ทฤษฎีและแนวคิดการพัฒนา (development theory and concepts)

ทฤษฎี�การพัฒนา ทฤษฎี�การพัฒนา : :

ทฤษฎี�และแนวคิ�ดการพัฒนาทฤษฎี�และแนวคิ�ดการพัฒนา(Development Theory and (Development Theory and

Concepts)Concepts)

2


ทฤษฎี�และแนวคิ�ดทฤษฎี�และแนวคิ�ดคิวามจำ�าเป็�นขั้�นพั��นฐาน

Basic Needs TheoryBasic Needs Theory

Basic Minimum Needs : BMN

Basic Minimum Needs : BMN

3


ภายใต้#กระแสการพัฒนาท�%หลากหลายขั้องโลก ผลการพัฒนาในเก�อบท,กป็ระเทศป็รากฏให#เห/นอย0างกว#างขั้วางว0า

- คินรวยรวยขั้2�น คินจำนจำนลง : สะท#อนให#เห/นคิวามไม0สามารถแก#ไขั้ป็5ญหาได#อย0างแท#จำร�งและทนเหต้,การณ์8

- ป็ระเด/นการพัฒนาคิ�อ การแก#ไขั้ป็5ญหาคิวามยากจำน หร�อ การเสร�มสร#างคิ,ณ์ภาพัชี�ว�ต้ “ ”

: คิวามเหมาะสมท�%ป็ระชีาชีนพั2งจำะได#รบคิ�ออะไร: คิวรท�%จำะอย:0ในระดบใดหร�ออต้ราขั้�นต้�%าท�%พั2งจำะได#รบ

Paradigm (Paradigm (กระบวนทศน8กระบวนทศน8//แนวคิ�ดแนวคิ�ด))

4


ผลงาน ผลงาน :: International Labour Organization, International Labour Organization, ILOILOเสนอ เสนอ : World Employment Conference 2519: World Employment Conference 2519

จำ,ดก�าเน�ดทฤษฎี� จำ,ดก�าเน�ดทฤษฎี� :: 1) คิวามส�าเร/จำขั้องการพั2%งพัาต้นเอง :

คิวามส�าเร/จำการพัฒนาขั้องจำ�น (โคิรงการต้#าจำ#าย ) ในแนวคิ�ด “Walking on Two Legs ” การพัฒนาด#วยล�าแขั้#งต้นเอง/การพั2%งต้นเองเป็�นหลก :

- อาศยคิวามชี0วยเหล�อจำากภายนอกให#น#อยท�%ส,ด- เน#นพัฒนาชีนบทให#ชี0วยเหล�อและร0วมม�อในชี,มชีนมากท�%ส,ด- ป็ระชีาชีนเป็�นผ:#ก�าหนดคิวามจำ�าเป็�นพั��นฐานชี,มชีน

คิวามเป็�นมาขั้องคิวามเป็�นมาขั้องแนวคิ�ดแนวคิ�ด

5


2 ) การรวมต้วนกว�ชีาการเสนอทางเล�อกการพัฒนาใหม0 Dag Hammarskjold : Another

Development

กล,0มนกว�ชีาการระหว0างป็ระเทศท�%เร�ยกต้นเองว0า The

Club of Rome เป็�นกล,0มนกว�ชีาการท�%ป็ร2กษาองคิ8กรระหว0างป็ระเทศท�%ม�ป็ระสบการณ์8จำากการศ2กษาทางการพัฒนาท�%เก�ดขั้2�นท%วโลก ยอมรบว0า

“อ�ทธิ�พัลบร�ษทขั้#ามชีาต้� (Multi Cooperation) ท�%ม�ต้0อการพัฒนาป็ระเทศต้0างๆ ในโลก อาจำน�าไป็ส:0การท�าลายต้นเองขั้องโลกในอนาคิต้”


6


2 ) การรวมต้วนกว�ชีาการเสนอทางเล�อกการพัฒนาใหม0

- ท�าให#เก�ดภาวการณ์8ขั้าดแคิลนอาหาร อดอยากท�งท�%ป็ระเทศต้ะวนต้กม�อาหารเหล�อเก/บอย:0หลายป็= ขั้ณ์ะท�%ป็ระเทศในแอฟร�กาไม0ม�อะไรจำะก�น ระบบเศรษฐก�จำแบบท,นน�ยมขั้#ามชีาต้�จำะด2งเอาทรพัยากรส0วนการยงชี�พัเขั้#าส:0ป็ระเทศท�%ม�อ�านาจำต้0อไป็

- ระบบการพัฒนาอ,ต้สาหกรรมโลกม�ป็5ญหามลภาวะจำะท�าให#แพัร0กระจำาย และเพั�%มป็ร�มาณ์มากขั้2�น ซึ่2%งม�แต้0จำะขั้ยายต้วมากขั้2�นจำนเป็�นอนต้รายต้0อท,กคินในป็ระชีาคิมโลก


7


นกว�ชีาการเสนอรายงานท�ง 3 ฉบบ ในแง0การพัฒนาว0า

1. Limit to Growth จำ�ากดการเต้�บโต้ทางเศรษฐก�จำ

2. Manland at the Turning Point สภาวะมน,ษยชีาต้� ก�าลงมาถ2งจำ,ดท�%จำะเป็ล�%ยนกลบ (Back to the Nature)

3. Reshaping the International Economic Order

การจำดร:ป็แบบระหว0างป็ระเทศใหม0 หร�อการจำดระเบ�ยบ เศรษฐก�จำระหว0างป็ระเทศใหม0

ชี��ให#เห/นว0า การพัฒนาท�%พั2%งต้นเองโดยคิ�าน2งถ2งสภาพัท#องถ�%น จำะทดทานอ�ทธิ�พัลบร�ษทขั้#ามชีาต้�ให#ลดน#อยลง


8


9


10


3 ) การต้อบสนองขั้#อเสนอเร�ยกร#องขั้องทฤษฎี�พั2%งพัา : ทฤษฎี�พั2%งพัาไม0ได#เสนอแนะขั้�นต้อน กระบวนการในเชี�งเทคิน�คิ/กลไกชีดเจำน (Mechanicaformal Formulation)

4 ) การแก#ป็5ญหาคิวามล#มเหลวทฤษฎี�ภาวะทนสมย :

ป็5ญหาการด�าเน�นงานพัฒนาต้ามกรอบแนวคิ�ดและทฤษฎี�ภาวะทนสมยเก�ดป็5ญหาการพัฒนาภาวะด#อยพัฒนา (Development of Underdevelopment)


11


สงคิมจำะต้#องสร#างการพัฒนาท�%ต้อบสนองคิวามต้#องการและคิวามจำ�าเป็�นท�%จำะท�าให#ป็ระชีาชีนสามารถด�ารงชี�ว�ต้อย:0อย0างเหมาะสมต้ามสภาพัได#

1 1 Johan GultungJohan Gultung : : เสนอคิวามต้#องการท�%จำ�าเป็�นต้0อการด�าเน�นชี�ว�ต้ในสงคิม นอกจำากการอ,ป็โภคิบร�โภคิวต้ถ,ป็5จำจำย มน,ษย8ยงม�คิวามต้#องการท�%แฝงเร#นและฝ5งล2กอย:0ในจำ�ต้ใจำ 4 ป็ระการ คิ�อ

แนวคิ�ดทฤษฎี�การพัฒนา : คิวามจำ�าเป็�น

12


1 ) Security needs คิวามม%นคิงป็ลอดภยขั้องมน,ษย8ต้#องการคิวามอย:0รอดและหล�กเล�%ยงคิวามขั้ดแย#งแบบร,นแรงท�งระดบบ,คิคิลและระดบสงคิม

2) Welfare needs คิวามจำ�าเป็�นในสวสด�ภาพัในการต้#องยงชี�พั โดยต้#องการป็5จำจำยขั้�นพั��นฐานด#านเคิร�%องน,0งห0ม ท�%อย:0อาศย ยา รกษาโรคิ การศ2กษา นนทนาการ และการพักผ0อนหย0อนใจำ (สวสด�ภาพัส�าหรบ 3 วย คิ�อ

วยเจำร�ญเต้�บโต้ วยท�างาน วยชีรา


13


3) Identity needs คิวามเป็�นเอกลกษณ์8ขั้องต้น มน,ษย8

ต้#องการท�%จำะได#รบการยอมรบและอย:0ร0วมกนได#กบคินในสงคิมอย0างม�คิวามผ:กพันกน ไม0ต้#องการสภาวะคิวามแป็ลกแยกคิวามม�ศกด�Bศร�และอ�สรภาพัแห0งต้น

4 ) Freedom needs คิวามม�เสร�ภาพั มน,ษย8ต้#องการม�เสร�ภาพัในการคิ�ด การพั:ด การต้ดส�นใจำ การเล�อกว�ถ�ชี�ว�ต้ขั้องต้นเอง


14


PPPP PPPPPPPP 2 PPPP PPPPPPPP 2 :: จำ�าแนกคิวามจำ�าเป็�นขั้�นพั��นฐานออกเป็�น 2 ป็ระการ

3.1 คิวามคิ#องการทางกายภาพั เป็�นส�%งขั้องวต้ถ,ต้0างๆ

อาหาร ท�%อย:0 การคิมนาคิมและการบร�การต้0างๆ

32 คิวามต้#องการทางจำ�ต้ภาพั เป็�นส�%งท�%ไม0ใชี0วต้ถ,คิวามม%นใจำต้นเอง การพั2%งต้นเอง การม�ศกด�Bศร� การยอมรบการเขั้#าม�ส0วนร0วม


15


3. 3. International Labour Organization (ILO)International Labour Organization (ILO) ::

ก�าหนดนโยบายคิวามจำ�าเป็�นพั��นฐานส�าหรบผ:#ใชี#แรงงาน

1) Private Consumption การบร�โภคิขั้องคินงานจำะ

ต้#องม� : - อาหารพัอก�น

- ท�%อย:0อาศยท�%เหมาะสม- ม�เคิร�%องน,0งห0มท�%พัอเพั�ยง - ม�อ,ป็กรณ์8เคิร�%องใชี#ต้ามคิวามจำ�าเป็�น


16


3. 3. International Labour Organization :ILOInternational Labour Organization :ILO

2) 2) Public SupportPublic Support คินงานต้#องการบร�การสาธิารณ์ะขั้�นพั��นฐานท�%จำ�าเป็�นต้0อการอ,ป็โภคิ บร�โภคิส�าหรบชี,มชีน เชี0น

- น��าด�%มท�%สะอาด - คิวามสะอาดขั้องส�%งแวดล#อม- การคิมนาคิมท�%สะดวก - การให#บร�การทางการศ2กษา และสาธิารณ์ส,ขั้


17


4. 4. Mahbub ul HaqMahbub ul Haq เสนอแนวคิ�ดเชี�งนโยบายการ ต้อบสนองคิวามต้#องการขั้องรฐ โดยม,0งเน#น :

1) ต้0อส:#กบคิวามยากจำน 2) ต้0อส:#กบภาวะท,โภชีนาการ 3) ต้0อส:#กบคิวามเจำ/บไขั้#ได#ป็Dวย

4) ต้0อส:#กบคิวามไม0ร:#หนงส�อ 5 ) ต้0อส:#กบการว0างงาน 6 ) ต้0อส:#กบคิวามไม0เป็�นธิรรม


18


5. 5. MchaleMchale เสนอให#ม�การก�าหนดคิวามจำ�าเป็�นขั้�นพั��นฐานไว# ในขั้#อก�าหนดขั้องการพัฒนาป็ระเทศ

1) Basic Need จำะต้#องก�าหนดในแผนพัฒนาป็ระเทศอย0างชีดเจำน และองคิ8กรท�%เก�%ยวขั้#องกบการพัฒนา จำ�าเป็�นท�%จำะต้#องเร�ยนร:#

2) Basic Need จำะต้#องสอดคิล#องกบอ,ดมการณ์8ขั้องสงคิมหร�อป็ระเทศน�นๆ โดยป็ระชีาชีนสงคิมหร�อป็ระเทศน�นเป็�นผ:#ก�าหนด

3) ป็ระชีาชีนคิวรม�ส0วนร0วมในการระบ,ขั้อบขั้0าย/ป็ระเม�นคิ,ณ์คิ0า และระบ,คิวามจำ�าเป็�นขั้�นพั��นฐานขั้องต้นเอง


19


6. 6. คิณ์ะกรรมการพัฒนาเศรษฐก�จำและสงคิมแห0งชีาต้�คิณ์ะกรรมการพัฒนาเศรษฐก�จำและสงคิมแห0งชีาต้� สนง . พัฒนาการเศรษฐก�จำและสงคิมแห0งชีาต้� น�าแนวคิ�ด

Basic Minimum Needs มาก�าหนดเป็�นเป็Eาหมายการพัฒนาชีนบท โดยม�คิวามม,0งหวง :

1 )ก�าหนดให#การพัฒนาชีนบทม�เป็Eาหมายท�%เป็�นร:ป็ธิรรม เพั�%อท�%จำะสามารถป็ระเม�นและวดผลการพัฒนาได#

2) ก�าหนดเพั�%อท�%จำะใชี#เป็�นเคิร�%องม�อในการก�าหนดบทบาทหน#าท�%ขั้องหน0วยงานขั้องรฐในงานพัฒนาชีนบท


20


3) ก�าหนดเพั�%อท�%จำะใชี#เป็�นเคิร�%องม�อในการต้�ดต้ามและ ต้รวจำสอบนโยบาย และมาต้รการด�าเน�นงานขั้อง กระทรวง ทบวง กรมต้0าง ๆ

4) ก�าหนดเพั�%อท�%จำะให#ม�การป็ระสานแผนป็ระสานก�จำกรรม การพัฒนาชีนบทในระดบป็ฏ�บต้�การ


21


ในป็= 2524 เป็�นย,คิเร�%มต้#นได#สร#างต้วแบบท�%ม�ต้วชี��วดถ2ง

49 ต้ว ต้0อมาในป็= 2526 ม�ต้วชี��วด 9 ต้ว และป็5จำจำ,บนม�ต้วชี��วด 8 ต้ว (จำป็ฐ .) :

1) ป็ระชีาชีนในคิรอบคิรวคิวรต้#องม�อาหารการก�นท�%ถ:ก ส,ขั้ลกษณ์ะและป็ร�มาณ์เพั�ยงพัอ

2) ป็ระชีาชีนในคิรอบคิรวม�ท�%อย:0อาศยและสภาพัแวดล#อมท�%เหมาะสม

3) ป็ระชีาชีนวยท�างานม�งานท�า ม�เสร�ภาพัในการป็ระกอบการ ม�สภาพัแวดล#อมการท�างานท�%เหมาะสม


22


4) ป็ระชีาชีนม�ส�ทธิ�ได#รบบร�การขั้�นพั��นฐานท�%จำ�าเป็�นใน การด�ารงชี�พั

5) ป็ระชีาชีนม�คิวามม%นคิงป็ลอดภยในชี�ว�ต้ และทรพัย8ส�น

6) คิรอบคิรวม�การผล�ต้พัอด�ารงชี�พั

7) สามารถคิวบคิ,มชี0วงเวลา และจำ�านวนบ,ต้ร

8) ป็ระชีาชีนม�ส0วนร0วมในการพัฒนาคิวามเป็�นอย:0

9) ป็ระชีาชีนม�การพัฒนาจำ�ต้ใจำให#ด�ขั้2�น


23


7 . 7 . Redistribution with GrowthRedistribution with Growth

Hollis B. Chenery and Ahtuwatia เสนอมาต้รการทางการพัฒนาท�%จำะม�การคิวบคิ,มคิวามเจำร�ญเต้�บโต้ขั้องระบบเศรษฐก�จำท�%ก0อให#เก�ดการพัลวต้รขั้องการกระจำายรายได#(Dynamic Redistribution ) ท�%สามารถแก#ไขั้ป็5ญหาคิวามยากจำน การว0างงานและคิวามไม0สมด,ลกน


24


ทฤษฎี�ระดบกลาง (Middle-Range Theory) ไม0ใชี0ทฤษฎี�หลก (Grand theory) ท�%แพัร0หลายท,กป็ระเทศ

1) จำ,ดม,0งหมายการพัฒนา : ม,0งสนองต้อบคิวามจำ�าเป็�นขั้�นพั��นฐานท�%ต้#องการขั้องป็ระชีาชีนเป็�นหลก2 ) สาขั้าการผล�ต้ท�%ม,0งเน#น :

การเกษต้รเป็�นแกนน�าส�าคิญ ป็ระชีากรม�จำ�านวนมากและยงยากจำน เจำ/บป็Dวยและคิ,ณ์ภาพัชี�ว�ต้ต้�%า

สาระส�าคิญทฤษฎี�คิวามจำ�าเป็�นขั้�นพั��นฐาน

25


3) พั��นท�%ให#คิวามส�าคิญ : เขั้ต้พั��นท�%ชีนบทท�%ม�ป็ระชีาชีนป็ระกอบอาชี�พัภาคิการเกษต้ร โดยพัฒนาโคิรงสร#างขั้�นพั��นฐานสนบสน,นการผล�ต้ภาคิเกษต้ร

4) การจำดล�าดบคิวามส�าคิญการพัฒนา :อาศยกลไกการต้กลงทางการเม�องและสงคิมเพั�%อการ

ก�าหนดเกณ์ฑ์8คิวามจำ�าเป็�นพั��นฐานก0อนแล#วจำดล�าดบส�าคิญการพัฒนา


26


5) ว�ถ�การผล�ต้ :ให#คิวามส�าคิญกบการใชี#แรงงานอย0างเขั้#มขั้#นเพั�%อให#

เก�ดการจำ#างงานและแก#ไขั้ป็5ญหาการว0างงานท�%เก�ดขั้2�น

6) เทคิโนโลย�การผล�ต้ :เทคิโนโลย�ท�%เหมาะสมในการผล�ต้ โดยเป็�นเทคิโนโลย�

ภายในป็ระเทศ

7) แหล0งท,นในการพัฒนา :การสะสมท,นภายในป็ระเทศ สงคิมและชี,มชีนจำะเอ��อ

ต้0อการพัฒนามากกว0าภายนอกป็ระเทศ


27


8) การวดผลการพัฒนา :พั�จำารณ์าจำากสวสด�การสงคิม และการเพั�%มคิ,ณ์ภาพั

ชี�ว�ต้ขั้องป็ระชีาชีนในสงคิม

9) คิวามสมพันธิ8ระหว0างสาขั้าการผล�ต้ :การเป็ล�%ยนแป็ลงโคิรงสร#างทางการผล�ต้และการคิ#าให#

คิวามส�าคิญแก0สาขั้าการเกษต้รเป็�นหลก พัร#อมท�งผล�ต้ผสมผสาน


28


10) การวางแผนการพัฒนา :ก�าหนดจำากระดบล0าง (bottom up approach) โดย

สนองคิวามต้#องการป็ระชีาชีนอย0างแท#จำร�ง

ม,0งใชี#ทรพัยากรในท#องถ�%นและทกษะป็ระชีาชีนให#เก�ดป็ระโยชีน8ส:งส,ด การเพั�%มศกยภาพัการพัฒนาเพั�%อการพั2%งพัา ต้นเองขั้องชี,มชีน


29


1. การเป็ล�%ยนแป็ลงคิวามคิ�ดและคิวามเชี�%อเก�%ยวกบป็ระเด/นต้0างๆ :

- รายได#ไม0ใชี0ส�%งส�าคิญในการพัฒนา - อ,ต้สาหกรรมไม0ได#เป็�นแนวทางการพัฒนา - กลไกการต้ลาดไม0ใชี0น�าไป็ส:0การพัฒนาเสมอ

- ชี,มชีนเม�องไม0ใชี0ใจำกลางขั้องป็ระเทศ- ฯลฯ

การป็ระย,กต้8ใชี#ทฤษฎี�คิวามจำ�าเป็�นขั้�นพั��นฐาน

30


2. การป็ระชี,มสมมนาและเสนอป็5ญหาการพัฒนาร0วมกนระดบนานาชีาต้� :

- ท�%ป็ระชี,ม Alma Ata ป็ระเทศสาธิารณ์รฐย:เคิน“การพัฒนาสาธิารณ์ส,ขั้” ป็= 2000 “Health for All in2000”

- ท�%ป็ระชี,ม Cocoyoc “การพัฒนาการศ2กษา” คิวามพัร#อมการพัฒนาทรพัยากรมน,ษย8เพั�%อการพัฒนา

- ท�%ป็ระชี,ม Karachi ป็ระเทศป็าก�สถาน “การพัฒนาคิ,ณ์ภาพัชี�ว�ต้”


31


3. การคิ�าน2งถ2งป็5ญหา และว�ธิ�การแก#ไขั้คิวามสมด,ลต้0างๆ :- การพัฒนาเม�อง = การพัฒนาชีนบท- การพัฒนาอ,ต้สาหกรรม = การพัฒนาเกษต้ร- เทคิโนโลย�พั��นฐาน = เทคิโนโลย�ขั้�นส:ง

- ฯลฯ

4. การส0งเสร�มคิวามร0วมม�อระหว0างป็ระเทศการพั2%งต้นเองในระดบภ:ม�ภาคิต้0างๆ


32


5. การให#คิวามส�าคิญในการพัฒนาต้0างๆ :

51. ให#คิวามส�าคิญกบการพัฒนาท�%ส0งผลด�ต้0อ - การพัฒนาเกษต้รกรรายย0อย (Small holder

agriculture) - ผ:#ป็ระกอบก�จำการท�%อย:0ในสาขั้าไม0เป็�นทางการ

(Informal sector) - ผ:#ป็ระกอบการรบชี0วง (Sub contract) เชี0น

เกษต้รกรท�%ไม0ม�ท�%ด�นท�าก�น แรงงานรบจำ#าง เป็�นต้#น


33


5 2 การให#คิวามส�าคิญกบการพัฒนาชีนบทเพั�%อยกระดบมาต้รฐานคิวามเป็�นอย:0ขั้องคินในชี,มชีนชีนบท :

- การยกระดบผลผล�ต้ให#ส:งขั้2�น- การให#บร�การขั้องรฐถ2งม�อป็ระชีาชีนให#มากขั้2�น

เชี0น น��าใชี#บร�โภคิ อ,ป็โภคิและการเกษต้ร ระบบส�%อสาร การคิมนาคิม

- กระจำายอ�านาจำการต้ดส�นใจำและก�จำกรรมการวาง แผนออกส:0ภ:ม�ภาคิและท#องถ�%นให#มากขั้2�น (Land Reform)


34


5 3 การให#คิวามส�าคิญเป็�นพั�เศษต้0อเทคิน�คิการผล�ต้- การใชี#แรงงานมากกว0าการใชี#ท,น (Labor

intensive technique )- การสร#างงาน - ป็ระหยดการใชี#ท,นและเง�นต้ราต้0างป็ระเทศ- การใชี#เทคิโนโลย�ท�%เหมาะสม (Appropriate

Technology)


35


5 4 การให#คิวามส�าคิญกบการคิวบคิ,มป็ระชีากรให#ม�อต้ราการเพั�%มท�%เหมาะสม เพัราะคิวามยากจำนและอต้ราการว0างงาน ม�ส0วนสมพันธิ8โดยต้รงกบการม�อต้ราการเพั�%มขั้องป็ระชีากรในระดบส:ง

55. ก�าหนดกล,0มป็ระชีากรยากจำนท�%ชีดเจำนและถ:กต้#อง เพั�%อเป็�นกล,0มเป็Eาหมายในการพัฒนา และการรบป็ระโยชีน8จำากการพัฒนาท�%สมคิวร โดยสร#างโอกาสให#กล,0มยากจำนเขั้#าถ2งระบบบร�การขั้องรฐ โดยเฉพัาะการศ2กษา การบร�การสาธิารณ์ส,ขั้ ท�%อย:0อาศย การคิมนาคิม การชีลป็ระทาน


ทฤษฎีและแนวคิดการพัฒนา (development theory and concepts)

Documents