The Development of Service Learning Instructional Model For Pre-Service Teachers

โดย ปาร ชาต ประเสร ฐส งข e-mail : parichart2006@hotmail .com

ปร.ด. นว ตกรรมหลกสตรและการเร ยนร คณะศกษาศาสตร มหาวทยาล ยมหาสารคาม

แผนพฒนาเศรษฐกจและส งคมแหงชาต

สภาพปญหาสงคมในปจจ บ น

แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต การเร ยนการสอนโดยการบร การส งคม การเร ยนการสอนโดยการบร การส งคม

2. เพ อศ กษาผลการใชร ปแบบการเร ยนการสอน2. เพ อศ กษาผลการใชร ปแบบการเร ยนการสอน

1. เพ อสร างร ปแบบการเร ยนการสอนโดยการบร การส งคม

1. เพ อสร างร ปแบบการเร ยนการสอนโดยการบร การสงคม

2. เป นแนวทางในการนำาร ปแบบฯ ไปประยกตใช ก บการเร ยนการสอนรายวชาอ น ๆ

1. ไดร ปแบบการเร ยนการสอนโดยการบร การสงคม

3. เป นแนวทางในการวจ ยและพฒนาเพอสร างความร วมม อระหวางมหาว ทยาล ยก บส งคม

ดานเนอหา

ดานผให ขอม ล

ด านว ธการว จ ย

ด านระยะเวลาทใช ในการว จ ย

นยามศพทนยามศ พท

รปแบบการเรยนการสอน

ผลการใชรปแบบการเรยนการสอนโดยการบรการสงคม

รปแบบการเรยนการสอนโดยการบรการสงคม

ปรชญาและทฤษฎการเร ยนร แนวคด ปรชญาพพฒนาการนยมของ จอหน ดวอ ; แนวคดการสรางจตสำานกของเปาโล แฟร(Freire.1970) แนวคดการจดการเรยนการสอนโดยอาศยประสบการณ (Experiential Learning)ของเดวด คอรบ (Kolb. 1999) และแนวคดการเรยนการสอนโดยใชปญหาเปนฐาน (Problem Based Learning) ของ ฟอการต (Fogarty. 2006) สรปไดวา การเรยนการสอนโดยการบรการสงคมนน เปนการจดการเรยนการสอนทอาศยประสบ การณจรงและใชปญหาทเกดกบสงคมในปจจบนเปนฐานในการเรยนรเพอใหนกศกษาไดเรยนรโดยการกระทำาจรง

การเร ยนการสอนโดยการบร การส งคม Bates. 2009, Butin. 2010, Tammy. 2010, Christine. 2011, Phillips. 2011, Suzanne. 2011, Tosado. 2011. สรปไดวาการเรยนการสอนโดยการบรการสงคมเปนการนำาความรทางวชาการทไดรบจากการเรยนในชนเรยนไปบรการชมชนและนำาความรจากการเรยนรผานประสบการณทงทางตรงและทางออมจากการใหบรการชมชนนำามาพฒนาตนเอง

การพฒนาร ปแบบการเร ยนการสอนJoyce, Weil and Calhoun. ; 2009 ; ทศนา แขมมณ. 2552 ประกอบดวย1. แนวคดและทฤษฎพนฐาน2. วตถประสงค3. ขนตอนการสอน4. ระบบสงคม5. หลกการตอบสนอง6. ระบบสนบสนน

รปแบบการเรยนการสอนโดยการบรการสงคม1.เตรยมการ (Preparation:P)2.นำาเสนองานหนาชน (Class -Presentation:C)3.เรยนรจากการปฏบตจรง (Active Based Learning:A)4.สะทอนความคด (Reflective Thinking:R)

ความรบผดชอบตอสงคม

การรบรความสามารถของตนเอง

(p.124)

ขนท 1. การศ กษาว เคราะหสงเคราะหข อม ลพนฐานขนท 1. การศ กษาว เคราะหสงเคราะหขอม ลพนฐาน

p.81p.81

การ

วจย

ตอน

ท 1

: ก

ารสร

างรป

แบบ

การ

เรย

นก

ารสอ

น

ตาราง แสดงผลการวเคราะหสภาพปญหาและความตองการของชมชน

ขนท 1. การศ กษาว เคราะหสงเคราะหข อม ลพนฐานขนท 1. การศ กษาว เคราะหสงเคราะหขอม ลพนฐาน

p.82p.82

การ

วจย

ตอน

ท 1

: ก

ารสร

างรป

แบบ

การ

เรย

นก

ารสอ

น

ตาราง แสดงผลการวเคราะหสภาพปญหาและความตองการของชมชน

ขนท 1. การศ กษาว เคราะหสงเคราะหข อม ลพนฐานขนท 1. การศ กษาว เคราะหสงเคราะหขอม ลพนฐาน

p.83p.83

การ

วจย

ตอน

ท 1

: ก

ารสร

างรป

แบบ

การ

เรย

นก

ารสอ

น

ตาราง แสดงผลการวเคราะหสภาพปญหาและความตองการของชมชน

ขนท 2 ศ กษาแนวคด ทฤษฎท เก ยวข องก บการเร ยนการสอนโดยการบร การส งคมขนท 2 ศ กษาแนวคด ทฤษฎท เก ยวข องก บการเร ยนการสอนโดยการบร การสงคมก

ารวจ

ยต

อนท

1 :

การ

สราง

รปแบ

บก

ารเร

ยน

การ

สอน

ขนท 2. การยกร างร ปแบบฯขนท 2. การยกร างร ปแบบฯ

p. 85p. 85

การ

วจย

ตอน

ท 1

: ก

ารสร

างรป

แบบ

การ

เรย

นก

ารสอ

น

ขนท 2 ศ กษาแนวคด ทฤษฎท เก ยวข องก บการเร ยนการสอนโดยการบร การส งคมขนท 2 ศ กษาแนวคด ทฤษฎท เก ยวข องก บการเร ยนการสอนโดยการบร การสงคมก

ารวจ

ยต

อนท

1 :

การ

สราง

รปแบ

บก

ารเร

ยน

การ

สอน

ขนท 2 ศ กษาแนวคด ทฤษฎท เก ยวข องก บการเร ยนการสอนโดยการบร การส งคมขนท 2 ศ กษาแนวคด ทฤษฎท เก ยวข องก บการเร ยนการสอนโดยการบร การสงคมก

ารวจ

ยต

อนท

1 :

การ

สราง

รปแบ

บก

ารเร

ยน

การ

สอน

ขนท 2 ศ กษาแนวคด ทฤษฎท เก ยวข องก บการเร ยนการสอนโดยการบร การส งคมขนท 2 ศ กษาแนวคด ทฤษฎท เก ยวข องก บการเร ยนการสอนโดยการบร การสงคมก

ารวจ

ยต

อนท

1 :

การ

สราง

รปแบ

บก

ารเร

ยน

การ

สอน

การ

วจย

ตอน

ท 1

: ก

ารสร

างรป

แบบ

การ

เรย

นก

ารสอ

นทดลองใชโดยการจ ดทำาเอกสารประกอบการใชร ปแบบฯทดลองใชโดยการจ ดทำาเอกสารประกอบการใชร ปแบบฯ

ขนท 4 การตรวจสอบคณภาพของร ปแบบทพฒนาขนข นท 4 การตรวจสอบคณภาพของร ปแบบทพฒนาขน

•ผลการตรวจสอบคณภาพของรปแบบการเรยนการสอนโดยผ

เชยวชาญพบวารปแบบการเรยนการสอนมความ

เหมาะสมระดบมาก

ทสด มคะแนนความเหมาะสมเฉลยตงแต 4.40 – 5.00 และมคาสวนเบยงเบนมาตรฐานไม

เกน 1.00

p. 89-92

p. 89-92

การ

วจย

ตอน

ท 1

: ก

ารสร

างรป

แบบ

การ

เรย

นก

ารสอ

น

การว จ ยตอนท 2 ผลการใชร ปแบบฯ

กลมต วอย างในการทดลอง

ประชากร

การว จ ยตอนท 2 ผลการใชร ปแบบฯ

คะแนนเฉลยของรายการประเมนพฤตกรรมความรบผดชอบตอสงคมของผเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยาง

มนยสำาคญทางสถตทระดบ .05

การว จ ยตอนท 2 ผลการใชร ปแบบฯ

คะแนนเฉลยของรายการประเมนพฤตกรรมการรบร ความสามารถของตนเอง ของผเรยนหลงเรยนสงกวา

กอนเรยนอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ .05

1.สร างร ปแบบการเร ยนการสอนโดยการบร การส งคม เตรยมการ (P - Preparation) เปนการศกษาสภาพและ

ความตองการของชมชน โดยใชชมชนเปนฐานในการเรยนรเพอสะดวกในการเรยนรของนกศกษาและการปฏบตกจกรรม

บรการชมชน ผวจยไดเลอกพนททอยใกลกบมหาวทยาลยและท อยอาศยของนกศกษา เพอใชเปนแหลงการเรยนรและภมปญญา

ทองถน ผสอนไดกระตนใหนกศกษาเขารวมกจกรรมของชมชนโดยการเชญชวนใหนกศกษาเขารวมกจกรรมทชมชนไดจดขน

ตามเทศกาล บญประเพณประจำาปของทองถนเพอใหนกศกษาไดเกบขอมลเชงลกจากชมชนและสรางความสนทสนมกลมกลนรวมกนระหวางนกศกษากบชมชนสอดคลองกบหลกการนำาการเรยน

การสอนโดยการบรการสงคมไปใชในชมชนของ บตน (Butin. 2010 : 73) ตองตระหนกถงความตองการของชมชน ใชชมชนเปนหองปฏบตการในการคนควาหาความร

P:PreparationP:Preparation

1.สร างร ปแบบการเร ยนการสอนโดยการบร การส งคมการนำาเสนองานหนาชนเรยน (C – Class

Presentation) เปนขนตอนทใหนกศกษาไดนำาเสนอผลการ สำารวจชมชน นำาเสนอสงทไดรบจากการเรยนรชมชนในแตละ

ครงเชงสรางสรรค ซงเปนกจกรรมกลม โดยแตละกลมรวมกนวางแผนในการทำากจกรรมในแตละครงแลวนำาเสนอผลการ

วางแผนรวมกนหนาชนเรยน เปดโอกาสใหเพอนในชนเรยนได อภปรายรวมกน เพอบรการวชาการแกชมชนตามความสนใจ

หรอความถนด ความร ความสามารถของสมาชกในกลม สอดคลองกบแนวคดของ ดวอ (Dewey. 1938) การเรยนการ

สอนตองเชอมประสบการณและความสนใจของนกศกษา เนนให นกศกษาไดมปฏสมพนธโดยตรงกบประสบการณจรง มอสระใน

การคนพบสงใหม ๆ โดยเฉพาะการมจนตนาการในการคนพบสง ใหม ๆ ผสอนเปนเพยงผใหคำาแนะนำาและปรกษาเพอหาแนวทาง

หรอวธการทนกศกษาจะสามารถคนควาขอมลจากแหลงการเรยน รทางเทคโนโลยสารสนเทศผานระบบเครอขายอนเตอรเนต

C-Class Presentation

C-Class Presentation

1.สร างร ปแบบการเร ยนการสอนโดยการบร การส งคม เรยนรจากการปฏบตจรง (A - Activity Based

Learning) เปนขนตอนทนกศกษาไดนำาเอาขอสรปและขอคดท ไดจากการอภปรายในขนท 2 มาปรบปรงแกไขและนำาไปปฏบต

กจกรรมวชาการตามแผนการทไดนำาเสนอหนาชนเรยน เพอบรการสงคมรวมกนโดยผสอนเปนผสนบสนนการจดกจกรรมการ

เรยนการสอนและใหคำาแนะนำาอยางใกลชด ปฏบตกจกรรมรวม กนกบนกศกษา ในขนนนกศกษาจะใชเวลาปฏบตกจกรรมในวน

หยดสดสปดาหเพอใชเปนแหลงการเรยนร สวนกจกรรมหรอโครงการบรการวชาการของนกศกษานนนกศกษาจะใชเวลาใน

การทำากจกรรมชวงวนหยดสดสปดาห ซงแตละกลมใชเวลาใน การทำากจกรรมแตกตางกน ดงนนจงตองมการวางแผนการ

ทำางานรวมกนระหวางผสอนกบนกศกษาเพอใหเกดประสบการณในการเรยนรทดตอนกศกษาในการปฏบตกจกรรมรวมกนกบชมชนสอดคลองกบแนวคดในการจดการเรยนการสอนโดยอาศย

ประสบการณของคอลบ (Kolb. 1999)

A-Active LearningA-Active Learning

1.สร างร ปแบบการเร ยนการสอนโดยการบร การส งคม สะทอนความคด (R - Reflective Thinking) เปนขน

ตอนสรปผลการจดกจกรรมทนกศกษาไดปฏบตในแตละครง เพอ ใหนกศกษาไดตระหนกในบทบาทหนาทของพลเมองทด ผสอน

ไดใหนกศกษานำาเสนอผลการดำาเนนโครงการและสรปโครงการ บรการชมชน ตดตอมลตมเดยเพอนำาผลงานทไดจากการเรยนร

เผยแพรขนตอนการทำานวตกรรมทไดผานระบบเครอขาย อนเตอรเนต และเขยนบทความวชาการเพอแสดงถงองคความรท

นกศกษาจะนำาไปพฒนาตนเองหลงจากเสรจสนกจกรรมการเรยน การสอนโดยการบรการสงคม ผวจยซงปฏบตหนาทเปนผสอน

มหนาทชนชมผลงานและใหคำาแนะนำา ชมเชยผลงานของ นกศกษาเพอเปนตนแบบทด ทประสบผลสำาเรจในการเรยนรใน

รายวชา และเพอใหนกศกษาเกดความภาคภมใจในผลงานของ ตนเอง สอดคลองกบกระบวนการเรยนการสอนโดยการบรการ

สงคมของ โชเอนเฟล (Schoenfeld. 2006)

2.ผลการใชร ปแบบการเร ยนการสอนโดยการบร การส งคม

รปแบบฯสามารถนำาไปใชพฒนาใหนกศกษาเกด ความรบผดชอบตอสงคมตามบทบาทหนาทของพลเมองทด

โดยชมชนมบทบาทในการใหความรและมสวนรวมใน กจกรรมการเรยนการสอน กลาวคอ ผนำาหรอตวแทนชมชน

ทนกศกษาเลอกใชเปนแหลงการเรยนรมสวนใหความรใน เรองตาง ๆ ตามทนกศกษาสนใจ ในขณะเดยวกนนกศกษา

กมสวนชวยเหลอชมชนในการแกปญหาตามทชมชน ตองการและนกศกษามความรความสามารถ ซงไดจากการ คนควาแหลงการเรยนรผานทางเทคโนโลย และ

อนเตอรเนต ซงเปนแหลงการเรยนรอกวธหนง ทำาใหทงชมชนและนกศกษาเกดความตระหนกในบทบาทของตนเองทมตอสงคมและหนาททไดรบมอบหมายของตนสอดคลองกบขนตอนการเรยนการสอนโดยการบรการสงคมตาม

หลกสตรเพอสรางความเปนพลเมองทด ของเฮอรวาน และ เฮลมส (Hervani and Helms. 2004) ตลอดจนทำาใหผ

เรยนไดเรยนรภมปญญาทองถนทมอยในชมชน

1. การจดกจกรรมการเรยนการสอน ในแตละ ขนมความแตกตางกนดานเวลา ซงจากการ

ทดลองใชรปแบบฯ ปรากฏวา ขนการเรยนรจาก การปฏบตจะใชเวลามากทสด รองลงมาคอขน

การนำาเสนองานหนาชน และขนการเตรยมการสวนขนการสะทอนคดนนผสอนจะใชวธการ

สงเกตจากการนำาเสนองานหนาชนเรยน และวเคราะหจากแบบบนทกสะทอนคดทนกศกษาทกคนตองเขยนทกครงหลงจากเสรจสนกจกรรม

การเรยนการสอนแตละชดการสอน และแบบสมภาษณอยางมโครงสรางจากการปฏบต

กจกรรมรวมกน

2. การทำากจกรรมกลมของนกศกษาแตละกลมม โครงการหรอกจกรรมแตกตางกน ซงเปน

กจกรรมการเรยนรทหลากหลาย ในขนการเรยนรจากการปฏบตจรงนกศกษาจงตองมการวางแผนงานในการดำาเนนโครงการหรอ

กจกรรมรวมกนกบผสอน และชมชน ดงนนเวลาในการทำากจกรรมสวนใหญนกศกษาจะใชเวลา

ในชวงเวลาวนหยดสดสปดาห เพอใหเกดการเรยนรรวมกนระหวางนกศกษากบชมชนและยงชวยพฒนาการทำากจกรรมกลมของนกศกษาดวย

3. ขนการนำาเสนองานหนาชนเรยนเปนอกวธ หนงทสะทอนใหเหนถงแนวความคด วธการแก

ปญหาของนกศกษา ความรทไดรบจากการ เรยนรในแตละครง จากการวเคราะหผลการ

สะทอนความคดหลงจากเสรจสนกจกรรมประจำา ชดการสอนแตละชด พบวาขนนำาเสนองานหนา

ชนกบขนการสะทอนคดไมแตกตางกน

1. ขอเสนอแนะเชงนโยบาย ผบรหารควรเนนเรองการนำาความรทางวชาการไปบรณาการกบเนอหารายวชาโดยเฉพาะรายวชาทเปนภาคปฏบตทก

รายวชาในหลกสตรอดมศกษา เพอใหนกศกษาทกสาขาไดนำาความรจากการเรยนในชนเรยนไป

บรการชมชนทตนอาศยอย เพอใหเกดการเรยนรผานประสบการณจรงและสรางความเปนพลเมองทดตอสงคม

2. ขอเสนอแนะเชงปฏบต ควรนำารปแบบการเรยนการสอนโดยการบรการสงคมไปใชเพอพฒนา

คณลกษณะอน ๆ ของนกศกษา เชน ทกษะการแก ปญหา ความคดสรางสรรค การคดวเคราะห ฯลฯ

เปนตน

ขอกราบขอบพระคณ