Φορητή Τεχνολογία mHealth Οφέλη και Πλεονεκτήματα για τον Ιατρικό Κλάδο

Εισαγωγή

Η εξέλιξη της τεχνολογίας έχει εισχωρήσει και αντικαταστήσει τα χειρόγραφα έγγραφα με νέα σύγχρονα ηλεκτρονικά μηχανήματα όπως τις έξυπνες φορητές συσκευές (π.χ. κινητό τηλέφωνο , φορητή ταμπλέτα, κ.α.). Το επίτευγμα αυτών των τεχνολογιών αποτελούν έναν καθοριστικό παράγοντα και καινοτομία για την Υγεία στις αυξανόμενες οργανωτικές και διαχειριστικές ανάγκες της καθημερινής κλινικής πράξης[3,4].

Η κατοχή ενός έξυπνου κινητού τηλεφώνου (Smartphone), αποτελεί για τον χρήστη περισσότερο εξειδικευμένη υπολογιστική ισχύ, περισσότερη συνδεσιμότητα με μέσα τα οποία είναι απροσπέλαστα από ένα απλό κινητό τηλέφωνο όπως το διαδίκτυο. Η ραγδαία ανάπτυξη της φορητής πληροφορίας σε συνδυασμός με τις έξυπνες συσκευές και τις τηλεπικοινωνίες στο χώρο της Υγείας έχουν δημιουργήσει μια παροχή Υπηρεσιών Υγείας τόσο προς τους ασθενείς όσο και προς τους επαγγελματίες υγείας[1,2].

Μια πληθώρα λειτουργιών, από εκσυγχρονισμένα συστήματα υποστήριξης κλινικών αποφάσεων, συλλογής ιατρικών δεδομένων έως και διαχείριση χρόνιων ασθενειών παρακολούθησης αλλαγών. Πρακτικά η τεχνολογία mHealth βρίσκει εφαρμογή στην παρακολούθηση ασθενών, στην απομακρυσμένη διάγνωση, στην επισκόπηση και ανάλυση δεδομένων σε περιπτώσεις επιδημιών, στην ιατρική εκπαίδευση, κ.α.

Πλεονεκτήματα

Τα πλεονεκτήματα από τη χρήση της φορητής τεχνολογίας για την υποστήριξη των ιατρικών υπηρεσιών είναι αρκετά για να αγνοηθούν:

Μόνιμη, πάντα ενεργοποιημένη. Οι φορητές συσκευές έχουν τη δυνατότητα να είναι πάντοτε ανοιχτές και να βρίσκονται δίπλα στον χρήστη - ασθενή συλλέγοντας ζωτικής σημασίας πληροφορίες, δεδομένα, όπου ανά πάσα στιγμή ειδοποιεί , ενημερώνει το ιατρό-νοσηλευτικό προσωπικό για την τρέχουσα κατάσταση της υγείας.

Η δραματική μείωση του κόστους νοσηλείας όσον αφορά τον ιατρικό εξοπλισμό, βοηθώντας τους ιατρούς ακόμα και στην απομακρυσμένη γεωγραφική περιοχή της χώρας όπου δεν είναι διαθέσιμα όλα εκείνα τα ιατρικά μηχανήματα που απαιτούνται.

Η εύκολη πρόσβαση στα ιατρικά δεδομένα των ασθενών καθώς , η επεξεργασία και η αποστολή δεδομένων σε πραγματικό χρόνο.

Οι δυνατότητες της κινητής τηλεφωνίας να μπορούν να υποστηρίξουν ένα φάσμα εφαρμογών δίνοντας τη δυνατότητα σε χρήση πολυμέσων, π.χ. βίντεο ή φωτογραφίες υψηλής ανάλυσης.

Η χρήση της mHealth τεχνολογίας δεν απαιτεί ογκώδη ή πολύπλοκο εξοπλισμό για μια (προκαταρκτική) διάγνωση, με αποτέλεσμα την γεωγραφική απόσταση, την εύκολη χρήση της, από ηλικιωμένα άτομα, κατοίκους απομακρυσμένων γεωγραφικών περιοχών, άτομα με ειδικές ανάγκες.

1

Εξειδικευμένες φορητές συσκευές, μέτριου κόστους απόκτησης χρησιμοποιούνται για την αυτόματη και σωστή δοσολογία χορήγησης φαρμάκων για την αποφυγή ανθρώπινου λάθους.

Εμπόδια Υλοποίησης

Αν και η ευρεία διάδοση των φορητών συσκευών, ως βοηθήματα του ιατρό-νοσηλευτικού προσωπικού σε όλες τις πλευρές τις ιατρικής, παραμένουν ακόμα εμπόδια που πρέπει να ξεπεραστούν για την ολοκλήρωση των επιθυμητών αποτελεσμάτων.

Η καθυστέρηση και υιοθέτηση της χρήσης των νέων αυτών τεχνολογιών, από πολλές ιατρικές κοινότητες όπου διστάζουν στην εισαγωγή των υπηρεσιών και εφαρμογών οι οποίες δεν έχουν δοκιμαστεί επαρκώς. Ενώ υπάρχει η ανησυχία καθώς «νεφελώδεις τοπία» για το κατά πόσο οι εταιρείες ανάπτυξης υπηρεσιών και εφαρμογών γνωρίζουν εις βάθος τις ιατρικές δομές και διαδικασίες.

Απαραίτητη η αξιόπιστη δικτυακή πρόσβαση. Σημαντικός παράγοντας για τη ορθή και σωστή λειτουργία των εφαρμογών αυτών αποτελεί, η ταχύτητα λήψης και αποστολής των δεδομένων. Έχει παρατηρηθεί ότι σε μεγάλο αριθμό απομακρυσμένων περιοχών ή σε εσωτερικούς χώρους κτιρίων δεν είναι πάντοτε διαθέσιμα.

Το υψηλό κόστος απόκτησης των φορητών συσκευών (Smartphone), που μέχρι σήμερα περιορίζει τη χρήση τους κυρίως από οικονομικά εύπορες τάξεις του πληθυσμού.

Μέχρι σήμερα παρατηρούνται προβλήματα και εμπόδια σε εφαρμογές που συλλέγουν, επεξεργάζονται προσωπικά δεδομένα, από κρατικούς φορείς και αρχές που είναι απρόθυμοι να αποδεχθούν τη χρησιμοποίηση ορισμένων τύπων δεδομένων, περιορίζοντας τη βιωσιμότητα τους.

Η φορητή τεχνολογία mHealth, στην Ελλάδα

Μέχρι σήμερα η χώρα μας υστερεί σημαντικά στη διείσδυση των φορητών συσκευών και των υπηρεσιών αυτών σε σχέση με τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επίσης, δεν έχει παρατηρηθεί κάποια σημαντική εξέλιξη στους τομείς της Ιατρικής και την εκμετάλλευση των επαγγελματιών Υγείας.

Ένα βασικό εμπόδιο της διείσδυσης μιας φορητής αλλά και μη φορητής τεχνολογίας στον τομέα της υγείας αποτελεί η έλλειψη διάθεσης και φοβίας για την αντικατάσταση των παραδοσιακών διαδικασιών, από το ιατρικό προσωπικό καθώς ο φόβος από την πλευρά των ασθενών ότι κατά πόσο μια φορητή συσκευή μπορεί να αντικαταστήσει τον ανθρώπινο παράγοντα.

Σχετικά ένας μικρός αριθμός Ελληνικών εταιρειών λογισμικού δυσχεραίνει στην υλοποίηση των ελληνικών εφαρμογών σε τομείς όπως το mHealth, με αποτέλεσμα οι χρήστες των φορητών συσκευών να εστιάζουν τη χρήση των ξενόγλωσσων εφαρμογών, οι οποίες δεν ανταποκρίνονται πάντα στην Ελληνική πραγματικότητα.

2

Παραδείγματα Εφαρμογών mHealth

Οι κατασκευαστές φορητών συσκευών όπως η Apple, η Nokia, κ.α. υλοποιούν εξειδικευμένες εφαρμογές σε μια πλατφόρμα διαθέσιμες για κάθε λειτουργικό σύστημα κινητού τηλεφώνου όπως (iOS, Android, Windows Phone, κ.α.), διαθέτοντας αρκετές κατηγορίες καλύπτοντας όλο το φάσμα των απαιτούμενων χρηστών από παιχνίδια ψυχαγωγίας έως υγείας[1,4]. Στο διαδίκτυο, υπάρχουν χιλιάδες εφαρμογές στα πλαίσια του mHealth, ενώ ποικίλουν όσον αφορά τις λειτουργίες, την ταχύτητα, την ευχρηστία και την προσβασιμότητα τους.

Σε χώρες όπου τα συστήματα Υγείας δεν είναι τόσο εξελιγμένα, καθώς απαιτούνται χρονοβόρες διαδικασίες για την υλοποίηση τους από τους δημόσιους φορείς, ενώ υπάρχει η βασική υποδομή της κινητής τηλεφωνίας οι εφαρμογές αυτές θα βασιστούν σε απλές βασικές λειτουργίες όπως για παράδειγμα η αποστολή και λήψη μηνυμάτων[2].

Σε αναζήτηση στο διαδίκτυο βρέθηκαν, εφαρμογές φορητών συσκευών που παρουσιάζουν αρκετό ενδιαφέρον και χρησιμοποιούνται ευρέως είναι οι εξής:

Με τη χρήση των φορητών συσκευών και κατάλληλο λογισμικό οι ασθενής, έχουν πρόσβαση σε διαδικτυακούς τόπους νοσηλευτικών ιδρυμάτων, με τη δυνατότητα της αποστολής ενός αιτήματος μέσω μηνύματος μπορούν να κλείσουν κάποιο ιατρικό ραντεβού ελέγχοντας ταυτόχρονα την διαθεσιμότητα και λαμβάνοντας επιβεβαίωση με όλα εκείνα τα απαραίτητα δεδομένα.

Τα τελευταία έτη παρατηρείται η εξέλιξη στις εξ’ αποστάσεως υπηρεσίες διάγνωσης, δίνοντας εναλλακτική λύση από την επίσκεψη του ασθενή στον γιατρό[5]. Η χρήση των φορητών συσκευών δίνει τη δυνατότητα στους εμπλεκόμενους στο να αποκτήσουν πρόσβαση σε βάσεις δεδομένων και στοιχεία όπου θα βοηθήσουν στην διάγνωση του ασθενή και θα μπορούν να φέρουν σε επαφή τον ασθενή με τον ιατρό μέσω υπηρεσιών φωνής, πολυμέσων και βίντεο-κλίσεων.

Ο συνδυασμός ειδικών φορητών συσκευών εφοδιασμένες με κατάλληλο λογισμικό για παράδειγμα βιντεοκάμερα, μικρόφωνο, στηθοσκόπιο, κ.α. δίνουν τη δυνατότητα στο ιατρό-νοσηλευτικό προσωπικό να λαμβάνει σε πραγματικό χρόνο δεδομένα, φωτογραφίες, παλμούς καρδιάς, αρτηριακής πίεσης, κ.α. του ασθενή, ώστε να προβούν σε έγκαιρη διάγνωση, αντιμετώπιση του περιστατικού, χωρίς να απαιτείται ο ασθενής να μεταφερθεί στο νοσοκομείο.

Στον τομέα της φαρμακευτικής, έχουν αναπτυχθεί εφαρμογές όπου ο χρήστης έχει τη δυνατότητα πρόσβασης στη βάση δεδομένων, της φαρμακευτικής εταιρείας όπου περιλαμβάνει όλα τα φάρμακα με τις φαρμακευτικές οδηγίες, έλεγχος για τις αντενδείξεις ενός συγκεκριμένου φαρμάκου και άλλες χρήσιμες πληροφορίες.

3

Συμπεράσματα

Η φορητή τεχνολογία, διαθέτει τη δυνατότητα να προσφέρει μια πληθώρα από χρήσιμες υπηρεσίες και λειτουργίες σε πραγματικό χρόνο, στην βελτίωση της καθημερινής ζωής των πολιτών της σύγχρονης κοινωνίας μας. Οι στατιστικές μελέτες μας δείχνουν ότι η υιοθέτηση τους από το ιατρό – νοσηλευτικό προσωπικό, αποτελούν χρήσιμα εργαλεία τόσο για την έγκαιρη διάγνωση, την αποφυγή ιατρικών λαθών, την μείωση του αριθμού επανεισαγωγών στις νοσηλευτικές μονάδες του νοσοκομείου, βελτιώνοντας τις παρεχόμενες υπηρεσίες υγείας με ταυτόχρονη μείωση του κόστους νοσηλείας.

Βιβλιογραφία

1. Norris T., Stockdale R., Sharma S., “Mobile Health: Strategy and Sustainability”, The Journal of Information Technology in Healthcare” 2008; 6(5): 326 – 333.2

2. Oriol N., Cote P., Vavasis A., Bennet J., DeLorenzo D., Blanc P., Kohane I., “Calculating the return of investment of mobile healthcare”, BMC Medicine 2009, 7:27

3. Philips G., Felix L., Patel V., Galli L. (2010) “The effectiveness of M-health technologies for improving health and health services: a systematic review protocol”, BMC Research Notes 2010, 3:250

4. Yu H., Yu P., “Lessons learned from the practice of mobile health application development”, Proceedings of the 28th Annual International Computer Software and Applications Conference, 2004, 2, 58-59

5. Μ. Περδικούρη, Π. Γιόβας, Δ. Παπαδογιάννης & Συνεργάτες “Τηλεϊατρική στην Πράξη”, εκδόσεις Εν Πλω, Αθήνα 2005

6. Ελευθέριος Γκόρτζης, “Υπηρεσίες Ιατρικής Πληροφορικής & Τηλεϊατρικής”, εκδόσεις Γκιούρδας, Αθήνα 2007

4