www.simerini.com.cy21.02.2016

στα μονοπάτια του πο ιτισμού

Κ

Η τέχνη είναι ένας ελιγμός ευτυχίας ώστε να μπορούμε να υπάρχουμε κάπως αναπαυτικά δυστυχισμένοι Νίκος Καρούζος

Κ Κ

Σ Α

Κ

Andy Warholα ε ώφυλλα του

Hdyfono_1-1_inn.indd 1 19/02/16 23:51

2

ΗδύφωνοΚυριακή 21 Φεβρουαρίου 2016

εις ri top er ing συγκέντρωσε απ’ την

προσωπική του συλλογή δίσκων 7 στρο-φών, μουσική για χορό και τραγούδι απ’ την αγροτική ενδοχώρα της πειρωτικής Ελλάδας αλλά και των νησιών της

ά ος ια τα αβ ά Τσιγάρο και ποτό, μαζί και εξ αδιαιρέτου, κατακλύζουν τον χρόνο και τον χώρο του ποιητή, αναγκαίες, θαρρείς, ερωτο-τροπίες με τον θάνατο, ώστε να ξεγελιέ-ται ο εν λόγω Απεχθής Καμπούρης με το Δρεπάνι

ο ηση ουαγι Θ ατρου ναολιτιστικ ς επιλογ ς α καλύτερα της εβδομάδας

O Σταύρος Γασπαράτος, βραβευµένος συνθέτης της νεότερης γενιάς µε σηµαντική παρουσία στους χώρους του θεά-

τρου και του κινηµατογράφου, εξελίσ-σει το µουσικό του ιδίωµα µέσα απ’ τη νέα του δηµιουργία µε τίτλο Expanded Piano, την οποία παρουσιάζει αύριο ∆ευτέρα, 22 Φεβρουαρίου, στο Θέατρο Ριάλτο στη Λεµεσό, στις 20:30. Συνε-χής πηγή έρευνας και έµπνευσης απο-τελεί για τον συνθέτη ο συνδυασµός της κλασικής φόρµας σύνθεσης µε τον ηλε-κτρονικό πειραµατικό ήχο.

Το συγκεκριµένο έργο ήταν ανά-θεση του Experimental Media And Performing Arts Centre στη Νέα Υόρ-κη, όπου και πρωτοπαρουσιάστηκε το φθινόπωρο του 2014, ενώ ανασχεδιά-στηκε για το Φεστιβάλ Αθηνών το κα-λοκαίρι του 2015.

Η βασική ιδέα του «Expanded Piano» είναι να προσοµοιώσει για τον ακροατή την ακουστική εµπειρία τού να βρίσκεται µέσα στο πιάνο. Το πιάνο παίρνει τις διαστάσεις µιας αίθουσας συναυλιών και κάθε ένας από τους ακροατές βιώνει το έργο ως εάν να βρί-σκεται εντός του οργάνου. Αυτή η εγκα-τάσταση - µουσικό έργο είναι εµπνευ-σµένη από την ιδέα του «Prepared Piano». Πρόκειται για µιαν ιδέα ενός µηχανικά αλλοιωµένου πιάνου, που έγινε διάσηµη από τις συνθέσεις του John Cage και άλλων, οι οποίοι τοπο-θετούσαν βίδες, ελάσµατα και διάφορα αντικείµενα στις χορδές του πιάνου αλ-λοιώνοντας τον ήχο του.

Το «Expanded Piano» του Σταύρου Γασπαράτου µετασχηµατίζει την ιδέα αυτή σε µια πρωτότυπη ηλεκτρονική µορφή. Ένα ακουστικό πιάνο καλω-διώνεται µε µικρόφωνα διάφορων

τύπων, που τοποθετούνται στο σώµα, τις χορδές και τον µηχανισµό του ορ-γάνου. Με τη βοήθεια ενός υπολογιστή γίνεται ζωντανή επεξεργασία του σήµα-τος των µικροφώνων και στη συνέχεια µοιράζεται σε µια surround πολυκάνα-λη εγκατάσταση, έτσι ώστε να δηµιουρ-γηθεί η αίσθηση ότι το κοινό βρίσκεται «µέσα» στο πιάνο.

υντε εστές•Σύλληψη - σύνθεση - προγραμματι-σµός - εκτέλεση: Σταύρος Γασπαράτος•Φωτιστικός σχεδιασμός: Σάκης Μπιρ-µπίλης

ηροφορίεςΘέατρο Ριάλτο, ∆ευτέρα 22 Φεβρου-

αρίου, 8.30 µ.µ.Κρατήσεις: 77 77 77 45 Εισιτήρια: € 10 / 7 E-tickets: www.

rialto.com.cy

ε τον ταύρο Γασπαράτο

Ιδιοκτησία: κδοτικ ς ίκος ίας ημοσία τδ Υπεύθυνος Έκδοσης: Μιχά ης απαδ που ος, Βοηθός Υπεύ-θυνου Έκδοσης: Μαρία Μηνά, Συνεργάτες: ωνσταντίνος ι απα ανασίου, ιάννης ε ιαναίος, ογγί-νος αναγή ιώργος καρος Μπαμπασάκης ρυσ εμις ατ ηπαναγή, Τίτος ριστοδού ου ρήστος Μιχά αρος, Μάριος δάμου, Ηλεκ. Ταχυδρομείο:

Απαγορεύεται αυστηρώς η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική ή κατά προτίμηση ή κατά διασκευή απόδοση του περιεχομένου (κειμένου ή φωτογραφίας) με οποιονδήποτε τρόπο, ηλεκτρονικό, φωτοτυπικό, ηχογράφηση ή άλλο, χωρίς τη γραπτή έγκριση ή άδεια του εκδότη κδοτικ ς ίκος ίας ημ σια τδ.

1αίσιο

κθεση φωτογραφίας της ίκης αβριηλίδου, Πόπης Θεοκλήτου

και Αυγής Πήττα. Εγκαίνια: Σάβ-βατο, 27 Φεβρουαρίου, στις 7:00 μ.μ. έκθεση θα διαρκέσει μέχρι την Κυριακή, 20 Μαρτίου, και θα φιλοξενηθεί στην Αρχή λεκτρι-σμού ύπρου, Αμφιπόλεως 11, Στρόβολος.

ο ωνικ εστι ά Το δρυμα A o φιλοξενεί τις προβολές του Πολωνικού Φε-στιβάλ Animation e e tival o Poli Animation - PLA A E E . Εί-σοδος ελεύθερη. Αγγλικοί υπό-τιτλοι. ια το πρόγραμμα προβο-λών και περιλήψεις: ttp: .arto o ndation.org image

e letter PLA Acro t eor der .pd .

κ εση ωνα αρα άμπους καλερύ p 9 παρουσιάζει

την έκθεση του θωνα αραλά-μπους. Τα εγκαίνια θα τελέσει ο Δήμαρχος ευκωσίας Κωνσταντί-νος ιωρκάτζης και θα προλογίσει ο ζωγράφος Ανδρέας αραλά-μπους, τη Δευτέρα, 29 Φεβρουα-ρίου στις 7: 0 μ.μ. Διάρκεια έκθε-σης 29 Φεβρουαρίου -12 Μαρ-τίου.

ημήτρης ΜπάσηςΜια διασκεδαστική και κεφάτη διαδρομή με τη συνοδεία τριών μουσικών που θα δημιουργήσει μοναδική παρε στικη ατμόσφαι-ρα, σε ένα πρόγραμμα με στόχο την ψυχαγωγία, αλλά και το κέφι Τετάρτη, 24 Φεβρουαρίου, στις 22:00, στη Διαχρονική Μουσική Σκηνή. Πληροφορίες-Κρατήσεις: 997 455.

2

3

4

« ού οι ηνεςκαι ού τα ηνικά »

δεοσκόπιο, ρυσό εμις ατ ηπαναγ ΣΕΛΙΔΑ 15

Expanded Piano

Hdyfono_2-3_inn.indd 2 19/02/16 23:52

Ηδύφωνο3Κυριακή 21 Φεβρουαρίου 2016

τά η μαςνα έργο για τα γεγονότα της πόλης ε-

ντβάμπνε στην Πολωνία, όταν κατά τη δι-άρκεια του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέ-μου και υπό γερμανική κατοχή, οι Καθο-λικοί Πολωνοί κάτοικοι σκότωσαν τους Εβραίους Πολωνούς συντοπίτες τους

προςστο ν ολό ιο Μέχρι τις 5 Απριλίου μπορεί το κοι-νό να αποφασίσει ποια έξι τραγούδια θα αντιπροσωπεύσουν τη χώρα μας.

ψηφοφορία διεξάγεται μέσω του .e - ong oo .org

ελετάτε καικοινωνείτε μηρο

να σημαντικό σεμινάριο για τα Ομη-ρικά πη, που συνδιοργανώθηκε πρό-σφατα από την Εστία Ελλάδος Κύπρου και το πουργείο Παιδείας και Πολι-τισμού στο Παγκύπριο υμνάσιο Κε-ντρικό

ικο άι κ γκοΤο ημερο γιο εν ς τρε ούΔεν καταλαβαίνω τι συμφέρον υπάρχει στο να βρίσκεται κανείς σε μια τέτοια δημόσια υπηρεσία

ΣΕΛΙΔΑ 16

Θ ατρο Θεατρικός ργανισμός ύπρου

Θ ατρο ατ ιδάκις στο ατρο

ιβλιοπαρουσ αση ρε, τον αραγκιό η

Θ ατρο τρες στις τσ πες του

Ο Μάνος Χατζιδάκις έχει να επιδεί-ξει ένα µεγάλο συνθετικό έργο για σπουδαίες θεατρικές παραστάσεις. Θα ακουστούν τραγούδια και µουσι-κές που γράφτηκαν από τον µεγάλο συνθέτη για το θέατρο όπως το «Πα-ραµύθι χωρίς όνοµα», «Λεωφορείο ο πόθος», «Ματωµένος γάµος», «Κα-πετάν Μιχάλης», «Οδός ονείρων», «Πορνογραφία», «Μαγική πόλη», «Όρνιθες». Τα τραγούδια αυτά θα ερµηνεύσουν δύο συνεργάτες του Μάνου Χατζιδάκι, η Μαργαρίτα Ζορµπαλά και ο Βασίλης Λέκκας.

Συµµετέχει το Φωνητικό Σύνολο «∆ιάσταση» υπό τη διεύθυνση της Αντριάνας Σεργίδου και την καλλι-τεχνική επιµέλεια του Βάσου Αργυ-ρίδη. Από την Πέµπτη, 25 Φεβρουα-ρίου, µέχρι το Σάββατο, 27 Φεβρου-αρίου, στο Πολιτιστικό Κέντρο Τρα-κασόλ στη Λεµεσό. Οι παραστάσεις αρχίζουν στις 8:30 µ.µ. Εισιτήρια:*Ταµείο στην «Οδό Ειρήνης 158», τηλ: 25878744*ACS Couriers και online στο www.tickethour.com.cyΠληροφορίες: 77777040.

Ο µονίµως πειναλέος, ρακένδυτος, ξυπόλυτος, αλλά και χλευαστικός και αυθάδης πρωταγωνιστής του θεάτρου σκιών επανεµφανίζεται, επίκαιρος όσο ποτέ, σε περίοδο που αναγκαζόµαστε να σφίξουµε το ζω-νάρι ένεκα οικονοµικής κρίσης. Μό-λις κυκλοφόρησε το βιβλίο «Βρε, τον Καραγκιόζη!», σε έρευνα - κείµενα του ∆ρος Χρύσανθου Χρυσάνθου και καλλιτεχνική επιµέλεια του γελοιο-γράφου Πέτρου Παπαπέτρου (ΠΙΝ). Το βιβλίο θα παρουσιαστεί σε εκδή-λωση στη ∆ηµοσιογραφική Εστία

στη Λευκωσία την Παρασκευή, 26 Φεβρουαρίου, στις 6:30 µ.µ. Χαιρετι-σµό στην εκδήλωση θα απευθύνουν ο Πρόεδρος της Βουλής Γιαννάκης Οµήρου, ο Υπουργός Παιδείας και Πολιτισµού Κώστας Καδής και ο Πρόεδρος της Ένωσης Συντακτών Κύπρου Αντώνης Μακρίδης. Το κοι-νό θα µπορεί να θαυµάσει από κοντά φιγούρες και αφίσες του θεάτρου σκιών σε έκθεση που θα λειτουργεί στο φουαγιέ της ∆ηµοσιογραφικής Εστίας. Θα ακολουθήσει δεξίωση µε κρασί και τσιµπήµατα.

Η θεατρική αυτή παραγωγή αφορά ένα πολυβραβευµένο έργο (ανάµε-σα σε άλλα Καλύτερη Θεατρική Πα-ραγωγή το 1999 στα Ιρλανδικά Θε-ατρικά Βραβεία, 2 Βραβεία Olivier το , ενώ ήταν υποψήφιο και για τρία Tony Awards το 2001). Το έργο αποτέλεσε εµπορική επιτυ-χία όπου κι αν παρουσιάστηκε. Η ιστορία του έργου περιστρέφεται γύρω από τους Τσάρλυ και Τζέικ, δύο Βορειο-Iρλανδούς που «δεν έχουν στον ήλιο µοίρα» και σε µια προσπάθειά τους να κερδίσουν το ψωμί τους και το χαρτ ιλίκι τους, συµµετέχουν ως κοµπάρσοι σε µία χολιγουντιανή παραγωγή που γυ-ρίζεται στα µέρη τους. Η γνωριµία των δύο γίνεται στα γυρίσµατα και

µέσα από αυτήν τους την εµπειρία «αλληλοκαταθέτουν» µε µια κω-μικοτραγική αίσθηση το ψώνιο τους, τα εργατικά προβλήµατά τους, τους καλλιτεχικούς τους πόθους, τις ερωτικές ψευδαισθήσεις και τα όνειρά τους. *Λευκωσία στο Σατιρικό Θέατρο: 24/02/16 (Πρεµιέρα), 25/02/16, 02/03/2016, 03/03/2016, 09/03/2016, 10/03/2016*Λεµεσός στο Θέατρο Ένα: 15/03/2016, 16/03/2016Ώρα παραστάσεων: 20:30Τιµές εισιτηρίων: Γενική είσοδος: 12 ευρώ, Φοιτητικό: 10 ευρώΜέρος των εσόδων θα δοθούν στο Telethon 2016. Πληροφορίες-κρα-τήσεις: 96536927.

ην Παρασκευή, 26 Φεβρου-αρίου, στη Νέα Σκηνή του ΘΟΚ στη Λευκωσία στις 20:30, κάνει πρεµιέρα το έργο «Η τάξη µας» του Τα-

ντέους Σλοµποτζιάνεκ, σε σκηνοθεσία Γιάννη Καλαβριανού. Μερικές φορές, οι άνθρωποι αντιδρούµε ανεξέλεγκτα. Μερικές φορές και οι καλοί κάνουν κακό. Πολύ κακό. Όλοι ξέρουµε πως στα στρατόπεδα συγκέντρωσης εξοντώ-θηκαν εκατοµµύρια άνθρωποι. Τι θα λέγατε εάν µαθαίνατε πως στη διπλανή σας πόλη, οι µισοί κάτοικοι σκότωσαν ξαφνικά τους άλλους µισούς; «Η τάξη µας» είναι ένα έργο για τα γεγονότα της πόλης Γεντβάµπνε στην Πολωνία, όταν κατά τη διάρκεια του ΒÐ Παγκο-σµίου Πολέµου και υπό γερµανική κα-τοχή, οι Καθολικοί Πολωνοί κάτοικοι σκότωσαν τους Εβραίους Πολωνούς συντοπίτες τους. Ήρωές του, 10 συµ-µαθητές, των οποίων τις ζωές παρα-κολουθούµε πριν και κυρίως µετά τα

τροµερά εκείνα γεγονότα που άλλαξαν για πάντα τις ζωές τους. Ένα έργο για τις παράδοξες ανθρώπινες αντιδράσεις υπό καθεστώς πίεσης. Για τις απότοµες εκείνες κινήσεις µας, που τροµάζουν κι εµάς τους ίδιους.

ηροφορίεςΘέατρο ΘΟΚ - Νέα ΣκηνήΓρηγόρη Αυξεντίου 9, 1096 ΛευκωσίαΤηλ.: 22864300, Φαξ: 22512732, www.thoc.org.cyΕπίσηµη πρώτη:Παρασκευή, 26 Φεβρουαρίου, 20:30κάθε Πέµπτη, Παρασκευή & Σάββατο

Μετάφραση: Έρι Κύργια∆ιασκευή/Σκηνοθεσία: Γιάννης Καλα-βριανόςΣκηνικά/Κοστούµια: Γιώργος Γιάννου Μουσική/Σχεδιασµός Ήχου: Λευτέρης ΜουµτζήςΚίνηση/Βοηθός Σκηνοθέτις: Αλεξία Μπεζίκη

Σχεδιασµός Φωτισµών: Σταύρος Τάρ-ταρηςΑκουστικός Σχεδιασµός: Γιώργος Χρι-στοφή

Ερµηνεύουν (µε αλφαβητική σειρά):Γιώργος Αναγιωτός, ∆έσποινα Γιαννο-πούλου, Ανδρέας Κούτσουµπας,Παναγιώτης Λάρκου, Μάριος Μεττής, Κώστας Σιλβέστρος, Τζωρτζίνα Τάτση,Ανδρέας Τσέλεπος, Έλενα Χαραλα-µπούδη, Χάρης Χαραλάµπους

ροπώ ηση Ταµείο Θεάτρου ΘΟΚ , τηλ. 77772717

(Τρίτη - Κυριακή: 10.00 π.µ. - 1.30 µ.µ. και 4.00 µ.µ. - 6.00 µ.µ.

Εισιτήρια: €12 / €6 (άνεργοι, συντα-ξιούχοι µε την επίδειξη του αντίστοι-χου αποδεικτικού εγγράφου και άτοµα κάτω των 25 ετών µε την επίδειξη πο-λιτικής ταυτότητας)

∆εν επιτρέπεται η είσοδος σε άτοµα κάτω των 15 ετών

Η τά η μαςτο Τ ντ ο ς λομ οτ ι νε

Hdyfono_2-3_inn.indd 3 19/02/16 23:53

4

Ηδύφωνοwww.simerini.com.cy

οιητής, συγγραφέας, µε-ταφραστής, δοκιµιογρά-φος, διανοητής, δεινός οµιλητής µε τα ενδιαφέ-ροντα και τα πάθη του να

εξυµνούν, δεκαετίες τώρα, τον έρωτα για τον λόγο και την αγάπη για τη γρα-φή. Εάν χρειαζότανε να αναφέρουµε όλα τα βιβλία που έχει γράψει -φρενή-ρης γαρ κι ακατάπαυστος ο ρυθµός του- δεν θα µας έφτανε ο χώρος που καλύ-πτουν στο «Ηδύφωνο» οι δύο στήλες του υπογράφοντος.

Πρωτάκουσα τ' όνοµά του στις αρ-χές της δεκαετίας του '90, φοιτητής της Νοµικής Σχολής του Πανεπιστηµίου Αθηνών, και ευτύχησα µετά από σχε-δόν δύο δεκαετίες να τον γνωρίσω και απολαύσω από κοντά, όταν προσκλή-θηκε µε πρωτοβουλία της Έλενας Χρι-στοδουλίδου (Μορφωτική Λειτουργός Α' στις Πολιτιστικές Υπηρεσίες, µε κύ-ριο αντικείµενο τον κινηµατογράφο) να επιµεληθεί το αφιέρωµα στον Γκι Ντεµπόρ στο πλαίσιο του φεστιβάλ, «Εικόνες και όψεις του εναλλακτικού κινηµατογράφου», στη Λευκωσία.

Πίσω στη δεκαετία του 1990, όταν κι εγώ µε τη σειρά µου αναζητούσα πυρετωδώς βιβλία των ποιητών της γενιάς του '80, κι ανακάλυπτα -ξεκοκα-λίζοντάς τους- όλο εκείνο το τοπίο που διαµόρφωσε τη σύγχρονη Ελλάδα και το «φωτεινά σκοτεινό» άστυ της πόλε-ως των Αθηνών... και των Αθηναίων.

κοτεινά τοπία1985, και ο εικοσιπεντάχρονος Γ.-Ι. Μπαµπασάκης -µετά τις πρώτες πειρα-µατικές γραφές-εκδόσεις βιβλίων του,

µετά τις πρώτες αξεπέραστες µεταφρά-σεις του σε έργα των Σερ Άρθουρ Κό-ναν Ντόιλ και Βλαντιµίρ Ναµπόκοφ, µετά τα πρώτα του διηγήµατα- µας δίνει την πρώτη ολοκληρωµένη ποιητική συλλογή του, «Σκοτεινά τοπία», από τις σπουδαίες εκδόσεις «Ερατώ».

Με την ασπρόµαυρη φωτογραφία του Tom Waits στο εξώφυλλο να ταΐζει περιστέρια σε µιαν αµερικανική µεγα-λούπολη, και µε το πρώτο ποίηµα της συλλογής, «Ίσως άδοξο πρωί», αφιερω-µένο στον καρδιακό κι αδελφικό του φίλο, Θάνο Σταθόπουλο, µας εισάγει στη δηµιουργικά ζόρικη ατµόσφαιρα της Αθήνας, εκείνης της εποχής. Ας τον ακούσουµε: «Πάλι αγωνία για ένα επιπλωµένο δωµάτιο/λίγο φως να το βλέπει και να 'χει κουζίνα/για τον κα-φέ κουζίνα, για τα παράνοµα τσιγάρα/και το ουίσκυ της ατέλειωτης, εωθι-νής αυθάδειας./λίγο χώρο να 'χει για τα πενιχρά υπάρχοντά µου:/εκείνο το σακατεµένο µαγνητόφωνο/που για πά-ντα έχει τη φωνή σου/κι εκείνη τη σα-ράβαλη γραφοµηχανή/που εκτοξεύει ποιήµατα καταπάνω στην αιωνιότητα//Πάλι αγωνία για τη θέρµανση και το τη-λέφωνο/γιατί είναι ο χειµώνας βαρύς και οι κουβέρτες λίγες/γιατί είναι η µο-ναξιά µαιτρέσα/και µε ξεχνάει ο ταχυ-δρόµος//Νέο ύφος θα εγκαινιάσουµε λοιπόν/σε άχαρο δωµάτιο και κρύο/µε σουξέ αρχαία και παράπονο µοντέρνο/µε παρεξήγηση ναρκωτική και κουρε-λιάρικη αφέλεια/κι έπειτα, ω έπειτα, νικητές και πάλι/θυελλώδεις εραστές και τσακάλια δίχως τύψεις».

Τα εννέα ποιήµατα που ακολου-

θούν, στο πρώτο µέρος της συλλογής, δι-ατρανώνουν τη «διακήρυξη» του πρώ-του. Πράγµατι, ο Γ.-Ι. Μπαµπασάκης και οι φίλοι του ποιητές και συγγραφείς, εγκαινιάζουν ένα νέο ύφος ποιητικής και όχι µόνο γραφής και την εκτοξεύ-ουν στο, λίγο έως πολύ, σκοροφαγωµέ-νο ελληνικό ποιητικό τοπίο τού τότε, εγκλωβισµένο στις εµµονές της προη-γούµενης γενιάς, αυτής του εβδοµήντα.

ίκοσι α κοο ικά διαπιστευτήρια

Στο δεύτερο µέρος της συλλογής, και στα ολογράφως αριθµηµένα 20 ποιή-µατα, δεσπόζει η άγρια ευλάβεια των καταχρήσεων και των σχέσεων/συ-ναναστροφών, που γίνονται γραφή πυ-ρετική, σαλή, βιωµένη κι ασυγκράτη-τη. Οι φίλοι και οι φίλες παρόντες και παρούσες, συµµέτοχοι/συνένοχοι στα γράµµατα, στις λέξεις, στους στίχους,

στις στροφές του Μπαµπασάκη. Από ψηλά ή χαµηλά, σαφέστατα

στα «εξώτερα ενδότερα» της γενιάς του Μπαµπασάκη, ο Ποιητής. Εκείνον που, µες στην καλλιεργηµένη αυθάδειά τους, κάποιοι συγκεκριµένοι ποιητές του ογδόντα αγκάλιασαν και συντρό-φευσαν έως το τέλος.

Έκτο αλκοολικό διαπιστευτήριο, το λοιπόν, αφιερωµένο στον Νίκο ∆. Καρούζο: «Το αλκοόλ σου διδάσκει τη διάρκεια/είπε ο ποιητής/γέρος όµηρος της τύχης και γέρος βράχος ιερός/αιχ-µάλωτος του ουίσκυ/φυγάς θεόθεν και αλήτης//Ο Στηβ τραγουδούσε κι ο Πάρις χόρευε/δέκα µάτια πήραν φωτιά/και το σεµαίν πήρε φωτιά/κι εγώ στο πάτωµα κυλιόµουνα/µε µια ζωγράφο ξεπεσµέ-νη//Είστε η έγχρωµη χαρά, η έσχατη πανδαισία, µας είπε πάλι ο ποιητής, κι επέστρεψε στον λήθαργο και στ' όνειρο/και χώθηκε ξανά στο νάιτ-κλαµπ των συνειρµών.//η ζωγράφος βόγγηξε πρό-στυχα/ο Στηβ το βούλωσε ξαφνικά/η φωτιά µάς βαρέθηκε και πήρε δρόµο/µια γάτα µάς κοίταξε µε περιφρόνηση/κι έφυγε µ' ένα αδιάφορο λίκνισµα//Όλοι θα πεθάνουµε κάποτε, αλλά το αλκοόλ κάνει ωραία κόλπα µε τον χρόνο,/είπε ο ποιητής/και φτερούγισε, γελώντας βρο-ντερά,/για το εύκρατο διάστηµα».

π τη άσηδεδομένων της ι ιονέτΟ Γιώργος-Ίκαρος Μπαµπασάκης γεν-νήθηκε τον Απρίλιο του 1960. Είναι ποιητής, µεταφραστής και συγγραφέας. Από τα τέλη της δεκαετίας του 1970, άρ-χισε να γράφει σε έντυπα όπως το «Ιδε-

οδρόµιο» του Λεωνίδα Χρηστάκη και η «Χιονάτη» του Βαγγέλη Κοτρώνη, και να συνθέτει ποιήµατα και πεζογρα-φήµατα. Κείµενά του δηµοσιεύτηκαν σε περιοδικά όπως η «Οδός Πανός», ο «Ήχος», το «Κάππα», η «Λέξη», η «Πο-λιορκία», και άλλα. Συνεργάστηκε για δέκα χρόνια µε την εφηµερίδα «Ελευ-θεροτυπία» και το περιοδικό «Έψιλον». ∆ιατήρησε τη σελίδα του βιβλίου στην εφηµερίδα «City-Press». Ο τρόπος ζω-ής του τον οδήγησε στη συστηµατική µελέτη των λεγόµενων «ιστορικών πρωτοποριών» (Φουτουρισµός, Dada, Υπερρεαλισµός), των Beat ποιητών και συγγραφέων, καθώς και του ρεύµατος για την «υπέρβαση και την πραγµά-τωση της Τέχνης» (Cobra, Λεττριστές, Καταστασιακοί). Καρπός αυτών των αναζητήσεών του είναι τα πολυσυ-ζητηµένα του βιβλία για τον William S. Burroughs, για την Internationale Situationniste, για τον Guy Debord, για τον Μάη του '68. Ίδρυσε και διηύθυνε την επιθεώρηση «Propaganda», όπου δηµοσιεύτηκαν κρίσιµα κείµενα για την πολιτική και την κουλτούρα των καιρών µας. Έχει εργαστεί στο ελληνι-κό ραδιόφωνο, και συγκεκριµένα στο ∆εύτερο Πρόγραµµα, στην ΕΡΑ4, στον Εν Λευκώ, στο Κόκκινο 105,5, και στο Κανάλι 1 Πειραιάς 90,4. Σήµερα δι-ευθύνει τη σειρά «Αιφνίδια Ντοκιµα-ντέρ» στις εκδόσεις Γαβριηλίδης και το λογοτεχνικό περιοδικό/εγχείρηµα «ΚΟΡΕΚΤ», µαζί µε τον ποιητή Θάνο Σταθόπουλο, στις εκδόσεις Νεφέλη. Εί-ναι µέλος του Κύκλου Ποιητών και της Εταιρείας Συγγραφέων.

ολιτισμικο ετεωρ τες ε τον ωνσταντ νο Α ι απα ανασ ουpolitismikoimeteorites@gmail.comΚυριακή 21 Φεβρουαρίου 2016

ατοπτεύσεις σως η πλέον ολοκληρωμένη περσόνα της ελληνικ ς λο οτεχνίαςμε μία διαβολικά ε κ ικανότητα να μετέρχεται αριστοτεχνικά όλα τα κλαβιέ της λώσσας και της ραφ ς

μ ης κοτεινά τοπ α

Hdyfono_4-5_inn.indd 4 20/02/16 00:23

Ηδύφωνο5

www.simerini.com.cy

ις περιλάλητες «Φωτοβολί-δες» των εκδόσεων «Οξύ» τις αγόρασα τον Ιούνιο του 2004 από το βιβλιοπωλείο «Μετροπόλιταν» στην οδό

Βυζαντίου στη Λευκωσία, την εποχή που εργαζότανε εκεί, ως υπεύθυνος, ο Χάρης Μορίτσης - ένας από τους ελά-χιστους σοβαρούς γνώστες του χώρου του βιβλίου, και τώρα διορισµένος στο Υπουργείο Εξωτερικών της νήσου. v Κατάφερα να αποκτήσω και τις τέσσε-ρεις στην επανέκδοση του 2000, µια και η πρώτη τους έκδοση, του 1995, εί-χε εξαντληθεί. Πλέον τις συντηρώ ως κόρη οφθαλµού στη βιβλιοθήκη µου, κι ανατρέχω πάντα σ' αυτές ως ευφυέ-στατες επιτοµές των σηµαντικότερων επαναστατικών/επαναστατηµένων κι-νηµάτων/ανθρώπων του 20ού αιώνα.

1η ωτο ο ίδα« ρο ογί οντας έναν αιώνα»Φουτουρισµός, Νταντά και Σουρεαλι-σµός σε µόλις 48 σελίδες µέσα από την πένα του Μπαµπασάκη. Μόνο από τους τίτλους των κεφαλαίων µπορεί κανείς να καταλάβει για τι εµπνευσµένη εργα-σία µιλάµε: «Συναντήσεις στη σκοτεινή γωνιά της ανταρσίας», «Η τέχνη είναι αλκοόλ, δεν είναι βάλσαµο», «Η πλήξη στο ικρίωµα», «Η πρωτοπορία είναι ένα επικίνδυνο επάγγελµα», «Ο έρωτας εί-ναι ακαριαίος και αιώνιος», «Οι πόλεις που δεν θέλουµε πια να αγαπήσουµε πέ-θαναν», «Το αβγό του Ντουρούτι θα σκά-σει», «Από τη διαύγεια των παθών, στο πάθος της διαύγειας» και «Αστερίσκος Υποσηµειώσεως». Η χωνεµένη µελέτη των κινηµάτων αυτών από τον Ίκαρο, η καταγραφή της ελληνικής βιβλιογρα-φίας, το διαυγέστατο συµπίληµα παρα-γράφων, φράσεων, βιογραφικών, πρω-τότυπων κειµένων σε συνδυασµό µε την πρωτόγνωρη γραφιστική αντίληψη του Πάρι Κούτσικου και την αξεπέραστη και αξιέραστη τυπογραφική εµφάνιση µάς δίνουν µίαν ενδελεχή όσο και από-λυτη προσέγγιση των κινηµάτων που αναφέραµε.

2η ωτο ο ίδα« υρ ιαχτά για χάρη του αντ»Στη δεύτερη εµµονή του Γιώργου-Ίκα-ρου Μπαµπασάκη και σε συνεργασία µε την Άννα Κόκκαλη, έχουµε µία σύν-θεση υλικού, επιµέλεια και µετάφραση κειµένων που αφορούν στον Γκι Ντε-µπόρ. Όποιος έζησε στην Ελλάδα και στην Κύπρο την περίοδο των είκοσί του χρόνων κάπου στο ενενήντα, γνωρίζει πως το όνοµα του Γκι Ντεµπόρ είναι συ-νώνυµο µ' αυτό του Μπαµπασάκη, µια κι ο τελευταίος δεν έπαψε ποτέ να µιλά, να γράφει, να επιµένει και να επιστρέ-φει στον µεγάλο αυτό καταστασιακό. Και

εδώ παρών ο Πάρις Κούτσικος, µε τον σχεδιασµό του βιβλίου να συνοµιλεί µε τις ταινίες του Ντεµπόρ σε συνάρτηση πάντα µε τη χρήση πολλαπλών και δια-φορετικών γραµµατοσειρών που προσ-δίδουν στο κείµενο την αύρα εκείνη της απαστράπτουσας ανατροπής.

η ωτο ο ίδα« ογική των γεγον των»Προσωπική ώς τα µπούνια, ας µου

επιτραπεί η έκφραση, η γραφή του Ίκα-ρου εδώ, όπως προσωπική και η γρα-φιστική αποτύπωσή της από τον Πάρι. Νεανικές φωτογραφίες των Ευγένιου Αρανίτση, του ίδιου του Μπαµπασάκη και µία από τα χρόνια τα παλιά µε τον αγαπητό του φίλο Θάνο Σταθόπουλο να φοράνε τα µατογυάλια τους και να θυµίζουν κάτι από τον Μπάντι Χόλι και τους σοβαρά αγριεµένους ροκε-ντρολάδες, κι εκείνη η ξανθιά γυναίκα

των αγαπηµένων τσιγάρων του Ίκα-ρου, «Sante». «Η λογική των γεγονό-των» συναποτελεί όλα εκείνα τα στοι-χεία/στοιχειά που έθρεψαν µέσα απ' τα χρόνια τον Ίκαρο και τους φίλους του: Τρούµαν Καπότε, Γκιουζέπε Ραβίτ, Ζακ Ριβιέρ, Αντονέν Αρτό, Ραϊµόν Ρουσέλ, Αισχύλος, Καρλ Μαρξ, Νοβάλις, Χέλ-ντερλιν, Κλάιστ, Χέγκελ, Μπόρχες, πά-ντα Καρούζος, Αντόρνο, Ντίζι Γκιλέσπι, Σταν Γκετζ, Μάιλς Ντέιβις, Μποντλέρ,

Τόµας ντε Κουίνσι, Γιώργος Μακρής και Γιώργος Βιζυηνός, Σεντ Αµάντ, Αλεξάντερ Τρόκκι, Λέοναρντ Κοέν, Γκι Ντεµπόρ παντού σ' εκείνη την πα-λιά φωτογραφία µε τους δικούς του φί-λους/συντρόφους, Ελύτης, Εγγονόπου-λος, Χιούµπερτ Σέλµπι, Μαλαρµέ, Καντ, Ντυσάν, Μποτβίνικ, Ζαρί κι άλλοι πολ-λοί και πολλές µε τα αρχικά των ονοµά-των τους να παίζουν στη µεγάλη εκείνη παρτίδα του σκακιού: της Ζωής και του Θανάτου. Παραθέτω: «Ο ∆ιάβολος λέει στους σκακιστές: 'Αλλά µήπως διέκο-ψα την παρτίδα σας;' Ο ένας από αυτούς απαντά: '∆εν πειράζει, έτσι κι αλλιώς ήµουν εξαρχής χαµένος.' Ο ∆ιάβολος κάνει γι' αυτόν την επόµενη κίνηση: 'Νοµίζετε; Σαχ και µατ. Κερδίσατε. Εί-ναι τόσο απλό, το σκάκι.'».

4η ωτο ο ίδα« α ρατη ε έγερση εν ς εκατομμυρίου συνειδήσεων»Ο Γ.-Ι. Μπαµπασάκης επιλέγει και επιµελείται τα κείµενα που ο Λευ-τέρης Καβιέρης µεταφράζει, για τον Αλεξάντερ Τρόκκι. Όπως αναφέρει στο τέλος του προλόγου του, ο Μπα-µπασάκης: «Η παρούσα πειραµα-τική έκδοση βασίστηκε στα βιβλία 'Alexander Trocchi: The Making of the Monster' του Andrew Murray Scott και 'Invisible Insurrection of a Million Minds: A Trocchi Reader (επιµέλεια του A. M. Scott), που κυ-κλοφόρησε ο οίκος Polygon το 1991. Οι φωτογραφίες οφείλονται στον Πάρι Κούτσικο και είναι από τις ται-νίες 'Cain's Film (Λονδίνο, 1968) και 'Marihuana, Marihuana' (Λονδίνο, 1973), σε σκηνοθεσία Wadhawan». Τώρα ποιος ήταν/είναι ο Αλεξάντερ Τρόκκι (1925-1985), µάλλον, θα µας απασχολήσει σε κάποια άλλη στιγµή των «Περιθωριακών». Καλή Κυριακή και καλή εβδοµάδα.

να ιογραφικ απτην « »O Πάρις Κούτσικος (Parisko) γεννή-θηκε το 1967 στην Iταλία. Eίναι γρα-φίστας και σπούδασε στον ΑΚΤΟ στην Αθήνα και στο Middlesex University στο Λονδίνο. Το 1995 ίδρυσε τις εκδό-σεις «ΟΞΥ» µε τον Νίκο Χατζόπουλο. Πολλές από τις δουλειές του έχουν κα-τά καιρούς διακριθεί και βραβευθεί. Το 2002 και 2003 βραβεύεται στα EBΓE για σχεδιασµό περιοδικού και εξωφύλ-λων βιβλίων. Από το 2007 και µετά, πέ-ρα από τις εκδόσεις, καταπιάνεται µε ένα ευρύ φάσµα γραφιστικών και εικα-στικών εφαρµογών. Έχει λάβει µέρος σε πολλές οµαδικές εκθέσεις. ∆εν είναι παντρεµένος, δεν έχει παιδιά και µένει στο Μετς.

ερι ωριακά ε τον ωνσταντ νο Α ι απα ανασ ουΚυριακή 21 Φεβρουαρίου 2016

ι το ολ ες τοΊκαρου & του Πάρι

Αναδρομ ς ταν οι εμμονές του παμπασάκη συνευρέ ησαν μ αυτές του

ο τσικου ένα είδος μικρο πυρα λου που εκτο ε εται με ειδικό πιστόλι ια πανη υρικό φωτισμό ια μετάδοση σημάτων έσκασε με κρότο και με λάμ η στο ελληνικό εκδοτικότυπο ραφικό τοπίο πεδίο της Ελλάδας των μέσων της δεκαετίας του

Hdyfono_4-5_inn.indd 5 20/02/16 00:24

6

Ηδύφωνο

αν αύριο, 22 Φλεβάρη, και 29 χρόνια πριν -µετά από επιπλοκές και κατά τη δι-άρκεια επέµβασης αφαί-ρεσης της χολής του στη

Νέα Υόρκη- ο Andy Warhol ένα χρόνο πριν κλείσει τα εξηκοστά του γενέθλια θα αφήσει τον κόσµο της τέχνης πιο λειψό, µιας και υπήρξε ένας από τους πιο επιδραστικούς αρτίστες στον χώ-ρο πολλών τεχνών, όπως η ζωγραφι-κή, η γλυπτική, ο κινηµατογράφος αλ-λά και η µουσική. Άλλωστε, δεν είναι τυχαίο πως ο πάπας της pop art ήταν από τους κύριους υπευθύνους για ένα από τα καλύτερα και πιο πρωτοπορι-ακά άλµπουµ όλων των εποχών, την επονοµαζόµενη και ως «µπανάνα» των Velvet Underground µαζί µε τη Nico (βλέπε τεύχος «Ηδύφωνου» στις 19 Ιουλίου). Ο σηµερινός «Ήχος της Μου-σικής» ρίχνει µια µατιά στα πάνω από 100 εξώφυλλα δίσκων που φιλοτέχνη-σε ο Warhol από την ηλικία των 21 χρό-νων του έως και το γέρµα της ζωής του.

Το 1949, όντας στην τρυφερή ηλι-κία των 21, ο Warhol θα φιλοτεχνήσει δύο εξώφυλλα. Του Μεξικανού συνθέ-τη Carlos Chavez και το A Program of Mexican Music, που θα κυκλοφορήσει σε πράσινο και µπλε εξώφυλλο, έχοντας µια ζωγραφιά Αζτέκων µουσικών δα-νεισµένη µέσα από το βιβλίο Florentine Codex και το Alexander Nevsky Cantata No. 47 του Sergey Prokofiev, εκτελεσµένο από την Ορχήστρα της Φιλαδέλφεια µε µια ζωγραφιά µάχης Ρώσων και Τευτόνων πολεµιστών. Το 1952, έχοντας κερδίσει ένα διαγωνισµό για γραφίστες που οργάνωσε ο ραδιοφω-νικός σταθµός CBS, θα φιλοτεχνήσει το The Nation’s Nightmare, που στην ου-σία ήταν απαγγελίες του θρυλικού πα-ραγωγού William «Bill» Downs. Την ίδια χρονιά στον δίσκο του Vladimir Horowitz, Piano Music of Mendelssohn and Liszt, θα εµφανίσει τα τυπικά δάκτυ-λα πάνω στα πλήκτρα πιάνου που θα ξα-ναχρησιµοποιήσει σε µια συλλογή δύο χρόνια αργότερα µε τίτλο Progressive Piano. Συνεχίζοντας µε διάφορα εξώ-φυλλα, κυρίως δίσκων κλασικής µου-σικής τη δεκαετία του ‘50, θα φτάσουµε στο 1956, όταν και θα ζωγραφίσει τον µεγάλο Count Basie για µια συλλογή του τελευταίου µε τραγούδια από την πε-ρίοδο 1948-50. Η ζωγραφιά του Count Basie µε το τσιγάρο στο στόµα σηµατο-δοτεί και το ξεκίνηµα του Warhol στο να ζωγραφίζει πορτρέτα διάσηµων αν-θρώπων των τεχνών. Επίσης ξεκινά και η συνεργασία του µε τον Reid Miles, γραφίστα και φωτογράφο της Blue Note. Μέχρι το 1967 θα φτιάξει εξώφυλλα για δηµιουργούς από τον χώρο της τζαζ όπως οι The Joe Newman Octet, Artie Shaw, Keely Smith, George Gershwin και Ferde Grofe, Kenny Burrell κα-θώς και το εξώφυλλο για το άλµπουµ Reading From the Glass Menagerie, The Yellow Book and Five Poems όπου απαγγέλει ο ίδιος ο συγγραφέας των έρ-γων, Tennessee Williams.

Έχοντας πάντοτε στο µυαλό του πως τα εξώφυλλα των δίσκων µπορούν να επηρεάσουν άµεσα τη λαϊκή κουλτού-ρα θα φτάσουµε στο 1967 και την ανα-

αρουσ αση αν α ριο λεβάρη και χρόνια πριν ο ένα χρόνο πριν κλείσει τα ε ηκοστά του ενέ λια α αφ σει τον κόσμο της τέχνης πιο λει ό μιας και υπ ρ ε ένας από τους πιο επιδραστικο ς αρτίστες στον χώρο πολλών τεχνών όπως η ω ραφικ η λυπτικ ο κινηματο ράφος αλλά και η μουσικ

Andy Warholα ε ώφυλλα του

γνωρίσιµη «µπανάνα». Για πρώτη φο-ρά στην ιστορία της µουσικής θα µπει το όνοµα του γραφίστα σε εξώφυλλο δίσκου, αλλά από την άλλη δικαιολο-γείται αυτή η πράξη, µιας και ο ίδιος ο Warhol ήταν παραγωγός στο άλµπουµ The Velvet Underground & Nico. Κά-που εκεί µπαίνει δυνατά και στον χώρο της rock, αφού πέντε χρόνια αργότερα θα σχεδιάσει το Sticky Fingers των Rolling Stones µε το προκλητικό φερ-µουάρ που άνοιγε κι έβλεπες το εσώ-ρουχο στα επίµαχα µέρη. Αν και το εν λόγω εξώφυλλο προοριζόταν για µια συλλογή των Stones απορρίφθηκε από την ίδια την µπάντα, για να χρησιµο-ποιηθεί τελικά σε ένα από τα καλύτερά τους άλµπουµ. Με τους Rolling Stones, όπως και µε τον Mick Jagger, θα συνερ-γαστεί ουκ ολίγες φορές για κάποια EP και live άλµπουµ, καθώς και µε προ-σωπικούς δίσκους της φωνής των Κυ-λιόµενων Πετρών. Η δεκαετία του ‘70 θα περάσει µε δίσκους των John Cale και Paul Anka µε τα αντίστοιχα The Academy in Peril του 1972 και The Painter του 1976, καθώς επίσης και της µούσας των ταινιών του, της Ultra Violet, στο οµότιτλο άλµπουµ της το ‘73.

Από το 1980 έως και το τέλος της ζωής του το 1987 θα φιλοτεχνήσει τα περισσότερα εξώφυλλα, µιας και όλοι τον ήθελαν για την ευφυΐα του. Ο ίδιος θα κάνει παντιέρα την τεχνική που χρησιµοποίησε στο περιβόητο έργο του µε τη Marilyn Monroe και θα κάνει πορτρέτα που θα µπούνε σε δουλειές των Liza Minnelli, Billy Squier, Diana Ross, Rats & Star, Miguel Bose, Aretha Franklin, Debbie Harry καθώς και του µεγάλου John Lennon. Θα κάνει επί-σης ένα εξώφυλλο για ένα single των Smiths, όπως και για την γνωστή post punk µπάντα Enola Gay.

Πολυσχιδής και ανήσυχη προσω-πικότητα, ο Andy Warhol δεν σταµάτη-σε ποτέ να δηµιουργεί σε όλες τις µορ-φές της τέχνης µε τις οποίες καταπιά-στηκε. Έδωσε µαζικά έργα, φέρνοντας την τέχνη στο ευρύτερο κοινό, αντιγρά-φηκε από πολλούς µεταγενέστερους κι επηρέασε ακόµα πιο πολλούς. Είδε και δεν είδε έργα του να παραλλάσσονται πάνω στις απλές αλλά ιδιόµορφες ιδέες του και στον χώρο της µουσικής µάς πρόσφερε από την καρέκλα του παρα-γωγού ένα άλµπουµ το οποίο σήµερα, καθώς και πολλά χρόνια αργότερα, θα είναι κεντρικό σηµείο αναφοράς για rock µπάντες που ψάχνονται µε ένα χαρµάνι ήχων που βάση του έχει την ανατροπή. ∆ιόλου τυχαίο άλλωστε πως το The Velvet Underground & Nico βρί-σκεται πάντοτε µέσα στις λίστες µε τα καλύτερα και τα πιο επιδραστικά άλ-µπουµ όλων των εποχών.

ος της μουσικ ςΚυριακή 21 Φεβρουαρίου 2016

Γιάννης ελιανα ος gianniszelianaios@yahoo.gr

6

Ηδύφωνο

Hdyfono_6-7_inn.indd 6 19/02/16 23:56

Ηδύφωνο7

. . .

Κυριακή 21 Φεβρουαρίου 2016

στ λη εις εί αι ια oc et επι-στ η τ ποιητικ καταστ σε-

, που όσο απλ εται ο όφος τόσο πιο ρ σι η και κρίσι η ο φαί ε-ται ότι εί αι. αρο ος λε ε ότι η ποίηση, ε τη ευρεία οια, αποτε-λεί ο υ ό ο α τι ιαστολ ς. ου ε α κη από α τ τοιο ο υ ό ο.

Βαδίζοντας στην πόλη συναντάς την Περιπέτεια του Έρωτα και τον Έρωτα της Περιπέτειας. Θησαυρός! Το Σεντούκι µε τα Τιµαλ-φή γεµίζει και µας δίνει θάρρος και ενέργεια να συνεχίσουµε ό,τι αρχί-σαµε από την εφηβεία µας. Από το ∆ελτίο Τύπου της Εταιρεί-ας του πάντα ανήσυχου Jack White: «Η Third Man Records είναι περή-φανη που θα παρουσιάσει µία σπά-νια µουσική µοναδικότητα - µία συλλογή δύο δίσκων πρωτογενούς και ανόθευτης µουσικής απ’ την ελ-ληνική ύπαιθρο, η οποία κατά στιγ-µές µοιάζει πιο πολύ µε free jazz ή παραδοσιακό doom, άγρια και εκστατική όπως είναι. Μετά από χρόνια µελέτης, επιτόπιας έρευ-νας παρατήρησης και συλλογής, ο βραβευµένος µε Grammy µουσι-κός παραγωγός, µηχανικός ήχου και συγγραφέας Christopher King, συγκέντρωσε απ’ την προσωπική του συλλογή δίσκων 78 στροφών, την πιο διευρυντική για τον νου και πιο παρακινητική για τη λίµπιντο µουσική για χορό και τραγούδι απ’ την αγροτική ενδοχώρα της Ηπει-ρωτικής Ελλάδας αλλά και των νη-σιών της. Ηχογραφηµένη µεταξύ του 1907 και του 1960, η συλλογή αυτή περιλαµβάνει τα τραγούδιο ορόσηµο -απ’ το Άλφα ώς το Ωµέγα- του δηµοτικού ή παραδοσιακού ρε-περτορίου. Και δεν είναι αυτό που θα περιµένατε. Επανεπεξεργασµένη απ’ τους αρχικούς δίσκους 78 στρο-φών, η συλλογή αυτή περιλαµβάνει 28 ανέκδοτες ηχογραφήσεις, που δηµιουργήθηκαν στα περιορισµένα και πρωτόγονα στούντιο της Αθή-νας, Ελλάδα, της Νέας Υόρκης, NY και του Σικάγο. Τρελαµένες Μακε-δονικές Γκάιντες, θλιµµένα βιολιά, ζουρνάδες που προκαλούν ανα-τριχίλα και ποιµενικοί αυλοί βρί-σκονται διάχυτα µέσα στους δύο δί-σκους». Το εξώφυλλο φιλοτεχνεί ο µέγας Robert Crumb, πασίγνωστος για τα εξαίσια σκίτσα του άλλου µε-γάλου, του Charles Bukowski. Επα-ναλαµβάνω: Θησαυρός!

Νύξεις

ολλοί ποιητές και συγ-γραφείς, διάκονοι της Τέ-χνης του Λόγου, ρέπουν προς τη φιλοποσία και τη φιλοκαπνία. Τσιγάρο

και ποτό, µαζί και εξ αδιαιρέτου, κατα-κλύζουν τον χρόνο και τον χώρο του ποιητή, αναγκαίες, θαρρείς, ερωτοτρο-πίες µε τον θάνατο, ώστε να ξεγελιέται ο εν λόγω Απεχθής Καµπούρης µε το ∆ρεπάνι.

Άλλα πάθη που ταλανίζουν, αλλά και ανακουφίζουν λυτρωτικά, τον ∆ι-άκονο της Γραφής είναι η χαρτοπαιξία (Φίοντορ Ντοστογιέφσκι, κ.ά.), το σκά-κι (Σάµιουελ Μπέκετ, κ.ά.), η πυγµαχία (Νόρµαν Μέιλερ, κ.ά.), η ζωγραφική (Χένρι Μίλλερ, κ.ά.), η ταχύτητα (Τζακ Κέρουακ, κ.ά.), οι γάτες (Τ. Σ. Έλιοτ, κ.ά.), το τένις (Ντέιβιντ Φόστερ Γουάλας, κ.ά.), ακόµα και η ορνιθολογία (Τζόναθαν Φράνζεν, κ.ά).

Κάποιοι, και δεν είναι λίγοι (Τζού-λιαν Μπαρνς, Μονταλµπάν, κ.ά.) στρά-φηκαν στην κουζίνα, στη µαγειρική, στα κατσαρολικά και στα τηγάνια. Το αλατοπίπερο και οι σάλτσες κατάφεραν να τους γοητεύσουν, ίσως για να αποµα-κρυνθούν από την µπάρα του καταγωγί-ου ή το τραπέζι µε την πράσινη τσόχα.

∆ύο αναπάντεχες περιπτώσεις λο-γοτεχνών και διανοουµένων που κατα-πιάστηκαν µε τη µαγειρική, έστω πολύ

περιστασιακά, είναι ο περιλάλητος συγ-γραφέας της «Λολίτας» και της «Χλοµής Φλόγας», ο Βλαντιµίρ Ναµπόκοφ, και ο πολύ γνωστός σε ορισµένους κύκλους σινολόγος και καταστασιακός Ρενέ Βι-ενέ που υπέγραψε, µεταξύ άλλων, ένα συγκλονιστικό βιβλίο για τη Μεγάλη Γιορτή της Ποίησης, τον Μάη του ‘68.

Αµφότεροι οι Ναµπόκοφ και Βιενέ µοιάζουν γοητευµένοι από τα αβγά. Αµ-φότεροι έγραψαν από µία συνταγή για αβγά. Αµφότεροι δεν φαίνεται να επινό-ησαν καµία άλλη συνταγή, αλλά είναι τόσο διάσηµες οι δύο συνταγές τους (ας το επαναλάβω: σε ορισμένους κύκλους) ώστε τους αξίζει µια θέση, έστω υποση-µειώσεως στο Βιβλίο των Παθών.

Ο Ναµπόκοφ κάνει focus στα βρα-στά αβγά, ένα ολισθηρό πεδίο. Ενώ ο Βιενέ εστιάζει στα τηγανητά. Η µία συνταγή, του Βιενέ, συντάσσεται λίγο πριν από τις 17 Νοεµβρίου του 1964. Η άλλη, του Ναµπόκοφ, συντάσσεται στις 18 Νοεµβρίου του 1972. ∆εν µπο-ρείς να πεις ότι δεν εντοπίζεται κά-ποια υπόνοια συµπτώσεων.

Ο Ρώσος εµιγκρές εξηγεί στη συ-νταγή του ότι οφείλουµε να βράσουµε νερό σε ένα κατσαρόλι, και µας προ-σφέρει τη διευκρίνΙση ότι οι φυσαλί-δες σηµαίνουν βράσιµο. Εν συνεχεία, προτρέπει να βγάλουµε δύο αβγά από το ψυγείο, να τα κρατήσουµε κάτω από

τη βρύση, να αφήσουµε να τρέξει ζεστό νερό ώστε να τα προετοιµάσουµε για αυτό που τα περιµένει, να τα εµβαπτί-σουµε αργά και αθόρυβα στο κατσαρόλι µε το βραστό νερό, να συµβουλευτούµε το ρολόι στον καρπό µας, να σταθούµε από πάνω µε ένα κουτάλι και να απο-τρέψουµε ολέθριες συγκρούσεις των αβγών καθώς θα σκαµπανεβάζουν µέ-σα στο νερό που κοχλάζει, να αναµέ-νουµε 200 έως 240 δευτερόλεπτα, να βγάλουµε τα αβγά από τη βραστή λίµνη, να τα τοποθετήσουµε στην αβγουλιέ-ρα µε το στρογγυλό τους µέρος, και όχι µε το µυτερό οβάλ, προς τα πάνω, να τα χτυπήσουµε απαλά µε ένα κουταλάκι του γλυκού, να προσθέσουµε αλάτι και πιπέρι, και να τα απολαύσουµε µε βου-τυρωµένο άσπρο ψωµί.

Πιο λακωνικός, λιγότερο λυρικός, αλλά εξίσου επινοητικός, και παθια-σµένος, ο Βιενέ επινοεί, σε ένα Παρίσι που αρχίζει να κοχλάζει και να προε-τοιµάζεται για τον Μάη του ‘68, τα διά-σηµα διαλεκτικά αβγά µάτια: ξεχωρί-ζει, µε επιµέλεια, το ασπράδι από τον κρόκο, τα τηγανίζει ξεχωριστά, και εν συνεχεία επανενώνει, διαλεκτικά, ασπράδι και κρόκο, επιτελώντας µια αδιαµφισβήτη εγελιανή σύνθεση! Αξί-ζει να σηµειώσουµε ότι για την έξοχη αυτή επινόησή του, δέχτηκε τα συγχα-ρητήρια του Γκυ Ντεµπόρ.

ύντομες ιστορ ες σι άρο και ποτό μα ί και ε αδιαιρέτου κατακλ ουν τον χρόνο και τον χώρο του ποιητ ανα καίες αρρείς ερωτοτροπίες με τον άνατο ώστε να ε ελιέται ο εν λό ω πεχ ς αμπο ρης με το Δρεπάνι

αντράν ε τον Γιώργο καρο παμπασάκηgicaros22@gmail.com

Φω

τογρφία

αρίλη άρκου

ος για τα αβγά

Hdyfono_6-7_inn.indd 7 19/02/16 23:56

8

Ηδύφωνοwww.simerini.com.cy

Κυριακή 21 Φεβρουαρίου 2016

ΜΑΡ Α ΜΗΝΑ minam@simerini.com

ργαστήρι Εφαρµοσµένου Θεάτρου, µε τίτλο «Σχολι-κός εκφοβισµός: πρακτι-κές πρόληψης και ευαι-σθητοποίησης», είχαν την

ευκαιρία να παρακολουθήσουν όσοι βρέθηκαν στο Θεατρικό Καταφύγιο του ΘΟΚ, στη Λευκωσία, την περασµένη Τετάρτη, 17 Φεβρουαρίου. Το εν λόγω βιωµατικό εργαστήρι, βασισµένο στο πρόγραµµα Remove the Power, απευ-θυνόταν κυρίως σε εκπαιδευτικούς προδηµοτικής και δηµοτικής εκπαί-δευσης, αλλά και σε άτοµα που εργάζο-νται µε παιδιά, και είχε ως κύριο άξονά του την αποδοχή της διαφορετικότητας και την ενδυνάµωση της οµάδας, κα-θώς και την καλλιέργεια ενσυναίσθη-σης. Το «Ηδύφωνο» συνοµίλησε µε την Ανθή Παπαπερικλέους, που µαζί µε τον Χρίστο Χαρίτου υπήρξαν οι κα-θοδηγητές του εργαστηρίου.

μπλέκεσαι για πέμπτη συνεχόμενη χρονιά στο πρόγραμμα

, το οποίο περιοδεύει στα κυ-πριακά δημοτικά σχολεία. οιο εί-ναι το περιεχόμενό τουΤο Remove the Power αποτελεί µία πρωτοβουλία του Μη Κερδοσκοπικού Οργανισµού TheatrEtc για ενηµέρωση και πρόληψη κατά του σχολικού εκφο-βισµού. Η ανάγκη για δραστική αντι-µετώπιση του φαινοµένου προέκυψε έπειτα από την ερευνητική πρόταση του προέδρου του Οργανισµού.

Το πρόγραµµα Remove the Power ουσιαστικά προτείνει µια εξαήµερη θεατρική παρέµβαση, όπου όλοι οι εµπλεκόµενοι φορείς, δηλαδή τα παι-διά, οικογένεια/γονείς και εκπαιδευτι-κοί, θα µάθουν να αναγνωρίζουν και να ξεχωρίζουν τον σχολικό εκφοβισµό σε σχέση µε άλλες µορφές βίας και θα αντιληφθούν την αναγκαιότητα δραστι-κής αντιµετώπισής του. Παράλληλα, επιχειρεί να εγείρει την ενσυναίσθηση για την οµαλή συµβίωση των παιδιών στον χώρο του σχολείου και κατ’ επέ-κταση στην κοινωνία που ζούµε. Μέσα από θεατρικές τεχνικές, όπως είναι το εφαρµοσµένο θέατρο και η αλληλεπι-δραστική παρουσίαση, προσφέρουµε ποικιλία ερεθισµάτων στα παιδιά για την ανάπτυξη διαλόγου, την ενίσχυση της αυτοπεποίθησης και αυτοεκτίµη-σης, όπως επίσης τη γνώση βασικών θεατρικών τεχνικών.

ε άση τις δικές σου εμπειρίες στον χ ρο της εατρικής εκπαί-δευσης, διαπιστ νεις αλλαγές στην αντίλη η αντιμετ πιση τόσο από πλευράς εκπαιδευτικ ν όσο και από πλευράς μα ητ ν ως προς το τι συνιστά εκφο ισμό Εργάζοµαι ως εµψυχώτρια του Οργα-νισµού από τα πρώτα του βήµατα και υπάρχοντας µέσα σε αυτά τα πέντε χρό-νια σε σχολεία παντού, σε όλο σχεδόν το νησί, θεωρώ ότι όσο δεν αφήνεις τους ανθρώπους στην άγνοια, τόσο βά-ζεις και εσύ ένα λιθαράκι στη δηµιουρ-γία ενός σωστού κοινωνικού ατόµου. Το θέατρο είναι ένα εργαλείο που σου παρέχει την ελευθερία να µπεις σε δι-αστάσεις φανταστικές, να ενσωµατώ-σεις χαρακτήρες και συµπεριφορές που ίσως είναι πολύ µακριά από εσένα, να ακουµπήσεις συναισθήµατα πρω-τόγνωρα και να αισθανθείς την έννοια της οµάδας. Όλα αυτά δεν αποκτώνται µε το πάτηµα ενός κουµπιού. Χρειάζε-ται πολύπλευρη συστηµατική εργασία από όλους τους εµπλεκοµένους, όπως

επίσης διάθεση για συνεργασία, να έχουµε τη διάθεση να µάθουµε από το διαφορετικό.

Βέβαια, υπήρξαν φορές που φεύ-γοντας από ένα σχολείο το µυαλό µου κατακλυζόταν από ερωτηµατικά, αν όντως «µετακίνησα» έστω και ένα χιλι-οστό τη σκέψη των παιδιών. ∆υστυχώς, δεν µπορώ να σας πω πότε το κάθε παι-δί θα εφαρµόσει τις πρακτικές που του δίνονται από το πρόγραµµα, αλλά πι-στεύω ότι µια επέµβαση στο πλαίσιο του σχολικού περιβάλλοντος, που προ-σφέρει ενηµερωµένη πληροφόρηση και δηµιουργική µάθηση στα παιδιά, στους εκπαιδευτικούς και στους γονείς, είναι ένα χρήσιµο επιπρόσθετο εργα-λείο, που µόνο καλό µπορεί να επιφέ-ρει. Όσο πιο έντονα πατάς αυτό το κου-µπάκι, τόσο πιο πολύ ανάβει και ο λύ-χνος. Οπότε, ναι, θεωρώ ότι αποκτούµε όλο και περισσότερους συνοδοιπόρους σε αυτή την αποστολή και αποδεικνύε-

ται από την αναγνώριση και τη ζήτηση του προγράµµατος. Ως προς τα παιδιά, το µέλλον µας, η µια και µοναδική µου απόδειξη και ώθηση για τη δουλειά µου είναι το γεγονός ότι όταν τα επισκέ-πτοµαι µετά το τέλος του προγράµµατος ή και την επόµενη χρονιά για επανάλη-ψη του Remove the Power θυµούνται και την πιο µικρή λεπτοµέρεια.

ίλησέ μας για το περιεχόμενο του εργαστηρίου της περασμένης Τε-τάρτης, που έλα ε χ ρα στο εα-τρικό Καταφύγιο Κ.

Η συνεργασία µας µε τον ΘΟΚ προ-έκυψε από την ανησυχία µας ως προς το θέµα του σχολικού εκφοβισµού και την ανάγκη µας για µετάδοση γνώσης

και καλών πρακτικών σε ανθρώπους που ασχολούνται µε την εκπαίδευση. Βεβαίως, πρόκειται για ένα εργαστήριο που στηρίζεται στο Remove the Power, προσεγγίζοντας όµως το φαινόµενο από µια πιο ελεύθερη σκοπιά. ∆ηµι-ουργήσαµε ένα εργαστήριο µε σύσσω-µη την οµάδα του TheatrEtc, επιλέγο-ντας µέσα από πολλές θεµατικές και κοινωνικά θέµατα που µας απασχο-λούν. Κύρια έγνοια µας είναι να γεµί-σει η τσάντα των συµµετεχόντων µε χρήσιµο υλικό, θεατρικές δραστηριό-τητες, τις οποίες να νιώθουν έτοιµοι οι συµµετέχοντες να εφαρµόσουν άµεσα. Μπαίνοντας στη διαδικασία δηµιουρ-γίας του βιωµατικού εργαστηρίου είχα-µε τόσα πολλά που θέλαµε να δώσουµε

και να εξερευνήσουµε µε τους συµµε-τέχοντες που, πολύ απλά, δεν θα µας έφτανε ο χρόνος. Μπορώ να σας πω µε σιγουριά ότι καλύψαµε ένα ευρύ φάσµα γνώσεων γύρω από την κατανόηση του φαινοµένου, φέραµε στο προσκήνιο τον όρο «σχολικός εκφοβισµός», µπή-καµε στα παπούτσια του θύτη, του θύ-µατος και του θεατή, εξερευνώντας έτσι τη συναισθηµατική τους συνθήκη αλ-λά και τα κίνητρα που τους οδήγησαν σε αυτή τη συµπεριφορά, όπως επίσης ακουµπήσαµε τρόπους αντιµετώπισης του φαινοµένου, που ίσως προσφέρουν µεγάλη ανακούφιση.

ε ποιους τρόπους μπορεί ένα ι-ωματικό εατρικό εργαστήρι να

λειτουργήσει ως καταφύγιο , ως ανάχωμα για την πρόλη η της πε-ρι ωριοποίησης και του εκφο ι-σμού Ο ΘΟΚ, µε την εξαιρετική ιδέα της δη-µιουργίας ενός «καταφυγίου», δίνει την ευκαιρία σ’ εµάς αλλά και στο κοι-νό του να πλησιάσουµε κοινωνικά θέ-µατα, που συνήθως παραµένουν στο περιθώριο της καθηµερινότητάς µας. Θεωρώ ότι ο θεατρικός κρατικός µας φορέας επενδύει και αγκαλιάζει αυτά τα βιωµατικά θεατρικά εργαστήρια, πα-ρέχοντάς µας ένα ασφαλές περιβάλλον για να εξωτερικεύσουµε τα συναισθή-µατά µας και τα βιώµατά µας άνευ κρι-τικής διάθεσης. Μέσα στον χώρο του «καταφυγίου» αναδηµιουργείται µια µικρογραφία της κοινωνίας µας αλλά σε ελεγχόµενο περιβάλλον, που ίσως να είναι και αυτό που επιζητούµε ως άνθρωποι, να βρούµε πιθανές λύσεις, να τις δοκιµάσουµε και µετά να τις εφαρµόσουµε στην πραγµατική µας ζωή. Οπότε χωράει και ο εκφοβισµός µέσα σ’ αυτό το «καταφύγιο» σαν κά-ποιου είδους κοινωνική µάστιγα, που µας προβληµατίζει καθηµερινά.

οια η φιλοσοφία του O Μη Κερδοσκοπικός Οργανισµός TheatrEtc αποτελείται από άτοµα δρα-στήρια στον τοµέα του εφαρµοσµένου θεάτρου και της εκπαίδευσης, που συ-νεργάζονται µε κοινό στόχο την ανά-πτυξη πρωτοβουλιών που προωθούν τη χρήση του θεάτρου και άλλων τε-χνών ως µέσων διαλόγου και ευαισθη-τοποίησης γύρω από διάφορα κοινω-νικά και πολιτιστικά θέµατα. Η οµάδα στηρίζει τη συνεργασία µεταξύ καλ-λιτεχνών, εκπαιδευτικών και άλλων επαγγελµατιών που ασχολούνται µε τα κοινωνικά δρώµενα, σε δηµιουργι-κές πρωτοβουλίες που καταπιάνονται µε κοινωνικά θέµατα και εµπλέκουν άτοµα διάφορων ηλικιών, µε στόχο να ενηµερώσουν, να προβληµατίσουν και να αναπτύξουν διάλογο.

O Οργανισµός είναι ενεργός από τις αρχές του 2010 και τα µέλη του είναι ανοικτά σε ιδέες και εισηγήσεις που φέρνουν κοντά οµάδες ατόµων, που έχουν ως κοινό ενδιαφέρον τη χρήση των εκφραστικών τεχνών ως εργαλεί-ων που υποβοηθούν την προσέγγιση θεµάτων, τα οποία απασχολούν την κυ-πριακή κοινωνία.

Κλείνοντας, ποιες είναιοι επόμενες δράσεις πουδρομολογεί ο Τα επόµενά µας βήµατα είναι κυρίως βιωµατικά εργαστήρια εφαρµοσµένου θεάτρου που «ακουµπούν» κοινωνικά ζητήµατα. Επίσης ο Οργανισµός έχει επενδύσει στη διεξαγωγή κάποιων ευ-ρωπαϊκών προγραµµάτων κάτω από την οµπρέλα του ERASMUS+, µε στόχο την εκπαίδευση µέσω της µη τυπικής µάθησης. Ήδη έχουµε µπει σε τροχιά προετοιµασίας για την καλοκαιρινή θεατρική κατασκήνωση Crossroads, η οποία πραγµατοποιείται για έκτη συνε-χόµενη φορά, καλώντας νέους και από τις δύο κοινότητες να συµµετάσχουν στα θεατρικά µας εργαστήρια. H κατα-σκήνωση Crossroads θα πραγµατοποι-ηθεί αυτή τη χρονιά στο πλαίσιο µιας νέας συνεργασίας του TheatrEtc µε τον Όµιλο Ιστορικού ∆ιαλόγου και Έρευ-νας και το POST Research Institute, εντός του µεγαλύτερου προγράµµατος «Education for a Culture of Peace».

Αυτά είναι µερικά από τα άµεσα σχέδιά µας, είµαστε σε συνεχή αναζή-τηση για νέες, διαδραστικές, πρωτοπο-ριακές, γεµάτες τέχνη, προτάσεις. Ακο-λουθήστε µας!

Θ ατρο κηνικά εν ματα

γε ρονταςτην ενσυνα σ ηση μ σω του εάτρου

υν ντευ η ο δ φωνο συνομιλεί

με τη εατρολό ο εμ υχώτρια εάτρου

ν απαπερικλέους ια τον σχολικό εκφοβισμό

ια την ε ερε νηση της συναισ ηματικ ς συν κης

τη ματος μέσα από πολυποίκιλες εατρικές τεχνικές ια κοινωνικά

έματα που ενίοτε μένουν στο περι ώριο κα ώς και

ια τις επόμενες δράσεις του

Φωτογραφίες

Hdyfono_8-9_inn.indd 8 19/02/16 23:58

Ηδύφωνο9

www.simerini.com.cy

Κυριακή 21 Φεβρουαρίου 2016ινηματογράφος ελιλόιντ

δο οφονία του Τ έσι Τ έιμς 200Ο Μπραντ Πιτ υποδύεται έναν θρύλο της άγριας ∆ύσης σε αυτό το γοητευτι-κό, αργόσυρτο γουέστερν τού -σχετικά πρωτάρη Νεοζηλανδού σκηνοθέτη- Άντριου Ντοµινίκ. Η ταινία κέρδισε ευρύτατη κριτική αποδοχή -έφτασε µέχρι το Φεστιβάλ Κινηµατογράφου της Βενετίας- κυρίως χάρη στη µου-σική του Νικ Κέιβ και τη φωτογραφία του Ρότζερ Ντίκινς. Αλλά και ο ίδιος ο Μπραντ Πιτ µοιάζει γεννηµένος για να υποδυθεί αυτόν τον ρόλο, ως ένας ρο-µαντικός ήρωας, ένας δανδής ληστής τρένων και τραπεζών, που ζει κυνη-γηµένος από τον νόµο. Στον ρόλο του «δειλού» Ρόµπερτ Φορντ βρίσκεται ο Κέισι Άφλεκ, ο οποίος βρίσκεται µονί-µως σε ένα τεντωµένο σχοινί ανάµεσα στον παθολογικό θαυµασµό και στην προδοσία. Η ταινία -βασισµένη στο οµώνυµο µυθιστόρηµα του Ρον Χάν-σεν- είναι ένα παράξενο αµάλγαµα: από τη µια νοσταλγεί τα παλιά, κλασικά γου-έστερν και από την άλλη σαρκάζει τους κανόνες και τις συµβάσεις τους.

άποτε στο Με ικ 200O Ρόµπερτ Ροντρίγκεζ αναδείχθηκε επισήµως ως καλτ φυσιογνωµία µέσα από αυτήν την παρωδία των γουέστερν, η οποία κλείνει τη σχετική τριλογία. Το Χόλιγουντ τού υποκλί-θηκε µε πρωτοστάτη τον Τζόνι Ντεπ, ο οποί-ος επέστρεψε από τους Πειρατές της Καραϊβι-κής για να απογειώ-σει µαζί του το τρίο των «Μαριάτσι», σε έναν ανελέητο βοµβαρδισµό βίας και µουσι-κής. Μαζί του ο Αντόνιο Μπαντέ-ρας, που είδαµε να ηγείται της οµάδας στο «Μαριάτσι 2» και η Σάλµα Χάγιεκ που βάζει µεξικανικό

µπαχαρικό ως η γυναίκα του που θα έχει άσχηµο τέλος. Ο Μεξικανός σκη-νοθέτης, σε ένα µοναδικό one-man-show, βρίσκεται πίσω από την κάµερα, το σενάριο, το µοντάζ και τη µουσική. Ενορχηστρώνει θαυµάσια το καστ του µε προφανείς αναφορές στον Σέρτζιο Λεόνε και το «Ο καλός, ο κακός και ο άσχηµος». Ο Γουίλεµ Νταφόε ως µυ-στακοφόρος έµπορος ναρκωτικών, αλ-λά και ο «αναγεννηµένος» Μίκι Ρουρκ είναι απολαυστικοί.

Το τε ευταίο τρένογια τη ιούμα 200Αυτό το εξαιρετικό ριµέικ του κλασι-κού γουέστερν από το 1957 επιχειρεί µια κινηµατογραφική αναγέννηση του είδους, χωρίς τους ηθικισµούς και την ψύχωση µε τον Νόµο, τα οποία διατρέ-χουν όλα τα παλιά, κλασικά γουέστερν. Βέβαια ο παράνοµος υπάρχει και είναι ένας εξαιρετικός Ράσελ Κρόου, που ληστεύει βαγόνια και τράπεζες. Όµως, όπως µαθαίνουµε από τη συνάντησή του µε τον κτηνοτρόφο που ερµηνεύει συγκινητικά ο Κρίστιαν Μπέιλ, διαθέ-τει ψυχολογικό βάθος και αισθήµατα, κάτι που πάει ενάντια στον κλασικό χολιγουντιανό διαχωρισµό καλού-κα-

κού. Και εκεί βρίσκεται η αξία αυτής της ταινίας που εκτυλίσσεται σαν

ένα ψυχολογικό δράµα, παρά σαν ένα παιχνίδι εξουσίας. Ο Τζέιµς

Μανγκόλντ, σκηνοθέτης του βιογραφικού δράµατος για τον Τζόνι Κας, «Walk the Line»,

φτιάχνει ένα χαµηλότονο γουέστερν, µε ιδιαίτερα

προσεγµένους διαλό-γους. Οι ήρωές του δεν

έχουν µόνο εξωτερι-κή, αλλά και εσωτερι-κή ένταση.

αράνομη δικαιοσύνη 200

Το ότι ο Νικ Κέιβ έχει συνθέσει το σάουντρακ αυτού του φιλµ δεν απο-

τελεί είδηση. Η είδηση είναι ότι έχει γράψει και το σενάριο. Και έχει κάνει εξαιρετική δουλειά, τοποθετώντας το «The Proposition» στο Πάνθεον των λιγοστών αξιόλογων γουέστερν της εποχής µας. Η βία και ο ακραίος ρεαλι-σµός θυµίζουν την «Άγρια συµµορία», µόνο που το σκηνικό έχει µεταφερθεί πια στην ήπειρο των καγκουρό. Εκεί, οι παράνοµοι µε τα λιγδιασµένα µαλ-λιά και τη βρόµικη γλώσσα κάνουν τους καουµπόηδες του Φαρ Ουέστ να µοιάζουν µε σχολιαρόπαιδα, που παί-ζουν µε τα πλαστικά τους πιστόλια. Ο µάστερ του παιχνιδιού είναι ο «Sexy Beast» Ρέι Γουίνστοουν, ενώ ο Γκάι Πίαρς είναι ο πιστολάς που πρέπει να χρηστεί αδελφοκτόνος. Ένα θέαµα βα-θιά παρακµιακό, από τον σκηνοθέτη που µας χάρισε το µετα-αποκαλυπτικό φιλµ «The Road».

ι συγχώρητοι 1 2Κατά τη δεκαετία του εξήντα, ο Σέρτζιο Λεόνε ύµνησε τον Κλιντ Ίστγουντ ως σταρ των γουέστερν µέσα από δύο αλη-σµόνητα σπαγγέτι: «The good, the bad and the ugly» και «For a few dollars more». Χρόνια µετά, ο Κλιντ Ίστγουντ επιστρέφει τα εύσηµα µέσα από το «Unforgiven», την ταινία που κατάφε-ρε να αναγεννήσει ένα -θεωρούµενο ως νεκρό- κινηµατογραφικό είδος. Ως σκηνοθέτης-µοναχικός καβαλάρης παίρνει ανά χείρας το παλιό, σκουρια-σµένο πιστόλι του και µας υπενθυµίζει πως ο κόσµος στον οποίο µεγαλούρ-γησε ο Λεόνε -εκείνος της άγριας δύ-σης- εξακολουθεί να βρίσκεται γύρω µας, µόνο που είναι λιγότερο εµφανής. Ο γερασµένος ήρωας, αποµεινάρι µιας παλαιάς και δοξασµένης εποχής, ανα-λαµβάνει δράση προκειµένου να φέρει εις πέρας την τελευταία του αποστολή. Ουσιαστικά, εκείνο που επιτυγχάνει -µε τον απλό, σκοτεινό και αφαιρετικό τρόπο του Ντον Σίγκελ- είναι να απο-καταστήσει την τιµή ενός ολόκληρου είδους, δείχνοντας τον δρόµο σε µια σειρά από µιµητές.

τον νότο πιστολιού

Αφι ρωμα α ώς ο ουέντιν αραντίνο αποτίει φόρο τιμ ς με τους ισητο ς υμόμαστε πέντε σ χρονα ουέστερν που

κατάφεραν να ανανεώσουν αυτό το υποτιμημένο κινηματο ραφικό είδος

Αφι ρωμα α ώς ο ουέντιν α ώς ο ουέντιν αραντίνο αποτίει φόρο τιμ ς με τους ισητο ς υμόμαστε πέντε σ χρονα ουέστερν που

κατάφεραν να ανανεώσουν αυτό το υποτιμημένο κινηματο ραφικό είδος

Αφι ρωμα α ώς ο ουέντιν αραντίνο αποτίει φόρο τιμ ς με τους ισητο ς υμόμαστε πέντε σ χρονα ουέστερν που

κατάφεραν να ανανεώσουν αυτό το υποτιμημένο κινηματο ραφικό είδος

Hdyfono_8-9_inn.indd 9 19/02/16 23:58

10

Ηδύφωνοwww.simerini.com.cy

ιλοσοφ α δ εςΚυριακή 21 Φεβρουαρίου 2016

στορ ες αλλιώς ο χιο μορ ως κοινωνικά εντα μένη πρακτικφιλοσοφία μια λυτρωτικ απελευ έρωση που με ένα ορ ασμικό έλιο

φέρνει μια νέα αλ εια στον τρόπο το είναι μας

ΟΣ ΧΡ Σ Ο ΟΥ ΟΥ

ίχε πει κάποτε ο Wittgenstein ότι θα µπο-ρούσε να γραφεί ένα φι-λοσοφικό βιβλίο µόνο µε αστεία. Εννοούσε, κρίνου-

µε, τα ασύµβλητα νεύµατα της γλώσσας, παράδοξα που τόσα αποκαλύπτουν, µε την πρόδηλη παραβίασή της, για τη λο-γική γραµµατική της γλώσσας. Αν και η βασανισµένη αυτή προσωπικότητα εννοούσε ως αστείο να επεξηγεί σε επι-στολές του που εστέλλοντο στον ταχυ-δροµικό τοµέα WC1 ότι αυτό δεν εννοεί αποχωρητήριο. Γελάσατε;

Πιο κοφτερός στα αστεία του ο Bertrand Russell, όταν κλήθηκε να εξηγήσει τη λογική αρχή της υλικής συνεπαγωγής, ότι από ένα ψεύδος συ-νάγεται οτιδήποτε, µε την ερώτηση: «δείξτε µας πώς από το ‘δύο και δύο ίσον πέντε συνεπάγεται ότι είστε ο Πά-πας’». Ο αξεπέραστος µαθηµατικός λογικός, συγγραφέας του Principia Mathematica, απήντησε ευστρόφως: «Αν από κάθε σκέλος του αθροίσµατος αφαιρέσουµε τρία, µένουµε µε το απο-τέλεσµα ότι δύο ίσον ένα. Ο Πάπας κι εγώ είµαστε δύο, άρα είµαστε ένα».

Το πιο αξεπέραστο, ωστόσο, φιλοσο-φικό αστείο σερβιρίστηκε ο Οξφορδι-ανός φιλόσοφος της γλώσσας, συγγρα-φέας του «Doing Things with Words» και του «Α Plea for Excuses», o James Austin, όταν, σε διάλεξή του στην Αµε-ρική, εξηγούσε ότι «σε πλείστες γλώσ-σες, δύο αρνήσεις κάνουν µια κατάφα-ση». Αλλά, υπέδειξε εµφατικά, «δεν γνωρίζω καµµία γλώσσα στην οποία δύο καταφάσεις κάνουν µία άρνηση». Ακούγεται αµέσως, από το βάθος της αίθουσας, ένα δύστροπο «yeah, yeah»...

«Πλακατζής» όπως ορίζει η εγγε-νής κοινωνικότητα του αστείου, εννο-ούµενο στην ετυµολογία του ως τρόπος του άστεως, χαριτωµένα παιγνιώδης λεκτική συµπεριφορά, δηλαδή, µε τις δικές της µετα-νόρµες για το πώς επιβε-βαιώνονται παραβιαζόµενες και περι-παιζόµενες οι γλωσσικές µορφές και νοηµατικά πεδία, ίσως να µην ήταν ο χαµένος στον κόσµο των στοχασµών του, µάλλον στριφνός, Αυστριακός φι-λόσοφος της γλωσσικής ανάλυσης. Ο αφορισµός του, ωστόσο, για τη διδακτι-κή φιλοσοφικότητα του χιούµορ αγγί-ζει κάτι πολύ πιο βαθύ από ό,τι η χα-ριτωµένη οξύνοια του ασκηµένου στη µαθηµατική λογική και τα λεξιπαίγνια των λογικών τύπων Μπέρτραντ Ράσελ, όταν η φιλοσοφία αυτοθωπεύεται για τους οξυδερκείς χειρισµούς του «συ-ρού» στο... ξύρισµα των ωών. ∆ικαιού-µαστε, ωστόσο, να περιµένουµε κάτι πε-ρισσότερο από το φιλοσοφικό χιούµορ, πέραν από λεξιπαικτικούς αστεϊσµούς πάνω σε φιλοσοφικές έννοιες; Φιλό-σοφος, πάνω από όλα, ο Wittgenstein µιλά σοβαρά για τα αστεία, όταν εξηγεί πώς έχουν τον τρόπο τους αυτά να υπο-δείξουν φιλοσοφικές αλήθειες, µιλώ-ντας αστεία για τα σοβαρά µας.

Γενική είναι η πεποίθηση ότι οι φιλό-σοφοι, χαµένοι σε βαθείς διαλογισµούς για σκοτεινά θέµατα όπως το Όν και το Μηδέν, τη Συνείδηση και το Νόηµα της Ζωής, στερούνται χιούµορ. Εξετασθείς δεκάδες φορές σε φιλοσοφικά µαθήµα-τα σε διάφορα Πανεπιστήµια, ο γράφων οµολογεί ότι το τελευταίο που σκέφθηκε ήταν να κάνει χιούµορ. Ίσως σκεπτόµε-νος το Μηδέν... στη βαθµολογία.

Primus ridere, deinde philosophariΠρώτα το γελάν, ύστερον το φιλοσο-φείν. ∆ήλωσε, κάποτε, ο Μπέρτολτ Μπρεχτ ότι µόνον εκείνοι µε µια ισχυ-

ρή αίσθηση του χιούµορ µπορούν να µελετήσουν τον Έγελο. Ειρωνική έκ-φραση, αλλά που αναφέρεται στην προ-φανή οµοιότητα των νοηµατικών µετα-στροφών και εννοιακών µετατοπίσεων της διαλεκτικής µε την εγγενή πολυ-σηµία των αστείων. Εγγελών Έγελος; Παραδοξολογία, όσο κι αν ακούγεται, η αναζήτηση χιούµορ στον σκοτεινότερο των φιλοσόφων, παραπέµπει, ωστόσο, στην Εγελιανή «Λογική», στην ύψωση της άρνησης στη δεύτερη δύναµη για να µετατραπεί σε θέση, όπως ακριβώς ο Τρελός του Σαίκσπηρ, στον τραγικό Βασιλέα Ληρ, αναγνωρίζει ότι είναι ένα απόλυτο Τίποτα για να οριστεί, έτσι, ως

ένα συγκρεκριµένο «κάτι».Με τον ίδιο τρόπο, στο άρθρο του για

τον Σουρεαλισµό, ο Walter Benjamin παρατηρεί ότι το αστείο οµοιάζει πιο κοντά στον πολιτικό, αφού «εξαντλεί το είναι του στην επιφάνειά του», στην πα-ράστασή του. Ο ανεστραµµένος κόσµος του αστείου, όχι τόσον µε τον τρόπο του Μπαχτινικού «carnivalesque» και της «Εορτής των Τρελών», όσον µε την οπτική της «υπερπραγµατικότητας», hyperreality, του Μπωντριγιάρ. Όντας µέσα σε όλα, το αστείο δεν βρίσκεται πίσω από τίποτε, αφού το «πίσω» δεν είναι παρά ένα τίποτε, απορροφώντας σε αυτό και την επιφανειακή πραγµατι-κότητα της οποίας την επίφαση δήθεν αναδεικνύει. Επίφαση της αλήθειας κι αλήθεια της επίφασης βουλιάζουν η µια στην άλλη, κι αυτό είναι το «αστείο»

που ο φιλόσοφος δακτυλοδείχνει.

φι οσοφία ως αστείοAν οι εορτάζοντες εαυτόν, ως ο Russell, βλέπουν στο χιούµορ την αυτοεπιβε-βαιούµενη στο αστείο ανωτερότητα, ορισµένου σαν τέτοιο στον πλατωνικό Φίληβο και τη Ρητορική του Αριστοτέ-λη, και βεβαίως, σε ποιον άλλον από τον Hobbes στον Leviathan του, όπου ο ορι-σµός «αιφνίδια δόξα» (sudden glory), κοινός τόπος στις σύγχρονες θεωρίες, µετά τον Καντιανό ορισµό του αστείου ως «έκπτωση της προσδοκίας µε µια ασύµβατη έκβαση», είναι η λογική, ή γλωσσολογική του θεωρία (πχ ο Ζαν

Μορεάλ κι ο Βίκτωρ Ράσκιν) ως κά-ποιου είδους κατηγορικού σφάλµατος («incongruity theory»), σύγκρουση συνυπαρχόντων ασύµβλητων γλωσ-σικών κωδίκων, µια αιφνίδια ανατρο-πή των κοινωνικών µας νορµών, µια «αντιτελετουργία», οχληρή αποξένω-ση από το καθησυχαστικά δεδοµένο οικείο των βεβαιοτήτων µας που, ωστό-σο, µας καλεί σε µια βαθύτερη αναψη-λάφηση του πιο πρωταρχικού «sensus connunis» του κόσµου.

Εκεί, στην κένωση της εύκολης προσδοκίας, στο κενό ανάµεσα σε πρό-βλεψη ή «παράσταση» και πραγµατικό-τητα, ή στον µετεωρισµό της συνείδη-σης στον σταµατηµένο χρόνο της απο-ρηµένης, ανεσταλµένης προσµονής, το χιούµορ πραγµατώνεται ταυτόχρονα ως συνάντηση του επιστηµικού επι-

τεύγµατος της αναγνώρισης, της λύσης του «κωµικού» αινίγµατος και της λυ-τρωτικής απελευθέρωσης του µουδια-σµένου είναι: Το χιούµορ δηλαδή ως κοινωνικά ενταγµένη πρακτική φιλο-σοφία, µια λυτρωτική απελευθέρωση που µε ένα οργασµικό γέλιο φέρνει µια νέα αλήθεια στον τρόπο του είναι µας.

α μ ς «μηδέν» του γέ ωτος χιούμορ και μηδενιστικές φι οσοφίεςΚάθε πολιτική θεωρία είναι στην ου-σία της λόγος περί των ορίων, και κάθε στοχασµός για τα όρια του λόγου είναι η πεµπτουσία της φιλοσοφίας. Κι εδώ

συναντώνται, µε τον δικό της η καθε-µιά τρόπο, πολιτική και φιλοσοφία µε το χιούµορ. Είναι λοιπόν σαν κήρυγµα πολιτικής χειραφέτησης ή απελευθε-ρωτική των µελάγχολων αδιέξοδών µας φιλοσοφική θεραπεία ο γέλως του Νιτσεϊκού Ζαρατούστρα (1889), όταν, στο κεφάλαιο για τον «Ανώτερο Άνθρωπο» υπογραµµίζει την αξία του γέλωτος ενάντια στα νεκρά βάρη του πολιτισµού και των παραδόσεών µας, καλώντας για «τον γελώντα σίφουνα που θα φυσήξει σκόνη στα µάτια όσων το µαύρο και το µουχλιασµένο έχουν στο βλέµµα» (σ. 407). Είναι σε αυτή την «εύθυµη γνώση» που συνιστά ο γέλως κατά του εαυτού µας που ο Νίτσε ζητεί την ανέµελη απελευθέρωση από την άκριτη προσήλωση (αιχµηρή κυριο-λεξία εδώ ο «ήλος») και δεσµωτική δέ-

σµευση στις παραδεδοµένες συµβάσεις και τη διάνοιξη της δυνατότητας δηµι-ουργίας νέων αξιών.

Aντίθετα από τη µεταφυσική αισι-οδοξία του Εγέλου, που βρίσκει κάθε ασυµβατότητα να επιλύεται σε µια βα-θύτερη σύνθεση, ώστε «το πραγµατικό να είναι λογικό», ο µηδενιστής επιλύει στην κατεύθυνση της παραίτησης από κάθε προσπάθεια λογικού συγκερα-σµού ή συµβιβασµού. Για τον µηδενι-στή, ο κόσµος περιέχει άλυτες ασυµβα-τότητες κι η σύγκρουση ανάµεσα στο πραγµατικό και το ιδεατό είναι συνεχής και ασυµβίβαστη, καλώντας για την αποδοχή του αγεφύρωτου διαζυγίου µας από την τελειότητα: όθεν, «ο Θεός είναι νεκρός, τίποτε δεν έχει σηµασία ή αξία ή αλήθεια». Είµαστε κάτι αστείο.

Το αστείο σαν εκκεντρική συνύπαρ-ξη ασυµβατοτήτων βρίσκει στην ίδια την οντολογική σύσταση του ανθρώ-που, στη σηµαντική φιλοσοφική µονο-γραφία του για το Χιούµορ, ο φιλόσο-φος Simon Critchley («On Humour», Routledge, London and New York, 2002). Εκκινώντας από το «αδύνατο του χιούµορ ως λογικής κατηγορίας για τον φιλόσοφο», ο Critchley διαβλέ-πει, ωστόσο, σε αυτό κάποια στοιχεία µιας φιλοσοφικής ανθρωπολογίας, αφού τα ασύµβλητα που συνιστούν τη λογική γραµµατική του χιούµορ να µας αναπαριστούν ως όντα του ετερό-κλητου «αναµεταξύ», συστοιχώντας µε τη µοιρασµένη µας φύση ανάµεσα σε θηρία και αγγέλους, φύση και νόµο, το φυσικό και το µεταφυσικό, «between arts and arseholes». Απηχώντας τον στίχο του Pope για τον άνθρωπο ως «the glory, jest and riddle of the world», (δόξα, αστείο και αίνιγµα του κόσµου) ο Critchley βρίσκει στο χιού-µορ µε τη µορφή του παιγνιώδους νεύ-µατος - πώς αλλιώς - την εγγενή αντίφα-ση στην άνω θρώσκουσα ζωικότητά µας, το αµφίσηµο κι αµφίβιο γεγονός ότι έχουµε σώµατα αλλά και είµαστε τα σώµατα αυτά, σωµατικοί κι ασώµατοι ένοικοι σ’ αυτά, αλλά τίποτα αποκλει-στικά από τα δύο. Αναλογιστείτε τη σω-µατικότητα ενός Καρδιναλίου, την ώρα που µεταρσιωµένος εκείνος ευλογεί τα πλήθη, να θυµίζει βροντερά την παρου-σία της µε ένα ηχηρό... «πέρδεσθαι».

υτ ς που α γε άσει τε ευταίοςΓελούµε, εδώ, µε την υπενθύµιση της διτ-τής µας φύσης, όπως κι ο Ναπολέων που θυµόταν το «αστείο» όποτε αναζητούσε καρέκλα για να εναποθέσει κουρασµέ-νος τα οπίσθιά του. Υψηλή προσδοκία και πραγµατικότητα πιο συχνά συγκρού-ονται, αλλά µπροστά στο εγγενές αυτό «παράλογο» της ύπαρξής µας, αντίθετα από τον άπελπι παραιτηµένο ηρωισµό του Καµύ, ο φιλόσοφος Thomas Nagel («Absurd», Journal of Philosophy 68: 1971) συνιστά τούτο να δώσει αφορµή στο χιούµορ, κι όχι στην αγωνία.

Φιλόσοφος της ειρωνείας, µε ανοι-κτά πάντοτε τα ερωτήµατα για την «κο-σµική ειρωνεία», που περικλείει στην αναπάντητη εποχή των εισαγωγικών της το νόηµα και την αξία ή σκοπό της ανθρώπινης ύπαρξης, έκλεισε κι ο Σωκράτης, στον Κρίτωνα, τη δική του γήινη ύπαρξη ανάµεσα στους ανθρώ-πους σαν αστείο µε γαργαλιστικά µετέ-ωρη τη συµπερασµατική «ατάκα», το punchline του.

Αν, δηλαδή, είναι καλύτερα για τους εταίρους του που θα συνεχίζουν τη γή-ινη ύπαρξή τους, ή γι’ αυτόν που φεύγει στον θάνατο, διατηρώντας έτσι, ειρωνι-κά διαλεγόµενος µέχρι τέλους τη φιλο-σοφική ζωή του, το δικαίωµα να είναι αυτός, ο φιλόσοφος, που... θα γελάσει τελευταίος.

ιούμορ ι ιλο ο

Hdyfono_10-11_inn.indd 10 20/02/16 00:02

Ηδύφωνο11

www.simerini.com.cy

στορ α ολιτισμόςΚυριακή 21 Φεβρουαρίου 2016

στορ ες αλλιώς να σημαντικό σεμινάριο ια τα μηρικά πη που συνδιορ ανώ ηκε πρόσφατα από την Εστία Ελλάδος πρου και το πουρ είο αιδείας και ολιτισμο στο α κ πριο υμνάσιο εντρικό

ΣΑ ΑΣ Α ΗΣ

ελληνικός πολι-τισµός είναι ένα µοναδικό δώρο στην ανθρωπό-τητα. Ζούµε επο-

χές κρίσης. Ευκαιρία να βρούµε τα πλε-ονεκτήµατα που µπορεί να δώσει στις σύγχρονες κοινωνίες», υποστηρίζει ο Γκρέγκορι Ναζ, ο κορυφαίος καθηγη-τής Κλασικής και Συγκριτικής Φιλολο-γίας στο Πανεπιστήµιο του Χάρβαρντ, ένας πρωτοπόρος στη διάδοση της αρ-χαίας ελληνικής γραµµατείας µε ψηφι-ακά µέσα, σε συνέντευξή του στην αθη-ναϊκή «Ελευθεροτυπία» (7/8/2013). Ο καθηγητής Ναζ πρωτοστάτησε στην ψηφιακή διάσωση του αρχαιότερου και καλύτερα διατηρηµένου πλήρους κειµένου της «Ιλιάδας» (του χειρο-γράφου Venetus Α της συλλογής του Βησσαρίωνα), το οποίο ανάρτησε και στο ∆ιαδίκτυο. «Πρέπει τα κείµενα αυ-τά να είναι προσβάσιµα στους πάντες. Ο ελληνικός πολιτισµός είναι µια δύ-ναµη ενοποιητική, που δεν έχει να κάνει µόνο µε τον Ελληνισµό, αφορά από έναν Ιάπωνα µέχρι το µέλος µιας µικρής κοινωνίας σε ένα χωριουδάκι του Αµαζονίου. Είναι µια ουµανιστική δύναµη», υπογράµµισε.

Μέσα σε αυτό το πνεύµα, η Εστία Ελ-λάδος Κύπρου (του Ελληνικού Ιδρύµα-τος Πολιτισµού) συνδιοργάνωσε πρό-σφατα µε το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισµού, στην αίθουσα εκδηλώσε-ων του Παγκύπριου Γυµνασίου Κεντρι-κού της Λευκωσίας, ένα σηµαντικό σε-µινάριο για τα Οµηρικά Έπη. Εξαιτίας της µεγάλης σηµασίας του, το Υπουρ-γείο Παιδείας και Πολιτισµού έστειλε εγκύκλιο στα εκπαιδευτήρια της Λευ-κωσίας και αυτά αντιπροσωπεύθηκαν µε µαθητές και καθηγητές. Πέραν των διακοσίων µαθητών και καθηγητών παρακολούθησαν το σεµινάριο µε έκ-δηλο ενδιαφέρον και προσοχή.

πικ ς ποιητήςΗ πρόεδρος της Εστίας Ελλάδος Κύ-πρου, Κλαίρη Αγγελίδου, πρώην υπουργός Παιδείας και η ίδια φιλόλο-γος, απέδωσε εναργώς την αξία της µε-λέτης των Οµηρικών Επών. Σε σύντο-µο χαιρετισµό της και για να τονίσει τη µεγάλη σηµασία των Οµηρικών Επών ως ισχυρό θεµελίωµα της ιστορικής και πολιτιστικής κληρονοµιάς του Ελληνισµού και της ανθρωπότητας, ανέφερε την υπόδειξη που της έκανε ο καθηγητής της, Ι. Κακριδής, όταν τον ερώτησε τι να µελετήσει για να κατανο-ήσει τον αρχαίο ελληνικό πολιτισµό. Της απάντησε: «Μελετάτε Όµηρο, πάλι Όµηρο και ξανά Όµηρο».

Κύριος οµιλητής στο σεµινάριο ήταν ο ∆ρ Γεώργιος Α. Ξενής, αναπληρωτής Καθηγητής της Αρχαίας Ελληνικής Φι-λολογίας στο Πανεπιστήµιο Κύπρου. Βα-θύς µελετητής της αρχαίας γραµµατείας, µίλησε για «τη µοναδικότητα και το πο-λιτισµικό εκτόπισµα του Οµήρου». Με καθαρότητα λόγου, ενάργεια και εκπλη-κτική µεταδοτικότητα, αφού υπογράµ-µισε ότι ο Όµηρος είναι επικός ποιητής, εξήγησε γιατί αυτός διαφέρει από τους άλλους επικούς ποιητές και τι ακριβώς

σηµαίνουν αυτές οι διαφορές για το πολι-τισµικό εκτόπισµα του Οµήρου και την απήχησή του για µας, σήµερα.

αντί ηψη του κ σμου«Ο Όµηρος», παρατηρεί ο ∆ρ Ξενής, «ήταν αναµφίβολα ο πιο µεγάλος συγ-γραφέας για τους Έλληνες, απέκτησε και τεράστιο κύρος ανάµεσα στον ρω-µαϊκό λαό κατακτώντας το ενδιαφέρον και του ιδίου του πλανητάρχη της επο-χής εκείνης. Γοήτευε και εξακολουθεί να γοητεύει και όλους τους άλλους λαούς όλων των εποχών, σε σηµείο που θεωρείται σήµερα ως θεµελιακός συγγραφέας της παγκόσµιας κληρο-νοµιάς». Ο καθηγητής Ξενής διερωτά-ται: «Τι, όµως, έχει ο Όµηρος που δεν έχουν οι άλλοι µεγάλοι συγγραφείς; Ο Όµηρος είναι επικός ποιητής. Εποµέ-νως, για να αντιληφθούµε τη µοναδι-κότητά του και τον ιδιαίτερο τρόπο µε τον οποίο αντικρίζει τα πράγµατα, θα πρέπει να τον συγκρίνουµε µε άλλους επικούς ποιητές που έζησαν κοντά στη δική του εποχή».

Ο ∆ρ Ξενής αναφέρεται σε τρία επι-

κά ποιήµατα του Οµήρου, την Αιθιοπί-δα, Κύπρια Έπη και Νόστοι, και επιση-µαίνει τις πολλές διαφορές του Οµήρου από τους άλλους ποιητές. Παραµένει σε δύο κύριες διαφορές, οι οποίες είναι οι εξής: Η πρώτη διαφορά αναφέρεται στον τρόπο µε τον οποίο αντιλαµβά-νονται τον κόσµο. Άλλοι επικοί ποιη-τές παρουσίαζαν τον κόσµο γεµάτο µε εξωτικά όντα και δυσπρόσιτα, σχεδόν φανταστικά, µέρη. Αντίθετα, ο Όµηρος αντιµετωπίζει τον κόσµο µε σοβαρότη-τα και ρεαλισµό και µε όλες τις δυσκο-λίες που αυτός περιλαµβάνει, χωρίς αχρείαστες εξιδανικεύσεις.

αν ρώπινη ύπαρ ηΗ δεύτερη διαφορά µεταξύ Οµήρου και άλλων επικών ποιητών, παρατη-ρεί ο ∆ρ Ξενής, αναφέρεται στον τρόπο µε τον οποίο αντιλαµβάνονται την αν-θρώπινη ύπαρξη. Στον Όµηρο δεν θα βρει κανείς άτοµα µε υπερφυσική λ.χ. όραση. Επίσης στον Όµηρο ο Αχιλλέ-ας δεν διαθέτει υπερφυσική ταχύτη-τα, όπως συνέβαινε αλλού. Γενικά οι ανθρώπινοι χαρακτήρες στον Όµηρο

είναι πραγµατικά ανθρώπινοι και όχι υπεράνθρωπες οντότητες.

Υπό το ίδιο πρίσµα, επισηµαίνει ο ∆ρ Ξενής, ο Όµηρος αντικρίζει και τη ζωή των ανθρώπων. Άλλοι επικοί ποι-ητές συγκάλυπταν/αφαιρούσαν από την ανθρώπινη ζωή τις πιο δυσάρε-στες καταστάσεις της, δηλαδή το γήρας και τη θνητότητα, χρησιµοποιώντας διάφορες µαγείες και θεϊκές παρεµβά-σεις. Ο Όµηρος, όµως, ποτέ δεν δίδει ψευδή εικόνα για την ανθρώπινη ζωή. Οι χαρακτήρες του ούτε το γήρας ού-τε τον θάνατο µπορούν να αποφύγουν. Επίσης ο Όµηρος διδάσκει ότι ο θάνα-τος είναι αναπότρεπτος για όλους τους ανθρώπους και ότι άπαξ και επέλθει ο θάνατος, δεν υπάρχει επιστροφή στη ζωή για κανένα άνθρωπο.

Θάνατος και π νοςΟ ∆ρ Ξενής διερωτάται: «Τι προεκτά-σεις έχει αυτό το γεγονός για την κο-σµοθεωρία του Οµήρου; ∆εδοµένου ότι οι οµηρικοί ήρωες έχουν συνείδη-ση ότι οπωσδήποτε θα γεράσουν και θα παρακµάσουν και θα πεθάνουν και θα

διαλυθούν, θα περίµενε κανείς ότι θα βυθιστούν σε απελπισία και θα χάσουν κάθε διάθεση για µια ποιοτική ζωή. Και όµως, ο Όµηρος µάς εκπλήσσει: Οι οµηρικοί ήρωες βρίσκουν τρόπους να µεταποιήσουν τα τρωτά σηµεία της αν-θρώπινης ύπαρξης σε θετικές δυνάµεις και έτσι να προσφέρουν στήριξη σε κά-θε αγωνιζόµενο άνθρωπο». Ο καθηγη-τής Ξενής παραθέτει και αναλύει δύο παραδείγµατα, τον θάνατο και τον πόνο.

Οι οµηρικοί ήρωες γνωρίζουν ότι θα πεθάνουν, αλλά, παρ’ όλα αυτά, δεν συµ-βιβάζονται µε τη θνητότητά τους, αισθά-νονται ότι δεν τους αξίζει ο θάνατος, και εποµένως αναζητούν εναλλακτικούς τρόπους να αθανατίσουν την ύπαρξή τους, αφού ο παραµερισµός του βιολογι-κού θανάτου είναι αδύνατος. Και πράγµα-τι, γνωρίζουν ότι έχουν µία εναλλακτική δυνατότητα αθανασίας: Μετά τον θάνατό τους να ζουν ως θετική ανάµνηση στη σκέψη των επερχόµενων γενεών.

Το δεύτερο παράδειγµα αναφέρεται στον πόνο του Πριάµου, για τον θάνατο του γιου του, Έκτορα, από το χέρι του Αχιλλέα, αλλά και ο πόνος του Αχιλ-λέα για τον χαµό του Πατρόκλου. Όπως ο ∆ρ Ξενής υπογραµµίζει: «Ο Όµηρος δεν εξωραΐζει τα ανθρώπινα πράγµατα. Παρουσιάζει το δράµα του ανθρώπου και την οδύνη του µε όλη τη φρικτότη-τά της και ταυτόχρονα διδάσκει ότι το δράµα αυτό είναι κοινό σε όλους τους ανθρώπους και ότι η οδύνη καιροφυ-λακτεί σε κάθε στιγµή της ζωής όλων των ανθρώπων».

Μέγιστο μά ημαΚαι ο ∆ρ Ξενής κατέληξε στην εµβριθή οµιλία του, που µαθητές και καθηγητές παρακολούθησαν µε απόλυτη σιωπή και ενδιαφέρον: «Ο Όµηρος για αιώνες και χιλιετίες διδάσκει την ανθρωπότη-τα ένα µέγιστο µάθηµα: Τους διδάσκει το µόνο δηµιουργικό ταξίδι ζωής, να βρουν τον εαυτό τους, να συνειδητοποι-ήσουν ότι παντού καραδοκεί ο θάνατος, ο πόνος, το γήρας, ότι υπάρχουν όρια στην ανθρώπινη δύναµη. Ταυτόχρονα, όµως, τους διδάσκει να τα βλέπουν όλα αυτά ως καθαρτήριες εµπειρίες, τους διδάσκει την πνευµατική µετουσίωση του θανάτου σε αστείρευτη δηµιουργι-κότητα και του πόνου σε διανθρώπι-νη αλληλεγγύη. Θα ήταν ποτέ δυνατόν αυτό το σοφό απόσταγµα ζωής να µην καταταχθεί στους θησαυρούς της πα-γκόσµιας πολιτιστικής κληρονοµιάς;».

Στη συνέχεια, µαθητές και µαθήτρι-ες του Λυκείου Αποστόλου Βαρνάβα της Λευκωσίας, υπό την καθοδήγηση καθηγητών τους, δραµατοποίησαν τη σκηνή της συνοµιλίας του Έκτορα µε την Ανδροµάχη, όταν αυτή προσπαθεί να τον πείσει να µην πάει στο πεδίο της µάχης, διότι θα σκοτωθεί. Οι µαθητές-ηθοποιοί συγκίνησαν όλους µε τη φυ-σικότητα και την υψηλή ποιότητα της δουλειάς τους και καταχειροκροτήθη-καν θερµά από τους συµµαθητές και τους καθηγητές τους, απόδειξη της πο-λύ καλής δουλειάς που γίνεται στα δη-µόσια εκπαιδευτήριά µας. Τον συντο-νισµό του σεµιναρίου είχε η ∆ρ Ειρή-νη Ροδοσθένους, ΕΜΕ Φιλολογικών µαθηµάτων. Χαιρετισµό στο σεµινάριο απηύθυνε και ο διευθυντής Μέσης Εκ-παίδευσης, ∆ρ Κυπριανός ∆. Λούης.

ελετάτε και κοινωνε τε μηρο

Hdyfono_10-11_inn.indd 11 20/02/16 00:02

12

Ηδύφωνοwww.simerini.com.cywww.simerini.com.cy

δ ες ημιουργουριακή 21 Φεβρουαρίου 2016

αρουσ αση Εἰσαγωγή στὴ δίγλωσση ἔκδοση τῆς ποιητικῆς ἀνθολόγησης τοῦ Κώστα Βασιλείου Τὸ πέτρινο καράβι - La nave di pietra, ἐκδοτικὸς Οἶκος Argo, Lecce Ἰταλίας, 2014).

ό π τρινο καράβι-La nave di pietra

Ρ Σ Ν Ο ΣΑΝ Ο ετ ρ η ό τ τ λι

Τ Τ

Ρ

Διαβάζοντας τὰ ἔργα τοῦ Κώστα Βασιλεί-ου ἔχεις τὴν αἴσθηση ὅτι βρίσκεσαι μπροστὰ σὲ ἕναν ποιητὴ ποὺ δὲν θά ᾿ταν ὑπερβολὴ νὰ τὸν χαρακτηρίσεις δύσκολο καὶ σὲ ὁρισμέ-να ἀπ᾿ αὐτὰ ἀκόμα καὶ δύσβατο, μὲ περίπλο-κη καὶ δυσχερῆ κατανόηση, ἀλλὰ ἴσως καὶ ἐντελῶς στρυφνό, θὰ μποροῦσε νὰ λεχθεῖ, ὅσον ἀφορᾶ στὸν ἀναγνώστη, μὲ τὴν ἔννοια μιᾶς αὐθόρμητης δυστροπίας του στὸ νὰ ἀπο-καλύπτει μὲ ὑπερβολικὴ εὐκολία, ἢ ὁπωσδή-ποτε χωρὶς πολλὰ προσκόμματα, τὶς ἀπεικονί-σεις καὶ τὰ ποιητικὰ σχέδια ποὺ περιβάλλουν τοὺς στοχασμούς καὶ τὶς ἐπιδιώξεις του, τό-σο ὅταν ἐκφράζεται μὲ ἐπιγραμματικὴ βραχυ-λογία ὅσο καὶ ὅταν, ἀντιθέτως, ἁπλώνεται σὲ πλατειὲς ἀφηγηματικὲς στιγμές, ἐνῶ, πρέπει νὰ λεχθεῖ, ξεχειλίζει, σὲ κάθε περίπτωση, ἀπὸ διαβρωτικὸ χιοῦμορ.Ἐξ αὐτοῦ ἔρχεται ὡς ἐπακόλουθο ἡ ἀνάγκη μιᾶς μελέτης, ἰδιαίτερα προσεκτικῆς, τῶν συ-ντεταγμένων - τουλάχιστο τῶν κυριότερων - τῆς ποίησης αὐτῆς, τῆς ὁποίας οἱ κώδικες ἑρμηνείας βαίνουν προσεκτικῶς ἀτομικευμέ-νοι καὶ ὑπολογισμένοι, ἔτσι ποὺ νὰ μὴ διατρέ-χουν τὸν κίνδυνο ἀνεπιθύμητων ἀποκλίσεων στὴν κατανόηση.Ἀρχίζοντας κάτω ἀπὸ τὸ ἄστρο τοῦ λυρισμοῦ, λοιπόν, κατὰ μῆκος τῶν τελευταίων ἀπολήξε-ων τοῦ νεορομαντισμοῦ, εἰδικὰ τῆς διδασκαλί-ας τοῦ Διονύσιου Σολωμοῦ, καί, σὲ μικρότερο βαθμό, τοῦ Ἀνδρέα Κάλβου καί, πιὸ ὕστερα, τοῦ Ἀλέξανδρου Παπαδιαμάντη, ἀκολουθεῖ μιὰ δρα-στήρια καὶ δαψιλὴς στενὴ σχέση μὲ ἕνα οὐσια-στικὸ ρεαλισμό, ὁ ὁποῖος στὴν πράξη θὰ παρα-ταθεῖ ὡς τὴν παραγωγὴ τοῦ τέλους τοῦ εἰκο-στοῦ αἰώνα, διασταυρούμενος, μέσῳ γόνιμων συμπτώσεων, μὲ τὶς προτάσεις τοῦ Κώστα Μό-ντη καὶ πάνω ἀπ’ ὅλα μὲ τὴ ριζοσπαστικὴ μαρ-τυρία τοῦ Παντελῆ Μηχανικοῦ, δασκάλου καί, ἀργότερα - χωρὶς φαντάζομαι νὰ τὸ θέλει ὁ ἴδι-ος - ἀνειρήνευτου ἀνταγωνιστῆ.Στὴν πορεία τοῦ χρόνου ἔρχονται νὰ συνυ-φανθοῦν σημαντικὰ διαστήματα βιβλικῶν ἀναμνήσεων καὶ ἀρχαιότερων συναρθρώσε-ων, οἱ ὁποῖες ἤδη στὶς ἐμβληματικὲς μορφὲς τῶν πρωταγωνιστῶν καὶ στὶς καταστάσεις δη-κτικῶν ἀναχρονισμῶν σκιαγραφοῦν τὴν πι-εστικὴ πρόσληψη διαφόρων ἐθνικῶν ἀλλο-τριώσεων ἀπὸ τὴ δεκαετία τοῦ ‘60 καὶ μετά.

Ἀλληγορικὰ κείμενα ποὺ θυμίζουν ἀνεπανόρ-θωτες διχόνοιες, διχασμοὺς καὶ πολιτικοὺς καὶ πνευματικοὺς ξεπεσμούς, καὶ ὁδηγοῦν τὸν Βασιλείου στὴν πιὸ εὐρεία καὶ ὀξυδερκῆ, κατὰ τὴ γνώμη μου, ἀνάλυση τῆς πολιτικῆς καὶ ἀνθρώπινης κατάστασης τῆς Κύπρου σ’ αὐτὴν τὴ θλιβερὴ ἐποχή, ποὺ ὅλοι θὰ ἤθελαν νὰ ξεπεράσουν καὶ νὰ ξεχάσουν, προφανῶς ἀφοῦ καὶ μέχρι σήμερα δὲν βρέθηκαν ἀποφα-σιστικὲς λύσεις.Εἶναι ἀναμφίβολο ὅτι ὁ Κώστας Βασιλείου τρέφει γιὰ τὴν κατάσταση καὶ τὴν τύχη τῆς πατρίδας του, τῆς Κύπρου, ἕνα ἐνδιαφέρον, ἕνα ἔρωτα καὶ μιὰν ἀφοσίωση, πράγματα γιὰ τὰ ὁποῖα λίγοι ἄλλοι θὰ μποροῦσαν νὰ καυ-

χηθοῦν. Αὐτὸ ἐμφανῶς φέρει μαζί του καὶ τὴ γέννηση τόσων ἔντονων συναισθημάτων δι-άψευσης ἐλπίδων καθὼς καὶ ἀπογοητεύσεις γιὰ ὅλες τὶς ἀπώλειες - καὶ εἶναι πολλές - ποὺ ἔχουν πλήξει καὶ πλήττουν τὴ χώρα καὶ τὸν λαό της.Τὸ 1977 (Ὁ μεγάλος Σαμάν), μέσα στὸν γε-νικὸ μαρασμό, ἠθικὸ καὶ ὑλικό, παρηγορούσα εἶναι ἡ εὐχή, μᾶλλον πιὸ πολὺ τὸ λυτρωτικὸ ὅραμα μιᾶς Κύπρου-ροδιᾶς ποὺ ἔχει ἀκόμα μέλλον πῶς γίνεται αὐτὲς οἱ πεθαμένες βέρ-γες νὰ κρύβουν τόση φωτιά

Μεγά ος αμάν σ 1μέσα στὴ βεβαιότητα γιὰ μιὰ ζωὴ ἀκατάβλητη:

ἡ ρίζα μου φτάνει ὡς τὴν καρδιὰ τῆς γῆς, βυ-ζαίνει τὴ φωτιά της

Μεγά ος αμάν σ 1ἐνῶ σ’ αὐτοὺς τοὺς ἴδιους κατηφεῖς καιροὺς ὁ ἴδιος ὁ ποιητὴς ταυτίζει τὸν ἑαυτό του μὲ τὸν Ὀδυσσέα, πεισματάρη, ἀδιάφθορο, ἀνεπηρέα-στο μέσα στὴν καταιγίδα, κουφὸ στὶς σειρῆνες τοῦ διφορούμενου καὶ ἀπατηλοῦ συστήματοςτὸ ἔνστικτο τῆς ζωῆς εἶναι σὲ μένα ἄγριο καὶ ἡ ἀθανασία εἶναι μιὰ μορφὴ θανάτου καὶ τὸ αἴσθημα τῆς ἀνεξαρτησίας, μοῦ εἶναι ἅγιο κι ἡ ἀθανασία εἶναι μιὰ ἀόρατη δέσμευ-ση, εὐχαριστῶ

Μεγά ος αμάν σ 2ὅταν ἡ ζωὴ ὅλου τοῦ κυπριακοῦ λαοῦ εἶναι δεμένη σὲ ἕνα ἀδιέξοδο, ἀναγκαστικὸ ἀπὸ δῶ καὶ πέρα, μέσα σὲ ἕνα συνονθύλευμα τε-χνητῶν συναρθρώσεων πολιτικῶν καὶ οἰκονο-μικῶν, γαμψὰ νύχια μιᾶς νέας μορφῆς ἐθνικῆς ἐξάρτησηςνὰ κοιμηθοῦμε... ἀλλὰ πῶς νὰ κοιμηθοῦμε μ’ ἕνα μαχαίρι καρφωμένο στὰ νεφρά, ἕνα μαχαίρι ποὺ δὲν μποροῦμε νὰ βγάλουμε, κι ἂν ἁπλώσει κανένας τὸ χέρι, εἶναι γιὰ νὰ τὸ σπρώξει περισσότερο.(Ἡ Οὐρανία ἡ Θαλασσινὴ καὶ ἡ Πάνδημη, Πόρφυρας, σ. 55)Ὁ Βασιλείου ἀντιμετωπίζει τὸ πρόβλημα Κύ-προς μέσα στὴν πιὸ τέλεια διαχρονικὴ ἀντι-μετώπισή του, μέσῳ κατάλληλων τεμνουσῶν κριτικῶν φιλολογικῶν ἀναλύσεων καὶ σύγ-χρονων συσχετισμῶν, στοὺς ὁποίους ταιριά-ζουν μὲ ρεαλιστικὴ ἀκρίβεια οἱ σύγχρονοι Κύ-πριοι. Αὐτὸ εἶναι ἕνα πλαίσιο μέσα στὸ ὁποῖο ἐκδηλώνεται καὶ ζεῖ ὁ ἔρωτας γιὰ τὴν πατρί-δα, σκλαβωμένη γιὰ χιλιετίες ὄχι αἰῶνες, ὄχι μόνο στὴν κυνικῶς ἰδιοτελῆ ξένη πολιτικο-στρατιωτικὴ ἐπιβολή, ἀλλὰ καί, γιὰ πιὸ μεγά-λη κακοτυχία καὶ συσσώρευση πόνου, στὶς ὄχι λιγότερο κυνικῶς ἰδιοτελεῖς καὶ ἐγωϊστικές, ἀτέρμονες καὶ συνήθως καταστροφικὲς ἐσω-τερικὲς διαιρέσεις καὶ παραδοξότητες.Ὅμως, ἔστω καὶ μὲ τὴν ἔννοια τοῦ κριτικοῦ καὶ τοῦ τιμητῆ, ὁ Βασιλείου εἶναι ἴσως ὁ πιὸ μεγάλος ὑμνητὴς τῆς Κύπρου, ὅσο κι ἂν αὐτὸ μπορεῖ νὰ φαίνεται παράδοξο. Στὴν πραγματι-κότητα ὅλη ἡ ποιητική του παραγωγὴ ἔχει ὡς πυρήνα, κεντρικὸ καὶ καίριο θέμα, τὸ νησὶ τῆς Κύπρου, τὸν λαό της, τὶς συμφορές του, τὴν ἱστορία του, γνωστὴ καὶ ἄγνωστη. Ἀρχίζοντας ἀπὸ τὸ Ὁ μεγάλος Σαμάν, ὅλη ἡ ποιητική του παραγωγὴ εἶναι μιὰ ἀληθινή, πραγματικὴ χρο-νοϊστορία τῆς Κύπρου γιὰ τουλάχιστον ἕνα τέ-ταρτο τοῦ αἰώνα. Ἀποκαλυπτικοὶ οἱ στίχοι τοῦ

Κώστας Βασιλείου

Hdyfono_12-13_inn.indd 12 20/02/16 00:09

Ηδύφωνο13

www.simerini.com.cy

δ ες ημιουργουριακή 21 Φεβρουαρίου 2016

Πυλαωροί (Φύλακες πυλῶν), μοιά-ζουν νὰ εἶναι τὸ χρονικὸ ἑνὸς προ-αγγελμένου θανάτου : Δέκα χρόνια - καὶ πολιορκούσαμε ἐμεῖς ἀπὸ μέσα, κι ἐκεῖνοι ἔξω ἀπὸ τὰ τείχη, ἐκείνους ποὺ μᾶς πολιορκούσαν.Δέκα χρόνια - καὶ κυνηγούσαμε ἐμεῖς μπροστὰ κι ἐκεῖνοι πίσω μας, ἐκείνους ποὺ μᾶς κυνηγοῦσαν γύρω ἀπ’ τὰ τείχη,

ρφυρας σ 11καὶ βεβαίως σ’ αὐτὸ τὸ πνεῦμα το-ποθετεῖται, καὶ δὲν μποροῦσε παρὰ νὰ τοποθετεῖται, ἕνας ἀθεράπευτος πάντα, καὶ πρὶν καὶ κατὰ τὰ δύσκο-λα χρόνια, μὰ ἐν μέρει ζωντανὸς καὶ στὴν ἑπόμενη εἰκοσαετία, καϋμὸς γιὰ μιὰ μητέρα πατρίδα Ἑλλάδα, ποὺ ἔμενε μακρινὴ κι ἀδιάφορη.... μὰ οἱ γιοὶ τῆς φωτιᾶς ὅλως πα-ράδοξα δὲν ἦρθαν νὰ τῆς συμπα-ραταχθοῦνε, κι ἔνιβαν τὰ χέρια καὶ μασούσαν τὰ λόγια, κι ὁ κόσμος ἔβαζε τὸ σταυρό του κι ἀποροῦσε τὶ νὰ ἔπαθε ἡ El Amarna, ποὺ τὰ δό-ντια της, ποὺ τὰ δόντια τοῦ Ἥλιου...

ρονικ άμπουσα σ 1ὅπου ἡ El Amarna δὲν μποροῦσε νὰ εἶναι παρὰ ἡ Ἑλλάδα καὶ τὰ Τέ-κνα τῆς Φωτιᾶς τὸ κοινὸ γένος τῶν Ἑλλήνων, ἐπιλῆσμον τῶν δεσμῶν ἄμυνας κατὰ τῆς ἀλλόδοξης Αὐτο-κρατορίας τοῦ σκότους. Καὶ θὰ φαινόταν ἕνας καϋμὸς διαλυμένος μέσα στὴν πιὸ πικρὴ ἀπαλλαγὴ ἀπὸ τὴν πλάνη, στὴ σκέψη τῶν συνεχῶν ἐκδηλώσεων σεβασμοῦ καὶ γονυ-κλισιῶν ποὺ ἡ Κύπρος χρειάστηκε νὰ προσφέρει πρὸς μιὰ Ἑλλάδα (τὴν πρωταγωνίστρια τῆς καρδιᾶς της), καθόλου δεκτικὴ στὰ γεγονότα (τὸ ἐλάχιστο ποὺ μπορεῖ νὰ λεχθεῖ) καὶ νὰ σπάσει στὸ τέλος τὴ σπονδυλική της στήλη (τουρκικὴ εἰβολὴ 1974) καὶ νὰ περιοριστεῖ στὸ νὰ περπατεῖ μὲ δεκανίκια.Ἱστορικῶς ἡ Κύπρος ὑπῆρξε πά-ντα μόνη μὲ τὸν ἑαυτό της καὶ κατὰ τὸν ἴδιο τρόπο ἡ ἱστορικὴ παρου-σία στὴν Κύπρο τοῦ ξένου στοιχείου ποτὲ δὲν κατέληξε νὰ ἀποτελέσει ἕνα παράγοντα ἀγαθοῦ, ἀλλὰ μόνο παράγοντα ἐκμετάλλευσης καὶ ὑπο-ταγῆς τοῦ τοπικοῦ στοιχείου.Καὶ δὲν μπορεῖ νὰ ἀποκλεισθεῖ ἐκ τῶν προτέρων ὅτι, μέσα στὸ πλαίσιο αὐτῆς τῆς σταθερᾶς, ἡ Ἐκκλησία - ἡ ὁποία στὴ βυζαντινὴ περίοδο εἶχε ἀποκτήσει ὄχι λίγα προνόμια καὶ ἐκκλησιαστικὸ κύρος ὥστε νὰ κα-ταστεῖ, τουλάχιστον ἀπέναντι στὴν πλειονότητα τοῦ κυπριακοῦ λαοῦ, ἀποτελούμενου μέχρι τὸν εἰκοστὸν αἰώνα ἀπὸ μικρομεσαῖες γεωργικὲς τάξεις, ὡς ἡ πιὸ ἰσχυρὴ καί, μέσα ἀπὸ αὐτὴ τὴν ἰσχύ, ὁ ἰσχυρὸς συνο-μιλητής, βοηθούμενη ἀσφαλῶς σ’ αὐτὸ ἀπὸ ἕνα καλῶς διατηρούμε-νο κύκλο ἐπιβλητικῆς ἱερότητας - ἡ Ἐκκλησία λοιπὸν δὲν ἐπωφελήθηκε λίγο ἀπ’ αὐτὸ καὶ δὲν εἶχε συμβάλει λίγο στὴν ἐγκόσμια κόπωση τοῦ λα-οῦ, θολωμένου μέσα στὶς θρησκευ-τικές του ὑποχρεώσεις, ἴσως καὶ μέ-σα σὲ πειστικές, ἀλλὰ στὴν οὐσία ἄκαρπες, θεολογικὲς προφητεῖες καὶ ὑποσχέσεις καὶ ἐκλησιαστικὲς προ-λήψεις.

Ὁ Βασιλείου ἐκφράζει μὲ τὸν πιὸ αὐστηρὸ τρόπο καί, ὄντως, χωρὶς μέσους ὅρους τὴν ἀποστροφή του ἀπέναντι σὲ ἕνα ἵδρυμα τοῦ εἴδους

αὐτοῦ, θεωρούμενο ὄχι μόνο καθ’ ἑαυτὸ καὶ γι’ αυτό, ἀλλὰ καὶ ὡς ἐκπρόσωπο ἐπὶ τῆς γῆς ἀνώτε-ρων θεϊκῶν ἁρμοδιοτήτων, ὅμοια κι ἐκείνων ἐμπλεκόμενων καὶ προ-σκολλημένων στὸν σαρκαστικὸ ἔλεγχο: μιὰ ἐπίμονη ἀποϊερωτικὴ στάση τοῦ ποιητῆ, ἡ ὁποία ἀνα-πτύσσεται ἀπὸ τὸ Ὁ μεγάλος σαμάν ὡς τὴν Pietà μὲ τόνους ποὺ δὲν δι-στάζουν νὰ φθάσουν μέχρι καὶ τὰ ὅρια τῆς ἱεροσυλίας:

Ἐκείνη ἡ Παρθένα, ἡ Παντάνασσα - ἡ Πουτάνα ἡ Ἀστερόεσσα φορώντας τὸν ἀστεροκεντημένο πέπλο τῆς Ἑκάβης γυρόφερνε ἀνάμεσα στοὺς Ἀχαιοὺς γαυγίζοντας χορεύοντας ξεδιάντροπα τὸ χορὸ τῆς κοιλιᾶς κι ἐρέθιζε τὴ λόγχη καὶ τ’ ἀρχίδια τοῦ Διομήδη

Μεγά ος αμάν σ 1ἀναφερόμενος ἐδῶ στὴν Παρθένα Ἀθηνᾶ, ἐνῶ γιὰ τὴ μεταγενέστερη χριστιανικὴ ἐποχὴαὐτὸ τὸ πορνοστάσιο στὴ μέση τοῦ κόσμου λέτε πὼς εἶναι Ἐκκλησιὰ καὶ τὸ δοξάζετε

ρφυρας σ 1κι ἀκόμα ποιὰ εἶναι ἡ πόρνη ποὺ πλαγιάζετε ἀνάσκελα ἐπάνω στὴν Ἁγία Τράπεζα καὶ τὴ δοξάζετε καὶ τὴν ἀντιδοξάζετε;

ρφυρας σ 14χωρὶς νὰ ξεχνᾶ κι ἕνα λάκτισμα στὴν Ὁμιλία τῶν Μακαρισμῶν, στὸ εὐαγγέλιο, ποὺ ξαναδιαβάζεται σὲ τόνο ἔντονα σατιρικὸ καὶ ἀνευλαβῆ:Μακάριοι αὐτοὶ ποὺ θὰ κληρονομή-σουν σπίτι δίχωρο στὸν οὐρανὸ μακάριοι οἱ πεινασμένοι τῆς δικαιο-σύνης αὐτοὶ θὰ χορτάσουν μὲ ἀέρα φρέσκο [...]μακάριοι ὅσοι ἔχουν καθαρὴ τὴν καρδιὰ ἀπὸ αἵματα αὐτοὶ θὰ δοῦν τὴ φάτσα τοῦ Θεοῦ κι ἂν δὲν μπορέσουν νὰ δοῦν τὴ φάτσα τουἐπειδὴ ὁ Θεὸς προπορεύεται τοῦ ἀνθρώπου θὰ δοῦν τουλάχιστο τὸν πισινό του

ρφυρας σ 1κι ἔπειτα, μέσα στὴν ἴδια αἱρετικὴ καὶ ἀνατρεπτικὴ παραφορά, οἱ το-ξοβολὲς πέφτουν μὲ σαρκαστικὴ χλεύη πάνω στὴν ἐντολοδόχο τῆς θεότητας στὴ γῆ, τὴν Ἐκκλησία, θε-ωρούμενη ἀπὸ τὴν καθαρῶς κερδο-σκοπική της ἄποψηἂν πηγαίνατε καὶ καμιὰ φορὰ στὴν ἐκκλησιὰθά ‘χαμε τώρα, ἂν μή τι ἄλλο, κάνα δυὸ κεριά

χωρὶς νὰ ξεχνοῦμε, ἐν παρόδῳ, τὴν ἐξ ἴσου καταστροφικὴ καὶ κυ-νικὴ δράση τῶν Μεγάλων Δυνάμε-ων (Ἡνωμένες Πολιτεῖες καὶ Σοβιε-τικὴ Ἕνωση), πρὶν καὶ μετὰ τὸ 1974, ὅταν μάταια ἡ Κύπρος χτυποῦσε τὴς Ὑψηλὲς Πύλες τους γιὰ βοή-θεια ἀπέναντι στὴν τουρκικὴ προπέ-τεια, ἐκφραζόμενη ἐδῶ μὲ ὀδυνηρὴ ἀπαισιοδοξίαμὲ τὴν ἐλπίδα πὼς θ’ ἀνοίξει κά-ποτε ποὺ δὲν θ’ ἀνοίξει ἡ Μεγάλη Πύλη γιατὶ ἂν ἀνοίξει εἶναι γιὰ νὰ πάρει ὄχι γιὰ νὰ δώσει.(Πόρφυρας, σ. 50)t

Ο Ιωάννης Κισσονέργης γεννήθη-κε στη Λευκωσία το 1889 και πέθα-νε το 1963. Θεωρείται ο πατέρας και ο πρώτος δάσκαλος της κυπριακής υδατογραφίας. Αποφοίτησε από το Παγκύπριο Γυµνάσιο το 1907 και στην συνέχεια ακολούθησε ιατρικές σπουδές για τρία χρόνια στην Αθήνα. Κατά τους Βαλκανικούς Πολέµους υπηρετεί ως εθελοντής γιατρός στον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό στη Θεσσα-λονίκη. Μετά το τέλος του πολέµου σταµατά τις σπουδές στην Ιατρική και γράφεται στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών στην Αθήνα. Ο Κισ-σονέργης πήρε την πρώτη του καλλι-τεχνική παιδεία στην Αθήνα, γι’ αυτό ήταν πολύ φυσικό να επηρεαστεί καλ-λιτεχνικά από το κλίµα που επικρα-τούσε εκεί τις δύο πρώτες δεκαετίες του αιώνα µας. Η ασθένεια της φυµα-τίωσης δυστυχώς τον αναγκάζει να διακόψει τις σπουδές του και να γυ-ρίσει πίσω στην Κύπρο. Συνεχίζει να ζωγραφίζει µε πάθος τα σοκάκια και τις γειτονιές της παλιάς Λευκωσίας, ενώ παράλληλα εργάζεται και σαν καθηγητής Τέχνης στο Παγκύπριο Γυµνάσιο και στην Αγγλική Σχολή. Το 1953 εγκαταστάθηκε µαζί µε την οικογένειά του στη Νότιο Αφρική. Τα θέµατά του ήταν εµπνευσµένα από σκηνές της καθηµερινής ζωής µε πολλά αστικά, αγροτικά, θαλασσι-νά και ορεινά τοπία. Οι ελαιογραφίες του µε θέµα την καθηµερινή ζωή αποτελούν ένα είδος ηθογραφίας, επηρεασµένες από το πνεύµα της ζω-γραφικής του γαλλικού υπαιθρισµού. Μέχρι το τέλος της δεκαετίας του ‘40 είναι πιο συγκρατηµένες και δίνουν την ίδια σηµασία. Τα χρώµατα είναι πιο µουντά και η πινελιά ήσυχη και περιγραφική.

Ο Αδαµάντιος ∆ιαµαντής, µαθη-τής γυµνασίου τότε, τον θυµάται να σχεδιάζει στον πίνακα το θέµα των εξετάσεων, ένα γυµνό πάνω σε βάθρο και γράφει:

«Στην κατανόηση που είχα απ’ αυτόν οφείλω την απόφασή µου να ακολουθήσω τον δρόµο που έπιασα. ∆εν ήµουν ο µόνος. Ο επόµενος ήταν ο ζωγράφος Σολ. Φραγκουλίδης. Ως δάσκαλος ο Κισσονέργης έδωσε κα-τά τον πλέον εµφανή τρόπον κάτι το πιο συγχρονισµένο και καινούργιο για την εποχή του, που γέµιζε εµάς τους µαθητές του µε ενθουσιασµό και ελπίδες».

Ο Τηλέµαχος Κάνθος γράφει για το έργο του Κισσονέργη:

«Γύρισα την Κύπρο, και από το 1944 και ύστερα έµεινα στη Λευκω-σία και έβλεπα, εδώ και εκεί, κάποια έργα του Κισσονέργη, ιδίως ακουα-ρέλες, µε θέµατα τη Λευκωσία, µε µια ερευνητική µατιά ακούραστη, ένα σχέδιο σαφές και απέρριτο, προσηλω-µένο στην απόδοση της ζωγραφικής ουσίας. Τη Λευκωσία ο ζωγράφος την αγάπησε και την απέδωσε χρω-µατικά»

Για περισσότερες πληροφορίες αποταθείτε στο www.artaeri.com.

Μακαρίου 71, Λ/σία

ωάννης ισσον ργης

Hdyfono_12-13_inn.indd 13 20/02/16 00:09

14

Ηδύφωνοwww.simerini.com.cy

Κυριακή 21 Φεβρουαρίου 2016υνη σεις υ μο

αρουσ αση έχρι τις πριλίου μπορεί το κοινό να αποφασίσει ποια έ ι τρα ο δια α αντιπροσωπε σουν τη χώρα μας στο πρώτο ν ολό ιο Ευρωπα κών ρα ουδιών. ηφοφορία διε ά εται μέσω του . .

ΜΗΝΑ ΧΡΥΣΑΝΘΟΥ

πό τις 5 Φεβρουαρίου µέχρι τις 5 Απριλίου θα είναι σε ισχύ η κυπρι-ακή ψηφοφορία, µέσω της οποίας θα επιλε-

χθούν τα έξι τραγούδια που θα αντι-προσωπεύσουν την Κύπρο στο πρώτο Ανθολόγιο Ευρωπαϊκών Τραγουδιών. Το Ανθολόγιο Ευρωπαϊκών Τραγου-διών ξεκίνησε ως ιδέα που εξελίσσε-ται τα τελευταία δώδεκα χρόνια και δεν αποτελεί µια προπαγανδιστική κί-νηση των Βρυξελλών, αλλά έχει τη βά-ση του σε µια µη κερδοσκοπική εται-ρεία µε έδρα τη ∆ανία, όπου το εγχεί-ρηµα έχει τύχει της συµπαράστασης ειδικών και -απρόσµενα- ενωµένων πολιτών, από όλους τους πολιτικούς χώρους. Από τον Μάιο του 2015, πε-ρισσότεροι από 10.500 πολίτες από τη ∆ανία, την Αυστρία, την Ελλάδα και τη Σουηδία έχουν ψηφίσει για τα έξι τραγούδια που θα τους αντιπροσω-πεύσουν. Κατά τη διάρκεια του 2015, σπουδαστές της Μουσικής Ακαδηµί-ας ARTE έχουν επιλέξει 46 κυπριακά τραγούδια που θα λάβουν µέρος στην κυπριακή ψηφοφορία. Οι έξι κατηγο-ρίες, οι οποίες δηµιουργήθηκαν µαζί µε µέλη 17 µουσικών ακαδηµιών από 14 χώρες-µέλη είναι οι εξής: «Έρω-τας», «Φύση και Εποχές», «Ελευθερία και Ειρήνη», «Λαϊκά τραγούδια», «Πί-στη» και «Παιδικά τραγούδια».

Θα συμμετάσχουν 28 χώρεςΟι Κύπριοι είναι ο έκτος από τους 28 λαούς της Ευρώπης από τους οποίους ζητείται η συµµετοχή στην ψηφοφο-

ρία του www.eu-songbook.org. Από τις 5 Φεβρουαρίου µέχρι τις 5 Απριλίου µπορείτε να αποφασίσετε ποια έξι τρα-γούδια επιθυµείτε να αντιπροσωπεύ-σουν την Κύπρο στο πρώτο Ανθολόγιο Ευρωπαϊκών Τραγουδιών. Στη συνέ-χεια η ψηφοφορία θα επεκταθεί για τη Μάλτα, την Πολωνία και τη Γερµανία, όπου επίσης σπουδαστές µουσικής, καθηγητές και µέλη χορωδιών έχουν επιλέξει έξι τραγούδια για κάθε κατη-γορία από την αξιοθαύµαστη µουσική τους παράδοση.

Το Ανθολόγιο Ευρωπαϊκών Τρα-γουδιών είναι µια καινούργια πρω-τοβουλία, που ξεκίνησε από µια µη κερδοσκοπική οργάνωση χωρίς πο-λιτικούς ή οικονοµικούς δεσµούς και είναι µια κίνηση την οποία χαιρέτισε ο πρώην, πλέον, ∆ανός ευρωβουλευτής Ritt Bjerregaard µέσω δηλώσεών του στο δηµόσιο ραδιόφωνο της χώρας του (DR): «Οποιαδήποτε οικονοµική υπο-στήριξη από την Κοµισιόν θα σήµαινε παράλληλα και την υποβάθµιση του εγχειρήµατος».

Το γεγονός ότι το Ανθολόγιο έχει καταφέρει να συνδυάσει την αγάπη προς τον τόπο και το χαµένο ευρωπα-ϊκό ιδεώδες, πέτυχε να ενώσει στη ∆α-νία ανθρώπους από όλες τις πολιτικές κατευθύνσεις. Ο ιδρυτής και πρόεδρος του οργανισµού Jeppe Marsling (ετών 41) επεξηγεί τα κίνητρα του εγχειρή-µατος: «Εάν οι πολίτες της Ευρωπαϊ-κής Ένωσης θέλουν να απεµπλακούν από τους οικονοµικούς δεσµούς και να στραφούν στους πολιτιστικούς και κοι-νωνικούς, χρειάζεται να ανακτήσου-µε ό,τι ένωνε την Ευρωπαϊκή Ένωση, µιας και πάνω από πολιτικούς και γρα-φειοκράτες, η Ευρώπη ανήκει στους

λαούς της, τους πολίτες της». Λόγω της υπερβολικής αµερικανοποίησης, η ιστορικά θεσµοθετηµένη ανησυχία περί του τι είναι εθνικό, και η έλλειψη κοινής γλώσσας, έχει ως αποτέλεσµα οι Ευρωπαίοι να γνωρίζουν πολύ λίγα για τους πολιτισµούς µε τους οποίους συνυπάρχουν. Το να µοιραστεί η µου-σική παράδοση του κάθε τόπου στέκε-ται αντίθετο της ευρω-αποξένωσης και υπέρ του να γνωριστούν οι λαοί µεταξύ τους.

Μέσα στο 2016 η πρώτη έκδοση Η πρώτη έκδοση του Ανθολόγιου Ευ-ρωπαϊκής Μουσικής έχει δροµολο-γηθεί για το 2016 και θα περιέχει 168 τραγούδια στην τοπική τους γλώσσα, καθώς και στην Αγγλική. Οποιοδήποτε κέρδος προκύψει, θα χρησιµοποιηθεί για τη χρηµατοδότηση µιας δεύτερης έκδοσης που θα έχει µεταφρασµένα όλα τα τραγούδια και στις 24 γλώσσες της Ευρώπης, έτσι ώστε, όλοι, ανεξαρ-τήτως του αν γνωρίζουν Αγγλικά, να µπορούν να τραγουδούν κατανοώντας όλους τους στίχους. Σε περίπου δύο µή-νες θα γνωρίζουµε ποια έξι τραγούδια θα εκπροσωπήσουν τους Κυπρίους.

46 υποψήφια κυπριακά τραγούδια Για την Κύπρο υπάρχουν 46 υποψήφια τραγούδια, προτεινόµενα κυρίως από καθηγητές και σπουδαστές της Μουσι-κής Ακαδηµίας ARTE. Η ψηφοφορία των τραγουδιών ξεκινάει στην αρχική σελίδα του Ανθολόγιου Ευρωπαϊκής Μουσικής (http://www.eu-songbook.org). Η ψηφοφορία διεξάγεται σε 19 γλώσσες, συµπεριλαµβανοµένης της Ελληνικής. Αυτές είναι οι κατηγορίες και τα υποψήφια τραγούδια:

Έρωτας:•Το ΓΙΑΣΕΜΙΝ (Παραδοσιακό)•ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΕΝΗ (Μουσική: Μ. Χριστοδουλίδης, Στίχοι: Παραδοσια-κό)•ΑΧΕΡΟΜΠΑΣΜΑ (Παραδοσιακό)•ΕΙΠΑ ΣΟΥ ΧΤΕΝΙΣΤΟΥ ΛΛΙΟΝ (Πα-ραδοσιακό - Παραλιµνίου)•ΡΟΥΛΛΑ ΜΟΥ, ΜΑΡΟΥΛΛΑ ΜΟΥ (Παραδοσιακό)•ΣΑΝ ΑΓΑΠΟΥΝ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟ (Παραδοσιακό)•ΤΟ ΤΕΡΤΙΝ ΤΗΣ ΚΑΡΤΟΥΛΛΑΣ ΜΟΥ (Παραδοσιακό)•ΨΙΝΤΡΗ ΒΑΣΙΛΙΤΖΙΑ ΜΟΥ (Παρα-δοσιακό)•ΤΡΕΙΣ ΕΛΙΕΣ (ΤΖΑΙ ΜΙΑ ΝΤΟΜΑ-ΤΑ) (Παραδοσιακό)Φύση και Εποχές:•ΑΙΓΙΑ ΚΟΤΣΙΝΗ (Παραδοσιακό)•Ο ΒΟΣΚΟΣ (Παραδοσιακό)•ΤΟ ΚΟΜΜΑΝ ΤΟΥ ΘΕΡΟΥ (Παραδο-σιακό)•ΤΟ ΜΗΛΟΝ (Παραδοσιακό)•Η ΒΡΥΣΗ ΤΩΝ ΠΕΓΙΩΤΙΣΣΩΝ (Πα-ραδοσιακό- Πάφου)•ΜΗΛΙΑ ΜΟΥ (Παραδοσιακό)•ΚΟΤΣΙΝΗ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΑ ΜΟΥ (Παραδοσιακό)Ελευθερία και Ειρήνη:•Ο ΚΑΗΜΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΣΦΥΓΑ•ΣΕΙΣ ΩΡΑΙΑ ΜΟΥ ΠΟΥΛΛΑΚΙΑ•ΑΧ ΚΕΡΥΝΕΙΑ ΜΑΝΑ ΜΟΥ (Τ’ ΟΝΕΙΡΟΝ) (Μουσική- στίχοι: Ε. Κα-ραγιώργης)•ΚΑΡΤΕΡΟΥΜΕΝ ΜΕΡΑΝ ΝΥΧΤΑΝ (Μουσική: ∆. Λάγιος- Στίχοι: ∆. Λιπέρ-της)•ΠΕΝΤΑΔΑΧΤΥΛΕ ΜΟΥ (Μουσική: Μ. Τόκας - Στίχοι: Κ. Μόντης)•ΘΑ ΠΑΡΩ ΜΙΑΝ ΑΝΗΦΟΡΙΑ (Μου-σική/Στίχοι: Ε. Παλληκαρίδης)

•Η ΔΙΚΗ ΜΟΥ Η ΠΑΤΡΙΔΑ (Μουσι-κή: Μ. Τόκας - Στίχοι: Ne¿e Ya¿in)•ΤΩΝ ΑΘΑΝΑΤΩΝ ΤΟ ΚΡΑΣΙ (Μου-σική: ∆. Λάγιος - Στίχοι: Ε. Παλληκα-ρίδης)Λαϊκά και Παραδοσιακά:•ΤΗΛΛΥΡΚΩΤΙΣΣΑ (Παραδοσιακό)•Η ΒΡΑΚΑ (Παραδοσιακό)•ΤΑ ΡΙΑΛΛΙΑ (Παραδοσιακό)•ΑΡΟΔΑΦΝΟΥΣΑ (Παραδοσιακό)•ΞΕΝΙΤΕΙΑ (Παραδοσιακό)•ΤΟ ΡΕΣΙ (Παραδοσιακό)•ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΟΥ ΓΑΜΟΥ (Παραδοσι-ακό)•ΤΣΑΚΚΑΡΑ ΜΑΚΚΑΡΑ (Παραδοσι-ακό)Πίστη:•ΤΟΥ ΑΪ ΓΙΩΡΚΟΥ (Παραδοσιακό)•Ο ΘΡΗΝΟΣ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ (Παρα-δοσιακό)•ΤΑ ΚΑΛΑΝΤΑ ΤΩΝ ΦΩΤΩΝ (Παρα-δοσιακό)•Ο ΛΑΖΑΡΟΣ (Παραδοσιακό)•ΤΟ ΕΓΚΩΜΙΟΝ ΤΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ (Παραδοσιακό)•ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙ-ΟΥ (Παραδοσιακό)•ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ (Πα-ραδοσιακό)Παιδικά τραγούδια:•ΑΓΙΑ ΜΑΡΙΝΑ ΤΖΑΙ ΤΖΥΡΑ (Παρα-δοσιακό)•ΝΤΗΛΙ ΝΤΗΛΙ (Παραδοσιακό)•ΠΙΡΙ ΠΙΡΙ ΤΟ ΠΑΠΥΡΙΝ (Παραδοσι-ακό)•ΤΣΙΜΠΙ ΤΣΙΜΠΙ ΤΟΝ ΑΤΟΝ (Παρα-δοσιακό)•ΒΑΪ ΤΖΙΒΙΤΖΕΛΛΟ, ΒΑΪ ΤΖΙΒΙΤΖΟ (Παραδοσιακό)•Η ΓΙΑΓΙΑ ΜΑΣ Η ΚΑΛΗ (Παραδοσι-ακό)•ΤΟ ΑΗΔΟΝΙ (Παραδοσιακό)

Η ύπρος στο Αν ολόγιουρωπα κών ραγουδιών

Hdyfono_14-15_inn.indd 14 20/02/16 00:13

Ηδύφωνοwww.simerini.com.cy

ιβλι νηλασ ες δεοσκόπιοΚυριακή 21 Φεβρουαρίου 2016

chrysothemisch1@gmail.com

δεοσκόπιο ρυσό εμις ατ ηπαναγιβλι νηλασ ες ρυσό εμις ατ ηπαναγ

ταν η εµπνευσµέ-νη ποίηση φιλοτε-χνείται µε την απο-τύπωση της καλ-λιτεχνικής φωτο-

γραφίας και όταν ο φωτογραφικός φακός εστιάζει ποιητικά στη σύλ-ληψη της άλλης αισθητικής εικονο-πλασίας είτε οι δύο τέχνες αλληλο-φωτίζονται µέσα από τη διαλεκτική µέθεξη διαφορετικών οπτικών και αισθαντικών προσλήψεων, βρισκό-µαστε τότε µπροστά σε µιαν παν-δαισία εικαστικής ποιητικής δη-µιουργίας. Τότε το λευκό φως, που εξακτινώνεται µε απαστράπτουσες µαρµαρυγές και εκτυφλωτικούς κυµατοειδείς ιριδισµούς από «Όρη Λευκά» της πρόσφατης ποιητικής συλλογής της Μαρίας Λουκά, δεν αναλύεται στα επτά χρώµατα του φάσµατος, αλλά διαθλάται στο κρυ-σταλλικό πρίσµα των δεκατριών ποιηµάτων της, που σε εναρµονι-σµένη συζυγία άπειρων χρωµατι-σµών και πολλαπλών αποχρώσε-ων συνοµιλούν στοχαστικά µε τα αριστοτεχνικά φωτογραφικά στιγ-µιότυπα του Αντρέα Λουκά.

Στο «Σηµείωµα», που προτάσσε-ται της ποιητικής και φωτογραφι-κής αυτής πολυτελούς έγχρωµης έκδοσης, διευκρινίζεται από τους συνδηµιουργούς: «Εµπνευσµένο από τα Λεύκαρα και αφιερωµένο στα Λεύκαρα/µε τούτη τη σκέψη:/ Συχνά η ποίηση είναι γεµάτη εικό-νες…/Άλλο τόσο και οι εικόνες είναι γεµάτες ποίηση…/Αυτό το κοινό αί-σθηµα, µε όλη τη συγκίνηση που µε-ταφέρει/θέλουµε να µοιραστούµε µε το Βιβλίο µας./Αν το πετύχουµε, έστω και λίγο, το θεωρούµε πολύ». Και το επιτυγ-χάνουν ως επιδέξιοι πλοηγοί και οι δύο, «ο καθείς και τα όπλα του», κατά τον Ελύτη, να µας ταξιδέψουν, χαρίζοντάς µας την κατανυκτική απόλαυση της πάλλευκης ωραιό-τητας των αλλοτινών ωραίων ηµε-ρών: από τις κλιµακωτές ασβεστο-λιθικές αναβαθµίδες των Λευκών Ορέων μέχρι τ’ ανεβατά πλουμίδια των λευκαρίτικων κεντηµάτων κι από τα φουρφουρένια κι ανάγλυφα ασηµικά της παραδοσιακής αργυ-ροχοΐας έως το πετροκέντητο κα-µπαναριό της εκκλησίας του Τιµίου Σταυρού στα Πάνω Λεύκαρα.

Στο οµότιτλο πρώτο ποίηµα της συλλογής, και στις τρεις στροφές του, αφουγκραζόµαστε επαναλαµ-βανόµενες, αλλά και διαφοροποιη-µένες οπτικοακουστικές εικόνες συµβολικών ρυθµών και αλληγο-ρικών μηνυμάτων: «Σ’ αυτά τα όρη τα λευκά/[…]/τυπώνουν και κε-ντούν/ήχους και σχήματα./Σ’ αυτά τα όρη τα λευκά/[…]/τυπώνουν και κεντούν/ρίμες και ρήματα./Σ’ αυτά τα όρη τα λευκά/[…]/τυπώνουν και κεντούν/δρόµους και σήµατα». Πό-τε µονότονοι και πότε µελωδικοί οι ήχοι της καθηµερινότητας διαπερ-νούν το πέτρινο φως στο γραφικό

αµφιθεατρικό κεφαλοχώρι και σµί-γουν σε αντιστικτική σύνθεση από το χτες στο σήµερα µε τους ηλεκτρι-κούς κτύπους της ανατρεπτικής αλ-λαγής του χρόνου στο «Παλιό Ρο-λόι» του οµώνυµου ποιήµατος. Και η ποιήτρια αναπολεί νοσταλγικά εκείνο το ανεπίστροφο χτες, όπου «έλιωναν τ’ ασήμι, του ‘διναν ψυχή» και µελαγχολεί, µονολογώντας στον επίλογο ενός άλλου ποιήµα-τος: «και πορευόµαστε µε φαγωµέ-να πρόσωπα στο σήμερα». Ξάφνου όµως αναθαρρεί, συνειδητοποιώ-ντας, σύµφωνα µε το ποίηµα «Λαϊ-κή Ψυχή Διατηρητέα», την επιστρο-φή στις ρίζες µε την αναπαλαίωση των κτισµάτων, των δρόµων και του χειροκίνητου οικιακού εξοπλι-σµού της λαϊκής µας κληρονοµιάς, τη συναρµολόγηση των θραυσµά-των περασµένων εποχών και την αναβίωση του παµπάλαιου παρα-δοσιακού πολιτισµού µέσα από «τα κοµµάτια» της κατακερµατισµένης ψυχής µας. Καθώς «ο λαϊκός βίος ενεδρεύει», υποβλητικές και αξεθώ-ριαστες οι αλλεπάλληλες παραστά-σεις χρωµατίζουν έντονα τη µαυρό-ασπρη οθόνη, όπου οι περιγραφικές σκηνές και τα έµψυχα δρώµενά της εξακολουθούν να παίζονται, αφυ-πνίζοντας αναπόδραστες µνήµες: «Εδώ η λαϊκή ψυχή δεν πέθανε./

Ζει σ’ αυτές τις αυλές./Κρύβεται πίσω απ’ το εκα-τόχρονο χειρο-µύλι/στη γάστρα για το πλύσιµο/στο σταµνοστά-τη που κάθεται µες στο χτιστό πεζούλι». Γιατί µέσα από την «Ελπίδα Ανα-

βίωσης» του επόµενου ποιήµατος «Το στοιχειό του σπιτιού δεν έφυγε./Ζει μέσα στο μισογκρε-µισµένο κελάρι./Κρύβεται µες στα γερµένα πιθάρια/που αποπνέουν τη µυρωδιά του κρασιού και της ζιβα-νίας./[…]/ο λαφιάτης, το σπιτόφιδο σαν νοικοκύρης».

∆εν είναι τυχαίο που οι δηµιουρ-γοί τού οιονεί ποιητικοφωτογραφι-κού λαογραφικού λευκώµατος το τιτλοφορούν ευστόχως «Όρη Λευ-κά», αντιστρέφοντας εµφαντικά την ετυµολογία της κυπριακής µας κω-µόπολης, όπου «το θαύµα λειτουρ-γεί ακόµη», κατά τον Σεφέρη και αποκρυπτογραφούνται τα Ελυτικά Οµηρικά «ρήµατα». Το ποίηµα «Η αυλή των θαυµάτων» παραπέµπει στο τοπικό Μουσείο, που συνιστά συνεκδοχική µικρογραφία των Λευκάρων. Αν και ο τουριστικός αυτός προορισµός πλέον είναι ένας υπαίθριος µουσειακός χώρος, εδώ αποθησαυρίζονται συγκεντρωµένα τα σµιλεύµατα και τα τεχνουργήµατα της δεξιότητας, της νοικοκυροσύνης και της υποµονής του παλιού εκεί-νου κόσµου της Κύπρου, που έθαλλε και άνθιζε µαζί µε τις γλάστρες των σπιτιών του. Γλαφυρό συνταίριασµα οι φωτογραφίες µε τους στίχους συλ-λαµβάνουν την ψυχή του τόπου σε «ήρεµο αγκάλιασµα από θαύµατα/που βάφει µε λουλάκι ο ουρανός».

ού οι λληνες ι ού τ λληνιρη ευκά

εν ξέρω αν η παγκοσµίως καθιερωµένη σηµερινή Ηµέρα Μητρικής Γλώσ-σας πρέπει να πάρει στα καθ’ ημάς εορταστικό χα-

ρακτήρα διθυραµβικών ωδών και επινίκιων ύµνων ή να µνηµονευθεί µε τους ελεγειακούς τόνους επιµνηµό-συνης δέησης. Γιατί το υπαρξιακό ερώ-τηµα της καβαφικής ειρωνείας, που αυτονοήτως συνηχεί σε σχήµα εν διά δυοίν την εθνική και γλωσσική ταυτό-τητα του Ελληνισµού και της αυθεντι-κής ελληνικότητάς του, παραπέµπει στη διαχρονία τραγικών συνειρµών: από τους Ρωμαϊκούς Χρόνους της συρ-ρίκνωσης και της ιστορικής παρακµής µέχρι τους τωρινούς καιρούς της έτι δραµατικότερης αναβίωσής της.

Σε άλλους στίχους, ωστόσο, του ποι-ήµατος «Φιλέλλην» ο µέγας Αλεξανδρι-νός αφυπνίζει τη µνήµη µε υποδείξεις παραινετικής παιδαγωγίας ως προς τη ζωντανή συνέχεια του αέναου ελληνο-πρεπούς ήθους στην εννοιολογική και αισθητική του πρόσληψη. Τίτλος τιµής η εγχάραξη του φιλελληνικού χρέους στη συνείδηση του εµβληµατικού «Βα-σιλέως Σωτήρος», που εν µέσω βαρβά-ρων δεν θαυµάζει απλώς το ιδεατό κάλ-λος της αρµονίας και του µέτρου, αλλά και εµπράκτως το διασώζει, απαθανα-τίζοντας τον ελληνικό πολιτισµό και διαιωνίζοντας τα Ελληνικά της άρτιας καλλιεπούς έκφρασης, όπως αποφαί-νεται συµπερασµατικά: «Ώστε ανελλή-νιστοι δεν είµεθα, θαρρώ», που ανακα-λεί τον εγκωµιαστικό επίλογο του ποι-ήµατος «Στα 200 π.Χ.»: «Και την Κοι-νήν Ελληνική Λαλιά/ώς µέσα στην Βα-κτριανή την πήγαμεν, ώς τους Ινδούς». Πλην όµως εµφανής η αµφισηµία για όσους «ανελλήνιστους» αµνήµονες της «Κοινής Ελληνικής Λαλιάς», καθώς ευγλώττως αποκαλύπτουν οι πρώτοι και οι τελευταίοι στίχοι ενός άλλου Καβαφικού επίσης ποιήµατος, εµπνευ-σµένου από τον Αθήναιο: «Την γλώσσα την ελληνική οι Ποσειδωνιάται/εξέχα-

σαν τόσους αιώνας ανακατευµένοι/µε Τυρρηνούς, και µε Λατίνους, κι άλλους ξένους./[…]/και τώρα πώς εξέπεσαν, πώς έγιναν,/να ζουν και να οµιλούν βαρβαρικά/βγαλµένοι - ω συµφορά! - απ’ τον Ελληνισμό».

Οι σηµερινοί Έλληνες, αν όχι επι-λήσµονες Ποσειδωνιάτες λωτοφάγοι, φέρονται, εντούτοις, µε ασύγγνωστη αχαριστία ανάξιων κληρονόµων απέ-ναντι στην αρχέγονη ενιαία γλώσσα τους, που τους την «έδωσαν ελληνική στις αµµουδιές του Οµήρου», κατά τον Ελύτη, και αποδεικνύονται κακοί δια-χειριστές µιας τέτοιας παρακαταθήκης αµύθητου πλούτου και ανεξερεύνητων θησαυρών. Και αναρωτιέται και θλίβε-ται πράγµατι κανείς ποια η αγάπη και πόσος ο σεβασµός για την τρισχιλιετή Οµηρική µας γλώσσα· γιατί τόση λεξι-λογική πενία και φραστική αποψίλω-ση σε ένα δύσκαµπτο προφορικό λόγο µε άλλη τόση αλλοτριωτική παραχά-ραξη βαρβαρισµών, σολοικισµών και greeklish στη γραπτή κακοποίησή του;

Το «δικαίωμα» στην… αγραμματοσύνηΣτον αντίποδα της απαξιωτικής ολιγω-ρίας και της γλωσσοκτόνας ύβρεως η υπεράσπιση και η προστασία της πε-ριούσιας γλώσσας, όπως παραδίδεται από τον Πλούταρχο στον βίο του Θε-µιστοκλή, ο οποίος, αφού συνέλαβε με ψήφισμα τον διερμηνέα του Ξέρξη, τον θανάτωσε «ότι φωνήν Ελληνίδα βαρβάροις προστάγµασιν ετόλµησε χρήσαι», τουτέστιν οι Έλληνες δεν ανέχονταν να ευτελίζεται η γλώσ-σα τους από ανθρώπους κατώτερους του µεγαλείου και της µοναδικότητάς της. Αν ακούγεται σήµερα ρατσιστική η πράξη του Θεμιστοκλή, πώς κρίνε-ται και πώς αποτιµάται η αβάστακτη ελαφρότητα µιας στρατευµένης κραυ-γαλέας διαδήλωσης υπέρ του δικαιώ-µατος στην αγραµµατοσύνη; Αν, εκτός φωτεινών εξαιρέσεων, η πλειονότητα των παιδιών και των τριών εκπαιδευ-

τικών βαθµίδων, όταν δεν κατέχεται από αλαλία µπροστά στο διαδίκτυο, καταλαµβάνεται από φρενίτιδα δολο-φονικής διάθεσης, ακρωτηριάζοντας και κατακρεουργώντας τη γλώσσα, γιατί εκπλησσόµαστε κάθε τέλος της σχολικής χρονιάς µε τα αποτελέσµατα των εισαγωγικών εξετάσεων στα Νέα Ελληνικά; Ποιος αναµένει ότι πριονί-ζοντας το δέντρο οι όποιες ρίζες από µόνες τους θα δώσουν καρπό ή µήπως µε φροντιστηριακές ταχυδακτυλουρ-γικές λύσεις; Και ποιος δεν πιστεύει ότι το µερίδιο ευθύνης, που αναλογεί στους νέους, είναι ασυγκρίτως µικρό-τερο από το βάρος των ευθυνών όσων πρέπει µε άγρυπνο ενδιαφέρον να συ-νεργούν στη γλωσσική αγωγή τους στο πλαίσιο όχι της γνωσιολογικής εκπαί-δευσης, αλλά µιας συγκροτηµένης παι-δείας. Εφόσον οικογένεια, σχολείο και εκπαιδευτικό σύστηµα, γονείς και δά-σκαλοι, Εκκλησία, κοινωνία και ΜΜΕ (όχι Μέσα Μαζικής Εκτέλεσης ή γλωσ-σικής Εθνοκάθαρσης) στην αυτοδυνα-µία και την αλληλεπίδραση των ρόλων τους έχουν πολλά να προσφέρουν και αποµένει πολλαπλά να επιτελέσουν. Συνειδητοποιώντας προπάντων τη Θουκυδίδεια ρήση «Αταλαίπωρος τοις πολλοίς η ζήτησις της αληθείας και επί τα ετοίµα µάλλον τρέπονται», να προσα-νατολίσουν τα παιδιά όχι στην έτοιµη γνώση, όπου ελλοχεύει ο κίνδυνος της παραπαιδείας, της διαδικτυακής πα-ραπληροφόρησης ή της τηλεοπτικής αφασίας. Προαπαιτούµενο α-ληθινής γνώσης, δηµιουργικής σκέψης και κριτικής άποψης, η γλωσσική καλλι-έργεια και η ορθοέπεια του ελληνικού λόγου, που αρδεύεται από τις αρχαιοελ-ληνικές πηγές του και ανθεί µε τη φι-λαναγνωσία εκλεκτών κειµένων της νεοελληνικής µας Γραµµατείας. Για να ξέρουµε «ήντα συντυχάννουµεν», αντιστρέφοντας τον Μαχαιρά, και ν’ απαντούµε περήφανοι στο Καβαφικό ερώτηµα: εδώ οι Έλληνες και εδώ τα Ελληνικά!

ού οι λληνες ι ού τ λληνιοι ματα αρ α ουκά ωτογραφ ες Αντρ ας ουκά

Hdyfono_14-15_inn.indd 15 20/02/16 00:13

16

Ηδύφωνοwww.simerini.com.cy

Αποτυπώσεις ΘραύσματαΚυριακή 21 Φεβρουαρίου 2016

Απόσπασμα της βδομάδας Δεν καταλαβαίνω τι συμφέρον υπάρχει στο να βρίσκεται κανείςσε μια τέτοια δημόσια υπηρεσία. Δεν προσφέρει ασφαλώς τίποτα Επιμελείται η Μαρία Μηνά

Το Ημερολόγιο ενός τρελού κυκλοφορεί σε πολλές εκδο-χές. Διαλέξαμε αυτήν από τις εκδόσεις Κοροντζή, σε μετά-φραση από τα Ρωσικά του Ι. Ζαφειρόπουλου

Κάτι αναπάντεχο µού ‘τυχε σήµερα πρωί. Ξύπνησα κάµποσο αργά κι όταν η Μαύρα µού ‘φερε τις λου-στραρισµένες µπότες µου,

την ρώτησα τι ώρα ήταν. Σαν άκουσα πως ήταν περασµένες δέκα, τινάχθη-κα κι άρχισα να ντύνοµαι όπως-όπως. Αλλά για να πούµε και την αλήθεια, δεν θα πήγαινα διόλου στο υπουργι-κό γραφείο, ξέροντας το πώς θα ξύνιζε τα µούτρα του ο τµηµατάρχης για την αργοπορία µου. Είναι αρκετός καιρός τώρα που λέει: «Τι σου συµβαίνει, φίλε µου; Πώς τα ‘χεις σωροκούβαρα όλα έτσι µέσα στο κεφάλι σου; Σβουρίζεις από ‘δω κι από ‘κει σα να κάθεσαι σε πυρωµένα κάρβουνα. Μπουρδουκλώ-νεις τόσο τις υποθέσεις που ούτε ο ζερ-ζεβούλης δεν µπορεί να τις ξεµπλέξει. Στις επικεφαλίδες βάζεις µικρά γράµ-µατα και στα έγγραφα παραλείπεις ηµεροµηνία κι αριθµό».

Καταραµένε τσαλαπετεινέ! Με ζη-λεύει στα σίγουρα γιατί αράζω στο γρα-φείο του διευθυντού και ξύνω πένες για την αυτού εξοχότητα. Μ’ άλλα λό-για, δεν θα πάταγα ποδάρι στο γραφείο σήµερα αν δεν έλπιζα να δω τον ταµία, και ποιος ξέρει, µπορεί να τον κατάφερ-να τον παλιοκλειστοχέρη να µου δώσει

κάποια προστάντζα.Μα τι κουµάσι, που σου είναι αυτός

ο ξεροτσιφούτης! Να µου δώσει µπρο-στά µηνιάτικο; Θεέ και κύριε! Πιο εύ-κολα φθάνει η δευτέρα παρουσία! Όσο κι αν τον εκλιπαρείς, όσο κι αν σκάζεις απ’ το κακό σου, δεν σου δίνει δεκαρά-κι ο ασπρογένης κερατάς!

Κι ωστόσο, σπίτι ου, η δούλα του τού τις βρέχει για τα καλά. Αυτό το ‘χει τούµπανο όλος ο κόσµος κι ο ντουνιάς. ∆εν καταλαβαίνω τι συµφέρον υπάρ-χει στο να βρίσκεται κανείς σε µια τέ-τοια δηµόσια υπηρεσία. ∆εν προσφέ-ρει ασφαλώς τίποτα. Στις επαρχιακές ωστόσο υπηρεσίες ή στις δηµοτικές αλλάζει βέβαια το πράγµα: Εκεί βλέ-πεις τον υπάλληλο, χωµένο στη γωνιά, να γράφει µε την ησυχία του. Το φράκο του είναι της κακιάς ώρας. Τα µούτρα του, στο πρώτο αντίκρισµα σού ‘ρχεται να τα φτύσεις δυνατά, για δες όµως τι σπιταρώνα νοικιάζει! Να του πας κανέ-να αλαβάστρινο χρυσωµένο φλιτζάνι; Ούτε να το σκεφτείς.

«Αυτό», θα σου πει, «είναι δώρο για κάνα γιατρουδάκο, όχι για µένα!». Κα-τάλληλα τού µοιάζουν για ελόγου του, ένα ζευγάρι καθαρόαιµα άλογα ή κάν’ αµάξι ή γουναρικά, αξίας το λιγότερο, τριακόσια ρούβλια. Έχει µιαν όψη ψύ-

χραιµη και σου µοιάζει όταν µιλά µελι-στάλακτος και ντροπαλός: «Κάντε µου, παρακαλώ τη χάρη, να µου δανείσετε το µαχαιράκι σας, να ξύσω το µολυβάκι µου…» κι ύστερα παστρεύει τόσο έξυ-πνα εκείνον που ‘ρχεται να υποβάλει αίτηση, που δεν του αφήνει ούτε το σώ-βρακο. Αντίθετα σ’ εµάς, για να λέµε και την αλήθεια, η υπηρεσία µας ξεχωρί-ζει. Έχει τέτοια παστράδα που ποτέ δεν θα βρεις σε κυβερνείο: Τραπέζια από µαόνι κι όλοι οι ανώτεροι σού µιλάνε µε το «σεις» και µε το «σας». Κι οµολο-γώ πως αν έλειπε τούτη η ευγένεια, από πολύ καιρό θα τα ‘χα βροντήξει… Είχα βάλει το φθαρµένο µου παλτό κι είχα πάρει µαζί µου και την οµπρέλα µου γιατί έβρεχε µε το τουλούµι. Εγκατα-λειµµένοι οι δρόµοι. ∆εν υπάρχει ψυ-χή, µόνο κάποιες βιαστικές γυναίκες που σκέπαζαν µε το καστορένιο γου-νικό τους το µουσκεµένο τους κεφάλι, κάποιοι Ρώσοι έµποροι κρυµµένοι στις οµπρέλες τους και αµαξάδες. Από ευγενείς, δεν ήταν παρά µόνον ένας υπάλληλος σαν ελόγου µου, που τρι-γυρνούσε ανήσυχα. Τον είδα στο σταυ-ροδρόµι κι είπα µέσα µου: «Χε-χε! Όχι, χρυσέ µου, δεν πας στο υπουργείο, όχι, έχεις πάρει ξοπίσω εκείνην εκεί που τρέχει και κοιτάς τις γάµπες της». Και

τι σου είναι το σινάφι µας, οι δηµόσιοι υπάλληλοι; Μα τον Θεό, δεν υστερούν σε τίποτα απ’ ένα καραβανά! Μόλις πε-ράσει καµιά µε καπελάκι, σίγουρα θα την πειράξει!

Καθώς έκανα τις σκέψεις µου, πρό-σεξα ένα αµάξι να σταµατά έξω απ’ το µαγαζί όπου περνούσα κείνη τη στιγ-µή. Το γνώρισα αµέσως: ήταν τ’ αµάξι του ∆ιευθυντή µας. Μα εκείνος δεν είχε καµιά δουλειά να βολτάρει στα µαγαζιά και σκέφτηκα: «Θα είναι η κόρη του». Στριµώχθηκα στον τοίχο. Ο Λακές άνοιξε την πόρτα κι εκείνη κατέβηκε ανάλαφρα σαν πουλί. Πώς έστρεψε δεξιά-αριστερά το βλέµµα, πώς άστραψαν τα µάτια της και τα φρύδια της… Κύριε και Θεέ µου! Χάθηκα, χά-θηκα εντελώς! Κι τι θέλει και βγαίνει µε τέτοιον άραχνο καιρό. Έλα τώρα να πεις πως δεν έχουν µανία οι γυναίκες µ’ όλες αυτές τις πατσαβούρες. ∆εν µε γνώρισε, µα και ‘γω πάσχιζα να κου-κουλωθώ όσο γινόταν περισσότερο γιατί το παλτό µου ήταν βροµισµένο κι είχε ξεπερασµένο κόψιµο. Τώρα φο-ριούνται πανωφόρια µε µακρούς για-κάδες, ενώ εγώ φορούσα δυο κοντούς, τον έναν πάνω στον άλλο και το ύφα-σµα του παλτού µου ήταν τελευταίας ποιότητας. […] (σελ. 11-14)

Νικολάι Γκόγκολ,Το ημερολόγιο ενός τρελού

Ο Νικολάι Γκό-γκολ έφυγε από τη ζωή σαν σή-μερα, 21 Φε-βρουαρίου, του 1852. Το «Ημε-ρολόγιο ενός τρελού» γρά-φτηκε περί το 1835.

Hdyfono_16-16_inn.indd 16 20/02/16 00:14