ატმოსფერული ჰაერის დაცვა
TRANSCRIPT
atmosferuli haeris atmosferuli haeris dacvadacva
noe megreliSvilinoe megreliSviliatmosferuli haeris dacvis samsaxuriatmosferuli haeris dacvis samsaxuri
garemosa da bunebrivi resursebis dacvis garemosa da bunebrivi resursebis dacvis saministrosaministro
azot i 78.1%
ar goni da sxva
1.0%
Jangbadi 20.9%
haeris Semadgenlobahaeris Semadgenloba
nebismieri nivTiereba, romelic haerSia, magram ar aris misi bunebrivi Semadgeneli nawili
an nivTiereba, romlis koncentraciac imaze metia vidre es bunebrivad unda iyos
haeris dabinZurebahaeris dabinZureba
SeiZleba iyos or fizikur formaSi:
• myari nawilaki_ rogoric aris Wvartli da mtveri
• airi_ rogoric aris naxSiJangi da gogirdis
orJangi
haeris damabinZureblebihaeris damabinZureblebi
pirveladi damabinZureblebi_ haerSi arian imave qimiuri formiT
rogorebic maTi gafrqvevis wyarodan gamoyofisas iyvnen
meoradi damabinZureblebi_ warmoiqmnebian pirveladi
damabinZureblebi haerSi qimiuri transformaciis Sedegad
haeris damabinZureblebihaeris damabinZureblebi
atmosferuli haeris mavne atmosferuli haeris mavne nivTierebebiT dabinZurebis saxeebinivTierebebiT dabinZurebis saxeebi
stacionaruli wyaroebi stacionaruli wyaroebi mobiluri wyaroebimobiluri wyaroebi dispersiuli wyaroebidispersiuli wyaroebi mcire masStabis wyaroebimcire masStabis wyaroebi
stacionaruli wyaroebi stacionaruli wyaroebi
mobiluri wyaroebimobiluri wyaroebi
dispersiuli wyaroebidispersiuli wyaroebi
mcire masStabis mcire masStabis wyaroebiwyaroebi
donora, pensilvania (aSS) 1948 w. mosaxleobis 43% daavadda, 20 adamiani gardaicvala.
londoni inglisi 1952 w. 5 dekembridan 9 dekembramde 3000-dan 4000-mde gardacvlili.
bopali, indoeTi 1984 w. 30 tona meTil izocianidis gaJonvam 2000-ze meti adamianis sicocxle imsxverpla.
Cernobili, yofili sabWoTa kavSiri 1986 w. radiaciis gavrceleba. gardaicvala sadguris 30 muSaki, milionobiT daavadda.
myari nawilakebi gogirdis orJangi azotis Jangeulebi naxSirJangi ozoni tyvia
ZiriTadi damabinZureblebiZiriTadi damabinZureblebi
haeSi Sewonili myari an Txevadi nawilakebi;
wyaroebi: dizelze momuSave mowyobilobebi, Tboeleqtrosadgurebi, qaris mier gadatanili mtveri, naxerxis mtveri da a.S.
rac ufro mcirea nawilaki miT Rrmad aRwevs igi filtvebSi;
myari nawilakebi
gogirdisa da Jangbadisagan Semdgari ufero nivTiereba;
wyaroebi: Tboeleqtrosadgurebi, Rumlebi da gadamamuSavebeli sawarmebi romlebic sawvavad gamoiyeneben naxSirs;
aRizianebs sasunTq sistemas; uerTdeba myad nawilakebs da tens,
warmoqmnis mJavur wvimebs;
gogirdis orJangi
Ria yavisferi, azotisa da Jangbadis airovani naerTi;
wyaroebi: motorizebuli transporti, Tboeleqtrosadgurebi da Rumlebi, sadac sawvavad gamoiyeneben naxSirs;
aRizianebs sasunTq sistemas; mizispira ozonis (smogi) da mJavuri
wvimebis warmoqmnis komponenti;
azotis Jangeulebi
ufero, Jangbadis sami atomisagan Semdgari airi;
meoradi damabinZurebeli, romelic warmoiqmneba Jangbadis, aqroladi organuli anerTebisa da azotis Jangeulebis reaqciis Sedegad mzis sinaTlis arsebobis pirobebSi;
smogis umTavresi komponenti; iwvevs sunTqvis problemebs, azianebs
mcenareebs da xelovnebis nimuSebs;
ozoni: miwispira anu troposferuli
ufero, usuno airi, romelic naxSirbadisa da Jangbadisagan Sedgeba;
wiaRiseuli sawvavis, SeSisa da sxva naxSiris Semcveli masalebis arasruli wvis produqti.
wyaroebi: motorizebuli transporti, navTsa da SeSaze momuSave Rumlebi;
amcirebs sisxlis unars gadaitanos Jangbadi; SeiZleba gamoiwvios moTenTva da
daRliloba, maRali koncentraciis pirobebSi iwvevs sikvdils.
naxSirJangi
metali, myari momwamlavi damabinZurebeli;
wyaroebi: avtotransportSi gamoyenebuli tyviaSemcveli sawvavi, metalurgiuli warmoba da wiaRiseul sawvavze momuSave Tboeleqtrosadgurebi.
Znelad gamodis organizmidan, aqvs Zvlebsa da rbil qsovielbSi akumulirebis unari;
bavSvebi ufro daucvelni arian mis mimarT;
tyvia
atmosferul haeris dabinZurebaatmosferul haeris dabinZureba
samsaxuris saqmianobis samsaxuris saqmianobis warmarTvis safuZvlebiwarmarTvis safuZvlebi
““garemos dacvis Sesaxeb”, garemos dacvis Sesaxeb”, “atmosferuli haeris dacvis Sesaxeb” “atmosferuli haeris dacvis Sesaxeb” saqarTvelos kanonebi da saqarTvelos kanonebi da kanonqvemdebare normatiuli aqtebi;kanonqvemdebare normatiuli aqtebi;
saqarTvelos garemos dacvis saqarTvelos garemos dacvis saministros debuleba;saministros debuleba;
samsaxuris debuleba.samsaxuris debuleba.
saqmianobis warmarTvis saqmianobis warmarTvis ZiriTadi amocanebiZiriTadi amocanebi
atmosferuli haeris dacvis sferoSi saxelmwifo atmosferuli haeris dacvis sferoSi saxelmwifo politikis realizaciis uzrunvelyofa;politikis realizaciis uzrunvelyofa;
haerdacviTi RonisZiebebis prioritetul haerdacviTi RonisZiebebis prioritetul mimarTulebaTa gansazRvra da maTi mimarTulebaTa gansazRvra da maTi ganxorcielebisaTvis gamiznul samuSaoTa ganxorcielebisaTvis gamiznul samuSaoTa Sesrulebis koordinacia;Sesrulebis koordinacia;
atmosferuli haeris dabinZurebis wyaroebis atmosferuli haeris dabinZurebis wyaroebis da maT mier gafrqveul mavne nivTierebaTa da maT mier gafrqveul mavne nivTierebaTa inventarizaciis da normirebis, saxelmwifo inventarizaciis da normirebis, saxelmwifo aRricxvis angariSgebisa da Sefasebis aRricxvis angariSgebisa da Sefasebis meTodologiuri safuZvlebis SemuSavebaSi meTodologiuri safuZvlebis SemuSavebaSi monawileoba;monawileoba;
saerTaSoriso valdebulebebiT gaTvaliswinebul saerTaSoriso valdebulebebiT gaTvaliswinebul moTxovnaTa Sesrulebis organizeba.moTxovnaTa Sesrulebis organizeba.
mavne nivTierebaTa mavne nivTierebaTa gafrqvevis regulirebagafrqvevis regulireba
mavne nivTierebaTa zRvrulad mavne nivTierebaTa zRvrulad dasaSvebi gafrqvevis normebis dasaSvebi gafrqvevis normebis proeqtiproeqti
dabinZurebis wyaroebis da maT dabinZurebis wyaroebis da maT mier gafrqveul mavne nivTierebaTa mier gafrqveul mavne nivTierebaTa inventarizaciis teqnikuri angariSiinventarizaciis teqnikuri angariSi
mavne nivTierebaTa mavne nivTierebaTa gafrqvevebis saxelmwifo aRricxvagafrqvevebis saxelmwifo aRricxva
dgindeba qveynis masStabiT aRricxuli da dgindeba qveynis masStabiT aRricxuli da identificirebuli atmosferuli haeris identificirebuli atmosferuli haeris dabinZurebis msxvili da saSualo stacionaruli dabinZurebis msxvili da saSualo stacionaruli obieqtebis CamonaTvaliobieqtebis CamonaTvali
dgindeba qveynis masStabiT atmosferul dgindeba qveynis masStabiT atmosferul haerSi mavne nivTierebaTa gafrqvevebis haerSi mavne nivTierebaTa gafrqvevebis rogorc jamuri monacemebi, aseve calkeuli rogorc jamuri monacemebi, aseve calkeuli regionebis, qalaqebis da ZiriTadi msxvili regionebis, qalaqebis da ZiriTadi msxvili dambinZurebeli obieqtebis mixedviTdambinZurebeli obieqtebis mixedviT
calke krebulad mzaddeba mavne calke krebulad mzaddeba mavne nivTierebaTa gafrqvevebis yovelwliuri nivTierebaTa gafrqvevebis yovelwliuri angariSi.angariSi.
ZiriTadi dambinZurebeli regionebis da ZiriTadi dambinZurebeli regionebis da qalaqebis wili qveynis dabinZurebaSiqalaqebis wili qveynis dabinZurebaSi
ZiriTadi dambinZurebeli sawarmoebis ZiriTadi dambinZurebeli sawarmoebis wili qveynis dabinZurebaSiwili qveynis dabinZurebaSi
monitoringis sistema monitoringis sistema saqarTveloSisaqarTveloSi
PbPbMnOMnO22
zestafoni
PM, CO, SO2, NO2, NO
monitoringis sistema monitoringis sistema saqarTveloSisaqarTveloSi
moZvelebuli xelsawyo-danadgarebis moZvelebuli xelsawyo-danadgarebis Secvla Tanamedrove standartebis Secvla Tanamedrove standartebis Sesabamisi xelsawyoebiT;Sesabamisi xelsawyoebiT;
avtomaturi sadamkvirveblo avtomaturi sadamkvirveblo sadgurebis SeZena;sadgurebis SeZena;
Tanamedrove meTodologiebis Tanamedrove meTodologiebis aTviseba da danergva;aTviseba da danergva;
analizebis xarisxis Sefasebisa da analizebis xarisxis Sefasebisa da kontrolis meTodebis gaumjobeseba;kontrolis meTodebis gaumjobeseba;
kadrebis Tanamedrove doneze kadrebis Tanamedrove doneze gadamzadeba.gadamzadeba.
saerTaSoriso saerTaSoriso saqmianobasaqmianoba
1979w konvencia “Sor 1979w konvencia “Sor manZilebze haeris transsasazRvro manZilebze haeris transsasazRvro dabinZurebis Sesaxeb” (1999w), dabinZurebis Sesaxeb” (1999w),
`ozonis Sris dacvis Sesaxeb ~ `ozonis Sris dacvis Sesaxeb ~ 1985 wlis venis konvencia da 1985 wlis venis konvencia da `ozonis Sris damSlel nivTierebaTa `ozonis Sris damSlel nivTierebaTa Sesaxeb~ 1987 wlis monrealis Sesaxeb~ 1987 wlis monrealis oqmi. (1995w).oqmi. (1995w).
gmadlobT gmadlobT yuradRebisTvisyuradRebisTvis