ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΕΡΜΑΝΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

6/5/2015 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΕΡΜΑΝΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

http://www.egolpion.com/germanikos_politismos.el.aspx 1/56

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΕΡΜΑΝΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ egolpion.com

4 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 1941 Εκτελείται, κατά τη διάρκεια της κατοχής,εξαιτίας της αντιστασιακής του δράσης εναντίον των Γερμανών,ο Γεώργιος Ιβάνωφ, κολυμβητής και πολίστας του ΗρακλήΘεσσαλονίκης. Προς τιμήν του, η ομάδα του Ηρακλή δίνει τοόνομά του στο κλειστό γήπεδο καλαθοσφαίρισης.

7 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 1944 Οι Γερμανοί προβαίνουν στοσκοπευτήριον Καισαριανής στην εκτέλεσιν 52 Ελλήνωνπατριωτών.

13 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 1941 Η Γερμανική αεροπορία εβομβάρδισετην Πρέβεζαν.

26 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 1944 Έξω από την Κοζάνη εκτελούνται 43Έλληνες από τα στρατεύματα κατοχής.

31 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 1943 Ο δείκτης κόστους ζωής φτάνει στις2.085 μονάδες από τις 125 μονάδες που βρισκόταν στις 31Ιανουαρίου του 1941. Λίγους μήνες αργότερα (Οκτώβριος του1943) θα εκτοξευθεί στις 22.825 μονάδες.

4 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 1940 Γερμανικό υποβρύχιο τορπιλίζει χωρίςπροειδοποίηση, το ελληνικό φορτηγό "Ελένη Σταθάτου", μεαποτέλεσμα να πνιγούν 12 Έλληνες ναυτικοί.

4 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 1943 Εκτελείται από τους γερμανούς οΑξιωματικός της Πολεμικής Αεροπορίας Κώστας Περρίκος, πουήταν από τους πρώτους που ανέπτυξαν παράνομηαντιστασιακή δράση στην Αθήνα (μέγιστη επιτυχία η ανατίναξητης προδοτικής ΕΣΠΟ).

6 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 1943 Ο οικονομικός πληρεξούσιος του Ράιχστην Ελλάδα Νέστλερ σε έγγραφό του προς την Τράπεζα τηςΕλλάδος αναφέρει μεταξύ των άλλων: «Από τα κατά τον μήναΦεβρουάριο 1943 εμβασθέντα 6.000.000.000 δραχμές,αναλογούν 3.000.000.000 δραχμές εις τον ΓενικόνΛογαριασμόν (δηλαδή έξοδα κατοχής) και 3.000.000.000 εις τονΕιδικόν Λογαριασμόν (δηλαδή πιστώσεις)». Αυτή η επισήμανση

http://twitter.com/search?q=http%3A%2F%2Fwww.egolpion.com%2Fgermanikos_politismos.el.aspx

https://twitter.com/intent/tweet?original_referer=http%3A%2F%2Fwww.egolpion.com%2Fgermanikos_politismos.el.aspx&text=%CE%A3%CE%A4%CE%9F%CE%99%CE%A7%CE%95%CE%99%CE%91%20%CE%93%CE%95%CE%A1%CE%9C%CE%91%CE%9D%CE%99%CE%9A%CE%9F%CE%A5%20%CE%A0%CE%9F%CE%9B%CE%99%CE%A4%CE%99%CE%A3%CE%9C%CE%9F%CE%A5&tw_p=tweetbutton&url=http%3A%2F%2Fwww.egolpion.com%2Fgermanikos_politismos.el.aspx



καταδεικνύει ότι οι αρχές Κατοχής «δανείζονταν» χρήματα απότην Ελλάδα.

9 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 1941 Η Γερμανική αεροπορία εβομβάρδισετην Πρέβεζαν.

23 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 1942 Η ελληνική κυβέρνηση αποστέλλει σεδιακόσια σημαίνοντα πρόσωπα των εκκλησιών, του Τύπου καιτης πολιτικής των συμμαχικών χωρών υπόμνημα, στο οποίοπεριγράφει το λιμό που μαστίζει τον ελληνικό λαό εξαιτίας τονΓερμανών και κάνει έκκληση για αποφασιστική βοήθεια.

24 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 1943 Διήμερη γενική απεργία στην Αθήνακαι τον Πειραιά, λόγω της εξαγγελίας εφαρμογής από τουςΓερμανούς κατακτητές του μέτρου της πολιτικήςεπιστρατεύσεως.

28 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 1942 Λόγω της Κατοχής των Γερμανών,15.000 άπορα παιδιά σιτίζονται στα δημοτικά παιδικά συσσίτια,που λειτουργούν χάρη στις γενναίες εισφορές εύπορωνοικογενειών και της Εκκλησίας της Ελλάδος.

6 ΜΑΡΤΙΟΥ 1943 Η καταστροφή των Σερβίων Κοζάνης. Στις 6Μαρτίου 1943 Ιταλική φάλαγγα που πήγαινε από την Ελασσόναστη Σιάτιστα, πέρασε από τα Σέρβια της Κοζάνης και έμεινε 23μέρες ώσπου να κατασκευάσει καινούργια γέφυρα στονΑλιάκμονα. Σε συνεννόηση με τους Γερμανούς οι Ιταλοί τιςμέρες αυτές καταστρέφουν και ρημάζουν 1.100 σπίτια. ΤαΣέρβια καταστρέφονται ολοκληρωτικά, μόνο το ορφανοτροφείοκαι 2 η 3 σπίτια γλιτώνουν από τη μανία των κατακτητών. Πάνωαπό 40 Σερβιώτες εκτελούνται η καίγονται ζωντανοί, τη μαύρηεκείνη ημέρα του ολοκαυτώματος. Ο αριθμός των νεκρώνξεπερνά τους 70 τις επόμενες μέρες.

13 ΜΑΡΤΙΟΥ 1941 Νέα δελτία ψωμιού εκδίδονται στηνκατεχόμενη Ελλάδα. Οι Ναζί αποκτούν το δικαίωμα ναταξιδεύουν δωρεάν με τον ηλεκτρικό.

13 ΜΑΡΤΙΟΥ 1943 Οι Γερμανοί αρχίζουν την μεταφοράν τωνδιαμενόντων εις την Ελλάδα Εβραίων εις Γερμανίαν, Πολωνίανκαι άλλας χώρας. Οι απαχθέντες εξ Ελλάδος Εβραίοιυπολογίζονται συνολικώς εις 46.061.

14 ΜΑΡΤΙΟΥ 1942 Υπογράφεται η Συμφωνία της Ρώμης, ηοποία προβλέπει τη μορφή του «δανείου» για τα επιπλέον τωνεξόδων κατοχής ποσά που θα λάμβαναν οι αρχές Κατοχής απότην Τράπεζα της Ελλάδος. Η συμφωνία, η οποία



γνωστοποιήθηκε επισήμως στην ελληνική κυβέρνηση με την160ή ρηματική ανακοίνωση του πληρεξουσίου του Γ΄ Ράιχ στηνΕλλάδα, προβλέπει αποπληρωμή των δανείων «εν καιρώ». Οκαθηγητής Α. Αγγελόπουλος υπολόγισε στις αρχές τηςδεκαετίας του 1990 το απαιτητό κεφάλαιο μόνο στα3.000.000.000 δολάρια (1993).

15 ΜΑΡΤΙΟΥ 1943 Αναχωρεί από τη Θεσσαλονίκη ο πρώτοςσυρμός με Έλληνες και Έλληνες Εβραίους με προορισμό τοΆουσβιτς. Συνολικά πάνω από 48.000 Ελληνοεβραίοιεκτοπίστηκαν στο Άουσβιτς, στο Μπιργκενάου και στοΜπέργκενΜπέλσεν. Μόνο 2.000 τελικά θα επιστρέψουν στηνΕλλάδα μετά το τέλος του πολέμου.

19 ΜΑΡΤΙΟΥ 1945 Ο Αδόλφος Χίτλερ δίνει την διαταγή«Νέρων», βάσει της οποίας η Βέρμαχτ πρέπει, όσοοπισθοχωρεί, να καταστρέφει τα πάντα, ώστε ο εχθρός να βρειμονάχα καμμένη γη.

20 ΜΑΡΤΙΟΥ 1943 Στην Καστοριά οι Ιταλοί εκτελούν ντόπιουςκαι τον ιερέα Χρ. Παπαχρήστου.

23 ΜΑΡΤΙΟΥ 1944 Στις 23 Μαρτίου 1944 οι Γερμανοί και οισυνεργάτες τους εκτελούν κατοίκους του Ελευθεροχωρίου καιπυρπολούν το χωριό. Το χωριό καίγεται και ο τόπος ερημώνει.Το Ελευθεροχώρι έδωσε 19 νεκρούς στον αγώνα.

Τον Απρίλιο του 1943 οι δυνάμεις κατοχής συνέλαβαν τουςΕβραίους της Πρέβεζας (περίπου 420 άτομα) και τους έστειλανμαζικά στα στρατόπεδα συγκέντρωσης της Γερμανίας.

4 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1944 Οι Γερμανοί κατέστρεψαν ολοκληρωτικά τηνμαρτυρική Δροσοπηγή (παλαιά Μπελκαμένη) του ΝομούΦλωρίνης.

Το χωριό ξανακτίζεται με κόπους τρία χρόνια αργότερα (1947) αλλά δοκίμασε και πάλι την πυρπόληση και αναγκαστική μετεγκατάσταση στην Σκοπιά για τρία χρόνια και εν συνεχείαστην Κάτω Υδρούσα. Το 1952 μπαίνουν τα θεμέλια του νέουχωριού στην τοποθεσία όπου βρίσκεται σήμερα και αποτελείσυνέχεια του Παλιού ως προς την ωραιότητα. Το χωριό σήμεραέχει 300 περ. κατοίκους.

5 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1941 Η σύμμαχος της Ιταλίας Γερμανία κυρήσσειτον πόλεμον εναντίον της Ελλάδος και επιτίθεται μ’ όλα τα μέσατης προσβάλλουσα την γραμμήν Μεταξά.



1944 Οι Γερμανοί εκτελούν 280 Έλληνες της ΚλεισούραςΚαστοριάς σε αντίποινα για τον φόνο 2 Γερμανών στρατιωτών.«Επιστρέφουμε…..αφήνοντας πίσω μας ένα χωριό 2.000κατοίκων να κλαίει για 280 γυναικόπαιδα αδικοσκοτωμένα, ναπονά για 40 τραυματίες, να βλέπει αστέγους (150 σπίτιακαμένα), να κλαίει για τον παπά του και δέκα γέροντες,εργατικούς συγχωριανούς του, που έμειναν και βρήκαν σκληρόθάνατο και να διερωτάται κανείς κάθε στιγμή για την ύπαρξή του,γενικά, από απόψεως ασφάλειας, ζωής, τροφής, κατοικίας καιενδυμασίας.»

6 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1941 Έναρξη της κατά της Ελλάδος γερμανικήςεπιθέσεως, διενεργηθείσης δι‘ ισχυρών δυνάμεων πεζικού,πυροβολικού αλεξιπτωτιστών και στούκας. Η γερμανικήαεροπορία πλήττει δια μαγνητικών τορπιλών το εις τον λιμέναΠειραιώς ηγκυροβολημένον αγγλικόν σκάφος «Κλάν Φρέϋζερ»,όπερ ήτο πλήρες πολεμεφοδίων. Εκ της επακολουθησάσηςτρομερής εκρήξεως κατεστράφησαν πλείσται οικίαι τουΠειραιώς.

7 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1941 Η γερμανική αεροπορία εβομβάρδισε τονΠειραιά.

8 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1941 Οι Γερμανοί καταλαμβάνουν τηΘεσσαλονίκη.

—Το οχυρόν Νυμφαία, μετά διήμερον ηρωικήν αντίστασιν,πίπτει εις χείρας των Γερμανών, οίτινες εχρησιμοποίησανεναντίον του βαρύ πυροβολικόν και αεροπλάνα καθέτουεφορμήσεως. Είχον καταστραφή άπαντα τα πυροβόλα του καιοι χειρισταί των είχον φονευθή η τραυματισθή.

—Μεραρχία γερμανικών τεθωρακισμένων συγκρούεται μεΕλληνική μηχανοκίνητη στην περιοχή της Δοϊράνης και κατόπινκαταλαμβάνει την πόλη του Κιλκίς.

9 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1943 Το ολοκαύτωμα του χωριού Αγία Ευθυμία(Αγιαθυμιά) Φωκίδος.

Η αντίσταση κατά των κατακτητών που άνθισε στην περιοχήστάθηκε η αιτία για να καεί δύο φορές το χωριό. Η πρώτη φοράήταν στις 9 Απριλίου 1943 οπότε και κατέκαψαν την Αγιαθυμιάοι Ιταλοί και ό,τι απέμεινε το έκαψαν οι Γερμανοί τον Αύγουστοτου 1944. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία από τα 423 σπίτια τουχωριού 365 κατεστράφησαν ολοσχερώς και τα 20 μερικώς.

10 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1941 1943 Το Ολοκαύτωμα της Βουνιχώρας



Φωκίδος από τους φασίστες.

…«Ακολουθεί η βάρβαρη εκτέλεση των αδύναμων πατέρωνκαι παππούδων, ανάμεσά τους ο Ηλίας Κατσάκουλας,ανάπηρος του Αλβανικού έπους με κομματιασμένα τα δύοτου πόδια από κρυοπαγήματα στηριζόμενος στιςπατερίτσες που τόλμησε να φωνάξει «Ζήτω η Ελλάδα». ΟΓερμανός αξιωματικός του έκοψε τη γλώσσα μπροστά σταμάτια του πατέρα του…»

12 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1941 Ο γερμανικός στρατός εισέβαλε σταΓιαννιτσά στις 11 Απριλίου 1941 (Μεγάλη Παρασκευή) στις 10το πρωί. Στις 20 Απριλίου 1941 εγκαθίσταται προσωρινά μίαμεραρχία Αυστριακών Αλπινιστών. Οι κάτοικοι μαρτυρούν τηβίαιη συμπεριφορά τους. Εισβάλουν στα καταστήματα,καταστρέφουν και αρπάζουν ό,τι βρουν.

—Βυθίζεται κοντά στον Καφηρέα, από γερμανικόβομβαρδιστικό, το πλωτό νοσοκομείο "Αττική", υπό τονπλοίαρχο Δημ. Μελετόπουλο. Το πλοίο έφερε εμφανώς ταδιεθνή χαρακτηριστικά των πλωτών νοσοκομείων του ΕρυθρούΣταυρού. Το ‘’Αττική’’ είχε αποπλεύσει από την Καβάλα και τηνΘάσο και μετέφερε στον Πειραιά 11 ασθενείς στρατιώτες, 28αδελφές νοσοκόμους, 17 στρατιωτικούς γιατρούς με πλήρωμα(αξιωματικοί, υπαξιωματικοί και ναύτες) 110 άνδρες. Συνολικάπνίγηκαν 22 άτομα και σκοτώθηκαν 28, μεταξύ των οποίων καιο κυβερνήτης του πλοίου Πλοίαρχος Δημήτριος Μελετόπουλος.Στη διάσωση των ασθενών τόσο το πλήρωμα όσο και οι γιατροίκαι οι νοσοκόμες επέδειξαν αξιοθαύμαστη αυταπάρνηση καιψυχραιμία.

—Η γερμανική αεροπορία εβομβάρδισε τον Πειραιά.

13 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1941 Οι Γερμανοί επιτίθενται κατά τωνΒρεττανοελληνικών δυνάμεων στον Γιδά Μακεδονίας καιαναγκάζουν αυτές να συμπτυχθούν νοτιότερα.

14 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1941 Οι Γερμανοί επιτίθενται σφοδρώς εναντίοντων Βρεττανοελληνικών δυνάμεων εις το ΛιτόχωρονΜακεδονίας.

—Η Γερμανική αεροπορία βομβαρδίζει τον Πειραιά.

—Το αντιτορπιλικό Βασιλεύς Γεώργιος Α’, ενώ βρίσκονταν στοΣοφικό του Σαρωνικού σε διασπορά δέχθηκε σφοδρήαεροπορική επίθεση από τους Γερμανούς και έπαθε σοβαρέςζημιές.



—1944 Οι πρώτοι Έλληνες και Εβραίοι φτάνουν στοκολαστήριο του Άουσβιτς.

15 ΑΠΡΙΛΙΟΥ1941 ΟιΓερμανοίσυνεχίζουν τηνεπίθεσίν τωνεναντίον των

Βρεττανοελληνικών δυνάμεων στο Λιτόχωρο και αναγκάζουναυτές να συμπτυχθούν.

—Η Γερμανική αεροπορία εβομβάρδισε τον Πειραιά, ταΤρίκαλα, την Σπάρτη και την Κυπαρισσία.

16 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1941 Οι Γερμανοί επιτίθενται εναντίον τωνΒρεττανοελληνικών δυνάμεων εις τον Πλαταμώνα καθώς καιτου άμαχου πληθυσμού.

17 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1941 Οι Γερμανοί πιέζουν τις Βρεττανοελληνικέςδυνάμεις και τις αναγκάζουν να συμπτυχθούν στις Θερμοπύλες.

—Οι Γερμανοί καταλαμβάνουν την Κατερίνη και τα Γρεβενά.

—Οι κάτοικοι της Θάσου συγκρούονται με τις γερμανικέςδυνάμεις Κατοχής, οι οποίες προσπαθούν να απομακρύνουναπό το νησί το σύνολο των αποθηκευμένων τροφίμων.

18 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1941 Οι Γερμανοί συνεχίζουν την προέλασίν τουςπρος Νότον, μάχονται με οπισθοφυλακές τωνΒρεττανοελληνικών δυνάμεων.

—Η γερμανική αεροπορία κατέστρεψε την Λαμίαν και τηνΧαλκίδα.

—Οι Γερμανοί καταλαμβάνουν τα Σέρβια Κοζάνης και τηνΚαλαμπάκα.

—1943 Κανονιοφόρα πλοία των εχθρών της Ελλάδος στον



Βόλο κατέστρεψαν τα πλοία που ήταν προσαραγμένα στολιμάνι της Νέας Αγχιάλου. Στις 20 βομβάρδισαν και τη ΝέαΑγχίαλο.

—1944 Τρίτη του Πάσχα, η Καλοσκοπή (Κουκουβίστα) τηςΦωκίδος καίγεται από τους Γερμανούς, φονεύονται δύο άνδρεςχωριανοί, ο Ευθ. Μώρης (Μαλαμούρης) και ο Αθαν. Τομαράς(Τσιαμτσιούρης).

Κατά την Γερμανική κατοχή η Καλοσκοπή (Κουκουβίστα)γνώρισε το μένος των κατακτητών με συχνές επιδρομές καιβομβαρδισμούς. Τις πιο δραματικές στιγμές όμως οι κάτοικοιτου τις έζησαν το Πάσχα του 1944 και τον Αύγουστο του ίδιουχρόνου, όταν οι κατακτητές έκαψαν το χωριό δύο φορές.

20 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1941 Οι Γερμανοί μπαίνουν στην Λάρισα και ταΤρίκαλα.

—Η γερμανική αεροπορία εβομβάρδισε τον Πειραιά, Καλαμάτακαι Μέγαρα.

—Βύθιση του Αντιτορπιλλικού «ΨΑΡΑ» στον κόλπο Μεγάρωναπό Γερμανικά βομβαρδιστικά (Κυριακή του Πάσχα).Φονεύονται 37 άνδρες του πληρώματος.

—Το Καταδιωκτικό λαθρεμπορίου του Ελληνικού ΠολεμικούΝαυτικού, Α2, βυθίζεται μετά από αεροπορική επιδρομή κοντάστις ακτές του Ρίου.

—1943 Κανονιοφόρα πλοία των εχθρών βομβάρδισαν την ΝέαΑγχίαλο Βόλου.

21 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1941 Βυθίζεται στον Κορινθιακό κόλπο απόγερμανικά βομβαρδιστικά το γεμάτο τραυματίες πλωτόνοσοκομείο "Ελληνίς" με κυβερνήτη τον πλοίαρχο Χ. Ρεβίδη καιτο "Έσπερος" έξω από το Μεσολόγγι.

22 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1941 Βυθίζεται στον όρμο Αντικύρων στονΚορινθιακό κόλπο από γερμανικά βομβαρδιστικά το πλωτόνοσοκομείο “Σωκράτης” με κυβερνήτη τον πλοίαρχοΚ.Αρβανίτη.

—Οι Γερμανοί έρχονται σε επαφή με τις Βρεττανοελληνικέςδυνάμεις εις Θερμοπύλας, καταλαμβάνουν την Λαμίαν και ηαεροπορία των βομβαρδίζει τον Πειραιά.

—Τουλάχιστον 35 Γερμανικά αεροσκάφη επιτίθενται εναντίοντου ‘’Βασίλισσα Όλγα’’. Πολλά θύματα, μεταξύ των και ο



κυβερνήτης του σκάφους.

—Βυθίζεται έξω από τις Λαγούσες νήσους πλησίον της Αίνινας,από Γερμανικά βομβαρδιστικά το αντιτορπιλικό Ύδρα.Φονεύεται ο Κυβερνήτης Θ. ΠΕΖΟΠΟΥΛΟΣ και 38 Αξιωματικοί,Υπαξιωματικοί και Ναυτοδίοποι.

—1944 Το δεύτερο ολοκαύτωμα του χωριού Μεσόβουνο στοΝομό Κοζάνης. To Oλοκαύτωμα του Μεσόβουνου σε δύοφάσεις, 23101941 / 2241944. Τα Γερμανικά στρατεύματαΚατοχής το 1941 σκότωσαν η έκαψαν ζωντανούς 157 κατοίκουςτου χωριού και το 1944 άλλους 108 και έκαψαν το χωριό.

23 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1941 Η Γερμανική αεροπορία εβομβάρδισε τονΠειραιά, τα Μέγαρα και την Κόρινθο.

—Το Τορπιλοβόλο Αλκυόνη αυτοβυθίζεται, αφού είχεπροηγηθεί γερμανική αεροπορική σφοδρή επίθεση εναντίον τουστον όρμο της Βουλιαγμένης. Το ίδιο έπραξε και τοτορπιλοβόλο Δωρίς στο Πόρτο Ράφτη. Βύθιση των πολεμικώνμας «ΘΥΕΛΛΑ», «ΑΞΙΟΣ», «ΠΛΕΙΑΣ», «ΝΕΣΤΟΣ»,«ΑΛΙΑΚΜΩΝ» στο Σαρωνικό από Γερμανικά βομβαρδιστικάστην ίδια περιοχή.

—Οι Γερμανοί μάχονται με όλες τους τις δυνάμεις εναντίον τωνΒρεττανοελληνικών δυνάμεων στις Θερμοπύλες.

—1942 Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής, σύμφωνα μετο νέο αγορανομικό κώδικα, τιμωρούνται με θάνατο όσοιαφαιρούσαν η έκρυβαν τρόφιμα η άλλα αγαθά.

24 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1941 Το θωρηκτόν «Κιλκίς», ευρισκόμενον ειςτον Ναύσταθμον, εβλήθη υπό γερμανικών αεροπλάνων καιεβυθίσθη. Την ίδια τύχη είχε και το καταδιωκτικό Α4, μετά απόσφοδρή αεροπορική επίθεση στους Παξούς και αφού πρώταείχε αποβιβάσει Βρετανούς στρατιωτικούς.

—Το Τ/Β ΑΙΓΛΗ 60, 02 διατάχθηκε η αυτοβύθισή του κοντά στιςνήσους Φλέβες του Σαρωνικού μετά από ανεπανόρθωτεςζημιές που είχε υποστεί σε αεροπορική επιδρομή.

—Μετά την ραγδαία προέλαση των δυνάμεων της 12ηςΓερμανικής Στρατιάς στο εσωτερικό της Ελλάδος, αρχίζει απότην νύχτα 24/25 Απρ. η επιβίβαση του ΒρετανικούΕκστρατευτικού Σώματος στα πλοία και η αποχώρησή του προςΚρήτη και Αίγυπτο.



—Η Γερμανική αεροπορία βομβαρδίζει την Αίγινα, την Κόρινθοκαι τον Πειραιά.

—Το επίτακτο πλωτό νοσοκομείο Άνδρος, βυθίζετε στοΛουτράκι από αεροπορική επιδρομή, παρ’ όλο που έφερε ταδιακριτικά των Νοσοκομειακών πλοίων.

—1944 Τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής θανατώνουνμαρτυρικά 318 κατοίκους στον Πύργο Κοζάνης. Οι 180 απόαυτούς κάηκαν ζωντανοί στους αχυρώνες του χωριού. «318ψυχές εκείνο το πρωινό της 24ης Απρίλη 1944 πέταξαν απότη βασανισμένη και ηρωική γη της Καστράνιτσας στονουρανό πάνω από τις κορυφές του Βερμίου εκεί πουταιριάζει να ζουν αιώνια. 318 ψυχές, νήπια, παιδιά,γυναίκες, άνδρες, ηλικιωμένοι, θυσιάστηκαν στο Βωμό τουμίσους και της αλαζονείας, της καταπίεσης των λαών, τηςστέρησης της ελευθερίας, σε έναν τόπο που γέννησε τηλευτεριά. Οι Γερμανοί όσους δεν σκότωσαν τους μάζεψανκαι αφού λεηλάτησαν το χωριό, τους έφεραν με τα πόδια 30χλμ. μακριά στην Πτολεμαΐδα. Το χωριό ερήμωσε, οικαπνοί υψώνονταν από σπίτια – αχυρώνες στάβλους, τοαίμα, η καμένη σάρκα Βεβαίωναν μια καταστροφή χωρίςπροηγούμενο, χωριό ερημωμένο, άψυχα κορμιά πουπερίμεναν την ταφή τους μαρτυρούσαν τις φρικαλεότητεςτου κατακτητή…»

— Στις 24 Απριλίου 1944 στον Καρακόλιθο για αντίποινα σεενέδρα αντιστασιακών ομάδων οι Γερμανοί εκτελούν 110ομήρουςπατριώτες από τις φυλακές Λειβαδιάς.Το δε απόγευματης ίδιας μέρας άλλους 24 ομήρους.

25 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1941 Η Γερμανική αεροπορία εβομβάρδισε τοχωριό Αγία Ευθυμία (Αγιαθυμιά) Φωκίδος.

Η Αγία Ευθυμία βομβαρδίστηκε στις 25 Απριλίου 1941 και απότον βομβαρδισμό έπαθε ζημιές ο κεντρικός ναός «Το γενέθλιοντης Θεοτόκου» ενώ οι Γερμανοί πυρπόλησαν και κατέστρεψαντον ναό του πολιούχου Αγίου Ευθυμίου τον Απρίλιο του 1944.

—Οι Γερμανοί καταλαμβάνουν την Χαλκίδα και εισβάλλουν στηνΑττική.

—Γερμανοί αλεξιπτωτιστές καταλαμβάνουν τον ισθμό τηςΚορίνθου.

—Οι Γερμανοί μπαίνουν στην Θήβα.



—Η Γερμανική αεροπορία εβομβάρδισε τα Μέγαρα και την Κέα.

—1944 Αντάρτες ανατινάσσουν γερμανική στρατιωτικήαμαξοστοιχία, με αποτέλεσμα στρατιώτες να βρουν το θάνατο.Σε αντίποινα εκτελούνται 99 Έλληνες.

26 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1941 Οι Γερμανοί για να αποκόψουν τιςυποχωρούσες βρεττανοελληνικές δυνάμεις ρίχνουναλεξιπτωτιστές στην Κόρινθον ενώ δύο Βρεττανοί αξιωματικοίανατινάσσουν την γέφυρα της διώρυγας.

—Οι Γερμανοί καταλαμβάνουν τον Μαραθώνα και την Πάτρα.

—Εξόριστοι κρατούμενοι του ΆηΣτράτη επιχειρούν ναδραπετεύσουν. Η φρουρά σκοτώνει τρεις απ' αυτούς, ενώ οιυπόλοιποι παραδίδονται στους Γερμανούς που, μετά από δυομέρες, κατέλαβαν το νησί.

27 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1941 Τα γερμανικά στρατεύματα μπαίνουν στηνΑθήνα.

—1943 Το ολοκαύτωμα της Νέας Αγχιάλου. Στις 27 Απριλίουδόθηκε από τον Διοικητή (Κομαντάντ) του Βόλου η διαταγή γιατην πυρπόληση του χωριού Nέα Aγχίαλος Βόλου. Από τα 700πέτρινα σπίτια τα 650 έγιναν στάχτη σε μία μέρα. Οι Ιταλοίκατέστρεψαν ακόμη και το εξατάξιο δημοτικό σχολείο που είχεκτιστεί με δωρεά του Συγγρού το 1910. Στις 20 Απριλίου του1943 οι τοίχοι του σχολείου κατατρυπήθηκαν από σφαίρες.Οκτώ ημέρες αργότερα, 28 Απριλίου, το κτίριο παραδόθηκε στιςφλόγες καθώς έφευγαν οι Ιταλοί.

28 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1941 Οι ιταλοί καταλαμβάνουν την Κέρκυρα.

—Οι Γερμανοί συνεχίζουν την προέλασή τους καικαταλαμβάνουν το Ναύπλιον.

—Η γερμανική αεροπορία εβομβάρδισε την Πάτρα.

—Το Καταδιωκτικό λαθρεμπορίου του Ελληνικού ΠολεμικούΝαυτικού, Α3, βυθίζεται μετά από αεροπορική επιδρομή κοντάστις ακτές του Ρίου.

29 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1941 Οι Γερμανοί συνεχίζουν την προέλασί τωνπρος Τρίπολι, την οποία εβομβάρδισε η αεροπορία τους.

30 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1941.—Αρχίζουν οι επιχειρήσεις των Γερμανώνκατά της Κρήτης. Οι Γερμανοί διέθεσαν 315 βομβαρδιστικάαεροπλάνα, 60 δικινητήρια καταδιωκτικά, 240 στούκας, 270



μονοκινητήρια καταδιωκτικά και υπέρ τα 104 μεταγωγικάαεροπλάνα.

—Οι Γερμανοί προελαύνουν προς Καλαμάτα.

—1942 Η υπηρεσία επισιτισμού ανακοινώνει ότι η διανομήψωμιού θα γίνεται τρεις φορές την εβδομάδα. Κάθε κάτοχοςδελτίου δικαιούται 80 δράμια ψωμιού τη φορά.

1 ΜΑΙΟΥ 1941 Οι Γερμανοί κατόπιν μάχης με Βρεττανικέςδυνάμεις καταλαμβάνουν την Καλαμάτα.

—1944 Τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής εκτελούν 200Έλληνες στο σκοπευτήριο της Καισαριανής.

2 ΜΑΙΟΥ 1941 Οι Γερμανοί καταλαμβάνουν την Κεφαλληνία.

3 ΜΑΙΟΥ 1941 Τα γερμανικά στρατεύματα παρελαύνουν στουςκεντρικούς δρόμους των Αθηνών, ενώ γερμανικά αεροπλάναπετούν για 3 ώρες πάνω από την πόλη. Η Αθήνα παρουσιάζεικατά το διάστημα της παρελάσεως εικόνα νεκρής πόλεως, μεέρημους δρόμους και κλειστά τα παράθυρα σπιτιών. Στοδημαρχείο της πόλεως κρατούνται από το γερμανικόφρουραρχείο 12 επιφανείς Αθηναίοι πολίτες, ως όμηροι για τηνπρόληψη τυχόν αποδοκιμασιών.

—1944 Οι γερμανικές δυνάμεις κατοχής, εκτελούν 50 Έλληνεςστο στρατόπεδο Χαϊδαρίου.

— (3 και 4 Μαΐου) Το Ολοκαύτωμα του χωριού Λοχριά τουΡεθύμνου.

Αφορμή για το κάψιμο του χωριού ήταν η απαγωγή τουΓερμανού στρατηγού Κράιπε από τους Άγγλους και τιςαντιστασιακές ομάδες. 3 Μαΐου 1944 περικύκλωσαν το χωριό ταΓερμανικά στρατεύματα. Μάζεψαν τους άνδρες και τους πήγανστις Μοίρες. Σκότωσαν δυο εντός του χωριού και εννιάκράτησαν ομήρους και τους βούλιαξαν στη θάλασσα. Τηνεπομένη μέρα 4 Μαΐου μάζεψαν τα γυναικόπαιδα και τουςεπέτρεψαν να φύγουν προς τα δυτικά χωριά της ΕπαρχίαςΑμαρίου – ‘Αρδακτος Πλάτανος. «Τα γυναικόπαιδα έκλαιγανκαι τα ζώα εφώναζαν που τέτοια σκηνή φρίκης δενεσυνάντησα ποτέ (Απομνημονεύματα οπλαρχηγούΣκουτελογιώργη, σελ. 242).

Ο φόρος αίματος του μικρού και φτωχού χωριού Λοχριάς ήτανβαρύς. Είκοσι δυο (22) νεκροί. Με δυναμίτες και φωτιά



ισοπέδωσαν το χωριό.

—Την ίδια ημέρα 60 Έλληνες πατριώτες εκτελούνται από τουςγερμανούς στην Καισαριανή.

4 ΜΑΙΟΥ 1941 Ο Χίτλερ, εις εκφωνηθέντα λόγον του δια την ενγένει πολεμικήν κατάστασιν, αναλύων τα συμπεράσματα εκ τωννικών του γερμανικού στρατού, εξήρε την ανδρείαν τουΈλληνος στρατιώτου. «Η ιστορική δικαιοσύνη, ετόνισεν,επιβάλλει την υποχρέωσιν να διαπιστωθή ότι από όλους τουςαντιπάλους τους οποίους αντιμετωπίσαμεν, ό ελληνικόςστρατός ιδίως επολέμησε με ύψιστον ηρωϊσμόν καιαυτοθυσίαν».

—Τα γερμανικά στρατεύματα καταλαμβάνουν τη Χίο.

—1944 Τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής καταστρέφουνολοσχερώς το χωριό Σακτούρια του Ρεθύμνου και φυλακίζουνόλους τους άνδρες άνω των 15 ετών και τους οδηγούν στονΆγιο Κύριλλο στη θέση ενός απότομου γκρεμού όπου είχανστήσει τα πολυβόλα. Η εκτέλεση δεν πραγματοποιείται και οισυλληφθέντες οδηγούνται στις φυλακές της Φορτεντζας στοΡέθυμνο. Κατά διαστήματα αφήνουν ορισμένους ελεύθερους.Στις 1651944 εκτελούν 16 από τους φυλακισθέντες.

Τα γυναικόπαιδα οδηγούνται στην εξορία στην περιοχή ‘ΑδελεΚόρνια του Νομού. Λίγο μετά την απομάκρυνση τωνγυναικόπαιδων κατέστρεψαν το χωριό.

—Εκτελέσεις από τους Ναζί στο Μαγαρικάρι Ηρακλείου Κρήτης.

Ο αρχηγός και εμψυχωτής της Εθνικής Αντίστασης στηνπεριοχή της Μεσσαράς και στον Ψηλορείτη Πετρακογιώργηςείχε την καταγωγή του από το Μαργαρικάρι. Αυτό ήταν η αιτίαπου στις 4 Μαΐου 1944 οι Γερμανοί βοηθούμενοι στο έργο τουςαπό τους Ελληνικής καταγωγής προδότες έκαψαν εξ ολοκλήρουτο χωριό εκτός από την εκκλησία και την φάμπρικα Πετράκη.Εφτά (7) άτομα από εκείνα που συνέλαβαν εκτέλεσαν στο χωριόΣκούρβουλα με άλλους 40 και 13 άτομα μαζί με άλλα πολλάεπιβίβασαν σε καράβια και στην συνέχεια τα βούλιαξαν.

—Στις 4 Μαΐου 1944, βομβαρδίστηκε από τους Γερμανούς τοχωριό Καμάρες (Ηρακλείο Κρήτης) και πυρπολήθηκε. Όσοι απότους κατοίκους δεν πρόλαβαν να διαφύγουν εκτελέστηκαν επίτόπου. Ο αριθμός των εκτελεσθέντων ανδρών και γυναικώνανέρχεται στους 28.



7 ΜΑΙΟΥ 1941 Εισέρχονται στην Ελλάδα οι γερμανικές ποινικέςδιατάξεις. Συλλαμβάνονται υπουργοί και άλλα πρόσωπα τηςπροηγούμενης κυβέρνησης.

8 ΜΑΙΟΥ 1941 Οι γερμανοί καταλαμβάνουν τελικώς την νήσοΜήλο.

9 ΜΑΙΟΥ 1944 Απαγχονισμός 10 Ελλήνων στα Ψηλά ΑλώνιαΠατρών.

10 ΜΑΙΟΥ 1941 Απαγορεύονται στην Ελλάδα οι προβολέςαγγλικών και αμερικανικών ταινιών, ενώ ζητείται η παράδοσητων ραδιοφωνικών πομπών.

—Οι γερμανοί καταλαμβάνουν την Κέα.

1944 Οι γερμανοί εκτελούν Έλληνες ομήρους στην Καισαριανή.

11 ΜΑΙΟΥ 1941 Οι Γερμανοί ενεργούν αλλεπαλλήλουςαεροπορικάς επιθέσεις εναντίον του αεροδρομίου Μαλέμε(Κρήτης ), το οποίον υπερασπίζουν Βρεττανοί και Έλληνεςστρατιώται.

13 ΜΑΙΟΥ 1941 Η Σαμοθράκη και η Θάσος παραδίδονται απότους γερμανούς στους βούλγαρους.

—Λίγο μετά τη γερμανική εισβολή, οι Αθηναίοι αρχίζουν ναπρομηθεύονται το ψωμί με δελτίο, ενώ οι Ναζί αποκτούν τοδικαίωμα να ταξιδεύουν δωρεάν με τον ηλεκτρικό.

14 ΜΑΙΟΥ 1941 Η γερμανική αεροπορία αρχίζει σφοδρούςβομβαρδισμούς, με κύριους στόχους τα αεροδρόμια της Κρήτηςκαι τους λιμένες Ηρακλείου και Σούδας. Από την δράση τηςπαρεμποδίζεται η άφιξη από την Μέση Ανατολή τουμεγαλύτερου μέρους του πολεμικού υλικού, που προοριζότανγια την άμυνα της Κρήτης.

15 ΜΑΙΟΥ 1941 Βυθίζεται από Γερμανική αεροπορική επιδρομήτο Αντιτορπιλικό ‘’Λέων’’ στον όρμο στης Σούδας.

16 ΜΑΙΟΥ 1941 Καταργείται το οικογενειακό δελτίο τροφίμωνκαι καθιερώνεται ατομικό νέου τύπου σε ολόκληρη την Ελλάδα.Το γάλα μοιράζεται στο εξής μόνο σε ασθενείς και παιδιά.

—1944 Τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής αφού πρινκαταστρέφουν ολοσχερώς το χωριό Σακτούρια του Ρεθύμνουκαι φυλακίζουν όλους τους άνδρες άνω των 15 ετών, τουςοδηγούν στον Άγιο Κύριλλο στη θέση ενός απότομου γκρεμού



όπου είχαν στήσει τα πολυβόλα. Η εκτέλεση δενπραγματοποιείται και οι συλληφθέντες οδηγούνται στις φυλακέςτης Φορτεντζας στο Ρέθυμνο. Κατά διαστήματα αφήνουνορισμένους ελεύθερους. Σαν σήμερα στις 1651944 τελικάεκτελούν 16 από τους φυλακισθέντες.

Τα γυναικόπαιδα οδηγούνται στην εξορία στην περιοχή ΆδελεΚόρνια του Νομού. Λίγο μετά την απομάκρυνση τωνγυναικόπαιδων κατέστρεψαν το χωριό (βλ. και 4 Μαϊου).

19 ΜΑΙΟΥ 1941 Οι Γερμανοί επέταξαν όλα τα πλωτά ελληνικάμέσα.

20 ΜΑΙΟΥ 1941 Αρχίζει η Μάχη της Κρήτης με την ρίψηΓερμανών αλεξιπτωτιστών (επιχείρηση Ερμής). Η αντίστασητων συμμαχικών στρατευμάτων της Μεγαλονήσου και τουάμαχου πληθυσμού της κατέπληξε τον κόσμο ολόκληρο.

—Οι Γερμανοί ρίπτουν εις τα Χανιά εμπρηστηκάς βόμβας,αίτινες προεκάλεσαν μεγάλας πυρκαϊάς. Επετέθησανταυτοχρόνως κατά του Ρεθύμνου και του Ηρακλείου. Εις τηντελευταίαν πόλιν, οι Γερμανοί στρατιώται εισήλθον, αφούέβαλαν μπροστά των γυναικόπαιδα ως ασπίδα. Αλλάεξωντώθησαν ακολούθως εις σκληράς οδομαχίας. Κατά τηνιδίαν ημέραν, διεξήχθησαν σφοδραί μάχαι πέριξ τουαεροδρομίου Μαλέμε.

21 ΜΑΙΟΥ 1941 Το Ηράκλειο βομβαρδίζεται σφοδρότατα. Οιγερμανοί μπαίνουν στην πόλη, αλλά μετά από αντεπίθεση, στηνοποία συμμετέχουν και ένοπλοι πολίτες, απωθούνται. Οιγερμανοί αλεξιπτωτιστές, αφού ενισχύθηκαν, καταλαμβάνουν τοαεροδρόμιο του Μάλεμε και, παρά τα πυκνά πυρά πυροβολικούτης 2ης νεοζηλανδικής μεραρχίας, κατορθώνουν να μεταφέρουνμε κανονική προσγείωση, ένα ακόμη τάγμα.

24 ΜΑΙΟΥ 1941 Οι Γερμανοί συνεχίζουν τας αποβάσεις ειςΚρήτην και τας φονικάς μάχας εναντίον των ηρωικώνυπερασπιστών Κρητών και Βρεττανών.

26 ΜΑΙΟΥ 1941 Οι Γερμανοί συνεχίζουν τις μάχες των εναντίοντων Ελληνοβρετανών εις Κρήτην και καταστρέφουν τας υπότων Ελλήνων κατεχομένας περιοχάς. Ο στρατηγός Φρέιμπεργκ,διοικητής των συμμαχικών δυνάμεων, εξαιτίας των δυσμενώνεξελίξεων, διατάζει την εκκένωση της Κρήτης.

—Οι γερμανοί καταλαμβάνουν τις Μουρνιές Χανίων.



27 ΜΑΙΟΥ 1941 Οι Γερμανοί καταλαμβάνουν τα Χανιά.

29 ΜΑΙΟΥ 1941 Οι γερμανοί καταλαμβάνουν το Ρέθυμνο. Ταβρετανικά τμήματα του Ηρακλείου επιβιβάζονται κρυφά σε 8πολεμικά πλοία και αναχωρούν για την Αίγυπτο. Τα Ελληνικάτμήματα αναγκάζονται να παραδοθούν στους γερμανούς.

30 ΜΑΙΟΥ Αποσπάται την νύχτα από τον Ιερό Βράχο τηςΑκροπόλεως η γερμανική σημαία από τους Έλληνες φοιτητέςΑπόστολο Σάντα και Μανώλη Γλέζο. Το τόλμημα αυτό κόστισεπάρα πολύ και πληρώθηκε με πολύ αίμα.

31 ΜΑΙΟΥ 1941 Οι Ναζί διατάζουν τον περιορισμό τηςκυκλοφορίας των Ελλήνων πολιτών από τις 10 το βράδυ μέχριτο πρωί.

1 ΙΟΥΝΙΟΥ 1941 Οι Γερμανοί επέτυχον την υποδούλοσιν τηςΚρήτης και προέβησαν εις συλλήψεις Κρητών τους οποίουςμετέφερον εις Γερμανίαν.

2 ΙΟΥΝΙΟΥ 1941.—Σφαγές από τους Γερμανούς στο Κοντομαρίτης Κρήτης.

—1944 Οι Γερμανοί καίνε το Δοξάτο Δράμας και σφάζουν 233Έλληνες, μαζί και τον ιερέα Σωτ. Ζήση και 12 γυναικόπαιδα πουείχαν καταφύγει στην οικία του.

3 ΙΟΥΝΙΟΥ 1941 Οι Γερμανοί, έπειτα από σκληρές καιπολυήμερες μάχες, μπαίνουν στην Κάνδανο Χανίων,σκοτώνουν όσους υπερασπιστές είχαν μείνει και ανασκάβουντο χωριό από τα θεμέλια. Σε ανάμνηση της θηριωδίας τουςτοποθέτησαν επιγραφή που έλεγε “Εδώ ήτο η Κάνδανος”.

—1942 Τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής εκτελούν στο χωριόΓάζι του Ηρακλείου 62 προκρίτους της πόλεως Ηρακλείου, σεαντίποινα δολιοφθοράς στο αεροδρόμιο της πόλεως απόΈλληνες και Βρετανούς δολιοφθορείς.

4 ΙΟΥΝΙΟΥ 1941 Οι Γερμανοί εκτελούν τους πρώτους Έλληνεςπατριώτες στην Αθήνα.

—1942 Ο πρώτος τυφεκισμός στο σκοπευτήριο Καισαριανήςαπό τους Γερμανούς. Εκτελούνται οι Πλωτάρχες του Λ.Σ., Η.ΚΑΖΑΚΟΣ και Γ. ΚΩΤΟΥΛΑΣ.



5 ΙΟΥΝΙΟΥ 1941 Οι Γερμανοίφονεύουν τον αρχιμανδρίτη ΦώτιοΘεοδοσάκη και δύο άλλους Κρήτεςστο Σκαλάνι μπροστά στους κατοίκουςτου χωριού.

—1944 Το Ολοκαύτωμα των ΑγίωνΑναργύρων Λακωνίας.

Ανήμερα της εορτής του ΑγίουΠνεύματος, τις προμεσημβρινές ώρες,Ναζιστικά στρατεύματα κατοχής,επιστρέφοντας από εκκαθαριστικές

επιχειρήσεις στον Πάρνωνα, πέρασαν μέσα από την Ζούπαινα και στην έξοδό τους δέχθηκαν ένα πυροβολισμό εκ του οποίουτραυματίσθηκε ένας εκ των Ναζιστών. Η ύπουλη αυτή πράξη,τους προκάλεσε μανία εκδίκησης και μην βρίσκονταςάλλον πιο εύκολο τρόπο εκτόνωσης επέστρεψαν στοχωριό και ρίχτηκαν με «λύσσα» σε ένα όργιο εγκληματικώνενεργειών. Φωτιά και μαχαίρι χωρίς έλεος γέμισε το χωριόπτώματα και σκόρπισε την οδύνη, παντού όπου μαθεύτηκε.Ανεξακρίβωτος αριθμός θυμάτων, άλλοι λένε 24 άλλοι 27.Καταγραφή καμία, ακόμη ούτε ληξιαρχική γιατί το αρχείο τουχωριού κάηκε και αυτό τότε, και κανείς μετέπειτα δεν νοιάστηκενα συντάξει κάποιο έγγραφο που να το αναφέρει. Άλλουςέκαψαν μέσα στα σπίτια, άλλους ξεκοίλιασαν, άλλουςτουφέκισαν.

Αυτή την στιγμή, και ύστερα από 57 χρόνια θα τολμήσω νααναφέρω τα 21 σίγουρα μαρτυρικά ονόματα σε έρευνα του ιδίου,(Δημ. Π. Κουτσοβίτη) όπως αναφέρονται στα αρχεία της Βουλήςτων Ελλήνων.

Αλεξανδρή Σοφία.

Βλάχου Παναγιώτα Λυμ.

Γεωργίτσος Κώστα Ν.

Γεωργίτσου Άννα Γε.

Γεωργίτσου Όλγα Δ.

Γεωργίτσου Αντωνία Δ.

Γεωργίτσου Σταμάτα Ν.

Γεωργίτσου Κατήγκω Ιω.



Γερασίμου Ματούλα Γ.

Γερασίμου Σοφία Γ.

Γερασίμου Σταμάτα Ιω.

Κωστιάνη Κασσιανή Αθαν.

Κωστιάνη Γιαννούλα Αθαν.

Κωστιάνη Kαννέλα Πετρ.

Κουτσοβίτη Διαμάντω Γε.

Κουμουτζή Αντωνία Δημ.

Λάσκαρη Αντωνία Ιω.

Πολίτη Μεταξία.

Πλαγάκη Σοφία.

Μπενέκος Ιωάννης Πάνος.

Μπενέκου Γαρουφαλιά Ιω.

Διαδόθηκε στο χωριό τότε, χωρίς ποτέ να εξακριβωθεί, πως τοναίτιο του κακού πυροβολισµό, τον έριξε η ανταρτική οµάδα τουΠερπενίτη Αργύρη Γερότζου (Γούνη) που την προηγούµενηµέρα πέρασε από το χωριό. Η διάδοση περιλάµβανε καιεκµυστήρευση του οµαδάρχη Γούνη προς την Γιαννούλα Αθ.Κωστιάνη: Λεγόταν πως της είπε να φύγει από το χωριό γιατί τηεπόµενη µέρα οι Γερµανοί θα το έκαιγαν. Αυτή δεν τον πίστεψεκαι παρέµεινε. Δεν έζησε όµως να το επιβεβαιώσει γιατίσφαγιάστηκε και αυτή όπως η µικρή κορούλα τηςΚασσιανή από τους θηριώδεις Ναζιστές.

10 ΙΟΥΝΙΟΥ 1941 Η Ελλάδα, έπειτα από απόφαση τηςΑνώτερης Γερμανικής Διοίκησης, χωρίζεται σε ζώνες κατοχής,τη γερμανική, την ιταλική και τη βουλγαρική.

— Οι Γερμανοί, εκδικούμενοι δια τας εναντίον τωνεπιθέσεις των ανταρτικών ομάδων, εισέρχονται δια δολίουτεχνάσματος εις το Δίστομον και εξολοθρεύουν ολόκληρονσχεδόν τον πληθυσμόν του, μη φεισθέντες ουδέ τωννηπίων, των οποίων έσπαζαν τα κεφάλια εις τους τοίχουςήτα εξεκοίλιαζαν μπροστά εις τους γονείς των. Τα θύματατης ναζιστικής θηριωδίας ανήλθον εις 218 από τους



οποίους 20 βρέφη, 15 παιδιά και 42 υπερήλικες.

—Πυρπολείται από τους Ναζί το χωριό Αργίνια τηςΚεφαλληνίας. Από τα 35 σπίτια, που είχε το χωριό, κάψανε τα25.

11 ΙΟΥΝΙΟΥ 1940 Περιοριστικά μέτρα παίρνονται στην Ελλάδακατά τη διάθεση και τη μεταφορά διαφόρων τροφίμων από νομόσε νομό, καθώς και στη διανομή τους κατ' οίκον.

14 ΙΟΥΝΙΟΥ 1942 Οι Γερμανοί σκοτώνουν 50 Έλληνες στοΗράκλειο της Κρήτης.

15 ΙΟΥΝΙΟΥ 1941 Αρχή οργανώσεως "Διαφυγής" από τηνκατεχόμενη από τους Γερμανούς Ελλάδα στελεχών του Π.Ν. καιΛ.Σ. στη Μέση Ανατολή, με διάφορα πλωτά μέσα.

—943 Οι Γερμανοί σκοτώνουν 19 Έλληνες σε αντίποιναανατίναξης ιταλικού πλοίου στον Πειραιά.

17 ΙΟΥΝΙΟΥ 1944 Το Ολοκαύτωμα της Υπάτης.

Στις 17 Ιουνίου 1944, ημέρα Σάββατο, γράφτηκε ίσως η πιομελανή σελίδα στην νεότερη ιστορία της Υπάτης. Στρατιωτικάτμήματα της κεντρικής Γερμανικής διοίκησης Λαμίας επιτέθηκανκατά της Υπάτης, εκτελώντας 28 άτομα, τραυματίζοντας 30,καταστρέφοντας 375 από τα 400 σπίτια της πόλης, βυζαντινέςεκκλησίες και ιστορικά αρχοντικά. Για την προσφορά της στηνΕνωμένη Εθνική Αντίσταση, που κορυφώθηκε με τοολοκαύτωμα αλλά και την εκτέλεση των Υπαταίων Πατριωτώνμετά την ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου, από τουςΓερμανούς, η Υπάτη ανακηρύχθηκε Μαρτυρική Πόλη.

Υπαταίοι μάρτυρες της Κατοχής: Η Υπάτη πυρπολήθηκε τρειςφορές από τους Γερμανούς και βομβαρδίστηκε με πυροβολικόαρκετές. Οι ημερομηνίες των πυρπολήσεων:

17 Ιουνίου 1944

10 Αυγούστου 1944

12 Οκτωβρίου 1944

Ο γραμματέας της τότε κοινότητας Υπάτης, Περικλής Ευθ.Ευθιμιόπουλος, που πέθανε στην Τασκένδη, σε πρόχειρησημείωσή του γράφει λακωνικά: «Επυρπολήθηκαν άπασαι αιοικίαι, καταστήματα και λοιπαί οικοδομαί. Απέμειναν όρθια περίτα 25 σπίτια. Ανετινάχθη η Εκκλησία του Αγίου Γεωργίου.



Άπαντα τα Δημόσια και κοινοτικά κτίρια και Σχολείακατεστράφησαν. «‘Επί το ερείπιον» εστάθη η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ!Αυτή όπλισε τους απλοϊκούς ανθρώπους της και έστησαν στοξέφωτο μετερίζι της φυλής το χορό της ψυχικής Αντίστασης,που τελικά νίκησε τις χιτλερικές δυνάμεις».

Η εκτέλεση των Υπαταίων πατριωτών, 1 Δεκεμβρίου1942 ΗΓέφυρα του Γοργοποτάμου. Στις 1 Δεκεμβρίου 1942, δέκακάτοικοι της Υπάτης εκτελέστηκαν στα ερείπια της γέφυρας τουΓοργοποτάμου, ως αντίποινα από τους Γερμανούς για τηνανατίναξή της. Στις 5 Δεκεμβρίου 1942 άλλοι έξι Υπαταίοιεκτελέστηκαν στα Καστέλλια Φωκίδος από τους Ιταλούς.

Στοιχεία για τον αριθμό των θυμάτων της Υπάτης στην περίοδοτης Ιταλογερμανικής Κατοχής, 19401944 :

Στη Γέφυρα του Γοργοποτάμου, 1121942 10

Στο χωριό Καστέλλια, 6121942 6

ΕΚΤΕΛΕΣΘΕΝΤΕΣ ΑΠΟ ΤΑ ΓΕΡΜΑΝΙΚΑ ΣΤΡΑΤΕΥΜΑΤΑΚΑΤΟΧΗΣ, Υπάτη 1761944 28

ΕΚΤΕΛΕΣΘΕΝΤΕΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΚΑΤΟΧΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΣΕΑΛΛΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ , 19421944 16

ΝΕΚΡΟΙ ΣΤΟ ΑΛΒΑΝΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ 7

ΝΕΚΡΟΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΕΙΝΑ 35

ΝΕΚΡΟΙ ΑΠΟ ΝΑΡΚΕΣΧΕΙΡΟΒΟΜΒΙΔΕΣ 5

18 ΙΟΥΝΙΟΥ 1941 Η Τουρκία υπογράφει Συνθήκη Ειρήνης(μάλλον συμμαχίας) με τη ναζιστική Γερμανία.

ΒΙΑΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ ΣΤΡΑΤΕΥΜΑΤΩΝΚΑΤΟΧΗΣ

19 ΙΟΥΝΙΟΥ 1943 Εκτελούνται στην Καισαριανή 8 όμηροι απότους Γερμανούς. 22 ΙΟΥΝΙΟΥ 1943 Σφαγές Ελλήνων από τους Γερμανούς στηνΚερνίτσα Αρκαδίας. 23 ΙΟΥΝΙΟΥ 1944 Σφαγές Ελλήνων από Γερμανούς στηνΣπάρτη και στον Πάρνωνα. 2 ΙΟΥΛΙΟΥ 1943 Οι Γερμανοί εκτελούν Έλληνες στην Καστοριά.3 ΙΟΥΛΙΟΥ 1943 Εκτέλεση 50 Ελλήνων από τους Γερμανούς



στην Θεσσαλονίκη. 5 ΙΟΥΛΙΟΥ 1942 Εκτελείται από τους Γερμανούς στηνΚαισαριανή ο υποπλοίαρχος Ηλίας Καζάκος διότι φυγάδευεΈλληνες στην Μέση Ανατολή. 10 ΙΟΥΛΙΟΥ 1944 Οι Γερμανοί εκτελούν με ξιφολόγχη Έλληνεςστην Σιάτιστα.

11 ΙΟΥΛΙΟΥ 1942 Σε εξέλιξη η απογραφή των Εβραίων τηςΘεσσαλονίκης, μετά από στοιχεία που έδωσε οΑρχιραββίνος της πόλης και συνεργάτης των Ναζί, μεσκοπό την μεταφορά και εξόντωσή τους. Θα τουςαπελευθερώσουν ύστερα από καταβολή λύτρων.

13 ΙΟΥΛΙΟΥ 1943 Οι Γερμανοί καίνε το ΚεφαλόβρυσοΠωγωνίου και εκτελούν τον ιερέα και άλλους Έλληνες.

14 ΙΟΥΛΙΟΥ 1942 Εκτέλεση Ελλήνων από τους Γερμανούς στοΗράκλειο της Κρήτης.

15 ΙΟΥΛΙΟΥ 1943 H καταστροφή των Ασπραγγέλων στοΚεντρικό Ζαγόρι της Ηπείρου. Οι Γερμανοί πυρπόλησαν καικατέστρεψαν ολοκληρωτικά το χωριό στις 15 Ιουλίου 1943 καιδολοφόνησαν ένα αντρόγυνο έξω από το χωριό. Το καλοκαίριτου 1944, οι Γερμανοί σε ένα από τα πολλά μπλόκα που κάνανεστο καμένο χωριό, συνέλαβαν δεκαεννιά άτομα, νέους καιγέρους, και τους έριξαν στα υπόγεια της Ζωσιμαίας Σχολής πουτην είχαν μετατρέψει σε φυλακή. Οι συλληφθέντες έμειναν εκείγια καιρό αλλά τελικά διασώθηκαν.

Μαρτυρία, Η ραψωδία των βράχων σε πεζό:

«.....Είδαμε τους καπνούς να ανεβαίνουν πάνω από τοψηλό βουνό που έκρυβε το χωριό. Μας έκαιγαν. Τι θαγινόμαστε χωρίς σπίτι μέσα στο χαλασμό του κόσμου;Τρυπώσαμε σε σπηλιές της χαράδρας και τις γεμίσαμεβόγγους και μοιρολόγια. Κι αυτές με τη σειρά τους μαςγέμισαν ψύλλους και τσιμπούρια γιατί εκεί ήταν μαντριάγιδιών.

Σ΄ αυτή τη δυστυχία μας χαλκεύτηκε μια θαυμάσιαομοψυχία΄ γίναμε όλοι οι χωριανοί ένα. Μοιάζαμε μεπολυάριθμη τσιγγάνικη οικογένεια. Δεν μας χώριζαν τώραφράχτες και ξερολιθιές..

Το δειλινό καταλάγιασαν οι καπνοί. Τα σύρματα δούλεψανκαι μήνυσαν πως οι Γερμανοί αποσύρθηκαν. Κάμποσοιπήραμε την απόφαση και γυρίσαμε.



Το ρεύμα του αέρα κατέβαζε από το χωριό στη χούνη πουβαδίζαμε, αηδιαστικές μυρουδιές που κράτησαν βδομάδες,από ψημένα γατιά, ποντίκια, κότες, φίδια, δέρματα. Ταουράνια πασπάλιζαν λεπτότατη στάχτη.

Τι απόμεινε; Ο νους μου δεν πήγαινε στο αύριο, στηνεπιβίωση΄ σταματούσε η ζωή στα χτεσινά. Προχωρούσα σαχαμένο κορμί, πες πως έβλεπες ένα σκιάχτρο, γιατί ήξερατι θα βρω. Οι άλλοι έλπιζαν και πατούσαν σταθερά.

Όπως τα φαντάστηκα ήταν. Από τα εκατόν τριάντακαστρόσπιτα έκαψαν τα εκατόν δώδεκα συν το σχολειό,την εκκλησιά και το Μοναστήρι. Δύο γριές που είχαν μείνει,βρέθηκαν μισότρελες και μισοψημένες κι έξω από το χωριότα κουφάρια ενός αντρόγυνου που έγινε στόχος τωνδολοφόνων…Σκεφτείτε να πέφταμε στα χέρια τους!»

18 ΙΟΥΛΙΟΥ 1944 Ο χαλασμός στο Λεβίδι και στην Βλαχέρνατου Νομού Αρκαδίας.

Λυσσασμένοι οι Γερμανοί από τις απώλειες που είχαν στιςμάχες, έκαψαν 180 σπίτια στο Λεβίδι, 7 στη Βλαχέρνα, 4 στηνΚαμενίτσα και άλλα τόσα στην Παναγίτσα, σκοτώνοντας καιόποιον έβρισκαν στη διαδρομή τους, δίπλα από το δρόμο. Οάμαχος κόσμος βρήκε καταφύγια στο δασωμένο Μαίναλο καιπερίμενε τα τραγικότερα, τα φοβερότερα, που ο νους τουανθρώπου δεν τα χωράει… Και που δεν άργησαν να έρθουν ….

Στις 1871944 μεγάλη Δύναμη των Γερμανών με προπομπούςποδηλατιστές, ακολούθησε το δημόσιο δρόμο Τρίπολη – Λεβίδι.Έφτασαν μέχρι τη Βλαχέρνα, που είχε εκκενωθεί από τουςκατοίκους και άρχισαν να πολυβολούν τις ελάχιστες γυναίκεςπου τρομαγμένες έτρεχαν στις γύρω πλαγιές για νααπομακρυνθούν από το χωριό και να κρυφτούνε στα έλατα.Τραυμάτισαν μια κοπέλα, την Κλειώ Δρακοπούλου, στο πόδι,και από τότε έμεινε ανάπηρη. Μετά γύρισαν στο Λεβίδι πουήταν η προσωρινή βάση του.

19 ΙΟΥΛΙΟΥ 1942 Σαν σήμερα, αφού πρώτα βασανίστηκε,κατόπιν εκτελέστηκε στον Μούδρο από τους ΓερμανούςΙταλούςο Λιμενάρχης Υποπλοίαρχος Σ. Αρβανιτάκης.

20 ΙΟΥΛΙΟΥ 1942 Το χωριό Μεσοβούνι του ΚεντρικούΖαγορίου Ηπείρου πυρπολείται από τους Γερμανούς. Η παλιάθέση του χωριού βρίσκεται στον Άγιο Χαράλαμπο ανάμεσα σταβουνά. Λόγω της θέσης του δεχόταν συχνά επιδρομές καιυπέστη αλλεπάλληλες καταστροφές με τελευταία το κάψιμο από



τους Γερμανούς το 1943.

22 ΙΟΥΛΙΟΥ 1943 Κατά την διάρκειαν διαδηλώσεως (περί τωνδιακοσίων χιλιάδων Ελλήνων), γενομένης εν Αθήναις εναντίοντης σχεδιαζομένης υπό των Αρχών Κατοχής πολιτικήςεπιστρατεύσεως, αλλά και της αναγγελθείσας επέκτασης τηςΒουλγαρικής κατοχής στην Κεντρική Μακεδονία, οι Γερμανοίφονεύουν 22 και τραυματίζουν υπερεκατόν διαδηλωτάς.

23 ΙΟΥΛΙΟΥ 1943 Οι δυνάμεις κατοχής (ΓερμανοίΒούλγαροι)πυρπόλησαν και κατέστρεψαν ολοσχερώς το χωριό Λεχόβοτου Νομού Φλώρινας στην Μακεδονία.

25 ΙΟΥΛΙΟΥ 1943 Σφαγή στο χωριό Μουσιωτίτσα της Ηπείρου.

26 Ιουλίου και είναι η ημέρα εορτασμού της ΑγίαςΠαρασκευής. Τη χρονιά όμως αυτή κανείς δεν ξεκίνησε γιατο πανηγύρι όπως άλλοτε. Ποιος θα πήγαινε στην εκκλησιάγια τη γιορτή; Άλλοι ήταν φοβισμένοι και διασκορπισμένοιστα βουνά η στη Λάκκα Σουλίουπου ήταν νεκρή ζώνηάλλοι ήταν αιχμάλωτοι και τόσοι νεκροί, οι δε υπόλοιποι,όλοι ανεξαίρετα είχαν κάποιον να θρηνήσουν συγγενή ήφίλο.

Η ταφή των νεκρών υπήρξε ένα έργο πολύ δύσκολο. Απότη μια το έδαφος ήταν κατάξερο μέσα στο καλοκαίρι απότην άλλη ο αριθμός των νεκρών ήταν τέτοιος που δενεπέτρεπε την ξεχωριστή ταφή για τον καθένα. Το θέαμα καιη μυρωδιά του αίματος ήταν αφόρητα και αυτοί ήταν οιλόγοι που το δύσκολο έργο της ταφής ανέλαβαν οΤασγιώργας (Γεώργιος Τάσσης) μαζί με άλλους δύοΜαχαλιώτεςοι οποίοι ήταν κρυμμένοι στα βουνά. Στοντόπο της σφαγής βρισκόταν ένα πηγάδι που εξυπηρετούσετους βοσκούς. Σκέφτηκαν πως αφού δεν ήταν δυνατόν ναανοιχτούν τόσοι τάφοι, το μόνο που απέμενε να κάνουνήταν να χρησιμοποιήσουν το πηγάδι αυτό για κοινοτάφιο.Το πηγάδι γέμισε δίχως να χωρέσουν όλοι οι νεκροί καιάνοιξαν έναν επιφανειακό λάκκοαφού όπως είπαμε τοχώμα ήταν ξερό και ήταν αδύνατο το άνοιγμα τάφων καιτοποθέτησαν τους υπόλοιπους νεκρούς λοξά τον ένανδίπλα στον άλλο, για να χωρέσουν και καθημερινά επίπολλές ημέρες πρόσθεταν από λίγο χώμα.

Όσοι από τους αιχμαλώτους είχαν εκτελεσθεί στη ΒούλισταΠαναγιά, τάφηκαν εκεί εκτός από τον Ανδρέα Κίτσο ησωρός του οποίου μεταφέρθηκε στο χωριό για την ταφή.



Στις 27 Αυγούστου άλλο τμήμα Γερμανών καίει 17 άτομαμέσα στο χωριό σε αντίποινα εκτέλεσης Γερμανούαξιωματικού από αντάρτες σε γειτονικό χωριό, οικογένειεςΓεωργίου και Αποστόλου Γάκιου. Κατ΄ αυτόν τον τρόπο οαριθμός των νεκρών στο χωριό ανέρχεται σε 152». [Πηγή:Δίκτυο μαρτυρικών πόλεων και χωριών]

28 ΙΟΥΛΙΟΥ 1941 Στη ρηματική ανακοίνωση του πληρεξουσίουτου Γ΄ Ράιχ στην Ελλάδα προς την κυβέρνηση των Αθηνώναναφέρονται, μεταξύ άλλων, και τα παρακάτω: «Η Τράπεζατης Ελλάδος δέον όπως ρυθμίζει κατά τοιούτον τρόπον τηνεπάρκειαν του χαρτονομίσματος εις δραχμάς, ώστε ναεξασφαλίζει μηνιαίως δια τας ανάγκας του γερμανικούστρατού ποσόν μέχρις 25 εκατομμυρίων μάρκων». Στηνπραγματικότητα, τα λεγόμενα «έξοδα κατοχής» ήταν πολύπερισσότερα από τα 25.000.000 μάρκα μηνιαίως (βλέπε 14Μαρτίου του 1942).

29 ΙΟΥΛΙΟΥ 1943 Οι γερμανοί εκτελούν Έλληνες στηνΠελασγία Φθιώτιδος.

—Η καταστροφή της Ερυμάνθειας Αχαίας.

Μετά από μάχη με απώλειες για τους Ιταλούς λίγο μακρύτερααπό το χωριό, εισέρχονται 100 άρματα μάχης καταλαμβάνουντην Ερυμάνθεια. Δεν βρίσκουν κανένα Ερυμανθιώτη,κανονιοβολούν ότι σπίτι βλέπουν η όπου πιστεύουν ότι είναιΕρυμανθιώτες, λυσσάνε από το κακό τους. Φορτώνουν τουςνεκρούς και τους τραυματίες συμμάχους τους Ιταλούς και μελύσσα εφαρμόζουν τακτικές του Ομέρ Βρυώνη, επιτίθενται ειςτα άψυχα σπίτια, βάζουν φωτιά και καίνε το χωριό θέλοντας ναδείξουν ανθρωπισμό αφήνουν μόνο την εκκλησία, τα υπόλοιπασπίτια καίγονται όλα. Δεν αρκούνται σε αυτό με τις ερπύστριεςτων αρμάτων καταστρέφουν αμπέλια, περιβόλια και ότι άλλοβρίσκουν μπροστά τους, φεύγουν με μία σκέψη ναεπιστρέψουν. Και επέστρεψαν όχι μόνο μία φορά αλλά πολύσυχνά καθ' όλη τη διάρκεια της κατοχής.

1 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 1941 Οι βάρβαροι Γερμανοί κατακαίνε το χωριόΣκινές των Χανίων.

Οι Γερμανοί έκαψαν το χωριό, εκτέλεσαν κατοίκους καιοδήγησαν τα γυναικόπαιδα σε εξορία στην περιοχήΑποκορώνου. Στην είσοδο του κατεστραμμένου χωριούτοποθέτησαν πινακίδα με την αναφορα: «Γερμανικήιδιοκτησία».



—1943 Κανονιοβολήθηκε το χωριό Καλουτάς του ΚεντρικούΖαγορίου Ηπείρου.

Την 1η Αυγούστου το χωριό κανονιοβολήθηκε από τοΓερμανικό Πυροβολικό που έδρευε στην περιοχή Ελεούσα έξωαπό τα Ιωάννινα και σκοτώθηκαν δύο άτομα. Επίσης, το χωριόπυρπολήθηκε στις 23 Οκτωβρίου 1943 από γερμανικόστρατιωτικό τμήμα της Ορεινής Μεραρχίας Εντελβάις.

5 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 1944 Στις 5 Αυγούστου 1944 ο Αυστριακόςστρατιώτης Otmar Dorne εγκατέλειψε το γερμανικό στρατόκατοχής και εντάχθηκε στο 30ο Σύνταγμα του Ε.Λ.Α.Σ., πουέδρευε στο βουνό Πάικο. Το γεγονός της αυτομόλησης τουDorne, αλλά και η παρουσία του λοχία των SS, Φριτς Σούμπερτ(γνωστού από τη θηριωδία του Χορτιάτη), οδήγησαν στηνομαδική εκτέλεση της 14ης Σεπτεμβρίου 1944 στα Γιαννιτσά.112 άνθρωποι εκτελέστηκαν εκείνη τη μέρα, αφού πρώταχτυπήθηκαν με σιδηροσωλήνες. Τα βασανιστήρια, πουυπέστησαν ήταν φρικτά. Γυναίκες βιάσθηκαν, άλλεςκατακρεουργήθηκαν. Ανάμεσα στους εκτελεσθέντες πολίτεςήταν και ο Δήμαρχος Γιαννιτσών, Θωμάς Μαγκριώτης.

Οι διηγήσεις των αυτοπτών μαρτύρων σοκάρουν. Στις 18Σεπτεμβρίου μέρος της πόλης παραδόθηκε στις φλόγες και οιΓερμανοί με τους συνεργάτες τους εκτέλεσαν τους πολίτες πουσυνάντησαν στο δρόμο. Η έρευνα στο ληξιαρχείο του ΔήμουΓιαννιτσών βεβαιώνει 38 νεκρούς εκείνη τη μέρα στους δρόμουςτης πόλης. Οι νεκροί έμειναν εκεί, άταφοι. Έγιναν τροφή για ταγουρούνια. Ο Σουηδός πρεσβευτής, Τύμπεργκ αναφέρει ότι τοένα τρίτο της πόλης καταστράφηκε από φωτιά. Οι Γιαννιτσώτεςεγκαταλείπουν την πόλη. Καταφεύγουν στα χωράφια τουβάλτου και διαμένουν σε πρόχειρες καλύβες. Ο Εμίλ Βένγκερεπισκέφθηκε τα Γιαννιτσά λίγες μέρες μετά την ομαδικήεκτέλεση, ως εκπρόσωπος του Διεθνούς, Ερυθρού Σταυρού καιγράφει χαρακτηριστικά «Τα Γιαννιτσά είναι ήδη μία νεκράπόλις» . Στις 20 Σεπτεμβρίου 1944 επιτροπή πολιτών τωνΓιαννιτσών επέστειλε μήνυμα προς την Εθνική Κυβέρνησηεκθέτοντας τα γεγονότα της σφαγής και ζητώντας όπλα. ΟιΓερμανοί εγκατέλειψαν τα Γιαννιτσά στις 3 Νοεμβρίου του 1944.

9 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 1944 Το Ολοκαύτωμα του Τυμφρηστού.

Τα Γερμανικά στρατεύματα κατοχής επεχείρησαν δύο φορέςκατά του χωριού. 30 Οκτωβρίου με 11 Νοεμβρίου 1943 ήταν ηπρώτη (βλ. 30Οκτωβρίου) και 913 Αυγούστου 1944 ηδεύτερη:



Η ολοσχερής πυρπόληση του χωριού έγινε κατά τιςεπιχειρήσεις αντιποίνων από τις Ναζιστικές δυνάμεις, που είχανως βάση τη Λαμία. Οι Ναζιστικές δυνάμεις ενήργησαναιφνιδιαστικά με αποτέλεσμα να μη δοθεί ο χρόνος στουςκατοίκους να μεταφέρουν τα στοιχειώδη υπάρχοντά τους σταπαρακείμενα δάση όπου είχαν καταφύγει και αποκρυβεί. Ηπυρπόληση ολοκλήρου του χωριού ήταν πλέον γεγονός μεκατάπληκτους τους κατοίκους να παρακολουθούν τιςπεριουσίες τους και τους κόπους τους να παραδίδονται στιςφλόγες. Αποτέλεσμα της ολοσχερούς αυτής πυρπόλησης ήτανη καταστροφή: 155 διώροφων πέτρινων οικιών 5Χ9 μέτρων.κεραμοσκεπών με μπαλκόνι και εξωτερική σκάλα, 5καταστημάτων, 154 αποθηκών διαστάσεων 4Χ6 μ.λαμαρινοσκεπών με τα οικόσιτα ζώα (πτηνά, αιγοπρόβατα καιβοοειδή), του πέτρινου Δημοτικού Σχολείου 20Χ8 μ., των 3εκκλησιών (Αγίου Αθανασίου, Αγίου Γεωργίου καιΜεταμορφώσεως του Σωτήρος) και του Κοινοτικούκαταστήματος. Με την πυρπόλησή του καταστράφηκανολοσχερώς και τα αρχεία της Κοινότητας.

Επίσης, κατά την Γερμανική κατοχή 19411944 πέθαναν απόασιτία 12 κάτοικοι του χωριού….

10 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 1944 Η Υπάτη του Νομού Φθιώτιδας γιαδεύτερη φορά γίνεται στάχτη από τους Ναζί.

Η Υπάτη πυρπολήθηκε τρεις φορές από τους Γερμανούς καιβομβαρδίστηκε με πυροβολικό αρκετές. Οι ημερομηνίες τωνπυρπολήσεων είναι:




11 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 1941 Βαλκάνια: Το Ραίχ προτείνει στηΒουλγαρία να μπει στον πόλεμο. Τα αποτελέσματα γι’ αυτή τηνσυνεργασία είναι γραμμένα εις τους τάφους πολλών Ελλήνων…

13 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 1944 7.000 Γερμανοί, με πυροβολικόν καιαεροπορίαν, επετέθησαν εκ τεσσάρων σημείων κατά τωνΑνωγείων Κρήτης, άτινα ήσαν συμμαχικόν κέντρον υπό τονΆγγλον συνταγματάρχην Τόμ, συνεργαζόμενον μετά τωνελληνικών ανταρτικών ομάδων. 940 οικίαι μετεβλήθησαν ειςερείπια, οι δε νεκροί και τραυματίαι ανήλθον εις πολλάςεκατοντάδας. Οι Γερμανοί εξετόπισαν ακολούθως 2.500



γυναικόπαιδα.

—Σάρχος Ηρακλείου Κρήτης, 13 Αυγούστου 1944.

Μέσα στην εκδικητική τους μανία οι κατακτητές, όπως έχαναντον πόλεμο, ύστερα από την απαγωγή του στρατηγού Κράϊπεκαι με την προοπτική της αποχώρησής τους, ήλθαν στις 13Αυγούστου 1944 και στο ΣΑΡΧΟ. Και ήλθαν για να εκδικηθούν,για να αιματοκυλήσουν, για να φοβίσουν και να αφανίσουν τοχωριό.

Μαζεύουν τους άνδρες από τα σπίτια, απ΄ όλο το χωριό, στηνεκκλησία. Διαλέγουν είκοσι οι Γερμανοί τους πιο νέους καιτους καλύτερους του χωριού, χωρίς να λείπουν και οιηλικιωμένοι και μαζί με αυτούς και τον Πρόεδρο της ΚοινότηταςΓεώργιο Ζαχαρία Χριστοδουλάκη. Τους συγκεντρώνουνμπροστά από το χώρο που είναι σήμερα το Μνημείο τωνθυμάτων, 13 Αυγούστου 1944, πρωινό. Και όμως η ώρα εκείνηκαι η μέρα η τραγική δεν ήταν το τέλος του θανατικού. Εκτόςαπό τους είκοσι που εκτέλεσαν μέσα στο χωριό, κάτω από ταβλέμματα των δικών τους, πήραν και άλλους δεκαπέντεΣαρχιανούς, για να τους κάνουν αρχικά υποζύγια και ομήρουςστην επιδρομή αυτών των ημερών που βρισκόταν σε εξέλιξη.Τους οδηγούν στα Ανώγεια για να μεταφέρουν ότι άρπαζαν καιέκλεβαν ως τις 22 Αυγούστου, όπου για να τους κλείσουν τοστόμα για όσα είδαν και άκουσαν, τους εκτελούν στα Σίσαρχα,στην άκρη μιας απότομης μιρκής ρεματιάς.

Ήταν η δεύτερη εκτέλεση που υφίστανται μέσα στον Αύγουστοτου ΄44 οι άνθρωποι του Σάρχου. Ο δραματικός λοιπόναπολογισμός ήταν, είκοσι μέσα στο χωριό αόρατη στήλη θυσίαςστην καρδιά του και δεκαπέντε ακόμα από τους ανθρώπους τουστα Σίσαρχα, που ακολούθησαν το μαρτυρικό δρόμο τωνπρώτων. Κι είναι ακόμα κοντά σ΄ αυτούς άλλος ένας από τουςσημαντικούς ανθρώπους του χωριού, πατριώτης και ευεργέτης,ο Νικήτας Γεωργίου Στρατάκης που εκτελέστηκε στην Αγιά στις1981942. Ήταν από τους πρώτους αντιστασιακούς.

Χάνεται ο Γεώργιος Γεπεσάκης στις μέρες της μάχης τηςΚρήτης.

Σκότωσαν και έγδαραν τον 75άχρονο πολεμιστή ΖαχαριάδηΜιχάλη, το νεώτερο Δασκαλογιάννη. Να προστεθούν ακόμητρεις, σε όλους αυτούς, που έπεσαν στην Αλβανία στο έπος του΄40.

Πιστεύουμε ότι η αναλογία με τον πληθυσμό του χωριού μας



είναι μεγάλη. Μεγάλη και η προσφορά και η θυσία του Σάρχουστον αγώνα για την ελευθερία και την τιμή της Κρήτης, τηςχώρας μας. Τους χάσαμε, σπάραξε η καρδιά μας, η ζωή μαςσημαδεύτηκε, ο αποκεφαλισμός του χωριού και η διακοπή τηςσυνέχεια των γενεών έχει συνέπειες που παρά τις προσπάθειέςμας τις πληρώσαμε ακριβά και ίσως ακόμα πληρώνουμε.

14 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 1944 Οι Γερμανοί πυρπολούν το ΠλατύστομοΦθιώτιδος.

—Στις Βουκολιές Χανίων γίνεται το καθιερωμένο παζάριπαραμονή της Παναγιάς, όπου οι κάτοικοι της γύρω περιοχήςπρομηθεύονται η εμπορεύονται τα λιγοστά προϊόντα, όσαδηλαδή τους άφησαν οι άρπαγες του μόχθου τους. Τη μέρααυτή γίνεται μπλόκο και συλλαμβάνονται πολλοί. Οδηγούνταιστο κολαστήρι της Αγιάς, όπου επί 45 μέρες και νύχτες περνούνστιγμές τρόμου, φρίκης και αγωνίας.

16 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 1943 Γερμανική δύναμη 400 ανδρώνκαταστρέφει ολοσχερώς το χωριό Κομμένο της Άρτας καιεξοντώνει 317 κατοίκους (145 άνδρες και 172 γυναίκες).

Τα χαράματα, ωστόσο, της 16ης Αυγούστου εκατό άντρες, κατάτον Άγγλο ιστορικό Mark Mazower, 400 κατά τον Κομμενιώτηγυμνασιάρχη Στέφανο Παππά, του 12ου λόχου του 98ου Γερμανικού Συντάγματος, το οποίο έδρευε στην περιοχή τηςΦιλιππιάδας, μια μικρή κωμόπολη 10 περίπου χιλιόμετραΒόρεια της Άρτας, σταθμεύουν έξω από το Κομμένο. Αποστολήτου 12ου λόχου ήταν η εξόντωση των ανταρτών που δρούσανστην περιοχή και η εξαφάνιση του χωριού που τους υποστήριζεκαι τους προμήθευε με τρόφιμα και άλλα απαραίτητα για τηναντίστασή τους εναντίον των Γερμανών. Διοικητής του 98ουΣυντάγματος ήταν ο συνταγματάρχης Γιόζεφ Ζάλμινγκερ, πουπαινευόταν πως μετέτρεψε το 98ο σε σύνταγμα για τον Χίτλερ.Αυτός την προηγούμενη μέρα συγκέντρωσε τους γερμανούςστρατιώτες για να τους ανακοινώσει πως Γερμανοί στρατιώτεςσκοτώθηκαν στο Κομμένο και όφειλαν, γι’ αυτό, να δράσουναμέσως για σκληρά μέτρα εναντίον των ανταρτών καιξεκλήρισμα του χωριού που είχαν το λημέρι τους.

Διοικητής του 12ου λόχου ήταν ο υπολοχαγός Ρέζερ, πρώηνστέλεχος της νεολαίας του Χίτλερ. Οι στρατιώτες ήταν στοσύνολό τους κληρωτοί.

Με την ανατολή του ήλιου, αφού πρώτα πήραν το πρωινότους και κύκλωσαν το χωριό, οι μονάδες εφόδου έλαβαν μεδύο φωτοβολίδες το σύνθημα και άρχισαν να βάλλουν με



όπλα, με πολυβόλα, χειροβομβίδες και όλμους. Δενάφηναν τίποτε όρθιο. Έκαιγαν ό,τι έβρισκαν μπροστά τουςκαι σκότωναν με μιαν απερίγραπτη αγριότητα άντρες,γέροντες, γυναίκες και παιδιά. Ακόμη και μωρά. Ολόκληρεςοικογένειες κάηκαν ζωντανές μέσα στα σπίτια τους, πρινακόμη ξυπνήσουν και καταλάβουν τι γίνεται γύρω τους.Άλλοι έτρεχαν στους δρόμους να σωθούν και έπεφταν απότις σφαίρες που θέριζαν το χωριό. Ανθρώπινα σώματακόπηκαν στα δυο η διαλύθηκαν και δε βρέθηκαν ποτέ.Φαίνεται πως η διαταγή ήταν σαφής: να μη μείνει τίποτεζωντανό σ’ ένα χωριό που αποτελούσε φωλιά των ανταρτών.

Έξι ώρες κράτησε η σφαγή. Δρόμοι, αυλές, καμένα σπίτια,κήποι, χαντάκια, η πλατεία, ολόκληρο το χωριό γέμισεπτώματα, που μερικά έμεναν άθαφτα για αρκετές μέρες,αφού δεν απέμεινε κανείς ζωντανός απ’ τους συγγενείς γιανα τους θάψει. Πρόχειρα και στον τόπο ακριβώς τηςσφαγής άνοιξαν λάκκους κι έριξαν τους νεκρούς μέσα, γιανα μην τους φάνε τα σκυλιά και τα όρνια και να μην πέσουναρρώστιες αγιάτρευτες στο χωριό. Όσοι σώθηκαν έπρεπεν’ αντέξουν και ν’ αφήσουν γι’ αργότερα τα δάκρυα και τονπόνο.

Στο σπίτι του Θόδωρου Μάλλιου γινόταν ο γάμος τη κόρης τουΑλεξάνδρας με το Θεοχάρη Καρίνο από τον Παχυκάλαμο, χωριόκοντά στο Κομμένο. Χάθηκαν όλοι. Τους έκαψαν και τουςσκότωσαν. Τριάντα με τριάντα πέντε άτομα. Από τα 12 μέλητης οικογένειας του οικοδεσπότη Θόδωρου Μάλλιου σώθηκανεκείνο το πρωινό μόνο δύο, ο Αλέξανδρος και η Μαρία, πουείχαν φύγει μόλις πριν λίγα λεπτά για να φροντίσουν στο χωράφιτα ζώα. Οι ναζί δε σεβάστηκαν και δε λογάριασαν τίποτε καικανέναν. Σκότωσαν και τη νύφη την Αλεξάνδρα και το γαμπρότο Θεοχάρη.

Η ειρωνεία της Ιστορίας είναι πως οι γερμανικές υπηρεσίες, σταεπίσημα έγγραφά τους, έκαναν λόγο για ληστές και αντάρτες στοΚομμένο και προετοίμασαν τους στρατιώτες για μια μεγάληαναμέτρηση με τις δυνάμεις των αντιστασιακών οργανώσεων.Και το τραγικό πως εδώ μέσα δε βρήκαν την παραμικρήαντίσταση, δεν ακούστηκε ούτε ένας πυροβολισμός εναντίοντους, παρά μόνο ακούγονταν τα βογκητά, οι λυγμοί και οι θρήνοιτων έντρομων άμαχων κατοίκων του χωριού από τους δικούςτους μονάχα πυροβολισμούς και το δικό τους θανατικό.

Μέσα σ’ ένα πρωί το Κομμένο μέτρησε 317 θύματα μιαςθηριωδίας και μιας βαρβαρότητας που δεν την αντέχει ακόμη και

ΠΕΡΙΟΡΚΟΥ:

http://www.egolpion.com/f_danihl.el.aspx

http://www.egolpion.com/orkos.el.aspx

http://www.egolpion.com/p_antonios_1.el.aspx

http://theodromia.gr/root.el.aspx



Παρασκευή, 5Ιουνίου 2015

Δωροθέουιερομάρτυρος,επισκόπουΤύρου,Νικάνδρουμάρτυρος,Μάρκουνεομάρτυρος.

να την ακούει κανείς. Εξοντώθηκαν 20 οικογένειες, εκτελέστηκαν97 νήπια και παιδιά ηλικίας έως 15 ετών, θανατώθηκαν 119γυναίκες.

17 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 1944 Το Μπλόκο της Κοκκινιάς με τιςεκατόμβες νεκρών αρχίζει…

20 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 1944 Γερμανοί εκτελούν Έλληνες στηνΝαύπακτο.

21 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 1944 Οι Γερμανοί εκτελούν Έλληνες στηνΑγυιά Κρήτης.

— Οι Γερμανοί εκτελούν Έλληνες στην Δαμάστα τουΗρακλείου Κρήτης.

Λίγο πριν τη Δαμάστα, υπάρχει σηματοδοτημένος δρόμοςαριστερά, που οδηγεί στο Κερατίδι. Σε ένα ύψωμα ανατολικά τηςΔαμάστας, βρίσκεται το μνημείο και οι τάφοι των εκτελεσθέντωναπό τους Γερμανούς Δαμαστιανών. Στο σημείο αυτό, που τώραείναι περιφραγμένο και δασωμένο με κυπαρίσσια, έγινε ηεκτέλεση. Φυτεύτηκαν 30 κυπαρίσσια ένα για κάθε παλικάρι πουεκτελέστηκε από τους Γερμανούς.

Το σαμποτάζ της Δαμάστας οργανώθηκε και εκτελέστηκε απόομάδα Ανωγειανών ανταρτών, στην οποία συμμετείχαν έξιΡώσοι στρατιώτες. Επικεφαλής και εμπνευστής της επιχείρησηςήταν ο φιλόδοξος Άγγλος λοχαγός Μπιλ Μος, που είχε πάρειμέρος και στην απαγωγή του Κράιπε. Κάθε πρωί στις 89,περνούσε από τη Δαμάστα, κατευθυνόμενο από το Ηράκλειοστα Χανιά, ένα φορτηγό με το ταχυδρομείο, το οποίοσυνοδευόταν από 30 οπλισμένους Γερμανούς στρατιώτες καιαπό ένα τεθωρακισμένο όχημα με μυδράλιο. Το μπλόκο στήθηκεένα χιλιόμετρο δυτικά της Δαμάστας. Οι αντάρτες επιτέθηκαν,σκότωσαν αρκετούς Γερμανούς και εξαφανίστηκαν, με απώλειεςένα νεκρό (από την ομάδα των Ρώσων) και δυο τραυματίες.

Οι Γερμανοί θεώρησαν ότι οι κάτοικοι του χωριού ήτανσυνεργοί, επειδή δεν μίλησαν για να παρεμποδιστεί τοσαμποτάζ και σε αντίποινα, στις 21 Αυγούστου 1944, διάλεξαντους 30 πιο «μάχιμους» άνδρες του χωριού και τους εκτέλεσανστο Κερατίδι. Η Δαμάστα εκκενώθηκε και ισοπεδώθηκε.

—21 Αυγούστου 1944, η Καλοσκοπή (Κουκουβίστα) Φωκίδοςκαίγεται για δεύτερη φορά μέσα στον ίδιο χρόνο. Ακολουθείμάχη μέσα στο χωριό με 6 νεκρούς αντάρτες και άγνωστοαριθμό Γερμανών εκτός από έναν λοχαγό που δεν κατόρθωσαν



να τον πάρουν μαζί τους φεύγοντας. Κατά την Γερμανικήκατοχή η Καλοσκοπή (Κουκουβίστα) γνώρισε το μένος τωνκατακτητών με συχνές επιδρομές και βομβαρδισμούς. Τις πιοδραματικές στιγμές όμως οι κάτοικοι του τις έζησαν το Πάσχατου 1944 και τον Αύγουστο του ίδιου χρόνου, όταν οικατακτητές έκαψαν το χωριό δύο φορές.

22 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 1944 Η καταστροφή του Άνω ΜέρουςΡεθύμνου και η εκτέλεση των τριάντα οκτώ (38) κατοίκων του.

— Το μακελιό των χωριών Κέντρους: Βρύσες, Σμιλέ καιΚαρδάκι Ρεθύμνου, το χρονικό μιας καταστροφής.

Κατά το μεσημέρι οι Γερμανοί έπαιρναν τους άνδρες δυοδυο,τους οδηγούσαν λίγο πιο πέρα σ' ένα σπίτι και τους εκτελούσαν,χωρίς να μπορούν να προβάλλουν, άοπλοι όπως ήσαν, τηνπαραμικρή αντίσταση. Το μόνο που έκαναν εκείνη τη στιγμήείναι, πως έριχναν περιφρονητικές ματιές στους κατακτητέςκαι τους έλεγαν με το βλέμμα τους αλλά και με λόγιαάνανδρους. Όλοι τους με υπερηφάνεια και με το κεφάλι ψηλάαντίκρισαν το θάνατο. Είναι γλυκύς ο θάνατος για την Πατρίδα.Μετά την εκτέλεση έριξαν πάνω στους νεκρούς εύφλεκτες ύλεςκαι τους έβαλαν φωτιά. Μια φλόγα τινάχτηκε δεκάδες μέτραψηλά σαν ύστατος χαιρετισμός στους ήρωες που σκεπάστηκανστα ερείπια του σπιτιού. Στην ίδια θέση ακριβώς σήμεραέστησαν οι χωριανοί ένα καλλιμάρμαρο μνημείο και σε μίααναμνηστική πλάκα είναι χαραγμένα τα ονόματα τωνπαλικαριών, που θυσιάστηκαν για την Πατρίδα. Η μανία τωνκακούργων δεν περιορίστηκε μόνο στις εκτελέσεις των αθώωναυτών ανδρών. Την άλλη μέρα άρχισε η πυρπόληση του χωριούολόκληρου. Έθεταν με τη σειρά στα σπίτια εκρηκτικές ύλες καιτα ανατίναζαν στον αέρα. Τελευταία άφησαν τα 3 σπίτια πουέμεναν στη μέση του χωριού. Έδωσαν και σ' αυτά φωτιά καιέφυγαν αφήνοντας πίσω τους μόνο ερείπια. Φρίκη, ερμιά,θάνατος! Η εικόνα που παρουσίαζε το χωριό ήτανπραγματικά βιβλική. Όσοι χωριανοί κατάφεραν μετά απόμέρες να γυρίσουν πίσω, αντίκρισαν μια εικόνα φρικιαστική. Έναχάλασμα όλο το χωριό. Το αίμα των ηρώων ήταν νωπό ακόμηστους δρόμους και στους τοίχους και μόνο καπνοί έβγαιναν.

30 οι νεκροί.

—Η ίδια ακριβώς καταστροφή έγινε και στους άλλους δυοοικισμούς του χωριού, στο Σμιλέ και στο Καρδάκι. Τους άνδρεςτου Σμιλέ τους σκότωσαν στις Βρύσες και μετά έκαψαν τονσυνοικισμό.



Στο Καρδάκι έγινε άλλη εκτέλεση και στήθηκε κι εκεί ηρώο τωνπεσόντων και στη μαρμάρινη πλακά του είναι 19 ονόματα: 6Καρδακιανοί, 4 Βρυσανοί, 6 Γερακαριανοί, 2Γουργουθιανοί.

27 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 1943 Βομβαρδισμός και εκθεμελίωση απόΝαζιστές του χωριού Βορίζια του Ηρακλείου Κρήτης.

Λίγες μέρες μετά τη φονική μάχη στο Τραχήλι , οι Γερμανοίκατακτητές θεώρησαν υπεύθυνο το χωριό Βορίζια για τα όσαείχαν πάθει στο Τραχήλι και ετοιμάζουν αντίποινα. Το πρωί στις27 Αυγούστου του 1943, οι Γερμανοί παρουσιάζονταιαναπάντεχα στο χωριό. Δεν πρόλαβε να κυκλοφορήσει ηάσχημη είδηση και οι Ναζί είχαν κυκλώσει το χωριό. Χωρίς τηνπαραμικρή καθυστέρηση συγκεντρώνουν όλους τους κατοίκουςτου χωριού στον περίβολο της εκκλησίας. Παρατάσσουν τουςάντρες σε μία γραμμή και επιλέγουν τρεις, τους οποίους χωρίςκαμμία άλλη διαδικασία τους στήνουν στον τοίχο και τουςεκτελούν. Την επόμενη μέρα εκτελούν μία γυναίκα και ένανάντρα. Απομακρύνουν αμέσως μετά τα γυναικόπαιδα σεασφαλές μέρος και περιμένουν. Δεν πέρασε πολύ ώρα καιεμφανίζονται 7 Στούκας. τα οποία αφού έκαναν την αναγκαίααναγνωριστική πτήση, επανέρχονται και αρχίζουν τονβομβαρδισμό του χωριού ρίχνοντας 21 βόμβες. Μέσα σε λίγαλεπτά της ώρας τα Βορίζια δεν υπήρχαν πλέον. Τα πάντα είχανμεταβληθεί σε ένα σωρό από ερείπια. Οι Γερμανοίεκδηλώνοντας όλο το μίσος της ανθρώπινης κακίας τους,καταβρέχουν με εύφλεκτα υλικά ότι έχει απομείνει όρθιο για νατο κάψουν. Με τη συμπλήρωση της καταστροφής οδηγούν τονπληθυσμό του χωριού στη Νύβριτο και εκεί τον εγκατέλειψαν.Τότε οι δύστυχοι και κατατρεγμένοι Βοριζιανοί αναζήτησανπροσωρινή στέγη στα γύρω χωριά. Δίκαια λοιπόν τα Βορίζιαείναι το πρώτο χωριό που ερημώθηκε στην Κρήτη και μάλιστα τομόνο με τον τρόπο αυτό. Η Κρήτη, Η Ελλάδα, ο Κόσμοςολόκληρος πρέπει να αισθάνονται ευγνώμονα αισθήματασ΄αυτούς τους ανθρώπους, που ποτέ δεν δίστασαν μπροστάστο βωμό του Εθνικού χρέους και της Ελευθερίας.

Θύματα:

Χρήστος Δ. Καργάκης – Εκτελέστηκε στις Μοίρες 4/7/1943

Νικόλαος Ι. Φαραγκουλιτάκης – Εκτεέστηκε στις Μοίρες4/7/1943

Ευστάθιος Ζ. Καμπουράκης – Εκτελέστηκε 27/8/1943



Βασίλειος Στ. Ζαχαριουδάκης – Εκτελέστηκε 27/8/1943

Γεώργιος Κ. Καργάκης – Εκτελέστηκε 27/8/1943

Ελένη Ν. Ανδρουλάκη – Εκτελέστηκε 28/8/1943

Ευστάθιος Ζαχ. Ζαχαριουδάκης – Εκτελέστηκε 28/8/1943

Θεοχάρης Εμμανουήλ Καργάκης – Εκτελέστηκε 2/1/1943

Χρόνης Ν. Μακριδάκης – Εκτελέστηκε 6/9/1943

Εμμανουήλ Αβραάμ Βεϊσάκης – Εξαφανίστηκε 14/9/1943

Αριστείδης Φαν. Σαλούστρος – Εκτελέστηκε 14/10/1943

Στυλιανός Δρακ. Βεϊσάκης – Εξαφανίστηκε 14/10/1943

Χαράλαμπος Θεοδ. Χαραλαμπάκης – Εξαφανίστηκε14/10/1943

Φραγκιαδάκης Διονύσης από τα Βορίζια.

—Το χωριό Μουσιωτίτσα στην Ήπειρο φλέγεται για ακόμη μιαφορά. Μετά την 25η Ιουλίου της ίδιας χρονιάς, ακόμη μιααναίτια σφαγή λαμβάνει χώρα στο μαρτυρικό χωριό…

Στις 27 Αυγούστου άλλο τμήμα Γερμανών καίει 17 άτομα μέσαστο χωριό σε αντίποινα εκτέλεσης Γερμανού αξιωματικού απόαντάρτες σε γειτονικό χωριό, οικογένειες Γεωργίου καιΑποστόλου Γάκιου. Κατ΄ αυτόν τον τρόπο ο αριθμός τωννεκρών ανέρχεται σε 152».

28 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 1944 Το ολοκαύτωμα του ΜαλαθύρουΧανίων.

Στις 28 Αυγούστου 1944, ενώ οι καμπάνες ετοιμάζονταν ναηχήσουν χαρμόσυνα και λυτρωτικά αναγγέλλοντας το τέλος τουχιλιόχρονου Γ΄ Ράιχ, οι Γερμανοί επέδραμαν με πρωτοφανήαγριότητα κατά του ελληνικού χωριού της Κισάμου Μαλάθηροκαι εκτέλεσαν ένα από τα πιο στυγερά κακουργήματα τηςαπαίσιας κατοχής τους. Περίτρομοι ξυπνούσαν οι χωρικοί σαναπό εφιαλτικό όνειρο και έβλεπαν πλάι τους τους σφαγείς, πουτους άρπαζαν και τους οδηγούσαν στο δημοτικό σχολείο καιστη θέση Πατήματα του χωριού.

Εξαντλητική και ιεροεξεταστική, ήταν η ολοήμερη ανάκριση των ανδρών. «Που είναι οι Άγγλοι, που είναι τα όπλα, που είναι ο



πομπός του ασυρμάτου», ήταν οι στερεότυπες ερωτήσεις. Στιςαρνητικές απαντήσεις των παλικαριών τρομερά και θανατηφόρακτυπήματα καταφέρονταν εναντίον τους .Το αίμα από τιςπληγές είχε καταβρέξει τα φτωχικά τους ρούχα και σχημάτιζανμια εικόνα ανατριχιαστική και τρομακτική.

Το απόγευμα μια θλιβερή συνοδεία σχηματίστηκε, που τηνέκλεισαν πάνοπλοι οι σφαγείς απ΄ όλες τις πλευρές.

………61 μάρτυρες βάδιζαν στο δύσβατο δρόμο και κανένας δενάρθρωνε λέξη. Τα μάτια ερευνητικά στρέφονταν προς όλες τιςκατευθύνσεις και αναζητούσαν εξιχνίαση της πορείας. Όλοιπροαισθάνονταν το μεγάλο κακό, αλλά και κανείς δεν ήθελε ναπιστέψει. Ήλπιζαν ότι θα τους φυλάκιζαν στη Βαστίλη τηςΚρήτης, Αγιά.

………Στη θέση Φαράγγι το όνειρο διαλύθηκε και η ελπίδα έγινεοικτρά πλάνη. Οι κάννες των όπλων και των πολυβόλωνστράφηκαν κατά πάνω τους. Δεν πρόλαβαν νασυνειδητοποιήσουν την απειλή και ένιωθαν τσιμπήματα στοσώμα τους. Έβλεπε ο ένας τον άλλο να σωριάζεται και να καλείσε βοήθεια. Σε λίγα λεπτά και οι 61 είχαν πέσει στη γη. Βαριέςανάσες πόνου και απόγνωσης έβγαιναν από λίγα στόματα. Οιαπόστολοι του θανάτου και του ολέθρου ξέκοψαν από τις θέσειςτους και σαν απόκοσμα φαντάσματα πηδούσαν πάνω από τααιμόφυρτα κορμιά και φύτευαν την κολασμένη χαριστική βολή.

—Στον Κακόπετρο Χανίων ένα τραγικό συμβάν θα μείνει γιαπάντα να στιγματίζει τους φασίστες κατακτητές.

Στη στροφή του δρόμου πάνω από το σχολείο, ένα φορτηγόαυτοκίνητο προερχόμενο από την Παλαιοχώρα είναι γεμάτοεπιβάτες με προορισμό τα Χανιά. Ο οδηγός υποχρεώνεται νασταματήσει και όλοι οι επιβάτες να κατέβουν, αφήνοντας τιςαποσκευές τους στο αυτοκίνητο. Επιβάτες και αποσκευέςελέγχονται εξονυχιστικά. Σ΄ ένα σακίδιο βρίσκουν λίρες Αγγλίαςκαι έγγραφα της Αγγλικής αντικατασκοπείας. Αμέσως ταπολυβόλα στήνονται και τους λένε πως, αν δεν παρουσιαστεί οκάτοχος του σακιδίου, θα εκτελεστούν επί τόπου όλοι. Τότε, ένα24χρονο παλικάρι, ο Νικόλαος Γερωνυμάκης, από την γειτονικήΓρα Κερά, πράκτορας της αγγλικής κατασκοπείας, με το κεφάλιψηλά, βγαίνει δύο βήματα μπροστά και, με φωνή στεντόρεια σανα μιλούσε η Κρήτη ολόκληρη, φώναξε: «Δικό μου είναι τοσακίδιο». Από τη στιγμή αυτή, αρχίζει το μαρτύριο του ήρωαπου ευτυχώς δεν κράτησε πολύ.

Με σχοινιά δένεται στο άγκιστρο ενός τζιπ που με ταχύτητα τον



σέρνει στο σκυροστρωμένο δρόμο, μπροστά στα έντρομα μάτιατων συνεπιβατών του κι οι κοφτερές πέτρες του κρεουργούν τονεανικό κορμί του. Μισοπεθαμένο, με θρυμματισμένα τα κόκαλα,χωρίς να γογγύζει η να εκλιπαρεί, τον λύνουν από τοαυτοκίνητο, του δένουν με σύρμα το δεξί χέρι με το αριστερόπόδι και τον κρεμούν σε μια αγριοαχλαδιά και με λογχισμούς τοναποτελειώνουν.

29 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 1944 Το ολοκαύτωμα του Κοξαρέ στοΡέθυμνο της Κρήτης.

Τα ξημερώματα της 28ης Αυγούστου οι Γερμανοίπερικυκλώνουν το χωριό και συλλαμβάνουν όποιον προσπαθείνα βγει η να εισέλθει στο χωριό. Την επομένη 29 Αυγούστουξεκινά η επιχείρηση ενάντια στο χωριό. Συγκεντρώνουν τουςκατοίκους στην αυλή της εκκλησίας και προσπαθούν ναεντοπίσουν κάποιους οργανωμένους στην Αντίσταση.Ορισμένοι καταφέρνουν να διαφύγουν. Στη συνεχεία βάζουνφωτιά και ανατινάζουν το χωριό. Καίνε έναν ηλικιωμένοπαραπληγικό μέσα στο σπίτι του.

Στις συλλήψεις που ακολούθησαν αρκετοί Κοξαριανοίεστάλησαν όμηροι στη Γερμανία και μόνο δυο επέστρεψαν.

—Το Λιδορίκι (Φωκίδα) στις φλόγες.

Το Λιδορίκι κάηκε από τους Γερμανούς όπως και το Αιγίτιο καιαποτελούν σύμβολα του αγώνα και της αντίστασης στουςΓερμανούς εισβολείς.

2 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1944 Αρχίζει η εκκένωση της Ελλάδος απότα γερμανικά στρατεύματα κατοχής. Η εκκένωση αρχίζει από τανησιά του Αιγαίου προς την Ρόδο και από εκεί προς τηνηπειρωτική Ελλάδα.

—Οι Γερμανοί εκκενώνουν το Σουφλί και την Καρδίτσα καιεκτελούν 34 Έλληνες στην Καλλιθέα και 250 στον Χορτιάτη.

Χορτιάτης, 2 Σεπτεμβρίου 1944…

Ο κύκλος του θανάτου όμως μόλις έχει ανοίξει, με τον Σούμπερτκαι την ομάδα του να ετοιμάζουν την τελική φάση τουπρομελετημένου εγκλήματος. Τοποθετούν τους κατοίκους τουχωριού σε σειρές των δύο και τριών ατόμων και αν και η αρχικήσκέψη ήθελε ως προορισμό και τόπο της μαζικής εκτέλεσης τονεκροταφείο δημιουργούν πομπές από την πλατεία προς τοσπίτι του Νταμπούδη και από το κέντρο του προέδρου στο



φούρνο του Γκουραμάνη. Με βαριά βήματα οι πορείες φτάνουνέξω από τα κτίρια που σε λίγο θα μετατραπούν σε νέακρεματόρια. Οι κατακτητές και οι Έλληνες συνεργάτες τουςστοιβάζουν τον κόσμο μέσα στα δύο κτίρια.

Στο φούρνο του Γκουραμάνη νεκρική σιγή, μιλάνε οι ματιές,υγρές, βαθιές. Όμως και μια σπίθα ελπίδας. Ένα παράθυρο στοπίσω μέρος του φούρνου, η ύπαρξη του οποίου διαφεύγειαρχικά της προσοχής των Γερμανών, αποτελεί πραγματικόπαράθυρο προς τη ζωή για λιγοστά εγκλωβισμένα μικράπαιδιά, που από κει καταφέρνουν να πηδήξουν έξω και ναβρουν διέξοδο σωτηρίας. Σύντομα οι κατακτητές θα τοαντιληφθούν και θα στήσουν απέναντι στρατιώτες, πουσκοτώνουν όσους επιχειρούν να διαφύγουν.

Στην είσοδό του στήνουν ένα πολυβόλο και ξεκινούν να«γαζώνουν» το φούρνο. Στη συνέχεια, ρίχνουν στουςσυγκεντρωμένους άχυρα και εμπρηστική σκόνη, που με τιςπρώτες ριπές μετατρέπουν το φούρνο σε κόλαση πυρός. Άλλοιπέφτουν νεκροί από τα πυρά, άλλοι καίγονται ζωντανοί, κάποιοι,ακόμη και γυναίκες με τα μωρά τους στην αγκαλιά, επιχειρούννα βγουν από την πόρτα. Και εκεί όμως περιμένουν στρατιώτεςπου είτε σφάζουν, είτε πυροβολούν όσους βγαίνουν,δημιουργώντας σωρούς πτωμάτων. Μιαν ανάσα και έξοδος,«ηρωική», δίχως λογική που να χωρέσει άλλωστε! Μέσα στηναναστάτωση κάποια παιδιά καταφέρνουν να βγουν έξω σώα.Σώζονται βγαίνοντας από τα φλεγόμενα κτίρια κρυμμένα πίσωαπό μεγαλύτερους και αναγκαζόμενα να παραστήσουν επί ώρεςτα νεκρά ανάμεσα σε στοίβες πτωμάτων. Το ίδιο σκηνικό έχειστηθεί και στο σπίτι του Νταμπούδη. Οι γρατσουνιές στουςτοίχους καταμαρτυρούν την προσπάθεια των απελπισμένωνεγκλείστων να σωθούν από τις φλόγες και την βουλή τηςΑτρόπου Μοίρας.

Οι Γερμανοί και οι ταγματασφαλίτες, που θα τους ξεπεράσουνσε βιαιότητα και απανθρωπιά, δεν θα αποχωρήσουν παρά αργάτο απόγευμα και αφού βεβαιωθούν ότι κανείς δεν έχει γλιτώσειτης εκδικητικής τους μανίας, ότι δεν έχει απομείνει τίποτα να καείκαι να λεηλατηθεί. Δεν θα χορτάσουν όμως να σκοτώνουν.Κατηφορίζοντας από το κατεστραμμένο χωριό θα συναντήσουνστο δρόμο τον 20χρονο Βάιο Νταμπούδη, ο οποίος επέστρεφεαπό το σανατόριο του Ασβεστοχωρίου, όπου είχε επισκεφθείτον εκεί νοσηλευόμενο ασθενή πατέρα του. Τον συλλαμβάνουνκαι τον εκτελούν και αυτόν αναίτια και εν ψυχρώ.

Αφήνουν πίσω τους καταστροφή. Το χωριό καμένο και ολότελα



κατεστραμμένο (περισσότερα από 300 σπίτια και κτίρια έχουνμετατραπεί σε στάχτες), πτώματα σκορπισμένα παντού, ημυρωδιά της καμένης σάρκας διάχυτη. Ο απολογισμός τραγικός:149 νεκροί, από τους οποίους οι 51 ανήλικοι και από αυτούς οι36 κάτω των 10 ετών ακόμη και αβάπτιστα βρέφη. Άλλοι ενψυχρώ εκτελεσμένοι, άλλοι καμένοι ζώντες. Μια ακόμη μαύρησελίδα στην ιστορία έχει γραφτεί, το Ολοκαύτωμα τουμαρτυρικού Χορτιάτη έχει συντελεστεί. Από το φούρνο τουΓκουραμάνη, το σπίτι του Νταμπούδη και άλλα σημεία τουχωριού θα γλιτώσουν ελάχιστοι.

3 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1942 Οι Γερμανοί εκτελούν στις φυλακέςΑγιάς Χανίων τον Τχη (ΠΖ) Ραυτόπουλο Αλέξ. για τηναντιστασιακή του δράση.

4 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1941 Οι Γερμανοί εκτελούν 10 Έλληνες στηνΛιβαδειά Ρεθύμνου.

—1944 Οι γερμανοί αρχίζουν την εκκένωση της Πελοποννήσουκαι των Ιονίων νήσων, ενώ ολοκληρώνουν την εκκένωση τουΈβρου.

5 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1944 Οι Γερμανοί εκτελούν 50 Έλληνες στοσκοπευτήριο της Καισαριανής.

8 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1944 Εκτελείται στο Χαϊδάρι από τουςΓερμανούς η Λέλα Καραγιάννη, αρχηγός της μυστικήςοργάνωσης “Μπουμπουλίνα”. Μαζί της εκτελέστηκαν 72 ακόμαΈλληνες.

9 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1943 Την 9η Σεπτεμβρίου 1943, τμήματατου γερμανικού στρατού εισέβαλαν στο χωριό Ριζόμυλοι τουΝομού Μαγνησίας, το οποίο ήταν ήδη εγκατελειμένο από τουςκατοίκους, και κατέστρεψαν και έκαψαν ότι είχαν προλάβει ναστήσουν και να κτίσουν οι κάτοικοι του Ριζομύλου μετά τοκάψιμο της 23ης Μαρτίου 1943.

Τα θύματα που έχει η Κοινότητα από το 1940 έως το 1945συνεπεία του πολέμου είναι: 30.

1944 Οι γερμανοί εκκενώνουν την Νάουσα.

11 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1943 Οι Γερμανοί εκτελούν 50 Έλληνεςπατριώτες στην Κρήτη.

—Οι Γερμανοί κυριεύουν τα Δωδεκάνησα, στο πλαίσιο τουαφοπλισμού των Ιταλών πρώην συμμάχων τους.



—Οι Γερμανοί με συνεχείς βολές πυροβολικού καταστρέφουντο χωριό Αετός του Νομού Μεσσηνίας και στη συνέχειαμεταβαίνουν επί τόπου και το καίνε. Οι κάτοικοι το είχαν ήδηεγκαταλείψει μετά τις πρώτες βολές του πυροβολικού. Οι λίγοιγέροντες που έμειναν στο χωριό εκτελέστηκαν από τουςΓερμανούς η κάηκαν. Εκτελεσθέντεςπυρποληθέντες: 7 άτομααπό τον Αετό και 3 από γειτονικά χωριά. Από τις 360 κατοικίεςκαταστράφηκαν περίπου οι 280. Η αποθηκευμένη σοδειά κάηκεη λεηλατήθηκε.

12 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1943 Τμήματα ανταρτών υπό τον καπετάνΜπαντουβά, μετά από οκτάωρο σκληρό αγώνα, αποκρούουνισχυρές γερμανικές επιθέσεις στην Σύμη Βιάνου του ΝομούΗρακλείου, προκαλώντας σ' αυτές σοβαρές απώλειες.

—Εκτελέσεις από Γερμανούς στον Πεύκο του ΝομούΗρακλείου. Οι εκτελέσεις στον Πεύκο ξεκίνησαν από τις 12Σεπτεμβρίου αμέσως μετά τη Μάχη στη Σύμη. Οι Γερμανοί πουσώθηκαν από την επίθεση των ανταρτών, στην οπισθοχώρησητους προς τον Πεύκο συνάντησαν και σκότωσαν τέσσεριςάνδρες και έβαλαν φωτιά στα πρώτα σπίτια.

13 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1943 (Μια θλιβερή επέτειος για τηνΚέρκυρα. Την τραγική εκείνη νύχτα της 13ης προς 14ηΣεπτεμβρίου 1943 οι Κερκυραίοι λόγω των γερμανικώνβομβαρδισμών άρχισαν πανικόβλητοι να εγκαταλείπουν τηνπόλη κατά μεγάλες ομάδες προς τα γύρω χωριά. Πολλοί όμωςαναζήτησαν προσωρινό καταφύγιο στις στοές των μεσαιωνικώνοχυρώσεων της πόλης. Η πόλη υπέστη καταστροφή.

—(στον Νομό Λασιθίου Κρήτης) • Ανακηρύσσεταιαπαγορευμένη ζώνη από Άνω Βιάννο μέχρι Παρσάσυμπεριλαμβανομένης της παραλιακής ζώνης.

• Ενίσχυση γερμανικών στρατευμάτων στην περιοχή και έναρξητων επιχειρήσεών τους.

• Συλλαμβάνονται κάτοικοι των χωριών Συκολόγος και Καλάμικαι μεταφέρονται στην Άνω Βιάννο στο γυμνάσιο.

• Πυρπολούνται η Κάτω και η Πάνω Σύμη.

14 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1943 Οι Γερμανοί καταστρέφουν 11χωριά και εκτελούν 352 άνδρες στην επαρχία Βιάννου τηςΚρήτης. Η πρόθεση των Γερμανών να εκτελέσουν και άλλους400 ομήρους ματαιώθηκε την τελευταία στιγμή μετά απόεπέμβαση του μετέπειτα αρχιεπισκόπου Κρήτης Ευγένιου



Ψαλιδάκη.

Συνοπτικά: Συλλήψεις στην Άνω Βιάννο και μεταφορά τωνσυλληφθέντων στο γυμνάσιο. Εκτελέσεις στην Άνω Βιάννο (2),Βαχό (22), Αμιρά (114), Κεφαλοβρύση (36), Κρεββατά (21),Άγιο Βασίλειο (33), Πεύκο (16, από 12 έως 17/9), Κάτω Σύμη(22, στις 14 και 16/9), Συκολόγος (1). Πυρπολείται ο Πεύκος.

15 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1943 Οι Γερμανοί εισβάλουν στο χωριόΣυκολόγος του Νομού Ηρακλείου.

Τα χαράματα στις 15 Σεπτεμβρίου ο Συκολόγος βρέθηκεπερικυκλωμένος από τους Γερμανούς που είχαν τοποθετήσειπολυβόλα σε όλους τις εξόδους. Μια ομάδα μπήκε στη συνέχειαστο χωριό και μάζεψε στην πλατεία του μεγάλου Πρίνουπερίπου τριάντα άντρες, όλους υπερήλικες. Οι νέοι άνδρες τουΣυκολόγου είχαν μεταφερθεί όμηροι στη Βιάννο και έτσι οΣυκολόγος γλίτωσε από τις ομαδικές εκτελέσεις. [βλ. καιπροηγούμενη ημέρα]

—Σφαγές και ολοκαυτώματα στα χωριά της Ιεράπετρας τουΝομού Λασιθίου στην Κρήτη.

Το πρωί της 15ης Σεπτεμβρίου 1943 δύναμη Γερμανών φτάνειστο Λουτράκι, βάζει φωτιά στα σπίτια και στην εκκλησία τουΑρχαγγέλου Μιχαήλ και εκτελεί τον μοναδικό κάτοικο που βρήκεεκεί, ενώ ένα άλλο τμήμα Γερμανών κατευθύνεται στη Ρίζα.

Συλλαμβάνουν όσους άνδρες βρίσκουν εκεί, δέκα (10) τοναριθμό και τους εκτελούν έξω από το σχολείο κοντά στηνεκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα.

Στο συνοικισμό Καημένου συλλαμβάνουν ακόμη πέντε(5)άντρες και τους εκτελούν επί τόπου.

Στο συνοικισμό Σφακούρα συλλαμβάνουν έξι (6) άνδρες και μία(1) γυναίκα που βρήκαν εκεί και την έκαψαν ζωντανή μέσα στοσπίτι της.

—Σφαγές στις Μουρνιές Ιεράπετρας.

Οι Γερμανοί κινούνται από τη Ρίζα προς τις Μουρνιές.Φτάνοντας εκεί συλλαμβάνουν δεκαπέντε (15) άντρες και τουςοδηγούν στη Σφακούρα. Επίσης στο ίδιο σημείο οδηγούν έξι(6) άνδρες από τον Παρσά και στη συνέχεια εκτελούν όλουςτους συγκεντρωμένους στα Σφάκουρα στη θέση Σελί.

Οι Γερμανοί που κατέστρεψαν τα Γδόχια και εκτέλεσαν τους



κατοίκους (16 Σεπτεμβρίου 1943) μπαίνουν στις Μουρνιές.Διατάσσουν τα γυναικόπαιδα να συγκεντρωθούν για να φύγουνγια την Ιεράπετρα. 1ο η ώρα το πρωί μόλις τα γυναικόπαιδααποχώρησαν μια ομάδα Γερμανών που έμεινε πίσω έβαλεφωτιά στο χωριό. Κάηκε ζωντανή μέσα στο σπίτι της μίαγυναίκα. Η ίδια ομάδα προχώρησε προς τη Ρίζα περίπου ώρα11.30 και έβαλε φωτιά στο συνοικισμό Καημένου. Ταγυναικόπαιδα οδηγήθηκαν στην Ιεράπετρα. Η περιοχήκηρύχθηκε νεκρή ζώνη και οι εκτελεσμένοι παρέμειναν άταφοιμέχρις ότου 45 μέρες μετά δόθηκε η 24ωρη άδεια μετάβασηςστην περιοχή για να περισυλλεγεί ότι είχε απομείνει από ταπτώματα.

—Σφαγές στον Μύρτο Ιεράπετρας.

Το πρωί της 15ης Σεπτεμβρίου 1943, ημέρα Τετάρτη οιΓερμανοί ξεκινούν από τα Τσέρτσα και στις 9 η ώρα φτάνουνστο Βάτο. Ύστερα από δίωρη στάση στη τοποθεσία αυτήχωρίζονται σε δύο τμήματα και ο ένας λόχος με μια διμοιρίαΒάφεν Ες Ες φτάνουν στο Μύρτο. Ο γερμανός αξιωματικόςδηλώνει στον πρόεδρο του χωριού πως το χωριό θα καεί καιδίνει προθεσμία δύο ώρες για να πάρουν οι κάτοικοι ότιμπορούν και φύγουν. Η διμοιρία των Ες Ες ξεχύνεται μέσα στοχωριό και συλλαμβάνει δέκα (10) άνδρες τους οποίους οδηγείπίσω από τον Άγιο Αντώνιο και τους εκτελούν επί τόπου ενώ οιάλλοι Γερμανοί πηγαινοέρχονται στο χωριό μήπως ξεφύγεικανείς και εκτελούν στις θέσεις Πέτρου και Μαγατζέ άλλα επτά(7) άτομα, μεταξύ των οποίων μια γυναίκα μέσα στο σπίτι τηςκαι έναν ανάπηρο άνδρα.

Μετά τις εκτελέσεις οι Γερμανοί λεηλατούν το χωριό και στις 4 ηώρα το απόγευμα βάζουν φωτιά στα σπίτια. Για μέρεςολόκληρες από το Μύρτο ξεπηδούν καπνοί και όσοι κάτοικοιγλίτωσαν την εκτέλεση καταφεύγουν ξεριζωμένοι στα χωριάΚαρκάσα, Ανατολή και στην Ιεράπετρα, ενώ ολόκληρη ηπεριοχή κηρύσσεται νεκρή ζώνη.

Οι Γερμανοί από το Μύρτο ενώνονται με μια άλλη ομάδα που έφτασε στο χωριό και φεύγουν αργά το απόγευμα για το Βάτοκαι από εκεί σκορπίζονται σε όλη την παραλιακή ζώνη έως τηνπεριοχή Ψαρή Φοράδα.

Δύο μέρες αργότερα σε μια αιφνιδιαστική επίσκεψη τωνΓερμανών στο Μύρτο συλλαμβάνονται μέσα στο χωριό τέσσεριςάνδρες που είχαν επιστρέψει αναζητώντας ανάμεσα στα ερείπιακάτι από το βιός τους. Οι Γερμανοί χρησιμοποίησαν για να



μεταφέρουν στη παραλία διάφορα αντικείμενα από σπίτια πουδεν κάηκαν και εκτέλεσαν έναν από αυτούς στη θέσηΠλατανάκια. Με την εκτέλεση αυτή, οι εκτελεσθέντες στο Μύρτοφτάνουν τους 18. Το χωριό καταστρέφεται ολοκληρωτικά.

—Σφαγές στην Γδόχια Ιεράπετρας.

Την ίδια ημέρα με την καταστροφή του Μύρτου, 15 Σεπτεμβρίου1943, οι Γερμανοί μπαίνουν στο χωριό Γδόχια, αφούπροηγουμένως συλλαμβάνουν και εκτελούν επί τόπου σεδιάφορα σημεία δώδεκα (12) άτομα από τα Γδόχια και την ΚάτωΣύμη μεταξύ των οποίων τρεις (3) γυναίκες και ένα βρέφος 6μηνών.

Μπαίνουν στα Γδόχια από τα Κάτω Γδόχια και τα Παπαδιανάκαι συλλαμβάνουν όλους τους κατοίκους άνδρες, γυναίκες,παιδιά. Κλείνουν τους Κατωγδοχιανούς μέσα στην εκκλησία τωνΑγίων Δέκα και τους Παπαδιανούς και Δασκαλιανούς μέσα στοσχολείο.

Την ίδια στιγμή λεηλατούν το χωριό και αρπάζουν ότι αξιόλογουπήρχε. Το απόγευμα της ίδιας μέρας μια ομάδα Γερμανώνπου μετακινήθηκε από Γδόχια προς Μύρτο συνέλαβε καιοδήγησε στη θέση Στενά, όπου τους εκτέλεσε πέντε (5) άτομααπό τα Γδόχια. Ο αριθμός των έγκλειστων γυναικόπαιδων ήτανμεγάλος (από τα Παπαδιανά, και από την Κάτω Σύμη που είχανκαταφύγει στα Γδόχια με την ελπίδα να σωθούν) και δενχωρούσαν πλέον μέσα στο σχολείο γι΄ αυτό γέμισαν και δύοακόμη σπίτια. Το βράδυ μετακίνησαν τα γυναικόπαιδα από τηνεκκλησία των Αγίων Δέκα στα παπαδιανά για να τασυγκεντρώσουν όλα στο ίδιο μέρος και άφησαν τους άνδρες, 17τον αριθμό στην εκκλησία. Από εκεί , 9 η ώρα το βράδυ τουςμετέφεραν στην τοποθεσία Καρτσανά και τους εκτέλεσαν. Μαζίτους εκτέλεσαν και ένα ακόμη ανάπηρο πνευματικά παιδί απότο Συκολόγο που συνάντησαν στο δρόμο. Από τη χαριστικήβολή διασώθηκε ο Ιωάννης Ν.Πηγιάκης. Στα Κάτω Γδόχιαέκαψαν ζωντανό πάνω στο κρεβάτι του έναν τραυματισμένοάνδρα και μια παράλυτη γυναίκα.

Ο τελικός απολογισμός της επιχείρησης των Γερμανών σταΓδόχια ανέρχεται σε 42 εκτελεσθέντες, μεταξύ των οποίωντέσσερις (4) από Κάτω Σύμη και έναν από το Συκολόγο. Επίσηςεκτελέστηκαν στην Άνω και Κάτω Σύμη ακόμη 6 κάτοικοιΓδοχίων.

Τα γυναικόπαιδα οδηγήθηκαν σε φάλαγγα προς την Ιεράπετραχωρίς να τους επιτραπεί να πάρουν μαζί τους ούτε ένα κομμάτι



ψωμί για τα παιδιά. Οι Γερμανοί περίμεναν αρκετή ώρα ώσπουνα απομακρυνθούν τα γυναικόπαιδα, λεηλάτησαν το χωριό καιέβαλαν φωτιά ρίχνοντας εμπρηστική σκόνη την οποίαπυροδοτούσαν πυροβολώντας με τα πιστόλια. Μέσα σε λίγηώρα το χωριό παραδόθηκε στις φλόγες ενώ τα πτώματα τωνεκτελεσμένων κείτονταν άταφα μέσα και έξω από το χωριόκατακρεουργημένα από τις σφαίρες.

Τα γυναικόπαιδα οδηγήθηκαν στην Ιεράπετρα. Εκεί παρέμεινανγια 15 περίπου ημέρες και μετά από έγκριση των ΑρχώνΚατοχής μοιράστηκαν στα γύρω χωριά ενώ. Στο μεταξύεπέστρεφαν δειλά στις οικογένειές τους οι άνδρες πουδιασώθηκαν. Οι νεκροί παρέμειναν άταφοι στα χωριά που είχανκηρυχθεί νεκρή ζώνη και μόνο μετά από 45 ημέρες δόθηκε24ωρη άδεια για να περισυλλεγούν ότι είχε απομείνει από ταπτώματα και να ταφούν πρόχειρα.

—1944 (ίσως να πρόκειται για σύγχυση με τηνπροαναφερόμενη ημερομηνία) Οι Ναζί εκτελούν 43 άντρες, 2γυναίκες και ένα βρέφος 6 μηνών στην κοινότητα ΓδόχιαΚρήτης.

16 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1943 Στις 16 Σεπτεμβρίου 1943 ο ΔήμοςΓιαννιτσών με επικεφαλής το Δήμαρχο, Θωμά Μαγκριώτη καιτην βοήθεια των τοπικών, ποδοσφαιρικών ομάδων οργανώνουνδιαδήλωση στην πόλη και επιδίδουν στο Γερμανό Φρούραρχοκείμενο διαμαρτυρίας κατά της πρόθεσης των Γερμανών ναπαραχωρήσουν την Κεντρική Μακεδονία στους Βουλγάρους.Σύμφωνα με προφορικές μαρτυρίες στις 13 Νοεμβρίου 1943 οιΓερμανοί συλλαμβάνουν γύρω στους 50 πολίτες, τους οποίουςμεταφέρουν στο στρατόπεδο του Παύλου Μελά στηΘεσσαλονίκη. Στις αρχές του 1944 εκτελούν τους δεκατρείς(13), ενώ οι υπόλοιποι αφήνονται ελεύθεροι μετά από πολλάβασανιστήρια.

18 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1943 Σφαγή 9.600 Ιταλών από τους Ναζίστην Κεφαλονιά (μόνο 40 κατάφεραν να γλιτώσουν).

—1944 Στις 5 Αυγούστου 1944 ο Αυστριακός στρατιώτης OtmarDorne εγκατέλειψε το γερμανικό στρατό κατοχής και εντάχθηκεστο 30ο Σύνταγμα του Ε.Λ.Α.Σ., που έδρευε στο βουνό Πάικο.Το γεγονός της αυτομόλησης του Dorne, αλλά και η παρουσίατου λοχία των SS, Φριτς Σούμπερτ (γνωστού από τη θηριωδίατου Χορτιάτη), οδήγησαν στην ομαδική εκτέλεση της 14ηςΣεπτεμβρίου 1944 στα Γιαννιτσά. 112 άνθρωποι εκτελέστηκανεκείνη τη μέρα, αφού πρώτα χτυπήθηκαν με σιδηροσωλήνες.



Τα βασανιστήρια, που υπέστησαν ήταν φρικτά. Γυναίκεςβιάσθηκαν, άλλες κατακρεουργήθηκαν. Ανάμεσα στουςεκτελεσθέντες πολίτες ήταν και ο Δήμαρχος Γιαννιτσών, ΘωμάςΜαγκριώτης.

Οι διηγήσεις των αυτοπτών μαρτύρων σοκάρουν. Στις 18Σεπτεμβρίου μέρος της πόλης παραδόθηκε στις φλόγες και οιΓερμανοί με τους συνεργάτες τους εκτέλεσαν τους πολίτες πουσυνάντησαν στο δρόμο. Η έρευνα στο ληξιαρχείο του ΔήμουΓιαννιτσών βεβαιώνει 38 νεκρούς εκείνη τη μέρα στους δρόμουςτης πόλης. Οι νεκροί έμειναν εκεί, άταφοι. Έγιναν τροφή για ταγουρούνια. Ο Σουηδός πρεσβευτής, Τύμπεργκ αναφέρει ότι τοένα τρίτο της πόλης καταστράφηκε από φωτιά. Οι Γιαννιτσώτεςεγκαταλείπουν την πόλη. Καταφεύγουν στα χωράφια τουβάλτου και διαμένουν σε πρόχειρες καλύβες. Ο Εμίλ Βένγκερεπισκέφθηκε τα Γιαννιτσά λίγες μέρες μετά την ομαδικήεκτέλεση, ως εκπρόσωπος του Διεθνούς, Ερυθρού Σταυρού καιγράφει χαρακτηριστικά «Τα Γιαννιτσά είναι ήδη μία νεκράπόλις» . Στις 20 Σεπτεμβρίου 1944 επιτροπή πολιτών τωνΓιαννιτσών επέστειλε μήνυμα προς την Εθνική Κυβέρνησηεκθέτοντας τα γεγονότα της σφαγής και ζητώντας όπλα. ΟιΓερμανοί εγκατέλειψαν τα Γιαννιτσά στις 3 Νοεμβρίου του 1944.

19 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1943 Σφαγές Ελλήνων από τουςΓερμανούς στις Καρυές Λακωνίας.

—1944 Οι γερμανοί εκκενώνουν την Ναύπακτο και το Άργος.

20 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1944 Οι γερμανοί βομβαρδίζουν τηνΠαραμυθιά Θεσπρωτίας.

22 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1941 Το Ράιχ λέει στη Βουλγαρία να μπειστον πόλεμο με αντάλλαγμα συγκυριαρχία στην Ελλάδα η ναδεχτεί να την καταλάβουν [φυσικά οι Βούλγαροι δέχθησαν καιμάλιστα σε κάποιες περιοχές της Ελλάδος αποδείχθησαν πλέονβάρβαροι από τους Ναζί!!].

23 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1943 Το ελληνικόν αντιτορπιλλικόν«Βασίλισσα Όλγα» κατεβυθίσθη εις τον λιμένα της Λέρου,κατόπιν ομαδικής επιθέσεως 25 γερμανικών «Στούκας».Εβδομήντα δύο Έλληνες αξιωματικοί και ναύται εχάθησαν μετάτου πλοίου των εις τα ύδατα της Δωδεκανήσου. Μεταξύ τούτωνήσαν ο ηρωϊκός κυβερνήτης του πλωτάρχης Γ. Μπλέσσας,ο ύπαρχος Γρηγορόπολος, ο υποπλοίαρχος Μπότσης, ο α’μηχανικός υποπλοίαρχος Σακίπης και ο σημαιοφόροςΣιμιτσόπουλος.



28 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1941 Οι Βούλγαροι, με εντολές τωνΓερμανών και επί βάσει προδιαγεγραμμένου σχεδίου, αρχίζουνομαδικάς σφαγάς των Ελλήνων εις Μακεδονίαν. Εις την Δράμανεξετελέσθησαν άνω των 1.500, οι δε σφαγείς απέκοπτον ταςκεφαλάς των και έπαιζον ποδόσφαιρον εις την κεντρικήνπλατείαν της πόλεως. Εξετελέσθησαν επίσης εις το Δοξάτον397, εις την Κύρναν 250, εις την Χωριστήν 160, εις το ΚάτωΝευροκόπιον 59, εις τον Μεγαλόκαμπον 38 κλπ. Αι σφαγαίσυνεχίσθησαν μέχρι της 20 Οκτωβρίου, τα δε θύματα τηςομώτητας των Βουλγάρων καθ’ όλην την διάρκειαν κατοχήςυπερέβησαν συνολικώς τας 15.000.

—1943 Βυθίζεται στον κόλπο του Αργοστολίου το επιβατικόπλοίο «Αρντένα» με 840 Ιταλούς στρατιώτες αιχμαλώτους τωνΓερμανών (διασώζονται μόλις 120 — οι υπόλοιποι 720πεθαίνουν).

29 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1944 Επέτειος του μαρτυρικού ΔοξάτουΔράμας από τους Γερμανοβούλγαρους.

Όταν την Κυριακή 28 Σεπτεμβρίου 1941 μία από τις πολλέςομάδες ‘’εξέγερσης’’ των Βουλγάρων εισήλθε στο Δοξάτο,χτύπησε το αστυνομικό τμήμα, πυρπόλησε το οίκημα καισκότωσε οχτώ (8) Βούλγαρους αστυνομικούς και ένανβουλγαρογραμμένο συνεργάτη τους. Κατά τη μάχη πουδιεξήχθη σκοτώθηκε ένας αντάρτης από τη Χωριστή.

Την άλλη μέρα το Δοξάτο πλήρωσε για άλλη μια φορά βαρύφόρο αίματος στο βουλγαρικό στρατό κατοχής. Με μια πράξητυφλής βίας εκτελέστηκαν για αντίποινα τουλάχιστον διακόσιοι(200) αθώοι Δοξατινοί.

Για τα χίλια εκατόν είκοσι τέσσερα (1.124) αναφερόμενα θύματακατά τις τρεις βουλγαρικές κατοχές το Δοξάτο τιμήθηκε: το 1945με Βασιλικό Διάταγμα, το 1985 με το Χρυσό Μετάλλιο τηςΑκαδημίας Αθηνών και το 1998 με Προεδρικό Διάταγμα, δυνάμειτου οποίου χαρακτηρίστηκε ως «Μαρτυρική Πόλη». [βλ.προηγούμενη ημέρα]

—Τον ίδιο βαρύ φόρο αίματος από τους Βουλγάρους πλήρωσεκαι η Χωριστή Δράμας. Η Χωριστή σε διάστημα 30 ετώνγνώρισε τρεις βουλγαρικές κατοχές που σημάδεψαν ανεξίτηλατην ιστορία της. Στην πρώτη βουλγαρική κατοχή (19121913) ησυμβολή της Χωριστής είναι μεγάλη ως αντάρτεςπρόσκοποιαπέναντι στα άνομα συμφέροντα του βούλγαρου κομιτατζήΠανίτσα για δήθεν αυτονομία της Μακεδονίας.



Κατά τη 2η βουλγαρική κατοχή (19161918) η Χωριστήπλήρωσε με τον μεγαλύτερο φόρο αίματος από όλα τα χωριάτης Δράμας με 623 θύματα.

Η εκατόμβη των θυμάτων της Χωριστής ολοκληρώθηκε κατά την3η βουλγαρική κατοχή (19411944) με 147 θύματα.

—Οι δραματικές περιπέτειες της πόλεως της Δράμας.

Τα βουλγαρικά αντίποινα υπήρξαν άμεσα και σκληρά καιεπεκτάθηκαν πολύ πιο πέρα από το χώρο εκδήλωσης τωνανταρτικών επιθέσεων των προηγούμενων ημερών. Συνολικά σεπενήντα οικισμούς του νομού Δράμας, σε τριάντα έξι οικισμούςτου νομού Σερρών και σε δεκαπέντε οικισμούς του νομούΚαβάλας εκτελέστηκαν περισσότεροι από δύο χιλιάδες εκατόνσαράντα (2.140) αθώοι Έλληνες κάτοικοι της περιοχής. Απόαυτούς οι χίλιοι εξακόσιοι δέκα τέσσερις (1.614) ήταν από τονομό Δράμας, οι τετρακόσιοι δεκαέξι (416) από το νομό Σερρώνκαι οι εκατόν δέκα (110) από το νομό Καβάλας.

Ιδιαίτερα δοκιμάστηκε η μαρτυρική πόλη της Δράμας, αν καιμέσα στην πόλη οι ανταρτικές επιτυχίες ήταν ελάχιστες. Κατά τηνύχτα της εξέγερσης ο κατοχικός στρατιωτικός διοικητήςσυνταγματάρχης Μιχαήλοφ, που είχε ειδοποιηθεί στο μεταξύ γιατις κινήσεις των ανταρτών στο Δοξάτο, είχε δώσει εντολή ναπυροβολείται στο ψαχνό όποιος κυκλοφορούσε στους δρόμους,ενώ από τα ξημερώματα άρχισαν οι μαζικές συλλήψεις.

Το πρωί της 29ης Σεπτεμβρίου 1941 γέμισαν τα στρατόπεδα καιοι βουλγαρικοί αστυνομικοί σταθμοί από πολίτες που δεν είχανκαμιά απολύτως ανάμιξη στα γεγονότα. Ο αριθμός τωνσυλληφθέντων ξεπέρασε τους χίλιους. Την ίδια μέρα άρχισαν οιομαδικές εκτελέσεις. Χωρίς να προηγηθεί δίκη και καταδικαστικήετυμηγορία, εκατοντάδες Δραμινοί και κάτοικοι της ευρύτερηςπεριοχής που ήρθαν την Κυριακή στην πόλη για το παζάρι, πουτότε γινόταν κάθε Δευτέρα, θανατώθηκαν σε διάφορα σημεία τηςπόλης.

Σύμφωνα με τις πρόσφατες έρευνες ο συνολικός αριθμός τωνθυμάτων που προκάλεσαν τα άμεσα βουλγαρικά αντίποινα –μόνο μέσα στην πόλη της Δράμας– ήταν τουλάχιστονπεντακόσιες εξήντα δύο (562) ψυχές. Ο αριθμός αυτός ίσως ναμην είναι τόσο εντυπωσιακός όσο φαίνονται μερικά άλλαεξωπραγματικά νούμερα που παγιώθηκαν έκτοτε στη συλλογικήμνήμη κυρίως στη Δράμα και στο Δοξάτο. Ωστόσο, ηαποκρουστικότητα ενός εγκλήματος δεν κρίνεται μόνο από τοναριθμό των θυμάτων αλλά κυρίως από την αγριότητα και το



μίσος αυτών που το διέπραξαν.

Η Δράμα και η περιοχή της δεν πρέπει να ξεχάσει επ’ ουδενί ταγεγονότα του 1941. Το επιβάλλει αυτό ο σεβασμός στη μνήμητων νεκρών της και στην ιστορική αλήθεια που ομολογουμένωςδεινοπάθησε και αυτή μέχρι να αποκρυσταλλωθεί.

1943 Οι Γερμανοί εκτελούν 40 προκρίτους της Παραμυθιάς.

Στις 2991943 το χάραμα της μέρας, μεταφέρθηκαν στονπροκαθορισμένο τόπο της εκτέλεσης οι μελλοθάνατοιφρουρούμενοι από μουσουλμάνους Τσάμηδες και λίγουςΓερμανούς. Ακολούθησαν σκηνές φρίκης. Πατέραςπαρακαλούσε ν' αφήσουν ελεύθερο το 16χρονο γιο του και ογιος ικέτευε να σκοτώσουν αυτόν και να αφήσουν τον πατέρα νααναθρέψει τις μικρότερες αδελφές. Τελικά εκτελέσθηκανπατέρας και γιος. Άλλοι προσπάθησαν με γενναιότητα ναδραπετεύσουν αλλά χτυπήθηκαν από τις σφαίρες τωνμουσουλμάνων Τσάμηδων που είχαν περιζώσει την περιοχή.Ώρα 7 το πρωί το κροτάλισμα των πολυβόλων έσβησε τοχαμόγελο των αγέρωχων ανδρών.

Η εκτέλεση τους ανακοινώθηκε αμέσως με έγγραφο τουγερμανικού φρουραρχείου Παραμυθιάς που θυροκολλήθηκε στοοίκημα όπου στεγάζονταν τα γραφεία της τότε ΚοινότηταςΠαραμυθιάς.Με την ηρωική θυσία των εκτελεσθέντωνσυμπατριωτών μας η Παραμυθιά αναγορεύτηκε σε μαρτυρικήπόλη.

Ένα χρόνο αργότερα η θεία Νέμεση απέδωσε τη δικαιοσύνη,γιατί "...Κείνοι που έπραξαν το κακό τους πήρε μαύροσύγνεφο. Ζωή δεν είχαν πίσω τους με έλατα και κρύα νερά,παππού δεν είχαν από δρυ κι απ' οργισμένο άνεμο η μάνα πουχορεύοντας να χει δοθεί στη λευτεριά του χάρου... "(Ελύτης).

Τα όνειρα πήραν "εκδίκηση". Για την πατρίδα η πιο σωστήστιγμή σημαίνει: ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ.

1944.—Γερμανοί εκτελούν 9 Έλληνες, ενώ βγαίνουν από τονιερό ναό Οσίας Ξένης στην Νίκαια [δες και 19/9].

30 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1943 Εκτελούνται στην Πάτρα 10 Έλληνεςπατριώτες από τους Γερμανούς.

—Με διαταγή από τους Γερμανούς αρχίζει η εκκένωση τωνχωριών Κεφαλοβρύσι, Κρεβατάς, Πεύκος, Σύμη, Καλάμι καιΣυκολόγος εντός πέντε ημερών. Στις 14 Οκτωβρίου, ένα μήνα



μετά τις ομαδικές εκτελέσεις, ειδικά συνεργεία των Γερμανώνάρχισαν να κατεδαφίζουν με δυναμίτες και πυρπόλησαν ταχωριά αυτά, που είχαν ήδη εκκενωθεί και η περιοχή τους είχεκηρυχθεί «νεκρή ζώνη».

Γενικώς, είναι δύσκολο να γίνει ένας ακριβής απολογισμόςθυμάτων κααι καταστροφών στην Κρήτη. Οι κινήσεις τωνγερμανικών στρατευμάτων χαρακτηρίζονταν από μια διασποράενώ οι εκτελέσεις γίνονταν και εκτός των χωριών, όποτεέβρισκαν άμαχο πληθυσμό στην ευρύτερη ζώνη. Το σύνολοτων θυμάτων τις μέρες εκείνες φτάνει τουλάχιστον τους 400.Τουλάχιστον 129 από αυτούς είναι απ’ τα χωριά της δυτικήςΙεράπετρας (Μύρτος, Γδόχια, Ρίζα, Μουρνιές, Μύθοι, Μάλες,Χριστός και Παρσάς) ….μιλάμε μόνο για τα χωριά στον ΝομόΛασιθίου!!

1 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1941 Οι βούλγαροι, κατόπιν σχεδίου καιεντολής των Γερμανών εκτελούν 130 Έλληνες από τηνΚορμίτσα Σερρών.

—1943 Οι Γερμανοί εκτελούν Έλληνες πατριώτες στον Βόλο.

3 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1943 Οι γερμανοί εκτελούν 82 Έλληνες στηνΉπειρο (η καταστροφή του χωριού Λιγκιάδες έναντι τωνΙωαννίνων).

Στο σπίτι του Ρούσκα ήταν δύο οικογένειες εκτελεσμένες ηΕλένη Αθ. Μπαμπούσκα και το παιδί της σκοτωμένο και το άλλοτραυματισμένο στη σπονδυλική στήλη ήταν ζωντανό και βύζαινεστη μάνα του σκοτωμένη 36 ώρες που ήρθαν και το πήραν.Ήρθε ο Νικόλαος Γ. Μανδήλας και το πήγαν στο Νοσοκομείοστο Γρεβενήτη που είχαν οι αντάρτες και η Μαρία Γ. Λάππα μετα τρία παιδιά της. Στη μάνδρα του Δημ. Παπά ήταν σκοτωμένοςμεσ΄ τα πουρνάρια ο Σταύρος Γ.Ζώτος, είχε τα λεπτά στηντσαντήλα και μετά από πολλές μέρες τον βρήκαν και του πήραντα λεφτά και μετά είπαν. Στον κήπο του Λάππα ήταν(σκοτωμένη) η Ελένη Γ. Γεράκου με τα δύο της παιδιά. Στηναυλή του Τσερίκη ήταν(σκοτωμένη) η Αγγέλω η γιαγιά Κώστακαι Μήτσου Φούκα. Στην κουζίνα Θεοδώρου Λώλη ήτανσκοτωμένη η Λαμπρινή χήρα Λιούρη, η κοπέλα μου αβάπτιστητεσσάρων μηνών καμένη μαζί με την σαρμάνα, η Αικατερίνηχήρα Λώλη και η Πανάγιω Κ. Λώλη κοπέλα 18 χρονών ήτανπίσω από την πόρτα στη γωνία. Άνοιγε η πόρτα και τις έπιανε ηπόρτα πίσω. Έμειναν εκεί 25 μέρες ώσπου μύρισαν και τιςβρήκαν και δεν μεταφέρονταν να τις θάψουν στο Νεκροταφείοκαι τις έθαψαν στην κήπο εδά κει. Αφού μας είπαν αυτά τα



δυσάρεστα γεγονότα, τα χάσαμε, δεν ξέραμαν που πάμε, δενείχαμε αίμα ζεστό απάνω μας, κρυώσαμε, παγώσαμε,χτυπηθήκαμε, κλάψαμε, θρηνήσαμε.

Η ώρα δώδεκα το μεσημέρι αφήσαμε τα παιδιά μας υγιέστατα,τα σπίτια μας σπίτια ωραία και να επιστρέψομε το βράδυ και μηβρούμε ούτε ανθρώπους ούτε σπίτια. Ξεκινήσαμε από τηνΣτρογγλή και κάναμε κάτω να έρθουμε για το χωριό και δενξέραμε που πηγαίναμε. Αλλού θέλαμε να πάμε και αλλούπηγαίναμε.

……………………………..

Το βράδυ καμιά ώρα μέρα από μέρη που δεν φαινόμασταν απότα Γιάννενα δια να μας βάλουν ήρθαμαν στο χωριό. Μαςφαινόνταν πως θα βρούμε τους ανθρώπους ζωντανούς.Βρήκαμαν τη Λαμπρινή Λιούρη και την κοπέλα μου σκοτωμένεςκαι καμένες στο μαγιριό ψηλά στο αξεφύληγο αραποσίτι τουμπάρμπα μου Θοδωρή Λώλη. Την άλλη μέρα ήρθαν δύοτσοπαναραίοι να πάρουν λίγο νερό, ψωμί ότι να εύρεσκαν ναβάλουν στο στόμα τους, τους βαλαν από το νησί με τα μυδράλια.

Και έτσι δεν έρχονταν ξανά μέρα άνθρωποι στο χωριό. Νύχτα σενύχτα έρχονταν και έθαφταν τους σκοτωμένους που ήταν έξωαπό τα σπίτια και συμμάζευαν ότι είχε μείνει από τηνκαταστροφή…

Οι Ναζί ακόμα το μάτι στο χωριό το είχαν. Την Τρίτη Κυριακή καιτην Πέμπτη Κυριακή το βράδυ μετά το κάψιμο, έβαλαν με τοπυροβολικό στα σπίτια που είχαν μείνει άκαιγα, τα τρύπησαν τατοιχάρια με τα βλήματα αλλά ευτυχώς δεν ήταν άλλα θύματα.

Την πρώτη Σεπτεμβρίου 1944 χτυπούν από το Τζαμί τουΚάστρου με τα βαριά μυδράλια και ανάψαν και κάηκαν ταμανδριά του Αθανασ. Μπαμπούσκα. Την ίδια μέρα ρίχτουν σταβλάχικα κονάκια που ήταν στη θέση «Γιάνο» και σκότωσαν μιαβλάχα, τη γυναίκα του Στάθη Μάστουρα. Τη φέραν νύχτα και τηθάψαν στο χωριό.

6 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1944 Εκτελούνται από τους Ναζί 85 Έλληνεςπατριώτες στην περιοχή ΥμηττούΧαραυγής.

7 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1943 Μνήμες της μαρτυρικής Λιλαίας (ΚάτωΑγόριανη) του Νομού Φωκίδος.

Στις 6 Οκτωβρίου 1943, σμήνος αμερικανικών υπερφρoυρίωνπερνούσε πάνω από το χωριό πάvω Αγόριανη επιστρέφοντας



στις βάσεις του στην Ιταλία αφού είχε βομβαρδίσει εχθρικούςστόχους στην περιοχή Ελευσίνας και Τατοίου Αττικής. Τααμερικανικά υπερφρούρια καταδιώκονταν από Γερμανικάκαταδιωκτικά Μέσσερσμιτ και ακριβώς πάνω από το χωριό έναΓερμανικό καταδιωκτικό έπληξε και κατέρριψε ένα υπερφρούριο.Από το υπερφρούριο αυτό πριν συντριβεί στο έδαφος, ρίχτηκανστο κενό με τα: αλεξίπτωτά τους τα εννέα μέλη του πληρώματος.Ορισμένα από τα γερμανικά καταδιωκτικά άρχισαν τότε ναπολυβολούν τους Αμερικανούς αεροπόρους. Ένας από τουςΑμερικανούς αεροπόρους επλήγη και έφτασε στο έδαφοςνεκρός. Οι κάτοικοι του χωριού ξεχύθηκαν προς την πλάγιάόπου έπεφταν οι αεροπόροι και τους περισυνέλλεξαν. Πρινόμως περάσει πολλή ώρα Γερμανική μηχανοκίνητη δύναμηέφτασε στο χωριό Λιλαία (κάτω Aγόριανη) εξόρμησε Πεζή προςτην Πάνω Aγόριανη, ορεινό χωριό. Κινητοποιήθηκαν τότε όλοι οικάτοικοι του χωριού, άλλοι για να φυγαδεύσουν τους συμμάχουςαεροπόρους και άλλοι για να μεταφέρουν τις οικογένειές τουςστις γύρω περιοχές του Παρνασσού, καθώς ήταν γνωστή σεόλους η εξοντωτική αγριότητα των Γερμανών. Οι άνδρες τουεφεδρικού ΕΛΛΑΣ και της μαχητικής ομάδας του χωριούέσπευσαν στο ενδιάμεσο της απόστασης των χωριών Πάνω καικάτω Aγόριανης, στη θέση «Βρυζόραχη Όχτος» και στη μάχηπου επακολούθησε, αφού σκότωσαν την εμπροσθοφυλακή (7)επτά Γερμανούς, έτρεψαν σε φυγή το Γερμανικό τμήμα, το οποίουποχωρώντας σκότωσε τον Σταμάτη Σταμάτη του Mπoζόγιαvoυ,ετών 17, έξω από το χωριό Κάτω Αγόριανη. Την επομένημεγάλες δυνάμεις Γερμανών εξαπέλυσαν βιαιότατη επίθεση απόόλη την περίμετρο του Παρνασσού και άρχισαν μάχες πουμαίνονταν επί πολλές μέρες. Το Χωριό Κάτω Αγόριανη οιΓερμανοί το κυρίευσαν στις 7 Οκτωβρίου 1943 και άρχισαναμέσως να το πυρπολούν από τη μια του άκρη ως την άλλη'χρησιμοποιώντας τη γνωστή εμπρηστική σκόνη η οποίααναφλέγεται με έναν και μόνον πυροβολισμό. Οι κάτοικοιπαρακολουθούν κρυμμένοι στους γύρω ορεινούς όγκους τουΠαρνασσού και η μεγάλη συμφορά είναι ορατή δια γυμνούοφθαλμού.

Από τον απολογισμό της καταστροφής αυτής: Σκοτώθηκαν,βιάστηκαν, σφάχτηκαν η κάηκαν ζωντανοί μέσα στα σπίτια τους11 άτομα. Πυρπολύθηκαν στις 7.10.1943, (150) εκατόν πενήνταοικίες από τις περίπου (160) εκατόν εξήντα που είχε συνολικά τοχωριό. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι οι οικίες ήταν διώροφεςπετρόχτιστες με κεραμοσκεπή, εμβαδού 70 τ.μ. περίπου, μαζί μετην οικοσυσκευή της εποχής, και τις σοδιές του καλοκαιριού(σιτάρια καλαμπόκια κρασιά, κ. τ. λ.). Επίσης πυρπολήθηκανάλλοι τόσοι στάβλοι και αποθήκες, που περιείχαν γεωργικά



εργαλεία, κτηνοτροφικές τροφές και αρκετά ζώα. Για όλες τιςανωτέρω καταστροφές οι κάτοικοι της πρώην ΚοινότηταςΛιλαίας κατέθεσαν, ενώπιον του Πολυμελούς ΠρωτοδικείουΆμφισσας, αγωγή, κατά του ΓΕΡΜΑΝΙΚΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ καιαιτούν αποζημιώσεις. Στο χρονικό διάστημα από, 1941 έως1944, σκοτώθηκαν επιπλέον 11 κάτοικοι από τα ιταλoγερμανικάστρατεύματα κατοχής.

8 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1943 Το Ολοκαύτωμα της Eπταλόφου(Αγόριανης) του Νομού Φωκίδος.

Οι Γερμανοί, αφού πρώτα καίνε το Κάτω Χωριό (Λιλαία), τηνμεθεπόμενη (8 Οκτωβρίου 1943) εκδικούνται και την Επτάλoφo(Άνω Aγόριανη). Κάψανε ολόκληρο το χωριό. Από τα 184σπίτια του κάηκαν τα 146 κι όσοι κάτοικοι του δεν μπόρεσαν ηπρόλαβαν να το εγκαταλείψουν κατεσφάγησαν η κάηκανζώντες, από νήπια αβάπτιστα έως ανήμποροι γέροντες. Απόμια και μόνη οικογένεια μαρτύρησαν 7 άτομα. (Μια κόρη17χρονη, πριν φονευθεί, βιάστηκε από 15 άτομα). Θύματασυνολικά 17.

Δύο λόγια για τον ηρωικό αυτό τόπο:

Πριν την Επανάσταση του 1821 από τους Τούρκους, λόγω του«ατίθασου» του χαρακτήρα τους σε επαναστατικά κινήματα (ηκαταγωγή τους από τους Μεγάλους Κομνηνούς τηςΤραπεζούντας), ξαναμαρτύρησαν αρκούντως για τονεξαφανισμό τους.

Οι μεν Προεστοί τους κρεμάστηκαν στον Αϊ Γιώργη τους στιςμεγάλες φτελιές, οι δε «δυνάμενοι να φέρουσι όπλα» (άνω των14 ετών) εσφαγιάσθησαν και οι υπόλοιποι (γυναικόπαιδα καιγέροντες) εξορίσθηκαν στο Αυλάκι του Ζητουνίου Λαμίας) καιπέθαναν όλοι τους από ελονοσία. Ένας μόνο γλύτωσε δια τηςφυγής, ονόματι Κομνηνός η Κομνάς Τράκας.

Κατά την Επανάσταση του '21, επειδή 350 Αγοριανίτεςσυμμετείχαν στην πολιορκία της Ακρόπολης, σε αντίποινα, 73γυναικόπαιδα αιχμαλωτισθέντα από προδοσία σε σπήλαια τουΠαρνασσού πουλήθηκαν στα σκλαβοπάζαρα της Αιγύπτου, τηςΠόλης και στο Μοναστήρι της Σερβίας.

Στους Βαλκανικούς Πολέμους και στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο ηΑγόριανη είχε 12 θύματα. Το 1940 είχε 3 θύματα (Δήμος Ν.Βελέντζας, Δήμος Α. Τράκας και Ασημάκης Μ. Πανάγου).Σήμερα η Επτάλοφος η Αγόριανη απολαμβάνει τα αγαθά τηςΕλευθερία της ευημερούσα με τους 599 κατοίκους της



(απογραφή 2001) και την τιμητική επωνυμία της ως «η Ελβετίατου Νότου».

9 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1944 Βομβαρδίζεται ανηλεώς από τους Ναζί ηΑθήνα τρεις μέρες πριν εγκαταλείψουν την πόλη. Έξι νεκροί και22 τραυματίες είναι ο τραγικός απολογισμός.

12 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ Η Υπάτη του Νομού Φθιώτιδας για τρίτη φοράγίνεται στάχτη από τους Ναζί.

Η Υπάτη πυρπολήθηκε τρεις φορές από τους Γερμανούς καιβομβαρδίστηκε με πυροβολικό αρκετές. Οι ημερομηνίες τωνπυρπολήσεων είναι:




16 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1943 Ο νέος ανώτατος αρχηγός τωνΤαγμάτων Ασφαλείας στην Ελλάδα, στρατηγός των SSΣτρόοπ, ανακοινώνει, ότι θα τουφεκιστεί πολλαπλάσιοςαριθμός πολιτών σε περίπτωση επίθεσης και θανάτου ανδρώντης χωροφυλακής και της αστυνομίας.

17 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1941 Οι Γερμανοί εκτελούν 250 κατοίκους τωνΆνω και Κάτω Κερδυλίων Σερρών σε αντίποινα για τον φόνοενός Γερμανού στρατιώτη.

«……..Μια κόκκινη φωτοβολίδα σχίζει τον βουρκωμένο ουρανό.Σημαίνει η αρχή του τέλους. Τα πολυβόλα θερίζουν ασταμάτητατους συγκεντρωμένους κατοίκους. Η φύση τραντάζεται. Οιγειτονικές πλαγιές κουνιούνται συθέμελα….. Ακολουθείοδυρμός, κλάμα, ανάθεμα από τα γυναικόπεδα….. Η εικόναφρικιαστική. 235 κάτοικοι, 130 από το πάνω χωριό, 80 από τοκάτω και γύρω στους 25 ετεροδημότες, είναι ένα με το χώμα….... Δίπλα στο θάνατο τα ερείπια. Μαύρος καπνός σκεπάζειτον ουρανό. Ο αέρας ανακυκλώνει τα μοιρολόγια. Τίποταάλλο….. οι μνήμες βουβαίνουν τον άνθρωπο, παραλύουν τηγλώσσα και τη σκέψη. …… Η φθινοπωρινή μέρα αρχίζει ναγέρνει. Τελείωσε την αποστολή της. Μέσα σε λίγες έφαγε ότι ηζωή δημιούργησε με κόπο και ιδρώτα. Άνθρωπος γέννησε,δημιούργησε, άνθρωπος σκόρπισε το θανατικό………»

18 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ Ελληνικές θυσίες αίματος κατά τον Β'Παγκόσμιο Πόλεμο:



30.000 Πεσόντες Ελληνοϊταλικού πολέμου και γερμανικήςεισβολής (194041)260.000 Θάνατοι από πείνα (κυρίως τον χειμώνα 194142)70.000 Εκτελεσθέντες100.000 Φυλακισμένοι η μαχόμενοι60.000 Εβραίοι (85% του συνόλου)520.000 (7% του πληθυσμού της χώρας) [πηγή: εφημερίδα"Καθημερινή", 14 Νοεμ. 1999 Φ.Μ.]

19 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ Οι Γερμανοί εκκενώνουν την Λαμία, τοΜέτσοβο και τον Βόλο.

Λίγες ημέρες πριν από την αναχώρησή τους, οι Γερμανοίπροχώρησαν σε ανατινάξεις, καταστρέφοντας το λιμάνι και τονκυματοθραύστη, το τελωνείο, την παραλία καθώς και τοτηλεφωνικό κέντρο της πόλης. Παράλληλα λαμβάνουν χώρα καιμια σειρά από άγριες και πολύνεκρες μάχες.

23 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1941 Οι Γερμανοί πυρπολούν το Μετσόβουνο(η Μεσόβουνο) Κοζάνης και εκτελούν 137 (η 165) κατοίκους, οιπερισσότεροι από τους οποίους ήταν μαχητές του Αλβανικούμετώπου. Ήταν το πρώτο χωριό της ηπειρωτικής Ελλάδας πουπήρε τα όπλα κατά των κατοχικών αρχών. Ενα από τα πρώταπου γνώρισαν τα μαζικά αντίποινα της Βέρμαχτ, με δύοδιαδοχικά ολοκαυτώματα κι εκατοντάδες νεκρούς. Κι όμως, ησυλλογική εθνική μνήμη κάθε άλλο παρά του έχει επιφυλάξει τηθέση που του αξίζει στο μαρτυρολόγιο της δεκαετίας του ’40.

Το ολοκαύτωμα του Μεσόβουνου σε δύο φάσεις, 23101941 /2241944. Τα Γερμανικά στρατεύματα Κατοχής το 1941σκότωσαν η έκαψαν ζωντανούς 157 κατοίκους του χωριού καιτο 1944 άλλους 108 και έκαψαν το χωριό.

—1943 Το χωριό Μανασσής στο Κεντρικό Ζαγόρι Ηπείρουπυρπολείται από τους Γερμανούς.

—Η καταστροφή του χωριού Καλουτάς του Κεντρικού ΖαγορίουΗπείρου.

Το χωριό πυρπολήθηκε στις 23 Οκτωβρίου 1943 απόγερμανικό στρατιωτικό τμήμα της Ορεινής ΜεραρχίαςΕντελβάις. Την 1η Αυγούστου της ίδιας χρονιάς το χωριόκανονιοβολήθηκε από το Γερμανικό Πυροβολικό που έδρευεστην περιοχή Ελεούσα έξω από τα Ιωάννινα και σκοτώθηκανδύο άτομα.

26 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1942 Η πυρπόληση του χωριού Προσήλιο



(Σεγδίτσα) στην Άμφισσα.

Οι Γερμανοϊταλικές δυνάμεις αιχμαλώτισαν όλον τον πληθυσμότου χωριού, απ΄ τους οποίους, τα γυναικόπαιδα και τουςγέροντες τους εκτόπισαν στην Άμφισσα (εννοείται με τα ρούχαπου φορούσαν εκείνη τη στιγμή) και τους εγκατέστησαν στασπίτια, τα καλύβια και τους αχυρώνες των κατοίκων τηςΆμφισσας. Τους άντρες του χωριού τους μετέφεραν σεστρατόπεδο αιχμαλώτων στην Θήβα, όπου παρέμειναναιχμάλωτοι για ένα εξάμηνο.

Στις 26 Οκτωβρίου 1942, μερικές μέρες μετά την αιχμαλωσίατων κατοίκων του χωριού, έβαλαν φωτιά και κατέστρεψανολοσχερώς όλα σπίτια του χωριού…Καίγονται μαζί όλα τακινητά περιουσιακά στοιχεία των χωριανών, ρούχα, έπιπλα,σκεύη, γεννήματα… Σκότωσαν ακόμα και τα ζώα με σκοπό ναανακόψουν την τροφοδοσία των ανταρτών.

Την ίδια ημέρα έβαλαν φωτιά και στο ιστορικό μοναστήρι τηςΠαναγίας Τριβολούς καίγοντας ολοσχερώς τις εγκαταστάσειςτου…Καθώς και δύο εξωκλήσια του χωριού, τον Άγιο Γεώργιοκαι την Αγία Τριάδα.

Το Προσήλιο «Σεγδίτσα» είναι ένα χωριό που βρίσκεται στηνπλαγιά της Γκιώνας σε υψόμετρο 900 μέτρων. Το 1940σύμφωνα με την επίσημη απογραφή αριθμούσε 1200 άτομα,που ζούσαν από αρχαιοτάτων χρόνων στον τόπο αυτό μεπλήρη αυτάρκεια αγαθών. Μετά το κάψιμο του χωριού και τονεκτοπισμό των κατοίκων, οι Ιταλοί απαγόρευσαν στουςχωριανούς έστω και την απλή επίσκεψη τους στον χώρο τουκαμένου χωριού. Για το λόγο αυτό εκτέλεσαν, ένα μήνα περίπουμετά την πυρπόληση, τους χωριανούς Ανδρέα Λίβα, ΠαναγιώτηΑ. Κούκο, Παναγιώτη Γ.Κούκο, Μαρία Μανώλη, ΕυστάθιοΔ.Μπουμπούνη, Κωνσταντίνο Δ. Μπουμπούνη και Φώτη Ε.Μαργώνη. Η απάντηση των αγανακτισμένων και κατατρεγμένωνχωριανών στα αντίποινα των Ιταλών ήταν η πλήρης καικαθολική συμμετοχή του ενεργού πληθυσμού του χωριού σεόλους τους αντάρτικους σχηματισμούς. Από την ενεργόσυμμετοχή των χωριανών στα αντάρτικα τμήματα είχαμε τηναπώλεια 8 χωριανών ανταρτών που έπεσαν σε διάφορες μάχεςπου έδωσε με τα στρατεύματα κατοχής, καθώς επίσης και 12χωριανούς που εκτελέστηκαν κατά διαστήματα από τον στρατόκατοχής ως συνεργάτες και συμμέτοχοι στην εθνική αντίσταση.

Καθ΄ όλο αυτό το διάστημα από το 1942 μέχρι το 194950 οιχωριανοί ήταν ξεριζωμένοι από τον τόπο τους και ζούσαν στα



σπίτια, τα καλύβια και τους αχυρώνες των κατοίκων τηςΆμφισσας και στις σπηλιές της γύρω περιοχής… Τααποτελέσματα της δραστηριότητας των στρατευμάτων κατοχήςεπί του συνόλου των χωριανών ήταν η επί οκτώ συνεχή χρόνιαπαραμονή του πληθυσμού κάτω από δυσμενείς και αντίξοεςσυνθήκες, που τους οδήγησε στα κατώτατα όρια εξαθλίωσης καιχρειάσθηκαν τουλάχιστον τρεις δεκαετίας για την επαναφοράτους στην προτέρα κατάσταση. Δέκα (10) γυναίκες έμεινανχήρες, Ένας (1) άνδρας χήρος, Τριάντα δύο (32) παιδιάορφανά. Και μία (1) οικογένεια, αυτή του Νικολάου Μήταλα ηΜατσούκα αφανίστηκε εντελώς….

28 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1944 Οι Γερμανοί ανατινάζουν κατά τηνυποχώρησή τους τη σήραγγα και το γεφύρι του Μπράλλου,καθώς και το γεφύρι της Παπαδιάς.

30 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1944 Οι Γερμανοί τουφεκίζουν 17 Έλληνεςπατριώτες στην Πρώτη Φλώρινας.

—Το Ολοκαύτωμα του Τυμφρηστού.

Τα Γερμανικά στρατεύματα κατοχής επεχείρησαν δύο φορέςκατά του χωριού. 30 Οκτωβρίου με 11 Νοεμβρίου 1943 ήταν ηπρώτη: Από έρευνα στα Γερμανικά Αρχεία οι ΝαζιστικέςΔυνάμεις που ενήργησαν τις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις στηνπεριοχή μας ανήκαν στην Ε΄ Γερμανική Στρατιά και ήταν: η4SS Pol.Pz Greh.Div. (Μεραρχία ss), η 104 Jaeger Division(Μεραρχία καταδιώξεως) και το ΧΧΙΙ Geb. A.K. (Ορεινό ΣώμαΣτρατού).

Η επιχείρηση είχε την επωνυμία «Hubertus» και διεξήχθη απόδύο συγκροτήματα που είχαν έδρες τη Λαμία (Gruppe OST SSPol Pz Gren Rgt III SS και I SS) & το Αγρίνιο (Gruppe West) μεσημείο συναντήσεως το Καρπενήσι. Το χωριό, λόγω τηςστρατηγικής του θέσης, αποτελούσε χώρο ανάπτυξης τωνανταρτικών ομάδων με αξιόλογη προσφορά και κατοίκων τουστην Ενωμένη Εθνική Αντίσταση ανατίναξης της Γέφυρας τουΓοργοποτάμου και σε άλλες προσβολές Γερμανικών Μονάδων.

Κατά την επιχείρηση αυτή συνέλαβαν, βασάνισαν οικτρά καιεκτέλεσαν εννέα (9) κατοίκους του χωριού.

—1944 Οι γερμανοί τουφεκίζουν 17 Έλληνες στην ΠρώτηΦλωρίνης.

7 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1943 Οι Ναζί καταστρέφουν με φωτιά τομεγαλύτερο μέρος του Καρπενησίου.



19 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1943 Μετά την επίθεση γερμανικώνστρατευμάτων εναντίον της νήσου Σάμου και την δυσμενήτροπή των επιχειρήσεων, το Στρατηγείο της Μ. Ανατολήςδιατάσσει τους Ιερολοχίτες και τους Βρετανούς κομμάντος, πουστις 30 Οκτ. είχαν απελευθερώσει την Σάμο, να εκκενώσουν τηννήσο. Κατά την εκκένωση μεταφέρονται μαζί στην Τουρκία12.800 Έλληνες πρόσφυγες και 8.000 ιταλοί.

21 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1941 Γερμανικά αεροπλάνα βομβαρδίζουν τοΠυθαγόρειο και την Πόλη της Σάμου. Αρχίζει η εισβολή τωνγερμανικών στρατευμάτων. Η απελευθέρωση επιτυγχάνεται την5η Οκτωβρίου 1944.

26 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1943 Οι Γερμανοί εκτελούν στο ΜονοδένδριΛακωνίας 118 Έλληνες ομήρους. Ο ιατρός ΝικόλαοςΚαρβούνης δεν δέχεται να φύγει όπως του πρότειναν καιτοποθετείται μόνος του μπροστά στο εκτελεστικό απόσπασμα.

30 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1942 Με απόφαση της Γερμανοϊταλικήςδιοίκησης, όσοι θέλουν να αναχωρήσουν για την ελληνικήεπαρχία θα εφοδιάζονται με ειδική άδεια.

2 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 1941 Η πείνα σε συνδυασμό με τις πολύάσχημες καιρικές συνθήκες προκαλεί χιλιάδες θύματα ανάμεσαστον αστικό κυρίως πληθυσμό της χώρας. Μέχρι τα μέσα του1942 οι νεκροί θα φτάσουν τις 200.000.

4 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 1943 Οι Γερμανοί πυρπολούν την μονήνΟμπλού (εις τας παρυφάς του Παναχαϊκού όρους).

8 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 1943 Οι Γερμανοί μπαίνουν στην μονή τουΜεγάλου Σπηλαίου και εκτελούν 13 υπερήλικες μοναχούς,3 υπηρέτες, ένα προστατευόμενο ορφανό ηλικίας 7 ετών και 5προσκυνητές.

13 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 1943 Τραγωδία των Καλαβρύτων. Απόπρωϊας ισχυραί γερμανικαί δυνάμεις περιέζωσαν την πόλιν,ειδοποιήθησαν δε αμέσως όλοι οι κάτοικοι να συγκεντρωθούνεις την κεντρικήν πλατείαν. Εκεί, οι Γερμανοί εξεχώρισαν όλουςτους άνδρας ηλικίας 16—70 ετών, περί τους 1200 και τουςωδήγησαν παρά το νεκροταφείον, όπου τους εξετέλεσανομαδικώς με ριπάς πολυβόλων. Οι ελάχιστοι εκ τούτωνεπιζήσαντες εξετελέσθησαν δια των περιστρόφων. Τοανήκουστον έγκλημα ωλοκληρώθη δια της πυρπολήσεως τωνπερισσοτέρων εκ των οικιών της πόλεως. Παρομοίας εκτελέσειςέκαμαν οι Γερμανοί και εις πολλά χωρία της περιοχής. Οιεκτελεσθέντες συνολικώς ανήλθον εις 1720.



14 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 1943 Οι Γερμανοί επανέρχονται εις τηνμονήν του Μεγάλου Σπηλαίου (βλέπε 8—12—1943) και τηνλεηλατούν αποκομίσαντες 70 φορτία με διάφορα κειμήλια(άμφια, έπιπλα κλπ.), ακολούθως δε την παραδίδουν εις ταςφλόγας.

17 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 1943 Η καταστροφή της Πτέρης Αχαϊας.

Το 1943 έγινε η μάχη στο Πυργάκι εναντίον των Ιταλών, όπουείχαν συμμετάσχει και Φτεραίοι. Εν συνεχεία οι Ιταλοί με ένατάγμα εγκαταστάθηκαν στη Φτέρη, έμειναν τέσσερις ημέρες καισυνέλαβαν τους: Θ. Αντωνιάδη και Γ. Πανουτσόπουλο και τουςεκτέλεσαν στο προσκυνητάρι Πετσάκων, όπου στη θέση αυτήυπάρχει ένα μικρό απέριττο μνημείο. Οι Ιταλοί έκαψαν ένατμήμα της Φτέρης και ολοκλήρωσαν την καταστροφή οιΓερμανοί, μετά το ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων, την 17ηΔεκεμβρίου 1943. Έκαψαν και την κεντρική εκκλησία τηςΚοιμήσεως της Θεοτόκου. Στο ναό αυτό υπήρχαν πριν από τηνκαταστροφή προπολεμικά δυο παλιές εικόνες αξίας, τουΧριστού και της Παναγίας.

18 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 1943 Γερμανικά στρατεύματα κατοχήςεκτελούν 118 κατοίκους του χωριού Δράκεια της Μαγνησίας.

Φωνές θανάτου ακούγονται στη Δράκεια…….

Ψηλό κυπαρίσσι με 118 κυπαρισσόμηλα πεσμένα

Φωνές θανάτου σπαράζουν τη Δράκεια

Έναν – έναν τους σημάδευε το μίσος

έναν – έναν στη χαράδρα

τους πλάγιαζε.

Μια ολόκληρη βοή

Σαν ένας ολόκληρος θάνατος

Και μετά…….. σιγή.

Από τις 350 οικίες του χωριού καταστράφηκαν οι 58.

31 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 1942 Εκτελούνται στα Τρίκαλα, ύστερα απόαπόφαση του Γερμανοϊταλικού στρατοδικείου, έξι Έλληνες.



Όσοι έχουν διαβάσει το συγκεκριμένο άρθρο συνήθωςδιαβάζουν επίσης τα παρακάτω:

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΕΡΜΑΝΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

Documents