Εγχειρίδιο ιστορίας της φιλοσοφίας, Γ' Τόμος - Η...

\\Τ. \\,1, 'DRLHAN" J) & Η IlΕΙλl:-;ΟΕΤΗ

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ 1�1ΌPIAΣ ΤΗΣ ΦΙΙΙΟΣΟΦΙΑΣ

:\11: 70'1 ,;ρΙ.ο 7όμο δλοκ):ηρώνΖΤΙΧΙ .. Ο γο (ι'Εγχμρί8ιο ίστο?(ας της φιλοσοφΙcφ •. 'Εδω έξ-ε:-&ζ::ται -ή γερμανικ-η lj>ιΛΟσΟφΙCX, fι όποΙα στην καμπ-η του 18(1) προ; τον 190 αί(�να γνώρισε μoναδ�;�Ύ; �'Jθ'l)σ'l) : κα7αρχας δ Kan t,

σΖ Ιδ�αΙ...-ερo κεφάλαιο ('Π καντιαγ;ι κρι...-ιχ-η τοϋ λόγου), καΙ εν συνεχεΙα -ή έξέλιξ'l) του ί�εαλισμoυ (S(�11iJJrr, 1"icI1tc, �chclling, IIegcl, Schleier

lηnι�hΙ'r, Hcl'});\rl., Sclιopr'nhaurl'). Γίν:;;ται έΠΙ'Η)ς μια έπ:ισκόπ-ησ'l) T'ijc; φιλοσrη(cxς ,ου 1 \ι0'J αtώνcx (αν&.πτυξ1) τ�ς ';ΙUχoλoγΙας, φ'Jσιογνωστικ-η καΙ ίσ70ρ�Κ"η μέθοδος GκέΦ'!J;, ι!iτoμo καί. κοινωνία, τ') πρ6βλ1)μα των άξιων)

καΙ 'r'JG :!()'JU αί(:)να, καΙ ό ...-6μΟζ κ) εΙν::ι με έκ .. ε:-α:�,.ξνo πίνακα των φιλοΟlJφικων έννοι(7)ν πού r.εριέχ"νται στό ψΙ:-ομο Ι:ργο.

Ό \\'lLHEL:\1 \VINDELBA, '!) (! 8',R-19l;') δίδαξε φ,λoσoφΙcι στο Παν:;;πιση1μιο της Χα:ί�ελ�έργr.ς, 'Εκτ;,; ό.πο το ίσπψικl,-φιΧοσοφικο Ι:ργο του (Lf'llrblt�lt der Gescltichte der IJMlosophie' PriίlIIdien' Gf'scheichte der neueren Philosopllic) Ι:χει καΙ Θ''Ι)μ<Χ'Ι'';ικ6ταΤΓ) σ!)στ'l)μcxτικό φιλοσοφικό Ι:ργο, Ό \Yilιiel!,anιi εΙναι ό θεμελιωτης T'ijc; νεoχαντια:νίjς crxoA'ijc; τ'ijς Βάδ'l)ς.

Ό ΗΕΙΝΖ HEBT�OETH (γένν, 1 RRfι), ίσ:-o�ιzoς της φtλ'lσοφ(cxς, XCXe'l)Υητ-ης tJTιX ποινεπιστ-ίιι.ι.ια τ,)ϋ ΛIarbIIl·g κοιΙ της Πο),ον' ς, επιχε(ρ'l)σε με τΙς πολυ διε;o�ιz1:ς έργcxοίcς ΤΟ') 'Ι:): σ,ιμβ±ΧΖΙ σ-:ην επaνεzτ(μψ,'I) τ-ης καντια;νης φιλt>σr,φ[ας με σ,,:όΖ.'Ι τ(ιν �,ιτα:;ί) ':'1)'; σ7ην ε,:Ιρωπσ.'(Χ'η μεταφυσικη σκέψ-η.

Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΛ ΣηΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΤΟΥ ΜΙΕΤ

1ΣΤΟΡ1Λ ΤΙΤΣ Φ1ΛO�'OΦIAΣ

Τόμος Α': '11 Παι'τιω,η Έπω'άστrι"IJ, μετ:Χφρα.ση Κυριάκος Κcxτσιμάν'l)ς

τι,!LΟζ Β': 1900; rι/Ιήνας: Ρομrn'τι%οί - J((IIΙ'ΙΙJι'ιολ';γοι, με7άφραση Τ(τος ΙΙα:-ρΙΚ,.Οζ καί Παυλος X�ιστoδoυ , δ'ι;ς

Τόμος Γ': 190;-20δ, αίι!ιι'ας: '11 '}:.'ξrλΙΚTtκιj Φιλnιτoφlα, ΈΟνικες Φιλο

σοφικΙς Σχολές, μετάφραση λΙα?ιλΙζοι �Ιψσ()u-rrcxππii

Τόμος Δ': 20ός αί,ύνας: Σ11γχρονα φιλοσοφικά Qr.t1flara, μετάφραση Ν ικ6λοιος .1\α"οφίδηζ χοι1• Κωστ-ης Παπcxγιώρyr,ι;

Page 3: Εγχειρίδιο ιστορίας της φιλοσοφίας, Γ' Τόμος - Η γερμανική φιλοσοφία. Η φιλοσοφία του 19ου αιώνα. Η φιλοσοφία

· W�WINDRLBAND-H. Η EIMSOETH , . .

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ

ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ

ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ Γ' ΤΟΜΟΣ

Η rEPMλNIKH ΦΙΛΟΣΟΦΙΛ

Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΛ ΤΟΥ 190u ΛΙΩΝΛ

Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΛ ΤΟΥ 20011 ΛΙΩΝΛ

ΚΕΤΑΦΡΑΣΗ

Ν. Μ.ΣΚΟΎΤΕΡΟΠΟΤΛΟΣ

ΜΟΡΦΩΤΙΚΟ ΙΔΡΤΜΑ.ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΡ ΑΠΕΖΗΣ

ΑΘΗΝΑ 1985

Page 4: Εγχειρίδιο ιστορίας της φιλοσοφίας, Γ' Τόμος - Η γερμανική φιλοσοφία. Η φιλοσοφία του 19ου αιώνα. Η φιλοσοφία

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΊ'ΜΒΟ1ΆΙΟ

ΠeόeδQος ΣΤΕΛΙΟΣ: Π. ΠΑΝΑΓΟΠΟΊΆΟΣ:. 'AnιπedeδeO' ΙΩ

ΑΝΝΗΣ: ,ΓΕΩΡΓΑΚΗΣ. Γενικός reαμματέας Γ. Π. ΣΑΒΒΙΔΗΣ:.

Ταμ/ας ΓΙΑΝΝΗΣ: ΠΑΠΠΑΣ. Μέλη ΜΑΝΟΛΗΣ: ΑΝΔΡΟΝΙΚΟΣ:.

Δ. Ν. ΜΑΡΩΝΙΤΗΣ. ΝΙΚΟΣ ΠΑΠΑΝΤΩΝΙΟΊ". ΝΙΚΟΣ ΣΒΟΡΩ-

ΝΟΣ:,Β.ΣΦΊ"ΡΟΕΡΑΣ:

Διevθtιιιτής τού Ίδevματος Ε. Χ. ΚΑΣΔΑΓΛΗΣ

Page 5: Εγχειρίδιο ιστορίας της φιλοσοφίας, Γ' Τόμος - Η γερμανική φιλοσοφία. Η φιλοσοφία του 19ου αιώνα. Η φιλοσοφία

· W�WINDRLBAND-H. Η EIMSOETH , . .

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ

ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ

ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ Γ' ΤΟΜΟΣ

Η rEPMλNIKH ΦΙΛΟΣΟΦΙΛ

Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΛ ΤΟΥ 190u ΛΙΩΝΛ

Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΛ ΤΟΥ 20011 ΛΙΩΝΛ

ΚΕΤΑΦΡΑΣΗ

Ν. Μ.ΣΚΟΎΤΕΡΟΠΟΤΛΟΣ

ΜΟΡΦΩΤΙΚΟ ΙΔΡΤΜΑ.ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΡ ΑΠΕΖΗΣ

ΑΘΗΝΑ 1985

Page 6: Εγχειρίδιο ιστορίας της φιλοσοφίας, Γ' Τόμος - Η γερμανική φιλοσοφία. Η φιλοσοφία του 19ου αιώνα. Η φιλοσοφία

Συμφωνα με τόν Κανονισμό τών 'Εκδόσεων του ΜοgφωΤΙ1l0V • Ιδgvμιι,rοr;

Έθνικήι; Τgαπέζηr;, η} μετάφeαση, πgoτου παeαδoθεί στό τυΠΟΥgαφείο, τή διάβασε ό συνεfJjlάτηr; μας Τάσοι; ΜπουΥάς.

Ό τΙτλοι; τοίί πρωτoτUπoυ:

Lehrbuch der Geschichte der Philosophie.

J. C. Β. Mohr (Paul Siebeck)

161) !x30IΠJ. Tubingen 1976

Μοgφωτικό � Ιδgυμα ' Εθιιικηι; Tgαπέζης, 'Αθήνα 1985

Page 7: Εγχειρίδιο ιστορίας της φιλοσοφίας, Γ' Τόμος - Η γερμανική φιλοσοφία. Η φιλοσοφία του 19ου αιώνα. Η φιλοσοφία

ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΟΥ ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΗ

Τελειώνοντας τή μεταφραστική αυτή δουλειά, πού δέκα χρόνια τώρα με συντρόφεψε, αίσθάνομαι πως αύτοί πού θά 'πρεπε να τούς ευχαριστήσω εΙναι πολύ περισσότεροι απ' δσους θα μπορού

σα να αναφέρω σ' ενα σύντομο σημείωμα. Με συγκίνηση ξαναφέρνω στο νου μου τον αείμνηστο Ευάγγελο Παπανουτσο, ό όποίος, αναγνωρίζοντας τήν ανάγκη να μεταφραστεί στή γλώσσα μας !να έγκυρο, πανεπιστημιακου Ιπιπέδου, Ιγχειρίδιο φιλοσοφίας, με ενθάρρυνε να ξεκινήσω το έπίπονο έργο τής μετάφρασης

του (( Lehrbuch der Geschichte der Philoso phie)) του W indelbαnd, παρακολούθησε απο κοντα τή δουλειά μου, τή στήριξε με τη γνώση του και συντήρησε -δπως μόνο έκείνος ήξερε να κατορθώνει- τον ένθουσιασμό μου γι' αύτήν.

Χρέος έχω να ευχαριστήσω το φίλο κ. Τάσο Μπουγά, πού πρόθυμα δέχτηκε -καθώς πια ό Ευάγγελος Παπανουτσος αδυνατουσε για λόγους υγείας να συνεχίσει την έπΙβλεψη τής έργασίας μοv- να διαβάσει καΙ να βελτιώσει σε πολλα σημεία το μεγαλύτερο μέρος του τρίτου τόμου τής έλληνικής έκδοσης. Ευχαριστώ έπίσης τον κ. Γιάννη Η. Χάρη, πού έπιμελήθηκε με φρον

τίδα τον πρώτο τόμο και πρότεινε πολλες φραστικες αλλαγές. ΤΟ γράψιμο εΙναι υπόθεση δύσκολη καί (ΨOναχικήJ). Στον

δεύτερο και τρΙτο τόμο αύτής τής μετάφρασης ευτύχησα να μοι

ραστώ τις δυσκολίες με τη συνεργάτιδα τού Μ.Ι.Ε. Τ. κ. Κοραλία Σωτηριάδου, πού εΙχε τήν καλοσύνη και τήν ύπομονη να διαβάσει έπανειλημμένα το χειρόγραφό μου, να το αντιπαραβάλει με το γερμανικο πρωτότυπο καί να προτείνει αναρΙθμητες αλλα-

, 'l ' λ ' 'λλ " , β' λ ' γες, που καναν το τε ικο ε ηνικο κειμενο ακρι εστερο, ιτοτε-

ρο, σαφέστερο. την ευχαριστώ πολύ. Περιττο να πώ πως δλες οί

αδυναμίες και δλα τα λάθη εΙιιαι δικά μου.

Digitized by 10uk1s, April 2009

Page 8: Εγχειρίδιο ιστορίας της φιλοσοφίας, Γ' Τόμος - Η γερμανική φιλοσοφία. Η φιλοσοφία του 19ου αιώνα. Η φιλοσοφία

Page 9: Εγχειρίδιο ιστορίας της φιλοσοφίας, Γ' Τόμος - Η γερμανική φιλοσοφία. Η φιλοσοφία του 19ου αιώνα. Η φιλοσοφία

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ

Η ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ

(σ. 11-124)

EΙσιιγωγικιi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . • . . . . " 13

ΚεφιΧλΙΧLΟ Α': Ή ΧΙΧVΤLιχvη XPLτLXTj ΤΟί) λ6γοu • . . • . . 16-58

Τό ιiντικεΙμενo τηι; γvώιrηζ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 Ή κιιτηγορικη προστιι'YTJ • • . • • . . . • • . . . . . . . . . . . , 38

Ή φυσικη σχοπιμότητC1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . • . . " 49

Κεφ«λΙΧLΟ Β': Ή cXvocπτuξη του ί8εΙΧλLσμοu • . . . . • • . 59-124

Τό πριΧγμC1 XC1eC1UTb. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 65

Τό σόστημιι του λόγου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 85

Ή μεΤC1φuσικη του ΠC1ρcι:λόγοu . . . . . . . . . . . . . . . . .. 11 7

ΔΕΤΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ

Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΎ 190u ΑΙΩΝΑ

(σ. 125-191)

ΕΙσC1γωγικά. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127

Ή πιΧλ'l] γιά. την Φuχη . . . . . . . . . . . . . . . . . . • . . . • . . 140

Φόιrη κC1ι Ιστορ!!): ............................. 159 Τό πρόβλ'l]μ!1 των ιiξιων.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 175

ΤΡΙΤΟ ΜΕΡΟΣ

Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΎ 200u ΑΙΩΝΑ

(σ. 193-26t )

ΕΙσC1γωγικιΧ . . . . . . . . . . . . . • . . . . . . . • . . . . . • . . . .. 195

Προβλi)μC1ΤC1 της γvώιrης ... . . . . . . . . . . . . . . . .... 199

9

Page 10: Εγχειρίδιο ιστορίας της φιλοσοφίας, Γ' Τόμος - Η γερμανική φιλοσοφία. Η φιλοσοφία του 19ου αιώνα. Η φιλοσοφία

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΟΙ περιοχες της πρα.γμα.τικ6ΠJΤιxς . . . . . . . . . . . . . . . 215 'Άνθρωπος κa;Ι Ιστορία. . • • . . . . . • . . . . . . . . . . . . • . . . 23�

Σ"l)με�ώσε�ς . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 263-276

ΠΙνοικες • . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277-349

ΠΙνα.κιχς κυρίων όνoμιiτων. . . . . . . • . . . . . . . . . . . . .. 279 Π!να.κα.ς Μοιών . . . . . . . . . . . . . • . . . . . • . . . . . . • • . 287

10 Digitized by 10uk1s, April 2009

Page 11: Εγχειρίδιο ιστορίας της φιλοσοφίας, Γ' Τόμος - Η γερμανική φιλοσοφία. Η φιλοσοφία του 19ου αιώνα. Η φιλοσοφία

ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ

Η ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΦΙ ΛΟΣΟΦΙΑ

Εγχειρίδιο ιστορίας της φιλοσοφίας, Γ' Τόμος - Η...

Documents