abstrakeprints.utm.my/id/eprint/21297/7/nurlaililukmanmfksg2010.pdf · accessibility level based on...

vi

ABSTRAK

Perancangan pembangunan harta tanah perindustrian berdasarkan pada zon

perancang dan guna tanah. Pemilihan kawasan perindustrian lokasi yang sesuai

memberi kesan ke atas untung firma yang dipengaruhi oleh jarak dan masa

perjalanan kenderaan firma tersebut. Jarak dan masa perjalanan merupakan faktor

pengukuran kemudahsampaian bagi menentukan kesesuaian lokasi industri. Oleh itu,

kajian ini akan membincangkan faktor-faktor penting yang mempengaruhi

kemudahsampaian sesuatu lokasi industri. Sistem Maklumat Geografi (GIS) akan

diaplikasikan bagi mengukur tahap kemudahsampaian lokasi industri berasaskan

masa perjalanan kenderaan. Kajian ini juga dijalankan untuk menentukan kesesuaian

lokasi industri sederhana berasaskan masa perjalanan terpantas. Kajian ini dijalankan

ke atas 14 blok perancangan di kawasan pentadbiran Majlis Bandaraya Johor Bahru

(MBJB). Kawasan perindustrian sederhana dijadikan fokus kajian dengan mengambil

kilang produk susu sebagai contoh kes. Analisis rangkaian di ArcGIS 9 digunakan

untuk menghasilkan nilai masa perjalanan terpantas berdasarkan laluan terbaik yang

boleh dilalui oleh lori industri untuk menunjukkan tahap kesesuaian dan

kemudahsampaian firma ke faktor-faktor lokasi yang dikaji. Kajian mendapati

kawasan perindustrian Dewani, Tebrau 3 dan Sri Purnama merupakan kawasan yang

sangat sesuai untuk industri sederhana khususnya untuk membangunkan kilang

produk susu. Kawasan perindustrian Dato‟ Onn, Dewani, Sri Purnama dan Tebrau 3

pula merupakan kawasan yang mempunyai kemudahsampaian yang sangat tinggi

untuk memasarkan produk susu ke kawasan pasaran. Pengukuran kesesuaian dan

kemudahsampaian ini adalah berdasarkan faktor kekuatan aglomerasi iaitu

pengelompokan. Kajian ini memberi implikasi kemajuan pembangunan kawasan

perindustrian sederhana dan tingkat pasaran kawasan komuniti seperti komersial dan

kediaman.

Kata kunci: Industri Sederhana, Faktor Kesesuaian Lokasi, Kemudahsampaian dan

Masa Perjalanan Kenderaan

vii

ABSTRACT

Industrial property development planning is based on planning and land use

zones. Suitable location preferences give impact to the firm‟s profit that is affected

by the vehicle travel time to the firm. In deciding the suitability of the location,

distance and travel time are the factors that need to be measured. Hence, this research

will discuss on factors affecting the accessibility of industrial location. Geographical

Information System (GIS) will be applied to measure the industrial location‟s

accessibility level based on vehicle travel time. This research is also done to

determine the industrial location suitability based on the fastest travel time. This

research is done on 14 planning blocks in Johor Bahru City Council (MBJB)

administrative region. Medium industrial area is the focus of research taking a dairy

factory as the case study. Network Analyst in ArcGIS 9 is used to generate the fastest

travel time value based on accessible best route by lorry to demonstrate firm‟s

suitability and accessibility level to studied location factors. The study identifies

Dewani, Tebrau 3 and Sri Purnama industrial area are the most suitable area for

medium industries especially in developing dairy product factory. Dato‟ Onn,

Dewani, Sri Purnama and Tebrau 3 industrial area have the highest accessibility for

marketing dairy products to the market. The suitability and accessibility

measurement is based on market factor and agglomeration strength factor which is

clustering factor. This study provides implications for the progress of the

development of industrial areas and the level of community market areas such as

commercial and residential.

Keywords: Medium industry, Location Suitability Factors, Accessibility and Vehicle

Travel Time

BAB 1

PENGENALAN

1.1 Pendahuluan

Perindustrian merupakan salah satu sektor penting dalam pembangunan harta

tanah di Malaysia pada masa kini. Satu sistem perancangan yang baik untuk sektor

perindustrian dapat meningkatkan kemampuan pencapaiannya bagi pembangunan

negara (Aniza, 2001). Perkembangan pembangunan sektor industri menjadi

penyumbang utama kepada pertumbuhan ekonomi negara.

Perletakan kawasan perindustrian adalah penting kerana lokasinya akan

memberi kesan kepada pembangunan lain di persekitarannya. Pembinaan kilang-

kilang dan gudang-gudang memerlukan kawasan yang strategik dan sesuai di mana

lokasinya mudah diakses oleh organisasi atau firma yang memerlukan hasil daripada

pengoperasian pembangunan tersebut.

Organisasi atau firma memerlukan pengeluaran yang baik daripada kilang

dan gudang yang menghasilkan dan membekalkan sesuatu produk harta tanah. Oleh

itu, kedudukan industri yang sesuai dengan lokasinya akan memberi kesan kepada

firma khususnya kesan ke atas kos dan untung firma tersebut.

viii

KANDUNGAN

BAB PERKARA MUKA SURAT

HALAMAN JUDUL ii

PENGAKUAN PENYELIA iii

PENGAKUAN PENULIS iv

PENGHARGAAN v

ABSTRAK vi

ABSTRACT vii

KANDUNGAN BAB viii

SENARAI RAJAH xiv

SENARAI JADUAL xvii

SENARAI SIMBOL xix

SENARAI LAMPIRAN xx

1 PENGENALAN

1.1 Pendahuluan 1

1.2 Latar Belakang Masalah 2

1.3 Penyataan Masalah 5

1.4 Objektif Kajian 7

1.5 Skop Kajian 7

1.6 Kepentingan Kajian 9

1.6.1 Pihak Berkuasa Tempatan 9

1.6.2 Pihak Pemaju dan Pengusaha Industri 9

ix

1.6.3 Firma Perdagangan 10

1.6.4 Kepentingan Pembangunan dan Kualiti Persekitaran 10

1.7 Metodologi Kajian 11

1.7.1 Peringkat Pertama: Mengenalpasti Pernyataan

Masalah 11

1.7.2 Peringkat Kedua: Kajian Literatur 11

1.7.3 Peringkat Ketiga: Kajian Lapangan 12

1.7.4 Peringkat Keempat: Menganalisis Data Kajian 13

1.7.5 Peringkat Kelima: Kesimpulan Dan Cadangan 13

1.8 Susun Atur Bab 13

1.8.1 Bab 1: Pengenalan 14

1.8.2 Bab 2: Lokasi Industri, Kemudahsampaian Dan Aplikasi

Sistem Maklumat Geografi (GIS) 14

1.8.3 Bab 3: Metodologi Kajian 15

1.8.4 Bab 4: Analisis Pengukuran Kemudahsampaian Lokasi

Industri Berasaskan Masa Perjalanan Kenderaan 15

1.8.5 Bab 5: Kesimpulan Dan Cadangan 16

1.9 Kesimpulan 16

2 LOKASI INDUSTRI, KEMUDAHSAMPAIAN DAN

APLIKASI SISTEM MAKLUMAT GEOGRAFI (GIS)

2.1 Latar Belakang Sektor Perindustrian 18

2.2 Konsep Industri 20

2.3 Pengkelasan Industri 21

2.3.1 Industri Ringan 22

2.3.2 Industri Sederhana 23

2.3.3 Industri Berat 23

2.4 Zon Penampan Bagi Pembangunan Industri 24

2.5 Lokasi Industri 26

2.6 Teori Lokasi 27

2.7 Faktor-faktor Lokasi Industri 31

2.7.1 Faktor Pengangkutan 32

x

2.7.2 Faktor Pengelompokan 33

2.7.3 Faktor Pasaran 34

2.7.4 Faktor Sumber Buruh 34

2.7.5 Faktor Sumber Bahan Mentah Dan Tenaga 35

2.8 Kemudahsampaian 38

2.9 Pengukuran Kemudahsampaian 40

2.9.1 Pengukuran Rangkaian (Network Measures) 41

2.9.2 Pengukuran Jarak 41

2.9.3 Pengukuran Peluang Berganda (Cumulative-Opportunity

Measures) 42

2.9.4 Pengukuran Berdasarkan Graviti (Gravity-Based

Measures) 43

2.9.5 Pengukuran Berdasarkan Utiliti 43

2.9.6 Pengukuran Ruang Masa 44

2.9.7 Pengukuran Gabungan Kemudahsampaian 45

2.9.8 Pengukuran Berdasarkan Sistem Maklumat Geografi 46

2.10 Kesimpulan 48

3 METODOLOGI KAJIAN

3.1 Pengenalan 50

3.2 Latar Belakang Kawasan Kajian 51

3.3 Kaedah Pengumpulan Data 54

3.3.1 Kajian Literatur 55

3.3.2 Pengumpulan Data GIS 55

3.3.2.1 Data Kawasan Kajian 56

3.3.2.2 Data Gunatanah 57

3.3.2.3 Data Jaringan Jalan Raya 58

3.4 Pendigitalan Data 59

3.5 Penyuntingan Data 61

3.6 Kaedah Analisis Data 63

3.6.1 Operasi Lapisan 64

3.6.2 Penentuan Jarak Dan Masa 66

xi

3.6.3 Laluan Perjalanan Dari Kawasan Kajian Ke Kawasan

Pasaran 66

3.7 Analisis Rangkaian 70

3.8 Proses Analisis Rangkaian 71

3.8.1 Proses Mengukur Jalan Raya Berasaskan Jarak Dan Masa 71

3.8.2 Pengukuran Kemudahsampaian Berasaskan Masa Perjalanan 75

3.8.2.1 Proses Kemasukan Data 75

3.8.2.2 Proses Analisis Kemudahsampaian Masa 78

3.9 Penentuan Lokasi Industri Sederhana Yang Sesuai Berasaskan

Pengukuran Masa Perjalanan 79

3.10 Kesimpulan 81

4 ANALISIS PENGUKURAN KEMUDAHSAMPAIAN LOKASI

INDUSTRI BERASASKAN MASA PERJALANAN

4.1 Pengenalan 82

4.2 Kaedah Analisis Berdasarkan Perolehan Data 84

4.3 Analisis Kesesuaian Lokasi Industri Sederhana 85

4.4 Analisis Kemudahsampaian Industri Berdasarkan

Faktor-faktor yang Mempengaruhi Lokasi Industri 87

4.5 Analisis Kemudahsampaian Industri Sederhana Yang Paling

Hampir Dengan Kawasan Perindusrtian 90

4.5.1 Kemudahsampaian Kawasan Perindustrian Taman

Gembira ke Kawasan Perindustrian Lain 90

4.5.2 Kemudahsampaian Kawasan Perindustrian Tampoi 1

ke Kawasan Perindustrian Lain 91



4.5.4 Kemudahsampaian Kawasan Perindustrian Dewani


4.5.5 Kemudahsampaian Kawasan Perindustrian Tebrau 1




xii





4.5.9 Kemudahsampaian Kawasan Perindustrian Dato‟ Onn


4.5.10 Kemudahsampaian Kawasan Perindustrian Sri Purnama


4.5.11 Kemudahsampaian Kawasan Perindustrian Kota Puteri


4.6 Analisis Kemudahsampaian Industri Sederhana Yang Paling

Hampir Dengan Kawasan Perdagangan 102

4.6.1 Kemudahsampaian Kawasan Perindustrian Taman

Gembira ke Kawasan Perdagangan 102


ke Kawasan Perdagangan 103



4.6.4 Kemudahsampaian Kawasan Perindustrian Dewani










4.6.9 Kemudahsampaian Kawasan Perindustrian Dato‟ Onn


4.6.10 Kemudahsampaian Kawasan Perindustrian Sri Purnama


4.6.11 Kemudahsampaian Kawasan Perindustrian Kota Puteri


xiii

4.7 Hasil Analisis Tahap Kesesuaian Lokasi Industri di Kawsan

Perindustrian Sederhana 118

4.8 Hasil Analisis Tahap Kemudahsampaian Lokasi Industri ke

Kawasan Perdagangan 119

4.9 Kesimpulan 120

5 KESIMPULAN DAN CADANGAN

5.1 Pengenalan 122

5.2 Ringkasan Kajian 122

5.3 Penemuan Kajian 124

5.3.1 Objektif Pertama: Membincangkan Faktor-faktor

Penting yang Mempengaruhi Kemudahsampaian

Sesuatu Lokasi Industri 125

5.3.2 Objektif Kedua: Mengukur Kemudahsampaian Lokasi

Industri Secara Spatial Berdasarkan Masa Perjalanan

Kenderaan dan MenentukanKesesuaian Lokasi

Berdassarkan Masa Perjalanan Terpantas 124

5.4 Cadangan Dari Penemuan Kajian 128

5.5 Cadangan Kajian Lanjutan 129

5.6 Limitasi Kajian 130

5.7 Kesimpulan 131

RUJUKAN 133-139

LAMPIRAN

A-D 140-147

2

1.2 Latar Belakang Masalah

Pembangunan industri yang ditentukan oleh pihak berkuasa tempatan masih

terdapat beberapa masalah terutamanya berhubung kait dengan aspek perletakan

sesebuah industri di kawasan tertentu. Pihak pemaju juga tidak terkecuali memainkan

peranan penting dalam perancangan industri khususnya faktor kemudahsampaian

bagi lokasi industri. Pemilihan kawasan perindustrian merupakan proses awal bagi

menentukan lokasi yang sesuai bagi pembangunan yang dirancang. Hal ini penting

kerana lokasi industri yang tidak sesuai akan menyebabkan kenaikan kos, kelewatan

tempoh masa dan jarak perjalanan yang panjang bagi pengangkutan. Secara tidak

langsung hal ini akan menyebabkan keuntungan firma berkurangan dan tidak

mencapai matlamat yang dirancang.

Masalah yang timbul di peringkat perancangan perindustrian boleh

mendatangkan banyak kesan negatif dan seterusnya menghalang perindustrian dari

terus berkembang maju (Mazlin, 2008). Kriteria pemilihan kawasan pembangunan

biasanya berbeza mengikut jenis harta tanah yang hendak dibina. Contohnya

pembangunan rumah kedai sebagai harta tanah perdagangan haruslah mengambil

kira kawasan yang mempunyai bilangan pengunjung dan pembeli yang maksimum.

Hal ini kerana pembangunan harta tanah tersebut memfokuskan perspektif pembeli

berdasarkan kawasan yang banyak permintaan. Namun, bagi pembangunan harta

tanah perindustrian pula, pembinaannya berdasarkan zon perancang dan guna tanah.

Perancangan industri berat haruslah dibina di kawasan yang jauh dari kawasan

perumahan dan perdagangan, manakala industri ringan dan sederhana pula biasanya

ditempatkan di kawasan berdekatan perdagangan.

Menurut Garis Panduan Perancangan Kawasan Perindustrian (GPPKP) yang

diterimapakai oleh Majlis Bandaraya Johor Bahru pada tahun 1999, perancangan

tapak dan pengezonan perlulah sesuai dari segi perletakan agar mudah untuk sampai.

Merujuk kepada Hamid (2006), semakin banyak kemudahsampaian suatu tapak ke

suatu tempat aktiviti dicapai, semakin berkurang kos ke tapak tersebut. Hal ini

3

menyebabkan tapak tersebut berpotensi dalam memberi pulangan dan nilai pasaran.

Tapak yang mempunyai kemudahsampaian yang tinggi adalah sesuai untuk

pembangunan kerana ia berpotensi untuk memberi pulangan kepada pelaburan projek

pembangunan serta menghasilkan nilai pasaran yang tinggi.

Kemudahsampaian perlu dikira dalam menentukan suatu tapak yang sesuai,

iaitu tapak yang banyak terdapat kemudahan di sekitarnya. Kemudahsampaian dikira

berdasarkan jarak, masa dan kos (Zhu, Liu dan Yeow, 2005). Kemudahsampaian

boleh dikira dengan menggunakan perisisan Sistem Maklumat Geografi (GIS). GIS

adalah satu pendekatan yang boleh digunakan dalam mengira kemudahsampaian

dengan menggunakan perisian GIS (Farraw dan Nelson, 2001). Antara perisian GIS

yang dapat mengira kemudahsampaian dan seterusnya menentukan tapak adalah

Arcview dan ArcGIS.

Pemilihan lokasi adalah sesuatu yang sukar dilakukan dalam perancangan

pembangunan perindustrian. Prinsip dalam perancangan kawasan perindustrian lebih

banyak memfokuskan kepada aspek fizikal dan persekitaran. Kesilapan dalam

memilih lokasi industri yang dirancang boleh memberi kesan negatif kepada projek

pembangunan itu pada masa akan datang. Contohnya, projek tersebut tidak

mendatangkan keuntungan, kesukaran membekalkan perkhidmatan dan produk

kepada firma, risiko pencemaran kepada kawasan persekitaran industri dan

sebagainya. Bagi mengelak masalah ini berlaku, analisis pemilihan tapak perlu

dijalankan bagi memfokuskan lokasi yang sesuai terutamanya dalam aspek

kemudahsampaian.

Kemudahsampaian merupakan kriteria perancangan yang penting diambil

kira dalam membuat pemilihan lokasi bagi pembangunan industri. Menurut Lewis

(1987) dalam Peiser dan Frej (2003), terdapat banyak faktor yang perlu diambil kira

oleh pemaju sebelum membeli tapak untuk pembangunan. Antaranya adalah

memastikan jenis zon guna tanah yang sesuai dengan pembangunan yang ingin

dijalankan. Perkara ini juga turut ditekankan oleh Miles et al. (2000) dan Kone

4

(1994) dalam Greg et al. (2003) yang mengatakan sekatan undang-undang dan

peraturan kerajaan seperti pengezonan dan kawalan guna tanah merupakan faktor

penting dalam pemilihan tapak.

Aspek kemudahsampaian juga menitikberatkan peluang kepada individu itu

terhadap lokasi yang diberi agar memudahkan mereka untuk menyertai sesuatu

aktiviti. Pada asasnya kemudahsampaian mewakili aktiviti yang mudah untuk dicapai

dari lokasi tertentu dengan adanya sistem pengangkutan (Zhu, et. al, 2004). Ini

menunjukkan sesuatu aktiviti seperti perindustrian boleh dicapai dengan adanya

kemudahsampaian yang sangat baik. Maka kajian ini hanya memfokuskan kepada

kriteria kemudahsampaian sahaja sebagai suatu aspek penting dalam menentukan

kesesuaian lokasi perindustrian.

Pengukuran kemudahsampaian lokasi industri biasanya terdiri daripada jarak

perjalanan, masa perjalanan dan kos perjalanan. Menurut Zhu Liu dan Yeow (2005),

penggunaan masa dan wang secara minimum akan mendorong lebih banyak aktiviti

yang boleh dicapai di dalam suatu masa yang ditetapkan. Penjimatan masa dan wang

tersebut menunjukkan bahawa kemudahsampaian lokasi industri tersebut adalah

lebih baik. Kemudahsampaian juga diukur dalam bentuk jarak laluan terdekat di

mana ia boleh didefinisikan sebagai jarak yang paling dekat untuk dilalui antara satu

nod dengan nod yang lain (Yang, 2004). Penggunaan jarak perjalanan terdekat

biasanya diperlukan di antara dua lokasi sama ada dari satu bilik ke bilik yang lain,

satu jalan ke jalan yang lain atau dari satu bandar ke bandar yang lain (Rohaizan,

2005).

Kawasan Majlis Bandaraya Johor Bahru (MBJB) dipilih sebagai kawasan

kajian kerana bersesuaian dengan Rancangan Tempatan Daerah (RTD) Johor Bahru

(2003) yang akan meletakkan kawasan pentadbiran MBJB sebagai kawasan industri

sederhana dan ringan serta akan menumpukan kepada kawasan industri terancang.

Terdapat pelbagai kaedah statistik digunakan dalam membuat pemilihan tapak yang

bersesuaian tanpa mengambil kira analisis kemudahsampaian sepenuhnya serta

5

keutamaan pembeli dalam pemilihan tapak. Penentuan lokasi yang bersesuaian bagi

sesebuah industri yang melibatkan jarak akan dianalisis mengunakan analisis

rangkaian. Oleh itu, pemilihan lokasi dengan mengambil kira faktor

kemudahsampaian berasaskan masa perjalanan kenderaan akan menentukan tahap

kesesuaian lokasi industri tersebut yang akan digambarkan menggunakan Sistem

Maklumat Geografi (GIS).

1.3 Penyataan Masalah

Pihak Berkuasa Tempatan (PBT) merupakan pihak yang bertanggungjawab

dalam perancangan sesuatu pembangunan dan penentuan perletakan kawasan

perindustrian di sesuatu kawasan. Menurut Garis Panduan Perancangan Kawasan

Perindustrian (2005), masalah yang masih diketengahkan oleh Jabatan Perancangan

Bandar dan Desa (JPBD) adalah dari aspek perancangan. Kriteria yang ditetapkan

dalam perancangan kawasan perindustrian merangkumi konsep kemudahsampaian,

komponen dan kualiti, keselamatan dan kesejahteraan, kebersihan dan keindahan,

pengoptimuman, dan dokumen yang informatif.

Biasanya lokasi bagi industri sederhana lebih cenderung bertumpu di

kawasan berdekatan taburan penduduk seperti kediaman dan perdagangan. Ini kerana

sistem pengangkutan dan perhubungannya boleh menjimatkan kos pengeluaran dan

memendekkan masa perjalanan untuk mudah sampai ke kawasan urus niaga. Oleh itu

kajian ini dijalankan untuk mengenalpasti di manakah lokasi industri sederhana yang

mempunyai kemudahsampaian tinggi. Walaupun aspek kemudahsampaian telah

digariskan dalam panduan berkenaan, ia tidak diasaskan kepada konsep

pengoptimuman jarak dan masa perjalanan yang mempengaruhi kos dan kecekapan

pergerakan kenderaan.

6

Lokasi industri yang mempunyai kemudahsampaian yang tinggi

memudahkan pemasaran barangan. Secara tidak langsung, kos penghantaran boleh

diminimumkan kerana jarak perjalanan yang dekat dan tempoh masa yang singkat.

Aplikasi GIS boleh digunakan untuk menganalisis kemudahsampaian sesuatu lokasi

industri di sesebuah kawasan yang kemudahannya boleh digunakan untuk

menggambarkan tahap kesesuaian lokasi berkenaan. Maka, sistem ini akan menjadi

alat dalam perancangan kawasan industri yang memberi manfaat kepada pelbagai

pihak yang terlibat dalam perancangan dan pembangunan industri.

Berdasarkan penyataan masalah yang telah dinyatakan, kajian ini akan

dijalankan terhadap aspek pengukuran kemudahsampaian lokasi yang beasaskan

masa perjalanan kenderaan. Hal ini kerana sesebuah firma industri amat

mementingkan aspek penjimatan kos. Kos pengangkutan dipengaruhi oleh jarak dan

masa perjalanan.

Oleh itu, terdapat beberapa persoalan yang timbul di mana persoalan-

persoalan tersebut akan dikupas dalam kajian ini. Persoalan yang timbul adalah

apakah faktor-faktor lokasi industri yang akan memberi kesan terhadap

kemudahsampaiannya? Seterusnya, bagaimanakah GIS diaplikasikan untuk

mengukur tahap kesesuaian bagi faktor lokasi industri berdasarkan pengukuran

kemudahsampaian yang berasaskan tempoh masa perjalanan?

7

1.4 Objektif Kajian

Objektif kajian ini adalah seperti berikut:

a) Membincangkan faktor-faktor penting yang mempengaruhi

kemudahsampaian sesuatu lokasi industri; dan

b) Mengukur kemudahsampaian lokasi industri secara spatial

berdasarkan masa perjalanan kenderaan dan menentukan kesesuaian

lokasi berdasarkan masa perjalanan terpantas.

1.5 Skop Kajian

Skop kajian ini memfokuskan kepada dua aspek utama berkaitan dengan

pembangunan kawasan industri yang terdiri daripada aspek kemudahsampaian dan

lokasi industri. Satu aspek kemudahsampaian yang dikaji adalah berasaskan masa

perjalanan (time-travel) yang akan diukur bagi menentukan tahap kemudahsampaian

sesuatu lokasi industri. Aspek kedua yang menjadi fokus kajian adalah faktor-faktor

lokasi yang bersifat ruang (spatial). Faktor-faktor lokasi adalah penting bagi

menentukan kesesuaian lokasi industri di peringkat perancangan.

Salah satu prinsip yang perlu dipenuhi oleh Pihak Berkuasa Tempatan dalam

merancang kawasan perindustrian adalah kemudahsampaian. Kawasan perancangan

perindustrian di bawah pentadbiran MBJB dipilih sebagai lokasi kajian yang

memfokuskan kepada industri sederhana sebagai contoh kilang menghasilkan produk

8

susu. Jaringan jalan raya yang lengkap di sekitar kawasan MBJB digunakan dalam

kajian untuk memudahkan lagi hasil kajian yang tepat.

GIS akan digunakan dalam kajian ini bagi menentukan lokasi yang sesuai

bagi industri sederhana. Analisis rangkaian dalam sistem tersebut digunakan bagi

mengukur kemudahsampaian berasaskan masa perjalanan dari kawasan industri ke

kawasan perdagangan yang berhampiran. Bagi mengukur masa perjalanan, jarak juga

diperlukan bagi mengukur masa.

Selain itu, skop kajian fokus kepada suatu lokasi industri sederhana yang

paling sesuai dan menguntungkan di mana produk yang dikeluarkan dapat sampai ke

tempat yang dituju dengan mudah, selamat serta dapat memenuhi kriteria yang

diingini kedua-dua pihak sama ada daripada pihak pembeli atau pembekal dan

pengusaha industri tersebut.

Oleh kerana perusahaan memproses susu terhad di kawasan Johor Bahru,

aktiviti industri ini akan dijadikan subjek kajian untuk membuat perbandingan dan

contoh secara tidak langsung kerana kawasannya terletak di zon industri sederhana.

Produk yang diproses merupakan produk yang mempunyai tempoh masa terhad dan

cepat rosak. Akhir sekali pengukuran kemudahsampaian akan dijalankan untuk

memastikan kesesuaian lokasi industri tersebut dan menentukan kawasan yang sesuai

untuk akiviti industri sederhana.

9

1.6 Kepentingan Kajian

Pada amnya, terdapat dua perkara utama yang berkait dengan persoalan yang

dibincangkan. Pertama, persoalan faktor-faktor kemudahsampaian yang boleh diukur

untuk mengetahui tahap kesesuaian tapak industri. Kedua ialah penggunaan GIS

untuk menentukan ukuran kemudahsampaian bagi lokasi industri yang sesuai. Oleh

itu, kajian ini penting kepada:-

1.6.1 Pihak Berkuasa Tempatan

Pihak Berkuasa Tempatan seperti Majlis Bandaraya Johor Bahru (MBJB)

memainkan peranan penting dalam merancang pembangunan tanah. Oleh itu, kajian

ini penting kepada MBJB untuk mengkaji semula segala permasalahan berkaitan

pembangunan yang dijalankan khususnya perancangan bagi pembangunan harta

tanah industri. Selain mengkaji dari aspek guna tanah, aspek kemudahsampaian juga

perlu diambilkira. Oleh itu, penting bagi MBJB dalam mengkaji kepentingan

kemudahsampaian dalam merancang lokasi pembangunan industri.

1.6.2 Pihak Pemaju dan Pengusaha Industri

Pemaju memainkan peranan sebagai pemilik tanah yang akan meneruskan

pembangunan yang dirancang mengikut zon guna tanah di kawasan yang dipilih.

Oleh itu, pemaju harus membuat keputusan dalam memilih lokasi yang sesuai

sebelum merancang pembangunan industri di kawasan tersebut. Hal ini penting

10

supaya pengusaha industri dapat memastikan bahawa operasi industri tersebut

berjalan lancar apabila industri sudah siap dibangunkan.

1.6.3 Firma Perdagangan

Kemudahsampaian lokasi sesebuah industri penting bagi organisasi dan firma

yang berurusan dengan perusahaan tersebut bagi mendapatkan bekalan produk dan

perkhidmatan. Antara faktor kemudahsampaian yang penting dalam konteks ini

adalah jarak dan masa perjalanan firma dengan industri tersebut. Jarak yang dekat

akan menjimatkan kos perjalanan dan pengangkutan, serta masa perjalanan. Oleh itu

kajian ini penting bagi firma supaya mereka bijak membuat keputusan untuk memilih

lot perdagangan yang mempunyai kesesuaian jarak tertentu.

1.6.4 Kepentingan Pembangunan dan Kualiti Persekitaran

Antara kepentingan lain, ialah dari aspek pembangunan persekitaran.

Pembangunan industri yang berada di lokasi dan kawasan yang sesuai akan memberi

kepentingan kepada industri tersebut dan juga pembangunan di sekitarnya. Sekiranya

pembangunan industri berada di lokasi yang tidak sesuai khususnya industri berat, ia

akan menyumbang risiko kepada pembangunan yang lain seperti pencemaran. Risiko

ini akan mengurangkan kualiti persekitaran yang baik di kawasan tersebut.

11

1.7 Metodologi Kajian

Keputusan kajian ini bergantung kepada langkah-langkah menjalankan kajian

iaitu dalam mendapatkan sumber-sumber data yang lengkap. Oleh itu, metodologi

kajian ini akan menjelaskan dengan terperinci berkenaan kaedah kajian yang

digunakan untuk mencapai objektif yang telah ditetapkan. Beberapa langkah telah

dikenalpasti dalam menjalankan kajian terhadap kemudahsampaian lokasi industri

yang sesuai. Metodologi kajian diterangkan dalam lima peringkat seperti berikut:

1.7.1 Peringkat Pertama : Mengenalpasti Penyataan Masalah

Peringkat pertama merupakan peringkat pemahaman awal. Idea-idea kajian

akan diwujudkan daripada isu yang telah dikenalpasti dan diperolehi daripada

pembacaan bahan-bahan rujukan seperti jurnal, keratan akhbar atau artikel, internet,

buku-buku dan bahan ilmiah yang lain. Setelah menjelaskan penyataan masalah

kajian, objektif kajian pula dikenalpasti. Melalui objektif tersebut, pemilihan skop

dan kepentingan kajian akan ditentukan. Oleh itu, kajian dapat dijalankan

berpandukan kepada objektif kajian yang hendak dicapai.

1.7.2 Peringkat Kedua : Kajian Literatur

Peringkat kedua kajian ini meliputi kajian literatur di mana pengumpulan

maklumat secara terperinci diperoleh daripada data sekunder. Pengumpulan data

tersebut berdasarkan penyataan masalah yang telah dikenalpasti. Idea dan maklumat

12

akan dikumpul daripada bahan-bahan rujukan utama termasuk pembacaan buku-

buku, jurnal-jurnal, tesis-tesis, internet dan bahan-bahan ilmiah yang bersesuaian

dengan isu yang dikaji berkenaan kemudahsampaian dan kesesuaian lokasi industri.

Melalui kajian literatur, teori-teori serta perkara asas mengenai perancangan lokasi

perindustrian dapat diketahui dengan lebih jelas. Kajian literatur dapat menunjukkan

gambaran sebenar kajian kes yang dipilih supaya memperoleh pemahaman yang

lebih baik mengenai masalah dalam menentukan lokasi industri yang sesuai dalam

aspek kemudahsampaian.

1.7.3 Peringkat Ketiga: Kajian Lapangan

Kawasan Pentadbiran MBJB dijadikan lokasi kajian yang asas untuk

mendapatkan maklumat bagi pengumpulan data kawasan kajian. Maklumat yang

diperlukan ini melibatkan data terperinci yang melibatkan kepadatan penduduk,

lokasi kilang susu, pembangunan perindustrian di kawasan sekitar, jaringan

pengangkutan yang terdapat di kawasan kajian, pembangunan persekitaran, kawasan

pasaran dan sebagainya.

Selain itu maklumat perancangan kilang sebagaimana yang telah ditetapkan

oleh Jabatan Perancang Bandar dan Desa (JPBD) seperti jenis perindustrian yang

terdapat di kawasan sekitar, kilang-kilang yang berhampiran, bilangan industri yang

terdapat di kawasan kajian dan sebagainya. Kesemua maklumat ini penting untuk

dijadikan panduan bagi menentukan lokasi perletakan industri sederhana yang sesuai

dan boleh memberikan faedah serta keuntungan industri dan firma yang berurus

niaga.

13

1.7.4 Peringkat Keempat : Menganalisis Data Kajian

Data-data yang diperoleh daripada sumber sekunder akan dianalisis untuk

mencapai objektif kajian ini. Kaedah analisis yang digunakan ialah analisis

rangkaian. Kaedah ini digunakan untuk menentukan masa perjalanan terpantas

berdasarkan jarak perjalanan terpendek dalam menentukan tahap kemudahsampaian.

Analisis ini menggunakan beberapa fungsi di dalam Sistem Maklumat Geografi

(GIS) seperti lapisan dan pengkelasan untuk mendapatkan hasil bagi lokasi industri

yang sesuai.

1.7.5 Peringkat Kelima : Kesimpulan dan Cadangan

Peringkat terakhir di dalam kajian ini adalah membuat kesimpulan. Pada

peringkat ini, kesimpulan akan diperolehi daripada hasil analisis yang dilakukan

berdasarkan objektif kajian yang telah dinyatakan pada peringkat awal kajian. Selain

itu, cadangan-cadangan, limitasi dan permasalahan kajian, serta cadangan kajian

lanjutan juga dinyatakan di dalam kesimpulan.

1.8 Susunatur Bab

Susunatur bab mengandungi ringkasan pembahagian bab yang menerangkan

secara ringkas kandungan perbincangan bagi setiap bab dalam kajian yang

14

dijalankan. Huraian ringkas ini diharapkan dapat memberi sedikit gambaran dan

pemahaman terhadap keseluruhan perbincangan dalam penulisan ini.

1.8.1 Bab 1 : Pengenalan

Bab ini menerangkan kepentingan kemudahsampaian dalam sesebuah

pembangunan industri yang memberi kesan kepada organisasi atau firma yang secara

langsung terlibat dalam urusan mendapatkan bekalan daripada industri tertentu. Di

samping itu, dalam menentukan kemudahsampaian sesuatu lokasi industri pemilihan

tapak adalah proses awal dalam menentukan lokasi yang sesuai untuk pembangunan

industri. Hal ini penting bagi kelancaran pengoperasian industri dan

kemudahsampaian yang menjadi ukuran penting bagi firma yang ingin berhubung

dalam aktiviti perniagaan dengan industri tersebut.

1.8.2 Bab 2 : Lokasi Industri, Kemudahsampaian dan Aplikasi Sistem

Maklumat Geografi (GIS)

Bab ini memberikan keterangan secara teoritikal mengenai pembangunan

lokasi industri yang sesuai secara umum iaitu menyentuh tentang definisi industri

serta pengkelasan industri, faktor-faktor lokasi industri yang bersifat ruang (spatial)

dalam menentukan kesesuaian lokasi. Selain itu konsep kemudahsampaian

diterangkan secara jelas dan pengukuran kemudahsampaian berdasarkan GIS dalam

menentukan lokasi yang sesuai bagi sesebuah indutri.

15

1.8.3 Bab 3 : Metodologi Kajian

Bab ini menerangkan berkaitan dengan metodologi kajian iaitu cara-cara

pengumpulan data yang digunakan bagi mencapai objektif-objektif kajian berkenaan

kesesuaian lokasi industri berdasarkan aspek kemudahsampaian. Kaedah analisis

data yang hendak digunakan juga dinyatakan dalam bab ini iaitu berdasarkan teknik

Analisis Spatial (Spatial Analysis) dengan menggunakan GIS untuk mengenalpasti

kemudahsampaian yang tinggi dan lokasi industri yang sesuai.

1.8.4 Bab 4 : Analisis Pengukuran Kemudahsampaian Lokasi Industri

Berasaskan Masa Perjalanan Kenderaan

Bab ini menerangkan hasil analisis yang diperoleh daripada analisis

berbentuk spatial dengan menggunakan perisian GIS. Analisis rangkaian digunakan

ke atas faktor kemudahsampaian yang diukur untuk menentukan lokasi yang sesuai

bagi kilang susu. Faktor-faktor kemudahsampaian seperti jarak dan masa akan

diperoleh berdasarkan analisis ini bagi menunjukkan tahap kemudahsampaian yang

tinngi dan rendah di samping mengetahui tahap kesesuaiannya. Seterusnya, industri

yang dipilih sebagai kajian kes akan dibandingkan dengan kawasan taburan

perletakan seperti yang telah ditetapkan oleh Pihak Berkuasa Tempatan.

16

1.8.5 Bab 5 : Kesimpulan dan Cadangan

Bab terakhir ini merangkumi huraian daripada hasil analisis kajian. Hasil

analisis tersebut akan dirumuskan sebagai suatu penemuan kajian. Selepas membuat

kesimpulan kajian, penulis menyatakan cadangan bagi mengatasi masalah yang

wujud di dalam menentukan lokasi industri yang sesuai untuk pembangunan industri

pada masa hadapan yang mementingkan aspek kemudahsampaian.

1.9 Kesimpulan

Secara keseluruhannya, bab pertama ini penulis telah menerangkan tentang

objektif yang ingin dicapai daripada kajian berdasarkan isu dan penyataan masalah

yang dikenalpasti. Skop dan kepentingan kajian. Penulis juga menerangkan secara

ringkas keseluruhan bab dalam kajian ini. Seterusnya, kajian ini akan dilaksanakan

ke arah mencapai objektif-objektif kajian yang ditetapkan dengan menggunakan

carta alir metodologi kajian yang telah dirangka seperti yang ditunjukkan dalam

Rajah 1.1 dalam bab ini.

17

Rajah 1.1: Carta Alir Metodologi Kajian

PENYATAAN

MASALAH

Apakah faktor lokasi yang memberi kesan kepada kesesuaian

dan kemudahsampaian industri?

Bagaimana mengukur kemudahsampaian dan kesesuaian

lokasi industri?

Kajian Literatur

(Kaedah analisis

Dokumen)

OBJEKTIF

KAJIAN

Aplikasi GIS

(Kaedah analisis

Spatial)

i) Membincangkan faktor-faktor penting yang mempengaruhi

kemudahsampaian sesuatu lokasi industri.

ii) Mengukur kemudahsampaian lokasi industri secara spatial berdasarkan

masa perjalanan kenderaan dan menentukan kesesuaian lokasi

berdasarkan masa perjalanan terpantas.

SKOP

KAJIAN

METODOLOGI

KAJIAN

Dua aspek utama perancangan industri

sederhana:-

i) Kemudahsampaian dan kesesuaian

kawasan industri berasakan ukuran masa

perjalanan.

ii) Faktor lokasi yang bersifat spatial bagi

menentukan tahap kesesuaian dan tahap

kemudahsampaian kawasan industri.

Perisian ArcGIS 9

(Closest Facility

Analysis dalam

Analisis Rangkaian)

KEPENTINGAN

KAJIAN

Memberi pengetahuan tentang pemilihan

lokasi dan kawasan yang terbaik untuk

pembangunan industri sederhana

berdasarkan ukuran kemudahsampaian.

KESIMPULAN

DAN

CADANGAN

PENGUMPULAN

DATA

i) Blok Perancangan MBJB (dari MBJB)

ii) Kawasan Perindustrian (dari MBJB)

iii) Gunatanah semasa (dari IRDA)

iv) Jaringan Jalan Raya (dari IRDA)

Data

dimasukkan ke

dalam extension

ArcMap

HASIL

ANALISIS Masa perjalanan terpantas

melalui laluan terdekat

berdasarkan nilai min masa

ANALISIS

DATA

abstrakeprints.utm.my/id/eprint/21297/7/nurlaililukmanmfksg2010.pdf · accessibility level based on...

Documents