Θεωρία Πιθανοτήτων & Στατιστική · 2016. 1. 12. · yy y y1 2 3, ,...

23
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Θεωρία Πιθανοτήτων & Στατιστική Ενότητα 6 η : Θεωρητικές Κατανομές Πιθανότητας για Συνεχή Τυχαία Μεταβλητή. Γεώργιος Ζιούτας Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Υπολογιστών Α.Π.Θ.

Upload: others

Post on 21-Jan-2021

0 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Θεωρία Πιθανοτήτων & Στατιστική · 2016. 1. 12. · yy y y1 2 3, , ...,n Αθροισική ης f(x): e1 ... 128 O e8# O2 1 125 ( ) 7,8 16 EX O ... n=1000

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

ΑΝΟΙΚΤΑ

ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ

ΜΑΘΗΜΑΤΑ

Θεωρία Πιθανοτήτων &

ΣτατιστικήΕνότητα 6η: Θεωρητικές Κατανομές Πιθανότητας για Συνεχή Τυχαία

Μεταβλητή.

Γεώργιος ΖιούταςΤμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Υπολογιστών Α.Π.Θ.

Page 2: Θεωρία Πιθανοτήτων & Στατιστική · 2016. 1. 12. · yy y y1 2 3, , ...,n Αθροισική ης f(x): e1 ... 128 O e8# O2 1 125 ( ) 7,8 16 EX O ... n=1000

ΑριστοτέλειοΠανεπιστήμιοΘεσσαλονίκης

Τίτλος Μαθήματος

Τμήμα

• Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σεάδειες χρήσης Creative Commons.

• Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς.

2

Άδειες Χρήσης

Θεωρία Πιθανοτήτων & Στατιστική

Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Υπολογιστών

Page 3: Θεωρία Πιθανοτήτων & Στατιστική · 2016. 1. 12. · yy y y1 2 3, , ...,n Αθροισική ης f(x): e1 ... 128 O e8# O2 1 125 ( ) 7,8 16 EX O ... n=1000

ΑριστοτέλειοΠανεπιστήμιοΘεσσαλονίκης

Τίτλος Μαθήματος

Τμήμα

• Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα.

• Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού.

• Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.

3

Χρηματοδότηση

Θεωρία Πιθανοτήτων & Στατιστική

Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Υπολογιστών

Page 4: Θεωρία Πιθανοτήτων & Στατιστική · 2016. 1. 12. · yy y y1 2 3, , ...,n Αθροισική ης f(x): e1 ... 128 O e8# O2 1 125 ( ) 7,8 16 EX O ... n=1000

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

ΑΝΟΙΚΤΑ

ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ

ΜΑΘΗΜΑΤΑ

Θεωρητικές Κατανομές Πιθανότητας για Συνεχή Τυχαία

Μεταβλητή.

Page 5: Θεωρία Πιθανοτήτων & Στατιστική · 2016. 1. 12. · yy y y1 2 3, , ...,n Αθροισική ης f(x): e1 ... 128 O e8# O2 1 125 ( ) 7,8 16 EX O ... n=1000

ΑριστοτέλειοΠανεπιστήμιοΘεσσαλονίκης

Τίτλος Μαθήματος

Τμήμα

1. Ομοιόμορφη Κατανομή.

2. Εκθετική Κατανομή.

3. Κανονική Κατανομή (Normal ή Gauss).

i. Τυπική Κανονική Κατανομή

ii. Κανονική προσέγγιση στην Διωνυμική και Poisson Κατανομή.

5

Περιεχόμενα ενότητας

Θεωρία Πιθανοτήτων & Στατιστική

Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Υπολογιστών

Page 6: Θεωρία Πιθανοτήτων & Στατιστική · 2016. 1. 12. · yy y y1 2 3, , ...,n Αθροισική ης f(x): e1 ... 128 O e8# O2 1 125 ( ) 7,8 16 EX O ... n=1000

ΑριστοτέλειοΠανεπιστήμιοΘεσσαλονίκης

Τίτλος Μαθήματος

Τμήμα

11η Διάλεξη

Θεωρία Πιθανοτήτων & Στατιστική

Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Υπολογιστών

Page 7: Θεωρία Πιθανοτήτων & Στατιστική · 2016. 1. 12. · yy y y1 2 3, , ...,n Αθροισική ης f(x): e1 ... 128 O e8# O2 1 125 ( ) 7,8 16 EX O ... n=1000

ΑριστοτέλειοΠανεπιστήμιοΘεσσαλονίκης

Τίτλος Μαθήματος

Τμήμα

Συνεχής Τυχαία Μεταβλητή Χ

Χρήσιμες Κατανομές

1.Ομοιόμορφη

2.Εκθετική

3.Κανονική

Θεωρία Πιθανοτήτων & Στατιστική

Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Υπολογιστών

Page 8: Θεωρία Πιθανοτήτων & Στατιστική · 2016. 1. 12. · yy y y1 2 3, , ...,n Αθροισική ης f(x): e1 ... 128 O e8# O2 1 125 ( ) 7,8 16 EX O ... n=1000

ΑριστοτέλειοΠανεπιστήμιοΘεσσαλονίκης

Τίτλος Μαθήματος

Τμήμα

Ομοιόμορφη (Κατανομή)

Κατανομές για Συνεχή Τυχαία Μεταβλητή

1( )f X c

( )2

E X

[0,1]X K1 2 3, , ,..., nx x x x

( ) yf y e

1 2 3, , ..., ny y y y

Αθροιστική της f(x):( ) 1 yF y e

111 ln(1 ) ( )iy

i i ix e y x y F x

2( )( )

12VAR X

( )x a

F X

Γέννηση τυχαίων αριθμών από το 0 μέχρι το 1

με ομοιόμορφη κατανομή:

Αθροιστική της f(y):

Γέννηση τυχαίων αριθμών με εκθετική κατανομή:

1 2 3, , ,..., nx x x x

Θεωρία Πιθανοτήτων & Στατιστική

Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Υπολογιστών

Page 9: Θεωρία Πιθανοτήτων & Στατιστική · 2016. 1. 12. · yy y y1 2 3, , ...,n Αθροισική ης f(x): e1 ... 128 O e8# O2 1 125 ( ) 7,8 16 EX O ... n=1000

ΑριστοτέλειοΠανεπιστήμιοΘεσσαλονίκης

Τίτλος Μαθήματος

Τμήμα

Εκθετική Κατανομή

Έστω ότι έχουμε μία Poisson κατανομή με συνάρτηση μάζας

πιθανότητας

Το χρονικό διάστημα ανάμεσα σε δύο διαδοχικά γεγονότα Α είναι μία τυχαία

μεταβλητή Τ:

( ) ?Tf t

( ) ?TF t ( ) ( ) 1 ( ) 1 ( 0) 1 t

T tF t P T t P T t P X e

( )

( ) tTT

dF tf t e

dt

1( )E T

2

1( )VAR T

{0,1,2,3,...}tX

( )( )

!

xt

t

tP X x e

x

{ _ _ _ _ _ _ }T ό ύ ύ ώ ό Poisson

Έτσι, αν συμβολίσουμε τον χρόνο με :X ( ) xf x e ( ) 1 xF x e ( ) xP X x e

Θεωρία Πιθανοτήτων & Στατιστική

Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Υπολογιστών

Page 10: Θεωρία Πιθανοτήτων & Στατιστική · 2016. 1. 12. · yy y y1 2 3, , ...,n Αθροισική ης f(x): e1 ... 128 O e8# O2 1 125 ( ) 7,8 16 EX O ... n=1000

ΑριστοτέλειοΠανεπιστήμιοΘεσσαλονίκης

Τίτλος Μαθήματος

Τμήμα

Ιδιότητα Εκθετικής

Έλλειψη Μνήμης

Για παράδειγμα αν Χ παριστάνει τον χρόνο καλής λειτουργίας μιας ηλεκτρικήςμηχανής, εκθετικής κατανομής, η πιθανότητα να λειτουργήσει στο μέλλον t χρόνοδεδομένου μέχρι τώρα παρήλθε χρόνος λειτουργίας s, Δεν επηρεάζεται από τηνπαλαιότητα της μηχανής (αλλά από τα τυχαία γεγονότα που συμβαίνουν στοχρόνο),

( / ) ( )tP X t s X s e P X t

Θεωρία Πιθανοτήτων & Στατιστική

Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Υπολογιστών

Page 11: Θεωρία Πιθανοτήτων & Στατιστική · 2016. 1. 12. · yy y y1 2 3, , ...,n Αθροισική ης f(x): e1 ... 128 O e8# O2 1 125 ( ) 7,8 16 EX O ... n=1000

ΑριστοτέλειοΠανεπιστήμιοΘεσσαλονίκης

Τίτλος Μαθήματος

Τμήμα

Παράδειγμα

Έστω μία σεισμογενής περιοχή όπου στα 125 χρόνια σημειώθηκαν

16 σεισμοί. Αν οι σεισμοί ακολουθούν την Poisson διαδικασία να

υπολογιστεί η πιθανότητα να μη γίνει σεισμός στα επόμενα 2 χρόνια.

Αν Χ η τυχαία μεταβλητή που παριστάνει το διάστημα μεταξύ δύο

σεισμών, τότε αυτή ακολουθεί εκθετική κατανομή και έχουμε ότι:

Η περίοδος επαναφοράς του σεισμού:

σεισμοί/χρόνο16

128

2( 2) 0,78P X e

1 125( ) 7,8

16E X

χρόνια

Θεωρία Πιθανοτήτων & Στατιστική

Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Υπολογιστών

Page 12: Θεωρία Πιθανοτήτων & Στατιστική · 2016. 1. 12. · yy y y1 2 3, , ...,n Αθροισική ης f(x): e1 ... 128 O e8# O2 1 125 ( ) 7,8 16 EX O ... n=1000

ΑριστοτέλειοΠανεπιστήμιοΘεσσαλονίκης

Τίτλος Μαθήματος

Τμήμα

Κανονική Κατανομή (Κατανομή Gauss)

2~ ( , )X N

( ) ( ) ...E X x f x dx

2 2 2 2( ) ... ( )xVAR X E X

21

21( )

2

x

f X e

Θεωρία Πιθανοτήτων & Στατιστική

Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Υπολογιστών

Page 13: Θεωρία Πιθανοτήτων & Στατιστική · 2016. 1. 12. · yy y y1 2 3, , ...,n Αθροισική ης f(x): e1 ... 128 O e8# O2 1 125 ( ) 7,8 16 EX O ... n=1000

ΑριστοτέλειοΠανεπιστήμιοΘεσσαλονίκης

Τίτλος Μαθήματος

Τμήμα

Εκτίμηση Πιθανότητας

( ) ( ) ;P X x f u du

( )X x

P X x P

( ) ( ) ( )Z

xP Z P Z z F z z

Τυποποίηση z

H Z ακολουθεί τυπική κανονική κατανομή:2~ (0,1 )Z N

και από τους στατιστικούς πίνακες που περιέχεται σε κάθε βιβλίο

Στατιστικής βρίσκουμε την ζητούμενη πιθανότητα.

Η δυσκολία της εκτίμησης πιθανότητας στην κανονική κατανομή έγκειται

στο ότι δε μπορούμε να ολοκληρώσουμε τη συνάρτηση πυκνότητας πιθανότητας.

Δε γνωρίζω το αναλυτικό ολοκλήρωμα.

Έτσι οδηγούμαστε στην τυποποίηση της Χ: * XX

*

*

( ) 0

( ) 1

E X

VAR X

Θεωρία Πιθανοτήτων & Στατιστική

Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Υπολογιστών

Page 14: Θεωρία Πιθανοτήτων & Στατιστική · 2016. 1. 12. · yy y y1 2 3, , ...,n Αθροισική ης f(x): e1 ... 128 O e8# O2 1 125 ( ) 7,8 16 EX O ... n=1000

ΑριστοτέλειοΠανεπιστήμιοΘεσσαλονίκης

Τίτλος Μαθήματος

Τμήμα

Παράδειγμα

Μία βιομηχανία παράγει καρφιά το μήκος των καρφιών Χ είναι τυχαία

μεταβλητή κανονικής κατανομής

Τα καρφιά κάτω των 3 πόντων απορρίπτονται. Ποια η πιθανότητα το

μήκος; Του καρφιού που θα επιλέξει ένας πελάτης θα είναι μεγαλύτερο των

4,5 πόντους.

2~ ( 4, 1)X N

4,5 41

( 4,5) 1 ( 4,5) 1 (0,5) 1 0,69 0,311( 4,5 / 3)

3 4( 3) 1 ( 3) 1 ( 1) 1 0,16 0,841

1

P X P XP X X

P X P X

Θεωρία Πιθανοτήτων & Στατιστική

Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Υπολογιστών

Page 15: Θεωρία Πιθανοτήτων & Στατιστική · 2016. 1. 12. · yy y y1 2 3, , ...,n Αθροισική ης f(x): e1 ... 128 O e8# O2 1 125 ( ) 7,8 16 EX O ... n=1000

ΑριστοτέλειοΠανεπιστήμιοΘεσσαλονίκης

Τίτλος Μαθήματος

Τμήμα

Παράδειγμα

Η διάρκεια ζωής Χ ενός μηχανήματος είναι τυχαία μεταβλητή και ακολουθείκανονική κατανομή:

Απαιτείται άνω του 90% των μηχανημάτων να έχει διάρκεια ζωής πάνω από350 ώρες. Ποια πρέπει να είναι η διακύμανσή ;

2~ ( 400 , )X N ώ

( 350) 0,10

350 4000,10

P X

Από πίνακες:350 400 50

1,281,28

Θεωρία Πιθανοτήτων & Στατιστική

Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Υπολογιστών

Page 16: Θεωρία Πιθανοτήτων & Στατιστική · 2016. 1. 12. · yy y y1 2 3, , ...,n Αθροισική ης f(x): e1 ... 128 O e8# O2 1 125 ( ) 7,8 16 EX O ... n=1000

ΑριστοτέλειοΠανεπιστήμιοΘεσσαλονίκης

Τίτλος Μαθήματος

Τμήμα

συνέχεια….

Αν η κανονική κατανομή μας είναι: 2 2~ ( 400, 5 )X N

( ) 0,90P X x ;x

4000,90

5

x

1,28z

4001,28 400 1,28 5 ...

5

xx x

Θεωρία Πιθανοτήτων & Στατιστική

Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Υπολογιστών

Page 17: Θεωρία Πιθανοτήτων & Στατιστική · 2016. 1. 12. · yy y y1 2 3, , ...,n Αθροισική ης f(x): e1 ... 128 O e8# O2 1 125 ( ) 7,8 16 EX O ... n=1000

ΑριστοτέλειοΠανεπιστήμιοΘεσσαλονίκης

Τίτλος Μαθήματος

Τμήμα

Προσέγγιση Διωνυμικής με Κανονική

Ένα ανταλλακτικό έχει πιθανότητα p=0,01 να είναι ελαττωματικό. Αν έχουμε

n=1000 ανταλλακτικά ποια η πιθανότητα ο αριθμός των ανταλλακτικών να

είναι μικρότερος των 20.

10

2010

0

( ) 10( )

! !

10( 20)

!

( ) 10

x xt

t

x

x

t

tP X x e e

x x

P X ex

E X t

{1,2,3,...,1000}X

20

0

( ) (1 )x x

x

nP X x p p

x

Προσέγγιση Διωνυμικής με Poisson

2

( ) 10

(1 ) 9,9x

E X np

np p

Θεωρία Πιθανοτήτων & Στατιστική

Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Υπολογιστών

Page 18: Θεωρία Πιθανοτήτων & Στατιστική · 2016. 1. 12. · yy y y1 2 3, , ...,n Αθροισική ης f(x): e1 ... 128 O e8# O2 1 125 ( ) 7,8 16 EX O ... n=1000

ΑριστοτέλειοΠανεπιστήμιοΘεσσαλονίκης

Τίτλος Μαθήματος

Τμήμα

Προσέγγιση Διωνυμικής με Κανονική

2~ ( 10, (1 ) 9,9)

20 10( 20) (3,2)

3,1

X N np np p

P X

Από στατιστικό πίνακα για z=3,2

πιθανότητα:~0,99

Θεωρία Πιθανοτήτων & Στατιστική

Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Υπολογιστών

Page 19: Θεωρία Πιθανοτήτων & Στατιστική · 2016. 1. 12. · yy y y1 2 3, , ...,n Αθροισική ης f(x): e1 ... 128 O e8# O2 1 125 ( ) 7,8 16 EX O ... n=1000

ΑριστοτέλειοΠανεπιστήμιοΘεσσαλονίκης

Τίτλος Μαθήματος

Τμήμα

Άσκηση

Ο αριθμός κακοτεχνιών σε ένα δρόμο ακολουθεί Poisson κατανομή με 0,10

κακοτεχνίες ανά χιλιόμετρο. Ποια η πιθανότητα να μη βρεθούν κακοτεχνίες στα επόμενα 10 χιλιόμετρα;

{ _ _ _ _ }X ό έ ί ί

( ) 10E X km

( ) xf x e

1 1/

( ) 10ί km

E X

, η Χ ακολουθεί εκθετική κατανομή

1(10)

110( 10)P X e e

Η πιθανότητα να μη παρουσιάσει κακοτεχνία στα επόμενα 10 km, όταν έχουμε

Ήδη διανύσει κάποια απόσταση χωρίς κακοτεχνίες, είναι η ίδια γιατί η εκθετική έχειέλλειψη μνήμης.

Θεωρία Πιθανοτήτων & Στατιστική

Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Υπολογιστών

Page 20: Θεωρία Πιθανοτήτων & Στατιστική · 2016. 1. 12. · yy y y1 2 3, , ...,n Αθροισική ης f(x): e1 ... 128 O e8# O2 1 125 ( ) 7,8 16 EX O ... n=1000

ΑριστοτέλειοΠανεπιστήμιοΘεσσαλονίκης

Τίτλος Μαθήματος

Τμήμα

συνέχεια...

Ποια η πιθανότητα ότι υπάρχουν 4 κακοτεχνίες στα επόμενα 40km.

Ακολουθεί Poisson κατανομή (εδώ δε μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε

εκθετική κατανομή):

40 {0,1,2,...}tY

4

40

( )( 4)

4!

t tP Y e

Θεωρία Πιθανοτήτων & Στατιστική

Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Υπολογιστών

Page 21: Θεωρία Πιθανοτήτων & Στατιστική · 2016. 1. 12. · yy y y1 2 3, , ...,n Αθροισική ης f(x): e1 ... 128 O e8# O2 1 125 ( ) 7,8 16 EX O ... n=1000

ΑριστοτέλειοΠανεπιστήμιοΘεσσαλονίκης

Τίτλος Μαθήματος

Τμήμα

Άσκηση

Η ημερήσια ζήτηση Χ σε Ηλεκτρικό ρεύμα ακολουθεί εκθετική κατανομή με:

( ) cxf x ce

1( )E X

c 1

( )c

E Xή

4( 4) 0,30cP X e

1ln(30)

4c

8( 8) cP X e p

α) Ποια η πιθανότητα διακοπής ρεύματος σε μία συγκεκριμένη μέρα:

Θεωρία Πιθανοτήτων & Στατιστική

Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Υπολογιστών

Page 22: Θεωρία Πιθανοτήτων & Στατιστική · 2016. 1. 12. · yy y y1 2 3, , ...,n Αθροισική ης f(x): e1 ... 128 O e8# O2 1 125 ( ) 7,8 16 EX O ... n=1000

ΑριστοτέλειοΠανεπιστήμιοΘεσσαλονίκης

Τίτλος Μαθήματος

Τμήμα

συνέχεια…

β) Ποια είναι η περίοδος επιστροφής (σε μέρες) της διακοπής μεταξύ δύο διαδοχικών black-out:

{1,2,...}

1( )

Y

E Yp

γ) Αν το black-out μπορεί να συμβεί και από μία άλλη αιτία με πιθανότητα 0,05 , να απαντηθούν τα ίδια ερωτήματα...

Προσθέτουμε την πιθανότητα 0,05 και προχωράμε:

8( 8) 0,05cP X e p

Θεωρία Πιθανοτήτων & Στατιστική

Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Υπολογιστών

Page 23: Θεωρία Πιθανοτήτων & Στατιστική · 2016. 1. 12. · yy y y1 2 3, , ...,n Αθροισική ης f(x): e1 ... 128 O e8# O2 1 125 ( ) 7,8 16 EX O ... n=1000

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

ΑΝΟΙΚΤΑ

ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ

ΜΑΘΗΜΑΤΑ

Τέλος Ενότητας

Επεξεργασία: Καρανάσιος Αναστάσιος-

Νικόλαος

Θεσσαλονίκη, Εαρινό Εξάμηνο 2013-2014