Орон сууцны цэвэр усны хэрэглээг тоолууржуулсан үр ашгийн судалгаа

Л.Батсүх, ДаТС, Инженерчлэлийн салбар. ДЦС мэргэжлийн 4-р анги

Удирдсан багш: Ш. Ганбаатар. ДаТС, Инженерчлэлийн салбар

Хураангуй

Төв суурин газрын ус хангамжийн системийн үр ашиг ба найдвартай ажиллагааг дээшлүүлэх, улмаар усыг зүй зохистой, хэмнэлттэй хэрэглэх

Айл өрх бүрийг усны хэрэглээг тоолууржуулсанаар нийгэм эдийн засгийн хөгжил, байгаль экологийн тэнцвэрт байдал, усны нөөцийг нэмэгдүүлэх зэрэг олон чухал ач холбогдолтой юм.

Оршил Текник технологийн үсрэнгүй хөгжилтэй хамт

тулгамдаж буй асуудлууд ч олон гарч ирч байгаа бөгөөд үүний нэг бол усны зүй зохистой хэрэглээг хангах болон түүнийг хэрхэн хэмнэж ирээдүйгээ өөдрөгөөр харах явдал юм.

Усны зүй зохистой хэрэглээ нь түүнийг хэрхэн хэмжиж үр ашигтайгаар зарцуулах өөрөөр хэлбэл усны тоолууртай нягт холбоотой юм.

Зорилго:

• Бид одоо өдрөөс өдөрт багассаар байгаа цэвэр усаа хэрхэн хэмнэх вэ,? • Үр ашиггүй хэрэглээг хэрхэн

багасгах вэ ? Хэмээх асуудлуудыг шийдвэрлэх арга замыг олж тодорхой шийдэлд хүрэх

Үндсэн хэсэг Судалгаа:

Дархан-Уул аймгийн хэмжээнд 2015 оны байдлаар 10656 өрх “Дархан ус суваг”-ийн газарт бүртгэлтэй байдаг бөгөөд үүнээс нийт 9910 өрх буюу 93% нь, албан байгууллага, аж ахуйн нэгжийг 90% хүртэл тоолууржуулсан. Ер нь Дархан хотын хувьд бол бусад аймаг хотуудтай харьцуулахад нэлээдгүй өндөр үзүүлтэй тоолууржсан гэсэн судалгаа гарсан.Улаанбаатар хотын хэмжээнд тоолууржуулалтын байдал ААНБ-100% , айл өрх-20 гаруй хувьтай байна.

№ 15-20мм 32-50мм 50 мм-ээс дээш

Үнэ /төг

5000 8000 10000

Усны тоолуур суурилуулалтын үнэ

Цэвэр бохир усны үнэ тариф өөрчлөгдөж үүний дагуу 2015 оны 2- дугаар сарын 1-ний өдрөөс эхлэн мөрдөгдөж байгаа тариф

Айл өрхөд Сарын суурь хураамж 2000 төгАйл өрхөд Цэвэр ус тоолууртай 1литр 78 мөнгөАйл өрхөд Бохир ус Тоолууртай 1литр 85 мөнгөАйл өрхөд Цэвэр ус тоолуургүй 1литр 90 мөнгөАйл өрхөд Бохир ус тоолуургүй 1литр 1 төгрөг

ААНЭГЖ ЦЭВЭР УСНЫ ОРУУЛГЫН ШУГАМААС ХАМААРАН СУУРЬ ХУРААМЖ 4000 ТӨГ-ӨӨС ДЭЭШ

ААНЭГЖ ЦЭВЭР УС ТООЛУУРТАЙ 1 ЛИТР 1 ТӨГ 30 МӨН

ААНЭГЖ БОХИР УС ТООЛУУРТАЙ 1 ЛИТР 1 ТӨГ 40 МӨН

Энэ хэсэгт оруулах юм нь болдоггүйээ багшааа хэхэ хураангуулахуу шууд ярьчихдаг юмуу эсвэл

Усны тоолууртай болсоны эдийн засгийн үр ашигийг тооцоолох, тоолуур ашиглах туршлагатай болохын тулд өөрийн орон сууцанд дараах туршилт, тооцоог хийж үзлээ.Үр дүн нь дараах байдалтай гарлаа. Эхлээд сөрөг үр дүн гарсан. Нэгдүгээрт, өнгөрсөн зууны 80 –аад оны үед баригдсан угсармал орон сууцны ус хангамжийн шугам хоолойн системээс шалтгаалан тус айлд 4 ширхэг усны тоолуур, өөрөөр хэлбэл 2 ширхэг халуун усны, 2 ширхэг хүйтэн усны тоолуур тавих шаардлагатай болсон. Уул нь 2 тоолуур суурилуулагдах ёстой. Энэ нь усны тоолуур суурилуулах зардлыг шууд 2 дахин өсгөсөн. Хоёрдугаарт, зөвхөн нэг айлд усны тоолуур тавихын тулд тухайн орон сууцны орцны бүх айлуудын халуун, хүйтэн усны шугамуудыг доод тал нь 4 цагаар хаана, мөн тухайн орцны бүх босоо шугамуудыг хаалгахын тулд тухайн орон сууцнуудын СӨХ-ын сантехникчид багагүй мөнгө төлсөн. Гуравдугаарт, усны тоолуур суурилуулахын тулд банны өрөө болон гал тогооны өрөөнд угаалтуурын доор хийсэн тумбочка (тавилга) –г эвдэх хэрэг гарсан. Дөрөвдүгээрт, ус сувгийн газраас ирж тоолуур суурилуулсан мэргэжилтэнүүд засвар хийсэн байрны маань хана, шалыг нилээн сайн бохирдуулж өгсөн. Ингээд, үр дүнд нь ус сувгаас өгсөн актын дагуу усны хэрэглээгээ тоолуураар тооцож эхэлсэн.

Усны тоолуур ашиглаж эхэлснээс хойш 8 сарын дараа (3-аас 10 сарыг дуустал) эерэг үр дүн гарч эхэлсэн. Тухайн айл 4 ам бүлтэй гэр бүл, хүйтэн усыг тогтоосон нормоос 3,5 дахин бага, харин халуун усыг 1,6 дахин бага хэрэглэдэг болох нь тогтоогдсон. Үүнийг дараах зурагаас тодорхой харж болно.

Усны хэрэглээг тоолууржуулах хэрэгцээ шаардлага:

Манай орны усны хэрэглээ бусад орнуудтай харьцангүй их байгаа байдал

Дэлхийн гадаргын 70%-ийг ус бүрхдэг бөгөөд нийт усны зөвхөн 1% ундны усанд тохиромжтой байдаг.

Үйлдвэрлэлийн болон ХАА-н хягдал ус, мөн их хэмжээний орчны болон агаарын бохирдол зэргээс цэвэр усны нөөц багасч байгаа

Эдийн засгийн шаардлагаар цэвэр усны хэрэглээнд арвилан хэмнэлтийн горим тогтоох

Усны ашиглалт, зарцуулалт, хэрэглээг тоолууржуулах ажлыг ойрын хугацаанд гүйцэтгэж дуусгах

Усыг тоолуургүйгээр хэрэглэхийг зогсоох, усны нөөцийн хэрэглээ, ашиглалыг хязгаарлах

Ач холбогдол:тоолууржуулалтын ажлыг

идэвхжүүлэх нь усны зүй бус хэрэглээг зохицуулах гол арга зам болж байгаа юм

Улс орны нөөц ,хомсдолын асуудал шийдэгдэх арга замууд гарч ирэх болно

Хэрэглэгчийг эдийн засгийн тооцоотой бодит хэрэглээнд сургах, өөрсдөө хэрэглээгээ хянах боломж бүрдэнэ

Судалгаагаар, орон сууцны байрны усны хэрэглэгээг оршин суугчдын тоонд харьцуулж тооцоход усны тоолуургүй өрхийн нэг хүний хоногийн усны хэрэглэгээ 230 литр байсан бол тоолууртай өрхийн нэг хүний хоногийн дундаж хэрэглэгээ 80-82 литр гарсан байна. Эндээс харахад усны тоолуур тавьсанаар усны зардлаа 61% хэмнэх боломж гарч байна.

Дүгнэлт

Ухаалаг хэрэглээ ухамсартай хэмнэлт

Хэмнэлтийг өөрсдөө бий болгоцгооё

Анхаарал тавьсанд баярлалаа