قرآن در نهج البلاغه...ˇ r> ˙ 9 i#ˆ ˝ ˘:) ˜>g˜k/ 2˝1 ˘ ˘/ l-k/ 2˘ ˇ...

درقرآن

البالغهنهج

: تأليف

رهنما

.شده استدانلود دهيكتابخانه عقاز سايت كتاب نايwww.aqeedeh.com

[email protected]: آدرس ايميل

اى مفيدهسايت

www.nourtv.netwww.sadaislam.comwww.islamhouse.comwww.bidary.netwww.tabesh.netwww.farsi.sunnionline.uswww.mohtadeen.comwww.ijtehadat.comwww.islam411.comwww.videofarda.com

www.sunni-news.netwww.islamtxt.comwww.ahlesonnat.comwww.isl.org.ukwww.islamtape.comwww.blestfamily.comwww.islamworldnews.comwww.islamage.comwww.islamwebpedia.comwww.islampp.com

البالغهقرآن در نهج 3

فهرست مطالبصفحهعنوان1....................................................................................................................مقدمه

3............................................................................................اهللا استقرآن حبل-1

4.....................................................................................قرآن كتاب ناطق است-2

6...........................................................به وسيلة قرآن دين خدا كامل شده است-3

8..........................................................با نزول قرآن وحي الهي خاتمه يافته است-4

9......................................................................................قرآن امام مؤمنين است-5

12...................................................كندگري است كه خيانت نميقرآن نصيحت-6

13...........................................................................قرآن داروي شفابخش است-7

14............................................................................................قرآن ميزان است-8

16...........................................................قرآن طريق واضح و پرچم استوار است-9

16..........................................................................قرآن شفيع روز قيامت است- 10

18..............................................................................قرآن تجلّي گاه خداست- 11

اختالف نظر و تشتّت در امور ديني را وقرآن كتابي بدون اختالف است- 12

19............................................................................................................پذيردنمي

20....بخش و تفرقه ستيز استكتاب خدايتعالي وحدتنيز همانند�سنّت پيامبر- 13

21......................................................پذيرندناكتاب و سنت از يكديگر جدايي- 14

24....................در بستر شهادت�آخرين سفارش امامعمل به كتاب و سنت- 15

1البالغهقرآن در نهج

بسم اهللا الرحمن الرحيمالبالغهقرآن در نهجمقدمه

�� البالغه و و تحقيق در نهج�عليمات رسول خدااز مطالعه و تدبر در قرآن كريم و ت

:گردددو نكته مهم و اساسي دريافت مي�سخنان گهربار امام بزرگوار

ساز الف ـ قرآن برنامه آسماني براي امتي زنده است كه عمل به دستورات آن، انسان

و يا آور مرگ كه براي مردگان خوانده شود باشد؛ و نه كتابي پيامبخش ميو زندگي

احيانا وسيله روزي متكديان باشد و يا بدون توجه به معاني عميق آن به قصد ثواب و

.تمرين و تقليد صوت و لحن تالوت گردد

اند؛ و خود اولين عامالن به قرآن كريم بوده،و پيشوايان ديني�ب ـ پيامبراكرم

ه شايستگي به ايشان كساني هستند كه بمأمومين راستين و پيروان واقعي آن بزرگواران

مند گشته و كتاب و سنت را تعليم اقتدا نموده و از علم و ايمان و تقواي آنان بهره

گيرند؛ نه اينكه همچون مسيحيان، پيامبر و پيشوايان ديني را به الوهيت و ربوبيت

رسانده و در حوائج به آنان روي آورند و آنانرا وسيله فرار ستمگران و مفسدان از كيفر

.لهي معرفي نمايندا

آن امام بزرگوار پيوسته به قرآن كريم استشهاد نموده و سخنان خود را به آيات الهي

خوشبختانه اين قسمت از سخنان ارزنده آنحضرت كه در تفسير آياتي . نمايندمستند مي

از كتاب الهي است پس از قرنها توسط مفسر كبير و استاد بزرگوار سيد مصطفي حسيني

�� «از ميان كتب مختلف اسالمي گردآوري و تحت عنوان -اهللا تعاليسلمه - بائي طباط�� همراه با ترجمة فارسي آن، در اختيار پيروان » )� '&% ��$#"��!��

.كتاب و سنت و شيفتگان عترت و محقّقان آزادانديش جهان قرار گرفته است


در �اي از سخنان امام عليرد گوشهگذآنچه در صفحات بعد از نظرتان مي

البالغه گردآوري گرديده، اميد است مطالعه و باشد كه از نهجتوصيف قرآن كريم مي

.دقت در آن ما را به شناخت بيشتر كتاب خدا و عمل به دستورات آن رهنمون باشد


اهللا استقرآن حبل-1»... )�� *+*, -./0 * - *1 23 *4� *5-� 2� *�� 6�/7 *� -�� /�� 28-� *+ 2364/9 *� , /�" -# 2$-�� *�; /8-< /�/=> 232�*� *� *� , 2?/� *�

2� 2 -% *@ AB*� *C /D-� *$ -�/� � *( *� , /E-� /0-�� 2F�/=�*G * *� , /D-� *$-�� 2F�/= *� /3�/� *� , 2? /(*H�...«1.براستي كه آن ريسمان . خداوند پاك احدي را به مانند اين قرآن پند نداده است(

. هاي دانش استلهي و سبب مورد اطمينان اوست؛ و در آن بهار دل و سرچشمهاستوار ا

).و براي دل صفابخشي جز آن نيست

»... 23 2' *� -# 2� )�$�/I *� )�-� *+ *� , AJ *�-� 2K 23 *0 *( *L-�*� )��M24 *�...«2.و ريسماني است كه چنگ . باشدروشنايي است كه همراهش هيچگونه تاريكي نمي(

).مينان بخش استزدن به آن اط

نويسد، اي كه به يكي از دوستدارانش يعني حارث حمداني ميو در نامه ارزنده

چنگ زدن به قرآن كريم ،فرمانگردد كه اولين نكتةرا يادآور مياينكات بسيار ارزنده

:و پندگيري از آن است

» 23*�*� *+ 68 /+*, *� , 23 -5 /N*� -4� *� , /�"#2$-�� /8-� *5/= -O 6&* *P *� 23 *(� *# *+ -� Q# *+ *� ,...«3.به ريسمان قرآن چنگ زن و از آن پند و اندرز گير و حاللش را حالل و حرام آن را (

...).حرام دار

كند كه در زمرة افرادي بوده كه به ريسمان الهي و خود آنحضرت نيز افتخار مي

:داشته استياي آنان را از راه خدا باز نمكنندهزدند، و سرزنش هيچ سرزنشچنگ مي

» *� QR/7 *�> S� -M *T -� /� SE/U*H 2J *( -M*� /�� /V -E 2; 2� 2WX*' *H YYY /�" -# 2$-�� /8-� *5/= *�M 2Z Q& *�*� 2(...«1.

___________________.175البالغه، خطبه نهج-1

.189البالغه، خطبه نهج-2

.69البالغه، نامه نهج-3


اي در كنندهو من از جمله كساني بودم كه در مورد خداوند سرزنش هيچ سرزنش(

).زنندگان به ريسمان قرآن بودندچنگ... آنان مؤثّر نبوده

به خصوص سابقون اولون از �از اصحاب پيامبر�تنها موردي نيست كه اماماين

آنانكه طبق . ستايدكند و تمسك آنها را به قران كريم ميمهاجرين و انصار به نيكي ياد مي

��:آية شريفة�� ...�بهترين امت، و به موجب )110: آل عمران(

��&� %�$�!#�"! ��ةآي�"!�$ ��'� (�)�*�%�در كتاب و �خدايافتگان رسولتعليم)129: البقرة(

رود كه در عمل به سفارش الهي و از شاگردان ممتاز جز اين انتظار نمي. حكمت بودند

�$+�,��-�. /�% 0�)�� 12�$ �3�4�#�5 $+� �6��7$�%�و به ،ا ربودهگوي سبقت ر)103: آل عمران(

:يكان خود نيز چنين سفارش كنند كهخانواده و نزد

» -E 2[ 2 -% *@ /3/= /8 *�*0-��/= -E 2Z-$/� -&* *H , /�" -# 2$-�� /V *�� *��\2Yديگران در عمل به قرآن بر شما پيشي . خدا را، خدا را در مورد قرآن در نظر گيريد(

).نگيرند

قرآن كتاب ناطق است-2چنانكه علم الهي در قرآن كريم به . اي همان داللت آن استيي هر نوشتهنطق و گويا

: گويدميكتابي تعبير شده است كه به حق سخن

�$$$$ oo ooΨΨΨΨ ÷÷ ÷÷ƒƒƒƒ tt tt$$$$ ss ss!!!! uu uuρρρρÒÒ ÒÒ====≈≈≈≈ tt ttGGGG ÏÏ ÏÏ....ßß ßß,,,, ÏÏ ÏÏÜÜÜÜΖΖΖΖ tt ttƒƒƒƒÈÈ ÈÈ dd dd,,,, pp pptttt øø øø:::: $$ $$$$$$ ÎÎ ÎÎ////44 44óó óóΟΟΟΟ èè èèδδδδ uu uuρρρρŸŸ ŸŸωωωωtt ttββββθθθθ çç ççΗΗΗΗ ss ss>>>> ôô ôôàààà ãã ããƒƒƒƒ�) 62/مؤمنون(

گويد و ايشان مورد ستم واقع و نزد ما كتابي است كه به حق سخن مي«

.»شوندمين

�#### xx xx‹‹‹‹≈≈≈≈ yy yyδδδδ$$$$ oo ooΨΨΨΨ çç çç6666≈≈≈≈ tt ttFFFF ÏÏ ÏÏ....ßß ßß,,,, ÏÏ ÏÏÜÜÜÜΖΖΖΖ tt ttƒƒƒƒΝΝΝΝ ää ää3333 øø øø‹‹‹‹ nn nn==== tt ttææææÈÈ ÈÈ dd dd,,,, yy yyssss øø øø9999 $$ $$$$$$ ÎÎ ÎÎ////�) 29/جاثيه(




.»گويداين كتاب ماست كه بر شما به حق سخن مي«

كه با اين تفاوتتاب ديگري ظاهرا ساكت و صامت است،و قرآن نيز مانند هر ك

ناد و ن هيچگونه راهي ندارد، لذا چنانچه بدون عچون كالم حق است و باطل در آ

بيماري روحي خوانده يا شنيده شود، براي گوشهاي شنوا و دلهاي پاك گوياترين كالم

.و رساترين سخن است

:فرمايدمي�و لذا امام

» A]/^�*4 A_ /(� *� *� , A# /C� *̀ A# /(" 2�"# 2$-�� *�...«8.كننده است؛ و ساكتي است كه در عين حال ناطق اي در عين حال نهيقرآن امركننده(

).ياستو گو

» 2� *a - 2b *H ca /� *� , 23 24� *[ -�*, 2� *� - 2b *H A_-� *= *� , 23 24� *&/� �*� -0 * *H A]^�*4 , -E 2[ /# 2d -K*, * -?*= /�� 2e�*�/[ *� 23 24� *M -�*,YYY«2.

بنايي كه اركانش . گويايي كه زبانش خسته نگردد. و كتاب خدا در ميان شماست(

).ناپذيرندانش شكستاي كه يارو چيره شونده. ويراني ندارد

» Se�*�/Z/= )� /�� *; )HM 2� *� *f*0*= *g�0*' *�� 6�7 S]/^�*4 S# -(*, *�EU� *T«3.

).اي را همراه با كتابي گويا و امري پايدار برانگيختبراستي خداوند فرستاده(

»... -G * *� , /3/= *�M20 *� -&*' *� , /3/= *�M2$/-G *' *� , /3/= *�� 2 /h-�2' /�� 2e�*�/[ 2� *d -i* *� ,j-0*�/= 23 2k-0*= 2]//�� /� *� /3/� /+� *N/= 2l/��* 2m *H *� ,/�� /V 2l/�*� - *m *H *� ,j-0*= n *� 23 2k-0*=...«4.

___________________.182البالغه، خطبه نهج-1





ن آبرخي از . شنويدگوييد و ميـ ميكتاب خداست كه به وسيله آن ـ سخن حق را(

و در مورد خدا پراكندگي و . تاي ديگر اساي از آن گواه پارهو پاره،گوياي برخي ديگر

).و هم صحبت خويش را از خدا جدا نسازد. اختالف ندارد

به وسيلة قرآن دين خدا كامل شده است-3» 2E 2Z-� *� *� *o *a -4 *, *��"!�$9:�;�< (3�"�� 0�=��4�. �&�� > *+ ,)�4� *( -̀ *, 236�/� *4 -E 2Z�/� *# 6� *� *� 23*� *8 *� -[*, p6�

-�/� -E 2Z*� *�> *� /3/=�*�/[ -� /( *o *a-4,q 23*G /� r /3 /& -G/� * /s *� /�6��«1.و مدتي پيامبرش را در . و بر شما كتابي را نازل نمود كه بيان هر چيزي در آن است(

بخشيد تا آنكه با نزول آنچه در كتابش آمده، ديني را كه براي خلق بين شما عمر

).دخويش پسنديده است، براي او و شما كامل نمو

» , -E 2d *T�<� /( -E /d-� *� *� *� *W*, , /3 /$ -� *W *n *� /�� 2J 6t 2+ , A]/^�*4 A_ /(� *� *� , A# /C� *̀ A# /(" 2�"#2$-�� *� 236�/� *4 *j*� *T *� , 23*G /� /3/= *� *# -[, *� , 2� *�M24 /3/= 6E*'*, , -E 2d *& 2 -4 *, /3-� *� *� *�* *b -�� *�� -�� *g/7 *u *# *� -� *T *�> /]-� *v

*Z+*, -� /( /3/= w *� 2-x� /�� Y -� /( )�y� *z -E 2Z-G *� /l- 2m - *1 23 64/9 *� , /3 /& - *4 -� /( *E6{ *� � *( 23 *4� *5-� 2� 23G /( �M 2�Q{*0 *� )� /�� *= )� *� *� 23*� *8 *0 *C *� 6H/7 23 *; /# *[ -�*, 23*� /| *� )�y� *z -} 2 -~* - *1 *� , /3/G /�«2.

ساكتي كه در عين حال . منكر استن امركننده به معروف و بازدارنده ازآپس قر(

از آنان بر عمل به آن پيمان گرفته و آنها را در . حجت خدا بر خلق اوست. گوياست

. آنرا به اتمام رسانده و دينش را به وسيلة آن كامل گردانيده استگرو آن قرار داده؛ نور

خش قرآن و در حالي پيامبرش را قبض روح نمود كه آنحضرت از ابالغ احكام هدايت ب

پس خدا را چنانكه خود بزرگ شمرده به عظمت ياد كنيد، زيرا . فراغت يافته بود

___________________.85البالغه، خطبه نهج-1



حكمي از دين خود را بر شما پنهان نداشته و پسند و ناپسند خويش را بدون نشاني

).آشكار و عالمتي روشن رها ننموده است

:فرمايدو نيز در كامل بودن قرآن مي

» *a -4 *, 23 *4� *5-� 2� *�� 6�7�� /3�/� * 6?*= )� /�� *; )�=�*�/[ *o-> 6 6�-�� *� * -% *v«1.براستي خداوند تعالي كتابي هدايتگر نازل فرموده و در آن خير و شر را بيان نموده (

).است

» *� *T *o� :B - *� Q8 2Z/� A��*�-�/' /3�/� *�«2.).در آن بيان هر چيزي است: و فرموده است(

» 2E 2Z-� *� *� *o *a -4 *, *��!�$�"9:�;�< (3�"�� 0�=��4�. �&��«3.كننده هر امري ـ از امور ديني ـ و خداوند بر شما كتاب را فرو فرستاده كه بيان(

).است

اند استشهاد فرموده�در اكمال و اتمام دين در قرآن كريم، عالوه بر آياتي كه امام

:توان به آيات ديگري نيز اشاره نمودمي

�óó óóΟΟΟΟ ss ss9999 uu uuρρρρ rr rr&&&&óó óóΟΟΟΟ ÎÎ ÎÎγγγγ ÏÏ ÏÏ�� õõ õõ3333 tt ttƒƒƒƒ!! !!$$$$ ¯¯ ¯¯ΡΡΡΡ rr rr&&&&$$$$ uu uuΖΖΖΖ øø øø9999 tt tt““““ΡΡΡΡ rr rr&&&&yy yy7777 øø øø‹‹‹‹ nn nn==== tt ttãããã|| ||====≈≈≈≈ tt ttFFFF ÅÅ ÅÅ6666 øø øø9999 $$ $$####44 44‘‘‘‘ nn nn==== ÷÷ ÷÷FFFF ãã ããƒƒƒƒóó óóΟΟΟΟ ÎÎ ÎÎγγγγ øø øøŠŠŠŠ nn nn==== tt ttææææ�

)51/عنكبوت (.»آيا بر آنها كفايت نكرد كه ما بر تو كتاب را نازل كرديم تا بر آنها خوانده شود؟«

___________________.164البالغه، خطبه نهج-1




�tt ttΠΠΠΠ öö ööθθθθ uu uu‹‹‹‹ øø øø9999 $$ $$####àà ààMMMM ùù ùù==== yy yyϑϑϑϑ øø øø.... rr rr&&&&öö ööΝΝΝΝ ää ää3333 ss ss9999öö ööΝΝΝΝ ää ää3333 oo ooΨΨΨΨƒƒƒƒ ÏÏ ÏÏŠŠŠŠàà ààMMMM ôô ôôϑϑϑϑ oo ooÿÿÿÿ øø øøCCCC rr rr&&&& uu uuρρρρöö ööΝΝΝΝ ää ää3333 øø øø‹‹‹‹ nn nn==== tt ttææææ ÉÉ ÉÉLLLL yy yyϑϑϑϑ ÷÷ ÷÷èèèè ÏÏ ÏÏΡΡΡΡàà ààMMMMŠŠŠŠ ÅÅ ÅÅÊÊÊÊ uu uu‘‘‘‘ uu uuρρρρãã ããΝΝΝΝ ää ää3333 ss ss9999

zz zzΝΝΝΝ≈≈≈≈ nn nn==== óó óó™™™™ MM MM}}}} $$ $$####$$$$ YY YYΨΨΨΨƒƒƒƒ ÏÏ ÏÏŠŠŠŠ�) 3/مائده(

امروز دينتان را كامل نمودم؛ و نعمت ـ هدايت ـ خود را بر شما به اتمام «

.»رساندم؛ و اسالم را به عنوان دين بر شما پسنديدم

هاي آسماني حجت الهي بر و براساس قرآن كريم، با ارسال پيامبران الهي و برنامه

.ي بر انحراف خويش نخواهد داشتمردم تمام شده و هيچ منحرفي عذر

�WW WWξξξξ ßß ßß™™™™ •• ••‘‘‘‘tt tt ÎÎ ÎÎ�� ÅÅ ÅÅ ee ee³³³³ tt tt6666 •• ••ΒΒΒΒtt tt ÍÍ ÍÍ‘‘‘‘ ÉÉ ÉÉ‹‹‹‹ΨΨΨΨ ãã ããΒΒΒΒ uu uuρρρρ�� ξξξξ yy yy∞∞∞∞ ÏÏ ÏÏ9999tt ttββββθθθθ ää ää3333 tt ttƒƒƒƒÄÄ ÄÄ¨̈̈̈$$$$ ¨¨ ¨¨ΖΖΖΖ==== ÏÏ ÏÏ9999’’’’ nn nn???? tt ttãããã«« ««!!!! $$ $$####88 88ππππ ¤¤ ¤¤ffff ãã ããmmmmyy yy‰‰‰‰ ÷÷ ÷÷èèèè tt tt////

ÈÈ ÈÈ≅≅≅≅ ßß ßß™™™™ ”” ””!!!!9999 $$ )165/نساء (�####$$

آور و هشداردهنده ـ فرستاديم ـ؛ تا براي مردم بعد از پيامبرن بر رسوالني مژده«

.»خداوند حجتي نباشد

الهي خاتمه يافته استبا نزول قرآن وحي-4»� Q(2,� *_-4*, /�*X/=/�� *oM 2� *� � * ! *@ /� -M *�/= -F/*$-G * - *1 � *( *O/' -M *�/= *F* *$-4� /� *$*� /� 6M2��G�� *� /( *} / -%�� *� -4> /B� 6&�� /��*� -W*,� /B�*�...«1.اخبار با رحلت تو، از پيامبري و اطالع و! خداپدر و مادرم فداي تو اي رسول(

).آسماني چيزي قطع گرديد كه با مرگ احدي قطع نگرديده است

»... S� * -~ *� /? /+ *n *� 23 *� *� -�*, /8 2� �#�� *� /(YYY *� -+ *M-�� /3/= *E*� *W *� , *8 2� �#�� /3/= p 6 *$ *�...«2.

___________________.226البالغه، خطبه نهج-1



پس به ... خدايتعالي هنگامي او را فرستاد كه مدتي هيچ پيامبري ارسال نشده بود(

.)يامبران دنبال شدند؛ و وحي را به آنحضرت ختم نمودوسيله او پ

قرآن امام مؤمنين است-5

» /3 /& -*4 *n *� 2�� 23 *4� *�*, )��-� *� /3-�*�/7 /�� /��*� /� QD *+*, -� /( 6�/7 ,/�� *��*� /�YYY *e�*�/Z-�� *� *Z -(*, -� *T *+ �82 *� , 23 2(� *(/7 *� 2� 2�/U� *T *M 2d *� , /3 /(� *( /̀ -� /( 232� /a-G *( *�� *[ 2f-� *+ 2o /a-G * *� , 23 2� *$ *I 68 *+ 2f-�...«1.

اي است كه خداوند بدانيد كه محبوبترين بندگان نزد خدا، آن بنده،اي بندگان خدا(

سپرده ) خدا(زمام امور خويش را به كتاب ... او را در غلبه بر نفس خويش ياري نموده

فرودگاه قرآن فرود آيد و در جايگاه قرآن جاي و قرآن را رهبر و امام خود قرار داده؛ در

).گيرد

» 28/U� 6&�� * ��*, -#2{-4� *� : /3/= 6E*� -U� *� /3/� * /� -� /( /3-� *� *� 2�" -# 2$-�� *O6� *� *� *�, /�M2G/= -B /�*� -�� *� /3/� * � *� /;...«2.

ايي كننده بنگر آن صفتي را كه قرآن در مورد خداوند، تو را راهنمپس اي پرسش(

).نموده، امام خويش قرار ده؛ و از نور هدايت قرآن طلب روشنايي كن

�YYY 23 25�/=� *N *( 2X *-2' *H )��M24 *e�*�/Z-�� /3-� *� *� *o *a-4*, 6E2I YYY 2� 2# -0 *T 2} *� -�2 *H )�# -5*= *� YYY *H 2o /̀ �*G *( *� *�� 2#/�� *&2-�� *d *t- *� �8 /k* ,YYY 2K 23 *0 *( *L-�*� )��M24 *� AJ *�-� , YYY /3/= 6E*� -U� /�*/� )w� 2; *� , YYY *E6� *Z*' -�*/� )�4� *; -# 2= *�

/3/=...«3.

___________________.86البالغه، خطبه نهج-1




پس خداوند بر رسول خود كتاب را نازل نمود، نوري كه چراغهايش خاموشي (

و منزلگاههايي كه مسافران آن را گم ... يي كه عمق آن ناشناخته است، ندارد، و دريا

و هدايت است براي كسي كه ... كه همراه آن ظلمتي نيست، و روشنايي است... نكنند،

آنرا امام خويش قرار دهد، و برهاني است براي كسي كه به آن تكلم كند ـ و به آن

).استدالل نمايد ـ

»... 6�7 *� 2� *�MO* 2(> *5 6� A�� *4 /� Q� -�; 6�7� Q�� *� 6�� /� - * *� -� *_ *� 23 /� - /G -� *� ; 6�7 /Z�� *e�� 2, -4 /a *o *�7 -� /3 *(7 /(� -�«1.

پيامبر من؛ و ديني كه �ات محمدـ همانا فرستاده: دهمگواهي مي! ـ بار خدايا(

).اي، دين من؛ و كتابي كه بر او نازل گرديده، امام من استبراي او تشريع فرموده

» AB - *� /3�/� *L-�*� A�� *( *̀ /�-0*= -� /( -E 2Z-� *� *� �-X*� *� 23 64/7 *� -�� *� /( p * -W*,> *� /( *# *d -K*, *H *� , Q] *5 *� *M-= *, AJ *0-� /� /�� *( 6a�� *O/�� /8 -;*, *�-G /� *L-�*� *� , /3/�M 2� *� *� /�� *n *� /e /� *Z-�� *� /( *#*< -[*, *H *� , /8/^�*�-��

-� *� *� Q# 2+ � *�/7 23-G /( *] *-4*, *H *� , /3/' *�*�/' 6] *+ * /!2' � *�/7 /e�*�/Z-�� *� /( AB *� /�*�/�-�� /V *H *� , /3/0 /|� *M *( /# *ZG2�� *� /( *� *# -�*, *H *� , /�� 2# -0*-�� *� /( *# *Z-4,! 232�*{ * *+ 2�� *��*G *' *� , 232� *� * *� *e�*�/Z-�� *�*� *4 -� *$ *�;

/# *̂ /V /��*� /5* -N 2( /��*� /+� *� *� , /�� * /# *̂ /��6� /-G *( 23 2� -;*, *� �/y *( -M * 2e�*�/Z-�� *� S] S� /+� *� *�/� /� -� 2 *H S� -� 2(; -E 2d *0 *( � *&-�*� *� -E 2d *0 *( *� , -E /d�/� � *&-�*� *� /��6G�� /V /�� *( 6a�� *O/�� /V 232� -;*, *� 2e�*�/Z-�� *� ! 6�* /H

-�� 2]/�� *M2' *H *J*�*� 6k��> -�� *� , /J *T -# 2-�� *n *� 2� -M *$-�� *F *�*� -C� *� ,� *0 *�*� -C� /�/7 *� ,w *� 2d /� *� �M 2T * *~��-> , 23 2� -�� 6H/7 23-G /( -E 2; *�-G /� *]-� * -E*� *� , -E 2d *(� *(/7 2e�*�/Z-�� *L-�*� *� /e�*�/Z-�� 2J 6�/U*, -E2 6�*X *[ , /J *� *� *t *H *�

2� *# -= *̀ *� 236 *W 6H/7 *�M2� /# -0 * ...«2.تر از باطل و تر از حق و آشكارزماني بر شما خواهد آمد كه چيزي پنهانپس از من(

و نزد مردم آن زمان چنانچه حق تالوت كتاب ! افزونتر از دروغ بر خدا و رسولش نباشد

___________________.صحيفه علويه-1



تر از آن نباشد؛ و هرگاه معاني آن از جايگاه خود ارزشخدا ادا گردد، هيچ كااليي بي

تر از كار و در بالد ـ اسالمي ـ چيزي زشت. تر از آن نباشدتحريف گردد، چيزي رائج

حامالن كتاب به آن توجه نداشته، و حافظانش آن را . نيكوتر از كار زشت نباشدنيك، و

و آن دو، دو يار و دو . اندفراموش كنند؛ كتاب و اهلش در آنروز مطرود و رانده شده

در آن زمان كتاب و اهلش ظاهراً در . دهدهمنشيني هستند كه كسي به آنها جاي نمي

زيرا ! نيستند؛ و همراه ايشانند، در حالي كه نيستندنآناحقيقت بيندر اند، ولي بين مردم

. آيند هرگز با يكديگر توافق نخواهند داشتكه گمراهي و هدايت چنانچه با هم نيز گرد

. ـ در آن زمان ـ گروه مسلمانان بر جدايي اجتماع نموده و از جماعت واتحاد گريزانند

نزد آنان از كتاب خدا جز !! باشدايشان نميگويي كه ايشان امام كتابند، و كتاب خدا امام

).شناسندنامي باقي نمانده، و جز خط و نوشتارش چيزي از آن نمي

به عنوان امام و پيشواي مؤمنان و متّقيان توسط �خداكريم و رسولمعرفي قرآن

:فرمايد، مطابق با آيات صريح قرآن كريم است كه مي�اميرالمؤمنين علي

� ÏÏ ÏÏΒΒΒΒ uu uuρρρρ ÏÏ ÏÏ&&&& ÎÎ ÎÎ#### öö öö7777 ss ss%%%%ÜÜ ÜÜ====≈≈≈≈ tt ttFFFF ÏÏ ÏÏ....## ## yy yy››››θθθθ ãã ããΒΒΒΒ$$$$ YY YYΒΒΒΒ$$$$ tt ttΒΒΒΒ ÎÎ ÎÎ))))ºº ººππππ yy yyϑϑϑϑ ôô ôômmmm uu uu‘‘‘‘ uu uuρρρρ�

)12و 17/هود و احقاف (.»قبل از آن، كتاب موسي امام و رحمت بود«

:فرمايدو نيز در مورد امامت انبياء الهي مي

�öö ööΝΝΝΝ ßß ßßγγγγ≈≈≈≈ uu uuΖΖΖΖ ùù ùù==== yy yyèèèè yy yy____ uu uuρρρρZZ ZZππππ ££ ££ϑϑϑϑ ÍÍ ÍÍ←←←← rr rr&&&&šš ššχχχχρρρρ ßß ßß‰‰‰‰ öö ööκκκκ uu uu‰‰‰‰$$$$ tt ttΡΡΡΡ ÌÌ ÌÌ!!!! øø øøΒΒΒΒ rr rr'''' ÎÎ ÎÎ////�) 73/انبياء(

.»نمودندمان ما ـ مردم را ـ هدايت ميو ايشان را اماماني قرار داديم كه به فر«

نمايد كه و در سورة شريفة قصص آنجا كه داستان برتري جويي فرعون را مطرح مي

:فرمايداسرائيل را به استضعاف و بردگي كشيده بود، بالفاصله ميچگونه بني


�ßß ßß‰‰‰‰ƒƒƒƒ ÌÌ ÌÌ!!!! çç ççΡΡΡΡ uu uuρρρρββββ rr rr&&&&££ ££ ßß ßßϑϑϑϑ ¯¯ ¯¯ΡΡΡΡ’’’’ nn nn???? tt ttããããšš šš ÏÏ ÏÏ%%%% ©© ©©!!!! $$ $$####(( ((####θθθθ àà àà�� ÏÏ ÏÏèèèè ôô ôôÒÒÒÒ çç ççGGGG óó óó™™™™ $$ $$####†††† ÎÎ ÎÎûûûûÇÇ ÇÇÚÚÚÚ öö öö‘‘‘‘ FF FF{{{{ $$ $$####öö ööΝΝΝΝ ßß ßßγγγγ nn nn==== yy yyèèèè øø øøgggg ww wwΥΥΥΥ uu uuρρρρ

ZZ ZZππππ ££ ££ϑϑϑϑ ÍÍ ÍÍ←←←← rr rr&&&&ãã ããΝΝΝΝ ßß ßßγγγγ nn nn==== yy yyèèèè ôô ôôffff tt ttΡΡΡΡ uu uuρρρρšš šš ÏÏ ÏÏOOOO ÍÍ ÍÍ‘‘‘‘≡≡≡≡ uu uuθθθθ øø øø9999 $$ $$####∩∩∩∩∈∈∈∈∪∪∪∪zz zz ÅÅ ÅÅ jj jj3333 yy yyϑϑϑϑ çç ççΡΡΡΡ uu uuρρρρöö ööΝΝΝΝ çç ççλλλλ mm mm;;;;’’’’ ÎÎ ÎÎûûûûÇÇ ÇÇÚÚÚÚ öö öö‘‘‘‘ FF FF{{{{ $$ $$####yy yy““““ ÌÌ ÌÌ!!!! çç ççΡΡΡΡ uu uuρρρρ

šš ššχχχχ öö ööθθθθ tt ttãããã öö öö!!!! ÏÏ ÏÏùùùùzz zz≈≈≈≈ yy yyϑϑϑϑ≈≈≈≈ yy yyδδδδ uu uuρρρρ$$$$ yy yyϑϑϑϑ èè èèδδδδ yy yyŠŠŠŠθθθθ ãã ããΖΖΖΖ ãã ãã____ uu uuρρρρΝΝΝΝ ßß ßßγγγγ ÷÷ ÷÷ΨΨΨΨ ÏÏ ÏÏΒΒΒΒ$$$$ ¨¨ ¨¨ΒΒΒΒ(( ((####θθθθ çç ççΡΡΡΡ$$$$ ŸŸ ŸŸ2222šš ššχχχχρρρρ ââ ââ‘‘‘‘ xx xx‹‹‹‹ øø øøtttt ss ss††††�

)6و 5/قصص(منت نهاده و آنان را امامان،كنيم كه بر مستضعفان زمينو ـ اينچنين ـ اراده مي«

و به فرعون و هامان و لشكريان آنها، آنچه را كه از آن ... و وارثان زمين گردانيم

.»ترسيدند، نشان دهيممي

كندگري است كه خيانت نميقرآن نصيحت-6»/�� *J *5� /N*4 �M2�*� -T� *� ,/�� /. /�� *M *�/= �M2{/0 6'� *� ,/�� /��*�*�/= �M20 /*� -4�YYY� *�; 6�*, �M 2�*� -�� *�

*-x� *� , ��2� * *H /�6�� 2� /��6G�� *M 2; *�" -# 2$-�� -�� *� , �8 /k2 *H /�6�� /��> 2� , 2e /� -Z * *H /�6�� 2� Q� *5 S� *�� * /a/= 23-G *� *�� *T 6H/7 A� *+*, *�" -# 2$-�� *�; *L*�� *C � *( *� S�� *N-$24 -�*, : A� *�� * /̀ A�� *N-$ 24 -�*, , )w� 2; /V -� /(

)p� *� Y� *� S� *+*, *n *� *L-�*� 23 64 *, �M 2�*� -� SJ *T� *� -� /( /�" -# 2$-�� *� -0 *= -� /( /�" -# 2$-�� *8-� *T S� *+� *H *� , )pG /@...«1.مند شويد، و از مواعظ الهي پند گيريد، و نصحيت خداوند را از كالم خدا بهره(

كند، وگري است كه خيانت نميو بدانيد كه اين قرآن نصحيت... بپذيريد

. گويداي است كه دروغ نميگويندهنمايد؛ و اي است كه گمراه نميكنندههدايت

:هيچكس با اين قرآن همنشين نگشت مگر اينكه افزايش و كاهشي در او پديدار شد

و بدانيد كه احدي بعد از قرآن ـ و با وجود . افزايش در هدايت، و كاهش از گمراهي

).نياز نباشدهيچكس قبل از قرآن، بيآشنايي با قرآن ـ كمبودي نداشته، و

___________________.175البالغه، خطبه نهج-1


در اين مورد نيز همچون موارد ديگر برگرفته از كالم خداست كه خود �بيان امام

:داندرا پند و موعظه الهي براي مردمان مي

�$$$$ pp ppκκκκ šš šš‰‰‰‰ rr rr'''' ¯¯ ¯¯≈≈≈≈ tt ttƒƒƒƒââ ââ¨̈̈̈$$$$ ¨¨ ¨¨ΖΖΖΖ9999 $$ $$####ôô ôô‰‰‰‰ ss ss%%%%ΝΝΝΝ ää ää3333 øø øø???? uu uu !! !!$$$$ yy yy____×× ××ππππ ss ssàààà ÏÏ ÏÏãããã öö ööθθθθ ¨¨ ¨¨ΒΒΒΒ ÏÏ ÏÏ ii iiΒΒΒΒöö ööΝΝΝΝ àà àà6666 ÎÎ ÎÎ nn nn//// §§ )57/يونس(�‘‘‘‘§§

.»اي برايتان آمده استن موعظهاز سوي خداوندتا،اي مردم«

�#### xx xx‹‹‹‹≈≈≈≈ yy yyδδδδ×× ××ββββ$$$$ uu uu‹‹‹‹ tt tt////ÄÄ ÄÄ¨̈̈̈$$$$ ¨¨ ¨¨ΨΨΨΨ==== ÏÏ ÏÏ jj jj9999““““ YY YY‰‰‰‰ èè èèδδδδ uu uuρρρρ×× ××ππππ ss ssàààà ÏÏ ÏÏãããã öö ööθθθθ tt ttΒΒΒΒ uu uuρρρρšš šš ÉÉ ÉÉ)))) −− −−GGGG ßß ßßϑϑϑϑ ùù ùù==== ÏÏ ÏÏ jj jj9999�)138/عمران آل(

.»اين ـ كتاب ـ بياني براي مردم، و هدايت و پندي براي پرهيزگاران است«

:دانو نه تنها قرآن كريم بلكه ساير كتابهاي آسماني نيز پند و نصيحت الهي بوده

�$$$$ oo ooΨΨΨΨ öö öö;;;; tt ttFFFF ŸŸ ŸŸ2222 uu uuρρρρ………… çç ççµµµµ ss ss9999’’’’ ÎÎ ÎÎûûûûÇÇ ÇÇyyyy#### uu uuθθθθ øø øø9999 FF FF{{{{ $$ $$#### ÏÏ ÏÏΒΒΒΒÈÈ ÈÈ ee ee≅≅≅≅ àà àà2222&& && óó óó xx xx««««ZZ ZZππππ ss ssàààà ÏÏ ÏÏãããã öö ööθθθθ ¨¨ ¨¨ΒΒΒΒ�) 145/اعراف(

.»اي را نوشتيمو در الواح براي موسي هرگونه موعظه«

قرآن داروي شفابخش است-7»YYY - *� *n *� /3/= �M2G� /0*� -�� *� , -E 2Z/U� *� -�*, -� /( 2�M 2 -i*� -�� *� /z /3�/� 6�9 *� , -E 2Z/U� *� ,/B� 6�� / *� -[*, -� /( )B� *

2o*� 6k�� *� ��*�-�� *� , 2�� *QG�� *� 2# - 2Z-�� *M 2; *�«1.پس شفاي دردهاي خويش را از قرآن بخواهيد و از آن براي گرفتاريهايتان ياري (

ها، يعني كفر، نفاق، تباهي و گمراهي بجوييد؛ زيرا كه در آن شفاي بزرگترين بيماري

).است

»YYY /7 *H*,'-X * � *( *E-� /� /3�/� 6�/> -�� /� *� *f /� *-�� *� ,�> � *( *E-{*4 *� , -E 2Z/U� *� *B� *� *� *� , /s *� -E 2Z*G-� *=«2.

___________________.175البالغه، خطبه نهج-1



آگاه باشيد كه در قرآن آگاهي نسبت به آينده و سخن از گذشته و داروي (

).بيماريهايتان و نظم امور بين شماست

»�" -#$-�� M 2�6� *0 *' *�, 2� *& -+*, 23 64/9 *� -��> /3�/� �M 2d 6$ * *' *� , /f /� *5, /� /�M2G/= �M 2 -i*� -�� *� , /eM2� 2$-�� 2F�/= *� 23 64/9 *� /�� 2� �N�� 2B� * /z 23 64/9 *�...«1.

و در آن فقيه گرديد و به معاني آن پي . قرآن را بياموزيد كه آن بهترين گفتار است(

هاي بيمار شفابخش سينهو از پرتو آن شفا خواهيد كه آن . ببريد كه آن بهار دلهاست

).است

�ãã ããΑΑΑΑ ÍÍ ÍÍ ii ii”””” tt tt∴∴∴∴ çç ççΡΡΡΡ uu uuρρρρzz zz ÏÏ ÏÏΒΒΒΒÈÈ ÈÈββββ#### uu uu öö öö!!!! àà àà)))) øø øø9999 $$ $$####$$$$ tt ttΒΒΒΒuu uuθθθθ èè èèδδδδÖÖ ÖÖ !! !!$$$$ xx xx�� ÏÏ ÏÏ©©©©×× ××ππππ uu uuΗΗΗΗ ÷÷ ÷÷qqqq uu uu‘‘‘‘ uu uuρρρρtt tt ÏÏ ÏÏΖΖΖΖ ÏÏ ÏÏΒΒΒΒ ÷÷ ÷÷σσσσ ßß ßßϑϑϑϑ ùù ùù==== ÏÏ ÏÏ jj jj9999�)82/اسراء(

.»فرستيمو از قرآن، آنچه را كه شفابخش و رحمت براي مومنان است، فرو مي«

:آنچه در مورد شفابخشي آيات الهي در قرآن كريم آمده است

�öö öö≅≅≅≅ èè èè%%%%uu uuθθθθ èè èèδδδδšš šš ÏÏ ÏÏ%%%% ©© ©©#### ÏÏ ÏÏ9999(( ((####θθθθ ãã ããΖΖΖΖ tt ttΒΒΒΒ#### uu uu”””” WW WW‰‰‰‰ èè èèδδδδÖÖ ÖÖ !! !!$$$$ xx xx�� ÏÏ ÏÏ©©©© uu uuρρρρ�)لت44/فص(

.»بگو آن ـ قرآن ـ براي مومنان هدايت و شفاست«

�ôô ôô‰‰‰‰ ss ss%%%%ΝΝΝΝ ää ää3333 øø øø???? uu uu !! !!$$$$ yy yy____×× ××ππππ ss ssàààà ÏÏ ÏÏãããã öö ööθθθθ ¨¨ ¨¨ΒΒΒΒ ÏÏ ÏÏ ii iiΒΒΒΒöö ööΝΝΝΝ àà àà6666 ÎÎ ÎÎ nn nn//// §§ §§‘‘‘‘ÖÖ ÖÖ !! !!$$$$ xx xx�� ÏÏ ÏÏ©©©© uu uuρρρρ$$$$ yy yyϑϑϑϑ ÏÏ ÏÏ jj jj9999’’’’ ÎÎ ÎÎûûûûÍÍ ÍÍ‘‘‘‘ρρρρ ßß ßß‰‰‰‰ 11 11ÁÁÁÁ9999 $$ $$####�

)57/يونس(

هاي ر سينهبراي شما از سوي خداوندتان پندي آمده است؛ و درماني بر آنچه د«

.»بيمار است

قرآن ميزان است-8» ... -E 2[ *B� *M -;*, /3�/� �M �i/�*� -�� *� , -E 2[ *B� *�" /3-� *� *� �M 2�/ 6b� *�«1.

___________________.109البالغه، خطبه نهج-1


آراء و نظرات خود را در برابر قرآن متهم سازيد؛ و خواهشهاي خويش را نسبت به (

).آن خيانتكار شماريد

» ...< -(* -H� 2� *#-0 2' /�� /e�*�/[ *n *� 2o�...«2

).شوندكارها و امور مشابه و مشتبه به كتاب خدا عرضه مي(

»YYY 23 24� *[ -�*, 2� *�- 2b *H )�4�*�-�/' *� , 23 24� *; -#2= 2� *�- 2m *H )�4� *T -# 2� *�«3.و ـ كتاب خدا ـ جداكننده حق و باطل است كه هرگز برهانش خاموش نگردد، (

).هاي آن ويراني نداردبنايي است كه پايه

» /B� *d *$ 2-�� /eM2� 2$/� )�0�/= *� *� , /B *�*� 20-�� /�**0/� )� � /� 2�� 23 *� *0 *C YYY ,/3/= *E6� *Z*' -�*/� )�4� *; -# 2= *� )�t-� *� *� , /3/= *E *�� *W -�*/� )�� /;� *z *� /�>�*> /3/= 6�� *+ -�YYY ,p *� *� -�*/� )� -� /� *� , *�-�*� -�� /�*/� )J6G 2C *�

-�*/� )�< /� *+ *� *�*T -�*/� )� -Z 2+ *� ,w *� *�«4.و برهاني ... خداوند قرآن را سيرابي عطش دانشمندان و بهار دلهاي فقيهان قرار داده(...

است براي كسي كه به آن سخن گويد و استدالل نمايد؛ و گواهي است براي كسي كه به

و سپري است ... دوسيله آن مجادله نمايد؛ و غلبه و ظفر است براي كسي كه آنرا حجت آور

براي كسي كه به آن پناه گيرد؛ و دانشي است براي كسي كه آنرا فرا گيرد؛ و حديث است

).براي كسي كه روايتش نمايد؛ و حكم است براي كسي كه به آن داوري كند






قرآن طريق واضح و پرچم استوار است- 9يار بلند و اي طوالني پس از وصف توحيد الهي و ذكر نكات بسدر خطبه�امام

آدم از راه توحيد، و ارسال رسل و دقيق از جمله آفرينش جهان و آدم و انحراف بني

نيز همانند ساير انبياء �خدارسول:كند كهبعثت خاتم پيامبران؛ بدين نكته اشاره مي

الهي، مردم را با ارائه راهي روشن و پرچمي استوار ترك نمود؛ و اين راه روشن و علم

:باشدجز كتاب خدا نميقائم چيزي

» ... /� 23 *4� *5-� 2� *��*� -W� 6E2I> 2� S� 6� *5�� 2� *�-G /� � *( 23*� * /s *� *� , 2� *B� *$/�YYY , )� /# *[ /3-�*�/7 23 *k*� *$ *�� /_ * 6� *W � *( -E 2Z�/� *l6� *W *� /� -4 *(2, V 2B�*�> / -% *�/= ,)� * *� -E 2;M2[ 2 -~ * *1 -�7 ,�d /� S] #*̂ S� /|�� ,

�E/U� *T E*� *�*H Y -E 2ZQ= *� *e�*�/[q -E 2Z�/� r: 23 *�/U� *k*� *� 23 *k/U� *# *� *� , 23 *(�# *+ *� 23*�*� *+ )�GQ�*� 2(...«1.

اختيار نمود؛ �پس از خداوند سبحان لقاي خويش را براي رسول خود محمد(...

گرفت؛ در و او را با اكرام به سوي خويش بر... و آنچه را نزد خود بود براي او پسنديد

حالي كه در بين شما جانهاد آنچه را كه پيامبران در بين امتهاي خويش نهادند و آنها را

و آن راه روشن و . بيهوده ـ و سرگردان ـ و بدون راه روشن و علم استوار رها نكردند

علم استوار، همان كتاب خداست كه حالل و حرام و فرائض و فضائلش روشن و

).آشكار است

ن شفيع روز قيامت استقرآ-10وجه راه نجاتي براي فاسقان و معاندان جز توبه و اصالح عمل قرآن كريم به هيچ

هايي چون كمك و ياري فرشتگان مقرّّب را مردود و توسل و نمايد و بيراههمعرفي نمي

داند كه همانگرفتن آنان مي» اله«و » رب«و به منزله » عبادت«توجه و التجاء به آنها را

و شفاعت الهي در قرآن كريم كه به معني لطف و ،طريقه و آئين مشركان بوده است

___________________.1البالغه، خطبه نهج-1


گردد كه شرط آن رحمت و نصرت الهي است نصيب مؤمنين اهل ايمان و عمل مي

در �مثالً شفاعت قرآن كريم كه امام. رضايت الهي و پذيرش خدايتعالي است

ه بدون عمل، دست به دامن قرآن شده البالغه بدان اشاره دارد به اين معني نيست كنهج

و با گريه و زاري و ذكر قرآن از آن كتاب مقدس، طلب شفاعت نماييم بلكه دقيقا بدين

معني است كه با عمل به احكام و دستورات نوراني آن خود را به خدا نزديك نموده و

12� $�?�-��7 ��... �:مشمول رحمت و غفران الهي گردانيم زيرا كه��0�)�� شفاعت (

).همگي از آن خداست

:فرمايدكريم ميدر مورد شفاعت قرآن�و امام

» *F Q 2z /J *(�*� /$-�� *� -M * 2�" -# 2$-�� 23*� *F * *z -� *( 23 64 *, *� , A� 6� *N 2( A8/U� *T *� , AF 6 *i 2( AF/�� *z 23 64 *, �M 2�*� -�� *� /3�/�«1.

اي اعتش پذيرفته گردد؛ و گويندهاي است كه شفكنندهشفاعتو بدانيد كه قرآن (

و هر آنكس را كه قرآن كريم در روز قيامت . است كه سخنش مورد پذيرش قرار گيرد

).شفاعت نمايد، شفاعتش مورد قبول واقع شود

اي آمده است كه از مطابقت كامل خطبهنيز شبيه عبارات فوق طي �از رسول خدا

))�دو به حكم رنظر شاگرد و استاد حكايت دارد زيرا كه ه ((####θθθθ ãã ããèèèè ÎÎ ÎÎ7777 ®® ®®???? $$ $$####!! !!$$$$ tt ttΒΒΒΒtt ttΑΑΑΑ ÌÌ ÌÌ““““ΡΡΡΡ éé éé&&&&ΝΝΝΝ ää ää3333 øø øøŠŠŠŠ ss ss9999 ÎÎ ÎÎ)))) ÏÏ ÏÏ ii iiΒΒΒΒ

óó óóΟΟΟΟ ää ää3333 ÎÎ ÎÎ nn nn//// §§ .اندتابع قرآن كريم و پيرو كتاب حكيم بوده�‘‘‘‘§§

» /�" -# 2$-��/= -E 2Z-� *� *� 23 649 *� , *g/7 2� *�� *T 23 *(� *(/7 23 *� *0 *C -� *�*� , A� 6� *N 2( 68 *+ � *( *� , AF 6 *i 2( AF/�� *z * -� *W 23 *� *0 *C -� *( *� , /J6G *- � /��6G�� *g/7 23 *T� *� 23...«2.

___________________.175البالغه، خطبه نهج-1

.289، ص 2كنزالعمال، ج -2


خنگويي ن شفيعي است شفاعتش مورد قبول و سبر شما باد عمل به قرآن، كه آ(

است كه سخنش مورد پذيرش است؛ هر كس آنرا در مقابل خويش قرار دهد، او را به

رهبري نمايد؛ و هر كس كه آن را پشت سر اندازد او را به سوي آتش سوي بهشت

.)دوزخ سوق دهد

گاه خداستقرآن تجلّي-11

»YYY )�� 6�* 2¡ 2�� *f*0*� *�� /J *�� *̂ -� /( *� , /3/' *��*� /� *g/7 /�� *I -�* -H� /� *��*� /� -� /( 2� *��*� /� *� /# -v2�/� Q] *-��/= S�" -# 2$/= , /3/� *�� *̂ *g/7 /��*-� 6i�� -E 2 6¢ *� 2��*� /0-�� *E *� -0*�/� , 23 *� *Z -+*, *� 23*G6� *= -� *T *� -0*= /3/= �� # /$2�/� *� , 2�M2� /d *C -�/7

2�� 2# *Z-4 *, -�/7 *� -0*= 2�M2�/�-<2�/� *� , 2�� 2� *5 *C -�/7 Y �M24M 2Z * -�*, / -% *@ -� /( /3/=�*�/[ /V -E 2*x 23 *4� *5-� 2� 6n *t*� *� /3/' *M- *� -� /( -E 2d *� 6M *W *� , /3/' *� -� 2T -� /( -E 2;� *�*, *�/= , 2� -�*, *�«1.

را به حق برانگيخت تا بندگانش را از پرستش بتها به �محمدپس خداوند(

پرستش خويش، و از پيروي شيطان به پيروي خود بازگرداند؛ با قرآني كه آنرا روشن و

خداوندشان را بشناسند و بر او اقرار نمايند؛ زماني كه او را ،استوار قرار داد؛ تا بندگان

داوند پاك در كتاب خويش بدون اينكه او را پس خ. نمودندشناختند و انكارش مينمي

ببينند تجلي نموده، و قدرت خود را به آنها نمايانده، و از سطوت و غافلگيري خويش

...).بيم داده است

همانگونه كه مظاهر طبيعت، آيات الهي هستند، و نشانگر قدرت و عظمت و تقدير

است، كه در آن خدايتعالي باشند، به همان صورت كتاب تشريع نيز آيات خدالهي مي

و اگر . خود را آنچنانكه شايسته او و قابل درك آدمي است، توصيف نموده است

هاي پيامبران الهي نبود يقيناً انسانها همگي در شناخت كتابهاي آسماني و راهنمايي

___________________.147البالغه، خطبه نهج-1


كما اينكه مدعيان فلسفه و . بردندخداوند، از حقيقت دور افتاده و در گمراهي به سر مي

.گويندگيرند، پريشان ميهاي انبياء و تعليمات الهي فاصله ميفان آنجا كه از راهنماييعر

قرآن كتابي بدون اختالف است-12.پذيردو اختالف نظر و تشتّت در امور ديني را نمي

» SE -Z 2+ V 2J6� /k*$�� 2E /; /� *+, *n *� 2� /# *', /3/ -, *#/= � *d�/� 2E 2Z -5*� *� /�� *Z -+* -H� *� /( 2J6� /k*$�� *O-�/' 2� /# *' 6E2I /�6�� E /d /(�(7 *�-G /� *O/��/= 2�� *k2$�� 2F /�*�- *£ 6E2I , /3/� -M *T /�� /v/= �d�/� 2E 2Z -5*� *� /� / -% *@ *n *� � *d/G-� *0/=

/7 *� ,)�0�/ *¤ -E 2; *B� *�" 2e QM *N2� *� ,E 2;� *k-$*� -��>*� A� /+� *� -E 2d 2d ! A� /+� *� -E 2d��/� *4 *� !�*�/[ *� 2=> A� /+� *� -E 2d! 2�M 2�� *̂ *X *� /�*�� -WH�/= > 23 *4� *5-� 2� > 2�� 2E 2; *# *(*X *�*, ! 2� -M *N*0 *� 23-G *� -E 2;�* *� -�*, ! 23*4� *5-� 2� 2�� *o *a-4 *, -�*,

/3 /(�* -P/7 *n *� -E/ /¢ *�� *0*� -��*� )�N/T� *4 )�G /� ! *� �M2�M 2$ * -�*, -E 2d*� *� 23*� *B� *[ * 2� �M24� *[ -�*, -�*, ? /¦ -#* -�*, /3-� *� *� 2oM 2� 6#�� * 6h*$*� )� �(� *' )�G /� 23 *4� *5-� 2� 2�� *o *a -4 *,� 2oM2$ * 23 *4� *5-� 2� 2�� *� ? /3/U� *�*, *� /3/��/�-� *' -� *� :� ��!@��A ��

9:�;�< �B�� &��"!�$ ;�A� SB - *� Q8 2Z/� A��*�-�/' /3�/� *� *e�*�/Z�� 6�*, *# *[ *� *� , *��/� -W� *H 23 64*, *� ,)�k-0*= 2� Q� *N2 23 *4� *5-� 2� *o� *$ *� , /3�/� :�$ �C�D �E��7 �B�� F�� +��%G��$ �1��A $%�E��+�� HI0�A0$C�J��Y *�"# 2$�� 6�/7 *�

232�/U� *# *@ /§*$-G *'*H *� , 232�/U� *t *� p*G - *' *H , A]� /� *� 232G/^� *= *� , A]�/4 *, 2� 2# /;� *K *� , 6H7 2� *�2��{�� 2l *i -Z2' *H /3/=«1.ر خويش در شود بر طبق نظاز آنها مراجعه ميهرگاه در حكمي از احكام به يكي(

شود، او برخالف دهد؛ سپس عينا همان موضوع به ديگري ارجاع داده ميآن حكم مينموده سپس همين حاكمان نزد امامي كه آنان را به قضاوت منصوب . دهدآن نظر مي

خدايشان، پيامبرشان، و :در حاليكه. نمايدآيند، او نيز آراء همگي آنان را تأييد ميگرد ميآيا خدايتعالي امر به اختالف نموده وايشان فرمان او را اطاعت ! كتابشان يكي است

آيا ! اند؟اينكه آنها را از اختالف باز داشته و آنها از فرمانش سربر تافتهيا ! اند؟كردهيا اينكه ! ؟خداوند سبحان دين ناقصي فرستاده و از ايشان براي اتمام آن كمك خواستهيا اينكه ! آنان شريكان خدايند و هرچه گويند بر خداست كه به آن رضايت دهد؟

از تبليغ و اداي آن كوتاهي �خداوند سبحان دين تام و كاملي را فرستاده ولي رسولفرموده و . در كتاب چيزي را فروگذار نكرديم:مايدفرميدر حاليكه خدايتعالي ! نموده؟

___________________.18البالغه، خطبه نهج-1


و يادآور شده است كه . در آن ـ كتاب الهي ـ بيان هر امر ـ ديني ـ آمده است:استو . باشدنمايد؛ و هيچ اختالفي در آن موجود نميبخشي از كتاب بخش ديگر را تأييد مي

دا بود در آن اختالف زيادي و چنانچه از نزد غير خ«:خداوند سبحان فرموده است؛ و براستي ظاهر ـ الفاظ ـ قرآن زيبا، و باطن ـ معاني ـ آن ژرف، و عجايبش »يافتندمي

).ها جز به وسيلة آن روشن نگرددپايان است؛ و تاريكيفناناپذير، و شگفتيهايش بي

�EZ 7«:فرمايداست كه مي�خطبة فوق يادآور حديث شريف نبوي�� _&�� "#$��= EZ��0� E�{�� 8�� F$[ ��«.

هاي شب تاريك بر شما روي آرند، بر شما باد كه به قرآن ها چون پارههرگاه فتنه().پناه آريد

نيز همانند ��سنّت پيامبر-13بخش و تفرقه ستيز استكتاب خدايتعالي وحدت

ي شكي نيست كه اصل و اساس دين، كتاب خداست؛ كه همه مؤمنين و حتاي و سنّت نيز عملكرد پيامبر در پاره. نيز موظّف به تعبيت از آن است�خدارسول

موارد است كه در قرآن كريم به صورت مجمل بيان شده و تفصيل آن به رسول خدا لذا اين قسمت از دين نيز به تشريع الهي بوده و پيروي از آن در . تعليم داده شده است

خداست كه در آيات متعدد قرآن كريم بدان از رسولحقيقت همان پيروي و اطاعتاي كه بعد از اطاعت از خدا و رسول به اطاعت از اولي االمر است و حتي آيهتأكيد شدهكند كه در صورت تنازع و اختالف موضوع را به خدا دهد، بالفاصله توصيه ميفرمان مي

:فرمايدية شريفه مينيز در تفسير اين آ�امام علي. و رسول باز گردانيد

» -�� *� /( *O20/� -k2 � *( /3/�M 2� *� *� �� *g/7 -� 2� -�� *�>�� *� /( *O-� *� *� 23/�*� -i* *� , /eM2 2v> -� *$ *� , /�M 2(2 -� -E 2; *�� *z -�/7 6D *+*, � -M *$/� 34�5�� 2�� *o� *T:

�$$$$ pp ppκκκκ šš šš‰‰‰‰ rr rr'''' ¯¯ ¯¯≈≈≈≈ tt ttƒƒƒƒtt tt ÏÏ ÏÏ%%%% ©© ©©!!!! $$ $$####(( ((#### þþ þþθθθθ ãã ããΨΨΨΨ tt ttΒΒΒΒ#### uu uu(( ((####θθθθ ãã ããèèèè‹‹‹‹ ÏÏ ÏÏÛÛÛÛ rr rr&&&&©© ©©!!!! $$ $$####(( ((####θθθθ ãã ããèèèè‹‹‹‹ ÏÏ ÏÏÛÛÛÛ rr rr&&&& uu uuρρρρtt ttΑΑΑΑθθθθ ßß ßß™™™™ §§ §§!!!!9999 $$ $$####’’’’ ÍÍ ÍÍ<<<< '' ''ρρρρ éé éé&&&& uu uuρρρρÍÍ ÍÍ6666 öö öö∆∆∆∆ FF FF{{{{ $$ $$####óó óóΟΟΟΟ ää ää3333ΖΖΖΖ ÏÏ ÏÏΒΒΒΒ(( ((

ββββ ÎÎ ÎÎ**** ss ssùùùù÷÷ ÷÷ΛΛΛΛ ää ää ôô ôôãããã tt tt““““≈≈≈≈ uu uuΖΖΖΖ ss ss????’’’’ ÎÎ ÎÎûûûû&& && óó óó xx xx««««çç ççννννρρρρ –– ––ŠŠŠŠ ãã ãã!!!! ss ssùùùù’’’’ nn nn<<<< ÎÎ ÎÎ))))«« ««!!!! $$ $$####ÉÉ ÉÉΑΑΑΑθθθθ ßß ßß™™™™ §§ §§!!!!9999 $$ $$#### uu uuρρρρ�) 59/نساء(


االمرتان اطاعت نماييد و از خدا و رسول و اولي،ايداي كساني كه ايمان آورده«

.»چنانچه در امري تنازع نموديد، آنرا به خدا و رسول برگردانيد

» �� 6#�� *�/�� *g/7 : /oM 2� 6#�� *g/7 �� 6#�� *� , /3/=�*�/[ /E *Z -5 2�/= 2� -W* -H� : -�� /3/�6G 2&/= 2� -W* -H�> / -% *@ /J0 /(� *t /J *T Q# *2-��«1.

اي كه درماني و نيز در اموري كه بر تو مشتبه باشد، آنرا به خدا و و در كارهاي پيچيده...(آيه (:ومي كه ارشادشان را دوست داشته فرموده استخداوند سبحان به ق. رسولش بازگردان

پس برگرداندن به خدا پذيرفتن احكام محكم كتاب اوست؛ و برگرداندن به رسول ) باال).بخش و تفرقه ستيز استپيروي از سنت گردآورنده و وحدت

پذيرندناكتاب و سنت از يكديگر جدايي-14» -[/� V �M 2k�/�*, /�� /# /9 *� 64> 23/ �̈�� 2� *& -+*, 2� *� -�*, 2� *� -� *� 6�/9 *� *?/$6�2�� *� *� *� �*�/� �M2� *@ -�� *� , /# -[

-�� 28 *k-�*, 23 64/9 *� -E 2ZQ�/� *4 / -�* /¢ �� 2�*� -T� *� , /� -� *M-��> /�*G �&�� w *� -;, �* 6�/9 *� /3/�6G 2&/= �M�G*� -�� *� , / -� *d Y�" -#$-�� M 2�6� *0 *' *�, 64/9 *�> *& -+*, 23 /f /� *-�� 2�...«2.

در ذكر خدا بشتابيد كه نيكوترين ذكر است، و در آنچه خداوند متقيان را وعده (

و به هدايت پيامبرتان . هاستترين وعدهفرموده است، رغبت نماييد كه وعده او راست

ترين و به سنّت او عمل كنيد كه هدايت كننده. اقتدا كنيد كه برترين هدايت است

).قرآن را فرا گيريد كه نيكوترين سخن استو. هاستسنّت

:داندحكومت اسالمي و از حقوق مردم ميرا وظيفه �عمل به كتاب خدا و سنّت پيامبر�امام

» /3/�6G 2&/� 2�-06G-�� *� , /3 Q$ *5/= 2��*� /$-�� *� , /3/�M 2� *� /� *% /� *� /�� /e�*�/Z/= 28 *� *0-�� *G-� *� *� -E 2Z*� *�«3.

___________________.53البالغه، نامه نهج-1




�خداما ـ و وظيفة ما نسبت به شما ـ عمل به كتاب خدا و سيرة رسولحق شما بر (

).و قيام به حق او و تسليم در برابر سنّت اوست

آوري صدقات نيز مأموران خود را از سفارش به تقوي و رعايت آنحضرت در جمع

نمايد و به مأمور عدالت فراموش نكرده و بر تقسيم آن براساس كتاب و سنّت تأكيد مي

:دهدخويش فرمان مي

» ,)�; /�� *[ /3-� *� *� 6� *̀ �*� - *© *H *� , )�/� -& 2( 6� *� Q� *#2' *H *� , 23*� *O / *� *H 2� *� -+ *� /�� w *M-$ *' *n *� -]/�*-4� *H *� /3/�� *( /V /�� Q] *+ -� /( *#*<[*, 23-G /( 6� *� 2W-X *'YYY/�� /�-�/9/= �*G*�/'-X *' p6� *+ YYY /& -$*G/� /�� /e�*�/[ *n *� � *d *�

/3Q�/� *4 /J6G 2� *��«1.هيچ مسلماني را به . شريك، حركت كنبا توجه و رعايت تقواي خداوند يگانه و بي(

ترس و وحشت نينداز و با اجبار و اكراه بر او گذر مكن و از اموال او چيزي بيش از

رسد و ما مطابق كتاب خدا و تا به اذن خدا ـ آن اموال ـ نزد ما ب... حق الهي نستان

).تقسيم نماييم�سنّت پيامبرش

:نويسدو در فرمان ارجمند خويش به مالك اشتر مي

» A��*$*� *̂ *J6� /� 6#�� 6�*, -E *� -�� *�YYY /3/� *k /# *� *� /� Q� *+ *n *� *F *| *� *� , 23 *� -d *� 2�� p 6� *� -� *T c8 2[ *� /3Q�/� *4 /J6G 2� -�*, /3/=�*�/[ /V�� )�KM 2- *¡ � *4 *�-G /� 23-G /( )�� -d *�...«2.

و بدانكه رعيت را گروههايي است؛ و نصيب هر گروه را خداوند در كتاب خويش يا (

نامبرده، و حد واجب آنرا تعيين فرموده؛ پيماني كه نزد ما محفوظ �سنّت پيامبرش

...).است

:كندو در آخرين فراز از اين منشور بلندش به او توصيه مي

___________________.25البالغه، نامه نهج-1



» *O *( 6� *$ *' -�*/� *� *( � *( *# 6[ *�*� *' -�*, *O-� *� *� 2D /C� *M-�� *� : SJ *(M 2Z 2+ -� /( SJ*�/�� *� SJ6G 2� -�*, , SJ *� /|�*� , S# *I *, -�*,�*GQ�/� *4 -� *�� SJ *k /# *� -�*,/�� /e�*�/[ /V«1.رمان و هاي نيكو و آثار پيامبو بر تو الزم است كه حكومتهاي عادل گذشته و سنّت(

).فرائض كتاب خدا را هميشه به ياد داشته باشي

:فرمايدو در مورد حكميت قرآن كريم مي

» *�" -# 2$-�� *G -� 6Z *+ *�64/7 *� , *o� *C Q#�� /E QZ *524 - *1 � 64/7YYY *� *�6> �*G*G-� *= *E QZ *524 -�*, *g/7 2� -M *$-�� *4� *� *� � -�� *] /# *-�� /� 2Z*4 - *1 *�" -# 2$-��2> 23 *4� *5-� 2� 2�� *o� *T� ,/�� /e�*�/[ -� *� * Qª *M*� :� 9:�;�< ;�A ��7�K��. !F�L�A�M+�N��$�% �12�$ O��P �Q%RS��A� *� 2W-X *4 -�*, /oM 2� 6#�� *g/7 2� �� *� *� , /3/=�*�/Z/= *E 2Z -5*4 -�*, /�� *g/7 2� �� *# *� ,

/3/�6G 2&=; QN��/= *E/Z 2+ � *�/9 *� /3/�M 2� *� /J6G 2&= *EZ 2+ -�/7 *� , /3/= /��6G�� ] *+*, 2� -5*G *� ,/�� /e�*�/[ /V /� -� /3/= -E 2;*H -�*, 2� -5*G *�«2.

ما ـ در قضيه حكميت ـ اشخاص را حاكم قرار نداديم؛ بلكه قرآن را حاكم قرار (

خود حاكم قرار و آنگاه كه قوم ـ مخالف ـ ما را فرا خواند تا قرآن را بين... داديم

كه خداوند سبحان فرموده . دهيم، گروهي نبوديم كه از كتاب خدايتعالي رويگردان باشيم

؛ منظور از »هرگاه در امري اختالف نموديد آنرا به خدا و رسول برگردانيد«: است

داوري كنيم؛ و برگرداندن به رسول برگرداندن به كتاب خدا اين است كه مطابق كتابش

سنت او پيروي نماييم؛ چنانچه به راستي مطابق كتاب خدا حكم شود، ما يعني كه از

___________________.53البالغه، نامه نهج-1



نيز �خداو اگر به سنّت رسول. سزاوارترين مردم ـ نسبت به امر خالفت ـ هستيم

.1)تريمداوري شود، باز هم ما شايسته

عمل به كتاب و سنت-15در بستر شهادت��آخرين سفارش امام

رزندان و خانواده خويش و ساير مسلمانان، عمل به به ف�اماماز جمله سفارشات

:قرآن كريم است

» -E 2[ 2 -% *@ /3/= /8 *�*0-��/= -E 2Z-$/� -& * *H , /�" -# 2$-�� /V *�� *�� *�«2.).در مورد قرآن در نظر داريد، ديگران در عمل به آن بر شما سبقت نگيرند! خدا را! خدا را(

آخرين سفارشش، توحيد الهي �خدارسولو در واپسين دم حيات خويش همانند

و اقامه اين دو ستون استوار و روشن داشتن اين �و عمل به كتاب خدا و سنّت پيامبر

:باشددو چراغ منير مي

» � 6(, -E 2Z*� �/�6� /� *� : A� 6�* 2¡ *� ,)�y-� *z /��/= �M 2[ / -�2' *H -�*,� *�; �M 2��/T*, , 23*�6G 2� �M 20Q� *k2' *� *� /�- /� *�M 2� *0-�� , / -? *+�*� -N/ -�� /� - *�; �� 2�/T -�*, *�«3.

اما وصيت من براي شما اين است كه چيزي را شريك خدا ننماييد؛ و در مورد ـ (

اين است كه سنّتش را ضايع نسازيد؛ و پيوسته اين دو ستون را �پيامبرمان ـ محمد

�n��x� F��'� �(w ��&�.استوار و اين دو چراغ را روشن نگاه داريد1425شوال / 1383آذر

رهنما

___________________البالغه، كتاب الصفين و ساير منابع درباره حكومت اسالمي و تعيين امام، در نهج�نظريه قرآني امام-1

.معتبر آمده، خود بحث مستقلي است كه در جزوه سياست وي و صداقت علوي اشارتي بدان رفته است


.149و خطبه 23البالغه، نامه نهج-3

قرآن در نهج البلاغه...ˇ r> ˙ 9 i#ˆ ˝ ˘:) ˜>g˜k/ 2˝1 ˘ ˘/ l-k/ 2˘ ˇ...

Documents