Regd No. 240

Lha office: Temple Road, Mcleod Ganj 176219, Dharamashala, Distt. Kangra, H.P. IndiaPhone: +91(0) 1892-220992 Mobile: +91(0) 9882323455 Email: office@lhasocialwork.org

Websites: www.lhasocialwork.org, www.samdhongrinpoche.com www.tibetnature.net, www.contactmagazine.net

Lha Charitable TrustInstitute For Social Work & Education

ལ་ས་ཚགས་ཞབས་ཞ་དང་ཤས་ཡན་ལ་གནས་ཁང་།

སན་གང་།

༄༅།། ཕ་ནང་གཞང་ལགས་ས་བའ་དབང་ཕག་སབ་དཔན་ཟམ་གདང་རན་པ་ཆ་མཆག་ཕ་ཟ་ ༡༡ ཚས་ ༥ ཉན་དགང་གངས་ ༧༦ ལ་

ཕབས་པའ་སའ་འཁངས་སར་ལ་དགའ་དད་ས་གསམ་ག་ས་ནས་འཚམས་འད་བཀས་བད་ལགས་གངས་མད་སན་ད་བཏང་ས། གང་ཉད་ས་

འག་ས་དང་། ཁད་པར་བད་བསན་སད་དང་རག་གཞང་ལགས་བང་སད་ཡག་བཅས་ཀ་ཆད་ས་ཚ་ཡན་ད་བརན་ཅང་། མཛད་འཕན་ཡར་

ངའ་ཟ་ལར་འཕལ་བའ་བཀས་སན་འདན་གངས་མད་ཞ།

ལ་ས་ཚགས་ཞབས་ཞ་དང་ཤས་ཡན་ལ་གནས་ཁང་ནས་བད་ཀ་སད་ཡག་དང་། རག་གཞང་། ལགས་བང་སགས་སང་སབ་དང་དར་

སལ་ག་ལས་གཞའ་འག་བདག་ཉད་ཆན་པ་སབ་དཔན་ཟམ་གདང་ཪན་པ་ཆ་མཆག་ག་ཟབ་རས་རན་བལ་ག་གསང་བཤད་དང་གསང་རམ་

སགས་ད་ར་བརད་ནས་ཁབ་སལ་ཞ་རའ་ལས་འཆར་འད་ཪན་པ་ཆ་མཆག་དགང་གངས་ ༧༥ ལ་ཕབས་སབས་བཀའ་དན་རས་དན་ཞ་

སད་ ༢༠༡༤ ཕ་ཟ་ ༡༡ ཚས་ ༥ ཉན་དངས་ས་དབ་འབད་ཀས་འག་འཛགས་ཞས་པ་ཡན་ཞང་། ད་ལའ་ཆར་ཁང་ག་ད་ཚགས་ནང་བད་

ཡག་ཐག་གསང་བཤད་དང་གསང་རམ་གངས་ ༥༣༣ དང་། ཨན་ཡག་ནང་གངས་ ༨༨ ས་ལན་གསང་བཤད་གངས་ ༣༨༠ གག་བརན་

གངས་ ༤༡ སགས་ཀ་བརད་གཞ་གཙ་བ་ཁག་ན་འཚ་མད་ཞ་བ་དང་། ཤས་ཡན་སབ་གས། སད་དན་ཚན་རག མང་གཙའ་རང་ལགས།

ཁམས་ལགས། བང་རབས་ལ་རས། རག་གནས། སད་ཡག ཁར་ཡག བཟང་སད་གང་འཕལ། མ་ཚའ་རན་ཐང་སགས་ཀ་ཐག་ལམ་

སན་གནང་བ་འད་དག་ས་འག་ས་དང་། ཁད་པར་བད་ཕ་ནང་གཉས་ས་ཁང་ག་གསང་ལ་གཙགས་ཆར་འཛན་མཁན་སམ་པ་ཆ་འདད་ལར་

གངས་ལས་འདས་པ་རམས་ལ་ད་ལམ་བརད་ནས་ཉམས་ལན་དང་ལ་ཀག་ཐབ་ཆད་མཐན་རན་སན་ཐབ་པར་ཧ་ཅང་བ་ཡད་ཚམས་པ་བང་

། ད་དང་འདས་པའ་ལ་གཅག་ཙམ་ནས་གང་ཉད་ཀ་གསང་རམ་སགས་བས་རབ་དང་ས་ཕབ་ཞས་པ་བད་ཨན་གཉས་ནང་ཤག་ངས་ ༥༠༠

ལག་ཙམ་ཞ་དག་དང་རམ་སག་ལས་དན་འག་བཞན་པས་འབང་འགར་དབ་གཟགས་ཀ་ང་བ་ཐག་འདན་སལ་གས་དན་གཉར་ཅན་རམ་པའ་

སན་ལམ་ད་འབལ་ཐབ་པའ་ར་བ་ཡད།

ད་བར་གཟར་གནས་བ་ལན་མང་པས་གང་ཉད་ཀ་མཚན་ཐག་ད་གནས་ལ་ཡག་ངག་གཉས་ཐག་ནས་རབ་སར་དང་སལ་ལག་གནང་བར་

ཐགས་ར་ཆ་ཞ་ར་དང་། ཪན་པ་ཆ་མཆག་དགང་གངས་ ༧༦ ལ་ཕབས་པའ་འཁངས་སར་དང་བསན་གང་ཉད་ཀ་མཛད་རམ་མདར་བསས་

ཤག་དང་། ལག་པར་ཪན་པ་ཆ་མཆག་དགང་གངས་ ༧༥ ལ་ཕབས་སབས་ཇར་མ་ནར་གནས་བཞགས་མཁས་དབང་བག་གཡབ་བ་ལན་

ཤས་རབ་རན་པ་ཆ་མཆག་གས་ཆད་ད་མཛད་པའ་ “སབ་དཔན་ཆན་པ་༧མ་དབང་༧སབས་མཆག་ཟམ་གདང་རན་པ་ཆའ་ལགས་མཛད་

རས་དན་རན་ཆན་ད་ཤལ་” འད་མཉམ་འགམས་སལ་ཞས་པའང་སབ་དཔན་ཟམ་གདང་རན་པ་ཆ་མཆག་གས་ས་འག་ས་དང་། ཡང་སས་

བད་བསན་སད་དང་། སད་ཡག་ལགས་བང་། བད་མའ་ཆ་མཐང་། གཟ་བརད། ལ་ར། སབས་པ་སགས་གང་མཐར་འདགས་པའ་ཕག་རས་

ཇ་ཙམ་འཇག་གནང་མཛད་ཡད་པ་མཁན་རགས་སད་འཕལ་དབ་འད་འགམས་སལ་ཞས་ཡན་པ་བཅས།

ལ་ས་ཚགས་ཞབས་ཞ་དང་ཤས་ཡན་ལ་གནས་ཁང་ག་འགན་འཛན་ངག་དབང་རབ་ཀས་ཕ་ལ་ ༢༠༡༥ ཟ་ ༡༡ ཚས་ ༥ ཉན།།

1

༄༅། །སབ་དཔན་ཟམ་གདང་བ་བཟང་བསན་འཛན་མཆག་ག་ས་ཚའ་ལ་རས་སང་བསས།

ནམཨབལཀཏཤརཡ། འཕགས་མཆག་འཇག་རན་མགན་པའ་བཞད་དགངས་རམས།། མཁན་པའ་ནས་སབས་མངའ་དང་ལན་

ཅག་ཏ།། ལག་ཏ་ལན་ལ་གཞན་དང་མ་འཇག་པའ།། དམ་པ་ཁད་ན་སས་ཀ་ཐ་བ་ཉད།། ཅས་མངན་བསད་ཀས་སན་བསས་ཏ། ༸སབས་ར་

ཟམ་གདང་བ་བཟང་བསན་འཛན་ཆས་ཀ་རལ་མཚན་དཔལ་བཟང་པ་མཆག་ན་ཕ་ལ་༡༩༣༩ ལར་བད་མད་ཁམས་འཇལ་ནགས་འབག་ཏ་

ཡབ་མགན་པ་བསད་ནམས་དང་ཡམ་པད་མཁའ་འག་གཉས་ཀ་རགས་

ཀ་སས་ས་ཞང་པ་དབལ་པ་ཞག་ག་ཁམ་ད་ས་འཁངས་ཤང་། དགང་ལ་

བཞར་སན་པ་ན་ཡངས་ཅན་ཕན་ཚགས་གང་དགན་པར་ཨ་ཞང་དག་

སང་ཞག་ག་མཉམ་ད་བཞགས། དགང་ལ་ལར་ཕབས་སབས་ཟམ་གདང་

ས་ཕང་བཞ་པའ་ཡང་སད་ད་ངས་འཛན་གས་འཇལ་དགའ་ལན་བད་

ཆན་གང་ད་ཁ་འདན་ཞས། དགང་ལ་བདན་ལ་སན་པ་ན་མཁན་ཆན་ར་

ར་འཆང་༸སབས་ར་ཟངས་འབམ་ངག་དབང་བ་བཟང་བསན་འཛན་ཆ་

གཏར་དཔལ་བཟང་པ་མཆག་ག་དང་ནས་བར་མ་རབ་བང་དང་། དག་

ཚལ་ག་བསབ་སམ་བཞས། དགང་ལ་དགར་ཕབས་སབས་བཤས་

གཉན་ཆན་པ་ངག་དབང་སན་པ་མཆག་གས་དབས་དག་བའ་བཤས་

གཉན་དག་ག་ཞབས་ལ་གཏགས་ཏ་བར་སད་སགས་ཐན་མང་བའ་རག་

པའ་གནས་དང་། ལམ་རམ་སགས་ལ་སངས་པ་མཛད། དགང་ལ་བཅ་

གཉས་ས་སན་པ་ན་གདན་ས་ཆན་པ་དཔལ་ལན་འབས་སངས་ས་ཆས་

ཞགས་ཀས་བཤས་གཉན་ཆན་པ་རམ་པ་ལ་ས་བར་བཀར་ཏ་གཞང་

ཆན་ལ་ཐས་བསམ་དང་། ཆས་བཀའ་མང་ཙམ་གསན་བཞས་གནང་།

ཕ་ལ་༡༩༥༩ ལར་འཛན་དབ་མ་རང་པར་ཕབས་ཙམ་ན་ར་གར་ད་༸གང་ས་ཡབ་སས་ཀ་ཕབས་རས་ས་བཙན་བལ་ལ་ཕབས་འབར་གས་

ལ་དའ་དགན་ཐག་དགང་ལ་ཉ་ཤ་ཧལ་པར་ལན་པ་ན་མཁན་ཆན་འདལ་བ་འཛན་པ་ཡངས་རགས་བསན་པའ་མངའ་བདག་༸སབས་མགན་

ས་ན་གཞན་པའ་སབས།

2

རལ་བའ་དབང་པ་ས་ཕང་བཅ་བཞ་པ་ཆན་པ་མཆག་གས་མཁན་

པ་དང་། ༸སབས་ར་ཡངས་འཛན་གང་ར་ར་འཆང་ཆན་པ་མཆག་

གས་ལས་སབ། མཚན་ཞབས་གསར་ཀང་ར་ར་འཆང་ཆན་པས་

གསང་སན། ༸སབས་ར་ཡངས་འཛན་ཁ་བང་ར་ར་འཆང་ཆན་

པ་མཆག་གས་དབས་ཁ་སང་ག་དག་འདན་གངས་ཚང་བའ་དང་

ནས་འཕགས་ཡལ་ར་ར་གདན་ག་བང་ཆབ་ཆན་པའ་གཙག་ལག་

ཁང་ད་བསན་པར་རགས་པའ་དག་སང་ག་དངས་པ་ཡང་དག་

པར་བཞས། ཕ་ལ་༡༩༦༠ ལ་དཀལ་ནས་ད་སར་བཀའ་འགགས་

གནང་བ་བཞན་ཕབས་ཏ་༸སབས་ར་ཡངས་འཛན་རམ་གཉས་དང་། བཤས་གཉན་ཆན་པ་ཏ་ཧར་སར་དཔན་རན་པ་ཆ་བཅས་ཀ་དང་ནས་

ཐས་བསམ་དང་། འབ་རམ། དཔ་ཁད་སགས་ཅ་རགས་ཞས་པ་དང་ཆབས་ཅག བཙན་བལ་བད་གཞང་ག་ས་ཞའ་ཞབས་སར་ཞགས་ཏ་ཌལ་

ཧར་གདན་གསམ་ག་དག་འདན་པ་རམས་ལ་ཐ་སད་རག་པའ་སབ་ཁད་གནང་བ་བཅས།

དང་པ། ཤས་ཡན་དང་འབལ་བའ་མཛད་ཁར་བས་གཞག་ཁག

ཕ་ལ་༡༩༦༡ ཕ་ཟ་༡༠ པ་ནས་སམ་ལ་གཏན་སབ་ཀ་བད་དག་དང་ཆས་དག

ཕ་ལ་༡༩༦༣ ལར་སམ་ལ་གཏན་སབ་ཀ་སབ་སའ་ལས་ཚབ། ཕ་ལ་༡༩༦༤ ལར་

རར་གང་གཏན་སབ་ཀ་བད་དག་དང་ཆས་དག ཕ་ལ་༡༩༦༥ ནས་༡༩༧༠ ལ་མཇག་

བར་ཌལ་ཧར་གཏན་སབ་ཀ་སབ་སའ་མཛད་ཁར་གནང་མར་སབ་གཉར་མཇག་སང་

དང། ཕ་ལ་༡༩༦༨ ལར་དག་བཤས་ལ་རམས་འཕར་མ་དང་། ཕ་ལ་༡༩༦༩ ལར་

སགས་རམས་དམ་འཇག་གནང་། ཕ་ལ་༡༩༧༡ ནས་༡༩༧༧ བར་ཝར་ཎ་དབས་བད་

ཀ་ཆས་མཐའ་སབ་གའ་སབ་ས་དང་། ཕ་ལ་༡༩༧༧ ནས་༡༩༨༨ བར་ཝར་ཎ་དབས་

བད་ཀ་ཆས་མཐའ ་གཙག་

ལག་སབ་ཁང་ག་སབ་ས་དང་

ངས་སན་པ་གཅག་ལགས།

ཕ་ལ་༡༩༨༨ ནས་༢༠༠༠ ལ་མཇག་བར་ཝར་ཎ་དབས་བད་ཀ་ཆས་མཐའ་གཙག་

ལག་སབ་ཁང་ག་ངས་སན་པའ་མཛད་འགན་བཞས། ལག་པར་ད་ཝར་ཎ་དབས་

བད་ཀ་ཆས་མཐའ་གཙག་ལག་སབ་གཉར་ཁང་ད་ཕ་ལ་ ༡༩༧༡ ནས་བཟང་མ་ལ་

བཅ་ཕག་གསམ་ལ་ཉ་བ་སབ་ས་དང་ངས་སན་པའ་མཛད་འགན་བཞས་པའ་རང་

། ཆས་དགངས་ཡངས་དཀལ་ཆའ་གཟགས་སངས་དང་། མཁས་འཇན་གཉས་ལན་

ག་ཡང་དག་པའ་མཛད་བས་བཅས་ལ་བརན་ནས། སབ་ཁང་འདའ་ཐག་མའ་གནས་

བབས་བའ་ཕག་ཐང་གར་ལ་བའ་ཆས་ཉམས་ཐག་པའ་གནས་སངས་ལས་གལ་བར་

མཛད་ནས། མཐར་སད་བཅད་ཡངས་རགས་གཙག་ལག་སབ་ཁང་ཚད་དང་མཚན་

ལས་ཁངས་ནང་ཕག་ལས་གནང་བཞན་པའ་སབས།

སབས་ར་ཟང་རན་པ་ཆ་མཆག་དང་ལན།

༧ས་ནར་༧གང་ས་སབས་མགན་ཆན་པ་མཆག་དང་ལན།

3

ཉད་ཡངས་ས་རགས་པ་སར་རགས་ལ་ཅན་ཐབ་ཐབ་པའ་

ང་བར་བསར་བ་དང༌། ཡན་རང་ཆས་ཡར་ལན་ག་ཚལ་ད་

རན་སང་དང་འབལ། རལ་སའ་སངས་ཆའ་སང་ཡར་ཐན་

ག་རམ་པ་ཅན་ད་བསར་བར་མཛད། ཕ་ལ་༡༩༩༤ ནས་

༡༩༩༥ བར་ར་གར་དབས་གཞང་ག་སན་གགས་ཅན་ག་ར་

གར་ལ་གབ་ཉམས་ཞབ་ལན་ཚགས་(Indian Council of

Philosophical Research)ཀ་རལ་ཡངས་སབ་སན་པ་

(National Lectureship)ཞས་པའ་མཚན་གནས་འབལ་

བཞས་ཀས་ར་གར་ག་གགས་ཆ་བའ་གཙག་ལག་སབ་ཁང་

(University)ལའ་ནང་ཆས་རག་དང་འབལ་བའ་གསང་བཤད་བསལ་གནང་མཛད་པ་བཅས།

གཉས་པ། ཆབ་སད་དང་འབལ་བའ་མཛད་ཁར་ཇ་གནང་།

ཕ་ལ་༡༩༧༠ ནས་༡༩༧༣ བར་བད་ཀ་གཞན་ན་ལན་ཚགས་ཀ་ཚགས་གཙ་གཞན་པ་དང་། ཌལ་ཧར་གཏན་སབ་ཀ་སབ་སའ་

ཕག་ལས་གནང་མས་སབས་དས་ཡན་གང་མཚམས་རང་བད་གཞང་ཆས་དན་ལན་ཁང་ག་མཚན་གནས་དང་ཆའ་ (Honorary Secretary)

མཛད་འགན་བཞས། ད་བཞན་ཝར་ཎ་ནས་བད་རང་དབང་བདན་པའ་ལས་འགལ་ཐག་མར་འག་འཛགས་སབས་མཉམ་ཞགས་ཀས་དངས་

ཤགས་བརད་གསམ་ནས་མཐན་འགར་ལམ་སན་མཐལ་ཕན་གནང་། ཕ་ལ་༡༩༩༠ ལར་ར་ཁམས་ཟན་བས་ཚགས་ཆང་ག་ཚགས་མ་དང་། ཕ་

ལ་༡༩༩༡ ནས་སབས་བཅ་གཅག་པའ་བད་མ་མང་ས་འཐས་ལན་ཚགས་ས་ཐད་བསས་ས་འཐས་དང་ས་མས་ཚགས་གཙ་དང་། ཕ་ལ་༡༩༩༦

ནས་སབས་བཅ་གཉས་པའ་བད་མ་མང་ས་འཐས་ལན་ཚགས་ས་

མད་སད་ས་འཐས་དང་ས་མས་ཚགས་གཙ་བཅས་ཀ་མཛད་འགན་

ཐངས་གཉས་བསད་མར་བཞས་རང་། ས་ལན་ཁམས་བཟ་ལན་

ཚགས་ཀ་ང་བར་བསར་ཏ་བཙན་བལ་བད་མའ་བཅའ་ཁམས་

གཏན་འབབས་དང་། ཁམས་ཡག་དང་སག་གཞ་ཁག་རམ་བཞན་

ཁམས་ས་བཅས་པའ་ལམ་ནས་ཁམས་ཀ་དབང་སར་ཚད་ལན་

ཡང་ཐབས། གས་ཚགས་ཀ་མཚན་མཐང་དང་། ལས་རམ་ག་ལམ་

སལ་རལ་སའ་གནས་ཚད་དང་མཉམ་པ་ཡང་ཐབས་ཀ་ཐགས་

བརན་ཆ་བསད་གནང་། ཕ་ལ་༢༠༠༡ ཟ་༧ ཚས་༢༩ ཉན་བཀའ་བན་ཁ་པའ་དངས་གཞའ་འས་བས་ཆན་མའ་ནང་བར་ཆ་༨༤།༤༥ ཐག་

ནས་བཀའ་བན་ཁ་པ་དང་། ད་བཞན་ཕ་ལ་༢༠༠༦ ཕ་ཟ་༧ ཚས་༡ ཉན་སབས་བཅ་གསམ་པའ་བཀའ་བན་ཁ་པའ་དངས་གཞའ་འས་བས་

ཆན་མའ་ནང་བར་ཆ་༩༠།༢༧ ཐག་ནས་བཀའ་བན་ཁ་པར་འདམས་ཐན་བང་བ་བཞན། བཀའ་ཁའ་ལས་རན་གཉས་རང་བདན་པ་དང་། འཚ་

བ་མད་པ། ཡང་དག་པའ་མང་གཙའ་ལམ་སལ་ག་ལ་གབ་གསམ་གཞར་བཟང་གས་གས་ཚགས་དང་མང་ཚགས་ལ་འགན་ཁར་བའ་འཛན་

སང་ཚད་ལན་དང། དཔལ་འབར་ལག་འཚས་མ་བསད་པའ་ཁམས་མཐན་ཡང་ཐབས། གཉས་སན་དབ་མའ་ལམ་ག་སད་བས་དམ་འཛན་

གས་བད་དན་བདན་མཐའ་གསལ་ཐབས་ལ་ཐགས་བརན་བ་མད་གནང་བ་བཅས།

༧གང་ས་མཆག་ག་མདན་ད་ས་འཐས་ཚགས་གཙའ་ལས་འཁར་དམ་འབལ་སབས།

ར་གར་ག་སད་བན་ལམ་ཨན་དར་གན་ད་མཆག་ཝ་ཎ་མཐ་སབ་ཏ་གཟགས་སར་སབས།

4

གསམ་པ། ཤས་ཡན་དང་ས་ཚགས་བད་དན་ག་ཚགས་ས་ཁག་ཏ་མཛད་ཁར་ཇ་གནང་།

༡། དག་ལགས་པ་ལགས་བང་ལན་ཚགས་(Gelugpa Cultural Society) ཀ་

ཚགས་གཞན།

༢། ར་གར་ག་གཙག་ལག་སབ་ཁང་ལན་ཚགས་ (Association of Indian

Universities) ཀ་འགན་འཛན་ལན་ཚགས་ཀ་ཚགས་མ། (ལས་རན་ཐངས་དག)

༣། ར་གར་ག་གཙག་ལག་སབ་ཁང་ལན་ཚགས་ (Association of Indian

Universities) ཀ་འགན་འཛན་ལན་ཚགས་ཀ་ཚགས་གཞན། (ཕ་ལ་༡༩༩༧ ལར།)

༤། ར་གར་ག་གཙག་ལག་སབ་ཁང་ལན་ཚགས་ (Association of Indian

Universities) ཀ་འགན་འཛན་ལན་ཚགས་ཀ་ཚགས་གཙ། (ཕ་ལ་༡༩༩༨ ལར།)

༥། ཨན་ཇས་མངའ་དབང་བསར་མང་བའ་ཡལ་ལང་ཁག་ག་གཙག་ལག་སབ་

ཁང་ལན་ཚགས་(Association of Commonwealth Universities)

ཀ་འགན་འཛན་ལན་ཚགས་ཀ་ཚགས་མ།

༦། ར་གར་ག་ལ་གབ་ཉམས་ཞབ་ལན་ཚགས་(Indian Council of

Philosophical Research) ཀ་ཚགས་མ། (ར་གར་གཞང་གས་ཐད་

བསས།) (ལས་རན་ཐངས་གཉས།)

༧། ར་གར་དབས་གཞང་ག་རལ་ཡངས་ནང་པའ་སབ་གཉར་ག་གས་འདབས་ཚགས་ཆང་(National Advisory Committee for

Buddhist Studies) ག་ཚགས་མ། (ར་གར་གཞང་གས་ཐད་བསས།) (ལས་རན་ཐངས་གཉས།)

༨། ཨཏར་པདཤ་མངའ་ས་གཞང་ག་ནང་པའ་སབ་གཉར་ག་གས་འདབས་

ཚགས་ཆང་(Advisory Board for Buddhist Studies, Uttar

Pradesh Government) ག་ཚགས་མ།

༩། རལ་སའ་ནང་པའ་ས་ཚགས་ཞབས་ཞ་(World Buddhist Social

Service, Saigon, Vietnam) ལན་ཚགས་ཀ་ཚགས་གཞན།

༡༠། ར་གར་ཨ་ཤ་ཡའ་ཚགས་པའ (Asiatic Society of India) འགན་

འཛན་ལན་ཚགས་ཀ་ཚགས་མ།(ར་གར་གཞང་གས་ཐད་བསས།)(ལས་

རན་ཐངས་གཉས།)

༡༡། ར་གར་ག་ཀཥམརའ་ཐབས་རའ་(Krishnamurti Foundation of India) ཚགས་མ།

ཝ་ར་ཎ་སའ་རལ་པ་དང་ལན།

ར་གར་ག་ལ་གབ་ས་བ་ཇད ་ཀཥཎམར་མཆག་དང་ལན།

སག་ཆས་ལགས་ཀ་ཆས་དཔན་དང་ལན།

5

༡༢། དབས་བད་སབ་འཛན་སང་(Central Tibetan

Schools Administration)ག་འགན་འཛན་ལན་ཚགས་

ཀ་ཚགས་མ།(༸གང་ས་མཆག་གས་ཐད་བསས།)

༡༣། སཀམ་བད་རག་པའ་ཉམས་ཞབ་ཁང་ (Sikkim

Research Institute of Tibetology) ག་འགན་

འཛན་ལན་ཚགས་ཀ་ཚགས་མ། (ར་གར་གཞང་གས་ཐད་

བསས།)

༡༤། ནབ་ནལནམཧབཧར་ (Nav Nalanda Institute)

ག་འགན་འཛན་ལན་ཚགས་ཀ་ཚགས་མ། (ར་གར་གཞང་གས་ཐད་བསས།)

༡༥། ལ་དགས་དབས་གཞང་ནང་པའ་རག་གནས་མཐ་སབ་ཁང་ (Central Institute of Buddhist Studies, Ladakh) ག་འགན་འཛན་

ལན་ཚགས་ཀ་ཚགས་མ། (ར་གར་གཞང་གས་ཐད་བསས།) (ལས་རན་ཐངས་གསམ།)

༡༦། ད་ས་དཔ་མཛད་ཁང་ (Library of Tibetan Works

and Archives) ག་འགན་འཛན་ལན་ཚགས་ཀ་ཚགས་

གཙ་གཞན་པ། (༸གང་ས་མཆག་གས་ཐད་བསས།)

༡༧། འཛམ་གང་ཤས་ཡན་ལན་ཚགས་ (Global Education

Association, New York, USA) ཀ་སབ་སན་པ།

༡༨། འཛམ་གང་ཞ་བདའ་གཙག་ལག་སབ་ཁང་ (World

Peace University, USA) ག་སབ་སན་པ།

བཙན་བལ་བད་མའ་བཅའ་ཁམས་རན་པ་ཆར་མཚན་རགས་འགད་བཞན་པ།

སབས་བཅ་གཉས་པའ་གས་ཚགས་ཚགས་འད་གཙ་སང་གནང་བཞན་པ།

ས་འཐས་སབས་བཅ་གཉས་པའ་ཚགས་མ་ལན་རས།

6

༡༩། ཨ ་ཤ ་ཡའ ་མང ་གཙའ ་རང ་ལགས་སབ ་ཁང ་

(Institute for Asian Democracy, New York,

USA) ག་སབ་སན་པ།

༢༠། འཇག་རན་ཀན་ཁབ་ཐབས་རའ་(Foundation of

Universal Responsibility) ཚགས་མ། (༸གང་ས་

མཆག་གས་ཐད་བསས།)

༢༡། ནར་གང་བད་ཀ་རག་གཞང་གཅས་སང་ཁང་

(Norbulingka Institute) ག་དག་རའ་ཚགས་མ།

༢༢། སབ་དཔན་ནརནདབ་པལའ་རག་སབ་ཁང་ (Acharya Narendra Dev Institute of Pali Studies) ག་འགན་འཛན་ལན་ཚགས་

ཀ་ཚགས་མ། (ཨཏར་པདཤ་གཞང་གས་ཐད་བསས།)

༢༣། ནགརན་གཙག་ལག་སབ་ཁང་ (Nagarjuna University) ནང་ཐག་ཆན་སབ་ཁང་ (Mahayana Institute) ག་ཤས་ཡན་ལན་

ཚགས་ (Board of Studies) ཀ་ཚགས་མ།

༢༤། ཤནནཀཏན་གཙག་ལག་སབ་ཁང་ (Shantiniketan University) ནང་འཕགས་བད་སབ་གཉར་ཁང་ (Indo-Tibetan Studies)

ག་ཤས་ཡན་ལན་ཚགས་ (Board of Studies) ཀ་ཚགས་མ།

༢༥། པཇབ་གཙག་ལག་སབ་ཁང་ (Punjab University,

Chandigarh) ནང་ཨ་ཤ་ཡའ་སབ་གཉར་རག་སའ་

(Department of Asian Studies) ཤས་ཡན་

ལན་ཚགས་ (Board of Studies) ཀ་ཚགས་མ།

༢༦། པཇབ་གཙག་ལག་སབ་ཁང་ (Punjabi

University, Patiala) ག་ནང་དན་རག་པའ་ས་

ཚན་ (Department of Religious Studies) ག་

ཤས་ཡན་ལན་ཚགས་ (Board of Studies) ཀ་

ཚགས་མ།

༢༧། ཏས་མ་ན་ཡའ་གཙག་ལག་སབ་ཁང་ (Tasmania University, Australia) ག་གདན་ཞའ་སབ་དཔན། (Visiting Professor)

༢༨། ཧམ་ཤ་ཡར་མཐ་སབ་ (Hampshire College, USA) ཀ་གདན་ཞའ་སབ་དཔན། (Visiting Professor)

༢༩། ༸གང་ས་ཏ་ལའ་བ་མའ་དག་ར་ཚགས་པའ་ (Dalai Lama Trust) ཚགས་མ། (༸གང་ས་མཆག་གས་ཐད་བསས།)

༣༠། ནག་པར་ག་བད་བམ་ཚགས་པའ་ཚགས་གཙ་གཞན་པ།

བཀའ་ཤག་སབས་བཅ་གཉས་པའ་བཀའ་བན་ལན་རས།

བཀའ་ཤག་སབས་བཅ་གསམ་པའ་བཀའ་བན་ལན་རས།

7

༣༡། པ་ཋན་ཀཊ་པསན་ཨཤམ་འགན་འཛན་

ལན་ཚགས་ཀ་ཚགས་མ།

༣༢། བཙན་བལ་བད་མའ་ཤས་ཡན་ལན་

ཚགས་དང་ཤས་ཡན་སབ་སན་ཚགས་ཆང་ག་

ཚགས་གཙ།

༣༣། ལཁ་ནཨ་ཀམར་སམ་ཉམས་ཞབ་

ཁང་ (Coomaraswamy Centre for

Traditional Studies, Lucknow) ག་

ཚགས་གཙ།

༣༤། མརཋ། སམས་དང་སག་ག་དག་རའ་ཚགས་གཙ།

༣༥། སཅ་ནང་པ་དང་ར་གར་སབ་གཉར་གཙག་ལག་སབ་ཁང་(Sanchi University of Buddhist-Indic Studies, Govt. of

Madhya Pradesh)ག་ལག་པའ་རགས་བདག(Chancellor)(མད་པདཤ་གཞང་གས་ཐད་བསས།)

༣༦། རལ་སའ་ནང་པའ་ལན་ཚགས་(International Buddhist Congregation) ཀ་ཚགས་གཙ།

༣༧། ར་གར་དབས་གཞང་ག་མཁས་དབང་སབ་སན་ལན་ཚགས་ (Expert Advisory Committee, Ministry of Culture, Govt.

of India) ཀ་ཚགས་མ། (ར་གར་གཞང་གས་ཐད་བསས།) (༢༠༡༤ ཕ་ཟ་ ༢ ཚས་ ༢༧ ནས་ ༢༠༡༦ ཕ་ཟ་ ༢ ཚས་ ༢༦ བར།)

༣༨། ཕ་ལ་ ༢༠༡༥ ༧གང་ས་༧སབས་མགན་ཆན་པ་མཆག་གས་དགའ་ལན་ཕ་བང་ཡག་ཚང་ག་ས་ཁབ་གཙ་འཛན་ཐད་བསས་གནང་།

ད་ལར་གང་གསལ་ལས་ཁར་ཁག་གས་མཚན་བད་དང་བད་མ། ར་གར་སགས་དང་འབལ་བའ་ཤས་ཡན་དང་། ལགས་བང་། ས་ཚགས་

བད་དན། ཆབ་སད་བཅས་ཀ་ལས་དན་ས་མང་ནང་ཞགས་ཏ་གཟངས་ས་ཐན་པའ་ཕག་ལས་ཁག་ག་དན་རགས་ས། ནབ་ནལན་མཧཝཧར།

བཧར། (Nav Nalanda Mahavihar, Bihar) དང་། ཏལཀ་མཧརཥ་བདཔཋ། པཎ། (Tilak Maharashtra Vidyapeeth, Pune)

བནརས་ཧན་གཙག་ལག་སབ་ཁང་ག་ཤས་ཡན་ས་ཚན། ཝ་ར་

ཎ་ས། (Department of Education, Banaras Hindu

University, Varanasi) གཇརཏ་བདཔཋ། ཨཧམདབད།

(Gujarat Vidyapith, Ahmedabad) སགས་གཙག་

ལག་སབ་ཁང་ཁག་གས་མཚན་གནས་ཕག་ཁར་འབལ་ཐབས་

གནང་ཡད་རང་། བསབ་པ་མཐར་སན་པའ་དགའ་སན་ག་

གསང་བཤད་གནང་བ་ལས། མཚན་གནས་ཕག་ཁར་ཞལ་

བཞས་གནང་མ་འདག

༸གང་ས་མཆག་དང་ཕ་རལ་ས་ཚབ་དན་གཅད་རམ་པ་ལན་བཞགས།

༧གང་ས་མཆག་བཀའ་ཤག་ཏ་ཆབས་སར་སབས་དང་ལན།

8

བཞ་པ། དགངས་པ་བཞས་སངས་དང་མཛད་འཕན་གང་དང་

གང་བསངས་པ།

གང་ཉད་ཀ་མཛད་རས་ཐན་མང་སང་རང་རམས་ཀང་ཞབ་

ཚགས་ཞ་ཐབས་མ་མཆས་ན། གཞན་རམས་ལ་ག་ལ་བཟད།

འན་ཀང་ཡངས་གགས་གཙ་ཆ་ཁག་ཆ་ལང་ཙམ་བསས་ཏ་ཞ་ན།

༡། ༸གང་ས་མཆག་ལ་དད་འདན་གཡ་བ་མད་པ།

༸སབས་ར་རན་པ་ཆ་མཆག་ན་དག་བའ་བཤས་གཉན་བསན་

ཚལ་ལ་ཁད་ད་འཕགས་པ་ཞག་ཡན་སབས། ༸གང་ས་༸སབས་

མགན་ཆན་པས་བཀའ་དང་ལམ་སན་གང་གནང་ལ་ཐ་ཚམ་དང་ཐགས་དགས་ས་ཙམ་མད་པར་ཤར་བསད་ཀས་ལག་ལན་དན་འཁལ་ད་

གནང་བ་མ་ཟད། ༸གང་ས་མཆག་ལ་གཞ་མད་སན་འཛགས་དང་མཚན་སད་ཞ་མཁན་རམས་ལ་དངས་ས་མདན་ཐན་གས་རགས་པ་དང་

ར་མཚན་ཐག་ནས་གདང་ལན་གསལ་བཤད་གནང་མཁན་

ཞག་ཡན་ཞང་། བད་མའ་ས་ཚགས་ནང་༸གང་ས་མཆག་ག་

དགངས་བཞད་ཟབ་མ་རམས་རགས་ཐབ་མཁན་དང་། ཕག་

བསར་ཐབ་མཁན། དབ་འག་དཔང་འདགས་ཞ་མཁན་ཁང་

ཉད་ལ་བ་ཧ་ལམ་མད་ཅས་བརད་ནའང་ཆག གཞན་ཡང་འག་

ཏ་འཆད་པར་འགར་བའ་བཟང་ཕགས་ཀ་བཅས་བསར་དང་

གསར་གཏད་ཀ་བ་གཞག་རམས་ཀང་༸གང་ས་མཆག་ག་

བཞད་དགངས་ཀ་མཐལ་ནས་ཕང་ས་ལག་བསར་གནང་བ་ཡན་

པ་གདན་མ་ཟ།

བཙན་བལ་བད་མའ་བཀའ་བན་ཁ་པ་གནང་སབས་མང་གཙའ་རང་ལགས་ཐག་ནས་ལས་དན་ག་གལ་གནད་འཇག་སངས་ལ་

མཚན་ནའང་། ༸གང་ས་མཆག་ག་བཀའ་ད་ཐག་མ་དང་། གས་

ཚགས་ཀ་གས་ཆད་སགས་དའ་རས་ས་འཇག་དན་ཡང་། གས་

ཚགས་ན་བཙན་བལ་བད་མ་རང་པས་འདམས་པ་དང། ༸གང་

ས་མཆག་ན་གཞས་བས་བད་མ་ཡངས་ཀས་མ་བགས་བསམ་

པ་གཅག་མཐན་གས་གང་ད་བཀར་བ་ལ་བརན་ནས་ཡན་འདག་

པ་ན་དངས་གནས་རབས་ཆ་བའ་དགངས་ཚལ་ཟབ་མ་ཞག་

ཡན།

༢། ཤས་ཡན་ག་གལ་གནད་ལ་གཙགས་ཆར་འཛན་པ།

གཞ་རམ་གཏན་སབ་ཁག་ག་བད་དག་དང་། ཆས་དག སབ་ས།

༧གང་ས་མཆག་དབ་བཞགས་ཐག་༸ར་བན་ལན་ཚགས་སབས།

བཅའ་ཁམས་བསར་ཞབ་ཚགས་ཚང་ག་ཚགས་མ་དང་ལན།

བཀའ་ཤག་ལན་རས་སལ་རན་ས་ནམ་ཐན་རས་ལ་གཟགས་ཞབ།

9

ད་བཞན་མཐ་སབ་ཀ་སབ་ས་དང་། ངས་སན་པ་བཅས་རམ་

བཞན་གནང་བའ་འབས་བར་གང་ཉད་ཀ་དན་འག་ཏ་བསངས་

པའ་སབ་ཕག་རམས་ད་ཆ་བཙན་བལ་བད་གཞང་ག་ཞབས་

ཞ་བ་དང་། སབ་ག་ཁག་ཏ་ཤས་ཡན་ཞབས་ཞ་བ། འཛམ་གང་

ར་ཁབ་བད་མའ་ཆས་ཚགས་ཁག་ཏ་ཆས་རག་ཞབས་ཞ་བ།

ས་ཚགས་ཞབས་ཞ་བ་སགས་ཀ་འགན་ཁར་གནང་དང་གནང་

མས་ཡན་པ་མ་ཟད། ཁང་ཚར་རང་ཉད་སབ་དཔན་མཆག་ག་

སབ་མ་ཡན་པའ་གས་སབས་ཀ་ཚར་བ་དག་པ་ཇ་ཙམ་ཡད་

པའང་རང་རའ་མཐང་ཆས་ས་ཡད།

ཕ་ལ་ ༡༩༨༤ ལར་རང་གཞང་བཀའ་ཤག་ནས་ཤས་རག་ལན་ཚགས་ཤག་བས་བསང་གནང་བའ་མདན་སར་ད་ཡད་བད་ཀ་གཞ་

རམ་སབ་ག་ཁག་ག་སག་འཛགས་དང་། སབ་སང་ག་ལམ་སལ་གཉས་ཀ་རང་རའ་དགས་མཁར་མ་འཚམས་པར་གར་ཟན་པ་དང། ད་ཆ་

གནས་ཚལ་འདའ་ཐག་གཞ་རའ་གསར་བར་གཙང་མ་ཞག་གནང་ན་མ་གཏགས། ཆད་མཐད་ཡ་བསང་གས་ཉམས་གས་ཕན་བ་ར་མཛད་

པས་ཐགས་ཕན་གསས་མན་ག་གནས་ཚལ་ཞབ་རས་གསལ་

ཐག ལ་ར་གཉས་རས་རང་གཞང་ནས་ར་སལ་བང་བ་བཞན་

“བཙན་བལ་བད་མའ་སབ་ག་ཁག་ནང་འབང་འགར་འབང་རམ་

འཛན་གའ་བར་བད་ཡག་ག་ལམ་ནས་སབ་ཚན་ཡངས་རགས་

སབ་ཁད་བད་ཕགས་ཀ་འཆར་ཟན།” ཞས་པའ་དཔད་གཞའ་

འཆར་གཞ་རས་པ་ཞག་ཕལ་འདག་པ་དང་། ད་ནས་ས་འཐས་

ཚགས་གཙ་གནང་སབས་ཚགས་གཙའ་ལམ་སན་ག་ཐག་

ནས་ཤས་ཡན་སད་བས་གསར་པ་ཞག་དགས་ཚལ་ཐངས་

མང་གསངས་འདག་ཀང་། ལམ་ལང་མ་བང་བར་བརན། བཀའ་

བན་ཁ་པར་འཁད་མ་ཐག་རང་ནས་སང་ད་བརགས་པའ་བཙན་བལ་བད་མའ་གཞ་རམ་ཤས་ཡན་སད་བས་བཟ་འགད་ཀས་འབང་འགར་མ་

རགས་རམས་རམ་དཔད་དང་བཟང་སད་གཉས་ལན་དང་། འཕལ་ཕགས་གཉས་ཀར་ཕན་རབས་ཆ་བའ་ལམ་ཕགས་ས་བསར་བར་མཛད།

༣། མང་གཙའ་རང་ལགས་ཕག་བསར་ཐག་དམ་དན་ལད་མད།

༸སབས་ར་རན་པ་ཆ་མཆག་ར་ཁམས་ཟན་བས་ཚགས་ཆང་ག་ཚགས་མ་གནང་ས་བཙན་བལ་བད་མའ་བཅའ་ཁམས་དང་། མ་

འངས་བད་ཀ་ར་ཁམས་བཅས་ཀ་ཟན་བས་ཐག་ཐགས་འགན་རང་བཞས་དང་། བད་མ་མང་ས་འཐས་ལན་ཚགས་ཀ་ཚགས་གཙ་གནང་རང་

བཙན་བལ་བད་མའ་ཆབ་སད་ཀ་ལམ་ལགས་ད་དངས་ས་ཡང་དག་པའ་མང་གཙའ་རང་ལགས་ས་བསར་ཏ་གང་ཟག་ག་དབང་སར་ནས་

ཁམས་ཀ་དབང་སར་ད་བཙན་ཐབས་ས་འཕ་བར་མཛད་པ་མ་ཟད། གས་ཚགས་ནང་དའང་མང་གཙའ་རང་ལགས་ཀ་འག་ལགས་རམས་དག་

རན་གས་དག་ཕག་ལ་སབ་ཁད་གནང་བ་བཞན་ར་ར་ནས་ནག་པ་འབ་བཤར་ལ་བ་མཛད་ཅང་། གས་ཚགས་ལམ་ལགས་ལ་མཁ་བའ་ཁམས་

དང་སག་གཞ་ཧ་ཅང་མང་པ་ཧ་ལམ་མ་གཅག་ལག་གཅག་ལ་བས་ངལ་བ་ལར་ལན་གནང་དགས་བང་།

བད་དན་ཆད་ཞ་བའ་གམ་བགད་གནང་བཞན་པ།

བད་ར་ཞ་མལ་ལས་དན་ཚགས་ཆང་ག་ཚགས་འད་གཙ་སང་གནང་བཞན་པ།

10

ད་བཞན་ས་འཐས་ཚགས་གཙ་དང་བཀའ་བན་ཁ་པ་

གནང་རང་ས་ཚན་གསམ་ག་ས་སའ་དབང་ཚད་ཆ་བགས་

ལད་མཉམ་བཏང་འཛན་ག་ར་ལས་མ་བརལ་བ་དང། རང་

དབང་ཅན་ག་ལས་ཁངས་རམས་ལ་ཐ་བས་མད་པའ་ཕགས་

ས་ཧ་ཅང་ནན་གཟབ་གནང་བར་བརན། བད་མའ་མང་གཙའ་

རང་ལགས་ད་དས་ཚད་ཐང་ངའ་ནང་ཧ་ཅང་ཚད་མཐ་པ་

དང་ཡང་དག་པའ་ཕགས་ས་བསད་ཐབ་པ་བང་།

༤། བཙན་བལ་བད་གཞང་ག་ང་བར་གསན་ཤགས་དང་འཛན་སང་ཚགས་ཚད་ཡང་ཐབས།

བཀའ་བན་ཁ་པ་གནང་རང་བཙན་བལ་བད་གཞང་ག་ང་བ་ད་གསན་ཤགས་ནས་ལན་ཡང་ཐབས་ས་ཐབས་ཤས་བསད་མར་གནང་

བའ་འབས་བར་འཛམ་གང་སད་གཞང་ཁག་གས་དངས་ས་ངས་འཛན་ཡད་མད་ལ་མ་ལས་པར། གཞས་བས་བད་མའ་བ་ངར་རང་ག་ར་

གཏད་བཅའ་ས་དང་། བད་སག་ཞ་ས། ལ་སང་གནང་མཁན་བཅས་ཀ་

གཞང་ཞག་ཡད་སམ་པའ་གདང་སབས་ཆན་པ་བསན་ཐབ་པ་མ་ཟད།

ཕ་མ་མང་པ་ཞག་གས་ཁང་འཛམ་གང་སངས་ཆའ་སང་ག་ལ་གབ་ས་བ་

དང་རགས་པ་ས་བ་ཞག་ཏ་ངས་འཛན་ཞས་པར་བརན། ཁང་ཅག་རམས་

ཤགས་ཀས་བཙན་བལ་བད་གཞང་བརད་ད་བད་དང་བད་མའ་ཐག་

གདང་སམས་མཉམ་སད་དང་། བ་ཐག་ཉ་པ། ཁ་ཞ་གཉས་མད་ཀས་

རབ་སར་གནང་མཁན་ཞག་ཏ་བསར་ཐབ་པ་དང་།

ད་བཞན་འཛན་སང་ཚགས་ཚད་ཡང་ཐབས་ས་ལས་བད་རམས་ལ་དས་

ནས་དས་ས་ལམ་སན་དང་ལག་ལན་ཐག་ནས་མག་དཔ་བསན་པ་མ་ཟད། ལས་བད་རམས་ཀ་ཁད་ད་ཡང་ཉ་བའ་སན་གནད་ཆ་བ་ཁ་ཤས་

ངས་འཛན་ཐར་འདན་གནང་འདག་པ་ན་འད་ལར། མའ་འབལ་ལམ་དང་བསམ་སད་ཀ་འཁར་སའ་ནང་གཞང་སར་ག་དབ་བ་ཕ་མ་ཐབ་པ་

དང་། ལས་དན་ག་གབ་འབས་དང་ང་ས་ལ་ར་ས་ལས་བད་སར་ལ་ང་ས་

མ་ཐབ་ན་སམས་ཤགས་ཆག་པ། བ་ས་གནན་ག་སག་འཛགས་ནང་མཉམ་

འདས་ཀ་ལས་འགན་དང་གང་ཟག་སར་ག་ལས་འགན་ངས་འཛན་གསལ་

པ་མ་ཐབ་པའ་དབང་གས་ཐག་གཅད་ཀ་ལས་རམ་ལམ་སལ་དང་ལན་པ་

ཡང་དཀའ་བ། ཁམས་ཀ་དབང་སར་ག་གམས་གཤས་གཏང་ཟབ་མད་པའ་

དབང་གས་གང་ཟག་ལ་ལས་ཏ་ཐག་གཅད་བས་པ་དང་། ཁམས་དང་སག་

གཞའ་གནད་དན་ཕ་ཞང་ཞབ་པ་ལ་ད་སང་ཞན་པ། འཆར་འགད་དང་ཐག་གཅད་ཀ་ལས་རམ་ནང་དགས་ངས་ཀ་ཉམས་ཞབ་དང་། མཚངས་

བསར་གཏང་ཟབ། ཞབ་ཚགས་བ་རའ་གམས་གཤས་མད་པར་སབས་འཕལ་དཀའ་ངལ་སལ་ཐབས་སམ་དཀའ་ངལ་འཕར་འགངས་བ་རའ་

ས་ཚབ་དན་གཅད་ཁག་ག་ཚགས་འད་གཙ་སང་གནང་བཞན་པ།

བཀའ་ཤག་ལས་ཁངས་ནང་སད་འཛན་ཨ་བ་མའ་སབ་སན་པ་དང་མཇལ་འཕད་རས།

བཀའ་ཤག་ལས་ཁངས་ནང་ཕག་ལས་གནང་བཞན་པ།

11

ཆད་འཕལ་སལ་ག་ཐག་གཅད་བད་ཐབས་བས་པ། དཔལ་འབར་

ག་སག་གཞ་དང་། གཞང་གན་བས་ཚགས། རས་ཁ་ཁམས་གཙང་

དགས་གལ་ལ་ད་སང་ཆང་བ། ལས་དན་འཐས་ཤར་དང་། ནར་

འཁལ་ལ་ཉས་འཛགས་དང་ཆད་པ་གཅད་པའ་སབས་ལག་བསམ་

དང་ཁར་བརན་ག་གབ་འབས་ཡད་པ་རམས་ར་མཚན་ད་བཀད་

ད་ཉས་པ་ཡང་ཐབས་བས་པའམ། ཡང་ན་སམས་ཤགས་ཆག་ས་

གཞང་དང་སག་འཛགས་ལ་བ་ལག་པ་བཅས་རད། ད་ལ་བའ་ཧ་

ཅང་ཁ་གསལ་གཏང་གསལ་ག་བསམས་ན་རན་པ་ཆ་མཆག་ག་

གཏང་ཟབ་ཀ་མཁན་མང་ཁ་ནའ་དབས་ནས་འཆར་བ་ལས། གཞན་ལ་ད་འདའ་ནས་པ་ག་ལ་ཡད།

༥། ཆག་སལ་དམ་འཛན་ཡང་ཐབས་ས་འབད་པ་ཆ་བསད།

བཙན་བལ་བད་གཞང་ག་བཀའ་བན་ཁ་པའ་མཛད་ཁར་བཞས་

སབས་བད་ཀ་རས་ས་མ་ཆད་པའ་ཆས་ལགས་དང་ཆས་བརད་ཁག་

ག་བ་ཆན་དབ་ཁད་རམ་པར་གས་བཀར་ཆ་མཐང་ཚད་མད་ཀས་

བརན་བཞགས་རམ་འབལ་དང་། རང་ཉད་དང་འབལ་བའ་ཆལ་ཁ་

དང་ཆས་བརད་ལ་ཞན་པ་ཨ་འཐས་ས་མ་འཛན་པར་ཆལ་གསམ་

ཆས་བརད་རས་ས་མ་ཆད་པར་བཏང་སམས་ས་གས་བར་ཞས་པར་

བརན། མ་རགས་ཀ་ཆག་བསལ་གང་བར་ཕན་རབས་ཅ་ཆ་བང་།

ཆས་རག་ལས་ཁངས་ས་ཆས་ལགས་ཆས་བརད་རས་ས་མ་

ཆད་པའ་མངའ་དབང་ལན་པའ་ཆས་དན་ལན་ཚགས་ཤག་བཙགས་ཏ་རང་ཁངས་ཀ་དགན་ས་རམས་ཀ་བསན་པ་འཛན་སང་སལ་གསམ་ལ་

ཐད་ཀར་བཏང་འཛན་ཐབ་རར་དགངས་བཞས་གནང་ཡང་ལམ་

ལང་ད་མ་གར།

༦། ཆབ་སད་ནང་བདན་པ་དང་ཐབས་བས་ཟང་འཇག

བཀའ་བན་ཁ་པར་འདམས་ཐན་བང་མ་ཐག་བདན་

པ་དང་། འཚ་བ་མད་པ། ཡང་དག་པའ་མང་གཙའ་རང་ལགས་

བཅས་ན་བཀའ་ཤག་ག་ལས་དན་ཡངས་ལ་ཁབ་ཅང་། ནམ་ཡང་

འདར་ད་མ་རང་བའ་ཚད་འཛན་ག་ཕག་ར་གསམ་ལ་ངས་འཛན་

གནང་ཡད།

ད་ནས་ཉན་མཚན་ཁར་ཡག་ཏ་ཐབས་ཤས་ཡད་རས་འབད་རལ་གནང་བར་བརན། དབ་མའ་ལམ་ག་འཇག་ངགས་ནས་བད་ར་

འབལ་མལ་ད་བསར་མཐད་ཐབ་པ་མ་ཟད། མཐར་ཆལ་གསམ་ཡངས་ལ་མང་དན་མཚངས་པའ་རང་སང་ཡང་ཐབས་ཀ་བསམ་འཆར་ཡག་

འཛམ་གང་ཞ་བདའ་སན་ལམ་ཚགས་ཆན་ཐངས་ ༢༥ པར་༧གང་ས་མཆག་ག་ས་ཚབ་ཀ་ང་བ་ཐག་ཚགས་ཞགས་གནང་བ།

ས་འཐས་གས་ཚགས་ནང་ཆས་རག་བཀའ་བན་ཚ་རང་ཕན་ཚགས་དང་ལན།

ཨ་རའ་བད་དན་དམགས་བསལ་འབལ་མཐད་པ་དང་ལན།

12

ཆ་དང་། དའ་འགལ་བརད་བཅས་རམ་བཞན་ར་ནག་མ་དམངས་ས་མཐན་རལ་ཁབ་ལ་སད་ད་འཛམ་གང་སངས་ཆའ་ཐག་བད་ཀ་དགས་

འདན་ང་མ་གང་ཡན་དང་། ར་ནག་མ་དམངས་ས་མཐན་རལ་ཁབ་ཀ་གཡ་རན་གསལ་བཟ་ཐབ་པ་སགས། གང་ལར་ར་མ་ཕ་འདད་ཀས་

མཐའ་བསམས་ཤག་ལ་བསལ་ཐབ་པ་བང་།

༧། དཔལ་འབར་རང་ཁ་རང་གས་ཡང་ཐབས་ས་ནས་ཤགས་རལ་བཏན།

ས་འཐས་ཚགས་གཙ་གནང་སབས་ནས་བཙན་བལ་བད་གཞང་ག་

དཔལ་འབར་གནས་སངས་ཐག་ལམ་སན་ཐངས་མང་གནང་རང་། ལམ་ལང་

མ་གར་པར་བརན། བཀའ་བན་ཁ་པའ་མཛད་ཁར་བཞས་མ་ཐག་བཙན་བལ་

བད་གཞང་ག་དཔལ་འབར་གནས་སངས་ཧ་ལམ་ས་ལག་རའ་ཛ་དག་ག་

གནས་སངས་ད་ལས་སབ་ཐབས་དང་། བདན་པ་དང་འཚ་བ་མད་པའ་ལ་གབ་

བཅས་ལ་བརན་ནས་གཞང་ག་དཔལ་འབར་ཚང་ལས་ཁག་སར་བདག་ཅན་

ད་བསར་ཏ། ཅ་ས་ཕའ་རགས་དངལ་མད་རང་། གཞང་ག་རན་གན་རམས་གཞན་བརན་མ་དགས་པའ་གནས་སངས་ཕགས་ས་སབས་པ་

མ་ཟད། གཞང་ག་མང་ཐག་ཏ་ཡད་པའ་འཕལ་སལ་རང་བཞན་ཅན་ག་ས་ཁང་རམས་ཁམས་མཐན་ཡག་ཆ་ཚད་ལན་ག་ལམ་ནས་གཞང་ལ་

བདག་ཐབ་ཐབ་པ་དང་། གཞས་ཆགས་ཁག་ག་ས་ཐ་ལག་འཛན་ཡད་མད་ཞབ་འཇག མད་རགས་རམས་བཟ་འག་ཚགས་པ་དང་། ད་བཞན་

འབང་འགར་དས་ཡན་ངས་ཅན་ནང་བད་དན་བདན་མཐའ་གསལ་བ་ཞག་མ་བང་ཚ་གནས་ཚལ་ཇ་ཡང་ཆ་མ་རགས་སབས། བཙན་བལ་བད་

མའ་སག་འཛགས་ཡལ་ཁམས་འག་ངས་ལན་ཡད་པ་ཁག་ས་བརན་བཟ་ཐབས་གལ་ཆར་མཐང་ས། ལས་ཁངས་ཁག་ག་དབ་སལ་ཡད་པའ་

ཚགས་པ་ཁག་ག་ལས་དན་བད་ཕགས་ཁམས་མཐན་ཡང་ཐབས་དང་། ད་དག་ག་ར་ཁམས་དང་སག་གཞ་རང་རའ་དགས་མཁ་དང་འཚམས་

པའ ་བསར་བཅས་དགས་པ་རམས་བསར་

བཅས་དང་། ལས་བད་བང་དར་སག་གཞ་

སགས་གསར་བཟ་དགས་པ་རམས་གསར་བཟ་

བས་ཏ་རམ་བཞན་གཞང་ཞབས་མན་པའ་ལས་

བད་ཇ་དགས་ཚགས་པ་ས་སའ་སག་གལ་ད་

ཚད་པ་བ་ར་དང་། ས་ཞང་མཁར་དབང་དང་

དཔལ་འབར་ག་བདག་དབང་ཕལ་ཆར་ད་དག་

ག་མང་ཐག་ཏ་བསར་ཏ་བཙན་བལ་གཞང་ན་

སའ་འབལ་མཐད་པའ་ང་བ་ཙམ་ཞག་ལས། ཅ་

ས་རན་གནས་མ་ཐབ་པའ་ག་སབས་བང་ཡང་

བཙན་བལ་བད་མའ་སག་འཛགས་མང་ཆ་བ་ཞག་ཁམས་མཐན་རང་འཚ་འཕར་བ་གནས་ཐབ་པ་ཡང་ཐབས་ས་འབད་པ་ཆ་བསད་མཛད།

བཙན་བལ་བད་མའ་གཞས་ཆགས་ས་བརན་དང་། བད་མའ་འཕད་བསན་བད་ཐང་ཡང་ཆད་ཕགས་ཐག་རང་པར་དགངས་བཞས་

ཀས་ས་ནམ་ཞང་ལས་རམས་ས་ལན་དང་རང་བཞན་ཅན་ད་སར་ཐབས་དང་། མཉམ་འབལ་ཁག་ཚགས་ཚད་ཀས་མང་ཚགས་ལ་དངས་

ཤགས་བརད་གསམ་ནས་ཕན་ཐགས་ཡང་ཆད་བཅས་ལ་མ་ར་བསམ་བ་གསམ་ཐག་ནས་འབད་རལ་ཆ་བསད་གནང་དགས་བང། འན་

བསན་འགར་ཡག་སར་ཆད་མཁས་པའ་ལན་ཚགས་ས་ཆད་ཕབས་གནང་བ།

ཨ་ར་ཎ་ཅལ་མངའ་སའ་ས་ཁབ་བན་ཆན་མཆག་དང་ལན།

13

ཀང་སབས་ར་རན་པ་ཆ་མཆག་གས་འབང་འགར་ལ་མང་ལ་སན་

དཔགས་ཀས་གསངས་པའ་དགངས་ཚལ་ཟབ་མ་རམས་ང་ཚས་ས་

ཚགས་ཀས་རས་མ་ཟན་པའང་ཡང་ཡང་ཡང་ག་འདག་ན་ང་ཚའ་

ལས་བསད་དམན་པས་ཅ་བ།

༨། ཕ་གསལ་ནང་གསལ་ཡང་ཐབས་ས་གསར་གཏད་ཀ་འགར་བ།

བགང་བ་ལ་ཚན་གཉས་རང་བཀའ་བན་ཁ་པ་གནང་སབས་

བཙན་བལ་གཞང་ག་ལས་དན་རམས་ཕ་གསལ་ནང་གསལ་ཡང་

ཐབས་ས་ཧ་ཅང་འབད་བརན་གནང་ཞང་། དཔར་ན། བཀའ་ཤག་ལན་ཚགས་ས་ཐག་གཅད་གནང་བ་རམས་ར་ར་བཞན་གས་གཞ་དང་གས་

ཆད་གཉས་ཀ་ཡག་ཐག་ཏ་བཀད་ད་གས་གཞའ་རབ་ལངས་འགལ་བརད་དང་། ཐག་གཅད་ས་མས་མང་མས་ཇ་ཡན་བཅས་གས་ཆད་ད་

གསལ་བ་དང་། ཚགས་འད་ས་མའ་གས་ཆད་ཚགས་འད་རས་མའ་ནང་བསར་ཞབ་གཏན་འབབས་བས་ཏ་ཐག་གཅད་ཡངས་རགས་གནས་

ཚལ་ཇ་འད་ཞག་ག་འག་དང་། ར་མཚན་ཇ་འད་ཞག་ལ་བརན་ནས་གནང་བའ་སར་ཡག་ཐག་ཏ་ཚང་མས་གཟགས་ཆག་ཡད་པ་དང་། ད་

བཞན་ད་ལས་ཁངས་ཁག་ག་ཟར་དངལ་ཉར་ར་རམས་མཚམས་བཅད་ཀས་པད་ཤག་གཅག་དགས་ཀང་ས་འཐས་ལན་ཚགས་ནས་བཀའ་

ཁལ་ཞ་དགས་པ་དང་། ཁམས་དང་སག་གཞར་ལས་མད་ཀས་རང་ཁངས་ལས་བད་བས་ར་ད་དག་མཚམས་འཇག་གས་ལས་བད་རམས་

གཞང་ཞབས་འདམས་ལན་ག་རགས་སད་ལམ་ནས་ཡང་ར་བཟས་གནང་བ་མ་ཟད། ཕ་རལ་དན་ཁང་ད་འག་རའ་ལས་བད་རམས་ཀང་

ཡག་རགས་ཀ་ལམ་ནས་འག་དགས་པ་སགས་གསར་གཏད་མང་པ་གནང་དགས་བང་།

༩། ལས་དན་ཐག་ད་ནན་ཞབ་ཚགས་ཀས་ཕགས་བརན་ཡང་ཐབས།

གཞང་དང་ས་ཚགས་ཀ་ལས་དན་ཇ་འད་ཞག་ཡན་ཡང་། ཐག་མའ་འཆར་གཞ་ཚད་ལན་དང་། འཆར་དན་ལག་བསར་སབས་ལ་

རག་བཏང་འཛན། ལག་བསར་གས་གབ་དན་བསར་ཞབ་བ་ར་བཅས་ཧ་ཅང་གལ་གནད་ཆ་ནའང་། དངལ་འབར་ཧ་ཅང་ཆ་བའ་འཆར་གཞ་

ཁག་འགའ་ཤས་མཐའ་མའ་གབ་འབས་གང་ཡང་མ་ཐན་པ་དང་

། མཇག་བསལ་མ་ཐབ་པར་ལས་པ། རན་གནས་མ་ཐབ་པ།

མ་མང་ས་ཤས་ལ་མ་ཕན་པ། ཁར་ཡག་ལ་གནད་པ་སགས་

མང་དག་ཅག་བང་བར་བརན། བཀའ་བན་ཁ་པའ་མཛད་ཁར་

བཞས་ནས་ཡན་རང་མ་སང་བར་བཙན་བལ་བད་གཞང་ག་

འཆར་འགད་ལན་ཚགས་ད་འཆར་འགད་ལན་ཁང་ད་བསར་

ནས་ལས་འཆར་གང་ཡན་ཡང་འཚ་བ་མད་པ་དང་། ཁར་ཡག་

ལ་མ་གནད་པ། མ་མང་ས་ཤས་བར་ཕན་པ། རན་གནས་ཐབ་

པ་བཅས་ར་བའ་ཚད་འཛན་བཞ་གཏན་འབབས་ཀས་ལག་

བསར་གནང་བ་ལ་བརན་ནས་ལས་འཆར་ག་ཁ་ཕགས་མ་ནར་བ་དང་བཏབ་སར་སན་པ་ཡང་རར་ཕན་ཐགས་ཅ་ཆ་བང་། ད་བཞན་ད་གཞང་

ཞབས་པ་རམས་ལ་དས་ནས་དས་ས་བཀའ་ཤག་ག་བསམ་བ་འཁར་ཕགས་དང་། ལ་གབ་ཀ་གཞ་རན། དའ་ཐག་ནས་བད་ཀ་དཀའ་རག་ལ་ལ་

༧གང་ས་མཆག་དབ་བཞགས་ཐག་ཡ་རབ་ཀ་ཆས་མཐའ་མ་ས་དང་མཇལ་འཕད།

འབས་ལངས་མངའ་སའ་བན་ཆན་མཆག་དང་ལན།

14

སངས། ད་སལ་བའ་ཐབས་ལམ་བཙལ་ཕགས། དཀའ་ངལ་དང་བར་ཆད་གང་དང་གང་བང་བ། ལས་དན་རམས་བསམ་པ་བཞན་མ་འགབ་པའ་

ར་མཚན་བཅས་ཀ་ཐག་ང་སད་གསལ་བཤད་གནང་ས་ལས་དན་ཐག་ད་ནན་ཞབ་ཚགས་ཀས་ཕགས་བརན་ཡང་ཐབས་ཇ་ཙམ་གནང་ཡད་པ་ན་

ང་ཚའ་ཉམས་མང་དང་ཁང་ག་གསང་བཤད་ཁག་ལས་རགས་ཐབ།

༡༠། མཐའ་དན།

༸སབས་ར་རན་པ་ཆ་མཆག་དགང་ལ་ ༢༡ ལ་ཌལ་ཧར་ད་

གདན་ས་གསམ་ག་དག་འདན་པ་རམས་ལ་ཐ་སད་རག་པའ་སབ་

ཁད་དང་། དགང་ལ་ ༢༢ ལ་སམ་ལ་གཏན་སབ་ཀ་བད་དག་དང་

ཆས་དག དགང་ལ་ ༢༦ ལ་ཌལ་ཧར་གཏན་སབ་ཀ་སབ་ས།

དགང་ལ་ ༣༢ ལ་ཝར་ཎ་མཐ་སབ་ཀ་སབ་ས། དགང་ལ་ ༣༨

ལ་ཝར་ཎ་མཐ་སབ་ཀ་ངས་སན་པ་བཅས་གནང་བའ་བང་རམ་ལ་

གཟགས་ན། དགང་ན་ཧ་ཅང་ཕ་མ་ནས་ས་ཚགས་ཀ་ཁར་ཆན་འདགས་པའ་ནས་མཐ་མངའ་བ་དང་། རན་ལན་མཛད་རས་རབས་ཆན་ཇ་

ཙམ་བཞག་ཀང་འད་བས་འད་བཏང་ག་བས་ཡས་དང་ཁམ་བསགས་

ཟར་ཙམ་ཡང་མད་པ་མ་ཟད། བས་རས་ཀ་ང་གས་གཞན་ལ་སན་

པ་དང་། ནར་འཁལ་ག་འགན་ཁར་རང་གས་བངས་ཤང་། ཟས་གས་

གནས་མལ་རམས་མཐའ་གཉས་ས་མ་ལང་བར་འདད་ཆང་ཆག་ཤས་

ཀས་འཚ་བ་དང་། གཞང་ག་ལས་ས་གནང་རང་འབལ་འབར་བང་བའ་

དངལ་དངས་རམས་ཀང་གཞང་ག་བང་མཛད་ད་བཅག་རང་གནང་བ་

སགས་དང་། ལག་པར་ས་འཐས་ཚགས་གཙ་གནང་རང་བཟང་ཕགས་

ཀ་གསར་གཏད་དང་བཅས་བསར་བ་གཞག་རམས་ལག་ལན་དན་

འཁལ་གནང་སབས་དང་། མང་གཙའ་རང་ལགས་ཀ་ལགས་བང་བསན་རར་དཀའ་ཚགས་

ཆན་པ་བང་བ་ན་གས་ཚགས་ཀ་ལས་རམ་གསར་ཤག་ག་ཡག་ཕང་ག་བར་དང་། གསང་

བཤད་ཀ་ཟར་སགས་ལས་མཁན་རགས་ཐབ། ད་བཞན་བཀའ་བན་ཁ་པའ་མཛད་ཁར་བཞས་

མ་ཐག་དཔལ་འབར་ག་གནས་སངས་ཁམས་དང་བཟང་སད་དང་འགལ་བ་མ་ཟད། ས་ལག་

རའ་མཚམས་ས་སབས་ཡད་པ་དང། ཆབ་སད་ཀང་རན་ལན་ཞག་ལས། གསར་གཏད་གང་

ཡང་མད་པ། འཛན་སང་ཚགས་ཚད་དང་ཕ་གསལ་ནང་གསལ་མད་པ། ཤས་ཡན་ན་བན་

གཡག་ཏ་བཟ་ར་ད་རང་མ་མཐད་འག་བཞན་པ། ཐ་ན་རང་གཞང་ལ་བདག་པའ་ས་ཁང་རམས་

ཀང་ཁམས་མཐན་བདག་དབང་མད་པ་སགས་མངན་ད་འགར་སབས་ཐགས་ཤགས་ཆག་པའ་

ར་རན་ད་འག་དགས་ཚད་ཀང་། གང་ཉད་ན་ད་ལས་ལག་ས་ལག་པར་སང་སབས་ཀ་ག་ཆ་

བཙན་པ་བཞས་ཏ་༸གང་ས་མཆག་ག་བ་ན་མད་པའ་ལམ་སན་འག་བད་མའ་ས་ཚགས་ཀ་

ཕགས་འདན་ལ་གང་ཕན་ཁ་ནར་གཟགས་ཏ་ཉན་མཚན་ལས་མད་ཕག་ལས་གནང་བ་མ་ཟད། ད་ལའང་དགང་གངས་དན་ལར་སན་ཏ་དགང་

འཇར་མན་ག་ཧ་སན་མངའ་སའ་སད་སང་དང་ལན།

སད་སར་ཐན་མང་ག་གཞ་རན་འཚལ་བ་ཞས་པའ་ཚགས་འདར་ཆད་ཕབས་གནང་བ།

ར་གར་ག་བད་སང་བན་ཆན་ཟར་པ་དང་ནང་སད་བཀའ་བན་བཅས་དང་ལན།

15

ན་ཧ་ཅང་སན་ཡང་ད་དང་མགན་པ་གང་ཉད་ཀ་ས་ཞ་བསབ་ར་གལ་གནད་ཆ་ཤས་ཀ་ལས་དན་ད་བར་འཇག་གས་རག་ཏ་ག་སག་ཨང་

གསར་གས་༸གང་ས་༸སབས་མགན་ཆན་པའ་མཛད་འཕན་ག་མཐན་རན་ཁ་ན་ཡང་ཆད་ཐགས་བརན་ལད་མད་གནང་མས་བཅས།

ལ་པ། བད་མའ་ས་ཚགས་ཀ་ཚགས་ས་འད་མན་ནས་གཟངས་བསད་ཕལ་བ་ལས་ཤས་རགས་བང་བ་ཁག

༡། ཕ་ལ་ ༡༩༩༦ ལར་དཧར་དན་ཁངས་བད་མ་མང་ཚགས་

ནས་ཕལ་བའ་ ‘ཤས་ཚག་གཟངས་བསད།’

༢། ཕ་ལ་ ༡༩༩༩ ཟ་ ༡༡ ཚས་ ༥ ཉན་རན་པ་ཆ་མཆག་

དགང་གངས་དག་ཅར་ཕབས་པའ་འཁངས་ཚས་ལ་ཝར་ཎ་དབས་

བད་ཀ་ཆས་མཐའ ་གཙག་ལག་སབ་གཉར་ཁང་ག་སབ་ཐན་པ་

ཡངས་ནས་ཕལ་བའ་‘དག་ལགས་མངན་པར་བརད་པ་’ཞས་པའ་

ཐགས་ར་ལགས་གསལ་དང་བཀའ་དན་རས་དན་ག་ཆ་བསད།

༣། ཕ་ལ་ ༢༠༡༡ ཟ་ ༡ ཚས་ ༧ ཉན་ས་ར་མཐ་སབ་ཏ་ཚགས་

པའ་སབས་ལ་པའ་བད་རགས་མཐ་རམ་སབ་མའ་ཚགས་ཆན་ག་དབ་འབད་མཛད་སའ་ཐག་བཀའ་དན་རས་དན་ད་ཕལ་བའ་ཐང་ཀ

༤། ཕ་ལ་ ༢༠༡༡ ཟ་ ༢ ཚས་ ༡ ཉན་མན་ག་འདད་ར་གང་གཞས་ས་ནས་ཆ་བསད་དང་བཀའ་དན་རས་དན་ཞ་བའ་རན་ད་ཕལ་

བའ་ ‘དངལ་ག་མཆད་ཀང་།’

༥། ཕ་ལ་ ༢༠༡༡ ཟ་ ༤ པའ་ཚས་ ༢༠ ཉན་ཀ་ལ་རང་ཁངས་

བད་མ་ཡངས་ནས་བཀའ་དན་རས་དན་མཚན་བད་ད་ཕལ་བའ་ ‘ཚ་ལ་

རམ་གསམ་ག་ཞལ་ཐང་མཐང་གལ་མ།’

༦། ཕ་ལ་ ༢༠༡༡ ཟ་ ༥ ཚས་ ༡༦ ཉན་དབས་གཙང་ཆལ་

ཁས་བཀའ་དན་རས་དན་མཚན་བད་ཕལ་བའ་ ‘གས་ཆན་ལས་གབ་

པའ་སན་རས་གཟགས་ཀ་ས་ཐང་དང་། རག་ཟངས་ལས་བསན་པའ་

འཇམ་དབངས་ཀ་ས།’

༧། ཕ་ལ་ ༢༠༡༡ ཟ་ ༥ ཚས་ ༢༡ ཉན་མད་ཁམས་ཏ་ཧར་

སད་སག་ནས་ཏ་ཧར་གཞས་བས་གཉས་ཀ་ཚབ་ཞས་ཏ་བཀའ་དན་རས་དན་ད་ཕལ་བའ་ ‘ས་རན་ད་གསར་ཟངས་ལས་གབ་པའ་ར་བཙན་

སལ་མའ་ས་དང་། གསང་རན་ད་རའ་ལམ་རམ་ཆན་མ། ཐགས་རན་ད་རམ་རལ་མཆད་རན།’

༨། ཕ་ལ་ ༢༠༡༡ ཟ་ ༥ ཚས་ ༢༡ ཉན་མད་ཁམས་ཚ་བ་སད་སག་ནས་བཀའ་དན་རས་དན་ད་ཕལ་བའ་ ‘རམ་རལ་མཆད་རན།’

༩། ཕ་ལ་ ༢༠༡༡ ཟ་ ༥ ཚས་ ༢༣ ཉན་ཡ་རབ་རལ་ཇམ་གནས་སད་བད་རགས་ཡངས་ནས་ ‘བཀའ་དན་རས་དན་ག་ཆ་བསད་

དང་། སན་པ་ཐབ་པའ་དབང་པའ་ས་བརན་མཐང་གལ་མ་’བཅས་འབལ་བའ་མཛད་སར། ད་སར་ཡད་པའ་ཆལ་ཁ་གསམ་ག་ཚགས་པ་དང།

གད་མཆག་ག་སའ་ཚ་མ་དང་ལན།

༧གང་ས་མཆག་དང་ཧ་མ་ཅལ་མངའ་སའ་བན་ཆན་ལས་ཟར་བཅས་དང་ལན།

16

ཚང་ཁང་དང་ཟ་ཁང་སད་སག གཞན་ཡང་ལ་ཐང་དང། ཚ་བ། ཏ་

ཧར། བག་གཡབ་བཅས་ཀ་སད་སག མངའ་རས་ས་མཐན་ཚགས་

པ་སགས་ཚགས་པ་ཁག་བཅ་ཕག་ལག་གས་ཀང་བཀའ་དན་རས་དན་

མཚན་བད་ཐང་ཀ་སགས་ཅ་རགས་འབལ་ལམ་ཞས།

༡༠། ཕ་ལ་ ༢༠༡༡ ཟ་ ༧ ཚས་ ༡༦ ཉན་བང་ཨ་རའ་བད་

རགས་ས་མཐན་ཚགས་པ་ཐན་མང་གས་༸གང་ས་༸སབས་མགན་

ཆན་པ་མཆག་ག་ཕག་ནས་བསལ་བའ་ ‘གསར་གཏད་དང་བསར་

བཅས་ཅན་ག་དབ་ཁད་གཅག་’ ཅས་པའ་གཟངས་རགས།

༡༡། ཕ་ལ་ ༢༠༡༡ ཟ་ ༧ ཚས་ ༢༣ ཉན་བད་སད་གང་ག་ཚགས་པ་སད་སག་ཁག་ ༡༤ ཐན་མང་གས་བཀའ་དན་རས་དན་ད་

ཕལ་བའ་ ‘༸གང་ས་སབས་མགན་ས་ཕང་བཅ་བཞ་པ་ཆན་པ་མཆག་ག་ས་ཐང་དང་། དངལ་ག་མཆད་ཀང་།’

༡༢། ཕ་ལ་ ༢༠༡༡ ཟ་ ༡༢ ཚས་ ༨ ཉན་ཝར་ཎ་བད་ཀ་ཆས་མཐའ་གཙག་ལག་སབ་གཉར་ཁང་ག་སབ་ཟར་ཡངས་ནས་ཕལ་བའ་

‘བཀའ་དན་རས་དན་དང་ཐགས་ར་ལགས་གསལ་ཆ་སས་ཟགས་མ་ཞས་བ་བའ་’ ཆ་བསད་ཡ་ག

༡༣། ས་ཇ ་བད ་ཁམ ་ལས་སབ ་

ཡངས་ནས་རད་བང་ག་མཛད་རས་ལ་བཀའ་དན་

རས་དན་ད་ཕལ་བའ་‘སན་པའ་ཞལ་ཐང་།’

༡༤། ལ་དགས་ལ་བང་གཉས་ཀ་མ་

མང་ཡངས་ནས་བཀའ་དན་རས་དན་ད་ཕལ་བའ་

‘སན་པའ་ཞལ་ཐང་།’

༡༥། ཕ་ལ་ ༢༠༡༣ ཟ་ ༤ ཚས་ ༢༨

ཉན་ཌལ་ཧར་སབ་ཟར་ཡངས་ནས་བཀན་རས་

དན་མཚན་ཕར་ཕལ་བའ་ ‘ཌལ་ཧར་དབས་བད་

སབ་ལས་རགས་’ ཅན་ག་གཟངས་རགས་བཅས།

དག་པ། རན་པ་ཆ་གང་ཉད་ཀ་བཀའ་རམ་སར།

སས་མཆག་དས་རང་ར་བད་འབངས་རམས་ཀ་ཆད་ད་ས་གསང་ཐགས་གསམ་ག་མཛད་པ་རབས་པ་ཆ་ཇ་སད་ཅག་བཀན་

བསངས་ཡད་པ་ལས། འདར་མཛད་པ་ཀན་ག་མཆག་གསང་ག་མཛད་པའ་ཕག་རས་ཀ་སས་བཟང་ཁད་ད་འཕགས་པ་ཇ་ལར་སལ་ཡད་སམ་

ན། སར་མཁས་པའ་དབང་པ་ད་ཉད་མད་སགས་རགས་གནས་དང་བཅས་པའ་མཁས་བའ་གནས་ཀན་ལ་མཁན་པའ་རལ་ཐགས་པ་མ་མངའ་

ཞང་། ཡར་ཐན་ག་རམ་པ་ཅན་ག་དགངས་པའ་ཆ་ཚད་ཧ་ཅང་མཐན་པར་སན་པ་ཞག་ཡན་པ་སས་ཅ་དགས། སས་ས་འཇམ་མགན་རལ་བ་

གཉས་པའ་གསང་བ་ན་མད་པ་རན་པ་ཆ་གསམ་ག་གཏམ་ག་སར་བ་ལས།

རལ་སའ་གདའ་ལ་གབ་ཚགས་ཆན་ཐག་ས་མགན་གཙ་བར་གདན་ཞས་ཀས་ གསང་བཤད་གནང་བཞན་པ།

ཡ་གར་མ་རགས་ཀ་རང་དབང་འཐབ་རད་པ་ལམ་ར་བ་ཡ་དང་ལན།

17

རགས་ལམ་ཕ་མ་ཕད་པའ་རམ་དཔད་དང༌།།

གཞང་ལགས་གདམས་པར་ཤར་བའ་ཉམས་ལན་དང༌།།

ཚག་སར་ཚལ་ལ་མཁས་པའ་ངག་ག་དཔལ།།

ས་སང་འད་ན་རན་ཆན་རམ་གསམ་སང་།།

ཞས་གསངས་པ་ལར་ཕ་ཞང་ཟབ་པའ་ཤས་བའ་གནད་དན་ཀན་

ལ་དཔད་གསམ་རམ་པར་དག་པའ་རགས་པའ་ལམ་ནས་ལགས་

པར་དཔད་ཅང་། ངས་ཤས་རལ་མ་འདན་པར་བད་པའ་རགས་

ལམ་ཕ་མ་ཕད་པའ་རམ་དཔད་ཀ་མཐ་ཕལ་ད་བང་བ་དང་ལན་ཞང༌། ཟབ་པ་དང་ར་ཆ་བའ་གཞང་ལགས་ར་མཚའ་བརད་དན་མཐའ་དག་

གདམས་པར་ཤར་བའ་ཐགས་ཉམས་བཞས་ཀ་གནད་འཕག་པ་མད་པ་ལ་བརན་ནས། ཡང་སས་ལག་པར་ཅན་ད་གང་གསན་བཞས་མཛད་

ཅང་ཐགས་ཉམས་འག་ཏ་ཆད་པའ་མཐའ་དག་ཤས་བའ་གནད་དན་རམས་དག་གསལ་རགས་པའ་ས་ནས་གཞན་ལ་འདམས་པ་ལ་ངག་རག་

ས་བའ་གནས་ཀན་ལ་དབང་འབར་བའ་ལག་པའ་ལའ་གཟགས་ས་བན་པ་ལ་བའ་ས་བ་ཟ་མད་པའ་ཚག་སར་ཚལ་ལ་མཁས་པའ་ངག་ག་

དཔལ་ཕན་སམ་ཚགས་པ་ལ་མངའ་བརས་པར་མ་ཟད། གང་སས་བཞན། ‘‘འན་ཀང་རམ་དཀར་ལས་ཀ་བད་པས་རམ་དཔད་བག་སལ་

ལག་བན་པས།།’’ ཞས་ཇ་སད་གསངས་པ་ལར་ཟབ་གསལ་མར་བའ་ཤས་རབ་དང༌། ཕ་ཞང་མཛངས་ལ་ར་ཆ་བའ་རམ་དཔད་ཀ་རལ་

གཞན་ལས་ཀང་ཁད་ཞགས་པའ་དབང་གས་གང་ག་གསང་ག་མཛད་པའ་ཆ་ཤས་དག་ལ་ཁད་ཆས་འད་ལར་ལན་ཏ། ཕ་ནང་ག་ཤས་བ་རག་

པའ་གནས་ཇ་འད་བ་ཞག་ག་ཐག་ས་བ་བཤམ་པའམ་གཏམ་བཤད་མཛད་པའ་ཚ། ཕགས་ར་བ་དང་རགས་པ་རས་ཚམས་པ་ཡངས་ས་དར་

ཏ། བརད་གཞའ་གནད་དན་ཀན་ལས་པ་མད་པར་དག་ཅང་གསལ་ལ་རགས་པའ་ཚལ་ད་སན་པས། ར་ཆ་བའ་གསང་ཚལ་དང༌། ཟབ་ཅང་

རགས་དཀའ་བའ་གནད་དན་དག་སན་པའ་ཚ། ཡན་ལགས་ཕ་ཐག་ཆད་པའ་ཤས་རབ་ཀས་ལགས་པར་བརགས་ནས་དཀའ་གནད་གང་ཡན་

ག་མཐའ་གསལ་མཐལ་བརལ་ཐབ་ངས་ཀ་ཟབ་བཤད་མཛད་པས། ཟབ་ཅང་ཕ་ལ་ཕ་ཐག་ཆད་པའ་གསང་ཚལ་དང༌། བརད་གཞ་གང་ཡན་

ག་ཐག་མའ་མང་ཚག་འདགས་ཚལ་དང༌། བཏགས་དགས་པའ་ར་མཚན་སགས་ཀས་མཚན་གང་གཞ་ར་རན་ག་བང་རམ་དང༌། ཁངས་

ལང་སབ་བད་སགས་རབ་ལངས་ཀ་རམ་པ་ཡངས་ས་ཚང་བའ་ས་ནས་

བརད་དན་ཀན་དམགས་ཕད་པར་མཛད་པས། ཞབ་ཅང་གསལ་ལ་ཕ་

ཞང་མཛངས་པའ་གསང་ཚལ་དང༌། སབས་འགར་གནས་དས་དམགས་

བསལ་ཅན་ག་ཚ། བརད་དན་ག་བབས་དང་བསན་ནས་ཧ་ཅང་ཐགས་

སམ་པའ ་ས་ནས་དགངས་ཚད་ཇ་བཞན་ལན་དཀའ་བའ་ཟབ་བཤད་

མཛད་པས། ཟབ་ཅང་བརང་ལ་གཏང་དཔག་པར་དཀའ་བའ་གསང་

ཚལ་དང༌། སབས་མང་པར་གང་ཟག་གང་ཡན་ག་བ་གས་ཀ་ཡལ་གར་

འཆར་དཀའ་ཞང་ཉམས་འག་ཏ་མ་ཆད་པའ་ཤན་ཏ་འགངས་ཅན་ག་གནད་

གསང་རམས་གང་ག་རགས་རལ་ཤན་ཏ་ར་ཞང་གསལ་བའ་མ་ལང་ནང་རགས་པར་འཆར་ཞང་། ཚད་མས་ངས་པ་དངས་ནས་སན་པས། ར་

ཞང་མར་ལ་ཕ་ཐག་ཆད་པའ་གསང་ཚལ་དང༌། འཕལ་ཕགས་རང་གསམ་ག་དམགས་དན་ཀན་ཐགས་ཉམས་འག་ཏ་ཆད་ཅང་། ཀན་ལ་མ་

ཁབ་པ་མད་པར་སན་པས། དགངས་ཡངས་དཀལ་ཆའ་གསང་ཚལ་དང༌། ས་སར་དང་། དངས་ཤགས་དང་། དང་ངས་དང༌། དགངས་ལམ་

ཐའ་ཝན་ག་སད་འཛན་དང་མཇལ་འཕད་གནང་སབས།

ར་གར་ག་རལ་རང་སམ་སབ་པ་གགས་ཅན་ས་མན་རམ་ད་ཝ་མཆག་དང་ལན།

18

དགངས་སགས་ཡལ་དས་དགག་དགས་ལ་ལས་ཚབས་ཆ་བའ་

གནད་དན་ཀན་ག་མཚམས་འཛན་རམས་མ་འདས་མ་འཕག་

པར་སན་པས། ལགས་པར་རམ་པར་ཕ་བའ་སན་ཚལ་དང༌།

ཐན་མང་སང་ཚད་ལར་ག་ས་སས་ཤས་བའ་གནས་རམས་

ལ། འད་མ་མཁན་དང༌། འད་མ་རགས་ཞས་བ་བའ་བ་མག་མ་

གསལ་བའ་ག་སབས་ཀས་དབན་པས། འགག་ཐགས་མ་མངའ་

བའ་གསང་ཚལ་སགས་མདར་ན་བརད་བ་རམ་པ་ཀན་དང་ལན་

ཞང༌། རད་བད་ས་ཚགས་པ། མཁས་ཀན་མག་བ་བསད་པའ་

ལགས་བཤད་ཀ་སས་བཟང་ས་ན་མད་པ་དག་བ་གསལ་ར་བའ་

དཔད་ད་གནས་དས་མང་པར་ལན་གཅག་མན་པར་ས་བར་མཛད་པ་ལ་བརན་ནས། ས་བའ་ཤས་བའ་གནས་ལ་གཅག་ཏ་བརན་ཞང་འདན་

པའ་བ་ལན་ཐས་འདད་དན་གཉར་ཅན་དག་ག་ར་བའ་སམ་པ་ཡངས་ས་སལ་ནས་ངས་ཀ་རད་ད་བང་བའ་གསང་ག་མཛད་པའ་ཕག་རས་ར་

ཆ་ཞང་རམ་གངས་མང་ད་མཆས།

བཤད་པའ་རམ་པ་གཅག་ཏ་ན། ཐགས་པ་མ་མངའ་བའ་གང་ག་མཁན་རབ་རམ་དཔད་ཀ་ནས་རལ་ལ་བརགས་ན། མཁས་པའ་བ་

བ་རམ་གསམ་ལས་ཇ་ལར་འཆད་པའ་སར་ལ་མཁས་མཛངས་ལན་པའ་མཛད་རས་ར་ཆ་འཇག་གནང་མཛད་པ་ལར། རམ་ལ་བརན་པའ་

མཁས་པའ་མཛད་རས་ལ་ཡང༌། རལ་བའ་བཀའ་དང་དའ་

དགངས་འགལ་ག་གཞང་ཆན་མ་དག་ག་ཐག་ལ་འགལ་པ་

དང་འགལ་བཤད་སགས་ཀ་བསན་བཅས་པད་གངས་མང་པ་

འབང་ཆག་པ་ཞག་ཏ་མངན་ན་ཡང༌། བད་བསན་སད་ཆགས་

འཇག་ཏ་འགར་རའ་ཆས་གཉན་འཕང་ཅན་ག་དས་འགར་མ་

བཟད་པའ་རན་དབང་ལ་བརན་ནས། དང་ག་ཆར་བད་མའ་ས་

ཚགས་ལ་བརན་པའ་ཤས་ཡན་དང་འབལ་བའ་ལས་དན་ཙམ་

མ་ཡན་པར། ཆབ་སད་ཀ་མཛད་འཆར་ཆ་གཉར་ལར་ཟད་མ་

ཤས་པའ་མཛད་བལ་དག་ལ་བརན་ནས། རམ་ག་ཐག་མཁས་

པའ་མཛད་རས་ར་ཆན་པ་འཇག་རའ་ཐགས་ཁམ་གཏན་ནས་བང་མད་པ་ན། གང་ཉད་ཀ་གསང་རམ་ལས་ཀང་ལགས་པར་ཁམས་ནས་ཏ།

ཇ་སད་ད། ‘‘ལས་ཀ་ལ་ཁག་གངས་ཅན་ལངས་ས་འཕས།། མ་ཚ་ཕལ་ཆར་འཕགས་པའ་ཡལ་ད་བསལ།། ཆས་སར་ཞགས་ཀང་ལས་སལ་

སད་ལ་བསས།།’’ ཞས་གསངས་པ་ལར་ར།།

འན་ཀང་མཛད་བལ་ཤན་ཏ་ཆ་བའ་བར་གསང་ནས་གང་ག་གཞན་འགན་མ་མཆས་པའ་ཕལ་བང་རམ་དཔད་ཀ་རལ་དང༌། འཇག་

རན་ས་བའ་བད་ཐབས་ལ་གཅག་ཏ་སན་པའ་ཀན་ཁབ་འགན་འཁར་ག་མཆག་ཏ་དག་བའ་ལག་བསམ་བཅས་ལ་བརན་ནས། དས་མཐན་ག་

ཆས་དང་སད་ཀ་གནད་དན་ལ་རངས་པའ་ས་བ་དག་ལ་ཐགས་ཉ་བར་དགངས་ཏ། ད་དག་ག་རངས་མན་རམས་སལ་བའ་སད་ད་ཆས་དང་

སད་ཀ་ཡང་དག་པའ་ལ་སད་ཀ་གནད་དན་རམས་ཇ་ལ་བ་བཞན་སན་པའ་ལམ་སན་ཚད་མའ་ཉན་བད་ད་གར་པའ་གསང་རམ་ཇ་སད་ཅག་

ཨ་རའ་གག་བརན་འཁབ་སན་པ་གགས་ཅན་ར་ཆལ་ཌ་གར་དང་ལན།

༧དཔལ་རལ་དབང་ཀར་པ་མཆག་ག་ཕག་ནས་བལ་ཇམ་བད་རགས་ཚགས་པས་ཕལ་བའ་གཟངས་རགས་བཞས་བཞན་པ།

19

རམ་རལ་ཕན་སམ་ཚགས་པའ་ལམ་ནས་འཛམ་གང་ས་ནར་ག་ཚལ་ད་འདན་སལ་མཛད་ཡད།

ད་ཡང་ལ་ཤས་སན་དཔར་བསན་ཞས་པའ་མངན་བསད་གགས་བམ་གཉས་པ་དང་གསམ་པའ་ནང་གང་འཁད་པ་རམས་དང་། ད་

ལས་གཞན་པ་རམས་ས་གསལ་བའ་ཁད་པར་ད་འཕགས་པའ་འཕགས་ཆས་ད་ལན་ག་ད་འདའ་སད་ཡག་གསམ་ག་ཐག་བཞགས་པའ་

གསང་ག་མཛད་པའ་ཕག་རས་ལ་ཡང་ནང་གསས་ཀས་ཕ་ན་ས་ཚན་གསམ་ས།

ཀ) རམ་རལ་ག་དཔལ་ཡན་ཡངས་ས་རགས་པའ་ས་ནས་ཆད་ད་བརམས་པར་མཛད་པ་དང༌། ཤར་མར་བཀད་པ་བཅས་ཀ་གསང་རམ་

ཁག་དང༌།

ཁ) ནང་ཆས་རག་གཞང་དང༌། ཆབ་སད་སགས་ཀ་སར་ལ་གཞང་བཤད་སབ་ཁད་མཛད་པ་འད་སར་ཁག་སགས་ནས་ཕབ་བཤས་

བས་པ་དག་དང་།

ག) མཐའ་དག་ཤས་བའ་རམ་གཞག་ལ་

བརན་པའ་བརད་གཞ་འད་མན་ག་ཐག་ས་བ་

བཤམ་པའམ་གསང་བཤད་བསལ་བ་ས་འཛན་

འཁར་ཐག་དང་འད་སར་སགས་ནས་ཕབ་

བཤས་བས་པ་བཅས་ས།།

ཀ) གསང་རམ་ག་སར་ལ་ནང་གསས་ཕ་

སབས་སད་ཡག་ག་དབང་ད་བས་ན་གསམ་ས།

བད་སད་དང༌། ཧན། དབན་ཇ་བཅས་ས།

༡༽ དང་པ་བད་སད་ལ་ཡང་ནང་གསས་གསམ་ས།

༡། ནང་ཆས་དང་འབལ་བའ་སར་ལ། བསན་བཅས་མངན་རགས་རན་འགལ་པ་དང་བཅས་པ་དང་དས་ཀ་ཉམས་ཞབ་ཀ་རལ་

ཡངས་ས་རགས་པའ་ས་ནས་འད་བསར་མཆན་བཀད་བསར་ཞས་དང་འབལ་གང་བརད་ཞབ་རས་བཀའ་རམ་མཛད་ཡད། རལ་དབང་

བཀའ་དན་རས་དན་ག་གཟངས་རགས་འབལ་བཞས་ཉན་དམགས་བསལ་ས་ཚབ་བཀའ་ཟར་ར་ར་བ་གས་རལ་མཚན་མཆག་གས་གསང་བཤད་གནང་བཞན་པ།

༧གང་ས་སབས་མགན་ཆན་པ་མཆག་དང་སད་སང་བ་བཟང་སང་ག་རམ་གཉས་དང་ལན།

20

དག་འདན་ར་མཚས་མཛད་པའ་འཇམ་དཔལ་མཚན་བརད་ཀ་འགལ་བ་འད་བསར་མཆན་བཀད་ཀ་ལམ་ནས་པར་སན་ཞས་སབས། ས་

ཁབ་ཞ་སག་པའ་ཐགས་འགན་བཞས་ཏ། མཁས་རལ་རགས་པའ་གང་བརད་ཞབ་གསལ་བཀའ་རམ་མཛད་ཡད། ད་བཞན་ད་ཤར་མད་

ར་ར་གཅད་པའ་ཆད་བརད་ཉམས་ཞབ་ཀ་རལ་དང་ལན་པ་ཞག་ཀང་བཀའ་རམ་མཛད་ཡད། ད་དང་ཕགས་མཚངས་ཝར་ཎ་གཙག་ལག་

སབ་ཁང་ནས་པར་སན་ཞས་པའ་དཔ་དབ་བར་ཕག་བརལ་བ་དག་ག་ཞ་ཆན་ག་ཆད་བརད་བད་སད་དང་ཧན་སད་ཐག་བཞགས་པ་དག་

དང༌། མཎལ་ག་བཤད་པ་རས་འབང་བསས་གསམ། རལ་པ་མ་ལནའ་ད་བ་ཞས་པའ་ཕག་དཔ་ཆ་ཚང་ཧན་སད་ནས་བད་བསར་མཛད་པ།

ཨ་མད་དག་ཆས་ཀས་མཛད་པར་གགས་པའ་ཀ་སབ་དགངས་རན་ག་དགག་པ་འཕ་ཅན་(བད་ད་བཞགས་སབས་བཀའ་རམ་མཛད་པ།)

སགས་མང་ང་།།

༢། ཤས་རག་ག་སར་ལ། བཙན་བལ་བད་མའ་སབ་ག་ཁག་ནང་འབང་འགར་འབང་རམ་འཛན་གའ་བར་བད་ཡག་ག་ལམ་

ནས་སབ་ཚན་ཡངས་རགས་སབ་ཁད་བད་ཕགས་ཀ་འཆར་ཟན། (ཤས་ཡན་སད་བས་ཁད་ད་འཕགས་པ་ས་རས་གཉས་དང་།) ཐན་མ་

སམཊའ་ཟས་གར། མཁན་སབ་ཆས་གསམ་ག་རམ་ཐར་དང་འབལ་བའ་ཟས་གར། བད་ཀ་རམ་རག་སར། གཏམ་རད་གསར་ཐང་མའ་

གང་བརད། ག་ཐལ་སར་མའ་གང་བརད། ཝར་ཎ་གཙག་ལག་སབ་ཁང་ག་རགས་ཀ་ག་ར་ཆར་འགལ་དང་། ཉ་བར་བཀད་པའ་བཅས་

སང་འདན་པ་ཆན་པར་གགས་པའ་ཆད་བརད། ཇ་བ་ར་ཨ་ཏ་ཤའ་རམ་ཐར་དང་འབལ་བའ་ཟས་གར། རམ་རག་དང་རང་དབང་ག་སར་ལ་

ཚགས་པའ་བད་ཀ་རམ་པ་པའ་རལ་ཡངས་ཚགས་ཆན་ལ་བསལ་བའ་མཚམས་འཕན། མང་གཙ་དང་དམངས་གཙའ་སར་ག་རམ་ཡག

ས་སའ་མཐ་སབ་དབ་བརས་པའ་དས་དན་སབས་བསལ་བའ་བཀའ་སབ། བམས་བརའ་པད་ཕང་དང་པའ་ཆད་བརད་རང་གཏམ་ཚག་

གསམ་ཞས་པ་སགས་ཁད་ད་འཕགས་པའ་གསང་རམ་ཆས་མང་ང་།།

༣། ཆབ་སད་ཀ་སར་ལ། བདན་པའ་ཨ་ཚགས་སར། (དབན་བད་གཉས་ཀའ་ཐག) འབང་འགར་བད་ཀ་སར་བསམ་པའ་འཆར་

དལ ར་ར་གར་ནང་ཡད་ནང་དན་རག་པའ་སལ་རན་ས་ཚགས་ཀ་ཚགས་ཆན་ག་སག་ཚགས་ཆང་ག་ཚགས་གཙའ་ཐག་ནས་ཕབས་བསའ་གསང་བཤད་གནང་བཞན་པ།

21

སང༌། (དབན་བད་གཉས་ཀའ་ཐག) བཅའ་ཁམས་ཀ་གང་གཞ་དང་དའ་རབ་ལངས། མ་འངས་བད་ཀ་ར་ཁམས་དང༌སབས་བཅལ་བད་

མའ་བཅའ་ཁམས། གས་ཚགས་ཀ་ཁམས་ཡག་ཇ་སད་ཅག་དང༌། མང་གཙའ་དས་དན་དང༌གསམ་བཅའ་དས་དན་སགས་ས་བསལ་

བའ་ས་འཐས་དང་བཀའ་ཤག་ག་གསང་འཕན་ཇ་སད་ཅག་དང༌། བཀའ་ཁའ་མཚན་གནས་རས་འབལ་ག་བཀའ་སབ་དང་། གས་ཚགས་

ས་བསལ་བའ་ཚགས་གཙའ་གསང་བཤད་ཡག་ཐག་ལ་འཁད་པ་མང་དག་དང༌། རང་སད་རང་སང་ག་སར་དང༌། བད་ཀ་ད་ལའ་ཛ་དག་

གནས་བབ་དང་ང་ཚའ་ལས་འགན། བཙན་བལ་བད་གཞང་ག་གབ་འབས་ས་དང་བ་བག་ག་སར་དང༌། ས་འཐས་འས་བསའ་སག་དན་ལ་

གསལ་བཤད། དམར་པའ་ལ་བའ་སར་ལ་བསལ་བའ་གསང་བཤད་སགས་ཡག་ཐག་ཏ་ཕབ་པ་ཇ་སད་ཅག་མཆས་ས།།

༢༽ གཉས་པ་ཧནའ་སད་ཐག་ཡད་པའ་གསང་རམ་ལ་ཡང་ནང་གསས་བཞ་ས།

༡། ནང་ཆས་དང་འབལ་བའ་སར་ལ། དབ་མའ་ལ་བ་དང་སབ་དཔན་ཀ་སབ། ཟབ་མ་རན་འབང་དང་འབལ་བའ་དཔད་གཞ་ཆ་བའ་

གནད་དན་འགའ། ནང་པའ་རམ་རག་ས་བ་ལ་དཔད་པ་དང་། དའ་དགས་ཕན་སགས་མང་ང་།།

༢། ཤས་རག་དང་འབལ་བའ་སར་ལ། བད་ཀ་ངག་རལ་རག་གཞང་ལ་སན་ངག་མ་ལང་མའ་ལག་རས། ཐན་མ་སམཊའ་ཟས་གར་ལས་

འཁབ་ཚན་གསམ་པ་དང༌བཞ་པ། ཇ་བ་ར་ཨ་ཏ་ཤའ་ཟས་གར་ག་ཡལ་འདབ་གཉས་པ་སགས་མང་ང་། །

༣། ཆབ་སད་དང་འབལ་བའ་སར་ལ། ད་ལའ་བད་ཀ་གནས་སངས་དང་འབང་འགར་ཇ་ཡང་སར། འག་བ་མའ་རངདབང་ག་སར་

ལ་ལ་ཚལ་བ་བག་པ་ཞག་ག་དབང་ད་བས་པ། ཆས་ལགས་རས་མད་དང་རལ་ཁབ་ཆག་སལ་ག་སར་སགས་མང་ང་།།

གདའ་ལ་གབ་སབ་གཉར་ཁང་ད་ཡད་པའ་གདའ་ས་བརན་ལ་གཟགས་བཞན་པ།

22

༤། ཧན་སད་ཐག་བཅར་འད་ཞས་པ་ཁག་གཅག ནང་པའ་ས་རལ་དང་སབ་ཐབས་ལགས་བང་བཅས་ཀ་དབར་ཕན་ཚན་འབལ་བ།

བད་དན་སབ་པ་ཉམས་ལན་ག་ལམ་ལགས་ཚན་རག་དང་མཐན་སར། བད་ནང་བང་བའ་ཆས་དང་ཆས་མན་ག་འཐབ་རད་སར། བདན་པ་ལ་

བར་ཆད་འབང་སད་ཀང་ད་ཕམ་མ་སད་པའ་སར་བཅས།

༣༽ གསམ་པ་ཨན་སད་ཐག་ཡད་པའ་གསང་རམ་ལ་ཡང་ནང་གསས་གསམ་ས།

༡། ནང་ཆས་དང་འབལ་བའ་སར་ལ། ༡ ནང་པའ་སམ་ག་སར། (Buddhist Meditation) ༢ ཆས་ལགས་ཕན་ཚན་ག་མཐན་

ལམ། (Harmony of Religion) ༣ ཞ་བདའ་ལགས་བང་ཐག་ནང་པའ་བས་ཆ། (Contribution of Buddhism to the Culture

of Peace) ༤ ནང་པའ་ལ་ཚལ་ནང་ས་ཚགས་དང་ཆབ་སད་ཀ་གནས་རམ། (The Social and Political Strata in Buddhist

Thought) ༥ འགགས་ཆགས་ཟན་པའ་འཛམ་གང་ག་ཆད་ད་འགགས་ཆགས་མ་ཐབ་པའ་བདན་པ། བད་བརད་ནང་བསན་དང་དང་དས་ཀ་

འཛམ་གང་། (Uncompromising truth for a compromised world, Tibetan Buddhism and today’s world)

༢། ཤས་རག་ག་སར་ལ། ༡ ར་གར་རལ་ཡངས་གཙག་ལག་སབ་ཁང་ལན་ཚགས་ཀ་གཙ་འཛན་ག་གསང་བཤད། (Presidential

Address, Association of Indian Universities) ༢ བད་མའ་རད་རག་སར། (Tibetan Debate)

༣། ཆབ་སད་ཀ་སར་ལ། ༡ འབང་འགར་བད་ཀ་སར་བསམ་པའ་འཆར་སང༌། (Tibet: A future vision) ༢ བདན་པའ་ཨ་

ཚགས། (Satyagraha [Truth insistence]) ༣ བདན་པའ་ཨ་ཚགས་ཐག་གསང་བཤད། (Lecture on Satyagraha) ༤ བད་མའ་

རང་སད་རང་སང་ཞས་པ་དངས་དན་དང་རག་བཏགས་གང་ཡན་སར། (Tibetan peoples self determination, fact or fiction) ༥

གཞ་རའ་དཀའ་རག་དང་དའ་བཅས་ཐབས། (The basic crisis and remedy) ༦ འཛམ་གང་གས་ཚགས་འཐས་མའ་བད་དན་ཚགས་

གསན་བསམ་མཛད་བཞན་པ།

23

ཆན་ཐངས་གསམ་པར་གནང་བའ་གསང་བཤད། (Speech on 3rd World Parliamentarian Convocation on Tibet)

ཁ) གཞང་བཤད་སབ་ཁད་མཛད་པའ་སར་ལ་ནང་གསས་གསམ་ལས།

༡། དང་པ་ནང་ཆས་ཀ་སར་ལ། བང་ཆབ་ལམ་ག་སན་མ། བཤས་སངས། དབ་མ་རན་ཆན་ཕང་བ། ལགས་བཤད་བ་གསར་མག་

འབད། ལམ་གཙ་རམ་གསམ། བ་སང་མཚན་ཆ་འཁར་ལ། གང་བ་མ། རམ་བཤད་རགས་པའ་སང་དན་འགལ་བརད། ཚད་མ་རགས་ས་

སགས་ཀ་བཀའ་འཁད།

༢། ཤས་རག་ག་སར་ལ། གཙག་ལག་སབ་ཁང་འདའ་རགས་ཀ་ག་དང༌། ས་ས་ལགས་བཤད་ཀ་གཞང་ཚན་ཁག་སགས་ཀ་སབ་ཁད།

༣། ཆབ་སད་ཀ་སར་ལ། མ་འངས་བད་ཀ་ཆབ་སད་ལམ་སན་དང་ར་ཁམས་སང་དན། སབས་བཅལ་བད་མའ་བཅའ་ཁམས་སགས་

ཀ་སབ་ཁད།

ག) བརད་གཞ་ས་ཚགས་ཐག་ས་བ་བཤམ་པའམ་གསང་བཤད་གནང་གས་ལ་ནང་གསས་བཞ་ས།

༡། ནང་ཆས་ཀ་སར་ལ། སབས་འག་སམས་བསད་ཀ་ཆས་སར་དང༌། བསབ་པ་གསམ། ས་སད་གསམ། ཐག་པ་གསམ། སས་བ་

གསམ། རད་ས་བཞ། བདན་བཞ། བདན་གཉས། རན་འབལ། ཞ་ལག ཕར་ཕན་དག ལས་འབས། དབ་སམས་ཀ་ལ་བ། ཐག་པ་གཉས། གབ་

མཐའ་བཞ། འཆ་བ་མ་རག་པ་དན་ཚལ། སམ་ག་སར་སགས་མང་ད་མཆས།

༢། ཤས་རག་ག་སར་ལ། རག་གནས་བཅའ་སར། རམ་རག་ག་སར། ཤས་ཡན་སད་བས། རག་གཞང་ག་སར། སབ་ཁང་ག་

དམགས་ཡལ་དང་མ་འངས་པའ་མདན་ལམ་སར། རག་གཞང་སང་སབ་དང་ལགས་བང་སར། བད་ནང་ག་ཤས་ཡན་གནས་སངས་སར། བད་

ཨ་རར་ཚགས་འད་ཞག་ག་སབས་ས་བསན་པ།

24

ཀ་རམ་རག་ལ་རས་སར། བད་ཕག་ན་གཞན་

ཚར་དམགས་པའ་གང་ཉད་ཀ་ཐགས་ར། བད་

ཀ་སད་ཡག་ག་འགར་འགས་སར། བད་ཀ་སད་

ཡག་ད་འཇག་རན་ས་ཡངས་ལ་གལ་གནད་ཆ་

སར་སགས་ཆས་མང་ང་།།

༣། ཆབ་སད་ཀ་སར་ལ། ར་ཁམས་དང་

བཅའ་ཁམས་ཀ་སར། མ་འངས་བད་ཀ་གནས་

སངས་སར། རལ་སའ་གས་ཚགས་ཚགས་

འདའ་སར། ༸གང་ས་མཆག་ག་ཆབ་སད་ཀ་

ལ་གབ་སར། བད་དན་ཐག་ཆབ་སད་ཀ་ལ་

བ་དང༌ལག་བསམ་ག་དགས་གལ། ས་འཐས་

ཚགས་གཙ་དང་བཀའ་བན་ཁ་པའ་གཞང་འབལ་བཀའ་སབ་ཁག བད་མའ་ཆག་སལ་ནས་ཤགས་སར། སལ་ཀབ་དང༌། མན་ག། ཧན་སར་

སགས་ས་མང་ཚགས་ལ་བསལ་བའ་གསང་བཤད་ཁག ད་བཞན་གདན་ས་གསམ་སགས་ས་བསལ་བའ་བཀའ་སབ། བད་གཞང་ག་ང་སད་

དང་མ་མང་ག་སངས་འཛན་བད་ཕགས། བད་ཀ་ན་གཞན་ཚའ་ཆབ་སད་ལང་ཕགས། རལ་སའ་གནན་ཤགས་ལ་བརན་ནས་བད་ནང་འགར་

བ་མ་ཕན་ན་མང་ཚགས་ཀ་ཐག་གཅད་བད་ཕགས། རལ་ཡངས་མང་གཙ་ཚགས་ཆན་ལ་བསལ་བའ་བཀའ་སབ། གཞན་ནའ་ཚགས་ཆན་

ལ་བསལ་བའ་བཀའ་སབ། མང་མས་ཐག་གཅད་འས་བསའ་སར་བསལ་བའ་གསང་བཤད་ཁག་དང༌། བད་གཞང་མང་རལ་ཡངས་ཚགས་

དཔ་སན་སབ་གའ་སབ་མ་ཚ་དང་ལན་ད་བཞགས་མལ་བག་གང་གནང་བཞན་པ།

ཨ་རའ་གཙག་ལག་སབ་གའ་སབ་ཕག་ཚར་གང་ཉད་ཀས་བརམས་གནང་བའ་དབ་ལ་མཚན་རགས་འགད་བཞན་པ།

25

ཆན་ཐངས་དང་པའ་དབ་འབད་ཐག་བསལ་བའ་བཀའ་ཤག་ག་གསང་བཤད། བ་ཁམ་ད་དབ་མའ་ལམ་དང་འབལ་བའ་བད་ཀ་ཆབ་སད་སར་

བསལ་བའ་བཀའ་སབ། རལ་རབས་ལ་རས་སར་བསལ་བའ་གསང་བཤད་སགས་ཆས་ཤན་ཏ་མང་ང་།།

༤། ད་དག་ལས་གཞན་པའ་བརད་གཞ་ས་ཚགས་ཀ་སར་ལ། བད་དན་ཐག་དཔལ་འབར་དགས་གལ་ག་འབད་བསལ་གསང་

བཤད། དབན་ཡལ། ནར་ཝ། ཨ་ར་བཅས་ས་ཆབས་བསར་ལས་བསམས་སར། དངས་བང་ས་ཚགས་ཞབས་ཞར་བསལ་བའ་བཀའ་སབ།

རས་གས་ཁང་ལ་འཚམས་འདའ་བཀའ་སབ། ཨ་རའ་སར། ད་སའ་ལ་རས། དབ་མའ་དཔལ་འབར་ལ་བརན་པའ་ཁར་ཡག་སང་སབ་བད་

ཕགས། མཉམ་འབལ་རལ་ཚགས་བང་ཚལ་དང་དའ་དགས་མཁ་དང་། ཁར་ཡག་སང་སབ་ཀ་སར་སགས་མང་ད་མཆས་ས།། ད ་

ལར་གང་སས་ལར་ག་ཧན་དང་ཨན་སད་ལ་ཡང་སབ་ཁད་གནང་བ་དང་གསང་བཤད་བསལ་བའ་རགས་མང་དག་ཅག་མཆས་ཀང༌།

འདར་ཡག་ཚགས་ཆ་བས་འཇགས་ནས་མ་སས་ས།།

གང་ད་གསལ་ཁ་བཀད་པ་ལར་ག་ས་འཛན་འཁར་ཐག་དང་འད་སར་ནང་ཡད་གསང་བཤད་ཕལ་ཆ་བ་བད་སད་ཐག་བད་མའ་ས་ཚགས་

དང༌། དའ་ནང་ནས་ཀང་གཙ་ཆ་བ་ཝར་ཎ་གཙག་ལག་སབ་ཁང་ག་སབ་གཉར་བ་ཚར་བསལ་བ་ཁག་ཡན།

ད་མན་བད་ཀ་གས་ཚགས་དང་སད་བས་ཉམས་ཞབ་ཁང་གས་འདན་སལ་གནང་བའ་དབ་ཕང་ཁག་དག་ནང་ས་འཐས་ལན་

ཚགས་སབས་བཅ་གཅག་པ་དང་བཅ་གཉས་པ་གཉས་ཀ་ཚགས་གཙའ་མཛད་འགན་བཞས་སབས་གས་ཚགས་ས་བསལ་བའ་གསང་

བཤད་དང་དས་ལན་ལམ་སན་གལ་ཆ་ཁག་དང་། ད་བཞན་བཀའ་ཤག་སབས་བཅ་གཉས་པ་དང་བཅ་གསམ་པའ་བཀའ་བན་ཁ་པའ་མཛད་

འགན་བཞས་སབས་གས་ཚགས་ས་བསལ་བའ་བཀའ་ལན་གསལ་བཤད་དང་། ཚགས་འད་དང་ཟབ་སང་ཁག་སགས་ས་བསལ་བའ་གསང་

བཤད་དང་ལམ་སན་གལ་ཆ་ཁག་ཕགས་བསས་ཀས་ཡད་རང་། འདར་གང་རད་གང་ཐབ་རམས་ཅང་ཟད་བཀད་པ་ལས། ད་དག་ག་ཁངས་

ས་མ་འདས་པའང་ཇ་སད་ཅག་མཆས་ས།། །།

རལ་སའ་ནང་པའ་ཚགས་ཆན་ཐངས་གཉས་པའ་ཐག་གསང་བཤད་གནང་བཞན་པ།

26

སབ་དཔན་ཆན་པ་༧མ་དབང་༸སབས་མཆག་ཟམ་གདང་རན་པ་ཆའ་ལགས་མཛད་རས་དན་

རན་ཆན་ད་ཤལ།

བག་གཡབ་བ་མ་བ་ལན་ཤས་རབ།

བཅ་ཕག་རག་པའ་གནས་ཀན་ནང་བན་ཆབ་ཅང་། མད་སགས་གཞང་ལགས་ར་མཚའ་དགངས་དན་ཐགས་དམ་ག་མཐལ་ད་

སན་པས་ཟ་མད་༸རལ་བསན་འཛན་སང་སལ་བའ་གཙག་རན་དམ་པར་གར་ལ། གངས་ལངས་རལ་ཐབས་འཕན་ལས་ཀ་ཐབས་ཚལ་ཟབ་

མར་མངའ་དབང་བསར་བའ་གསར་ག་འཁར་ལའ་ཕག་མཚན་འཆང་བ་༸མ་དབང་བཀའ་བན་ཁ་ཟར་༸སབས་མཆག་སབ་དཔན་ཆན་པ་

ཟམ་གདང་རན་པ་ཆ་ར་བཙན་བ་བཟང་བསན་འཛན་ཆས་ཀ་རལ་མཚན་དཔལ་བཟང་པའ་ཞལ་ས་ནས་དགང་གངས་བཅ་ཕག་བདན་དང་།

ཉག་མ་ལ་ལ་ཕབས་པའ་དས་ཚས་ཁད་པར་ཅན་འདར་དད་གས་དག་པས་སང་ནས་གས་བརའ་འཚམས་འདའ་རན་འབང་ག་ཤས་པ་སབ་

པའ་ཆ་གས་སན་བསས་ཏ། ཟ་མད་སས་མཆག་གང་ག་ལགས་མཛད་ཀ་ཕང་བ་ཚར་ད་དངར་བའ་རན་ཆན་ད་ཤལ་སང་ག་ཆན་པ་ལས་

རང་བས་གང་དཔག་ཚག་ཕང་ཉག་མ་ར་ཟང་ཙམ་གས་ཇ་ཙམ་དཔག་པར་ནས་པ་ད་ལར་བསར་བའ་བ་བ་ལ་འཇག་པ་འད་ན། སལ་བཟང་

ཡ་ག་འཇ་བའ་རན་ད་འགར་ར་ཐགས་པའ་ནས་པས་དབན་མད། གཅག་ཏ་དཀར་བའ་དག་ཚགས་མཐའ་ཀས་པ་འབང་བའ་ར་ཚགས་

བཟང་པ་བསན་ཕར་ལག་བསམ་ཀན་ནས་དག་བས་འཇག་པར་བའ།

ད་ཡང་སའ་ཕང་བ་ད་མར་རང་ནས་གམས་པའ་ཐགས་བསད་གཡར་དམ་བཙན་པ་མ་གཡལ་བའ་རབས་ཆན་འཕན་ལས་

གང་ལ་ཇ་ལར་འཚམས་པར་བསངས་པ་ན་གར་མ་ཆགས་ཀང་། བདག་ཅག་རམས་ཀ་བསད་ནམས་བཟང་པའ་སལ་བར་དངས་ས་

ཨ་ར་སར་རལ་སའ་ཚགས་ཆན་ཐག་གདན་ཞས་ཀས་ཚན་རག་དང་ནང་ཆས་ཀ་བརད་གཞ་ཐག་གསང་བཤད་གནང་བཞན་པ།

27

མང་བའ་ཡལ་ལས་འགངས་པས་ཅ་བ། འན་ཀང་ཚར་མཐང་བས་པའ་བ་ཅན་བདག་ལ་བའ་མག་དང་ར་བའ་བདད་རར་ལངས་ས་སད་

བར་གར་པ་ཁ་ན་ལ་མཚན་ནའང་། ཕལ་དང་ཕལ་གས་བསན་ད་མ་བཟད་པའ་གང་ག་གསང་གསམ་ག་རལ་པའ་ཆ་ཤས་ཀས་ཀང་སས་

བ་དམ་པའ་ངང་ཚལ་དང་། བ་གས་ཆན་པའ་དན་རགས་མངན་པར་གསལ་བས། དམ་པ་དང་ཆན་པར་རམ་པའ་ང་ར་སག་པ་ཀན་ཀང་མ་

སའ་བརལ་ཞགས་ལ་འགད་པར་བས་ས།།

༸རལ་ཀན་འཕན་ལས་ཟམ་མ་ཆད་པའ་རན། །

མཐའ་ཡས་གདལ་བའ་ཁམས་ས་ཡངས་འབབས་པར། །

མ་འཇགས་གདང་ལའ་གད་རངས་ཆར་སག་པའ། །

རལ་སས་དཔའ་བའ་དབང་ཕག་ཁད་མན་ས། ཞས་ཀང་སས་ས།

ལང་དང་རགས་པའ་ཡན་ཏན་དཔལ་གས་བརད་པའ་ལགས་ཚགས་འད་དག་ཐམས་ཅད་བཤས་གཉན་ཚལ་བཞན་བསན་པ་ལ་རག་ལས་

པ་ལང་དང་རགས་པས་ཇ་ལར་བསགས་པ་ད་ན་གང་ཉད་གཞན་ནའ་དས་ནས་ཐགས་ལ་མངའ་བས། ཐག་མར་ཡངས་འཛན་ངག་དབང་

སན་པ་ལ་སགས་པའ་དག་བའ་བཤས་གཉན་རམ་པ་དག་པ་ཚལ་བཞན་བསན་ནས་མཉས་པ་གསམ་གས་མཉས་པར་མཛད་ད། བར་དག་

ག་ཕ་མ་ཡ་ག་འབ་ཀག་ནས་བཟང་། ཆས་སད་ཐགས་འཛན། གཞང་དན་གསན་དགངས། སན་ངག་དང་གས་བ་རག་པ་ལ་སགས་པའ་

གནས་ད་མ་ཁང་ད་ཆད་པའ་མཁས་པ་གཞན་ན་སང་ཕག་ངར་མའ་བརལ་ཞགས་ལ་ཆས་ས་བའ་དས་ནས་གཞལ་བས་རམ་དཔད་བཀ་

བའ་སར་ཆགས་དར་མའ་ཚགས་རམས་ག་གའ་འགས་ཀས་གཡལ་བའ་སབས་ཕས་པར་མངན་ན།།

ཆས་ས་ཆན་པ་དཔལ་ལན་འབས་སངས་ས་ཞབས་སན་བཀད་ནས་རམ་བཞན་ཐག་གསམ་རད་ས་རམས་ས་ཇ་ལར་བསགས་

པའ་སབ་དཔན་མཚན་ཉད་དང་ལན་པ་རམས་ལས་མད་སགས་གཞང་ལགས་ར་མཚར་གས་རག་ག་སར་བས་གསན་བཞས་ཐགས་འདས་

ཕ་རལ་བ་ཁད་ལས་སན་པར་ནང་ཆས་ང་སད་དང་ད་བ་དས་ལན་གནང་བཞན་པ།

28

བསན་ཙ་ན། ཐག་པ་ཆ་ཆང་ཡན་ལག་དང་བཅས་པའ་རལ་བསན་རན་པ་ཆའ་གནད་ཀ་མ་འད་བ་མཐའ་དག་ཐབས་མཁས་འཕལ་ག་ལམ་

ནས་ཇ་ལར་ས་ཚགས་བསན་པ་ད་རམས་འགལ་མད་རན་ད་སལ་བའ་ལམ་བཟང་གཅག་ཏ་ཐགས་ཀ་དཔལ་བའར་ཝ་ལར་གསལ་ཏ།

གསང་རབ་ར་མཚའ་དགངས་དན་མཐའ་དག་གདམས་ངག་ཏ་ཤར་ཞང་། ད་ལ་བརན་ནས་སང་དང་རན་འབང་ཕན་ཚན་གགས་ས་ཁར་བའ་

ས་ནས་སང་ཉད་སང་རའ་སང་པ་ཅན་གས་དངས་པའ་བདག་པས་གཞན་གཅས་པའ་སམས་རན་པ་ཆ་ཉད་ཐགས་དམ་ག་མཐལ་ད་བཟང་

ས། རམ་གཉས་ཀ་རལ་འབར་ཟབ་མར་གཞལ་ཚལ་རལ་བའ་བཞད་དགངས་སང་པ་བད་བག་ཏ་རད་པའ་སབས་ཀས་དཀར་མན་ལས་ས་

གར་པའ་ཉས་སད་ཀན་ཀང་རང་སར་འགག་ཕར་སམ་གསམ་ག་བཅས་མཚམས་ཚལ་བཞན་བསང་སམ་ག་ག་ཆ་བརན་པར་བགས་པར་

མཛད།

ག་སར་བཞགས་རང་ཆས་གར་ཕབས་རག་པ་ད་ཉད་ཀང་ཚགས་གཉས་སན་བད་རབས་ཆར་གཟགས་ཤང་། སམ་རན་ག་ཚགས་གལ་

དའང་བཙན་ཚགས་བཟང་པ་དང་། རགས་ལམ་སར་འགད་སགས་སབས་གནད་ལ་འཕགས་པའ་བག་གང་ཟབ་མས་ཡད་འཕག་པར་མཛད་

པ་སགས། མཁས་བཙན་བཟང་པའ་ཡན་ཏན་མཐའ་དག་ཆས་ས་ས་ནས་རང་ཆས་ས་ཡད་པ་ཡན། ཆས་གགས་ཀན་ལ་ཐགས་བརའ་

འཇག་པ་ཤན་ཏ་ཡངས་ནའང་། ཅལ་ཆང་ག་སད་པ་རང་ད་དར་བའ་སམ་ཚགས་བརན་པ་དང་། ཞ་དལ་བག་ཡད་ལ་གནས་པ་སགས་ཀས་

ཡངས་འཛན་ཀན་ལ་མཆད་པའ་གཙ་བ་སབ་པའ་མཆད་པས་མཉས་པར་མཛད་པ་དང་ཆབས་ཅག དམ་པ་རམས་ལ་བཀར་བས་དང་། རམ་

ག བས་བསང་ལ་སགས་པས་ཀང་དགས་པ་བསད་པས། སར་ན་དག་བའ་བཤས་གཉན་ཐམས་ཅད་དང་། ལག་པར་བདག་སགས་རམས་ཀ་

འདན་མཆག་མཚངས་མད་༸གང་ས་ལ་མའ་རམ་འདན་༸རལ་མཆག་ས་ཕང་བཅ་བཞ་པ་ཆན་པ་མཆག་དང་། གང་དའ་རགས་ཀ་ཅད་པན་

༸སབས་ར་ཡངས་འཛན་གང་ར་ར་འཆང་དང་། ཡང་སས་བཀའ་དན་ཟ་མད་༸སབས་ར་ཡངས་འཛན་ཁ་བང་ར་ར་འཆང་ཆན་པས་ཐགས་

རས་འཛན་པའ་སས་ཆན་ལན་པའ་ཕང་བའ་དབས་ན་གསར་རའ་ས་ལར་མངན་པར་འཕགས་པའ་སས་ཀ་ཐ་བར་གར་ཏ། །

བསད་རལ་རན་པ་མཆག་ག་ཆས་ཚགས་ས་གདན་ཞས་ཀས་ནང་ཆས་ང་སད་ཀ་གསང་བཤད་གནང་བ།

29

ད་ཕར་སལ་སའ་ཟས་གར་སར་བསར་ནས། །

བཤས་གཉན་ད་མ་ཚལ་བཞན་ལགས་བསན་ཞང་། །

ཆ་བ་རམ་བཞས་མད་སགས་གཞང་ཀན་ལ། །

དབང་འབར་དམ་པའ་རང་རགས་ཁད་ཀས་བསན། །

ཕ་ཚལ་གཏང་དཔག་དཀའ་བའ་སམ་ཚགས་དང་། །

རན་པར་ས་ཞང་འགལ་འད་དང་བལ་བའ། །

དན་སད་དན་མཐན་ཉམས་ས་བསར་མཛད་པས། །

དགས་ལན་ཆ་རའ་གཙག་ན་ཁད་ཉད་བརད། ཅས་ཀང་སས་ས། །

ད་ལར་ཚད་མ་བཞ་ལན་ག་ལམ་ནས་དབང་ལང་ཁད་གསམ་ག་རམ་པ་ད་མ་ཞག་ཀང་གསན་བཞས་ཟམ་མ་ཆད་པར་བརན་པར་

མཛད་ད་ཐས་པ་ར་མཚ་ལ་བས་ཐགས་ཀ་བང་མཛད་ཡངས་ས་གཏམས་པས། ད་ལ་འཚ་ཞང་གཞས་ལ། ཆས་ཀང་སན་པར་ནས་པའ་སས་

ཆན་བགས་གས་ཉང་ཤས་ནང་ནས་སན་བརད་མན་ངག་གཏར་བརའ་ལ་མག་འཆང་བའ་མཆག་ཏ་གར་པ་འད་ལགས་ཤང་། ཇ་ལར་ཐས་

པའ་དན་ལ་བསམ་པས་ཐ་ཚམ་ག་གནས་ཀན་དང་ནས་ཕང་བས་ངས་ཤས་རད་དན་མཐའ་དག་ཐགས་ཉམས་ས་བསར་བའ་ཤས་རབ་རམ་

གསམ་ཡར་ཟའ་དཔལ་ལ་འགན་པར་ཆས་པས། ཆས་སད་རག་གནས་དང་བཅས་པའ་ལགས་མཛད་འཕན་ལས་འབམ་གས་གཞན་ཕན་

དན་གཉས་ལན་གས་རགས་པ་དང། ད་ཡང་རང་གཞང་ཙམ་མན་པར་ཕ་ནང་གནའ་དང་ཤས་བའ་གནས་ལ་མཁན་པའ་སན་རས་ལག་པར་

གཡས་ཀང་ཁངས་དགས་མངན་པའ་ང་རལ་སགས་ཀ་ད་ཙམ་ཡང་མ་མངའ་ལ། ཆན་པའ་ག་སར་བསགས་ཀང་འཕགས་པའ་རགས་བཞར་

གནས་པའ་བརལ་ཞགས་ཞ་དལ་དང་། ཆག་ཤས། བག་ཡད་ཚལ་བཞན་སད་པའ་སམས་དཔའ་ཆན་པའ་འཕན་ལས་བདག་གར་བཞས་པ་

འད་ན་ཨ་མ་ཧ༎

དཔལ་ལན་རད་སད་ག་ཚང་ད་སར་ས་མ་མང་སང་ཚ་བརལ་བར་གསང་ཆས་གནང་བཞན་པ།

30

ར་ཆན་གཞང་ལགས་ཐས་པའ་དན་རམས་ལ། །

བསམ་པས་ས་འདགས་བཅད་ཀན་ཐགས་ཉམས་ས། །

བསར་ཞང་བསན་འགའ་དན་ཆན་ལ་གཞལ་བའ། །

འཁར་ལ་གསམ་ག་བ་བས་ཁད་ན་མཛས། །

འན་ཀང་ཞ་དལ་ཆག་ཤས་བག་ཡད་ཀས། །

དམན་ས་འཛན་པའ་སམས་དཔའ་སད་པ་ཡས། །

ཁམས་ལན་ར་མཚར་སངས་པ་སར་མཛད་པའ། །

འདལ་འཛན་སམས་དཔའ་ཆན་པ་ཁད་ཁ་ན། །ཞས་ཀང་སས་ས༎

ཕག་ན་པདའ་བཀའ་ལང་བཞན་ད་འཕགས་པའ་ཡལ་གར་ཁ་བ་ར་པའ་གཞན་ནའ་ཁ་ལ་ལ་ཟ་ཞག་སལ་ཐག་ནས་གསང་ག་འཕན་ལས་ཀ་

ས་ནས་རག་གནས་ཆ་ཆང་ག་ཤས་ཡན་ར་ཆར་སལ་བ་ཙམ་མ་ཟད། བ་བ་ལས་ཀ་འཁར་ལའ་རམ་པ་ད་མ་ཐགས་འགན་ད་བཞས་ཏ། ཇ་

ལར་འས་ཤང་འཚམས་པར་འཇག་ཆད་ར་གར་གས་མཚན་པའ་ཕ་བད་ཡལ་ཁག་ག་ཁམས་སལ་ཁང་ད་ཆད་པ་དང་། དབན་ཧན་སད་ཡག་

ཀང་ཞར་སང་ཙམ་གས་ཐགས་ས་རགས་པར་མཛད་པས། སབ་ག་ཁག་ག་འད་འགད་དང་། སག་ཁམས་གནན་སམ་ལ་སགས་པའ་སངས་

འཛན་ཚན་ཆད་གཞན་དང་མ་འཇག་པའ་མཛད་རས་གཟངས་ས་ཐན་པས། ས་གནས་ས་སའ་སབ་ཕག་ཙམ་མ་ཟད། བད་མའ་ས་ཚགས་

བངས་དང་། ཡལ་མ་ར་གར་བ་མཆག་དམན་ཀན་ཀང་གང་ག་ཟབ་ཡངས་མཁན་པའ་གཏར་དང་། རམ་དཔད་ཀ་ཁ་ལག་ཡངས་ས་རགས་

པའ་དཔའ་རལ། གསང་གསམ་ག་གཟ་བརད། དབང་ཐང་ག་ནས་ཤགས་མཐའ་དག་ཕགས་ཀ་ཐ་གར་ཁབ་པའ་དབང་གས། མཚན་ཙམ་

བས་པས་ཀན་ཀང་ཟལ་གས་ནན་པར་གར་ཏ། ས་བ་ཡངས་ནས་གཙག་ཏ་བཀར་ཞང། གས་པས་བཏད་པ་དང་། བཀའ་ཉན་གསང་སད་ཀ་

ལས་ལ་བརན་པས་བལ་ཞང། ཆ་ར་རམས་དང་། དགས་ལན་མ་ལས་པ་བན་ད་བཀལ་བས། ས་གནས་བད་མའ་དན་གཅད་ཁང་ལ་སགས་

པའ་ལས་དན་རམས་ཀང་སབས་མཆག་གང་ག་འཕན་ལས་ལ་རག་ལས་པའ་འག་ཏ་འཚ་དགས་པ་བང་ང་༎

ར་གར་གཞང་དང་ཕ་རལ་གཞང་ཚབ་ཁག་ག་དཔན་རགས་དང་བ་ཆན་སཌ་དང་ལན་དལར་སང་ར་ཆན་པའ་ཉན་མ་སང་ར་ཞ་སར་ཆད་ཕབས་ཀས་གསང་བཤད་གནང་བ།

31

འཕགས་ཡལ་བད་མའ་སབ་ག་ད་མ་ར།།

རང་རགས་རན་འཛན་སན་ར་གཞན་ནའ་ཁ། །

གངས་ཅན་ཐན་མའ་བར་དག་ནས་བརམས་ཏ། །

ཤས་བའ་གནས་ཀན་མཁས་པ་ཁད་ཀས་བསན། །

ཕ་ནང་རག་པའ་མཁན་རབས་ཆར་བརས་ཤང་། །

དང་བདན་ཁམས་སལ་ཐགས་ས་ཆད་པའ་མཐས། །

ཆ་ར་ཟལ་གས་གནན་པའ་འཕན་ལས་ཀས། །

དགས་ལན་རལ་པའ་ཐར་ཅག་ཁད་ཀས་བསལ། ཞས་ཀང་སས་ས།

མཉམ་མད་ཤཀའ་རལ་པས་བདན་བཞའ་ལམ་བཟང་གང་ད་ཐག་མར་བསན་པའ་གནས་མཆག་ཝ་ར་ཎ་སར་ལགས་སར་གཙག་ལག་སབ་

ཆན་ཁངས་ས་དབས་བད་ཀ་ཆས་མཐའ་སབ་གའ་སབ་སའ་མཛད་ཁར་བཞས་ནས། གཙག་ལག་ཆ་ཆང་ག་དགངས་དན་རམས་བད་དབན་

ཧན་གསམ་ག་སད་ད་སབ་ཁད་ར་ཆ་བསལ་ཐག རག་གནས་ཅ་རགས་པའ་བརད་བ་དང་འབལ་བའ་དཔད་རམ་དང། རམ་ཡག་གསར་

སལ། འཕགས་བད་ཀ་སད་ཡག་གསར་རང་ཁག་ཏ་བཞགས་པའ་བཀའ་བསན་ཅ་རགས་ལ་དཔད་བསར། ཕས་ས་ལགས་སར་སད་ཡག་

ནང་མ་བཞགས་པའ་གསང་རབ་རམས་བད་ཡག་ནས་བསར་ཏ་ཁ་སང་བའ་ལས་གཞ་འགད་སག་སགས་འཆད་རད་རམ་གསམ་ག་བ་བ་

རབས་ཆན་ལར་བཞས་མ་ཟད། དགངས་ཡངས་དཀལ་ཆའ་ལམ་ནས་བད་བརད་ནང་བསན་ད་འབལ་རག་གཞང་དང་བཅས་པ་མ་ཉམས་

སར་གསའ་ཆ་རན་དམ་པར་མཁས་ཤང་མཛངས་པའ་ལམ་ག་རམ་དཔད་མཛད་བས་ལ་བརན་ནས། གཙག་ལག་སབ་གཉར་ཁང་དའ་ཐག་

མའ་གནས་བབས་ཉམ་ཐག་ལས་དབགས་འབན་པའ་ཐབས་ལ་བརན་ཕར་ས་ངལ་ཚད་མད་བདག་གར་བཞས་པའ་དན་ལས། ད་ལའ་”དབས་

བད་ཀ་ཆས་མཐའགཙག་ལག་སབ་གཉར་ཁང་”འད་ཁམས་མཐན་ཚད་ལན་སད་བཅད་ཡངས་རགས་རང་དབང་ཅན་ག་ང་བར་བསར་

གནང་ཐབ་ས། རས་ས་མ་ཆད་པའ་སར་ས་ཕ་མ་བ་གསར་དན་གཉར་ཅན་ལ་ཤས་བའ་འཇག་ས་ཡངས་པར་ཕས་ནས། རལ་སའ་སངས་

ཆའ་སང་ད་འཕགས་བད་ལ་རག་ར་མཚའ་བས་གནས་ཡར་ཐན་ག་རམ་པ་ཅན་ད་དངམ་པར་ནས་པའ་སབས་པ་ཐབ་པ་ད་ན་དན་དབང་བ་

བའ་གཙག་རན་འད་ཉད་ཀ་ཕག་རས་བ་ན་མད་པ་ཡན་ན།།

སན་པས་ཆས་ས་བསགས་པའ་ནགས་ཚལ་ད། །

ལ་རག་ཤས་བའ་སད་ཚལ་ད་བསར་ནས། །

གངས་ལངས་ཆས་མཐའ་གཙག་ལག་སབ་གཉར་ཁང་། །

ས་འཕར་འབད་པའ་ཆ་ག་ཁད་ཀས་བས། །

ལག་པར་གནའ་དང་ཕ་ནང་ཡན་ཏན་ག། །

ལགས་བཤད་ད་མ་སལ་བའ་སས་བཟང་གས། །

མ་རགས་སར་ས་ཕ་མ་རས་མད་པར། །

ཕན་བདའ་དགའ་སན་འཛད་མད་ཁད་ཀས་བན། །

ཨ་ར་སར་མཛད་འཕན་བསངས་སབས་དད་ལན་སར་ས་ནས་ཕབས་བས་ཞ་བཞན་པ།

32

གཞན་ཡང་རན་བལ་བཀའ་བསན་གཞང་ལགས་དག །

འཕགས་བད་ཡག་རགས་ཕན་ཚན་ཁ་སང་ཕར། །

བསམ་ཡས་ས་བསར་ར་གར་གང་བཞན་ད། །

འགར་ག་བ་བ་ར་ཆ་ཁད་ཀས་བརམས། །

ཞས་ཀང་སས་ས། །

ལག་པར་ད་ཡང་གཙག་ལག་སབ་གཉར་ཁང་དར་མ་

ལ་བཅ་ཕག་གསམ་ག་རང་ལ་སབ་ས་དང་། ངས་སན་

པའ ་མཛད་འགན་བཞས་རང་ར་གར་དབས་གཞང་

ག་སན་གགས་ལན་པའ་“འཕགས་ཡལ་ལ་གབ་ཉམས་

ཞབ་ལན་ཚགས་“(Indian Council of Philosophical Research) ཞས་པའ་“རལ་ཁབ་ཀ་གཙག་ལག་སབ་དག་“(National

Lecturership) ཞས་པའ་མཚན་གནས་འབལ་བཞས་ལ་བརན་ནས། ར་གར་ག་གགས་ཆ་བའ་གཙག་ལག་སབ་ཁང་(University) ལའ་

ནང་ཆད་གཉར་གདན་ཞས་བསད་མར་ཕལ་བས་མཚན། ཡལ་དས་ས་ཚགས་ས་བཅ་ཕག་རག་པའ་གནས་ས་དང་བ་བག་ག་བརད་གཞར་

གསང་བཤད་ས་རས་ཡང་ཡང་བསལ་གནང་མཛད་པའ་ས་དད་པ་ན། རམ་པ་ཐམས་ཅད་ད་ཤས་བའ་གནད་དན་ཕ་རགས་ཀན་ལ་དཔད་པ་

ཟབ་མས་ལགས་པར་དཔད་ཅང་། བརད་དན་ཕགས་ར་བ་དང་རགས་པ་ཙམ་གས་ཚམས་པ་ཡངས་ས་དར་ནས། ངས་ཤས་འདན་པའ་རམ་

དཔད་ཀ་མཐ་རད་ད་བང་བས་འཆད་པར་མཛད་པ་མ་ཟད། ལག་པར་ཟབ་དན་ཕ་བའ་གནད་རམས་རལ་ད་འདན་པར་མཁས་ཤང་། ཤན་

ཏ་དཔག་པར་དཀའ་བའ་གནད་ཀང་མཁན་རབ་ར་ཞང་མར་བས་ས་ལར་འཆར་བཞན་ཕ་ཐག་ཆད་པར་ས་བའ་ས་བར་འབད་སབས། འཕལ་

ཕགས་རང་གསམ་ག་དམགས་དན་དང་། ཡལ་དས་དགག་དགས་སགས་ལ་ལས་ཚབས་ཆ་བའ་གནད་དན་ཀན་ཀང་ཐགས་ས་ཆད་ད། མ་

འདས་པར་བཀལ་བར་ནས་པའ་ལགས་པར་རམ་པར་ཕ་བའ་སན་ཚལ་ལན་པས། ཤས་བའ་གནས་གང་ལའང་ཆགས་ཐགས་མ་མངའ་བའ་

གསང་ཚལ་ཁད་པར་ཅན་མངའ་བའ་ཐག བརད་གཞ་རམས་ཀ་ཐ་སད་དང་། བང་བ། ར་མཚན་སགས་ཀས་མཚན་པའ་རབ་ལངས་ཀ་རམ་

པ་རམས་ཀང་ཡངས་ས་གསལ་བར་མཛད་པའ་ཁད་ཆས་མངའ་བ་ཤས་ལན་ཀན་ག་ཡད་དང་ར་བའ་བདད་རར་གར་པ་ཡངས་ས་གགས།

ད་ལར་བརད་བ་རམ་པ་ཀན་དང་ལན་པ་རད་བད་ས་ཚགས་པའ་ལམ་ནས་ངག་རག་ལ་དབང་འབར་བའ་ས་བ་ཟ་མད་པའ་ཚག་

སར་ཕན་སམ་ཚགས་པས་མཁས་ཀན་མག་བ་བསད་པའ་ལགས་བཤད་ཀ་སས་བཟང་གསར་པས་བ་གསལ་ཡ་ག་འཇ་བའ་གསས་ས་

སལ་བའ་གསང་ག་མཛད་པའ་ཕག་རས་ར་ཆ་མ་མཐའ་མད་པའ་རམ་གངས་མང་ད་མཆས་མད། ཤས་ཡན་དང་འབལ་བའ་མཛད་ཁར་

ཙམ་མན་པར། བད་ལངས་བསན་སད་ཆགས་འཇག་ག་གཉན་འཕང་མ་བཟད་པའ་རན་དབང་གས། ཆབ་སད་ཀ་མཛད་འཆར་ཆ་གཉར་ལར་

འཕལ་བས། བཀའ་རམ་ག་རམ་པ་རལ་འདན་ཐག་ནས་མཁས་པའ་མཛད་རས་ར་ཆན་པ་འཇག་རའ་ཐགས་ཁམ་བང་མད་པར་མངན་ནའང་

། དཔར་ད་ཐན་པའ་མངན་བསད་གགས་བམ་གཉས་པ་དང་གསམ་པའ་ནང་ད་བཀད་པ་རམས་ཀ་ཐག བད་དབན་ཧན་གསམ་ག་ཡག་ཐག་

ཏ་རམ་རལ་བ་ན་མད་པའ་ས་ནས་ཆད་ད་བརམས་པར་མཛད་པའ་རགས་དང༌། ཤར་མར་བཀད་པའ་གསང་རམ་ཁག ད་བཞན་ནང་ཆས།

རག་གཞང་། ཆབ་སད་ལ་སགས་པའ་བརད་དན་ས་ཚགས་ཀ་གཞང་བཤད་སབ་ཁད་དང་། གསང་བཤད་གནང་བ་འད་སར་སགས་ནས་ཕབ་

བཤས་ཡག་ལམ་ད་འཁད་པ་ཁན་འབར་ཆ་ཞང་། སབ་གའ་སབ་ཚན་ཆ་ཚང་བར་འཁད་ཕགས་ཀ་འཆར་ཟན་དང་། གཞང་འབལ་གལ་ཆའ་

ཡག་ཁག གང་བརད། ཆད་རམ། འཚམས་འཕན། གསང་འཕན། གསང་བཤད་ལ་བ་དང་། གཞན་ཡང་མཛད་བརའ་བར་གསང་ཁག་ནས་

སཅ་ནང་པའ་གནས་ཆན་ལ་སར་དང་བསན་འཛན་དན་ཡད་ལན་ད་གནས་གཟགས་ཕབས་བཞན་པ།

33

གང་ག་གཞན་འགན་མ་མཆས་པའ་རམ་དཔད་ཀ་རལ་ལ་བརན་ནས། འཇག་རན་ས་བའ་བད་དན་ཐག་ལ་གཅག་ཏ་སན་པའ་ཀན་ཁབ་འགན་

འཁར་མཆག་ཏ་དག་བའ་ཐགས་བསད་ལག་བསམ་ར་མད་པས་དས་དང་གནས་སབས་ཀན་ལ་ཡངས་ས་འཚམས་པའ་ཆས་དང་སད་ཀ་

གནད་དན་ལ་རངས་པའ་ས་བར་བར་བས་དགངས་ཏ། རངས་མན་སལ་བའ་ལགས་གཉས་ཀ་ཡང་དག་པའ་ལ་སད་དང་འབལ་བའ་གནད་

དན་ཇ་ལ་བ་བཞན་སན་པའ་གསང་རམ་ཚད་མས་ངས་པ་རད་པ་ད་སད་ཅག་ཀང་སད་ཡག་གསམ་ག་ལམ་ནས་ཡག་འཇག་མཛད་པའ་ཕག་

རས་རད་ད་བང་བ་འཇག་རན་ས་ནར་ད་གར་པ་ད་རམས་གཞན་ད་འཁད་པའ་དཀར་ཆག་ལས་ཤས་པར་ནས་པ་ར་ཆར་མཆས་ཤང་། ད་

དང་རལ་བའ་བཀའ་དང་དའ་དགངས་འགལ་ག་གཞང་ཆན་མ་དག་ལ་འགལ་བཤད་གནང་རགས་ཡག་འབབས་ཐབ་པ་བང་ན་པད་གངས་

མང་པ་ལངས་ངས་འང་བ་སགས་ཀས་མཛད་འཕན་ཡངས་ཁབ་ཏ་འཕལ་བ་ན་ཀན་ག་ཐན་མང་བའ་སད་ཡལ་ད་གར་ཏ།།

འཕགས་ཡལ་པ་ཡ་སབ་གཉར་ཁང་སགས་ཀ། །

ཚགས་སའ་གཙ་སང་མཆག་ཏ་མངའ་གསལ་ཕར། །

སབ་དཔན་ཆན་པ་ཀན་ནས་མགན་གཅག་ཏ། །

དབང་བསར་གངས་ཅན་རན་མཆག་ཁད་འབའ་ཞག །

ཕ་ནང་ཆས་སད་ལ་རག་གནས་ཀན་ལ། །

ཕ་ཞང་མཛངས་པའ་རམ་དཔད་ལ་བརན་ནས། །

ཟ་བལ་འཆད་པའ་སབས་པ་མཆག་མངའ་བས། །

དན་དབང་ཀན་ག་གཙག་ན་ཁད་ཉད་བརད། ཅས་ཀང་སས་

ས།

མ་མང་ས་འཐས་དང་། ས་མས་ཚགས་གཙའ་མཚན་གནས་མཛད་འགན་རམ་བཞན་བཞས་ནས། བད་མ་མང་ས་འཐས་ལན་

ཚགས་ཁམས་བཟ་ལན་ཚགས་ཀ་ང་བར་བསར་ཏ་བཙན་བལ་བད་མའ་བཅའ་ཁམས་གཏན་འབབས་གནང་ཞང་། ཁམས་ཡག་དང་སག་

གཞ་ཁག་རམས་ཁམས་ས་བཅས་པའ་ལམ་ནས་དབང་སར་ཚད་དང་ལན་པས་གས་ཚགས་ཀ་མཚན་མཐང་དང་། ལས་རམ་ག་ལམ་སལ་

རལ་སའ་གནས་ཚད་དང་མཉམ་པ་འང་ཐབས་འབད་བརན་ནན་ཆར་གནང་བ་རམས་ན་ཁད་པར་འཕགས་ཆས་ཡན།

བཀའ་བན་ཁ་པའ་ལས་རན་གཉས་པར་འས་ཤག་ཧ་ཅང་ཚད་མཐའ་བར་ཆའ་ཐག་ནས་བད་མའ་སག་འཛགས་ཀ་མང་པས་

བཀར་བའ་ཆབ་སད་ཀ་དབ་ཁད་དང་པར་གར་ཅང་། ཁར་ཕབས་མངའ་གསལ་ཞས་ནས་མཚན་འགན་བཞས་རང་བདན་པ་དང་། འཚ་བ་

མད་པ། ཡང་དག་པའ་མང་གཙའ་ལམ་སལ་ག་ལ་གབ་གསམ་པ་གཞར་བཟང་གས་འཛན་སང་ཚད་ལན་དང་། དཔལ་འབར་ལག་འཚས་མ་

བསད་པའ་ཁམས་མཐན་འང་ཐབས། གཉས་སན་དབ་མའ་ལམ་ག་སད་བས་དམ་འཛན་ཐག་ནས་བད་དན་བདན་མཐའ་གསལ་ཐབས་རམས་

ལ་ཐགས་བརན་བ་ན་མད་པས་དན་ག་བདག་པ་ཆལ་གསམ་མ་མང་ག་ར་བ་སང་ཐབས་དང། ༸གང་ས་༸སབས་མགན་༸རལ་དབང་

ཐམས་ཅད་མཁན་པར་དབ་འག་དཔང་འདགས་ཀ་ས་ཞར་ཐགས་བརན་ཆར་བསད་གནང་བས་མཆག་དམན་ཕལ་མ་ཆ་ནས་བསད་བཀར་

བསགས་པའ་ཡལ་དམ་པར་གར་ཏ།།

རལ་ཐབས་འཕན་ལས་རབས་ཆན་སལ་བའ་ཕར། །

མང་བཀར་ཚགས་ཀ་ར་བའ་གཙ་བ་དང་། །

ཝ་ཎ་སབ་ཟར་ཚས་ག་སག་འག་དགང་གངས་ ༧༥ཕབས་པའ་འཁངས་སར་སང་བརའ་མཛད་ས།

34

ཕང་སང་ར་བའ་ཁ་ལ་ཞབས་བཀད་ནས། །

ལང་གས་ཐག་མར་དབང་བསར་ཁད་ཀས་བས། །

ས་ལ་རབ་བརན་གས་ཀང་ཐགས་དཀའ་བའ། །

པད་དཀར་འཆང་བའ་མཛད་བརའ་ཁར་ཆན་པ། །

ཁད་ཀ་ཕག་པར་ལང་ཡང་མ་ངལ་བའ། །

སང་སབས་བདག་གར་མཛད་པ་ཁད་ཁ་ན། །

གངས་ལངས་བསན་འགའ་བདན་དན་ལ་གཞལ་ཕར། །

དཀར་མན་དཔལ་འབར་འད་འགད་ཡངས་སངས་ཏ། །

འཚ་མད་ཞ་བས་གཉས་སན་དབ་མའ་ལམ། །

མང་གཙའ་སག་སལ་གཙང་མ་ཁད་ཀས་བཏད། །ཅས་ཀང་སས་ས། །

མདར་ན་བད་དང་བད་མ། ར་གར་སགས་དང་འབལ་བའ་ཤས་རག་དང་། ས་ཚགས། ཆབ་སད། ཆས་ཕགས་ལ་སགས་པའ་

མཛད་ས་རམ་གངས་ད་མ་གཟངས་ས་ཐན་པ་བང་བའ་དན་རགས་ས་གཙག་ལག་སབ་ཁང་ཁག་དང། ས་ཚགས་བད་དན། ཤས་ཡན་ལན་

ཚགས་ལ་བའ་འཕགས་བད་ས་ཚགས་མང་པའ་དབ་ཁད་དང་ཚགས་མ་སགས་ཀ་མཛད་འཁར་འབལ་བཞས་དང་འབལ་བའ་མཚན་གནས་

མ་འད་བ་ས་རས་ཁན་བསམས་སམ་ཅ་ས་བདན་དང་། གཟངས་བསད་ཕག་ཁར་རམ་གངས་མང་པ་འབལ་མཁན་བང་ང་།།

ད་ལར་རལ་ཐབས་འཕན་ལས་ཀ་འཇག་པ་དར་ལ་དགས་པའ་བཀའ་བན་ཁ་པའ་མཚན་འགན་ད་ཉད་མང་གཙའ་ལམ་བཞན་མཛད་

ཁར་ལས་ཡན་ལ་དས་གཉས་ཀ་རས་བཅད་ལར་ད་རལ་ཁའ་ངང་ནས་མཇག་སལ་གནང་བའ་དས་ལ་བབས་ཏ། མང་བཀར་དབ་ཁད་བཀའ་

བན་ཁ་པ་གསར་པ་༧མ་དབང་བ་བཟང་སང་མཆག་ལ་རས་འབལ་ཞ་གནང་མཛད་ནས། བད་མའ་སག་འཛགས་ཀ་མཛད་ཁར་ལས་བཤལ་

བར་གནང་ནའང་། དག་བཅམ་པ་བ་བ་བས་པ་ལར་ལད་དར་ངལ་གསར་བཞགས་སབས་བལ་ཏ། བ་བང་དགའ་ལན་ཕ་བང་ད་༸གང་ས་

༸སབས་མགན་༸རལ་དབང་ཐམས་ཅད་མཁན་པའ་ཐགས་ར་སང་བའ་གལ་ཆའ་ས་ཞའ་ཞབས་འདགས་སར་ལས་ལག་པར་བརན་གནང་

མཛད་ས་དད་པ་དང་ཆབས་ཅག དད་ལན་ཁག་གས་ཇ་ལར་རང་མའ་དས་ནས་གསལ་འདབས་ཞས་དན་གསང་ཆན་རད་ག་རམ་གཉས་

ཀས་མཚན་པའ་གདན་ས་དང་། དགན་ས་ཆ་ཆང་རམས་ས་ཟབ་དང་ར་ཆའ་མད་རད་མན་ངག་བམ་པ་གང་བའ་ཚལ་ད་ནད་པའ་ཆས་ཀ་

འཁར་ལ་ར་ཆར་བསར་བའ་གཞན་ཕན་འཕན་ལས་ཀ་ས་འཕར་ཡངས་པར་འབད་པའ་ཐག་ནས་འཚ་ཞང་གཞས་པའ་བཀའ་དན་ག་ཕང་པ་

འད་ན་ལན་པའ་ས་ལར་མཐ་བར་གར་ཏ།།

ད་ན་སན་ག་ཐགས་བསད་དང་། སན་ལམ། དམ་བཅའ་རམས་ལས་གཡ་བ་མད་པར་འཆད་རད་རམ་པས་བཤད་སབ་བསན་པའ་

བ་བ་རབས་ཆན་ཁར་ད་ཐག་ལ་དཔའ་བའ་ངང་ཚལ་འད་ཉད་ཟམ་མ་ཆད་པར་བདག་གར་བཞས་ཕར་ཞབས་པད་ཡན་ད་བརན་པའ་ར་སན་

གསལ་འདབས་གདང་ཤགས་དག་པའ་མཚམས་སར་དང་བཅས། ༸སབས་མཆག་གང་ག་སའ་དན་ལའ་འཁངས་སར་རན་འབལ་གཟབ་རས་

ཞ་སབས་《བཀའ་དན་རས་དན་ག་མངན་བསད་གགས་བམ་》ཞས་པའ་དབ་ཅག་འབལ་འཆར་ཁངས་ས་རན་པ་ཆའ་མཛད་པ་འཕན་ལས་

དང་འབལ་བའ་ཆད་རམ་ཞག་འབལ་གཏང་དགས་ཚལ་ངག་དབང་རབ་རས་ལགས་བརད་ནས་བཀའ་དན་རས་དན་མངན་བསད་གགས་

ར་གར་དད་ལན་སར་ས་ནས་ཕབས་བས་ཞ་བཞན་པ།

35

བམ་ག ་སག ་ཚགས་ཆང ་གས ་

བསལ་མ་གནང་བ་ལར། ༸སབས་

མཆག་གང་ལ་རང་ནས་འདས་ཤང་

ག་བ་ཉ་བའ་དམ་ཚག་གཙང་མའ་

གགས་ཀ་ཐ་ཤལ་ད་གར་པ་ཁ་བས་

སབ་དཔན་ཆན་པ་འདའ་ཐན་མང་

བའ་མཛད་པ་རགས་རམ་ཆ་ཤས་

ཙམ་ཞག་མ་བཅས་སང་པར་བཀད་

ཐག རང་རམ་གང་ག་ཞབས་བརན་

ཁངས་ནས་ཚགས་བཅད་འགའ་ར་

སལ་ཏ། ༢༠༡༤ ཟ་ ༡༠ ཚས་ ༡

ཉན། བ་མང་བལ་གཡང་ག་གཟབ་ཏ་

ཚད་པའ་བག་གཡབ་བ་ལན་ཤས་རབ་ཀས། དགའ་གས་དད་སའ་ངང་ནས་སབས་པར་བས་ཏ་ཕལ།

ད་ལར་རབས་ཆའ་འཕན་ལས་ཟབ་མ་ཡས། །

གཞན་ཕན་འཇག་པ་ཡངས་པའ་དན་ག་ཚད། །

གཞལ་ལ་རལ་ཀན་དགས་བཞན་བསགས་པའ་ཕར། །

ཐལ་མའ་ས་ཡས་གཟངས་བསད་ཁད་ཀས་ཐབ། །

དགའ་བ་བར་དང་ལན་པའ་ཕ་བང་ཆའ། །

རབས་ཆན་མཛད་ཁར་མ་མད་རབ་སང་ས། །

མག་མ་འཛམ་པའ་ཕག་ཟང་ངལ་གས་བའ། །

གཡ་མད་རན་ད་ནས་པ་ཁད་ཉད་ཙམ། །

རལ་བསན་ས་དང་འཇམ་མགན་ཙང་ཁ་པའ། །

རང་ལགས་ད་མད་བསམ་འཕལ་ཡད་བཞན་ནར། །

སལ་ལན་གདལ་བའ་ར་བ་སང་བའ་སད། །

ཕགས་མཐར་འགད་པའ་མཛད་བཟང་ཁད་ཀས་སངས། །ཞས་ཀང་སས་ཏ་མཇག་བས་བར་བས་ས།། །།

མན་ར་དབང་ཁལ་ད་དད་ལན་སར་ས་མང་ཚགས་ལ་ཚ་དབང་གནང་བཞན་པ།

མས་དབན་གཙག་ལག་དཔ་སན་སབ་ག་དབ་བརས་ནས་ལ་བཅ་འཁར་བའ་དས་དན་མཛད་སར་དམགས་བསལ་ས་མགན་ལ་གདན་ཞས་ཀས་གཞ་རམ་ཤས་ཡན་སད་བས་སར་གལ་ཆའ་ལམ་སན་གནང་བཞན་པ།