχε µόνο οικονοµικό χαρακτήρα. Στην Αθήνα µιλούσαν για

κρίση θεσµών, για κρίση αξιών, για µια παρακµή χωρίς προη-

γούµενο. Κανένας δεν µπορούσε να µιλήσει µέσα από διαλέξεις

και άρθρα για την κατάσταση στην οποία βρισκόταν πραγµατι-

κά η χώρα, επειδή κανένας δεν είχε πρόσβαση σε όλες τις πλη-

ροφορίες. Σε ό,τι αφορούσε τα νερά της, οι προβλέψεις ήταν

δυσοίωνες επειδή η στάθµη των υπόγειων υδάτων έπεφτε συνε-

χώς, ποτάµια και λίµνες συρρικνώνονταν, οι υπάρχουσες γεω-

τρήσεις δεν απέδιδαν, µε συνέπεια να καταφεύγουν ολοένα και

σε µεγαλύτερα βάθη.

Από επιχειρηµατική άποψη, αυτό ήταν θετικό, µια εταιρία

διαχείρισης υδάτων µπορούσε να αναστρέψει την κατάσταση.

H Méditerranée είχε έτοιµες προτάσεις για µια ορθολογική δια-

χείριση των υδάτινων πόρων της Ελλάδας και µπορούσε να ανα-

στρέψει την κατάσταση που είχε δηµιουργήσει η ρύπανση, ακό-

26


µη και στα ποτάµια όπου οι υψηλές τιµές βαρέων µετάλλων

έκαναν τα νερά άκρως επικίνδυνα. Η Méditerranée είχε την τε-

χνογνωσία και τα µέσα να τα ξανακάνει γάργαρα, όπως ήταν

αιώνες πριν, αυτό είπε στους Έλληνες πολιτικούς, αν και αυτό

δεν ήταν αλήθεια, περιείχε όµως κάτι θαυµάσιο, κάτι πολύ ου-

τοπικό.

Γευµάτισαν µε πιάτα του σεφ Ζεράρ, που είχε γεννηθεί και

µεγαλώσει στη Βουργουνδία. Eπρόκειτο για µια απίστευτη ποι-

κιλία από ιδιαίτερες σπεσιαλιτέ, τη γεύση των οποίων γνώρι-

ζαν για πρώτη φορά οι συνδαιτυµόνες του Φρανσουά Μπερ-

νάρ. Ήταν περήφανος για τον σεφ του, που µπορούσε να αυ-

τοσχεδιάσει µε όποιο υλικό του παρείχες – ένα πραγµατικό

παιχνίδι γαστρονοµικής αλχηµείας. Όλα αυτά, στη σκιά των

πανύψηλων δέντρων, µε θέα στη Μεσόγειο.

Έπιναν λευκό ή κόκκινο κρασί της Άνω Βουργουνδίας, από

την τελευταία και απόκρηµνη βαθµίδα του ορεινού όγκου, τον

πιο φηµισµένο αµπελώνα της γης, συζητώντας για την οικονο-

µία ενός αφανιζόµενου κόσµου. Αυτό δεν είναι αθέµιτο κατ’

ανάγκην, διότι η οικονοµία, όπως κάθε επιστήµη αλλά και τέ-

χνη, αναζητά κι αυτή την αλήθεια της, το πεπρωµένο της στο

µακραίωνο ταξίδι του ανθρώπινου γένους προς την αυτογνωσία

ή το χαµό.

Άνθρωποι όπως ο τραπεζίτης Εµίλ Ντορέ, ο Αλµπέρ Βι-

ντάλ, ο Φρανουά Μπερνάρ, ο Φρεντερίκ Ματέ δεν χρησιµο-

ποιούν ποτέ ιδέες του συρµού, δανεισµένες από παλιές θεω-

ρίες, αλλά εστιάζουν στις τάσεις και στο πνεύµα της εποχής,

συνήθως µάλιστα επινοούν οι ίδιοι το πνεύµα της εποχής,

27


όπως ένας καλλιτέχνης επινοεί νέες µεθόδους και νέα µέσα,

που µε το χρόνο γίνονται αποδεκτά.

Σ’ εκείνο τον κήπο, κάτω από τα πανύψηλα δέντρα, µε θέα

το απόλυτο µπλε, µε τα µάτια σηκωµένα στον ουρανό, είχαν

στο παρελθόν επεξεργαστεί τρόπους µε τους οποίους είχε γενι-

κευθεί η χρήση µιας νέας οικονοµικής θεωρίας, που µόλις είχε

επινοηθεί από συνδαιτυµόνες του κυρίου Μπερνάρ.

Oι υπηρέτες είχαν µαζέψει τα πιάτα. O Φρεντερίκ Mατέ

και ο τραπεζίτης Nτορέ χάζευαν µε το τηλεσκόπιο νεαρά µι-

σόγυµνα κορίτσια σαλιαρίζοντας. Eίχαν πάντα στο µυαλό τους

µια θεωρία περί γυναικείας σεξουαλικότητας παρµένη από πε-

ριοδικά «µόνο για άντρες» ή «µόνο για γυναίκες». Ο Μπερνάρ

και ο Βιντάλ είχαν πάρει τα ποτήρια τους µε το κρασί στο λευ-

κό, αναπαυτικό σαλόνι του κήπου – ένα από τα σαλόνια τού

κήπου – και συζητούσαν χαµηλόφωνα.

Ο Μπερνάρ έδειχνε ελαφρώς ανήσυχος, επειδή ήταν η δεύ-

τερη φορά που άκουγε τον φίλο και συνεργάτη του να αναφέ-

ρεται στα γεγονότα του Καΐρου, που είχαν ως αποτέλεσµα την

ανατροπή του Μουµπάρακ. Ήταν έντονη η ανησυχία του,

επειδή ο Βιντάλ ήταν ο πρώτος που είχε διαγνώσει την αλλαγή

φάσης στην Αίγυπτο. Αυτό τον όρο είχε χρησιµοποιήσει µιλώ-

ντας στον πρόεδρο της ∆ηµοκρατίας τη δεύτερη κιόλας µέρα

των διαµαρτυριών στην πλατεία Ταχρίρ: «Αλλαγή φάσης, κύ-

ριε πρόεδρε».

Γενικώς, ήταν ο πρώτος που εντόπιζε µια πρώτη αστάθεια

σε κάθε µοντέλο ζωής, ατοµικής ή συλλογικής. «Όλα είναι συ-

στήµατα που τα διέπει η ροή», έλεγε, «ο ανθρώπινος παράγο-

28


ντας, το φυσικό περιβάλλον, τα σοκάκια µιας γειτονιάς». Μπο-

ρούσε να αποδείξει πώς και γιατί µια γειτονιά µπορούσε να γί-

νει εστία απρόβλεπτων εξελίξεων, µοναδικών στην ανθρώπινη

ιστορία, αν επρόκειτο για ζωτική ανάγκη.

Ο Μπερνάρ τον άκουγε πάντα σκεφτικός όταν του µιλούσε

γι’ αυτή την πρώτη αστάθεια που εντόπιζε κάπου. Και να τώ-

ρα που ξαναµιλούσε για τα γεγονότα του Καΐρου, αυτή τη φο-

ρά αναφερόµενος στην Ελλάδα. Κάτι τον απασχολούσε, κάτι

σχετικό µε την κοινωνική κατάσταση, αλλά δεν θα του έλεγε,

ήξερε ότι δεν θα του έλεγε µέχρι να βεβαιωθεί απολύτως. Παρ’

όλα αυτά, έκανε ακόµη µια προσπάθεια.

«Συµβαίνει κάτι, Αλµπέρ; Είπες ότι η κατάσταση στην

Ελλάδα προσεγγίζει εκείνη ενός ανυπότακτου συµβάντος για το

οποίο δεν µπορεί να γίνει καµία πρόβλεψη. Αν θέλεις, µου λες».

«Άσ’ το, Φρανσουά, θα σου πω µόνος µου όταν το κρίνω

αναγκαίο».

«Εντάξει, Αλµπέρ, ξέρεις πόση εµπιστοσύνη σου έχω».

«Ξέρω».

Μεσολάβησε µια µικρή σιωπή, έπειτα ο Φρανσουά γέλασε.

Στην πραγµατικότητα επιχειρούσε µια τελευταία απόπειρα να

εκµαιεύσει δυο λέξεις από το στόµα του φίλου του.

«Ξέρεις τι θυµήθηκα τώρα; Αυτό που έλεγες, πόσο δυσκο-

λεύονται να προσαρµοστούν οι Έλληνες στα δεδοµένα του δυτι-

κού πολιτισµού. Όταν κάπου κολλάνε, επικαλούνται την αδιά-

λειπτη συνέχεια του αρχαίου ελληνικού θαύµατος. Έλεγες ότι

είναι ένας κόσµος που δεν µπορούµε να τον αλλάξουµε, θυµά-

σαι; Πιστεύεις ακόµα το ίδιο;»

29


Η καταιγίδα έρχεται, συνέχισε να τρέχεις - Γ....

Documents