คู่มือปฏิบัติการวิชา 886201 Programming Fundamental

ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.สุนิสา ริมเจริญ

1

2ชนิดข้อมูลเบื้องต้น การประกาศตัวแปร และ การรับข้อมูลเข้า1.ชนิดข้อมูลเบื้องต้น2.การประกาศตัวแปร3.การกำหนดค่าให้ตัวแปร4.การรับข้อมูล5.การบ้าน

ปฏิบัติการที่

2

ชนิดข้อมูลเบื้องต้น

ชนิดข้อมูลเบื้องต้น

int

double

char

string

ข้อมูลตัวเลขจำนวนเต็ม (Integer) ซึ่งเป็นได้ทั้งจำนวนเต็มบวก จำนวนเต็มลบ

จำนวนเต็มศูนย์

ตัวเลขจำนวนริง (Real Number) เป็น จำนวนที่มีจุดทศนิยม

ข้อมูลชนิดอักขระ (Character) จำพวกตัวอักษร (Letter) ตัวเลข (Digit) หรือสัญลักษณ์ (Symbol) เพียง 1 ตัวเท่านั้น ข้อมูลชนิดอักขระจะเขียนไว้ภายใต้เครื่องหมาย ‘ ’ (Single Quote) เช่น ‘A’ หรือ ‘a’

ข้อมูลที่เป็นอักขระหรือสายอักขระ (ข้อความ) เช่น “A” หรือ “Programming”

หรือ “100” หรือ “” (Empty String) ข้อมูลชนิดข้อความจะเขียนอยู่ภายใต้เครื่องหมาย “ ” (Double Quote)

ชนิดข้อมูล ขนาด (bits) ขอบเขตint 32 -2,147,483,648 ถึง 2,147,483,647

double 64 ประมาณ ±10308

char 8 ASCII character (-128 ถึง 127)

3

ชนิดข้อมูลเบื้องต้น

การประกาศตัวแปร

ตัวแปร คือ ชื่อเรียกแทนพื้นที่เก็บข้อมูลในหน่วยความจำ การประกาศตัวแปร คือ การบอกให้ compiler รู้ว่า ผู้เขียนโปรแกรมต้องการจองพื้นที่หน่วยความจำไว้ใช้งาน และให้ compiler รู้ว่า ข้อมูลที่จะนำมาใส่เป็นชนิดใด

โดยชื่อของตัวแปรนี้ จะกำหนดเป็นกลุ่มอักษรที่ผู้เขียนโปรแกรมสามารถกำหนดเองได้ โดยมีข้อกำหนดดังนี้ • ชื่อของตัวแปรควรสื่อความหมาย • ตัวอักษรตัวแรกต้องเป็นตัวอักษรหรือ _ (underscore) จะเป็นตัวเลขไม่ได้ • ตัวอักษรที่ไม่ใช่ตัวแรกจะเป็นตัวอักษรหรือ _ หรือตัวเลขก็ได้

• ชื่อตัวแปรห้ามมีช่องว่าง(เว้นวรรค) ห้ามมีอักขระพิเศษ (ยกเว้น ‘_’) • ตัวอักษรภาษาอังกฤษตัวพิมพ์เล็กและตัวพิมพ์ใหญ่ถือว่าเป็นคนละตัวกัน เช่น test และ Test เป็น

ตัวแปรคนละตัวกัน (Case-Sensitive) • ห้ามตั้งชื่อซ้ำกับคำสงวนซึ่งได้แก่

4

ชนิดข้อมูลเบื้องต้น

asm auto bool break case

catch char class const const_cast

continue default delete do double

dynamic_cast else enum explicit extern

float for friend goto

if inLine int long mutable

new namespace operator private protected

public registerreinterpret_

castreturn short

signed sizeof static static_cast struct

switch template this throw

try typedef typeid typename union

unsigned using virtual void volatile

wchar_t

ชนิดข้อมูลเบื้องต้น

false

true

5

ชนิดข้อมูลเบื้องต้น

รูปแบบสำหรับการประกาศตัวแปร สามารถเขียนได้ดังนี้

ชนิดข้อมูล ตัวแปร ;

เช่น int number ; double area ; char a ; string name ;

// สร้างตัวแปรชื่อ number เพื่อเก็บข้อมูลตัวเลขจำนวนเต็ม

// สร้างตัวแปรชื่อ area เพื่อเก็บข้อมูลตัวเลขจำนวนทศนิยม

// สร้างตัวแปรชื่อ a เพื่อเก็บข้อมูลชนิดอักขระ

// สร้างตัวแปรชื่อ name เพื่อเก็บสายอักขระ(ข้อความ)

6

ชนิดข้อมูลเบื้องต้น

การกำหนดค่าให้ตัวแปร

การกำหนดค่าให้กับตัวแปรนั้นเป็นการนำค่าจากทางขวามือมากำหนดให้กับตัวแปรทางซ้ายมือ โดยมีวิธีการกำหนดค่าสองรูปแบบดังนี้

1 ประกาศตัวแปร แล้วกำหนดค่าภายหลังรูปแบบที่

ชนิดข้อมูล ตัวแปร ;ตัวแปร = ค่าของตัวแปร ;

2 ประกาศตัวแปร แล้วกำหนดค่าภายหลังรูปแบบที่

ชนิดข้อมูล ตัวแปร = ค่าของตัวแปร ;

โดยค่าที่กำหนดให้กับตัวแปรนั้นอาจเป็นค่าคงที่หรือค่าจากตัวแปรอื่นก็ได้ เช่น

7

ชนิดข้อมูลเบื้องต้น

int num = 5 ; // ตัวแปรชนิด int ชื่อว่า num เก็บ ค่า 5 ไว้double year ; // ประกาศตัวแปรชนิด double ชื่อว่า year (ค่าที่เก็บในตัวแปร ตอนนี้ขึ้นอยู่กับระบบว่าเป็นค่าอะไร) year = 1.993 ; // กำหนดค่าให้ตัวแปร year เก็บค่า 1.993 ไว้string name = “Sunisa” , name2 ; // ประกาศตัวแปรชนิด string ชื่อว่า name กำหนดให้เก็บสาย อักขระ “Sunisa” และตัวแปรตัวที่สอง ชื่อว่า name2 name2 = name; // กำหนดให้ค่าตัวแปร name2 เก็บค่า ที่ตัวแปร name เก็บอยู่

8

การเขียนผังงาน (Flowchart)

โจทย์ข้อที่ 1 : จงพิจารณาข้อมูลต่อไปนี้ว่าเป็นชนิดข้อมูลเบื้องต้นชนิดใด พร้อมทั้งบอกเหตุผล

ข้อที่ ชนิดข้อมูลเบื้องต้นชนิดข้อมูลเบื้องต้น เหตุผล

1 886 int เพราะ 886 เป็นจำนวนเต็ม

2 Burapha University

3 -23.574

4 -59

5 @

6 -1.5e - 02

7 A

8 AA

9 0x485

10 337

9

การเขียนผังงาน (Flowchart)

โจทย์ข้อที่ 2 : จงพิจารณาชื่อตัวแปรต่อไปนี้ว่าตั้งถูกต้องตามความเหมาะสมหรือไม่ถ้าไม่เหมาะสมให้บอกสาเหตุของความไม่เหมาะสม

ข้อที่ เหมาะสม ไม่เหมาะสม เหตุผลเหตุผล

1 ❑ ❑ province

2 ❑ ❑ Max_Min

3 ❑ ❑ double

4 ❑ ❑ num3

5 ❑ ❑ _last

6 ❑ ❑ birth#day

7 ❑ ❑ case

8 ❑ ❑ Time

9 ❑ ❑ programming

10 ❑ ❑ programming1

11 ❑ ❑ 4_sum

12 ❑ ❑ t1.21

13 ❑ ❑ X

14 ❑ ❑ aMount

15 ❑ ❑ dog_age

10

การเขียนผังงาน (Flowchart)

โจทย์ข้อที่ 3 : จากการประกาศตัวแปรพร้อมกับกำหนดค่าดังแสดงต่อไปนี้ ข้อใดถูก (✔) และข้อใดผิด (✘) โดยให้บอกส่วนที่ผิดและทำการแก้ไขให้ถูกต้อง

ข้อที่ ส่วนที่ผิด ที่ถูกต้อง

1 ❑ int main = 10;

2 ❑ integer x;

3 ❑ char j = “Hello”;

4 ❑ string_abcdefghijk_;

5 ❑ double x = 45.067;

6 ❑ char j = ‘A’;

7 ❑ char k = 0x41;

8 ❑ double z = 1,000.999;

9 ❑ string s1 = ‘MING’;

10 ❑ int x = 1.5;

11 ❑ double y = 10;

12 ❑ int null = 5;

13 ❑ string id = ‘9’;.

14 ❑ char ch = “A”;.

15 ❑ int_cont = -451;

11

การเขียนผังงาน (Flowchart)

โจทย์ข้อที่ 4 : จงเขียนคำสั่งประกาศสร้างตัวแปรเพื่อเก็บข้อมูลต่อไปนี้

1 สร้างตัวแปรชื่อ num สำหรับเก็บจำนวนเต็ม

2 สร้างตัวแปรชื่อ total สำหรับเก็บจำนวนทศนิยมโดยกำหนดค่าเร่ิมต้นเป็น 2.25

3 สร้างตัวแปรชื่อ letter สำหรับเก็บอักขระ V

4 สร้างตัวแปรชื่อ name สำหรับเก็บข้อความโดยกำหนดค่าเริ่มต้นเป็นชื่อของตนเอง

12

ชนิดข้อมูลเบื้องต้น

การรับข้อมูล

ในการรับค่าข้อมูลในภาษา C++ จะมีคำสั่งมาตรฐานในการรับค่าข้อมูล ผ่านทางอุปกรณ์อินพุทมาตรฐาน (ซึ่งในที่นี้คือ แป้นพิมพ์) คำสั่งนั้นคือ cin อ่านว่า ซีอิน ซึ่ง cin เป็นออปเจ็กต์ที่สร้างอยู่ใน library ที่ชื่อว่า iostream เพื่อรับข้อมูลจากคีย์บอร์ดและอุปกรณ์อื่นๆ ได้ ทุกประเภทไม่ว่าจะเป็นจำนวนเต็ม ทศนิยม อักขระ หรือข้อความ มีรูปแบบการใช้งานดังนี้

cin >> ชื่อตัวแปร ;cin >> ชื่อตัวแปร >> ชื่อตัวแปร; กรณีรับมากกว่าหนึ่งค่า

จะสังเกตเห็นว่า หลังคำสั่ง cin จะตามด้วย เครื่องหมาย >> เสมอ ซึ่งจะรับค่าส่งให้แก่ตัวแปรที่อยู่ทางขวาของเครื่องหมาย ตัวอย่าง เช่น เมื่อผู้เขียนโปรแกรม ต้องการเขียนโปรแกรมให้คำนวณปริมาตรของกล่องสี่เหลี่ยมใดๆ ซึ่ง มีสูตรในการคำนวณ คือ กว้าง*ยาว*สูง ผู้เขียนโปรแกรมจะต้องรับค่าความกว้าง, ความยาวและความสูงของกล่องมาคำนวณ ดังนี้

13

ชนิดข้อมูลเบื้องต้น

14

ชนิดข้อมูลเบื้องต้น

จากตัวอย่างดังกล่าว ได้มีการกำหนดตัวแปร width, length, height เป็นแบบจำนวนเต็มเพื่อรับค่า ความกว้าง ความยาว และ ความสูง ตามลำดับ มำใช้การคำนวณ ซึ่งผู้เขียนโปรแกรมสามารถรับค่าของความกว้าง ความยาว และ ความสูง โดยใช้ คำสั่ง cin บรรทัดเดียวได้แทนที่จะรับค่าทีละบรรทัด ดังตัวอย่างต่อไปนี้

15

ชนิดข้อมูลเบื้องต้น

โจทย์ข้อที่ 5 : จงสร้างตัวแปรและเขียนคำสั่งเพื่อรับค่าเหล่านี้จากคีย์บอร์ดพร้อมทั้งเขียนคำสั่งเพื่อแสดงค่าตัวแปรและผลลัพธ์ออกทางหน้าจอพร้อมทั้งบอกผลลัพธ์

ข้อที่ โจทย์ คำสั่งสร้างตัวแปร รับค่าและแสดงผล1 รับข้อมูลชนิดตัวเลขจำนวนเต็ม

มา 1 จำนวน จากนั้นนำจำนวนนั้นมาบวกกับตัวเอง แสดงผลลัพธ์ออกทางหน้าจอ

........................................................

........................................................

........................................................

........................................................

........................................................2 รับจำนวนเต็ม 2 จำนวน จำนวน

ทศนิยม 2 จำนวน นำจำนวนเต็มตัวแรกคูณกับจำนวนทศนิยม จำนวนแรกแสดงผลลัพธ์ออกทางหน้าจอแล้วนำจำนวนเต็มตัวที่สองแสดงผลลัพธ์ออกทางหน้าจอ

........................................................

........................................................

........................................................

........................................................

........................................................

........................................................

........................................................3 รับข้อความเป็นชื่อตนเองแล้ว

แสดงผลลัพธ์เป็น Hello : ชื่อตนเอง

........................................................

........................................................

........................................................

........................................................4 รับข้อมูลชนิดอักขระมา 2 ตัว นำ

อักขระที่รับเข้าแต่ละตัว บวกด้วย 1 แสดงผลลัพธ์ออกทางหน้าจอ

........................................................

........................................................

........................................................

........................................................5 รับข้อมูลชนิดอักขระ แลข้อความ

เข้ามาอย่างละ 1 ค่า จากนั้นแสดงผลลัพธ์ออกทางหน้าจอ โดยใช้การเว้นวรรคในการแยกข้อมูล

........................................................

........................................................

........................................................

........................................................

........................................................

........................................................

16

การเขียนผังงาน (Flowchart)

โจทย์ข้อที่ 6: จงเขียนลำดับขั้นตอนการทำงาน(Pseudocode) และผังงาน (Flowchart) ของกระบวนการทำงานเพื่อคำนวณพื้นที่สามเหลี่ยม โดยให้รับค่าความยาวฐาน และความสูงเป็นเลขจำนวนจริง แล้วคำนวณพื้นที่สามเหลี่ยมแสดงผลลัพธ์ออกทางหน้าจอ

Pseudocode Flowchart

17

การเขียนผังงาน (Flowchart)

โจทย์ข้อที่ 7 : ในการกรอกข้อมูลเพื่อสมัครเข้าเรียนของสถาบันป่วงพิทยา ข้อมูลที่ต้องการให้ผู้สมัครกรอกประกอบด้วย ➤ ชื่อนามสกุล (name) ➤ อายุ (age) ➤ เกรดเฉลี่ย ➤ เพศ (gender) -> M หรือ F ➤ ที่อยู่ ➤ เบอร์โทร จงเขียนโปรแกรมเพื่อให้ผู้สมัครกรอกข้อมูลเหล่านี้มาให้ครบถ้วน จากนั้นแสดงข้อมูลทั้งหมดออกทางหน้าจอ

18

การเขียนผังงาน (Flowchart)

การบ้านโจทย์ข้อที่ 1 : จงเขียนโปรแกรมเพื่อรับค่าตัวเลขจำนวนเต็ม 2 จำนวน แล้วให้แสดงผลลัพธ์เป็นผลบวกของเลข 2 จำนวนนี้ ตัวอย่างข้อมูลเข้า 2 5 ตัวอย่างข้อมูลออก 7

19

การเขียนผังงาน (Flowchart)

โจทย์ข้อที่ 2 : จงเขียนโปรแกรมเพื่อรับค่าตัวเลขจำนวนเต็ม 2 จำนวน แล้วให้แสดงผลลัพธ์ ดังนี้ บรรทัดที่ 1 แสดงผลบวกของเลข 2 จำนวนนี้ (แสดงผลลัพธ์เป็นจำนวนเต็ม) บรรทัดที่ 2 แสดงผลลบของเลข 2 จำนวนนี้ (โดยให้แสดงผลลัพธ์เป็นจำนวนเต็ม) บรรทัดที่ 3 แสดงผลคูณของเลข 2 จำนวนนี้ (แสดงผลลัพธ์เป็นจำนวนเต็ม) บรรทัดที่ 4 แสดงผลหารของเลข 2 จำนวนนี้ (เอาจำนวนที่ 1 ตั้ง แล้วหารด้วยจำนวนที่ 2 โดยให้แสดงผลลัพธ์การหารเป็นทศนิยม 2 ตำแหน่ง) ตัวอย่างข้อมูลเข้า 2 5 ตัวอย่างข้อมูลออก 7 -3 10 0.40 หมายเหตุ การแสดงผลลัพธ์เป็นเลขทศนิยม 2 ตำแหน่ง ทำได้โดย การ #include <iomanip> แล้วใช้คำสั่งดังตัวอย่างต่อไปนี้

20

การเขียนผังงาน (Flowchart)

21

การเขียนผังงาน (Flowchart)

โจทย์ข้อที่ 3 : จงเขียนโปรแกรมหาค่า “พื้นที่สี่เหลี่ยม” และ “ความยาวรอบรูปของสี่เหลี่ยม” (แสดงผลลัพธ์โดยคั่นด้วยเว้นวรรค) โดยกำหนดให้รับค่าจำนวนเต็มบวกสองจำนวน แทนความกว้างและความยาวของสี่เหลี่ยม ตัวอย่างข้อมูลเข้า 2 3 ตัวอย่างข้อมูลออก 6 10

22

การเขียนผังงาน (Flowchart)

โจทย์ข้อที่ 4 : จงเขียนโปรแกรมรับค่าจำนวนจริงสองจำนวนเป็นฟุต และนิ้ว แล้วนำตัวเลขทั้งสองมาบวกกันแล้วแสดงออกมาในรูปเซนติเมตร (แสดงผลลัพธ์เป็นเลขทศนิยม 2 ตำแหน่ง) กำหนดให้ 1 ฟุต เท่ากับ 12 นิ้ว และ 1 นิ้ว ยาวเท่ากับ 2.54 เซนติเมตร ตัวอย่างข้อมูลเข้า (เช่น 1 ฟุต 3 นิ้ว) 1 3 ตัวอย่างข้อมูลออก 38.10

23

การเขียนผังงาน (Flowchart)

โจทย์ข้อที่ 5 : จงเขียนโปรแกรมเพื่อคำนวณพื้นที่สามเหลี่ยม โดยให้รับค่าความยาวฐาน และความสูงเป็นเลขจำนวนจริง แล้วคำนวณพื้นที่สามเหลี่ยมแสดงผลลัพธ์ออกทางหน้าจอ (แสดงผลลัพธ์เป็นเลขทศนิยม 2 ตำแหน่ง) ตัวอย่างข้อมูลเข้า 3 5.5 ตัวอย่างข้อมูลออก 8.25