“เจาะประเดน NPAEs” (มาตรฐานการรายงานทางการเงนส าหรบกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ)

โดย

นางสาวพวงเพชร ธนะสมบรณ นางสาวพชราภรณ พนชย นางสาวภคจรา กอนพร นางสาวภทรา หมนสระเกษ นางสาวลลตา ศรแสง

ปญหาพเศษนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร

บรหารธรกจบณฑต สาขา การบญชบรหาร

คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

พ.ศ. 2554

ปญหาพเศษ

ของ

นางสาวพวงเพชร ธนะสมบรณ นางสาวพชราภรณ พนชย นางสาวภคจรา กอนพร นางสาวภทรา หมนสระเกษ นางสาวลลตา ศรแสง

เรอง

“เจาะประเดน NPAEs”

(มาตรฐานการรายงานทางการเงนส าหรบกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ)

ไดรบการตรวจสอบและอนมต ใหเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร บรหารธรกจบณฑต สาขา การบญชบรหาร

เมอ วนท 31 มกราคม พ.ศ. 2555

อาจารยทปรกษาปญหาพเศษ ______ (ผชวยศาสตราจารยนตยา งามแดน, บธ.ม.) อาจารยผประสานงานรายวชา ______ (ผชวยศาสตราจารยพชนจ เนาวพนธ, บธ.ม.)

“เจาะประเดน NPAEs” (มาตรฐานการรายงานทางการเงนส าหรบกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ)

“Excavate issue NPAEs”

(Thai Financial Reporting Standards for Non-Publicly Accountable Entities)

โดย

นางสาวพวงเพชร ธนสมบรณ 51205854 นางสาวพชราภรณ พนชย 51205862 นางสาวภคจรา กอนพร 51205912 นางสาวภทรา หมนสระเกษ 51205920 นางสาวลลตา ศรแสง 51206001

ปญหาพเศษฉบบนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรบรหารธรกจบณฑต คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

พ.ศ. 2554

(ก)

พวงเพชร ธนะสมบรณ และคณะ 2554: เจาะประเดน NPAEs (มาตรฐานการรายงานทาง การเงนส าหรบกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ) ปรญญาบรหารธรกจบณฑต สาขาการบญชบรหาร อาจารยทปรกษาวชาปญหาพเศษ: อาจารยนตยา งามแดน, บธ.ม. 242 หนา การศกษาครงนมวตถประสงคเพอศกษาประเดนตางๆ ทส าคญของมาตรฐานและลกษณะรปแบบของการน าเสนอของการน าเสนอรายงานการเงนของกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ เพอเปนประโยชนตอผจดท าบญช ผสอบบญชรบอนญาต ผสอบบญชภาษอากร ผออกแบบระบบบญช และผทสนใจอน ใหสามารถเขาใจในประเดนส าคญตางๆ ของมาตรฐานการรายงานทางการเงนส าหรบกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ การน าไปปฏบตในการปฏบตงานจรง สามารถเปนประโยชนตอการตดสนใจเชงเศรษฐกจของผประกอบการและผใชงบการเงนของกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ

ผศกษาท าการศกษาแนวคดเกยวกบมาตรฐานการบญชและนโยบายการบญช แมบทการบญชและรายงานทางการเงน ธรกจขนาดเลกและขนาดยอม และงานวจยทเกยวของการสอบบญชเพอเปนแนวทางในการศกษาเนอหาของมาตรฐานการรายงานทางการเงนส าหรบกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะซงประกอบดวย 22 บท โดยมการสรปประเดนสาระส าคญตางๆ ทแตกตางจากมาตรฐานการรายงานทางการเงนทอางองจาก IFRS (TFRS for PAEs) ไวในปญหาพเศษฉบบน มาตรฐานการรายงานทางการเงนส าหรบกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ (TFRSs for NPAEs) ถอเปนมาตรฐานใหมส าหรบนกบญช ผสอบบญชรบอนญาต ผสอบบญชภาษอากร ผออกแบบระบบบญช และผทสนใจอน ทจะใชเปนแนวทางในการศกษาท าความเขาใจและน าไปปฏบต หรอการศกษาคนควาเพมเตมในอนาคต ____________________________ ____________________________ _____ /_____ /_____ นางสาวพวงเพชร ธนะสมบรณ อาจารยนตยา งามแดน

(ข)

กตตกรรมประกาศ ในการศกษาปญหาพเศษเรอง “เจาะประเดน NPAEs” (มาตรฐานการรายงานทางการเงนส าหรบกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ) ในครงน สามารถประสบความส าเรจลลวงไปไดดวยด เนองจากไดรบความอนเคราะหและการสนบสนนจาก อาจารยนตยา งามแดน ทมอบความรในการศกษาปญหาพเศษและใหค าแนะน าทเปนประโยชนในการศกษาปญหาพเศษฉบบน ตลอดทงเสยสละเวลาแกคณะผจดท ามาโดยตลอด จนท าใหปญหาพเศษฉบบนส าเรจลลวงดวยด ผจดท าขอขอบพระคณเปนอยางสงมา ณ ทนดวย ขอขอบพระคณส าหรบผทมสวนเกยวของทกทาน ขอขอบคณส านกหอสมดมหาวทยาลยบรพา ส านกหอสมดแหงชาต ทใหความเออเฟอชวยเหลอในดานขอมลอางองตางๆ รวมทงสอทางอนเตอรเนตทใหทางคณะผจดท าไดใชเปนแนวทางในการศกษาปญหาพเศษ ขอขอบพระคณบดามารดาทใหทนในการศกษา ผจดท ารสกซาบซงในความชวยเหลอ จนท าการศกษาในครงนใหส าเรจลลวง สดทายนทางคณะผจดท าขอขอบพระคณและระลกอยเสมอวาจะไมมความส าเรจใด ๆ ในชวตของคณะผจดท า หากปราศจากความรก ความเขาใจ และก าลงใจจากคณพอคณแม ทใหการสนบสนนการศกษาของคณะผจดท าตลอดมา ขอขอบคณคณาจารยสาขาการบญชบรหารทกทานทคอยสงสอน ฝกฝน ใหความรดานบญช และขอขอบคณสถาบนการศกษาอนทรงเกยรตทมอบโอกาสในการศกษาหาความรแกคณะผจดท า และสดทายนผจดท าหวงวาปญหาพเศษฉบบน คงมประโยชนเปนอยางมากส าหรบผจดท าบญชเพอมความเขาใจในประเดนส าคญตางๆ ของมาตรฐานการบญชส าหรบกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ ตลอดจนผทสนใจ หากมขอผดพลาดประการใด ผจดท าตองขออภยมา ณ ทนดวย คณะผจดท า

มกราคม 2555

(ค)

สารบญ หนา บทคดยอ (ก) กตตกรรมประกาศ (ข) สารบญ (ค) สารบญภาพ (ช) บทท 1 บทน า ทมาและความส าคญของปญหาในการศกษา 1 วตถประสงคของการศกษา 2 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 3 ขอบเขตของการศกษา 3 ขอจ ากด 4 วธการศกษา 4 บทท 2 แนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ แนวคดเกยวกบมาตรฐานการบญช มาตรฐานการรายงานทางการเงน 5 และนโยบายการบญช แนวคดเกยวกบแมบทการบญชและรายงานทางการเงน 8 แนวคดเกยวกบธรกจขนาดเลกและขนาดยอม 35 งานวจยทเกยวของ 49

(ง)

สารบญ (ตอ) หนา บทท 3 มาตรฐานการรายงานทางการเงนส าหรบกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ เรองท 1 ความเปนมาและวตถประสงค 57 เรองท 2 ขอบเขต 59 เรองท 3 กรอบแนวคด 60 เรองท 4 การน าเสนองบการเงน 68 เรองท 5 การเปลยนแปลงนโยบายการบญช การเปลยนแปลงประมาณการทางบญชและการแกไขขอผดพลาด 79 เรองท 6 เงนสดและรายการเทยบเทาเงนสด 85 เรองท 7 ลกหน 86 เรองท 8 สนคาคงเหลอ 89 เรองท 9 เงนลงทน 93 เรองท 10 ทดน อาคารและอปกรณ 101 เรองท 11 สนทรพยไมมตวตน 109 เรองท 12 อสงหารมทรพยเพอการลงทน 120 เรองท 13 ตนทนการกยม 123 เรองท 14 สญญาเชา 127 เรองท 15 ภาษเงนได 139 เรองท 16 ประมาณการหนสนและหนสนทอาจเกดขน 140 เรองท 17 เหตการณภายหลงรอบระยะเวลาทรายงาน 145 เรองท 18 รายได 147 เรองท 19 การรบรรายไดจากการขายอสงหารมทรพย 151 เรองท 20 สญญากอสราง 154 เรองท 21 ผลกระทบจากการเปลยนแปลงของอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ 160 เรองท 22 การปฏบตในชวงเปลยนแปลงและวนถอปฏบต 162

(จ)

สารบญ (ตอ) หนา บทท 4 การเปรยบเทยบมาตรฐานการรายงานทางการเงนของไทยระหวาง กจการทมสวนไดเสยสาธารณะกบกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ เรองท 1-3 ความเปนมาและวตถประสงค ขอบเขต กรอบแนวคด 164 เรองท 4 การน าเสนองบการเงน 164 เรองท 5 การเปลยนแปลงนโยบายการบญช การเปลยนแปลงประมาณการทางบญชและการแกไขขอผดพลาด 166 เรองท 6 เงนสดและรายการเทยบเทาเงนสด 166 เรองท 7 ลกหน 170 เรองท 8 สนคาคงเหลอ 173 เรองท 9 เงนลงทน 175 เรองท 10 ทดน อาคารและอปกรณ 176 เรองท 11 สนทรพยไมมตวตน 181 เรองท 12 อสงหารมทรพยเพอการลงทน 181 เรองท 13 ตนทนการกยม 182 เรองท 14 สญญาเชา 182 เรองท 15 ภาษเงนได 184 เรองท 16 ประมาณการหนสนและหนสนทอาจเกดขน 185 เรองท 17 เหตการณภายหลงรอบระยะเวลาทรายงาน 186 เรองท 18 รายได 187 เรองท 19 การรบรรายไดจากการขายอสงหารมทรพย 187 เรองท 20 สญญากอสราง 188 เรองท 21 ผลกระทบจากการเปลยนแปลงของอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ 188 เรองท 22 การปฏบตในชวงเปลยนแปลงและวนถอปฏบต 188 การประยกตใชมาตรฐานกบรปแบบรายงานทางการเงนตาม ประกาศกรมพฒนาธรกจการคาเรอง ก าหนดรายการยอทตองมในงบการเงน พ.ศ. 2554 189

(ฉ)

สารบญ (ตอ) หนา บทท 5 ความเหนเกยวกบประเดนทนาสนใจของ NPAEs บทความจากเวบไซต 227 บทท 6 สรปผลการศกษาและขอเสนอแนะ ผลการศกษา 234 ปญหาทพบ 238 ขอเสนอแนะ 238 เอกสารอางอง 239

(ช)

สารบญภาพ หนา ภาพท 1 การเปรยบเทยบการค านวณคาเผอหนสงสยจะสญ 172 2 การเปรยบเทยบมลคาทลดลงและผลขาดทนทเกยวของกบสนคาคงเหลอ 174 3 การแยกสวนประกอบเครองจกรผลตหมทอด 177 4 การเปรยบเทยบการแสดงรายการแยกสวนประกอบทดน อาคาร และอปกรณ 178 5 เปรยบเทยบการบนทกคาใชจายผลประโยชนพนกงาน 186

บทท 1

บทน า ทมาและความส าคญของปญหา ปจจบนประเทศไทย มมาตรฐานการรายงานทางการเงนของไทย (Thai Financial Reporting Standards - TFRSs) ชดเดยว ทอางองจากมาตรฐานการรายงานทางการเงนระหวางประเทศ (International Financial Reporting Standards - IFRSs) เพอใหเปนทยอมรบในระดบสากล มาตรฐานการรายงานทางการเงนดงกลาวใชกบนตบคคลทมหนาทจดทาบญช ตามพระราชบญญตการบญช พ.ศ. 2543ไมวาจะเปนบรษทจดทะเบยนทมหนซอขายในตลาดหลกทรพย หรอนตบคคลทวไปทอยนอกตลาดหลกทรพย แตโดยทมาตรฐานการรายงานทางการเงนระหวางประเทศมวตถประสงคเพอใชสาหรบกจการทมสวนไดเสยสาธารณะ และมความยงยากซบซอน จากการใชแนวคดมลคายตธรรม (Fair Value) เปนหลกในการจดทารายงานทางการเงน ซงเปนภาระและกอใหเกดตนทนในการจดทารายงานการเงนของกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะทสวนใหญเปนกจการขนาดกลางและขนาดเลก กจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ (Non-Publicly Accountable Entities- NPAEs) มความสาคญเปนแรงผลกดนระบบเศรษฐกจของประเทศไทยในปจจบน NPAEs มผมสวนไดเสยจานวนนอยหรอผใชงบการเงนอยในกลมเลก ระดมเงนทนจากเจาของกจการหรอเจาหนในลกษณะวงแคบ กลาวคอ จานวนรายของผใหเงนทนมจานวนนอย เฉพาะเจาะจง และจานวนเงนทนนอย มรายการคาทมลกษณะงาย ไมซบซอน เนองจากธรกจของ NPAEs เปนธรกจพนฐานทวไปไมมความหลากหลายในการประกอบธรกจ อยในพนทประเทศใดประเทศหนง หรอกระจกตว NPAEs ใชมาตรฐานการรายงานทางการเงนอยางงาย ไมซบซอน ทาใหเกดตนทนในการจดทารายงานทางการเงนตา ประหยดเวลา และคาใชจายตา เหมาะสมกบฐานะทางการเงนของ NPAEs (นพนธ เหนโชคชยชนะ และคณะ, 2554: 1.7-1.8) สภาวชาชพบญชฯ ตระหนกถงความสาคญของกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ (Non-Publicly Accountable Entities- NPAEs) ซงเปนแรงผลกดนระบบเศรษฐกจของประเทศ และตระหนกวา กจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะนมความแตกตางจากกจการทมสวนไดเสยสาธารณะ

2

(Publicly Accountable Entities- PAEs) ตวอยางของความแตกตางทสาคญ เชน จานวนผมสวนไดสวนเสยในกจการ แหลงระดมเงนทน ความซบซอนของธรกรรม เปนตน ทผานมาสภาวชาชพบญชฯ ไดกาหนดแนวปฏบตทางบญชสาหรบกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะโดยการประกาศยกเวนการบงคบใชมาตรฐานการรายงานทางการเงนของไทย (TFRSs) บางฉบบซงเปนวธแกปญหาทอาจทาไดโดยงาย แตไมสามารถแกปญหาไดทงหมด เนองจากมาตรฐานการรายงานทางการเงนทมไดยกเวนการบงคบใชหลายฉบบยงมประเดนทมปญหาอปสรรคในการปฏบตสาหรบกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ ดงนน สภาวชาชพบญชฯ จงไดตงคณะทางานเพอทาการศกษาเบองตนในการดาเนนการยกรางมาตรฐานการรายงานทางการเงนสาหรบกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ (Exposure Draft on Thai Financial Reporting Standards for Non-Publicly Accountable Entities: ED-TFRS for NPAEs) เพอความเหมาะสมและสามารถปฏบตไดกบสภาพแวดลอมทางธรกจสาหรบประเทศไทย (สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ, 2554: 3. http://www.fap.or.th/files/st_accounting/NPAE_web_060554.pdf, 22 ธนวาคม 2555) ดงน นการศกษามาตรฐานการรายงานทางการเงนสาหรบกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ เพอตองการทจะตแผและถายทอดใหเปนทรจก ทาใหผจดทาบญชมความรความเขาใจในประเดนสาคญตางๆ ของมาตรฐานการบญช NPAEs การถอปฏบตตลอดจนประเดนหรอปญหาในทางปฏบตกอนการทาบญชมากยงขน ชวยเปนมแนวทางในการรายงานการเงน เพอนาเสนอขอมลทมประโยชนตอการตดสนใจเชงเศรษฐกจของผประกอบการและผใชงบการเงนของกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ เพอทกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ จะสามารถเพมความสามารถในการเขาถงแหลงเงนทนใหงายขน และชวยลดตนทนของเงนทนในการจดทารายงานการเงน อกทงยงชวยเสรมสรางความร ความเขาใจ และการนาไปใชเกยวกบ TFRS for NPAEs ใหแกผประกอบวชาชพบญชไดนาไปปฏบตไดจรง และถกตอง วตถประสงคของการศกษา การศกษาปญหาพเศษ เรอง “เจาะประเดน NPAEs” (มาตรฐานการรายงานทางการเงนสาหรบกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ) มวตถประสงคในการศกษาดงน

3

1. เพอศกษาประเดนตางๆ ทสาคญ ของมาตรฐานการรายงานทางการเงนสาหรบกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ (TFRSs for NPAEs) 2. เปรยบเทยบความแตกตางระหวางมาตรฐานการรายงานทางการเงนสาหรบกจการทมสวนไดเสยสาธารณะกบมาตรฐานการรายงานทางการเงนสาหรบกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ 3. เพอศกษาลกษณะรปแบบของการนาเสนอรายงานการเงนตามมาตรฐานการรายงานทางการเงนสาหรบกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ ประโยชนทคาดวาจะไดรบ สาหรบผลการศกษาปญหาพเศษ เรอง “เจาะประเดน NPAEs” (มาตรฐานการรายงานทางการเงนสาหรบกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ) ผศกษามความคาดหวงวาจะกอใหเกดประโยชนดงน 1. ทาใหผจดทาบญชมความเขาใจในประเดนสาคญตางๆ ของ TFRSs for NPAEs และเรองตางๆ ทควรทราบ และการถอปฏบตตลอดจนประเดนหรอปญหาในทางปฏบต 2. ทาใหมแนวทางในการรายงานการเงน เพอนาเสนอขอมลทมประโยชนตอการตดสนใจเชงเศรษฐกจของผประกอบการและผใชงบการเงนของกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ 3. เพอชวยเสรมสรางความร ความเขาใจ และการนาไปใชเกยวกบ TFRS for NPAEs ใหแกผประกอบวชาชพบญช ขอบเขตของการศกษา ในการศกษาหวขอเรอง “เจาะประเดน NPAEs” (มาตรฐานการรายงานทางการเงนสาหรบกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ) เนอหาททาการศกษาในครงน จะมงศกษาลกษณะและการรายงานทางการเงนของกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ เพอใหผประกอบวชาชพบญช ไมวาจะ

4

เปนผทาบญช ผสอบบญชรบอนญาต ผสอบบญชภาษอากร ผออกแบบระบบบญช ของกจการทไมมสวนไดเสยตางๆ หรอผสอนทางการบญชไดมแนวทางในการนาไปปฏบตงานทางการบญช ใหเปนไปตามมาตรฐานการรายงานทางการเงนสาหรบกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ ทกาหนดโดยสภาวชาชพบญชในพระบรมราชปถมภ ในการศกษาครงนใชระยะเวลาในการศกษาตงแตวนท 1 ธนวาคม 2554 ถง 31 มกราคม 2554 ขอจ ากด มาตรฐานการรายงานทางการเงนสาหรบกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ (TFRSs for NPAEs) ฉบบนประกาศใชเมอ 1 มกราคม 2554 ดงนนจงยงไมสามารถตดตามผลไดอยางชดเจนวา เมอผประกอบการนาไปปฏบตจรงแลวจะเกดปญหาหรออปสรรคใดๆ ขนหรอไม วธการศกษา ศกษาจากขอมลระดบทตยภม (Secondary Data) ซงเปนขอมลทไดจากการศกษาคนควาจากขอมลทผ ศกษารวบรวมไว ท งจากหนวยงานภาครฐบาลและเอกชน เอกสาร วารสาร อนเตอรเนต บทความและหนงสอในหองสมดของมหาวทยาลยรวมทงศกษามาตรฐานการบญชของสภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ และขอมลอน ๆ ทเกยวของเกยวกบมาตรฐานการรายงานทางการเงนสาหรบกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ

5

บทท 2

แนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ การศกษาปญหาพเศษเรอง มาตรฐานการรายงานทางการเงนสาหรบกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ (NPAEs) ผศกษาไดศกษาคนควาเอกสาร ตารา และงานวจยตาง ๆ ทเกยวของกบการรายงานทางการเงนเพอทจะนามาสนบสนนการศกษา ไดแก 1. แนวคดเกยวกบมาตรฐานการบญชและนโยบายการบญช 2. แนวคดเกยวกบแมบทการบญชและรายงานทางการเงน 3. แนวคดเกยวกบธรกจขนาดเลกและขนาดยอม 4. งานวจยทเกยวของ

แนวคดเกยวกบมาตรฐานการบญช มาตรฐานการรายงานทางการเงน และนโยบายการบญช

ความหมายของมาตรฐานการบญช และนโยบายการบญช กรมทะเบยนการคา กระทรวงพาณชย (2544: 265) มาตรฐานการบญช หมายถง หลกการโดยเฉพาะ หลกเกณฑ ประเพณปฏบต กฎเกณฑ หรอวธปฏบตทกจการใชในการจดทาและนาเสนองบการเงน กจการตองเลอกใชนโยบายการบญชททาใหงบการเงนเปนไปตามหลกการบญชทรบรองทวไป ในกรณทมาตรฐานการบญชไมไดระบถงขอกาหนดทเปนเฉพาะไว ใหกาหนดนโยบายการบญชททาใหงบการเงนใหขอมล ดงตอไปน

6

1. เกยวของกบการตดสนใจของผใชงบการเงน 2. เชอถอได โดยขอมล 2.1 แสดงผลการดาเนนงาน และฐานะทางการเงนของกจการอยางเทยงธรรม 2.2 สะทอนใหเหนถงเนอหาเชงเศรษฐกจมากกวารปแบบทางกฎหมายของรายการและเหตการณทางบญช 2.3 มความเปนกลางและปราศจากความลาเอยง 2.4 มความระมดระวง 2.5 มความครบถวนในทกกรณทมนยสาคญ สมเดช โรจนครเสถยรและคณะ (2552: 109) ไดกลาวถงมาตรฐานการบญชวา หมายถง หลกการบญชและวธปฏบตทางการบญชทรบรองทวไป หรอมาตรฐานการบญชทกาหนดตามกฎหมายวาดวยการนน ทงนรวมถงการตความมาตรฐานการบญชดวย ผศกษาไดสรปความหมายของมาตรฐานการบญชและนโยบายการบญชวา หมายถงหลกการบญช วธปฏบตทางการบญช และมาตรฐานการบญชทกาหนดตามกฎหมาย ซงกจการจะตองเลอกใชนโยบายการบญชททาใหงบการเงนเปนไปตามหลกการบญชทรบรองทวไป ความหมายของมาตรฐานการรายงานทางการเงน ศศวมล มอาพล (2544: 3) มาตรฐานการรายงานทางการเงน หมายถง มาตรฐานการบญชและการตความทออกโดยคณะกรรมการกาหนดมาตรฐานการบญช ซงประกอบดวย 1. มาตรฐานการรายงานทางการเงน

7

2. มาตรฐานการบญช 3. การตความมาตรฐานการบญช และการตความมาตรฐานการรายงานทางการเงน ผศกษาไดสรปความหมายของมาตรฐานการรายงานทางการเงนวา หมายถง มาตรฐานการบญชซงประกอบดวย มาตรฐานการรายงานทางการเงน มาตรฐานการบญช และการตความมาตรฐาน ความหมายของนโยบายการบญช วรศกด ทมมานนท (2547: 299-300) นโยบายการบญช หมายถง หลกการโดยเฉพาะ หลกเกณฑ ประเพณปฏบต กฎเกณฑ หรอวธปฏบตทกจการใชในการจดทา และนาเสนองบการเงน ซงฝายบรหารไดใชดลยพนจแลวเหนวาเหมาะสมทสดสาหรบภาวะการณนนๆ เพอแสดงฐานะการเงน ผลการดาเนนงาน และการเปลยนแปลงฐานะทางการเงนของกจการ โดยถกตองตามทควร ไดทาขนตามหลกการบญชทรบรองทวไป ฝายบรหารตองเลอกใชและปฏบตตามนโยบายการบญชททาใหงบการเงนเปนไปตามขอกาหนดทกขอในมาตรฐานการบญช และการตความทกประเดนของคณะกรรมการมาตรฐานการบญช การไมปฏบตตามขอกาหนดในมาตรฐานการบญชเพยงบางขอแมวาจะอยภายใตสถานการณซงยากทจะเกดขนจะทาใหงบการเงนนนไมเปนไปตามมาตรฐานการบญชในทกกรณทมนยสาคญ ซงสอดคลองกบ นชจร พเชฐกล (2547: 32) กลาวถงนโยบายการบญช หมายถง หลกการโดยเฉพาะ หลกเกณฑ ประเพณปฏบต กฎเกณฑ หรอวธการปฏบตทกจการใชในการจดทาและนาเสนองบการเงน ผบรหารตองเลอกใหนโยบายการบญชททาใหงบการเงนเปนไปตามขอกาหนดของมาตรฐานการบญช ในกรณทมาตรฐานการบญชมไดระบขอกาหนดไว ผบรหารตองใชดลยพนจเพอกาหนดนโยบายการบญชทจะใหขอมลทเปนประโยชนตอผใชงบการเงนของกจการ ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย (2539: 5) อางถง ปรวณ ฉมโฉม และ อรนช สงสวาง กลาววา นโยบายการบญช หมายถง มาตรฐานการบญชเฉพาะเรองและวธการใชมาตรฐานการบญชนนซงฝายจดการของกจการไดใชดลยพนจแลวเหนวาเหมาะสมทสดสาหรบภาวะการณนน เพอ

8

แสดงผลการดาเนนงาน ฐานะการเงน และการเปลยนแปลงฐานะการเงนของกจการโดยถกตองตามทควร ผ ศกษาไดสรปความหมายของนโยบายการบญชวา หมายถง หลกการโดยเฉพาะ หลกเกณฑ ประเพณปฏบต กฎเกณฑ หรอวธปฏบตทกจการใชในการจดทาและนาเสนองบการเงนซงผบรหารตองเลอกใชนโยบายการบญชททาใหงบการเงนเปนไปตามมาตรฐานการบญช

แนวคดเกยวกบแมบทการบญชและรายงานทางการเงน ความหมายของแมบทการบญช กรมทะเบยนการคา กระทรวงพาณชย (2544: 260) แมบทการบญชไมถอเปนมาตรฐานการบญช แตเปนกรอบหรอแนวคดขนพนฐานในการจดทาและเสนองบการเงน ตลอดจนการกาหนดและนามาตรฐานการบญชมาปฏบต นอกจากนยงเปนแนวทางในการปฏบตสาหรบเรองทยงไมมมาตรฐานการบญชรองรบ เพอใหผใชงบการเงนทกฝายมความเขาใจและนาไปปฏบตในแนวทางเดยวกน วรศกด ทมมานนท (2547: 23-25) กลาวถงแมบทการบญชวา กจการจดทางบการเงนเพอนาเสนอตอผใชงบการเงน ไมวาจะเปนผลงทน นกวเคราะห ลกจาง ผใหก ผขายสนคา เจาหนอน ลกคา รฐบาล หนวยงานราชการ และสาธารณชน งบการเ งนอาจแตกตางกนเ นองจากสภาพแวดลอมทางสงคม เศรษฐกจและกฎหมายทแตกตางกน คณะกรรมการมาตรฐานการบญช สมาคมนกบญช และผสอบบญชรบอนญาตแหงประเทศไทย พยายามลดความแตกตางนโดยการจดทาแมบทการบญชสาหรบการจดทาและนาเสนองบการเงนขนเพอใชเปนเกณฑในการกาหนดมาตรฐานการบญชและวธปฏบตทางบญช วงการบญชจาเปนตองมการวางแนวคด หลกการทางบญชเปนลายลกษณอกษร และรวบรวมไวอยางเปนระบบ เพอสอใหทกฝายทเกยวของกบงบการเงนไดเขาใจตรงกนถงหลกการมาตรฐานในการจดทา และนาเสนองบการเงน

9

แมบทการบญชไมถอเปนมาตรฐานการบญช แตเปนกรอบหรอแนวคดขนพนฐานในการจดทาและนาเสนองบการเงน ตลอดจนการกาหนดและนามาตรฐานการบญชมาปฏบต นอกจากนยงเปนแนวทางในการปฏบตสาหรบเรองทยงไมมมาตรฐานการบญชรองรบ มไดมไวเพอกาหนดมาตรฐานในการวดมลคาหรอในการเปดเผยขอมลสาหรบการบญชเรองใดเรองหนงโดยเฉพาะ แตมไวเพอใหผจดทางบการเงน ผสอบบญช ผใชงบการเงน และผสนใจทวไปมความเขาใจนาไปปฏบตในแนวทางเดยวกน บคคลเหลานใชแมบทการบญชเพอสนองความตองการทแตกตางกน ปรเปรม นนทลรกษ และคณะ (2550: 56) กลาวไววา แมบทการบญชกาหนดขน เพอวางแนวคดทเปนพนฐานในการจดทาและนาเสนองบการเงน แกผใชงบการเงนทเปนบคคลภายนอก สมเดช โรจนครเสถยรและคณะ (2552: 155-156) ไดกลาวถง แมบทการบญชวา 1. วตถประสงคของงบการเงน ในการจดทางบการเงนของธรกจอยางนอยปละ 1 ครง เพอนาเสนอขอมลใหแกผใชงบการเงน ซงงบการเงนดงกลาวเปนแหลงขอมลทางการเงนทตองเปดเผย 2. ลกษณะเชงคณภาพทกาหนดวาขอมลในงบการเงนมประโยชน เนองจากงบการเงนเปนสวนหนงของรายงานทางการเงนทจะแสดงใหทราบถงฐานะการเงน ผลการดาเนนงานของกจการในแตละรอบระยะเวลาบญช 3. คานยาม การรบร และการวดมลคาขององคประกอบตางๆ ทประกอบขนเปนงบการเงน การรวมรายการเขาเปนสวนหนงของงบการเงนไมวาจะเปนงบดล งบกาไรขาดทน หากเขาเกณฑการรบรทตองแสดงรายการในงบดลหรองบกาไรขาดทน หากกจการไมแสดงการรบรโดยการวดมลคาเปนตวอกษรและตวเงนแลวถอเปนขอผดพลาดทไมอาจแกไขไดดวยการเปดเผยขอมลหรอคาอธบายเพมเตม 4. แนวคดเกยวกบตนทนและการรกษาระดบทน เปนแนวคดทเกยวกบสนทรพยสทธหรอสวนของเจาของซงเปนทนทางการเงนรวมถงเงนทลงทนหรออานาจซอ ในการจดทางบการเงนของกจการควรนาแนวคดเกยวกบทนทเหมาะสมมาใชโดยคานงถงความตองการของผใชงบการเงน

10

นชจร พเชฐกล (2547: 19) ใหความหมายของแมบทการบญช คอ แนวคดทเปนพนฐานในการจดทาและนาเสนองบการเงนแกผใชงบการเงนทเปนบคคลภายนอกประกอบดวย วตถประสงคของงบการเงน ลกษณะเชงคณภาพทกาหนดลกษณะของขอมลทมประโยชน คานยาม การรบร และการวดมลคาขององคประกอบตางๆ ทประกอบขนเปนงบการเงน ตลอดจนแนวคดเกยวกบทนและการรกษาระดบทน ซงจะนาไปสการกาหนดมาตรฐานการบญชทสอดคลองกน อรษ คงรงโชค (2551: 54) กลาวถงแมบทการบญชวา แมบทการบญชถอเปนเกณฑในการกาหนดมาตรฐาน วธปฏบตทางการบญชทเปนสากล และยอมรบกนโดยทวไปนนเอง อยางไรกตามแมบทการบญชยงนามาใชเปนเกณฑในการแกไข ปรบปรงมาตรฐานการบญชทมอยในปจจบน และใชชวยพฒนามาตรฐานการบญชฉบบใหมๆ ในอนาคต เพอใหเกดความสอดคลองกนกบมาตรฐานการบญชระหวางประเทศ รวมทงยงเปนแนวทางแกผจดทาและผใชงบการเงนไดทาความเขาใจถงทมาและเนอหาของมาตรฐานการบญช โดยสามารถอางองในการนามาตรฐานการบญชทมอยมาปฏบต ผศกษาไดสรปความหมายของแมบทการบญชวา แมบทการบญชไมถอเปนมาตรฐานการบญช แตเปนแนวคดในการจดทาและนาเสนองบการเงนแกผใชงบการเงนทเปนบคคลภายนอก ประกอบดวย วตถประสงคของงบการเงน ลกษณะเชงคณภาพทกาหนดลกษณะของขอมลทมประโยชน คานยาม การรบร และการวดมลคาขององคประกอบตางๆ ทประกอบขนเปนงบการเงน ตลอดจนแนวคดเกยวกบทนและการรกษาระดบทน นอกจากนยงเปนแนวทางในการปฏบตสาหรบเรองทยงไมมมาตรฐานการบญชรองรบ เพอใหผจดทาและผใชงบการเงนมความเขาใจถงทมาของเนอหาของมาตรฐานการบญช ซงสามารถนาไปอางองในการนามาตรฐานการบญชทมอยมาปฏบต ขอบเขตของแมบทการบญช ศศวมล มอาพล (2544: 3) และสภาวชาชพบญช (2546: 21) ไดใหขอบเขตของแมบทการบญชวา แมบทการบญชจะครอบคลมถงหวขอใหญๆ ได 4 หวขอดงน 1. วตถประสงคของงบการเงน 2. ลกษณะเชงคณภาพทกาหนดวาขอมลในงบการเงนมประโยชน

11

3. คานยาม การรบร และการวดมลคาขององคประกอบตางๆ ทประกอบขนเปนงบการเงน 4. แนวคดเกยวกบทนและการรกษาระดบทน เชนเดยวกบ วรศกด ทมมานนท (2547: 23-25) ไดใหขอบเขตแมบทการบญชวา เกยวของโดยตรงกบงบการเงน (ซงรวมถงงบการเงน) ทจดทาขนเพอวตถประสงคโดยทวไป ซงโดยทวไปกจการจะจดทาและนาเสนออยางนอยปละครงเพอสนองความตองการขอมลรวมของผใชงบการเงนทกประเภท แมบทการบญชไมครอบคลมถงรายงานการเงนทมวตถประสงคเฉพาะ ยกเวนในกรณทขอกาหนดเอออานวย ในกรณดงกลาว แมบทการบญชอาจนามาประยกตในการจดทารายงานการเงนทมวตถประสงคเฉพาะได แมบทการบญชเกยวของกบเรองตอไปน 1. วตถประสงคของงบการเงน 2. ขอสมมตทอยเบองหลงการจดทางบการเงน 3. ลกษณะเชงคณภาพทกาหนดวาขอมลในงบการเงนมประโยชน 4. ขอจากดของขอมลทปรากฏในงบการเงน 5. คานยาม การรบร และการวดมลคาขององคประกอบตางๆ ทประกอบขนเปนงบการเงน 6. แนวคดเกยวกบทนและการรกษาระดบทน เสนย (อาเจรญ) พวงยาณ (2551: 4) ไดกลาวถงขอบเขตของแมบทการบญชไววา แมบทการบญชเกยวของกบเรองตอไปน 1. วตถประสงคของงบการเงน

12

2. ลกษณะเชงคณภาพทกาหนดวาขอมลในงบการเงนมประโยชน 3. คานยาม การรบร และการวดมลคาขององคประกอบทประกอบขนเปนงบการเงน 4. แนวคดเกยวกบทนและการรกษาระดบทน อรษ คงรงโชค (2551: 55) ไดกลาวถงขอบเขตของแมบทการบญชวา ขอบเขตของแมบทการบญชทกาหนดไว ประกอบดวย (1) วตถประสงคของงบการเงน (2) ลกษณะเชงคณภาพทกาหนดวาขอมลในงบการเงนมประโยชน (3) คานยาม การรบร และการวดมลคาขององคประกอบตางๆ ทประกอบขนเปนงบการเงน และ (4) แนวคดเกยวกบทนและการรกษาระดบทน การทจะจดทาและนาเสนองบการเงนไดอยางถกตอง ครบถวน และเกดความนาเชอถอไดนน จะตองเปนไปตามขอบเขตทกาหนดไวในแมบทบาทการบญชและทาใหสามารถตอบสนองความตองการทางดานขอมลแกผใชงบการเงนทกประเภทไดอกดวย ผศกษาไดสรปความหมายขอบเขตของแมบทการบญชวา เกยวของโดยตรงกบงบการเงนทจดทาขนเพอวตถประสงคโดยทวไป ขอบเขตของแมบทการบญชทกาหนดไว ประกอบดวย 1) วตถประสงคของงบการเงน 2) ลกษณะเชงคณภาพทกาหนดวาขอมลในงบการเงนมประโยชน 3) คานยาม การรบร และการวดมลคาขององคประกอบตางๆ ทประกอบขนเปนงบการเงน และ4) แนวคดเกยวกบทนและการรกษาระดบทน วตถประสงคของแมบทการบญช เสนย (อาเจรญ) พวงยาณ (2551: 3-4) ไดกลาวถงวตถประสงคของแมบทการบญชไววา แมบทการบญชนกาหนดขน เพอวางแนวคดทเปนพนฐานในการจดทาและนาเสนองบการเงนแกผใชงบการเงนทเปนบคคลภายนอก โดยแมบทการบญชมวตถประสงค 1. เปนแนวทางสาหรบคณะกรรมการกาหนดมาตรฐานการบญชในการปรบปรงขอกาหนด ของมาตรฐานการบญชในอนาคต และในการทบทวนมาตรฐานการบญชทมในปจจบน

13

2. เปนแนวทางสาหรบคณะกรรมการกาหนดมาตรฐานการบญชในการปรบปรงขอกาหนดของมาตรฐานการบญช และการปฏบตทางบญชทเกยวของกบการนาเสนองบการเงนใหสอดคลองกนโดยถอเปนหลกเกณฑในการลดจานวนทางเลอกของวธการบนทกบญชทเคยอนญาตใหใช 3. เปนแนวทางสาหรบผจ ดทางบการเงนในการนามาตรฐานการบญชมาถอปฏบต รวมทงเปนแนวทางในการปฏบตสาหรบเรองทยงไมมมาตรฐานการบญชรองรบ 4. เปนแนวทางสาหรบผสอบบญชในการแสดงความเหนตองบการเงนวา ไดจดทาขนตามมาตรฐานการบญชหรอไม 5. ชวยใหผใชงบการเงนสามารถเขาใจความหมายของขอมลทแสดงในงบการเงน ซงจดทาขนตามมาตรฐานการบญช 6. ใหผสนใจไดทราบขอมลเกยวกบแนวทางในการกาหนดมาตรฐานการบญช ของคณะกรรมการกาหนดมาตรฐานการบญช สมเดช โรจนครเสถยร และคณะ (2552: 112) ไดกลาวถงวตถประสงคของแมบทการบญชวา แมบทการบญชมวตถประสงคเพอวางแนวคดทเปนพนฐานในการจดทาและนาเสนองบการเงนแกผใชงบการเงนทเปนบคคลภายนอกในการพฒนามาตรฐานการบญช และเปนแนวทางในการปฏบตสาหรบเรองทยงไมมมาตรฐานการบญชรองรบ รวมทงชวยใหผใชงบการเงนสามารถเขาใจความหมายของขอมลทแสดงในงบการเงน นอกจากนน อรษ คงรงโชค (2551: 54-55) กลาวถงวตถประสงคและสถานะภาพ (Objective and Status) เพมเตมจาก สมเดช โรจนครเสถยร และคณะ ดงน 1. เพอเปนแนวทางในการพฒนามาตรฐานการบญชทมอยในปจจบน โดยปรบปรงแกไขใหสอดคลองกบแมบทการบญชมากยงขนและใชพฒนามาตรฐานการบญชฉบบใหมๆ ในอนาคต

14

2. เพอใชในการปรบปรงขอกาหนดและหลกเกณฑตางๆ ในการลดจานวนทางเลอกของวธการบนทกบญชทเคยถอปฏบตมาในอดต 3. เปนแนวทางใหกบผสอบบญชในการแสดงความคดเหนตองบการเงนวา จดทาตามหลกการบญชทรบรองทวไปหรอไม และเปนแนวทางใหกบผสอบบญชในการทาความเขาใจตองบการเงนทจดทาขนตามมาตรฐานการบญช 4. เพ อใชในการเปดเผยขอมลท เ กยวกบการกาหนดหลกการบญชตางๆ ของคณะกรรมการแกผทสนใจไดทราบ สภาวชาชพบญช (2546: 20) กลาวถงวตถประสงคและสถานภาพของแมบทการบญชนกาหนดขนเพอวางแนวคดทเปนพนฐานในการจดทาและนาเสนองบการเงนแกผใชงบการเงนทเปนบคคลภายนอก โดยมวตถประสงคเพมเตมจาก อรษ คงรงโชค ดงน 1. เปนแนวทางสาหรบคณะกรรมการมาตรฐานการบญชในปรบขอกาหนดมาตรฐานและการปฏบตทางบญชทเกยวของกบการนาเสนองบการเงนใหสอดคลองกนโดยถอเปนหลกเกณฑในการลดจานวนทางเลอกของวธการบนทกบญชทเคยอนญาตใหใช 2. เปนแนวทางสาหรบนกสอบบญชในการแสดงความเหนตองบการเงนวาไดจดทาขนตามมาตรฐานการบญชหรอไม ผ ศกษาไดสรปความหมายวตถประสงคของแมบทการบญชวา แมบทการบญชมวตถประสงคเพอวางแนวคดทเปนพนฐานในการจดทาและนาเสนองบการเงนแกผใชงบการเงนทเปนบคคลภายนอก และชวยใหผใชงบการเงนสามารถเขาใจความหมายของขอมลทแสดงในงบการเงน ความหมายของรายงานทางการเงน นภาพร ณ เชยงใหม (2547: 2) ไดกลาวถงแนวคดเกยวกบการรายงานทางการเงนและการเสนองบการเงนวา การบญช หมายถง ศลปะการเกบรวบรวม การบนทก การจาแนกและทาสรป

15

ขอมลอนเกยวกบเศรษฐกจในรปตวเงน และจดทาภายใตมาตรฐานวธการปฏบตทางการบญชอยางเหมาะสมทงในเรองการรบรรายการ การวดมลคาและการเปดเผยขอมล ผลงานขนสดทายของการบญชคอ การจดทางบการเงน ซงจะแสดงขอมลเกยวกบฐานะการเงน เพอใชขอมลทางการเงนอนเปนประโยชนแกบคคลภายนอกทกประเภทหลายฝายและผสนใจในกจกรรมของกจการในการนาไปใชตดสนใจเชงเศรษฐกจ และกจการควรนาเสนองบการเงนทสมบรณ ณ วนสนงวดซงตองจดทาและนาเสนออยางนอยปละหนงครง โดยเสนอขอมลทางการเงนทมแบบแผนถกตองตามควรตามหลกการบญชทรองรบทวไป คานงถงการมคณภาพ ถกตองตามควรและยตธรรม การเปดเผยขอมลจะตองเพยงพอ (คอไมปกปด) ตองเปดเผย อยางถกตอง (คอไมบดเบอน) โดยสาระสาคญคอไมทาใหหลงผด อมพร เทยงตระกล (2546: 2) ไดใหแนวคดการรายงานทางการเงนวา การรายงานทางการเงนเปนสงทบอกถงสถานะการเงนของกจการ องคกร หรอหนวยงาน ตลอดจนแสดงถงผลการดาเนนกจกรรมทผานมาในชวงระยะเวลาหนง ดงน น การวเคราะหรายงานทางการเงนจงมประโยชนทจะนาไปใชในการตดสนใจทางธรกจได ซงทวไปทางดานธรกจจะตดสนใจเพอวตถประสงคหลก คอ การสรางมลคาเพมทสงสดใหกบผถอหน (Stockholders) สาหรบเครองมอทใชวดกมไดหลากหลายวธ และการบญชหรอวชาดานบญชกเปนสวนหนงของสาขาทางดานธรกจ ซงหมายถงความเกยวของในแนวคดทางการเงน โดยทผลผลตหรอผลงานของนกบญชกคอ งบการเงน วนเพญ วศนารมณ (2537: 1) รายงานทางการเงน (Financial Reporting) หมายถง ขอมลทกชนดทกจการเสนอแกบคคลภายนอก กจการอาจตองเกยวของกบบคคลภายนอก เนองจากกจการตองขายสนคาและบรการ ซอสนคา ตองจดหาเงนทนจากบคคลภายนอก เพอใชในการดาเนนงาน นชจร พเชฐกล (2547: 4) กลาววา รายงานทางการเงนคอ กระบวนการสอสารขอมลทางการเงนซงไดมาจากระบบบญชโดยมงบการเงน ซงเปนสวนประกอบทสาคญของรายงานทางการเงน ทงนอาจจะทาในรปแบบของรายงานประจาป หนงสอชชวน เอกสารแจงขาว หรอการพยากรณ นอกจากนแลวยงทรายงานผลกระทบทางดานสงแวดลอม และสงคมซงปจจบนรายงานเหลานไมมรปแบบทแนนอนและไมมาตรฐานการบญชกาหนด

16

องครตน เพรยบจรยวฒน (2549: 1) ไดกลาวถงรายงานทางการเงนวา เปนเครองมอสาคญตอกลไกการทางานและพฒนาการของตลาดการเงน รายงานทางการเงนทจดทาอยางถกตอง มการเปดเผยขอมลทครบถวน เหมาะสมและเปนไปไดตามหลกการของบญชทรบรองทวไป จะสะทอนใหเหนถงฐานะทางการเงน ผลการดาเนนงานและกระแสเงนสดของกจการตามทเกดจรง เปนปจจยสาคญในการสรางความเชอมนใหแกผทเกยวของโดยเฉพาะอยางยงนกลงทนท งในไทยและตางประเทศตอความโปรงใสและการมการกากบดแลกจการทดของกจการและของตลาดทน ผจดทารายงานทางการเงนและผใชรายงานดงกลาวจงควรมความร ความเขาใจในมาตรฐานการจดทารายงานทางการเงนทดเพอสามารถนาไปปรบใชและสรางความเชอมนในกจการหรอเพอประกอบการตดสนใจลงทนไดอยางถกตองและเหมาะสมตอไป คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏเทพสตร (2553: 283) ไดใหความหมายของรายงานการเงนวา รายงานการเงน (Financial reporting) หมายถง ขอมลทกอยางทกจการเสนอตอบคคลภายนอก งบการเงน (Financial statement) หมายถง บทสรปของการทาบญชในการรวบรวมขอมลตางๆ เพอนาเสนอขอมลแกผใชงานงบการเงนในการตดสนใจในรอบระยะเวลาหนง สมเดช โรจนครเสถยร และคณะ (2552: 17) ไดกลาวถงงบการเงนวา หมายถง รายงานผลการดาเนนงาน ฐานะการเงน หรอการเปลยนแปลงฐานะการเงนของกจการไมวาจะรายงานโดยงบดล งบกาไรขาดทน งบกาไรสะสม งบกระแสเงนสด งบแสดงการเปลยนแปลงสวนของผถอหน งบประกอบหรอหมายเหตประกอบงบการเงนหรอคาอธบายอนซงระบไววาเปนสวนของงบการเงน เพชร ขมทรพย (2554: 3) งบการเงน เปนรายงานทางบญชของกจการซงตองจดทาขนอยางนอยปละ 2 ครง วตถประสงคของการจดทางบการเงนกเพอทบทวนหรอรายงานความกาวหนาทเกดขนระหวางชวงเวลาหนงโดยฝายบรหาร รายงานนจะแสดงเกยวกบฐานะการลงทน การจดหาเงนทนของกจการนน และผลทไดรบระหวางชวงเวลาทตองการทบทวน งบการเงนนจดทาขนเพอสะทอนใหเหนถงขอเทจจรงทไดบนทกไว ตามวธการบญชทถอปฏบตกน และตามดลยพนจของผจดทา ดลยพนจทถกตองจาเปนตองอาศยความสามารถและความซอสตยของผจดทางบการเงน ผศกษาไดสรปความหมายของรายงานทางการเงนวา หมายถง รายงานทางการบญชของกจการทรายงานผลการดาเนนงาน ฐานะการเงนหรอการเปลยนแปลงฐานะของกจการทกจการจาเปนตองนาเสนอแกบคคลภายนอกใหรบร ซงรายงานทางการเงนยงเปนเครองมอสาคญตอกลไก

17

การทางานและพฒนาการของตลาดการเงน โดยรายงานทางการเงนทจดทาอยางถกตองตองทาการเปดเผยขอมลทครบถวน เหมาะสม และเปนไปไดตามหลกการของบญชทรบรองทวไป วตถประสงคของรายงานทางการเงน สถาบนพฒนาความรตลาดทน ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย (2548: 11-12) ไดใหวตถประสงคของงบการเงน ดงน 1. ใหขอมลทเปนประโยชนตอการตดสนใจทางดานการลงทนและการใหสนเชอ งบการเงนใหขอมลทจะชวยใหผลงทนและผทสนใจจะลงทน ตลอดจนเจาหน สามารถตดสนใจทางดานการลงทนและการพจารณาสนเชออยางสมเหตสมผล 2. ใหขอมลทเปนประโยชนในการคาดคะเนกระแสเงนสดในอนาคต งบการเงนควรใหขอมลทชวยใหผลงทนและผทสนใจจะลงทน ตลอดจนเจาหนประเมนความสามารถของกจการในการกอใหเกดเงนสดและรายการเทยบเทาเงนสด 3. ใหขอมลเกยวกบทรพยากรทางธรกจ สทธเรยกรองทมอยเหนอทรพยากรเหลานน และการเปลยนแปลงของทรพยากรเหลานน งบการเงนควรใหขอมลเกยวกบสนทรพย หนสน และสวนของผถอหนของกจการ ตลอดจนผลกระทบของรายการคาทมตอสนทรพย หนสน และสวนของผถอหนของกจการ ทรพยากรทางเศรษฐกจทกจการควบคมอย โครงสรางทางการเงน สภาพคลอง ความสามารถในการชาระหน และความสามารถในการปรบตวเขากบสภาพแวดลอมทเปลยนไป ศศวมล มอาพล (2544: 3) กลาวถงวตถประสงคของงบการเงนวา งบการเงนจดทาขนโดยมวตถประสงคเพอใหขอมลเกยวกบฐานะการเงน ผลการดาเนนงานและการเปลยนแปลงฐานะการเงนของกจการอนเปนประโยชนตอผใชงบการเงนทกประเภทในการนาไปใชในการตดสนใจเชงเศรษฐกจ

18

สภาวชาชพบญช (2546: 23) กลาวถงวตถประสงคของงบการเงนวา วตถประสงคเพอใหขอมลเกยวกบฐานะการเงน ผลการดาเนนงานและการเปลยนแปลงฐานะการเงนของกจการ อนเปนประโยชนตอผใชงบการเงนทกประเภทในการนาไปใชตดสนใจเชงเศรษฐกจ นชจร พเชฐกล (2547: 5) กลาวถงวตถประสงคของการรายงานการเงนวา งบการเงนทจดทาขนโดยมประวตถประสงคทวไป คอ เพอใหขอมลเกยวกบฐานะการเงน ผลการดาเนนงานและการเปลยนแปลงฐานะการเงน อนเปนประโยชนตอผใชงบการเงนทกประเภทในการนาไปใชในการตดสนใจในเชงเศรษฐกจ ซงผใชงบการเงนจะตองประเมนความสามารถของกจการในการกอใหเกดเงนสดและรายการเทยบเทาเงนสด รวมถงจงหวะเวลาและความแนนอนของการกอใหเกดเงนสดนนจากขอมลทไดจากงบการเงน เฉลมขวญ ครธบญยงค (2554: 16-17) กลาวถงวตถประสงคของการจดทาบญชการเงนและการจดทางบการเงนวา มวตถประสงคเดยวกนคอ เพอใหขอมลทางการเงนในเชงตวเลขอนเกยวของกบธรกจ ซงจะเปนประโยชนตอผใช โดยเฉพาะอยางยงตอเจาหนและเจาของเพอการตดสนใจทางเศรษฐกจ วตถประสงคดงกลาวนยอมรวมถงการใหขอมลทสามารถนามาใชเพอประเมนประสทธภาพในการบรหารงานของฝายจดการและหนาทความรบผดชอบในการบรหารอนๆ ดวย โดยวตถประสงคทวไปมดงน 1. เพอใหขอมลทสามารถประเมนฐานะความมนคงของธรกจ 2. เพอทราบถงการเปลยนแปลงในทรพยากรสทธ 3. เพอชวยประมาณการแนวโนมการหารายได 4. เพอใหทราบการเปลยนแปลงของภาระหนสน กรมทะเบยนการคา กระทรวงพาณชย (2544: 260) กลาวถงวตถประสงคของงบการเงน งบการเงนจดทาขน โดยมวตถประสงคเพอใหขอมลเกยวกบฐานะการเงน ผลการดาเนนงาน การเปลยนแปลงฐานะการเงนของกจการ ซงแสดงไวในงบดล งบกาไรขาดทน และงบกระแสเงนสด ตามลาดบ รวมถง หมายเหตประกอบงบการเงน รายละเอยดประกอบ และขอมลอนๆ ซงระบไววา

19

เปนสวนหนงของงบการเงนโดยฝายบรหารของกจการมหนาทรบผดชอบในการจดทาและนาเสนองบการเงนของกจการ คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏเทพสตร (2553: 22-23) วตถประสงคของงบการเงน คอ 1. งบการเงนจดทาขนโดยมวตถประสงคเพอใหขอมลเกยวกบฐานะทางการเงน ผลการดาเนนงานและการเปลยนแปลงฐานะการเงนของกจการ 2. งบการเงนใหประโยชนตอผใชงบการเงนทกประเภทเนองจากผใชงบการเงนมหลายกลม ดงนน จงสามารถตอบสนองความตองความตองการไดโดยรวม ซงแมบทการบญชไดระบผใชงบการเงนไว คอ ผลงทน ลกจาง ผใหก ผขายสนคาเปนเงนเชอ เจาหนอน ลกคา รฐบาล และสาธารณชน 3. การนาไปใชตดสนใจเชงเศรษฐกจ ขอมลในงบการเงนสวนใหญเปนการแสดงผลกระทบทางการเงนจากเหตการณในอดต แสดงผลการบรหารของฝายบรหารในการบรหารทรพยากรของกจการ ทาใหสามารถนาขอมลไปตดสนใจขายหรอถอเงนลงทนตอไป หรอตดสนใจโยกยายหรอเปลยนผบรหาร สมเดช โรจนครเสถยรและคณะ (2552: 41-42) ไดกลาวถงวตถประสงคของงบการเงนวา เมอกจการดาเนนงานมาไดระยะเวลาหนงจะตองมการแสดงฐานะการเงน ผลการดาเนนงาน และการเปลยนแปลงฐานะการเงนของกจการเพอสนองตอบตอผใชงบการเงนจงไดจดทาขนเพอแสดงถงผลกระทบทางการเงนจากเหตการณในอดต ผลการบรหารของฝายบรหารทรบผดชอบในการบรหารทรพยากรของกจการ งบการเงนจงมหลกเกณฑดงน 1. ตองนาเสนออยางนอยปละ 1 ครง 2. เพอสนองความตองการขอมลรวมของผใชงบการเงนทกประเภท 3. จดทาและนาเสนองบการเงน

20

วนเพญ วศนารมณ (2537: 284) ไดจาแนกการรายงานขอมลทางการเงนจาแนกตามสวนงาน มวตถประสงค ดงน 1. เพอใหขอมลเกยวกบอตรากาไร และความเสยงของแตละสวนงาน 2. เพอใหสามารถประเมนโอกาสของอตราการเจรญเตบโตของสวนงานโดยการวเคราะหอตราเพมของยอดขาย อตราการเพมของสนทรพย 3. เพอใหทราบจานวน และแนวโนมของกาไรโดยการวเคราะหความสามารถในการหากาไรของแตละสวนงานโดยการเปรยบเทยบหลายๆ ป 4. การวเคราะหผลการดาเนนงาน และฐานะการเงน จาแนกตามสวนงานจะทาใหสามารถประเมนผลตอบแทนและความเสยงของกจการโดยรวมไดถกตองกวา ภาคภม วณชธนานนท (2551: 6) เสนย (อาเจรญ) พวงยาณ (2551: 5) และวาณ คาด (2551: 5) ไดกลาวถงวตถประสงคของงบการเงนไววา การจดทางบการเงนมวตถประสงค เพอใหขอมลเกยวกบฐานะการเงน ผลการดาเนนงาน และการเปลยนแปลงฐานะการเงนของกจการ อนเปนประโยชนตอผใชงบการเงนทกประเภทในการนาไปใชในการตดสนใจเชงเศรษฐกจ แมวางบการเงนทจดทาขนมวตถประสงค เพอตอบสนองความตองการรวมของผใชงบการเงน แมวางบการเงนจะไมสามารถใหขอมลทงหมดทผใชงบการเงนตองการ รวมท งงบการเงนไมสามารถตอบสนองความตองการของขอมลสาหรบผใชงบการเงนเฉพาะกลมไดกตาม เพราะเหตวา ผใชงบการเงนแตละกลมอาจมความตองการขอมลทแตกตางกน อมพร เทยงตระกล (2546: 3-4) กลาวถงวตถประสงคของการจดทาและนาเสนองบการเงนวา ผใชประโยชนจากรายงานทางการเงนมหลายฝายดวยกน อนไดแก ผใชรายงานทางการเงนเปนผใชภายในกจการ และผใชภายนอกกจการ ซงนาขอมลไปใชจะมความแตกตางกนโดยเฉพาะผใชภายนอก ไดแก นกลงทน นกวเคราะห ผบรหาร เจาหน หนวยงานของรฐ เปนตน มจดมงหมายทจะประเมนสถานภาพทางการเงน ผลการดาเนนงานของกจการ เพอประโยชนในการตดสนใจ ดงนน ในการจดทางบการเงนและการนาเสนองบการเงนจงตองชดเจนและครอบคลม

21

เพอใชเปนแนวทางการปฏบตไปในทางเดยวกน ไมทาใหผใชงบหลงผดหรอเขาใจผด รวมทงนโยบายบญชตองทาใหงบการเงนใหขอมลดงน 1. ขอมลทเกยวของกบการตดสนใจของผใชงบการเงน 2. ขอมลทเชอถอได โดย 2.1 แสดงฐานะทางการเงนและผลการดาเนนงานอยางเทยงธรรม 2.2 สะทอนเนอหาทางเศรษฐกจมากกวารปแบบ 2.3 มความเปนกลาง 2.4 มความระมดระวง 2.5 มความครบถวนในทกกรณทมนยสาคญ ผศกษาสรปวตถประสงคของรายงานทางการเงนวา การจดทางบการเงนมวตถประสงคเพอใหขอมลทเปนประโยชนตอการตดสนใจและพยากรณกระแสเงนสดในอนาคต แสดงฐานะการเงน ผลการดาเนนงาน การเปลยนแปลงฐานะการเงนของกจการ และเพอสนองความตองการขอมลรวมของผใชงบการเงนทกประเภท ประเภทของรายงานทางการเงน อจฉรา มานะอรยกล (2548: 3) สอดคลองกบ อมพร เทยงตระกล (2546: 14) ซงใหคาอธบายของประเภทของงบการเงนวา รายงานการเงนจดเปนผลงานขนสดทายหรออาจเรยกวา งบการเงน ซงประกอบดวย 1. งบดล ปจจบนเรยกวา งบแสดงฐานะทางการเงน เปนงบแสดงฐานะการเงนของกจการ ณ วนใดวนหนงทระบ

22

2. งบกาไรขาดทน เปนงบแสดงผลการดาเนนงานของกจการสาหรบงวดเวลาหนง 3. งบกระแสเงนสด เปนงบแสดงการเปลยนแปลงหรอการจดหาเงนสดทใชหมนเวยนในกจการสาหรบงวดเวลาหนง นภาพร ณ เชยงใหม (2547: 9) กลาวถงองคประกอบของงบการเงนวา งบการเงนแสดงถงผลกระทบทางการเงนโดยการจดประเภทของรายการและเหตการณทางบญชตามลกษณะเชงเศรษฐกจ ประเภทของรายการดงกลาวเรยกวา องคประกอบของงบการเงน องคประกอบทเกยวของโดยตรงกบการวดฐานะการเงนในงบดล ไดแก สนทรพย หนสน และสวนของเจาของ องคประกอบทเกยวของโดยตรงกบการวดผลการดาเนนงานในงบกาไรขาดทนไดแก รายไดและคาใชจาย โดยทวไปงบแสดงการเปลยนแปลงฐานะการเงนสะทอนถงองคประกอบในงบกาไรขาดทนและการเปลยนแปลงองคประกอบในงบดล จากขอมลขางตนจงสรปองคประกอบเพมเตมจากขางตน คอ 1. งบใดงบหนงดงตอไปน 3.1 งบแสดงการเปลยนแปลงในสวนของเจาของ 3.2 งบกาไรขาดทนเบดเสรจ 2. นโยบายบญชและหมายเหตประกอบงบการเงน 3. กจการบางกจการอาจแสดงขอมลเพมเตม เชน รายงานเกยวกบสงแวดลอมหรองบมลคาเพม วาณ คาด (2551: 6-7) ไดแบงประเภทของงบการเงนธรกจไดเปน 2 ประเภท คอ 1. งบการเงนทเสนอตอบคคลภายนอก เปนงบการเงนทธรกจจดทาขนเพอเสนอตอผถอหน เจาหน สวนราชการ และบคคลหรอหนวยงานภายนอกทเกยวของ เชน กรมพฒนาธรกจการคา (กรมทะเบยนการคา) กรมสรรพากร ธนาคารแหงประเทศไทย คณะกรรมการกากบหลกทรพยและ

23

ตลาดหลกทรพย เปนตน งบการเงนสวนใหญเปนงบทตองจดทาตามระเบยบหรอกฎหมาย เชน งบกาไรขาดทน งบดล งบแสดงการเปลยนแปลงสวนของผถอหน งบกาไรขาดทนเบดเสรจ งบกระแสเงนสด และหมายเหตประกอบงบการเงน เปนตน รอบระยะเวลาการจดทางบการเงนทเสนอตอบคคลภายนอกมกจะมชวงยาวกวางบการเงนทเสนอตอฝายบรหารภายในธรกจ เชน ชวงเวลา 1 ป และรายไตรมาส เปนตน นอกจากนกฎหมายพระราชบญญตการบญชกาหนดใหธรกจทเปนนตบคคลตองมผสอบบญชรบอนญาตตรวจสอบรบรองงบการเงน เมอสนรอบปทางบญชดวย ยกเวนหางหนสวนจดทะเบยนทมทน สนทรพยรวมหรอรายไดรวมไมเกนทกาหนด 2. งบการเงนทเสนอตอฝายบรหารภายในธรกจ เปนงบการเงนทใหขอมลทางการเงนแกฝายบรหาร เพอใชขอมลเปนประโยชนในการวางแผนการบรหารงาน วดผลการดาเนนงาน ควบคมการปฏบตงานและการตดสนใจตางๆ ทางธรกจ ดงนน การทจะใหขอมลกบฝายบรหารดวยงบการเงนเชนทใหแกบคคลภายนอกตามกฎหมายยอมมขอมลไมเพยงพอ งบการเงนทเสนอตอฝายบรหารของธรกจจงมขอมลรายละเอยดมากกวางบการเงนทเสนอตอบคคลภายนอก การแสดงรายการในงบการเงนอาจแตกตางจากงบการเงนทเสนอตอบคคลภายนอก โดยไมตองอยในขอบงคบของกฎหมายรายการทแสดงขนอยกบขอมลทฝายบรหารตองการ เชน งบกาไรขาดทนอาจทาแยกเปนแผนกใหเหนกาไรขาดทนของแตละแผนก และระยะเวลาทรายงานตอฝายบรหารจะตองรวดเรวทนตอความตองการเพอการตดสนใจ ระยะเวลาของงบการเงนทรายงานอาจเปนชวงสนๆ เชน รายวน รายสปดาห รายเดอน เปนตน รายละเอยดและระยะเวลาของงบการเงนเพอเสนอตอฝายบรหารของธรกจขนอยกบความตองการของฝายบรหาร เพอนาขอมลในงบการเงนไปใชสาหรบวตถประสงคตางๆ ผศกษาสามารถสรปประเภทของรายงานทางการเงนได 5 ประเภท ประกอบดวย งบแสดงฐานะการเงน งบกาไรขาดทนหรองบกาไรขาดทนเบดเสรจ งบกระแสเงนสด งบแสดงการเปลยน แปลงในสวนของเจาของ และหมายเหตประกอบงบการเงน ลกษณะเชงคณภาพของรายงานทางการเงน ภาคภม วณชธนานนท (2551: 7-8) และสมเดช โรจนครเสถยร และคณะ (2552: 44-46) ไดใหลกษณะเชงคณภาพของงบการเงนวา งบการเงนทแสดงขอมลทเปนจรงและยตธรรมหรอ

24

ถกตองตามควร ถอวาเปนงบการเงนทมประโยชนในการตดสนใจเชงเศรษฐกจสาหรบผใชงบการเงนนนเปนอยางมาก ซงงบการเงนนนจะตองมลกษณะเชงคณภาพหลก 4 ประการ ดงตอไปน 1. ความเขาใจได ฝายบรหารของกจการจะตองเสนอขอมลในงบการเงน หากเหนวาขอมลนนจะเปนประโยชนตอการตดสนใจสาหรบผใชงบการเงนทมความรและความตงใจในการศกษาความรเกยวกบธรกจ ท งนกจการไมสามารถอางวา กจการจะไมนาเสนอขอมลทมประโยชนในการตดสนใจแกผใชงบการเงน เนองจากขอมลนนยากเกนกวาทผใชงบการเงนจะเขาใจได 2. ความเกยวของกบการตดสนใจ ขอมลในงบการเงนจะมประโยชนตอผใชงบการเงนกตอเมอขอมลนนสามารถชวยใหผใชงบการเงนสามารถประเมนเหตการณในอดต ปจจบน และอนาคตได นอกจากนขอมลนนยงตองสามารถยนยนหรอชใหเหนขอผดพลาดสาหรบผลการประเมนในอดตของผใชงบการเงนไดเปนอยางด 3. ความเชอถอได ขอมลในงบการเงนจะมความเชอถอไดกตอเมอขอมลนนไมมความผดพลาดอยางมสาระสาคญตลอดจนไมมความลาอยงในการนาเสนอขอมล 3.1 การเปนตวแทนอนเทยงธรรม 3.2 เนอหาสาคญกวารปแบบ 3.3 ความเปนกลาง 3.4 ความระมดระวง 3.5 ความครบถวน 4. การเปรยบเทยบกนได ผจดทางบการเงนจะตองแสดงงบการเงนเปรยบเทยบเพอใหผใชงบการเงนสามารถนาขอมลในงบการเงนมาเปรยบเทยบกนภายใตระยะเวลาทตางกนสาหรบกจการเดยวกนหรอเปรยบเทยบระหวางกจการแตภายใตระยะเวลาเดยวกน เนองจากความสามารถ

25

เปรยบเทยบกนไดของงบการเงนจะทาใหผใชงบการเงนสามารถคาดการณฐานะการเงน ผลการดาเนนงาน ตลอดจนการเปลยนแปลงฐานะการเงนของกจการได ซงจะเปนประโยชนตอการตดสนใจสาหรบผใชงบการเงนเปนอนมาก วาณ คาด (2551: 5-6) ไดใหลกษณะเชงคณภาพของงบการเงนไว 2 ลกษณะ คอ 1. ลกษณะแรกทเปนลกษณะทสาคญม 4 ประการ 1.1 เขาใจได ตองใหขอมลทผใชงบการเงนเขาใจไดทนท 1.2 เกยวของกบการตดสนใจ ใหขอมลทเปนประโยชนตอการตดสนใจ การตดสนใจของขอมลขนอยกบนยสาคญดวย 1.3 เชอถอได ใหขอมลถกตองไมผดพลาด 1.4 เปรยบเทยบกนได ผใชงบการเงนสามรถใชขอมลเปรยบเทยบกนไดทงงบการเงนของกจการเองและกจการอน 2. ลกษณะรอง ม 5 ประการ 2.1 ตวแทนอนเทยงธรรม ตามทตองแสดงหรอควรแสดง 2.2 เนอหาสาคญกวารปแบบ ไมใชรปแบบตามกฎหมายอยางเดยว 2.3 ความเปนกลาง ใหขอมลปราศจากความลาเอยง 2.4 ความระมดระวง ไมแสดงสนทรพยหรอรายไดสงเกนไป หนสนหรอรายจายตาเกนไปหรอสารองไวสงเกนไป 2.5 ความครบถวน ขอมลทางบญชมความครบถวนภายใตขอจากดความมนยสาคญ

26

วรศกด ทมมานนท (2547: 28-32) กลาวถงความสมดลของลกษณะเชงคณภาพวา งบการเงนจะมประโยชนตอผใชงบการเงนตามวตถประสงคทวางไวกตอเมองบการเงนนนมลกษณะเชงคณภาพตามทแมบทการบญชกาหนดไว ลกษณะเชงคณภาพ (Qualitative Characteristics) ทสาคญของงบการเงนคอ การแสดงขอมลทถกตองตามทควร (True and Fair Presentation) การนาลกษณะเชงคณภาพและมาตรฐานการบญชทเหมาะสมมาปฏบตยอมสงผลใหงบการเงนแสดงขอมลทถกตองและยตธรรมหรอใหขอมลทถกตองตามควรนนเอง ลกษณะเชงคณภาพ หมายถง คณสมบตททาใหขอมลในงบการเงนมประโยชน ซงแตกตางจาก วาณ คาด ทไดกลาวมาขางตนในเรองของ ความมนยสาคญ ขอมลจะถอวามนยสาคญหากการไมแสดงขอมลหรอการแสดงขอมลผดพลาดมผลกระทบตอผใชงบการเงนในการตดสนใจเชงเศรษฐกจ สถาบนพฒนาความรตลาดทน ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย (2548: 13-15) กลาวถงลกษณะเชงคณสภาพของขอมลทางบญช เพมเตมจาก วรศกด ทมมานนท คอ การเปดเผยขอมลอยางเพยงพอ (Full Disclosure) กจการตองเปดเผยขอมลทางการเงนทเกยวของกบการตดสนใจของผใชงบการเงนทงในงบการเงน และในหมายเหตประกอบงบการเงน นชจร พเชฐกล (2547: 23-25) กลาวสอดคลองกบเสนย (อาเจรญ) พวงยาณ (2551: 6-8) ไดกลาวถง ลกษณะเชงคณภาพหลกของงบการเงน ไดแก 1. ความเขาใจได (Understandability) ขอมลทมประโยชนจะตองเปนขอมลทผใชงบการเงนสามารถเขาใจขอมลนนได ลกษณะเชงคณภาพขอนมความสาคญเนองจากเปนตวเชอมโยงระหวางผใชงบการเงนกบการตดสนใจทาใหผใชงบการเงนสามารถนาขอมลไปใชตดสนในเชงเศรษฐกจได 2. ความเกยวของกบการตดสนใจ (Relevance) ขอมลทเปนประโยชนจะเปนขอมลทเกยวของกบการตดสนใจ กลาวคอ เมอผใชงบการเงนไดรบขอมลนแลวจะชวยใหตดสนใจแตกตางไปจากกรณทไมไดรบขอมลน ขอมลทเกยวของกบการตดสนใจชวยใหผใชงบการเงนสามารถคาดคะเนผลของเหตการณในอดต ปจจบน และอนาคต (Predictive value) ชวยยนยนและชขอผดพลาดของการคาดคะเนทผานมา (Feedback Value)

27

3. ความเชอถอได (Reliability) ขอมลทมประโยชนจะตองเปนขอมลทเชอถอได ขอมลเชอถอไดจะตองเปนขอมลทไมมขอผดพลาดทมนยสาคญ ไมมความลาเอยงและขอมลนนตองเปนตวแทนอนเทยงธรรมของขอมลทตองการใหแสดงหรอควรแสดง ขอมลทเชอถอไดไมจาเปนตองมความถกตองแมนยา 4. การเปรยบเทยบกนได (Comparability) ขอมลจะมประโยชนมากขนถาขอมลนนสามารถนามาเปรยบเทยบไดกบขอมลทมลกษณะคลายคลงกนของกจการอนๆ (Comparability) และเปรยบเทยบขอมลทมลกษณะคลายคลงกนของกจการเดยวกนในรอบระยะเวลาบญชทตางกน (Consistency) อจฉรา มานะอรยกล (2548: 8) ศศวมล มอาพล (2544: 6-9) ใหคาจากดความของ ลกษณะเชงคณภาพของงบการเงน (Qualitative Characteristic of Financial Statement) คอ คณลกษณะททาใหงบการเงนแสดงขอมลทเปนประโยชนสงสดตอผใชงบการเงน ลกษณะดงกลาวม 4 ประการคอ มความเขาใจ มความเกยวของกบการตดสนใจ มความนาเชอถอ และมความสามารถเปรยบเทยบกนได ซงลกษณะทง 4 ประการดงกลาวนจะทาใหขอมลในงบการเงนเปนประโยชนตอผใชมากขน ผศกษาสามารถสรปลกษณะเชงคณภาพของรายงานทางการเงนไดวา ลกษณะเชงคณภาพของรายงานทางการเงนม 4 ประการ คอ 1) ความเขาใจ 2) ความเกยวของกบการตดสนใจ 3) ความเชอถอไดประกอบดวย ตวแทนอนเทยงธรรม เนอหาสาคญกวารปแบบ ความเปนกลางและความระมดระวง และ4) ความเปรยบเทยบกนได หลกเกณฑในการจดท ารายงานทางการเงน เฉลมขวญ ครธบญยงค (2554: 26-30) ไดกลาวถงหลกเกณฑในการจดทางบการเงนหากผใชงบการเงนไมเขาใจถงขอสมมตฐานทางการบญช กเปนการยากทจะเขาใจถงเหตผลทนกบญชเสนอขอมลทางการบญชนน ขอสมมตขนพนฐานทางการบญชทจะพดถงตอไปน ไดจดทาขนโดยกรรมการของสมาคมวชาชพการบญชและนกวชาการตางๆ ดงตอไปน 1. หลกเกณฑราคาทน (Cost Principle) ราคาทนถอเปนราคาทเกดขนจรง เชอถอได และสามารถพสจนได การบนทกรายการตามราคาทนจะเปนราคานนตลอดไป ธรกจมวตถประสงค

28

ทตงขนมาและดารงอยโดยไมมกาหนด ดงนน ราคาของสนทรพยไมควรจะเปลยนแปลงไปตามราคาตลาด 2. หลกเกณฑการเกดขนของรายได (Revenue Realization Principle) ถอวาเปนหลกเกณฑทสามารถใหคาตอบไดวาควรบนทกบญชเมอใด หลกเกณฑการรบรรายไดทเกดจากการขายสนคาหรอการใหบรการ กลาวคอ รายไดจากการใหบรการจะเกดขนเมอธรกจไดใหบรการเสรจสนแลว หรอรายไดจากการขายสนคาเกดขนเมอมการสงมอบสนคาใหแกลกคาแลว ถงแมวาธรกจจะไดรบหรอไมไดเงนจากการขายหรอการใหบรการในรอบระยะเวลานนหรอยงกตาม 3. หลกเกณฑการใชหนวยเงนตรา (Monetary Unit Assumption) การทใหขอมลทางบญชทเปนประโยชนแกผทใชงบการเงนนน ขอมลทางการบญชอาจเปนการอางถงแบบบรรยายความ แตขอมลดงกลาวจะใหความหมายไมชดเจนเทาขอมลทเปนตวเลข เนองจากหนวยเงนตราใชเปนสอในการแลกเปลยนและทาหนาทเปนหนวยจดราคา ดงนน นกบญชจงใชหนวยเงนตราในการวดผลการดาเนนงาน ฐานะการเงน และการแลกเปลยนฐานะการเงนของธรกจ ดงนน ในการบนทกบญชหรอการจดทางบการเงน จะมการระบเงนตราทกครงและทกรายการ 4. หลกเกณฑการเปนหนวยงานของธรกจ (Entity Concept) ขอมลทางการบญชเปนขอมลเกยวกบหนวยงานหนงซงแยกตางหากจากเจาของ กลาวคอ การดาเนนธรกจการคาไมวาจะอยในรปของกจการเจาของคนเดยว หางหนสวน หรอบรษทจากด การดาเนนงานจะแยกตางหากจากผเปนเจาของ โดยแยกเปนเปนหนวยงานอสระ สนทรพยสวนทเปนของเจาของจะตองแยกตางหากจากผเปนเจาของ 5. หลกเกณฑการใชหลกฐานอนเทยงธรรม (Objectivity Principle) นกบญชทจดทางบการเงนอยในสถานะทตองใชประโยชนจากงบการเงน ดงนน เพอใหบคคลทเกยวของเขาใจงบการเงนไดถกตองใกลเคยงกบความเปนจรงมากทสด การบนทกรายการบญชและการทางบการเงน จงตองจดทาโดยอาศยหลกฐานและขอเทจจรงอนเทยงธรรมทบคคลตางๆ ยอมรบและเชอถอได 6. หลกเกณฑรอบเวลา (Time Period Assumption) ธรกจเรมดาเนนกจการมวตถประสงคเพอตองการอยรอดและดาเนนงานตอไปไมมกาหนดทจะเลกกจการ นกบญชจงมความจาเปนทจะตองกาหนดรอบเวลาขน เพอจะไดมการจดทางบการเงนเพอวดผลกาไรและแสดงการ

29

เปลยนแปลงฐานะการเงนสาหรบรอบระยะเวลานน เพอจะไดแบงและนาขอมลทางบญชออกเปนรอบเวลา 7. หลกเกณฑความดารงอย (Going Concern Assumption) การประกอบธรกจยอมตองมวตถประสงคทจะดารงอยโดยไมมกาหนดทจะเลกกจการ หากไมมปญหาในเรองการทาธรกจหรอไมมเหตชเปนอยางอนแลว ธรกจทกอตงขนมากจะดาเนนการตอไปเรอยๆ อยางนอยกนานเทากบเวลาทไดวางแผนไว 8. หลกเกณฑการเปรยบเทยบคาใชจายกบรายได (Matching Principle) ในรอบระยะเวลาทมการบนทกรบรคาใชจายทเกดขนจะตองบนทกการรบรรายไดทเกดจากรายจายนน คาใชจายหมายถงประโยชนทกจการไดรบ โดยกจการจะตองจายเงน อาจจะจายเงนในรอบระยะเวลานนหรอยงไมจายกตาม คาใชจายบางอยางจะมความสมพนธโดยตรงกบรายไดทเกดขน กลาวคอจะมการบนทกรายไดตามหลกการเกดรายไดกอน หลงจากนนจงเอาคาใชจายไปจบคกบรายได 9. หลกเกณฑเงนคาง (Accrual Principle) รายไดจะเกดขนเมอไดใหบรการเสรจสนแลวหรอมการสงมอบสนคาแลว โดยไมคานงวาจะไดรบเงนจากการใหบรการหรอจากการขายสนคาในรอบระยะเวลานหรอยง บางครงอาจจะตองรอไปรบเงนในรอบระยะเวลาหนากได คาใชจายทเกดขนกเชนเดยวกนถอหลกวาคาใชจายจะเกดขนเมอไดรบบรการแลว โดยไมคานงวาจะไดจายเงนสดหรอยงไมไดจาย 10. หลกเกณฑโดยประมาณ (Approximation Assumption) การดาเนนงานจะมรายไดและคาใชจายทไมแนนอนและลกษณะทไดรวมสมพนธกน ทาใหนกบญชไมสามารถคานวณกาไรและขาดทนไดถกตองแนนอน จงตองใชวธการประมาณการ 11. หลกเกณฑความสมาเสมอ (Consistency Principle) คอ เมอนกบญชไดใชการบนทกบญชอยางไรกสมควรจะตองใชวธการบญชนนโดยตลอด รายงานทางการบญชแตละปยอมมประโยชน หลกความสมาเสมอกาหนดใหหนวยงานยดถอปฏบต บญชสาหรบรายการทเหมอนกนของแตละปตองทาดวยวธการอยางเดยวกน

30

12. หลกเกณฑการเปดเผยขอมลอยางเพยงพอ (Full Disclosure Principle) การบนทกบญช นกบญชจะตองเปดเผยขอมลทางการเงนทสาคญเพอผทใชประโยชนจากงบการเงนจะไดไมเขาใจผด การเปดเผยขอมลนไมมกฎเกณฑทแนนอน โดยทวไปจะถอหลกวา ถาไมเปดเผยขอมล จะเปนเหตใหผใชงบการเงนเขาใจผด 13. หลกเกณฑความระมดระวง (Conservation) กรณทมวธปฏบตทางการบญชใหเลอกหลายวธ อาจทาใหเกดความไมแนนอนขน การทางบการเงนจงตองใชความระมดระวง และรบรเรองความไมแนนอนนไวดวย หลกความระมดระวงหมายถง กรณทอาจเลอกวธปฏบตทางการบญชไดมากกวาหนงวธ นกบญชควรเลอกวธทจะแสดงสนทรพยและกาไรในเชงทตากวาไวกอน หลกโดยยอคอ ไมคาดการณวาจะไดกาไร แตจะรบรการขาดทนไวเตมท ในกรณทสงสยใหตดเปนคาใชจายทนท 14. หลกเกณฑเนอหาสาคญกวารปแบบ (Substance Over Form) บางกรณรปแบบการบนทกบญชกบเนอหาทางเศรษฐกจตางกน แมรปแบบทางเศรษฐกจนนอาจจะแตกตางจากรปแบบทางกฎหมาย อยางไรกตาม ในบางครงเนอหากบรปแบบทางกฎหมายอาจแตกตางกน นกบญชจงควรเสนอในงบการเงน ซงรายการและเหตการณทเกดขนตามเนอหาและตามความเปนจรงทางการเงน ไมใชรปแบบทางกฎหมายเทานน 15. หลกเกณฑการมนยสาคญ (Materiality) การเปดเผยขอมลในงบการเงน ควรมความเปนนยสาคญทเพยงพอตอการตดสนใจ เพอใหผใชงบการเงนเขาใจอยางถกตองถงผลกระทบตอฐานะทางการเงนและการเปลยนแปลงฐานะการเงนของธรกจ วาณ คาด (2551: 6-7) กลาวถงหลกสาคญของการเขยนรายงานทางการเงนทด ควรประกอบดวย 1. ความถกตอง (Accuracy) รายงานทางการเงนตองมความถกตองทงตวเลขและภาษา ซงจะตองมาจากหลกฐานทนาเชอถอ เพอใหผใชรายงานตดสนใจหรอสงการใดๆ อยางถกตอง

31

2. ความชดเจน (Clear) หมายถง ความสามารถในการสอขอความหรอขอมลทตองการเสนอไปสผอานรายงานใหเขางายและชดเจน หากมความคลมเครออาจทาใหผอานเขาใจผด ซงนาไปสการปรบปรงแกไขในแนวทางทไมถกตอง 3. ความสมบรณครบถวน (Complete) ตามทผใชรายงานตองการขอมลบางขอมล หากไมแสดงไวอาจทาใหเกดการเขาใจผด และทาใหรายงานนนขาดประโยชนตอผใชบางรายงาน 4. ความกะทดรด (Conciseness) การเขยนรายงานทางการเงนทดควรเขยนใหกระชบ ตรงประเดน ปราศจากคาฟ มเฟอย แตอาจแลวใหไดใจความครบถวน 5. ทนตอเวลา (Timeliness) การเสนอรายงานตองทนเวลาขอมลทเปนปจจบน (Up-to-date) เพอใหเกดการปรบปรงแกไขไดทนทวงท 6. ความสรางสรรค (Constructive) การเสนอรายงานควรทาในลกษณะสรางสรรค มความเปนกลางตามความจรง หากมจดบกพรองควรมขอเสนอแนะเพอปรบปรงการปฏบตงาน แทนการตานการปฏบตงาน จะทาใหรายงานเปนทยอมรบมากขน 7. รายงานผสมควรไดรบรายงาน (Distribution) ตามความเหมาะสม ใหขอมลทมประโยชนตอการตดสนใจของผรบรายงาน 8. สามารถเปรยบเทยบได (Comparison) โดยเฉพาะรายงานทเปนงบการเงน 9. หลกความระมดระวง (Conservatism) เชน ไมแสดงสนทรพยหรอรายไดสงเกนไป หนสนหรอรายจายตาเกนไป 10. มความสมาเสมอ (Consistency) รายงานแตละชนดมกาหนดเวลาทจดทาอยางสมาเสมอ รวมทงมนโยบายวธคานวณ หรอวธการบญชทใชหลกเดยวกนทกงวด 11. มการตรวจสอบและกระบวนการควบคม (Audit and Control Process) รายงานทางการเงนทมความสาคญ ควรผานการตรวจสอบหรอสอบทานกอนสงใหผรบรายงาน

32

12. คานงถงตนทนและประโยชนทไดรบ (Cost and Benefit) การจดทารายงานตางๆ ควรคานงถงความจาเปนและประโยชนทไดรบคมกบตนทนทเสยไป ศศวมล มอาพล (2544: 11-14) ไดกลาวถงหลกการในการจดทานาเสนอรายงานทางการเงนเพมเตม ดงน 1. ความมสาระสาคญและการรวมยอด (Materiality and Aggregation) ในการจดทางบการเงนนนกจการตองแยกแสดงรายการทมสาระสาคญแตละรายการในงบการเงน สาหรบรายการทไมมสาระสาคญตองนาไปรวมกบรายการทมลกษณะคลายคลงกนหรอมหนาทแบบเดยวกนโดยไมตองแยกแสดงรายการออกมาหรออาจนาไปแสดงแยกในหมายเหตประกอบงบการเงนได 2. การแสดงการหกลบ (Off Setting) ในกรณจดทางบการเงนนนรายการสนทรพยและหนสนตองไมมการนามาหกลบกนนอกจากมาตรฐานการรายงายทางการเงนอนญาตหรอกาหนดใหมการหกลบได 3. การนาเสนอขอมลเปรยบเทยบ (Comparative Information) ในการจดทานาเสนองบการเงนนนกาหนดใหกจการแสดงขอมลเปรยบเทยบทกรายการหรออาจกลาวอกนยหนงวาจานวนหรอขอมลทเปนตวเลขของรายการในงบการเงนงวดกอนตองสามารถนามาแสดงเปรยบเทยบกบขอมลในงบการเงนงวดปจจบนนไดเพอใหผใชงบการเงนสามารถนาขอมลมาใชในการตดสนใจเชงเศรษฐกจไดมปะโยชนมากขน 4. การกาหนดงวดบญชทนาเสนอ (Time Period) ในการนาเสนองบการเงนนนกาหนดใหกจการตองนาเสนองบการเงนอยางนอยปละครงยกเวนถากจการทมการเปลยนแปลงวนสนรอบระยะเวลารายงาน อจฉรา มานะอรยกล (2548: 12-13) กลาวถง หลกเกณฑในการแสดงรายการในงบการเงน เพอใหงบการเงนทจดทาขนตามหลกการขนพนฐานของงบการเงนสามารถเปรยบเทยบกนไดและเขาใจไดงายไมสบสน จงกาหนดหลกเกณฑในการจดทางบการเงนทแตกตางเพมเตม ดงน

33

1. ความชดเจนของชอรายการทใชในงบการเงน กาหนดใหใชชอรายการโดยใชภาษาทงายชดเจนในตวเอง ซงจะทาใหผใชงบการเงนทวไปสามารถเขาใจไดงาย ชดเจน ไมกอใหเกดการตความไดหลายมม เพอใชขอมลดงกลาวเปนประโยชนตอผใชงบการเงนอยางแทจรง 2. ลกษณะของการจดประเภทรายการในงบการเงน คานงถงประโยชนของผวเคราะหงบการเงนในการตดสนใจ และกาหนดใหมการเปดเผยขอมลใหเปนไปตามความตองการดงกลาว 3. เพมหลกการในเรองการเปดเผยขอมลเพมเตมมากขนกวาเดม โดยกาหนดใหเปดเผยขอมลสาหรบรายการทกาหนดไวในงบดลและงบกาไรขาดทนในรายการทสาคญ โดยใหมการเปดเผยขอมลไวในหมายเหตประกอบงบการเงนใหมากขน เพอใหขอมลทจาเปนในการวเคราะหตอผใชงบการเงน ผศกษาสามารถสรปหลกเกณฑในการจดทารายงานทางการเงนประกอบดวย หลกเกณฑ ราคาทน หลกเกณฑการเปนหนวยงานของธรกจ หลกเกณฑการเกดขนของรายได หลกเกณฑการใชหนวยเงนตรา หลกเกณฑการใชหลกฐานอนเทยงธรรม หลกเกณฑรอบเวลา หลกเกณฑความดารงอย หลกเกณฑการเปรยบเทยบคาใชจายกบรายได หลกเกณฑเงนคาง หลกเกณฑโดยประมาณ หลกเกณฑความสมาเสมอ หลกเกณฑการเปดเผยขอมลอยางเพยงพอ หลกเกณฑความระมดระวง หลกเกณฑเนอหาสาคญกวารปแบบ หลกเกณฑการมนยสาคญ และความครบถวนสมบรณของรายงาน ขอจ ากดของขอมล ภาคภม วณชธนานนท (2551: 9) สอดคลองกบ อรษ คงรงโชค (2551: 62) ศศวมล มอาพล (2544: 10-11) วรศกด ทมมานนท (2547: 33) และเสนย (อาเจรญ) พวงยาณ (2551: 8) ซงไดกลาวถงขอจากดของขอมลทมความเกยวของกบการตดสนใจและความเชอถอไดอย 3 ประการ ดงน 1. ทนตอเวลา (Timeliness) เนองจากขอมลในงบการเงนจะมประโยชนตอการตดสนใจสาหรบผใชงบการเงน นอกจากความเชอถอไดของงบการเงนแลว การจดทางบการเงนใหทนเวลาถอเปนประเดนทสาคญประเดนหนงในการจดทางบการเงน เนองจากหากฝายบรหารของกจการไม

34

สามารถจดทางบการเงนไดภายในทกาหนดแลว งบการเงนนนจะไมมประโยชนในการตดสนใจสาหรบผใชงบการเงนแตอยางใด 2. ความสมดลระหวางประโยชนทไดรบกบตนทนทเสยไป (Balance between Benefit and Cost) ในการจดทางบการเงน ผจดทางบการเงนจะตองเสยตนทนในการจดทางบการเงน ผจดทางบการเงนจาเปนตองเปรยบเทยบวาประโยชนทไดรบมากกวาตนทนในการจดทางบการเงนหรอไม 3. ความสมดลของลกษณะเชงคณภาพ (Balance between Qualitative Characteristics) งบการเงนทมประโยชนในการตดสนใจสาหรบผใชงบการเงนนน จาเปนตองมลกษณะเชงคณภาพ 4 ประการดงทไดกลาวไวแลวขางตน ดงนนในการจดทางบการเงน ผจดทางบการเงนจาเปนตองใชดลยพนจในการหาความสมดลของลกษณะเชงคณภาพในงบการเงนใหได สภาวชาชพบญช (2546: 31) และคณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏเทพสตร (2553: 27-29) ไดกลาวถงขอจากดของขอมลทมความเกยวของกบการตดสนใจและความเชอถอไดเพมเตมจาก ภาคภม วณชธนานนท คอ การแสดงขอมลทถกตองตามควร โดยทวไปงบการเงนแสดงขอมลทถกตองตามควรเกยวกบฐานะการเงน ผลการดาเนนงาน และการเปลยนแปลงฐานะการเงนของกจการ แมวาแมบทการบญชนไมเกยวของโดยตรงกบแนวคดในการแสดงขอมลทถกตองตามควร แตการนาลกษณะเชงคณภาพและมาตรฐานการบญชทเหมาะสมมาปฏบตกสามารถสงผลใหงบการเงนแสดงขอมลทถกตองและยตธรรมได สามารถสรปขอจากดของขอมลทมความเกยวของกบการตดสนใจและความเชอถอได คอ ความทนตอเวลา ความสมดลระหวางประโยชนทไดรบกบตนทนทเสยไปความสมดลของลกษณะเชงคณภาพ และการแสดงขอมลทถกตองตามควร

35

แนวคดเกยวกบธรกจขนาดเลกและขนาดยอม ความหมายของธรกจขนาดเลกและขนาดยอม วพธ อองสกล และ ธชวรรณ กนษฐพงศ (2550: 3) กลาวถงธรกจขนาดเลกวา เปรยบเสมอนตวขบเคลอนในระบบธรกจเสร ซงกอใหเกดการประดษฐคดคนสงใหม และผลกาไรใหแกคนอเมรกนนบลานคน จากตวเลขกรมสรรพากรในป 2541 มธรกจขนาดเลกทยนภาษถง 25 ลานราย ธรกจขนาดเลกมความครอบคลมตงแตการเปดขายอาหารทบานไปจนถงการเปนเจาของสาขารานอาหารจานดวนหลายๆ แหง คนอเมรกนกวา 9 ลานคนทาอาชพเสรมเพอเพมรายได อก 12 ลานคนประกอบธรกจขนาดเลกเปนอาชพหลก และอก 7 ลานคนประกอบอาชพอสระ เชน ชางไม ตวแทนขาย (อสระ) นกเขยน และอาชพอนๆ ททาคนเดยว มธรกจเกอบ 5 ลานธรกจทมจานวนพนกงานนอยกวา 100 คน ประมาณ 80,000 ธรกจทมพนกงานมากกวา 100 คน ขณะทมเพยง 15,000 ธรกจทมพนกงานมากกวา 500 คน ไว จามรมาน (2543: 15) กลาววา การใหคาจากดความ “ธรกจขนาดกลางยอม” ในธรกจญปนนนสวนใหญใชดชนทางดานปรมาณตามนโยบายธรกจขนาดกลางยอม กฎหมายหลกเกยวกบธรกจขนาดกลางยอม ป 1963 ไดใหคาจากดความธรกจขนาดกลางยอมไว ดงน 1. ประเภทอตสาหกรรมโรงงาน: ธรกจทมจานวนพนกงานนอยกวา 300 คน หรอเงนทนจดทะเบยนตากวา 100 ลานเยน ตอมาไดปรบปรงคาจากดความขนใหมในป 1973 เปนพนกงานนอยกวา 300 คน หรอเงนทนจดทะเบยนตากวา 50 ลานเยน 2. ประเภทการคาสง: ธรกจทมจานวนพนกงานนอยกวา 100 คน หรอเงนทนจดทะเบยนตากวา 10 ลานเยน ตอมาไดปรบปรงคาจากดความขนใหมในป 1973 เปนพนกงานนอยกวา 50 คน หรอเงนทนจดทะเบยนตากวา 10 ลานเยน ประเทศซงใชคาจากดความโดยยดเอาดชนเชงปรมาณเชนเดยวกบประเทศญปนไดแก ประเทศองกฤษ

36

กตญญ หรญญสมบรณ (2545: 1) กลาววา โดยทวไปแลวธรกจขนาดยอมหมายถง ธรกจเลกๆ ทกอตงโดยบคคลคนเดยวหรอกลมบคคลไมกคน มสนทรพยของกจการคอนขางจากด และบรหารงานอยางอสระดวยตวเจาของเอง ซงอาจมลกจางพนกงานจานวนหนงมาชวยดาเนนงานบางเลกนอย โชตรส ชวนชย, กอเกยรต พานชกล, และ ปรญ ลกษตานนท (2538: 16) อตสาหกรรมขนาดยอม หมายความถง อตสาหกรรมทงทมลกษณะเปนโรงงาน (Factory) และไมเปนโรงงาน (Non Factory) ซงดาเนนการผลตสนคาและครภณฑ ใชคนงานไมเกน 100 คน อตสาหกรรมขนาดยอม คอ อตสาหกรรมทมลกษณะเฉพาะตว หมายความวามการบรหารทเปนอสระ มทฤษฎเปนตวเอง มแหลงอตสาหกรรมอยในทองถน และขนาดของการดาเนนการถกจากดอยในขอบเขตใดขอบเขตหนง ผสด รมาคม (2540: 3) ใหความหมายของธรกจขนาดยอมวา เปนธรกจทมพนกงานไมมากนก มยอดขายนอย และมทรพยสนจากด เจาของเปนผบรหารงานดวยตนเองและไมคอยจะไดรบการฝกอบรม หรอมประสบการณทางธรกจมากนก ผศกษาสรปความหมายของธรกจขนาดเลกและขนาดยอม คอ ธรกจทมจานวนพนกงานไมมาก มลกษณะเฉพาะตว การบรหารงานเปนอสระ ขนาดของธรกจและสนทรพยคอนขางมจากด ลกษณะของธรกจเลกและขนาดยอม กตญญ หรญญสมบรณ (2545: 1-3) กลาวถง คณะกรรมการพฒนาระบบเศรษฐกจ (The Committee for Economic Development หรอ CED) แหงสหรฐอเมรกาไดใหการจากดความลกษณะของธรกจขนาดยอมวา ธรกจขนาดยอมจะตองมลกษณะอยางนอยทสด 2 ประการจาก 4 ประการ ดงตอไปน 1. การบรหารงานเปนไปอยางมอสระ สวนใหญแลวผประกอบการหรอเจาของจะบรหารงานเอง

37

2. เงนทนในการดาเนนงานคอนขางจากด เพราะมาจากเงนทนของผประกอบการเองหรอเกดจากการระดมทนจากกลมบคคลเลกๆ 3. ขอบเขตการดาเนนงานของธรกจขนาดยอมอยในพนททองถนหนงเทานน 4. ธรกจมขนาดเลกจนมผลกระทบตอธรกจอตสาหกรรมสวนใหญนอยมาก โชตรส ชวนชย และคณะ (2538: 16-17) กลาวถงสานกงาน 2 แหงในสหรฐอเมรกาไดกาหนดหลกเกณฑของธรกจขนาดยอม ดงน 1. Small Business Administration (SBA) ไดตงเกณฑคานวณจากคนงานและจากยอดขายประจาป โดยถอวา ธรกจขนาดยอมจะตองมลกษณะ ดงน 1.1 โรงงานผลตสนคาทมลกจางและพนกงานนอยกวา 100 คน 1.2 กจการขายสงทมยอดขายประจาปนอยกวา 200,000 ดอลลาร (50 ลานบาท) 1.3 กจการขายปลก กจการรบเหมากอสราง ธรกจทใหบรการทมกาไรประจาปนอยกวา 50,000 ดอลลาร (1,250,000 ลานบาท) 2. Committee for Economic Development (CED) กาหนดลกษณะของธรกจขนาดยอมไว ดงน 2.1 เปนธรกจทมอสระในการบรหารงาน โดยทวไปแลวเจาของมกเปนผจดการ 2.2 เงนทนธรกจมาจากบคคลเดยว หรอกลมบคคลกลมเลกทรวมกนนาเงนมาลงทน 2.3 ดาเนนการอยภายในพนท ลกจางและนายจางมกจะอยในพนทเดยวกน แตสนคาทขายไมจาเปนตองมตลาดอยแคเฉพาะในพนทนนเทานน

38

2.4 ในแงการแบงงานกนทา (Division of Labor) ลกษณะของอตสาหกรรมขนาดเลกมลกษณะขาดการแบงงานกนทาในการบรหาร 2.5. ในแงของการตดตอประสานงาน มลกษณะใกลชด (Close Personal Contacts) ไมวาการตดตอภายในหรอการตดตอภายนอก 2.6 ลกษณะการจดหาเงนทนและเพมทน เพอเปดสนเชอกบธนาคารหรอสถาบนการเงนตางๆ เนองจากมเครดตทยงไมดพอ ผสด รมาคม (2540: 3-11) กลาวถง The Committee for Economic Development (CED) ของสหรฐอเมรกา CED ไดใหความหมายของธรกจขนาดยอมไววาเปนธรกจทมลกษณะอยางนอยทสด 2 ประการจาก 4 ประการ ดงตอไปน 1. การบรหารงานเปนอสระ เจาของเปนผบรหารงานเอง 2. บคคลคนเดยวหรอกลมคนเพยงไมกคนเปนผจดหาเงนทนและเปนเจาของธรกจ 3. ขอบเขตการดาเนนงานอยในทองถนเปนสวนมาก พนกงานและเจาของอาศยอยในทเดยวกน แตตลาดของสนคาหรอบรการไมจาเปนตองอยในทองถนนนกได 4. ธรกจมขนาดเลกเมอเปรยบเทยบกบธรกจขนาดใหญทสดในกลมธรกจประเภทเดยวกน หลกเกณฑทใชวดอาจจะเปนจานวนพนกงาน ยอดขาย หรอทรพยสน อกทงยงกลาวถงลกษณะเฉพาะทแตกตางไปจากธรกจขนาดใหญ ดงน 1. ยอดขายนอย ธรกจขนาดใหญไมตองการทจะแขงขนกบธรกจขนาดยอม เนองจากยอดขายไมมากพอ การคาปลกในเมองเลกๆ หลายแหงถกครอบครองโดยพอคาปลกรายยอย เพราะยอดขายมนอยจนไมเปนทยอมรบของรานสรรพสนคา

39

2. ใชฝมอบรการลกคา ชางตดเสอ นกออกแบบภายใน และรานซอมแซมตางๆ สามารถแขงขนกบธรกจขนาดใหญไดอยางประสบความสาเรจ เนองจากเจาของซงเปนผบรหารงานเองใชความสามารถสวนตวในการดาเนนงาน 3. บรการทใหเปนการสวนตว ธรกจทใหบรการเปนการสวนตวนนจะตองขนอยกบความสามารถและบคลกภาพของผประกอบธรกจเปนสาคญซงสวนใหญแลวจะหาไดจากบคคลทประกอบธรกจขนาดยอม 4. ความสะดวกสบาย ธรกจขนาดยอมสามารถแขงขนกบธรกจขนาดใหญไดโดยการเสนอความสะดวกสบายทธรกจขนาดใหญซงคแขงไมสามารถใหได 5. สามารถปรบตวใหเขากบความตองการของทองถน ธรกจขนาดใหญมกจะตดสนใจเกยวกบนโยบาย ณ สานกงานใหญ ผประกอบธรกจขนาดยอมในทองถนทตดสนใจดวยตวเองโดยใชความรเรองความตองการและความพอใจของทองถนจงไดเปรยบกวา 6. แรงจงใจสง แรงจงใจและความปรารถนาของบคคลทจะเปนเจาของธรกจเปนผลทาใหมการดาเนนธรกจของตนเอง และเมอประกอบธรกจของตนเองแลว เจาของจะตองทางานหนกและเสยสละมากกวาการทางานใหกบผอน 7. ความคลองตวทางการบรหาร ธรกจยงมขนาดเลกเทาใดกยงสามารถปรบตวเองใหเขากบความเปลยนแปลงไดเรวขนเทานน 8. ตนทนดาเนนงานตากวา ธรกจขนาดยอมมตนทนดาเนนงานตากวา เนองจากธรกจขนาดยอมใชแรงงานของสมาชกในครอบครวทสามารถใหผลผลตมากกวาจงชวยใหธรกจจายคาจางในอตราตากวาคาจางทจายใหกบแรงงานอน ผศกษาสรปลกษณะของธรกจขนาดเลกและขนาดยอมไดวา ธรกจขนาดเลกและขนาดยอมมขนาดธรกจทเลก บรหารงานโดยบคคลคนเดยวหรอกลมบคคลจานวนไมมาก พนกงานจานวนนอย การบรหารงานเปนไปอยางอสระ มความคลองตวสง และสามารถปรบตวใหเขากบสถานการณตางๆ ไดงาย

40

ประเภทของธรกจขนาดเลกและขนาดยอม ไว จามรมาน (2543: 25) จาแนกธรกจขนาดกลางและขนาดยอมออกเปน 4 กลม กลาวคอ 1. บรษทนตบคคล 2. ธรกจสวนตวในรปบรษท (เปนรปแบบการบรหารโดยครอบครว) 3. ธรกจสวนตวแบบยงชพ (การดาเนนกจการ เพอสามารถเลยงชพ) 4. ธรกจสวนตวแบบงานเสรมในครวเรอน กตญญ หรญญสมบรณ (2545: 3-4) จาแนกประเภทของธรกจขนาดยอมออกไดเปนดงตอไปน 1. ธรกจการผลต เปนธรกจทนาเอาวตถดบ ชนสวน อะไหล และปจจยนาเขาตางๆ มาผานกระบวนการแปรสภาพจนกลายเปนสนคาสาเรจรปเพอนาไปจาหนายตอไป ลกษณะการประกอบการของธรกจการผลตทเปนธรกจขนาดยอมจะเปนโรงงานขนาดเลก 2. ธรกจการจาหนาย เปนธรกจททาหนาทของคนกลางทอยในชองทางจาหนายทงทเปนการคาสงและการคาปลก เชน รานขายของชา รานขายหนงสอ รานขายเสอผา 3. ธรกจใหบรการ เปนธรกจทใชพนกงานเสนอบรการตอบสนองความตองการของลกคา ธรกจขนาดยอมทเปนธรกจใหบรการมอยมากมายหลากหลายชนด เพราะเปนธรกจทใชเงนลงทนไมมาก แตตองอาศยแรงงานและฝมอของบคลากร โชตรส ชวนชย และคณะ (2538: 49-50) กลาวสอดคลองกบ ผสด รมาคม (2540: 12-13) ซงไดจาแนกประเภทของธรกจขนาดยอมทสาคญเปน ธรกจการผลต ธรกจการจาหนาย และธรกจใหบรการ

41

ธรกจการผลต เปนธรกจทไดรบทรพยากรวตถดบ และหลงจากการแปรสภาพวตถดบเหลานนแลว ธรกจจะจาหนายเปนสนคาในลกษณะทเปลยนแปลงไป ถงแมวาธรกจขนาดใหญครอบครองการผลต แตยงคงมชองวางทธรกจขนาดยอมสามารถแทรกเขาไปได ธรกจการจาหนาย พอคา คอ ผคาคนกลางทอยในชองทางการจาหนาย ทจาหนายสนคาไปยงผบรโภคคนสดทายซงเรยกวาพอคาปลก หรอผทซอสนคาเพอขายตอไปยงพอคาปลก ซงเรยกวาพอคาสง รานคาปลก เปนองคการธรกจทมเปนจานวนมากกวาองคการธรกจประเภทอนๆ นอกจากนน รานคาปลกใหมมขนาดเลก ซงจากการประมาณปรากฏวา รานคาปลก 7 รานใน 10 รานมพนกงานนอยกวา 5 คน หรอไมมเลย และรานคาปลกมากกวา 90% วาจางพนกงานนอยกวา 20 คน ถงแมวาเมอไมนานมานหางสรรพสนคาขนาดใหญ รานคาแบบลกโซ และการขายสนคาทางไปรษณยจะรกลาเขามาในตลาด การคาปลกยงคงเปนการประกอบธรกจอสระขนาดเลกทมอยเปนจานวนมาก (โชตรส ชวนชย และคณะ, 2538: 49-50 อางถง ผสดและเกศน, 2529) ธรกจการใหบรการ เสนอบรการแกผบรโภคตอหนวยงานรฐบาลองคการทไมมเปาหมายดานกาไรและธรกจอนๆ ธรกจใหบรการมพนกงานทเปนชางเทคนค และผทไดรบการฝกอบรมจนมความชานาญเพอประกอบการ ประเภทของธรกจใหบรการ โดยทวไปสวนใหญใหบรการแกสนคาทลกคาเปนเจาของ ธรกจบรการไมรวมถงการขนสง การสอสาร และสาธารณปโภค เนองจากลกษณะสาคญของธรกจบรการคอ ธรกจมขนาดเลกซงสวนใหญตองการการลงทนเรมแรกเพยงเลกนอยเทานนและตองอาศยการควบคมดแลของเจาของอยางใกลชด ผศกษาสรปประเภทของธรกจขนาดเลกและขนาดยอมไดวา ธรกจขนาดเลกและขนาดยอมสามารถแบงไดเปน ธรกจผลต ธรกจจาหนายและธรกจใหบรการ

42

บทบาทและความส าคญของธรกจขนาดเลกและขนาดยอม กตญญ หรญญสมบรณ (2545: 4-5) กลาวถงบทบาทของธรกจขนาดยอมในระบบสงคมและเศรษฐกจโดยรวม ดงน 1. ธรกจขนาดยอมเพมการวาจางงานในระบบเศรษฐกจ โดยชวยสรางงานใหมใหพนกงานตามกลยทธการเขาสธรกจแบบเลอกตอบสนองความตองการของลกคาเฉพาะกลม 2. เปนแหลงทมาของประดษฐกรรมใหมของตลาดจานวนมาก ถงแมวาธรกจขนาดยอมไมมการใชเทคโนโลยในระดบสง กอาจสรางงานทเปนนวตกรรมได 3. สงเสรมการแขงขนเสร กระตนใหเกดการแขงขนระหวางผผลตซงทาใหผบรโภคไดประโยชนมากทสด 4. ธรกจขนาดยอมมกทความสมพนธในเชงสนบสนนการดาเนนการของธรกจขนาดใหญดานการกระจายสนคาและการปอนวตถดบและการบรการ โดยอยในวงจรของธรกจขนาดใหญในลกษณะพงพาอาศยกน 5. สรางสรรคสนคาและบรการตอชนทกชนในสงคม ทาใหความตองการทแตกตางกนของคนทกกลมไดรบการตอบสนองโดยทวถง 6. ชวยพฒนาศกยภาพในดานสตปญญาและความมานะพยายามของบคคล ท งตวผประกอบการและพนกงานทจะตอสใหไดมาซงความสาเรจของธรกจ ผสด รมาคม (2540: 14-15) กลาววาบทบาทและความสาคญของธรกจขนาดยอมในการพฒนาประเทศแตกตางกนไปตามวตถประสงคของการพฒนาและสภาพแวดลอมของประเทศใดประเทศหนง อยางไรกตาม เปนทยอมรบกนวาธรกจขนาดยอมมสวนชวยในการพฒนาประเทศอยหลายประการ ซงแตกตางจาก กตญญ หรญญสมบรณ คอ

43

1. การใชทรพยากรอยางมประสทธภาพ ในทกประเทศมปญหาสาคญประการหนง คอ ทรพยากรทมอยอยางจากดนนจะถกนามาใชในการผลตสนคาและบรการเพอตอบสนองความตองการของสงคมใหมประสทธภาพไดอยางไร 2. การระดมทน ธรกจขนาดยอมเปนชองทางหนงในการรวบรวมเงนทนทงทเปนของเจาของ ญาตมตร เพอน ตลอดจนแหลงเงนทนตางๆ 3. การประหยดเงนทน ธรกจขนาดยอมมโอกาสประหยดเงนทนได เชน อตสาหกรรมขนาดยอมใหผลผลตเรวกวาอตสาหกรรมขนาดใหญ 4. การกระจายการพฒนาออกไปสภมภาค ในประเทศทกาลงพฒนานน การพฒนามกจะรวมตวกนอยในพนทแหงเดยวหรอนอยแหง ไมไดกระจายออกไปอยางทวถง โดยเฉพาะในเขตชนบททหางไกล 5. การพฒนาทางการเมองและสงคม ธรกจขนาดยอมชวยกระจายอานาจทางเศรษฐกจออกไปสกลมชนตางๆ แทนทจะใหความมนคงตกอยในมอของคนกลมนอย ผศกษาสรปบทบาทและความสาคญของธรกจขนาดเลกและขนาดยอมไดวา ธรกจขนาดเลกและขนาดยอมชวยเพมอตราการจางงานมากขน สงเสรมการแขงขนเสร สรางสรรคสนคาและบรการเพอตอบสนองความตองการของลกคาทกชนชน ซงเปนการกระจายสนคาและบรการใหทวภมภาคมากขน และใชทรพยากรอยางมประสทธภาพ ขอดและขอเสยในการประกอบธรกจ กตญญ หรญญสมบรณ (2545: 7-8) ไดกลาวถงความสาเรจและความลมเหลวของธรกจขนาดยอม โดยกลาวถง ปจจยแหงความสาเรจของธรกจขนาดยอมและปจจยแหงความลมเหลวของธรกจขนาดยอม

44

ปจจยแหงความสาเรจของธรกจขนาดยอม 1. ความเปนอสระและคลองตวของธรกจขนาดยอม อนมสาเหตมาจากผประกอบการสามารถตดสนใจตามลาพง โครงสรางขององคการทเรยบงาย การตดตอสอสารทาไดรวดเรวไมซบซอน 2. ความเอาใจใสใกลชดลกคา โดยเสนอสนคาหรอบรการทถกใจลกคาเฉพาะรายไดอยางทวถง ธรกจขนาดยอมมจานวนลกคานอยรายแตมกเปนลกคาประจาทมปรมาณการซอหรอการใชบรการสมาเสมอ 3. ความเปลยนแปลงและการสรางนวตกรรมใหแกสนคาและบรการ เนองจากธรกจขนาดใหญตองลงทนสงในดานเครองมอเครองจกรอปกรณเพอผลตสนคาออกมาขาย ธรกจขนาดใหญจงตองการใหรปแบบของสนคาคงเดมอยนานทสด 4. แรงจงใจจากผลกาไรของธรกจ ผประกอบการยอมจะทมเททรพยากรและแรงกายแรงใจอยางเตมทเพอผลกดนใหธรกจของตนประสบความสาเรจ เพราะกาไรทไดมายอมเปนของผประกอบการทงหมด 5. สายการตดตอสอสารสนทาใหเขาใจกนไดงาย ดงนนการถายทอดคาสงจากฝายบรหารหรอผประกอบการมาสพนกงานทาไดอยางรวดเรว แกไขปญหาไดฉบไว การสงการชดเจน การรบรคาตชมของลกคากเชนกน ปจจยแหงความลมเหลวของธรกจ 1. เงนทนดาเนนการไมพอเพยง ธรกจยอมใชทนดาเนนการของเจาของซงมอยจากด การกยมจากแหลงภายนอก เชน กธนาคารหรอออกหนก ทาไดยากหรอทาไมไดเลย 2. การจดการทไรประสทธภาพ ไมวาจะเปนการจดการดานคน เวลา เงนทน ลกคา สนคาคงคลง ฯลฯ ธรกจยอมมกจะดาเนนการบรหารโดยผประกอบการทอาจเปนผผลตทเกงกาจ หรอเปนนกขายยอดเยยมแตบรหารธรกจโดยรวมไมเปน

45

3. ปจจยอนๆ เชน การแรงงานฝมอ การเปลยนแปลงทาเลทตงซงสรางความไมสะดวกแกลกคา การไมสามารถควบคมตนทนเนองจากอตราการแลกเปลยนเงนตราตางประเทศมความผนผวน การวเคราะหโอกาสทางการคาผดพลาด ผสด รมาคม (2540: 15-21) กลาวถงขอไดเปรยบของธรกจขนาดยอมทสาคญ คอ 1. ความเปนอสระ การประกอบธรกจของตนเองนนมความเปนอสระ เจาของธรกจสามารถกระทาสงทเขาคดวาดทสดเมอเผชญกบปญหาทางธรกจ 2. การตดสนใจ เจาของธรกจขนาดยอมเปนผตดสนใจเรองทกเรองทมผลกระทบตอธรกจ ในขณะทผบรหารของธรกจขนาดใหญมกจะตองเสนอเรองตางๆ ใหผบรหารระดบสงตดสนใจ 3. กาไรเปรยบเสมอนเงนเดอน สงจงใจทสาคญอยางหนงของผประกอบธรกจขนาดยอมคอ การเปนนายของตวเองและทางานเพอตวของเขาเอง ดงนน กาไรทไดรบจากการดาเนนงานธรกจจงเปรยบเสมอนรางวลอยางหนง 4. ความคลองตวและความไมเปนทางการ ผประกอบธรกจขนาดยอมมความคลองตวมากกวาการเปนพนกงานของธรกจขนาดใหญ เจาของธรกจขนาดยอมสามารถทางานในบรรยากาศทไมเปนทางการ 5. สายการตดตอสอสารส น ธรกจขนาดยอมมกจะมระดบบรหารเพยงระดบเดยว ความสมพนธของการตดตอสอสารแบบหนงตอหนงชวยลดหรอกาจดปญหาดานการตดตอสอสารทธรกจขนาดใหญประสบอยไดอยางมาก 6. การตดตอทใกลชดกบพนกงานและลกคา เจาของธรกจขนาดยอมมโอกาสทจะสรางสรรคและรกษาความสมพนธในการทางานทสามคคกลมเกลยวกนกบพนกงาน เนองจากธรกจมกจะมระดบการบรหารเพยงระดบเดยว ธรกจขนาดยอมมสภาพแวดลอมทสามารถสรางความสมพนธกบลกคาเปนการเฉพาะตวไดอยางใกลชด

46

7. การเขาไปประกอบธรกจไดงาย ลกษณะทดงดดอกประการหนงคอ การทบคคลคนหนงสามารถเขาไปประกอบธรกจไดงาย 8. ประกอบการอยในตลาดขนาดเลกได ธรกจขนาดยอมสามารถประกอบการอยในตลาดขนาดเลก และธรกจขนาดยอมสามารถผกขาดตลาดทมอยไดโดยใชความสมพนธเปนการสวนตวกบลกคาซงชวยใหทราบความตองการของทองถนนนเปนอยางด 9. ความยดหยนดานการผลต การตลาด และการใหบรการ ผประกอบธรกจขนาดยอมหากตดสนใจทจะกระทาสงใดแลวจะเปลยนแปลงไดงายกวาธรกจขนาดใหญและสามารถแนะนาสนคาหรอบรการใหมๆ ออกสตลาดไดดกวา ขอเสยเปรยบของธรกจขนาดยอม ธรกจขนาดยอมมขอเสยทสาคญ คอ 1. การจดหาเงนทน ในขณะทมขอไดเปรยบจากการทากาไรได ธรกจขนาดยอมมความเสยงภยจากการสญเสยเงนทน ผประกอบธรกจขนาดยอมเปนจานวนมากรสกวาธรกจจะประสบผลสาเรจได ถาหากวามการจดหาเงนทนทเพยงพอ 2. การขาดความสามารถและความลกซงทางการบรหาร ผประกอบธรกจขนาดยอมจะตองเปนผเชยวชาญในเรองตางๆ ทกเรอง เจาของจะตองทางานตงแตระดบคนงานจนถงระดบผบรหาร ทาใหขาดความชานาญเฉพาะดาน 3. ความยากลาบากในการไดและรกษากาลงคน บคคลเปนจานวนมากพอใจทจะทางานในธรกจขนาดใหญทเสนอคาผลตอบแทนใหสงกวามประโยชนและบรการมากกวา 4. ปญหาสวนตวอนๆ ประสบกบความยากลาบากในการไดรบความชวยเหลอและการจดหาเงนทนทเพยงพอ ทาใหตองใชความพยายามเปนอยางมากและมความวตกกงวลอยตลอดเวลา 5. การจากดตวเองและชวโมงการทางานทยาวนาน ผบรหารธรกจขนาดยอมจะตองปฏบตงานสวนใหญดวยตวเอง ตองทางานหนก ไมคอยมเวลาพกผอนและเวลาทเปนสวนตว

47

6. ธรกจขนาดยอมขาดเงนทนในการทาวจยทางธรกจดานตางๆ 7. ธรกจขนาดยอมมความเสยงและตนทนการผลตตอหนวยสงกวาธรกจขนาดใหญ ผศกษาสรปขอดและขอเสยของการประกอบธรกจขนาดเลกและขนาดยอมไดวา การประกอบธรกจมขอดคอ มความเปนอสระในการทางาน การตดสนใจททนเวลา สามารถตดตอสอสารกบพนกงานและลกคาไดอยางใกลชด มความยดหยนในการผลตและการใหบรการ และยงสามารถเปลยนแปลงหรอสรางนวตกรรมใหมมาใชไดงาย สวนขอเสยคอ ธรกจขนาดเลกมเงนทนทจากด การบรหารจดการไมคอยมประสทธภาพเทาทควร การดแลพนกงานไมทวถง และการผลตมตนทนตอหนวยทสงกวาธรกจขนาดใหญ ปญหาและอปสรรคในการประกอบธรกจ วพธ อองสกล และ ธชวรรณ กนษฐพงศ (2550: 15-17) ไดกลาวถงสาเหตของความลมเหลวในธรกจวา อตราการลมเหลวในธรกจมความแตกตางกนอยางมากในอตสาหกรรมทแตกตางกนและมผลกระทบจากปจจยตางๆ เชน ชนดของธรกจสวนตว ขนาดของธรกจ และความเชยวชาญของผประกอบการ แตสาเหตโดยสวนใหญแลวเกดจากการจดการและระบบจดการการเงนไมดเพยงพอ 1. การจดการทไมมประสทธภาพ การจดการทางธรกจ คอ การใชทรพยากรไดอยางมประสทธผลและประสทธภาพ สาหรบเจาของธรกจขนาดเลกจะตองมทกษะพเศษในการจดการ ซงทกษะพเศษนนยากตอการไดมา การขาดประสบการณเปนแรงกดดนและปญหามากทสดอยางหนง เจาของธรกจจะตองเปนผทรอบร ซงเจาของธรกจขนาดเลกอาจไมสามารถจางผเชยวชาญเพอมาชวยแกปญหาไดตลอดเวลา นนเปนเพราะทรพยากรทมจากด 2. ระบบการเงนทไมเพยงพอ ความลมเหลวของธรกจเนองจากระบบการเงนไมเพยงพอ สามารถเกดจากการควบคมจดการทไมเหมาะสมและ/ หรอเงนทนทขาดแคลน ถาไมมเงนทนทเพยงพอในระยะเรมตน ธรกจกจะไมสามารถจดหาสถานท สงทเปนเครองมอเครองใช หรอบคลากรทตองการในการเรมตนธรกจได นนคอถาไมมเงนทนทเพยงพอกจะไมสามารถจดการทรพยากรไดอยางเฉลยวฉลาด

48

โชตรส ชวนชย และคณะ (2538: 16-17) อางถง สวนย ภรณวลย ไดอธบายปญหาสาคญในการดาเนนธรกจขนาดยอม สาหรบประเทศไทย คอ ปญหาเรองการหาบคลากรนเรมรนแรงขนเมอยางเขาสทศวรรษท 2520 ซเอฮโระ ศลปนและจตรกรชาวญปน ไดชใหเหนถงปญหานวา “เกอบทงหมดของกลมหตถกรรมของไทยลวนตกอยภายใตการควบคมของตระกลใดตระกลหนง ไมวาจะเปนเรองการคดเลอกผบรหาร เรองการหาเงนทน หรอเรองการแบงปนผลประโยชนภายใตสถานการณทตลาดทนของไทยยงไมพฒนา และทรพยากรผบรหารมอยอยางจากดเชนน การทกลมหตถอตสาหกรรมของไทยกอตวขนมาภายในกรอบของบคคลใดบคคลหนง หรอตระกลใดตระกลหนง อาจจะเปนเรองทสมเหตสมผลกเปนได แตเมอใดกตามทประเทศไทยไดพฒนาอตสาหกรรมจนมระดบสงขน มความจาเปนตองปฏรปเทคโนโลย และลงทนดานอปกรณ เครองจกรขนาดใหญและระยะยาว เมอนนรปแบบการบรหารธรกจแบบครอบครวทเจาของกบผบรหารเปนคนคนเดยว กจะกลายเปนอปสรรคขดขวางการพฒนายงขนไปของกลมธรกจนน” (สวนย ภรณวลย อางถง Suehiro, 1984) ผสด รมาคม (2540: 21-24) กลาวถงปญหาโดยทวไปของธรกจขนาดยอมวา มากกวา 90 เปอรเซนตของความลมเหลวของธรกจขนาดยอมมสวนโดยตรงจากการทเจาของขาดทกษะการบรหาร บรหารงานไมมประสทธภาพซงเกดขนจากการขาดประสบการณทางธรกจและการไมมความสามารถของเจาของความลมเหลวทางธรกจเพยงสวนนอยเทานนทมสวนมาจากการขาดความเอาใจใส การทจรต หรอภยพบต 1. การบรหารไมมประสทธภาพ จานวนปญหาทเกดจากการบรหารไมมประสทธภาพทผ บรหารธรกจขนาดยอมตองเผชญม ดงน 1.1 การขาดประสบการณในสายธรกจทประกอบการ 1.2 การขาดประสบการณทางการบรหาร 1.3 การใหความสาคญกบประสบการณมากเกนไป 1.4 การไมมความสามารถในการบรหาร

49

1.5 สภาพการแขงขนออนแอ 1.6 การขาดการควบคมสนคาคงเหลอทเหมาะสม 1.7 การควบคมสนเชอไมเพยงพอ 1.8 ยอดขายนอย 1.9 ทาเลทตงไมเหมาะสม 2. ความไมเอาใจใส เหตผลโดยทวไปททาใหเจาของขาดความเอาใจใสธรกจไดแก การใชเวลาไมเหมาะสม สขภาพไมด ความเกยจคราน ปญหาทางครอบครว และความเฉอยชา 3. การทจรต คอ การหลอกลวงโดยเจตนาเกยวกบสถานภาพของธรกจโดยเจาของทเปนผบรหารเพอทจะตบตาผอน 4. ภยพบต ภยพบตทเกดจากธรรมชาต เชน วาตภย อทกภย ไฟไหม กอใหเกดความเสยหายแกเจาของธรกจขนาดยอม ผศกษาสรปปญหาและอปสรรคในการประกอบธรกจไดวา ปญหาและอปสรรคในการประกอบธรกจนน เกดจากการบรหารงานทไมมประสทธภาพของฝายบรหาร เงนทนในการบรหารไมเพยงพอ ความไมเอาใจใสตองานและการทจรตตอธรกจ ทาใหการประกอบธรกจลมเหลวได

งานวจยทเกยวของ งานวจยเกยวกบธรกจขนาดเลกและขนาดยอม จนทรพร ชวงโชต (2548) ศกษาการประกอบธรกจขนาดยอมของนกคหกรรมศาสตร: จากการสมภาษณแบบเจาะลกนกคหกรรมศาสตรทเปนเจาของธรกจขนาดยอม จานวน 15 คน เกบขอมลดวยแบบสมภาษณกงมโครงสรางและวเคราะหขอมลดวยการวเคราะหเนอหา พบวา

50

นกคหกรรมศาสตรผสาเรจการศกษาดานคหกรรมศาสตรมหาวทยาลยเกษตรศาสตร จานวน 15 คน โดยทเรมตนธรกจใหม 13 คน และการดาเนนธรกจครอบครวม 12 คน เหตผลในการตดสนใจเลอกประกอบธรกจขนาดยอมม 2 ปจจย ไดแก (1) ปจจยภายใน ประกอบดวยคณลกษณะเฉพาะบคคล ความตองการสวนตว ทาในสงทรกและมความถนด รายได โอกาสและการแขงขนศกยภาพของธรกจ และครอบครว ระบบการจดการและวธการดาเนนงานธรกจขนาดยอมพบวา มรปแบบการจดตงองคกร 2 ลกษณะ คอ บรษทจากด และเจาของกจการคนเดยว หนาทขององคกรพบวา มการดาเนนงาน 4 ดาน คอ (1) ดานการตลาด (2) ดานการผลต (3) ดานการเงน และ (4) ดานบคลากร ปญหาและอปสรรคทพบคอ ดานการตลาด ทมการแขงขนสง ความไมแนนอนทางเศรษฐกจ และไมมความรดานการตลาดทเพยงพอ ดานการเงน พบปญหาขาดแคลนเงนทน และไมมการทาบญชอยางเปนระบบ ดานการผลต ทบางกจการเครองจกรเกาทาใหงานขาดประสทธภาพ ดานบคลากร มความรนอยและลาออกเมอมฝมอมากขน รวมทงขอจากดดานระบบเทคโนโลย คณลกษณะของนกคหกรรมศาสตรทประกอบธรกจขนาดยอมประกอบดวย มความอดทน มความรในงานททา มมนษยสมพนธ มวนยในตนเอง มความยดหยน มวสยทศนกวางไกล มความรบผดชอบ และมความคดรเรมสรางสรรค ขอมลยอนกลบตอการจดการเรยนการสอนทใหหลกสตรมความยดหยน มความสมดลระหวางภาคทฤษฎและภาคปฏบต เพมเตมรายวชาทางดานการบรหารธรกจ การตลาด และการบญช สตราวด บวเทศ (2547: ง) การศกษาครงนมวตถประสงคเพอศกษาถงปจจยทมผลตอการเลอกซอโปรแกรมสาเรจรปทางการบญชในธรกจขนาดกลางและขนาดยอม ประโยชนทไดรบ ปญหาและอปสรรคทเกดจากการใชโปรแกรมสาเรจรปทางการบญช รวมถงทศนคตของผจดการฝายบญชหรอสมหบญช และพนกงานบญชทมผลตอโปรแกรมสาเรจรปทางการบญชในปจจบน การศกษาครงนเกบรวบรวมขอมลโดยการใชแบบสอบถามจานวน 1,600 ชด ไปยงบรษท 800 แหงโดยจดสงบรษทละ 2 ชด ชดหนงสอบถามผจดการฝายบญชหรอสมหบญช อกชดหนงสอบถามพนกงานบญช การวเคราะหขอมลจากแบบสอบถามใชสถตเชงพรรณนาและการวเคราะห Multinomial Logistic Regression เพอทดสอบความสมพนธระหวางปจจยตางๆ ซงไดแก ขนาดของกจการ ลกษณะของธรกจ ระดบความสนใจในงานดานบญชของกรรมการผจดการบรษท ระดบทกษะการใชโปรแกรมสาเรจรปทางการบญชของผจดการฝายบญชหรอสมหบญช ระดบทกษะการใชโปรแกรมสาเรจรปทางการบญชของพนกงานบญช ขอบเขตการใชงาน และรายได

51

รวม กบการเลอกซอโปรแกรมสาเรจรปทางการบญชในความเหนของผจ ดการฝายบญชหรอสมหบญช และพนกงานบญช ผลการศกษาแสดงวา ผตอบแบบสอบถามทง 2 กลมมความเหนทเหมอนกนวา ปจจยดานขอบเขตการใชงานของโปรแกรมสาเรจรปทางการบญชมความสมพนธกบการเลอกซอโปรแกรมสาเรจรปทางการบญชมากทสด ทางดานกลมผจดการฝายบญชหรอสมหบญชเหนวา ปจจยทมความสมพนธรองลงมาอก 2 ลาดบ คอ ปจจยรายไดรวม และปจจยขนาดของกจการ สวนกลมพนกงานบญชเหนวา ปจจยขนาดของกจการและปจจยลกษณะของธรกจ เปนปจจยทสาคญรองลงมาตามลาดบ ทางดานประโยชนทไดรบจากการใชโปรแกรมสาเรจรปทางการบญชพบวาผตอบแบบสอบถามทง 2 กลมไดรบประโยชนดานความถกตองและความนาเชอถอของขอมลมากทสด ทางดานปญหาและอปสรรคทพบจากการใชโปรแกรมสาเรจรปทางการบญชพบวาผตอบแบบสอบถามทง 2 กลม มปญหาดานผใชโปรแกรมสาเรจรปทางการบญช ขาดความรความเขาใจในการใชงานโปรมแกรมดงกลาวมากทสด วราภรณ ตงตอย (2547) ศกษาปจจยทมผลกระทบตอการดาเนนงานของธรกจขนาดยอมในจงหวดตาก พบวา ปจจยทมผลกระทบการดาเนนงานธรกจขนาดยอม ไดแก ปจจยดานการตลาด การเงน แรงงาน เทคโนโลย การจดการ ดานการบรหาร สาหรบปจจยดายการตลาดจะมงเนนการตอบสนองความตองการของตลาดระดบทองถนหรอตลาดภายในประเทศไทยขาดความรความสามารถดานการตลาดระหวางประเทศ ขณะเดยวกนความสะดวกรวดเรวในการคมนาคมขนสงตลอดจนการเปดเสรทางการคาทาใหวสาหกจขนาดใหญ รวมท งผประกอบการจากตางประเทศเขามาแขงขนกบสนคาในทองถนหรอในประเทศทผลตโดยกลมวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมมากขน สาหรบปจจยดานการเงนผประกอบการดาน SMEs มปญหาเรองการขอกเงนจากสถาบนการเงน เพอมาลงทนหรอใชขยายการลงทนหรอเปนเงนทนหมนเวยน ท งนเนองจากไมมรปแบบการทาระบบบญช และขาดหลกทรพยค าประกนเงนกทาใหตองพงพาเงนกนอกระบบและตองจายอตราดอกเบยในอตราทสง และปจจยดานแรงงาน แรงงานททางานใน SMEs ยงขาดการพฒนาฝมอแรงงาน สงผลกระทบตอประสทธภาพการผลตและคณภาพสนคา นอกจากนยงมขอจากดดานเทคโนโลยการผลต โดยทวไป SMEs มกใชเทคนคการผลตไมซบซอนเนองจากการลงทนตา ผประกอบการและพนกงานขาดความรพนฐานทรองรบเทคโนโลยวชาททนสมย จงทาใหขาดการพฒนาคณภาพและมาตรฐานของการผลตผลตภณฑ

52

เอกศลป นพสทธ (2547) ศกษาปญหาและอปสรรคในการประกอบธรกจวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม ในจงหวดชลบร พบวา ปญหาและอปสรรคในการประกอบธรกจขนาดกลางและขนาดยอม ในจงหวดชลบรประกอบดวยปจจย 6 ดานคอ ดานการเงนและบญช ดานการตลาดหและการแขงขน ดานการบรหารจดการ ดานบคลากรแรงงาน ดานการผลตและเทคโนโลย และดานกฎระเบยบและนโยบายรฐบาล ปญหาดานการบญชไมเปนระบบกเปนปญหาและอปสรรคอยางหนง ทาใหผประกอบกจการบางรายเสยคาใชจายมากขน เพราะบางรายเหนวาไมมความจาเปนตองจางมออาชพมาดแลตงแตเรมตน เพราะบรษทรบจดวางระบบบญชมคาใชจายคอนขางสง จากการสมภาษณขอมล พบวา ธรกจเลกๆ มกจะมพนกงานไมมากนก ระบบการเงน ระบบบญชกจางพนกงานทมความรดานบญชอยบางมาทา ซงบางครงเกดปญหาวาพนกงานไมใชนกบญชมออาชพ เวลาเกดปญหาเรองภาษหรอกฎหมายขนมา กแกปญหาไมได สดทายตองพงบรษทรบจดทาบญชเขามาแกไขระบบงานใหมหมด เสยคาใชจายซาซอน และเสยเวลาอกดวย อกษราภรณ แวนแกว (2548) จากทประเทศไทยประสบกบภาวะวกฤตทางเศรษฐกจอยางรนแรงในชวงป 2540 ธรกจตางประสบกบปญหาตองปดกจการลงหรอลดขนาดลงและลดจานวนพนกงานเพอใหสามารถแกไขปญหาไดในระยะสน จงตองมการปรบเปลยนรปแบบ แนวทางการดาเนนธรกจใหตนเองสามารถอยรอดได ภาครฐและภาคเอกชนไดพยายามสรางศกยภาพและความสามารถของบคคลากรในหนวยงานใหมความสามารถในการแขงขนกบธรกจอนอนๆ ได โดยมการปรบปรงกลยทธ แนวทางและวถการดาเนนงานอยางตอเนองและเปนระบบธรกจ SMEs ไดมความสาคญตอการพฒนาประเทศเนองจากเปนธรกจทสามารถสรางงานและสรางรายไดแกแหลงชมชน เปนแหลงพฒนาทกษะฝมอ สรางประสบการณใหกาวไปสธรกจขนาดใหญได นกบญชเปนอกหนงกลไกลทสาคญของธรกจ SMEs เนองจากเปนผใหขอมลแกผใชรายงานการเงนเพอเปนพนฐานในการพฒนาธรกจ SMEs ตอไป ผวจยจงไดศกษาวจยเกยวกบความสมพนธระหวางความเปนมออาชพของนกบญชกบคณภาพรายงานการเงนของธรกจ SMEsโดยเกบรวบรวมจากนกบญชธรกจ SMEs ในเขตภาคตะวนออกเฉยงเหนอ จานวน 390 ไดมาโดยการสมตวอยางแบบชนภม (Stratified Random Sampling) โดยใช แบบสอบถามเปนเครองมอ สถตทใชในการวเคราะหขอมลไดแก t-test F-test การวเคราะหสหสมพนธ (Multiple Correlation Analysis) การวเคราะหการถดถอยแบบพหคณ (Multiple Regression Analysis)

53

ผลวจยพบวา นกบญชสวนใหญเปนหญง อาย 31 – 40 ป การศกษาอยในระดบปรญญาตร มประสบการณการทางานดานบญชมากกวา 9 ป ตาแหนงงานเปนผจดการฝายบญชประเภทการจดทะเบยนเปนบรษทจากด มทนจดทะเบยนนอยกวา 10 ลานบาท ระยะเวลาดาเนนการ 11-15 ป และมจานวนพนกงานนอยกวา 50 คน นกบญชธรกจ SMEs ใหความคดเหนดวยเกยวกบการมความเปนมออาชพโดยรวมและเปนรายดานอยในระดบมากทกดาน ไดแก ดานการเรยนรอยางฉลาด ประกอบดวย การทาวจยการคดวเคราะหอยางมเหตผลและละเอยดรอบคอบ ดานเทคนคและการปฏบตหนาท ประกอบดวย การประยกตใชเทคโนโลยสารสนเทศ การเลอกใชเกณฑในการวดมลคา ดานบคคล ประกอบดวย การมจรยธรรมและทศนคตตอวชาวชาชพ ดานสมพนธและการตดตอสอสาร ประกอบดวย การทางานเปนทม การตดตอประสานงานทงภายในและภายนอกองคกร ดานองคกรและการบรหารจดการธรกจ ประกอบดวย การวางเชงกลยทธ การใชดลพนจในการตดสนใจ และมความเหนดวยเกยวกบการมคณภาพรายงานการเงน อยในระดบมากทกดาน ไดแก ดานความเขาใจ ประกอบดวย ขอมลทนาเสนอในรายงานการเงน เพอใหผใชรายงานการเงนสามารถเขาใจได ดานความเกยวของกบการตดสนใจ ประกอบดวย การนาเสนอขอมลทสามารถคาดคะเนแนวโนมของเศรษฐกจในอนาคต ดานความเชอถอได ประกอบดวย การใหขอมลทปราศจากความลาเอยงและมความเทยงธรรม และดานการเปรยบเทยบกนได ประกอบดวย การนาเสนอเปรยบเทยบงบการเงนในรอบระยะเวลาทแตกตางกน นกบญชธรกจ SMEs ทมทนจดทะเบยน ระยะเวลาดาเนนการและจานวนพนกงานแตกตางกน ใหความคดเหนเกยวกบการเปนมออาชพ ดานการเรยนรอยางชาญฉลาด ดานเทคนคและการปฏบตหนาทดานบคคล ดานสมพนธและการตดตอสอสาร และดานองคกรและการบรหารจดการธรกจแตกตางกน นกบญชธรกจ SMEs ทมทนจดทะเบยน ระยะเวลาการดาเนนการ และจานวนพนกงานแตกตางกน ใหความคดเหนดวยเกยวกบการมคณภาพรายงานการเงนแตกตางกน ดานความเขาใจได ดานความเกยวของกบการตดสนใจ ดานความเชอถอได ดานการเปรยบเทยบกนได จากการวจยความสมพนธความเปนมออาชพของนกบญชกบคณภาพรายงานการเงน ธรกจ SMEs พบวา ความเปนมออาชพของนกบญช ดานการเรยนรอยางฉลาด ดานความสมพนธ และการตดตอสอสาร มความสมพนธกบคณภาพรายงานการเงนโดยรวม เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา ความเปนมออาชพของนกบญชดาน สมพนธและการตดตอสอสารมความสมพนธกบคณภาพรายงานการเงนและความเขาใจได ความเปนมออาชพของนกบญช ดานการเรยนรอยางฉลาด ดานความสมพนธและการตดตอสอสาร ดานองคกรและการบรหารจดการธรกจ มความสมพนธกบ

54

คณภาพรายงานการเงน ดานความเกยวของกบตดสนใจ ความเปนมออาชพของนกบญชดานสมพนธกบคณภาพรายงานการเงนดานความเชอถอได และดานกานเปรยบเทยบกนได โดยสรป ความเปนมออาชพของนกบญชมความสาคญกบการทารายงานการเงนใหมคณภาพ ดงน น ผบรหารควรใหความสาคญกบการพฒนาศกยภาพของบคลากรโดยสงเสรมสนบสนนใหมการศกษาตอในระดบทสงขนหรอการเขา รบการอบรมเพอเพมความร ทนอกเหนอจากสาขาวชาบญช เชน ดานเศรษฐกจ สงคม การเมอง จากหนวยงานทเกยวของตลอดจนศกษาดงานเพอหาประสบการณจากธรกจ SMEs ทประสบความสาเรจใหนกบญชมวสยทศนทกวางไกลสามารถคาดคะเนแนวโนมของเศรษฐกจไดอยางมออาชพ ในป พ.ศ.2540 ประเทศไทยประสบกบปญหาวกฤตเศรษฐกจสงผลใหธรกจตางๆ ตองปดกจการลงหรอลดขนาดและลดจานวนพนกงานเพอใหธรกจสามารถแกไขปญหาไดในระยะสนธรกจขนาดใหญไดมการปดตวเองลงเปนจานวนมาก ธรกจขนาดเลกตองพยายามปรบเปลยนรปแบบ แนวทางการดาเนนธรกจใหตนเองสามารถอยรอดได ภาครฐและภาคเอกชนไดพยายามสรางศกยภาพและความสามารถของบคลากรในหนวยงานใหมความสามารถในการแขงขนกบธรกจอนๆได โดยมการปรบปรงกลยทธ แนวทาง และวธการดาเนนงานอยางตอเนองและเปนระบบนอกจากนรฐบาลไทยยงไดขอความชวยเหลอจากกองทนเงนระหวางประเทศ (International Monetary Funds :IMF) เพอนาเงนทนมาเสรมฐานะกองทนสารองระหวางประเทศและนาเงนมาชวยเหลอการดาเนนการและการขยายตวทางเศรษฐกจ รวมถงการปรบตวใหมประสทธภาพและประสทธผลมากยงขนอยางไรกตาม IMF ไดเสนอสาเหตและปญหาของวกฤตเศรษฐกจในประเทศไทยวาเกดจากการไมโปรงใส และความไมมประสทธภาพในการดาเนนงาน ขาดระบบการกากบดแลตรวจสอบทดตลอดจนรายงานการเงนทไมไดสะทอนสภาพความเปนจรงของธรกจ จงทาใหผบรหารขาดการเอาใจใสทด นอกจากนผบรหารในธรกจตางๆขาดความเปนมออาชพความจงรกภกดตอองคกรและดาเนนงานอยางไมโปรงใส จงทาใหธรกจปดตวลง ภาวะวกฤตเศรษฐกจทเกดขนจากหลายสาเหตแตสาเหตหนงทสาคญซงถอวาเปนสญญาณเตอนภยและเปนขอมลทมประสทธภาพในการจะสงสญญาณเตอนภยใหแกผลงทนและผใชงบการเงนทราบ วาการตดสนใจในการลงทนธรกจนนๆ มความผดพลาดและทไมกอใหเกดประโยชนทางเศรษฐกจ ไดอยางชดเจนเนองจากจดประสงคของการบญชในอดตเปนเพยงการจดบนทกและควบคมดแลทรพยสน รายงานฐานะทางการเงนใหผเปนเจาของทราบเทานน ผบรหารจงไมได

55

คานงถงคณภาพรายงานการเงนเทาทควร จากภาวะวกฤตเศรษฐกจดงกลาวสงผลกระทบใหทงภาครฐ ภาคเอกชน ผบรหาร นกธรกจและสถาบนวชาชพหนมาใหความสนใจในคณภาพของรายงานการเงนมากขนไดพยายามปรบปรงวธการ กระบวนการ และแนวทาง การจดทารายงานการเงนใหมประสทธภาพรวมถงออกมาตราสวนประกอบและองคประกอบของรายงานการเงนเพอสรางความเชอถอและความเชอมนแกผใชงบการเงนวาขอมลทปรากฏนนเปนไปตามการบญชและตามมาตรฐานการบญชทไดรบการยดถอและปฏบตตามแนวทางการประกอบวชาชพทเปนสากล นกบญชในทศวรรษใหมจาเปนตองเปลยนแปลงบคลกลกษณะ จากการมองเฉพาะดานบญชการจดทารายงานการเงนระบบเดม การแยกตวเองจากไฟลอนๆ มาเปนการทางานทมงใหความสาคญตอการบรการลกคาและใชแรงงานทางการเงนมการปรบแนวคดระบบการทางานเพอสนบสนนบทบาท การเปนทปรกษาทางธรกจมากขนตลอดจนการพฒนาตนเองใหเปนนกบญชอยางมออยางชพหรอเปนนกบญชทมความเปนมออาชพตอไป ความเปนมออาชพของนกบญชไดถกกาหนดใหเปนคณสมบตเบองตนของมาตรฐานการศกษาระหวางประเทศ (International Education Standard: IES) ในฐานะทประเทศไทย ซงเปนประเทศสมาชกไดนามาตรฐานการศกษาระหวางประเทศ ซงกาหนดโดยสหพนธนกบญชระหวางประเทศ (International Federation of accountants: IFAC) มาเปนมาตรฐานในการกาหนดคณสมบตของนกบญชเพอความเปนมออาชพตอไป

56

บทท 3

มาตรฐานการรายงานทางการเงนส าหรบกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ

ผศกษาไดทาการศกษาและคนควาแนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ เพอเปนแนวทางในการศกษาเนอหาของมาตรฐานการรายงานทางการเงนสาหรบกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ ซงประกอบดวย 22 บท ดงน 1. ความเปนมาและวตถประสงค 2. ขอบเขต 3. กรอบแนวคด 4. การนาเสนองบการเงน 5. การเปลยนแปลงนโยบายการบญช การเปลยนแปลงประมาณการทางบญชและการแกไขขอผดพลาด 6. เงนสดและรายการเทยบเทาเงนสด 7. ลกหน 8. สนคาคงเหลอ 9. เงนลงทน 10. ทดน อาคารและอปกรณ 11. สนทรพยไมมตวตน

57

12. อสงหารมทรพยเพอการลงทน 13. ตนทนการกยม 14. สญญาเชา 15. ภาษเงนได 16. ประมาณการหนสนและหนสนทอาจเกดขน 17. เหตการณภายหลงรอบระยะเวลาทรายงาน 18. รายได 19. การรบรรายไดจากการขายอสงหารมทรพย 20. สญญากอสราง 21. ผลกระทบจากการเปลยนแปลงของอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ 22. การปฏบตในชวงเปลยนแปลงและวนถอปฏบต

เรองท 1 ความเปนมาและวตถประสงค 1. ประเทศไทย มมาตรฐานการรายงานทางการเงนของไทย (Thai Financial Reporting Standards- TFRSs) ชดเดยว ทอางองจากมาตรฐานการรายงานทางการเงนระหวางประเทศ (International Financial Reporting Standards- IFRSs) เพอใหเปนทยอมรบในระดบสากล มาตรฐานการรายงานทางการเงนดงกลาวใชกบนตบคคลทมหนาทจดทาบญช ตามพระราชบญญตการบญช พ.ศ. 2543ไมวาจะเปนบรษทจดทะเบยนทมหนซอขายในตลาดหลกทรพย หรอนตบคคลทวไปทอยนอกตลาดหลกทรพย แตมาตรฐานการรายงานทางการเงนระหวางประเทศม

58

วตถประสงคเพอใชสาหรบกจการทมสวนไดเสยสาธารณะ และมความยงยากซบซอน จากการใชแนวคดมลคายตธรรม (Fair Value) เปนหลกในการจดทารายงานทางการเงน ซงเปนภาระและกอใหเกดตนทนในการจดทารายงานการเงนของกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะทสวนใหญเปนกจการขนาดกลางและขนาดเลก 2. สภาวชาชพบญชฯ เหนถงความสาคญของกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ (Non-Publicly Accountable Entities- NPAEs) ซงเปนแรงผลกดนระบบเศรษฐกจของประเทศ และกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะนมความแตกตางจากกจการทมสวนไดเสยสาธารณะ (Publicly Accountable Entities- PAEs) ตวอยางของความแตกตางทสาคญ เชน จานวนผมสวนไดสวนเสยในกจการ แหลงระดมเงนทน ความซบซอนของธรกรรม เปนตน 3. ทผานมาสภาวชาชพบญชฯ ไดกาหนดแนวปฏบตทางบญชสาหรบกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะโดยการประกาศยกเวนการบงคบใชมาตรฐานการรายงานทางการเงนของไทย (TFRSs) บางฉบบซงเปนวธแกปญหาททาไดโดยงาย แตไมสามารถแกปญหาไดทงหมด เนองจากมาตรฐานการรายงานทางการเงนทมไดยกเวนการบงคบใชหลายฉบบยงเปนปญหาอปสรรคในการปฏบตสาหรบกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ ดงนน สภาวชาชพบญชฯ จงไดตงคณะทางานเพอทาการศกษาเบองตนในการดาเนนการยกรางมาตรฐานการรายงานทางการเงนสาหรบกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ (Exposure Draft on Thai Financial Reporting Standards for Non-Publicly Accountable Entities: ED-TFRS for NPAEs) เพอความเหมาะสมและสามารถปฏบตไดกบสภาพแวดลอมทางธรกจสาหรบประเทศไทย 4. วตถประสงคของมาตรฐานการรายงานทางการเงนสาหรบกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ คอ การใหแนวทางในการรายงานการเงนทมคณภาพทจะกอใหเกดประโยชน ดงน 4.1. สงเสรมการนาเสนอขอมลทมประโยชนตอการตดสนใจเชงเศรษฐกจของผประกอบการและผใชงบการเงนอนๆ 4.2. สนบสนนใหเกดการจดสรรทรพยากรใหมประสทธภาพทงระดบจลภาคและระดบมหภาค

59

4.3. เพมความสามารถในการเขาถงแหลงเงนทนใหงายขน และชวยลดตนทนของเงนทน 4.4. สงเสรมใหเกดความสมาเสมอและเปรยบเทยบกนไดของขอมลทางการเงนทชวยใหผประกอบการและผใชงบการเงนเกดความเชอมน ซงนาไปสการเตบโตของธรกจและระบบเศรษฐกจโดยรวม

เรองท 2 ขอบเขต

1. สภาวชาชพบญชฯ กาหนดมาตรฐานการรายงานทางการเงนนเพอกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะโดยครอบคลมถงผมหนาทจดทาบญชตามทกาหนดในพระราชบญญตการบญช พ.ศ. 2543 มาตรา 8 ทมใชกจการทมสวนไดเสยสาธารณะ ไมวาจะอยในลกษณะของหางหนสวนจดทะเบยนหรอบรษทจากดทจดตงขนตามกฎหมายไทย นตบคคลทตงขนตามกฎหมายตางประเทศทประกอบธรกจในประเทศไทย และกจการรวมคาตามประมวลรษฎากร และเปนไปตามเงอนไขในขอท 2 กจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ (Non-Publicly Accountable Entities) 2. กจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ (Non-Publicly Accountable Entities) หมายถง กจการทไมใชกจการ ดงตอไปน 2.1 กจการทมตราสารทนหรอตราสารหนของกจการ ซงมการซอขายตอประชาชน ไมวาจะเปนตลาดหลกทรพยในประเทศหรอตางประเทศ หรอการซอขายนอกตลาดหลกทรพย (Over the Counter) รวมทงตลาดในทองถนและในภมภาค หรอกจการทนาสงหรออยในกระบวนการของการนาสงงบการเงนของกจการใหแกสานกงานคณะกรรมการกากบหลกทรพยและตลาดหลกทรพยหรอหนวยงานกากบดแลอน เพอวตถประสงคในการออกขายหลกทรพยใดๆตอประชาชน 2.2 กจการทดาเนนธรกจหลกในการดแลสนทรพยของกลมบคคลภายนอกในวงกวาง เชน สถาบนการเงน บรษทประกนชวต บรษทประกนวนาศภย บรษทหลกทรพย กองทนรวมตลาดสนคาเกษตรลวงหนาแหงประเทศไทย ตามกฎหมายวาดวยการนน เปนตน

60

2.3 บรษทมหาชน ตามกฎหมายวาดวยบรษทมหาชน 2.4 กจการอนทจะกาหนดเพมเตม 3. กจการบางกจการไมไดดาเนนธรกจหลกในการดแลสนทรพยของกลมบคคลภายนอกในวงกวางแตไดรบความเชอถอจากลกคาใหดแลหรอจดการทรพยากรทางการเงนของลกคาโดยทลกคาหรอสมาชกไมไดเขามามสวนในการบรหารกจการนน กจการเหลานถอเปนกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ ตวอยางเชน ตวแทนการทองเทยว ตวแทนหรอนายหนาคาอสงหารมทรพย เปนตน 4. ในกรณทกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะไมประสงคทจะจดทารายงานทางการเงนตามมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน ใหกจการจดทารายงานทางการเงนตามมาตรฐานการรายงานทางการเงนของไทย (TFRSs) ทกฉบบ โดยปฏบตอยางสมาเสมอ

เรองท 3 กรอบแนวคด กรอบแนวคด 1. กรอบแนวคดในการจดทาและนาเสนองบการเงนของกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะมงเนนการจดทาและนาเสนองบการเงนทมวตถประสงคทวไป ภายใตขอจากดเกยวกบการจดทารายงานการเงนของกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ 2. ขอสมมตทใชในการนาเสนองบการเงนตามมาตรฐานการรายงานทางการเงนสาหรบกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ ไดแก เกณฑคงคาง และการดาเนนงานตอเนอง 3. เกณฑคงคางกาหนดใหกจการตองรบรรายการคาในรอบระยะเวลาบญชทเกดรายการนน ซงอาจเปนรอบระยะเวลาบญชเดยวกนหรอตางกนกบรอบระยะเวลาบญชทกจการไดรบหรอจายชาระเงนสด

61

4. การดาเนนงานตอเนอง คอ ขอสมมตวากจการจะยงคงดาเนนงานอยตอไปในอนาคต หากมขอสงสยเกยวกบการดาเนนงานตอเนอง กจการตองวดมลคารายการทรบรในงบการเงนดวยเกณฑทตางจากเกณฑทมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบนกาหนดไว 5. กรอบแนวคดนครอบคลมถง 5.1 วตถประสงคของงบการเงน 5.2 ผใชงบการเงน และความตองการขอมลของผใช 5.3 ลกษณะเชงคณภาพของขอมลในงบการเงน 5.4 คานยามและการรบรองคประกอบของงบการเงน 5.5 การวดมลคาองคประกอบของงบการเงน วตถประสงคของงบการเงน 1. วตถประสงคของงบการเงนตามมาตรฐานการรายงานทางการเงนสาหรบกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ คอ การนาเสนอขอมลทเกยวของกบฐานะการเงน และผลการดาเนนงาน ของกจการทมประโยชนตอการตดสนใจเชงเศรษฐกจ 2. ขอมลทมประโยชนตามขอ 1.ขางตน คอ ขอมลทางการเงนทแสดงผลกระทบของรายการในอดตทมตอฐานะการเงน และผลการดาเนนงานของกจการทชวยใหผใชงบการเงนประเมนความสามารถของกจการในการกอใหเกดเงนสดและรายการเทยบเทาเงนสดไมวาจะเปนจานวนเงน จงหวะเวลา และความแนนอนของกระแสเงนสด 3. ขอมลในงบการเงนยงชวยผใชงบการเงนอนประเมนความสามารถในการดแล และความรบผดชอบของผบรหารของกจการ

62

ผใชงบการเงนและความตองการขอมลของผใช 1. มาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบนกาหนดแนวปฏบตในการนาเสนองบการเงนทมวตถประสงคหลกในการสนองความตองการของเจาของกจการ 1.1 เพอประเมนฐานะการเงน ณ เวลาใดเวลาหนง และผลการดาเนนงานและการเปลยนแปลงฐานะการเงนของกจการสาหรบรอบระยะเวลาบญชของกจการ 1.2 เพอใหขอมลทางการเงนเกยวกบการจดหาเงนทนจากเจาของกจการ 1.3 เพอประเมนโอกาสในการลงทนตอและเปนปจจยในการพจารณาเกยวกบการบรหารการเงน 2. ขอมลในงบการเงนยงมประโยชนในการตดสนใจเชงเศรษฐกจของผใชงบการเงนอนๆ ดงตอไปน 2.1 ผใหก ผขายสนคาและเจาหนอน 2.1.1 เพอประเมนความเสยงในการตดสนใจใหกหรอใหสนเชอ 2.1.2 เพอใหขอมลทางการเงนทใชในกระบวนการตดตามสนเชอ 2.2 หนวยงานรฐบาลและหนวยงานกากบดแลกจการ 2.2.1 เพอใหขอมลทเปนประโยชนในการกากบดแลการเสยภาษ 2.2.2 เพอใหขอมลทเปนประโยชนในการสงเสรมการคาและการลงทน 2.2.3 เพอประโยชนในการพฒนาเศรษฐกจโดยรวมของประเทศ

63

ลกษณะเชงคณภาพของขอมลในงบการเงน 1. ลกษณะเชงคณภาพพนฐาน วตถประสงคหลกของการรายงานทางการเงน คอ การใหขอมลทเปนประโยชนตอการตดสนใจเชงเศรษฐกจของผใชงบการเงน ขอมลดงกลาวตองมลกษณะเชงคณภาพพนฐาน ดงตอไปน 1.1 เชอถอได ขอมลทเชอถอไดตองนาเสนอเหตการณเชงเศรษฐกจครบถวน เปนกลาง และปราศจากขอผดพลาดทมสาระสาคญ 1.2 เกยวของกบการตดสนใจ ขอมลทเกยวของกบการตดสนใจตองสามารถสรางความแตกตางในการตดสนใจไดอยางมสาระสาคญ โดยชวยผใชงบการเงนยนยนผลของเหตการณหรอรายการคาทคาดการณไวในอดต และคาดคะเนผลของเหตการณหรอรายการคาในปจจบนทจะเกดขนในอนาคต 2. ลกษณะเชงคณภาพเสรม นอกจากลกษณะเชงคณภาพพนฐานแลว ขอมลในรายงานทางการเงนตองมลกษณะเชงคณภาพเสรมเพอแยกขอมลทมประโยชนในการตดสนใจมากกวาออกจากขอมลทมประโยชนในการตดสนใจนอยกวา ลกษณะเชงคณภาพเสรม ดงตอไปน 2.1 เปรยบเทยบกนได ขอมลในรายงานทางการเงนตองสามารถใชในการระบความแตกตางหรอความเหมอนของเหตการณเชงเศรษฐกจระหวางสองเหตการณได การใชนโยบายทางการบญชมาถอปฏบตอยางสมาเสมอจะสามารถชวยใหขอมลสามารถเปรยบเทยบกนได 2.2 ยนยนความถกตองได ขอมลทสามารถยนยนความถกตองไดสามารถทาใหผใชงบการเงนทมระดบของความรและความเปนอสระทแตกตางกนเกดความเหนทยอมรบรวมกนไดถงแมจะไมเหนดวยอยางสมบรณกตาม 2.3 ทนตอเวลา ขอมลทมความทนตอเวลาจะตองเปนขอมลทผใชรายงานทางการเงนสามารถนาไปใชประโยชนในการตดสนใจไดกอนทขอมลนนจะไมมอทธพลตอการตดสนใจ

64

2.4 เขาใจได ขอมลททาใหผใชรายงานทางการเงนสามารถเขาใจไดเปนขอมลทนาเสนออยางกระชบชดเจน โดยมขอสมมตวาผใชรายงานทางการเงนมความรพอควรเกยวกบธรกจและกจกรรมทางเศรษฐกจทเกยวของและมความสามารถทจะอานและวเคราะหรายงานทางการเงนไดโดยใชความพากเพยรพอควร 3. ขอควรพจารณาอน 3.1 ขอมลจะถอวามสาระสาคญ ถาไมแสดงขอมลหรอการแสดงขอมลผดพลาดมผลกระทบตอการตดสนใจเชงเศรษฐกจของผใชงบการเงน ความมสาระสาคญขนอยกบขนาดของรายการหรอขนาดของความผดพลาดหรอลกษณะของรายการทเกดขนภายใตสภาพการณเฉพาะ ซงตองพจารณาเปนแตละกรณ ดงนนความมสาระสาคญจงถอเปนขอพจารณามากกวาจะเปนลกษณะเชงคณภาพซงขอมลตองม ขอมลนนจงถอวามประโยชน 3.2 โดยทวไป ผจดทางบการเงนตองประสบกบความไมแนนอนอนหลกเลยงไมไดเกยวกบเหตการณและสภาพแวดลอมตางๆ ตวอยางเชน ความสามารถในการเกบหน การประมาณอายการใหประโยชนของโรงงานและอปกรณ และจานวนการเรยกรองคาเสยหายทอาจเกดขนตามสญญารบประกน กจการตองแสดงความไมแนนอนดงกลาว โดยใชหลกความระมดระวงในการจดทางบการเงน หลกความระมดระวง คอ การใชดลยพนจทจาเปนในการประมาณการภายใตความไมแนนอนเพอมใหสนทรพยหรอรายไดแสดงจานวนสงเกนไป และหนสนหรอคาใชจายแสดงจานวนตาเกนไป การใชหลกความระมดระวงไมไดอนญาตใหกจการตงคาเผอไวสงเกนไปโดยเจตนา แสดงสนทรพยหรอรายไดใหต าเกนไป หรอแสดงหนสนหรอคาใชจายใหสงเกนไป เนองจากจะทาใหงบการเงนขาดความเปนกลาง ซงมผลตอการความนาเชอถอ 3.3 การพจารณาความสมดลระหวางประโยชนทไดรบกบตนทนทเสยไป เปนประเดนสาคญสาหรบกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะมากกวากจการทมสวนไดเสยสาธารณะ เนองจากกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะจะไมไดประโยชนจากการประหยดตอขนาด (Economies of Scale) ทาใหตนทนตอหนวยในการจดทารายงานการเงนสงกวา และกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะมทรพยากรเพอการจดทารายงานทางการเงนจากด

65

3.4 ในทางปฏบต การสรางความสมดลระหวางลกษณะเชงคณภาพตางๆ ถอเปนสงจาเปน วตถประสงคหลกคอการหาความสมดลของลกษณะเชงคณภาพตางๆ เพอใหงบการเงนบรรลวตถประสงค แตความสาคญของลกษณะเชงคณภาพจะแตกตางกนไปในแตละกรณ จงจาเปนตองใชดลยพนจเยยงผประกอบวชาชพในการตดสนใจเลอกความสมดลดงกลาว การรบรรายการและองคประกอบของงบการเงน

การรบรรายการ หมายถง การรวมรายการเขาเปนสวนหนงของงบแสดงฐานะการเงน (เดมเรยกวา งบดล) หรองบกาไรขาดทน

องคประกอบของงบการเงนทใหขอมลแกผใชงบการเงนในการประเมนฐานะการเงนของกจการไดแก รายการสนทรพย หนสนและสวนของเจาของ องคประกอบดงกลาวมความหมายและหลกการรบรรายการ ดงตอไปน 1. สนทรพย หมายถง ทรพยากรทอยในความควบคมของกจการ ทรพยากรดงกลาวเปนผลของเหตการณในอดต ซงกจการคาดวาจะไดรบประโยชนเชงเศรษฐกจจากทรพยากรนนในอนาคต การรบรรายการสนทรพยตองเปนไปตามเกณฑการรบรรายการสนทรพยทกขอ ดงน 1.1 มความเปนไปไดคอนขางแนทกจการจะไดรบประโยชนเชงเศรษฐกจในอนาคต 1.2 รายการนนมราคาทนหรอมลคาทวดไดอยางนาเชอถอ

2. หนสน หมายถง ภาระผกพนในปจจบนของกจการ โดยภาระผกพนดงกลาวเปนผลของเหตการณในอดต ซงการชาระภาระผกพนนน คาดวาจะสงผลใหกจการสญเสยทรพยากรเชงเศรษฐกจ การรบรรายการหนสนตองเปนไปตามเกณฑการรบรรายการหนสนทกขอ ดงน 2.1 มความเปนไปไดคอนขางแนทประโยชนเชงเศรษฐกจของทรพยากรจะออกจากกจการ อนเนองมาจากการชาระภาระผกพน 2.2. มลคาทตองชาระภาระผกพนสามารถวดไดอยางนาเชอถอ

66

3. สวนของเจาของ หมายถง สวนไดเสยคงเหลอในสนทรพยของกจการ หลงจากหกหนสนทงสนออกแลว องคประกอบของงบการเงนทใหขอมลแกผใชงบการเงนในการประเมนผลการดาเนนงาน ไดแก รายการรายไดและคาใชจาย องคประกอบดงกลาวมความหมายและหลกการรบรรายการดงตอไปน 1. รายได หมายถง การเพมขนของประโยชนเชงเศรษฐกจในรอบระยะเวลารายงาน หรอการเพมคาของสนทรพย หรอการลดลงของหนสน สงผลใหสวนของเจาของเพมขน แตไมรวมถงเงนทนทไดรบจากเจาของและกาไร ซงมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบนกาหนดใหกจการตองรบรโดยตรงไปยงสวนของเจาของ กจการตองรบรรายไดเมอกจการคาดวาจะไดรบประโยชนเชงเศรษฐกจในอนาคตเพมขน เนองจากการเพมขนของสนทรพยหรอการลดลงของหนสน และกจการสามารถวดมลคาของประโยชนเชงเศรษฐกจในอนาคตไดอยางนาเชอถอ ทงนรายไดตามคานยามรวมถงรายไดจากกจกรรมหลกของการดาเนนงานตามปกตและผลกาไร โดยผลกาไรอาจเกดจากกจกรรมตามปกตของกจการหรอไมกได เชน กาไรจากอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ กาไรจากการขายสนทรพย เปนตน ตามปกตแลวผลกาไรเมอมการรบรจะแสดงเปนรายการแยกตางหาก โดยมกแสดงสทธจากคาใชจายทเกยวของ เนองจากขอมลดงกลาวเปนประโยชนตอการตดสนใจเชงเศรษฐกจ 2. คาใชจาย หมายถง การลดลงของประโยชนเชงเศรษฐกจในรอบระยะเวลารายงาน หรอการลดคาของสนทรพยหรอการเพมขนของหนสน สงผลใหสวนของเจาของลดลง แตไมรวมถงการแบงปนใหกบเจาของและรายการขาดทน ซงมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบนกาหนดใหกจการตองรบรโดยตรงไปยงสวนของเจาของ กจการควรรบรคาใชจายเมอกจการคาดวาจะเสยประโยชนเชงเศรษฐกจในอนาคต อนเนองมาจากการลดลงของสนทรพย หรอการเพมขนของหนสน และกจการสามารถวดมลคาของประโยชนเชงเศรษฐกจในอนาคตไดอยางนาเชอถอ ทงนคาใชจายตามคานยามรวมถงคาใชจายทเกดจากกจกรรมหลกของการดาเนนงานตามปกตและผลขาดทน โดยผลขาดทนอาจเกดจากกจกรรมตามปกตของกจการหรอไมกได เชน ขาดทนจากอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ ขาดทนจากการขายสนทรพย เปนตน ตามปกตแลว ผลขาดทนเมอมการรบรจะแสดงเปนรายการแยกตางหาก โดยมกแสดงสทธจากรายไดทเกยวของ เนองจากขอมลดงกลาวเปนประโยชนตอการตดสนใจเชงเศรษฐกจ

67

การวดมลคาองคประกอบของงบการเงน การวดมลคา คอ การกาหนดจานวนทเปนตวเงนเพอรบรองคประกอบของงบการเงน เกณฑทใชในการวดมลคา ไดแก 1. ราคาทนเดม หมายถง จานวนเงนสดหรอรายการเทยบเทาเงนสดทตองจายชาระเพอใหไดมาซงสนทรพย ณ วนทรบรเมอเรมแรก หรอจานวนเงนสดหรอรายการเทยบเทาเงนสดทไดรบจากการกอหนสน ณ วนทรบรเมอเรมแรก 2. ราคาทนปจจบน หมายถง จานวนเงนสดหรอรายการเทยบเทาเงนสดทตองจายชาระเพอใหไดมาซงสนทรพยทเทยบเคยงกนกบสนทรพยนน หรอจานวนเงนสดหรอรายการเทยบเทาเงนสดทจะตองใชในการชาระภาระผกพนในขณะนน 3. มลคาทจะไดรบหรอชาระ หมายถง จานวนเงนสดหรอรายการเทยบเทาเงนสดทจะไดจากการขายสนทรพยทไมใชการบงคบขายในวนทวดมลคาของสนทรพยนน หรอจานวนเงนสดหรอรายการเทยบเทาเงนสดทคาดวาจะตองจายเพอชาระหนสนโดยไมตองคดลด 4. มลคาปจจบน หมายถง การแสดงสนทรพยดวยมลคาปจจบนของกระแสเงนสดรบสทธในอนาคต ซงคาดวาจะไดรบจากสนทรพยนนในการดาเนนงานตามปกตของกจการและการแสดงหนสนดวยมลคาปจจบนของกระแสเงนสดจายสทธ ซงคาดวาจะตองจายชาระหนสนในการดาเนนงานตามปกตของกจการ 5. มลคายตธรรม หมายถง จานวนเงนทผซอและผขายตกลงแลกเปลยนสนทรพยหรอจาย ชาระหนกนในขณะททงสองฝายมความรอบรและเตมใจในการแลกเปลยน และสามารถตอรองราคากนไดอยางเปนอสระในลกษณะของผทไมมความเกยวของกน เชน ราคาตลาด (ซอขายคลอง) หรอมลคาปจจบนของราคาทจะตองชาระ เพอโอนหนสนใหแกคสญญาอกฝายหนง เปนตน

เกณฑในการวดมลคารายการทกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะใชในการจดทางบการเงน คอ ราคาทนเดม โดยใชรวมกบเกณฑอนๆ เชน สนคาคงเหลอแสดงดวยราคาทนหรอมลคาสทธทจะไดรบ แลวแตราคาใดจะตากวา หลกทรพยในความตองการของตลาดแสดงดวยมลคา

68

ยตธรรม เปนตน ถงแมวามลคายตธรรมมประโยชนตอผใชงบการเงน แตกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะอาจตองแบกรบภาระตนทนการจดทารายงานการเงนทต งอยบนพนฐานของมลคายตธรรมสงมากเมอเปรยบเทยบกบผลประโยชนทไดรบจากขอมลดงกลาว ดงนน การวดมลคาของสนทรพยและหนสนบางรายการจงใชมลคายตธรรมหากรายการดงกลาวมมลคายตธรรมจากตลาดทมสภาพคลองสงเนองจากมลคายตธรรมสามารถหาไดโดยตรงจากแหลงขอมลทเชอถอไดและมตนทนตา

เรองท 4 การน าเสนองบการเงน การน าเสนองบการเงน 1. มาตรฐานการรายงานทางการเงนสาหรบกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะฉบบน กาหนดใหงบการเงนทสมบรณตองประกอบดวย 1.1 งบแสดงฐานะการเงน ซงนาเสนอขอมลเกยวกบฐานะการเงนของกจการ ณ วนสนงวด 1.2 งบกาไรขาดทน แสดงถงผลการดาเนนงานของกจการสาหรบงวด 1.3 งบแสดงการเปลยนแปลงสวนของเจาของ แสดงถงการเปลยนแปลงในรายการทเปนองคประกอบตางๆ ของเจาของในระหวางงวด

1.4 หมายเหตประกอบงบการเงน แสดงถงขอมลเกยวกบเกณฑทใชในการจดทางบการเงนนโยบายการบญชทใชและขอมลอนๆ นอกเหนอจากทนาเสนอในงบการเงน 2. มาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบนไมกาหนดใหกจการตองทางบกระแสเงนสด ถากจการเหนถงประโยชนของงบกระแสเงนสดกสามารถจดทาได โดยปฏบตตามขอกาหนดในมาตรฐานการรายงานทางการเงน (TFRSs) ทวาดวย งบกระแสเงนสด

69

3. กจการตองจดทางบการเงนอยางนอยปละหนงครง งบการเงนควรนาเสนอขอมลทเปรยบเทยบไดโดยรายการตางๆตองสามารถเปรยบเทยบไดกบรายการทนาเสนอสาหรบงวดกอน หากกจการตองการจะจดทางบการเงนระหวางกาล งบการเงนระหวางกาลนนตองเปนไปตามขอกาหนดทกขอในมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน 4. รายการทมลกษณะหรอหนาททคลายคลงกนแตละประเภททมสาระสาคญตองแยกแสดงในงบการเงน รายการทมลกษณะหรอหนาททไมคลายคลงกนแตละรายการตองแยกแสดงในงบการเงนเวนแตรายการเหลานนไมมสาระสาคญ 5. กจการตองไมนาสนทรพยและหนสน หรอรายไดและคาใชจาย มาหกกลบกน นอกจากมาตรฐานการรายงานทางการเงนมขอกาหนดหรออนญาตใหหกกลบได 6. งบการเงนของกจการตองมการระบเอกลกษณอยางชดเจน โดยตองแสดงรายการตอไปน 6.1 ชอของงบการเงน เชน งบแสดงฐานะการเงน งบกาไรขาดทน เปนตน 6.2 ชอของกจการทเสนอรายงาน และการเปลยนแปลงของขอมลดงกลาว นบจากสนรอบระยะเวลารายงานงวดกอน 6.3 วนทสนสดของรอบระยะเวลาบญชหรอรอบระยะเวลารายงานของงบการเงนชดน 6.4 สกลเงนทใชรายงาน 6.5 จานวนหลกทใชในการแสดงจานวนเงนในงบการเงน

70

งบแสดงฐานะการเงน 1. ขอมลทเปนประโยชนตอผใชงบการเงนในการประเมนฐานะการเงน ไดแก ขอมลเกยวกบสนทรพย หนสน และสวนของเจาของ โดยแยกแสดงการจดประเภทสนทรพยและหนสนในงบแสดงฐานะการเงนเปนรายการหมนเวยนและไมหมนเวยน ดงน 1.1 สนทรพยตองจดเปนสนทรพยหมนเวยน เมอเปนไปตามเงอนไขขอใดขอหนงดงตอไปน 1.1.1 สนทรพยนนเปนเงนสดหรอรายการเทยบเทาเงนสดทไมมขอจากดในการใช 1.1.2 กจการคาดวาจะไดรบประโยชนจากสนทรพยนน หรอตงใจจะขายหรอใชภายในรอบระยะเวลาการดาเนนงานตามปกตของกจการ 1.1.3 กจการมสนทรพยนนไวโดยมวตถประสงคเบองตน คอ มไวเพอคา 1.1.4 กจการคาดวาจะไดรบประโยชนจากสนทรพยนนภายในระยะเวลา 12 เดอน นบจากรอบระยะเวลารายงาน สนทรพยทไมเปนไปตามเงอนไขขางตนถอเปนสนทรพยไมหมนเวยน 1.2 หนสนตองจดเปนหนสนหมนเวยน เมอเปนไปตามเงอนไขขอใดขอหนงดงตอไปน 1.2.1 กจการคาดวาจะชาระคนหนสนภายในรอบระยะเวลาดาเนนงานปกต 1.2.2 หนสนนนถงกาหนดชาระภายใน 12 เดอน นบจากรอบระยะเวลารายงาน 1.2.3 กจการไมมสทธโดยปราศจากเงอนไขในการเลอนการชาระหนออกไปอกเปนเวลาไมนอยกวา 12 เดอน นบจากรอบระยะเวลารายงาน

71

หนสนทไมเปนไปตามเงอนไขขางตนใหจดเปนหนสนไมหมนเวยน 2. กจการตองแสดงรายการตอไปนในงบแสดงฐานะการเงนเปนอยางนอย (ถาม) โดยแยกแสดงรายการแตละบรรทดพรอมจานวนเงน

2.1 เงนสดและรายการเทยบเทาเงนสด 2.2 เงนลงทนชวคราว 2.3 ลกหนการคาและลกหนอน 2.4 เงนใหกยมระยะสน 2.5 สนคาคงเหลอ 2.6 สนทรพยหมนเวยนอน 2.7 เงนลงทนระยะยาว 2.8 เงนใหกยมระยะยาว 2.9 อสงหารมทรพยเพอการลงทน 2.10 ทดน อาคารและอปกรณ 2.11 สนทรพยไมมตวตน 2.12 สนทรพยไมหมนเวยนอน 2.13 เงนเบกเกนบญชธนาคารและเงนกยมระยะสนจากสถาบนการเงน

72

2.14 เจาหนการคาและเจาหนอน 2.15 เงนกยมระยะยาวทถงกาหนดชาระภายในหนงป 2.16 เงนกยมระยะสน 2.17 ประมาณการหนสนระยะสน 2.18 หนสนหมนเวยนอน 2.19 เงนกยมระยะยาว 2.20 ประมาณการหนสนระยะยาว 2.21 หนสนไมหมนเวยนอน 2.22 ทนทออกและสารองตางๆ รวมทงกาไร (ขาดทน) สะสม 3. กจการทไมมหนทน เชน หางหนสวนจากด หรอนตบคคลตางประเทศ ตองเปดเผยขอมล ซงเทยบเทากบขอมลทกาหนดในขอท 2.22 ทนทออกและสารองตางๆ รวมทงกาไร (ขาดทน) สะสมทกลาวมาขางตน ของสวนของเจาของแตละประเภท งบก าไรขาดทน 1. กจการตองรบรรายการรายไดและคาใชจายทกรายการสาหรบงวดในงบกาไรขาดทน เพอคานวณหาผลกาไร (ขาดทน) ยกเวนรายการกาไรหรอขาดทน ซงมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบนกาหนดใหกจการตองรบรโดยตรงไปยงสวนของเจาของ 2. กจการตองแสดงรายการดงตอไปนในงบกาไรขาดทนเปนอยางนอย โดยแยกแสดงรายการแตละบรรทดพรอมจานวนเงน

73

2.1 รายได 2.2 ตนทนทางการเงน ซงประกอบดวยดอกเบยจายและตนทนทางการเงนอนๆ 2.3 ภาษเงนได 2.4 กาไร (ขาดทน) สทธ 3. ในการรายงานคาใชจาย กจการจะเลอกจดประเภทคาใชจายตามหนาท หรอตามลกษณะขนอยกบดลยพนจของผบรหาร เพอใหไดขอมลทเชอถอไดและเกยวของกบการตดสนใจ 3.1 การจาแนกคาใชจายตามลกษณะ 3.1.1 กจการตองรวบรวมและนาเสนอคาใชจายในงบกาไรขาดทนตามลกษณะของรายการ โดยไมปนสวนตามหนาทตางๆ ภายในกจการ 3.1.2 ตวอยางของคาใชจายทจาแนกตามลกษณะ ไดแก คาเสอมราคา ซอวตถดบ คาขนสง คาตอบแทนพนกงาน และคาโฆษณา เปนตน 3.1.3 ตวอยางของงบกาไรขาดทนจาแนกคาใชจายตามลกษณะของคาใชจายสาหรบกจการผลต กจการคาปลกและคาสง และกจการใหบรการ แสดงไดดงน

74

กจการการผลต รายได

รายไดจากการขาย

xx

รายไดอน

xx

รวมรายได

xx คาใชจาย

การเปลยนแปลงในสนคาสาเรจรปและงานระหวางทา

xx

งานททาโดยกจการและบนทกเปนรายจายฝายทน

xx

วตถดบและวสดสนเปลองใชไป

xx

คาใชจายพนกงาน

xx

คาเสอมราคาและคาตดจาหนาย

xx

คาใชจายอน

xx

รวมคาใชจาย

xx กาไร (ขาดทน) กอนตนทนทางการเงนและภาษเงนได

xx

ตนทนทางการเงน

xx กาไร (ขาดทน) กอนภาษเงนได

xx

ภาษเงนได

xx กาไร (ขาดทน) สทธ

xx

กจการคาปลกและคาสง รายได

รายไดจากการขาย

xx

รายไดอน

xx

รวมรายได

xx คาใชจาย

การเปลยนแปลงในสนคาสาเรจรป

xx

ซอ

xx

คาใชจายพนกงาน

xx

คาเสอมราคาและคาตดจาหนาย

xx

คาใชจายอน

xx

75

กจการคาปลกและคาสง (ตอ)

รวมคาใชจาย

xx

กาไร (ขาดทน) กอนตนทนทางการเงนและภาษเงนได

xx ตนทนทางการเงน

xx

กาไร (ขาดทน) กอนภาษเงนได

xx ภาษเงนได

xx

กาไร (ขาดทน) สทธ

xx

กจการใหบรการ

รายได

รายไดจากการใหบรการ

xx

รายไดอน

xx

รวมรายได

xx คาใชจาย

คาใชจายพนกงาน

xx

คาเสอมราคาและคาตดจาหนาย

xx

คาใชจายอน

xx

รวมคาใชจาย

xx กาไร (ขาดทน) กอนตนทนทางการเงนและภาษเงนได

xx

ตนทนทางการเงน

xx กาไร (ขาดทน) กอนภาษเงนได

xx

ภาษเงนได

xx กาไร (ขาดทน) สทธ

xx

3.2 การจาแนกคาใชจายตามหนาท 3.2.1 กจการตองรวบรวมและนาเสนอคาใชจายในงบกาไรขาดทนตามหนาท 3.2.2 ตวอยางของคาใชจายทจาแนกตามหนาท ไดแก ตนทนขาย คาใชจายในการขาย คาจดสงสนคา และคาใชจายเพอการบรหาร เปนตน

76

3.2.3 กจการทเลอกวธการจาแนกคาใชจายตามหนาท อาจเลอกนาเสนองบกาไรขาดทนแบบขนเดยวหรอแบบหลายขน 3.2.3.1 งบกาไรขาดทนแบบขนเดยว กจการตองแสดงรายไดประเภทตางๆและคาใชจายประเภทตางๆ แยกออกจากกน และแสดงผลตางของรายไดและคาใชจายเปนกาไร ดงตวอยางตอไปน รายได

รายไดจากการขาย/รายไดจากการใหบรการ

xx

รายไดอน

xx

รวมรายได

xx คาใชจาย

ตนทนขาย/ตนทนการใหบรการ

xx

คาใชจายในการขาย

xx

คาใชจายในการใหบรหาร

xx

คาใชจายอน

xx

รวมคาใชจาย

xx กาไร (ขาดทน) กอนตนทนทางการเงนและภาษเงนได

xx

ตนทนทางการเงน

xx กาไร (ขาดทน) กอนภาษเงนได

xx

ภาษเงนได

xx กาไร (ขาดทน) สทธ

xx

77

3.2.3.2 งบกาไรขาดทนแบบหลายขน กจการตองนาเสนอกาไรในระดบตางๆ ไดแก กาไรขนตน กาไรจากการดาเนนงาน กาไรกอนหกตนทนทางการเงนและภาษเงนได และกาไรสทธ ดงตวอยางตอไปน รายไดจากการขาย/รายไดจากการใหบรการ

xx

ตนทนขาย/ตนทนการใหบรการ

xx กาไร (ขาดทน) ขนตน

xx

รายไดอน

xx กาไร (ขาดทน) กอนคาใชจาย

xx

คาใชจายในการขาย

xx คาใชจายในการบรหาร

xx

คาใชจายอน

xx รวมคาใชจาย

xx

กาไร (ขาดทน) กอนตนทนทางการเงนและภาษเงนได

xx ตนทนทางการเงน

xx

กาไร (ขาดทน) กอนภาษเงนได

xx ภาษเงนได

xx

กาไร (ขาดทน) สทธ

xx

งบแสดงการเปลยนแปลงในสวนของเจาของ กจการตองนาเสนองบแสดงการเปลยนแปลงของเจาของโดยนาเสนอรายการตอไปน 1. เงนทนทไดรบจากเจาของและจายคนใหแกเจาของ รวมทงสวนแบงกาไร 2. กาไรหรอขาดทนสทธสาหรบรอบระยะเวลาของการรายงาน 3. ยอดคงเหลอ ณ วนตนงวด ของกาไร (ขาดทน) สะสม และรายการตางๆในสวนของเจาของการเปลยนแปลงรายการตางๆ ระหวางงวดและยอดคงเหลอของรายการนนๆ ณ วนสนงวด

78

4. รายการซงมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบนกาหนดใหกจการตองรบรโดยตรงไปยงสวนของเจาของ หมายเหตประกอบงบการเงน 1. หมายเหตประกอบงบการเงนของกจการตองแสดงขอมล ดงตอไปน 1.1 ขอความทระบวางบการเงนไดจดทาขนตามมาตรฐานการรายงานทางการเงนสาหรบกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ 1.2 สรปนโยบายการบญชทเลอกใช 1.3 ขอมลทมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบนกาหนดใหเปดเผยเปนการเฉพาะ 1.4 ขอมลอนๆ ทเกยวของ เชน หนสนทอาจเกดขน ภาระผกพนตามสญญา 2. มาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบนไมกาหนดใหกจการเสนอขอมลทางการเงนจาแนกตามสวนงาน ถากจการเหนถงประโยชนของการเสนอขอมลทางการเงนจาแนกตามสวนงานกสามารถจดทาได โดยปฏบตตามขอกาหนดทเกยวของในมาตรฐานการรายงานทางการเงนทวาดวยเรอง การเสนอขอมลทางการเงนจาแนกตามสวนงาน 3. มาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบนไมกาหนดใหกจการเปดเผยขอมลเกยวกบบคคลหรอกจการทเกยวของ ถากจการเหนถงประโยชนของการเปดเผยขอมลเกยวกบบคคลหรอกจการทเกยวของกสามารถจดทาได โดยปฏบตตามขอกาหนดทเกยวของในมาตรฐานการรายงานทางการเงนทวาดวยเรอง การเปดเผยขอมลเกยวกบบคคลหรอกจการทเกยวของ 4. มาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบนไมกาหนดใหกจการเปดเผยขอมลสาหรบเครองมอทางการเงน ถากจการเหนถงประโยชนของการเปดเผยขอมลสาหรบเครองมอทางการเงน กสามารถจดทาได โดยปฏบตตามขอกาหนดทเกยวของในมาตรฐานการรายงานทางการเงนทวาดวยเรองการแสดงรายการและการเปดเผยขอมลสาหรบเครองมอทางการเงน

79

เรองท 5 การเปลยนแปลงนโยบายการบญช การเปลยนแปลงประมาณการทางบญช และการแกไขขอผดพลาด

การเปลยนแปลงทางการบญช การเปลยนแปลงทางการบญชประกอบดวย การเปลยนแปลงนโยบายการบญช การเปลยนแปลงประมาณการบญช และการแกไขขอผดพลาดในงวดกอน การเปลยนแปลงนโยบายการบญช การเปลยนแปลงนโยบายการบญช หมายถง การเปลยนแปลงวธปฏบตทางการบญช ซงเปนไปตามมาตรฐานการบญชทรบรองทวไปเปนอกวธหนงซงเปนไปตามมาตรฐานการบญชทรบรองทวไปเชนเดยวกน การเปลยนแปลงประมาณการทางบญช การเปลยนแปลงประมาณการทางบญช หมายถง การปรบปรงมลคาตามบญชของสนทรพย หรอหนสน หรอจานวนทมการใชประโยชนของสนทรพยในระหวางงวด อนเปนผลมาจากการประเมนสภาพปจจบนของสนทรพยและหนสน และการประเมนประโยชนและภาระผกพน ทคาดวาจะเกดขนในอนาคตทเกยวของกบสนทรพยและหนสนนน การเปลยนแปลงประมาณการทางบญชเปนผลจากการไดรบขอมลใหมหรอมการพฒนาเพมเตมจากเดม การเปลยนแปลงประมาณการจงไมถอเปนการแกไขขอผดพลาด ขอผดพลาดในงวดกอน หมายถง การละเวนการแสดงรายการและการแสดงรายการทขดตอขอเทจจรงในงบการเงนของกจการในงวดใดงวดหนงหรอหลายงวดกตาม ซงขอมลดงกลาว มอยในงบการเงนของงวดกอนทไดรบการอนมตใหเผยแพร สามารถคาดการณไดอยางสมเหตสมผลวาสามารถหาขอมลได และนามาใชในการจดทาและการแสดงรายการในงบการเงน ขอผดพลาดดงกลาวรวมถงผลกระทบจากการคานวณผดพลาด ขอผดพลาดจากการใชนโยบายการบญช การมองขามหรอการตความขอเทจจรงผดพลาด และการทจรต

80

นโยบายบญช 1. ในกรณทมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบนไมไดกาหนดแนวทางปฏบตสาหรบรายการคาเหตการณหรอสถานการณอนเปนการเฉพาะ กจการตองใชดลยพนจในการเลอกใชนโยบายการบญชโดยอางอง และพจารณาการใชนโยบายการบญชจากแหลงตางๆ ตามลาดบตอไปน 1.1 ขอกาหนดและแนวปฏบตทระบไวในมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบนสาหรบเรองทคลายคลงและเกยวของกน 1.2 ลกษณะเชงคณภาพของขอมลในงบการเงน คานยามและการรบรรายการ และการวดมลคาองคประกอบของงบการเงน ทระบไวในกรอบแนวคดของมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน 1.3 มาตรฐานการรายงานทางการเงนของไทย (TFRSs) เฉพาะรายการนนๆ

2. การเลอกใชและการปฏบตตามนโยบายการบญช 2.1 เมอกจการนามาตรฐานการรายงานทางการเงนไปถอปฏบตกบรายการคา เหตการณหรอสถานการณอนทางบญช นโยบายการบญชหรอวธปฏบตทางบญชทนามาใชปฏบตกบรายการดงกลาวตองเปนไปตามขอกาหนดของมาตรฐานการรายงานทางการเงนสาหรบเรองนน 2.2 มาตรฐานการรายงานทางการเงนไดกาหนดนโยบายการบญชทสรปวามผลทาใหงบการเงนแสดงขอมลทมความเกยวของกบการตดสนใจและนาเชอถอเกยวกบรายการ เหตการณอนและสถานการณทเปนอย นโยบายการบญชไมจาเปนตองถอปฏบตกบรายการทไมมสาระสาคญ 3. ความสมาเสมอของนโยบายการบญช กจการตองเลอกใชและนานโยบายการบญชมาถอปฏบตอยางสมาเสมอกบรายการคา เหตการณและสถานการณอนทมลกษณะคลายคลงกน เวนแตมาตรฐานการรายงานทางการเงนได

81

กาหนดหรออนญาตเปนการเฉพาะใหใชนโยบายการบญชทแตกตางกนไดสาหรบรายการแตละประเภท หากมาตรฐานการรายงานทางการเงนกาหนดหรออนญาตใหปฏบตดงกลาวได กจการตองเลอกและนานโยบายการบญชทเหมาะสมมาถอปฏบตอยางสมาเสมอสาหรบรายการแตละประเภท 4. การเปลยนแปลงนโยบายการบญช

4.1 กจการตองเปลยนแปลงนโยบายการบญช โดยการปรบยอนหลง ถาการเปลยนแปลงนนเขาเงอนไขขอใดขอหนง ดงน 4.1.1 เกดจากขอกาหนดของมาตรฐานการรายงานทางการเงน 4.1.2 ทาใหงบการเงนใหขอมลทนาเชอถอและเกยวของการตดสนใจมากขนในสวนทเกยวกบผลกระทบของรายการคา เหตการณและสถานการณอนทมตอฐานะการเงน และผลการดาเนนงานของกจการ 4.2 ผใชงบการเงนมความตองการทจะเปรยบเทยบงบการเงนของกจการในรอบระยะเวลาตางกนเพอระบถงแนวโนมของฐานะการเงน และผลการดาเนนงานของกจการ ดงนน กจการจงตองใชนโยบายการบญชเดยวกนในแตละงวดบญชและจากงวดหนงไปยงงวดถดไป เวนแตการเปลยนแปลงนโยบายการบญชจะเขาเงอนไขขอใดขอหนงในขอ 4.1 ทกลาวขางตน 4.3 กรณตอไปนไมถอเปนการเปลยนแปลงนโยบายการบญช 4.3.1 การนานโยบายการบญชใหมมาถอปฏบตกบรายการคา เหตการณ หรอสถานการณอนทมเนอหาแตกตางจากรายการและเหตการณทเคยเกดขนมากอน 4.3.2 การนานโยบายการบญชใหมมาถอปฏบตกบรายการคา เหตการณ และสถานการณอนทไมเคยเกดขนมากอน หรอเคยเกดขนแตไมมสาระสาคญ 4.3.3 เมอกจการเปลยนแปลงนโยบายการบญชใหกจการรบรผลกระทบของการเปลยนแปลงโดยการนานโยบายการบญชใหมมาถอปฏบตยอนหลง แตถาในทางปฏบตไมสามารถ

82

ระบจานวนเงนของผลกระทบทเกดขนในแตละงวดบญช ทเกดจากการเปลยนแปลงนโยบายการบญชได ใหใชวธเปลยนทนทเปนตนไป กลาวคอ ใชนโยบายบญชใหมสาหรบรายการคา เหตการณและสถานการณตางๆหลงจากวนทมการเปลยนแปลงนโยบายการบญช 5. การเปดเผยขอมล 5.1 เมอกจการเรมนามาตรฐานการรายงานทางการเงนมาถอปฏบตทาใหเกดผลกระทบตองวดบญชปจจบน หากกจการไมสามารถระบจานวนเงนของการปรบปรงผลกระทบนนหรอหากผลกระทบนนมผลตองวดบญชในอนาคต กจการตองเปดเผยขอมล ดงตอไปน 5.1.1 ชอมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบทนามาถอปฏบต 5.1.2 การเปลยนแปลงนโยบายการบญชเปนการปฏบตตามทกาหนดไวในวธปฏบตในชวงเปลยนแปลง 5.1.3 ลกษณะของการเปลยนแปลงนโยบายการบญช 5.1.4 คาอธบายเกยวกบขอกาหนดในชวงทมการเปลยนแปลง 5.1.5 ขอกาหนดในชวงทมการเปลยนแปลง ซงอาจมผลกระทบในงวดตอไป 5.1.6 สาหรบงวดบญชปจจบน หากสามารถปฏบตได กจการตองเปดเผยจานวนเงนของรายการปรบปรงทกระทบตอ 5.1.6.1 รายการแตละบรรทดในงบการเงนทไดรบผลกระทบ 5.1.6.2 งบการเงนสาหรบงวดบญชถดไปไมตองเปดเผยขอมลเหลานอก 5.2 หากการเปลยนแปลงนโยบายการบญชโดยความสมครใจทาใหเกดผลกระทบตองวดบญชปจจบนผลกระทบดงกลาวจะมผลตองวดบญชนนๆ แตถาไมสามารถทาไดในทางปฏบต

83

ทจะระบจานวนเงนทตองปรบปรง หรออาจมผลกระทบตองวดบญชในอนาคต กจการตองเปดเผยขอมล ดงตอไปน 5.2.1 ลกษณะของการเปลยนแปลงนโยบายการบญช 5.2.2 เหตผลในการใชนโยบายการบญชใหมทาใหงบการเงนมความนาเชอถอและเกยวของกบการตดสนใจมากยงขนไดอยางไร 5.2.3 สาหรบงวดบญชปจจบน หากสามารถปฏบตได กจการตองเปดเผยจานวนเงนของรายการปรบปรงทกระทบตอรายการแตละบรรทดในงบการเงน 5.2.4 จานวนเงนของรายการปรบงบการเงนทนาเสนอหากสามารถทาได ในทางปฏบต และงบการเงนสาหรบงวดบญชถดไปไมตองเปดเผยขอมลเหลานอก การเปลยนแปลงประมาณการทางบญช กจการตองรบรผลกระทบของการเปลยนแปลงประมาณการบญช โดยใชวธเปลยนทนท ดวยการรบรผลกระทบจากการเปลยนแปลงประมาณการบญชสาหรบงวดปจจบนและงวดอนาคต ทไดรบผลกระทบจากการเปลยนแปลงนน เชน การเปลยนแปลงมลคาสทธทจะไดรบของสนคาคงเหลอ การเปลยนแปลงจานวนหนสงสยจะสญ 1. การเปดเผยขอมล

1.1 กจการตองเปดเผยขอมลเกยวกบลกษณะและจานวนเงนของการเปลยนแปลงประมาณการทางบญชทมผลกระทบตองบการเงนสาหรบงวดบญชปจจบน หรอคาดวาจะมผลกระทบตองวดบญชตอไป เวนแต ไมสามารถประมาณจานวนเงนของผลกระทบได 1.2 หากกจการไมเปดเผยผลกระทบตองวดบญชในอนาคต เนองจากไมสามารถประมาณจานวนเงนของผลกระทบจากการเปลยนแปลงประมาณการทางบญชตองวดบญชในอนาคตได กจการตองเปดเผยขอเทจจรงดงกลาว

84

ขอผดพลาด 1. กจการตองแกไขขอผดพลาดทมสาระสาคญของงวดกอน โดยปรบยอนหลงในงบการเงนฉบบแรกทไดรบการอนมตใหเผยแพรหลงจากทพบขอผดพลาดโดย

1.1 ปรบงบการเงนงวดกอนทแสดงเปนขอมลเปรยบเทยบ เหมอนวาขอผดพลาดไดถกแกไขในงวดบญชทขอผดพลาดไดเกดขน หรอ 1.2 หากขอผดพลาดเปนขอผดพลาดทเกดขนในงวดบญชกอนงวดบญชแรกสดทแสดงเปนขอมลเปรยบเทยบ กจการตองปรบปรงยอดคงเหลอยกมาตนงวดของสนทรพย หนสน และสวนของเจาของในงบการเงนงวดแรกสดทนามาแสดงเปนขอมลเปรยบเทยบ 2. กจการตองแกไขขอผดพลาดของงบการเงนงวดกอนโดยการปรบงบการเงนยอนหลง เวนแตในทางปฏบตไมสามารถระบจานวนเงนของผลกระทบทเกดขนในแตละงวดบญช หรอไมสามารถระบจานวนเงนของผลกระทบสะสมทเกดจากขอผดพลาดได 3. หากในทางปฏบต กจการไมสามารถระบผลกระทบทเกดจากขอผดพลาดของแตละงวดทแสดงเปนขอมลเปรยบเทยบไมวางวดใดงวดหนงหรอหลายงวดกตาม กจการตองปรบปรงยอดยกมาตนงวดของสนทรพย หนสนและสวนของเจาของสาหรบงวดบญชแรกสดทสามารถปฏบตได (ซงอาจเปนงวดบญชปจจบน) 4. หากในทางปฏบต กจการไมสามารถระบผลกระทบสะสม ณ ตนงวดบญชปจจบนทเกดจากขอผดพลาดทมตองบการเงนของงวดบญชกอนๆ ได กจการตองแกไขขอผดพลาดโดยปรบปรงขอมลทนามาแสดงเปนขอมลเปรยบเทยบดวยวธเปลยนทนท นบจากวนแรกสดทสามารถทาไดในทางปฏบต 5. การแกไขขอผดพลาดแตกตางจากการเปลยนแปลงประมาณการทางบญช โดยการประมาณการทางบญชมลกษณะเปนการประมาณการทอาจตองมการทบทวนเมอกจการไดรบขอมลเพมเตมตวอยางเชน ผลกาไรหรอผลขาดทนทรบรจากผลของรายการทมความไมแนนอนไมถอเปนการแกไขขอผดพลาด

85

6. การเปดเผยขอมลเมอมขอผดพลาดในงวดกอน กจการตองเปดเผยขอมลดงน 6.1 ลกษณะของขอผดพลาดทเกดขนในงบการเงนงวดกอน 6.2 สาหรบงบการเงนของงวดกอนทนามาแสดงเปรยบเทยบ กจการตองเปดเผยจานวนเงนของรายการปรบปรงเทาทสามารถปฏบตได ทมผลกระทบตอรายการแตละบรรทดในงบการเงน 6.3 จานวนเงนของรายการปรบปรง ณ วนตนงวดของงวดบญชแรกสดทนามาแสดงเปรยบเทยบ 6.4 หากในทางปฏบตกจการไมสามารถปรบงบการเงนยอนหลงสาหรบงบการเงนงวดกอนงวดใดงวดหนงได กจการตองเปดเผยสถานการณทนาไปสการเกดขนของเงอนไขดงกลาวและรายละเอยดวากจการแกไขขอผดพลาดเมอใดและอยางไร งบการเงนสาหรบงวดบญชถดไปไมตองเปดเผยขอมลเหลานอก

เรองท 6 เงนสดและรายการเทยบเทาเงนสด

ความหมายของเงนสด เงนสด หมายถง เงนสดในมอและเงนฝากธนาคาร เงนสดในมอ ไดแก ธนบตรและเหรยญกษาปณทกจการมอย รวมทงเงนสดยอย ธนาณต ตวแลกเงนไปรษณย เชคทถงกาหนดชาระแตยงไมไดนาฝาก เชคเดนทาง และดราฟตของธนาคาร สาหรบเงนฝากธนาคาร ไดแก เงนฝากธนาคารกระแสรายวนและออมทรพย แตไมรวมเงนฝากธนาคารประเภทจายคนเมอสนระยะเวลา (เงนฝากประจา) และบตรเงนฝากทออกโดยธนาคารพาณชยและสถาบนการเงนอน ซงมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบนกาหนดใหกจการแสดงรายการดงกลาวเปนเงนลงทนชวคราวโดยจดประเภทเปนสนทรพยหมนเวยน หรอเงนลงทนระยะยาวโดยจดประเภทเปนสนทรพยไมหมนเวยน

86

ความหมายของรายการเทยบเทาเงนสด รายการเทยบเทาเงนสด หมายถง เงนลงทนระยะสนทมสภาพคลองสง พรอมทจะเปลยนเปนเงนสดในจานวนททราบไดและมความเสยงตอการเปลยนแปลงในมลคานอยหรอไมมสาระสาคญ เชน เงนลงทนทมวนครบกาหนดในระยะสน คอ 3 เดอน หรอนอยกวานบจากวนทไดมา เปนตน การแสดงรายการและการเปดเผยขอมลเงนสดและรายการเทยบเทาเงนสด 1. กจการตองนาเสนอเงนสดและรายการเทยบเทาเงนสดรวมเปนรายการเดยวกน 2. กจการไมควรนาเสนอเงนฝากธนาคารทมขอจากดในการเบกถอนเปนรายการเงนสดและรายการเทยบเทาเงนสด ตวอยางของเงนฝากธนาคารทมขอจากดในการเบกถอน เชน เงนฝากธนาคารทกจการนาไปเปนหลกประกนการกยมและไมสามารถถอนได เปนตน มาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบนกาหนดใหกจการแสดงเงนฝากธนาคารทมขอจากดในการเบกถอนเปนสนทรพยอนโดยจดประเภทเปนสนทรพยหมนเวยนหรอไมหมนเวยน ทงนขนอยกบกาหนดเวลาของขอจากดในการเบกถอน 3. หากกจการมรายการเงนฝากธนาคารทมขอจากดในการเบกถอน กจการตองเปดเผยรายละเอยดเกยวกบเงอนไขหรอขอจากดในหมายเหตประกอบงบการเงนดวย 4. เงนเบกเกนบญชธนาคารจดเปนหนสนหมนเวยน ดงนน จงไมสามารถนามาหกกลบกบรายการเงนสดและรายการเทยบเทาเงนสด

เรองท 7 ลกหน

ความหมายของลกหน 1. ลกหน หมายถง สทธทกจการจะไดรบเงนสดหรอทรพยากรหรอประโยชนเชงเศรษฐกจอนๆ เมอถงกาหนดชาระ ลกหนอาจรวมถงลกหนการคาและลกหนอนฯ

87

1.1 ลกหนการคา หมายถง ลกหนทเกดจากการขายสนคาหรอการใหบรการทกจการไดสงใบแจงหนหรอไดตกลงอยางเปนทางการกบผซอ รายการดงกลาวนอาจอยในรปของตวเงนรบ 1.2 ลกหนอน หมายถง ลกหนทไมใชลกหนการคา เชน ลกหนและเงนใหกยมแกกรรมการและลกจาง เงนใหกยมอน เปนตน 2. ลกหนการคาและลกหนอนอาจเกยวของกบกจการทเปนอสระ หรอบคคลหรอกจการทเกยวของกน หากลกหนการคาเกดจากธรกรรมการคาระหวางบคคลหรอกจการทเกยวของกน กจการตองใชมลคายตธรรมของสงตอบแทนทไดรบหรอคางรบเปนเกณฑในการกาหนดมลคาลกหนการคา การบญชหนสงสยจะสญ 1. วธการบนทกบญชลกหนทเรยกเกบเงนไมได 1.1 ลกหนการคาและลกหนอนตองวดมลคาภายหลงดวยมลคาทจะไดรบ หมายถงมลคาหลงจากหกคาเผอหนสงสยจะสญ 1.2 การรบรรายไดจากดอกเบยรบใหเปนไปตามขอกาหนดในบทท 18 เรอง รายได 2. วธการประมาณหนสงสยจะสญ

2.1 วธการประมาณหนสงสยจะสญสามารถทาไดสามวธ ไดแก 2.1.1 วธอตรารอยละของยอดขายเชอสทธ คานวณจานวนหนสงสยจะสญเปนรอยละของยอดขายเชอสทธ 2.1.2 วธอตรารอยละของลกหนทคางชาระจาแนกตามอายของลกหน คานวณโดยการจดกลมลกหนจาแนกตามอายของหนทคางชาระ ลกหนกลมทคางชาระนานนามาคานวณหา

88

จานวนหนสงสยจะสญดวยอตรารอยละทสงกวา โดยถอวาลกหนทคางชาระนานจะมโอกาสไมชาระหนมากกวาลกหนทเรมเกดขน 2.1.3 วธพจารณาลกหนเปนแตละราย พจารณาจากความสามารถในการชาระหนและจานวนเงนทคาดวาจะไดรบชาระจากลกหน 2.2 กจการตองรบรจานวนหนสงสยจะสญเปนคาใชจายในงบกาไรขาดทน ควบคกบการรบรคาเผอหนสงสยจะสญ ซงเปนบญชปรบมลคาบญชลกหน ในงบแสดงฐานะการเงน การบญชหนสญ หากลกหนยงไมชาระหนเมอครบกาหนด และกจการไดมการดาเนนการทวงถามหนจากลกหนจนถงทสด และคาดหมายไดคอนขางแนนอนวาจะไมไดรบชาระหน ใหกจการจาหนายลกหนออกจากบญช และปรบลดคาเผอหนสงสยจะสญทเกยวของ หนสญไดรบคน หากลกหนทกจการตดจาหนายไปแลวกลบมาชาระหนใหแกกจการ ใหกจการโอนกลบบญชลกหนและคาเผอหนสงสยจะสญทเกยวของดวยจานวนเงนทไดรบกลบคน พรอมบนทกรายการรบชาระหนจากลกหน การเปดเผยขอมลเกยวกบลกหน กจการตองเปดเผยขอมลตอไปนในหมายเหตประกอบงบการเงน 1. มลคาหนสญทตดจาหนายระหวางงวด 2. หนสญไดรบคนสาหรบงวด 3. จานวนและรายละเอยดของลกหนทใชเปนหลกทรพยค าประกน

89

เรองท 8 สนคาคงเหลอ ความหมายของสนคาคงเหลอ 1. สนคาคงเหลอ หมายถง สนทรพยซงมลกษณะใดลกษณะหนง ดงตอไปน 1.1 ถอไวเพอขายตามลกษณะการประกอบธรกจตามปกตของกจการ 1.2 อยในระหวางกระบวนการผลตเพอใหเปนสนคาสาเรจรปเพอขาย 1.3 อยในรปของวตถดบ หรอวสดทมไวเพอใชในกระบวนการผลตสนคาหรอใหบรการ 2. สนคาคงเหลอรวมถงสนคาทซอและถอไวเพอขาย เชน สนคาทผคาปลกซอและถอไวเพอขาย หรอทดนและอสงหารมทรพยอนทถอไวเพอขาย สนคาคงเหลอรวมถงสนคาสาเรจรปทผลต สนคาระหวางผลต วตถดบ และวสดทถอไวเพอรอทจะใชในกระบวนการผลต และในกรณทเปนกจการใหบรการ สนคาคงเหลอจะรวมถงตนทนงานใหบรการสวนทกจการยงไมไดรบรเปนรายได การวดมลคาสนคาคงเหลอ 1. สนคาคงเหลอตองวดมลคาดวยราคาทนหรอมลคาสทธทจะไดรบ แลวแตมลคาใดจะตากวา 2. ตนทนของสนคาคงเหลอตองประกอบดวยตนทนทงหมดในการซอ ตนทนแปลงสภาพและตนทนอนๆ ทเกดขนเพอใหสนคาคงเหลอนนอยในสถานทและอยในสภาพทเปนอยในปจจบน 3. ราคาทนหรอมลคาสทธทจะไดรบ แลวแตมลคาใดจะตากวา

90

3.1 ตนทนของสนคาคงเหลออาจจะไมไดรบคนถาสนคาคงเหลอเหลานนเกดความเสยหายหรอเกดความลาสมย ราคาขายลดลง หรอประมาณการตนทนในการทาตอใหเสรจหรอประมาณการตนทนทเกดขนเพอทาใหสนคาขายไดเพมขน การตราคาสนคาคงเหลอลดลงจากราคาทนใหเทากบมลคาสทธทจะไดรบสอดคลองกบแนวความคดทวาสนทรพยไมควรแสดงมลคาตามบญชทสงกวามลคาสทธทจะไดรบจากการขายหรอประโยชนทจะไดรบจากการใช 3.2 มลคาสทธทจะไดรบ หมายถง ราคาโดยประมาณทคาดวาจะขายไดตามปกต หกดวยประมาณการตนทนในการผลตสนคานนใหเสรจและตนทนทจาเปนตองจายไปเพอใหขายสนคานนได 4. การลดมลคาของสนคาคงเหลอลงใหเทากบมลคาสทธทจะไดรบ ใหพจารณาจากสนคาแตละประเภท แตในบางสถานการณ อาจพจารณาจากกลมสนคาทมลกษณะคลายคลงกนหรอมความเกยวพนกน 5. กจการตองไมปรบมลคาวตถดบหรอวสดอนทถอไวเพอใชในการผลตสนคาใหลดตากวาราคาทน ถาสนคาสาเรจรปทผลตจากวตถดบหรอวสดนนคาดวาจะขายไดในราคาเทากบหรอสงกวาราคาทนของสนคาสาเรจรปดงกลาว อยางไรกตาม ถาสนคาสาเรจรปทผลตจากวตถดบหรอวสดนนคาดวาจะขายไดในราคาตากวาราคาทน ใหกจการปรบลดมลคาวตถดบและวสดอนใหลดลงเทากบมลคาสทธทจะไดรบ ในสถานการณเชนน ตนทนเปลยนแทนของวตถดบและวสดอนอาจเปนมลคาทดทสดในการกาหนดมลคาสทธทจะไดรบ 6. กจการตองไมปรบมลคางานระหวางทาใหลดตากวาราคาทน ถาสนคาสาเรจรปทผลตจากงานระหวางทานนคาดวาจะขายไดในราคาเทากบหรอสงกวาราคาทนของสนคาสาเรจรปนน อยางไรกตาม ถาสนคาสาเรจรปทผลตจากงานระหวางทานนคาดวาจะขายไดในราคาตากวาราคาทน ใหกจการปรบลดมลคางานระหวางทาใหลดลงเทากบมลคาสทธทจะไดรบของสนคาสาเรจรปหกตนทนโดยประมาณในการทาตอใหเสรจ

91

การวดมลคาสนคาคงเหลอตามราคาทน 1. ตนทนในการซอ ตนทนในการซอของสนคาคงเหลอประกอบดวย ราคาซอ อากรขาเขาและภาษอน (สทธจากจานวนทกจการจะไดรบคนในภายหลงจากหนวยงานทมหนาทจดเกบภาษ) รวมทงคาขนสง คาขนถาย และตนทนอนๆ ซงเกยวของโดยตรงกบการไดสนคาสาเรจรป วตถดบ และบรการ ในการคานวณตนทนในการซอสนคาใหนาสวนลดการคา เงนทไดรบคนและรายการอนๆ ทคลายคลงกนมาหกออก 2. ตนทนแปลงสภาพ ตนทนแปลงสภาพของสนคาคงเหลอ หมายถง ตนทนการผลตทใชในการแปลงสภาพวตถดบทางตรงใหเปนสนคาสาเรจรป ตนทนแปลงสภาพ ประกอบดวย คาแรงงานทางตรง คาใชจายการผลตคงท และคาใชจายการผลตผนแปร คาใชจายการผลตคงท คอ ตนทนการผลตทางออมทเกดขนในการผลตโดยไมสมพนธกบปรมาณการผลต เชน คาเสอมราคา และคาบารงรกษาอาคารโรงงานและอปกรณโรงงาน และตนทนเกยวกบฝายจดการโรงงานและการบรหารโรงงาน เปนตนสวนคาใชจายการผลตผนแปร คอ ตนทนการผลตทางออมทผนแปรโดยตรงหรอคอนขางจะผนแปรโดยตรงกบปรมาณการผลต เชน วตถดบทางออม และคาแรงงานทางออม เปนตน 3. ตนทนงานใหบรการ ในกรณทกจการใหบรการมสนคาคงเหลอใหวดมลคาสนคาดงกลาวดวยตนทนในการผลต ตนทนดงกลาวโดยสวนใหญประกอบดวย คาแรงงาน และตนทนอนทเกยวกบบคลากรทมสวนเกยวของโดยตรงกบการใหบรการ ซงรวมถงบคลากรทควบคมและดแล และตนทนทเกยวของกบการใหบรการ

92

4. การคานวณตนทน ในการคานวณตนทนของสนคาเมอขาย กจการอาจเลอกใชวธการคานวณตนทนสนคาทขายโดยใชวธราคาเจาะจง หรอวธเขากอนออกกอน หรอวธถวเฉลยตนทนสนคาทซอเขามาแตละงวด การรบรเปนคาใชจาย 1. เมอมการขายสนคาคงเหลอออกไป มลคาตามบญชของสนคานนตองรบรเปนคาใชจาย โดยแสดงตนทนขาย ในงวดทมการรบรรายไดทเกยวของ 2. มลคาทลดลงของสนคาคงเหลอเนองจากการปรบมลคาใหเทากบมลคาสทธทจะไดรบตองบนทกเปนคาใชจายโดยแสดงเปนตนทนขายในงวดทปรบมลคาสนคาใหลดลง สวนผลขาดทน อนทเกยวของกบสนคาคงเหลอ (เชน ขาดทนจากสนคาสญหาย เปนตน) ตองบนทกเปนคาใชจาย โดยแสดงเปนคาใชจายในการบรหาร ในงวดทมผลขาดทนเกดขน 3. โดยปกตกจการสามารถขายสนคาคงเหลอจากงวดกอนในงวดปจจบน ดงนน กจการจงตองรบรจานวนทเกดจากการกลบรายการปรบลดมลคาสนคาคงเหลอทเกดจากการเพมขนของมลคาสทธทจะไดรบในงวดปจจบน โดยนาไปหกจากตนทนขายสาหรบงวดปจจบน 4. สนคาบางสวนอาจถกปนสวนไปยงบญชสนทรพยอน เชน สนคาทใชเปนสวนประกอบของอาคารและอปกรณทสรางขนเอง เปนตน ใหรบรเปนราคาทนของสนทรพย และรบรเปนคาใชจายตลอดอายการใหประโยชนของสนทรพยนน การเปดเผยขอมลเกยวกบสนคาคงเหลอ กจการตองเปดเผยขอมลทกขอตอไปนในงบการเงน 1. นโยบายการบญชทใชในการวดมลคาสนคาคงเหลอ และวธทใชคานวณราคาทน

93

2. มลคาตามบญชรวมของสนคาคงเหลอและมลคาตามบญชของสนคาคงเหลอแตละประเภท จาแนกตามความเหมาะสมของแตละกจการ โดยทวไปสนคาคงเหลอจะถกจดประเภทเปนสนคาสาเรจรป สนคาระหวางทา วตถดบและวสดการผลต สาหรบสนคาคงเหลอของผใหบรการ อาจแสดงเปนงานระหวางทา 3. มลคาของสนคาคงเหลอทรบรเปนคาใชจายในการบรหารในรอบระยะเวลารายงาน 4. มลคาของสนคาคงเหลอทปรบลดลงและรบรเปนสวนหนงของตนทนขายในรอบระยะเวลารายงาน 5. มลคาการบนทกกลบรายการมลคาของสนคาคงเหลอทปรบลดลง และรบรเปนตนทนขายในรอบระยะเวลารายงานกอน 6. มลคาตามบญชของสนคาคงเหลอทใชเปนหลกประกนหนสน

เรองท 9 เงนลงทน ความหมายของเงนลงทน เงนลงทน หมายถง ตราสารหนและตราสารทนทกจการมไว เพอเพมความมงคงใหกบกจการไมวาจะอยในรปของสวนแบงทจะไดรบ เชน ดอกเบย คาสทธ และเงนปนผล หรออยในรปของราคาทเพมขน หรอในรปของประโยชนทกจการไดรบ เชน ประโยชนทไดจากความสมพนธทางการคา รปแบบของเงนลงทน 1. เงนลงทนในตราสารหน เปนการลงทนในลกษณะการใหกยมเงน โดยผลงทนจะไดรบผลตอบแทนในรปดอกเบย มกาหนดเวลาจายทแนนอน เมอครบกาหนดเวลาไถถอน ผลงทนจะไดรบเงนตนกลบคนมา หรอผลงทนขายเงนลงทนในตราสารหนกอนครบกาหนด อาจไดรบกาไร

94

จากการขายเงนลงทน ตวอยางตราสารหน ตวเงนคลง ตวสญญาใชเงน พนธบตรรฐบาล หนก ใบสาคญแสดงสทธในหนก ใบสาคญแสดงสทธทจะซอหนก หนกแปลงสภาพ เปนตน 2. เงนลงทนในตราสารทน เปนการลงทนในลกษณะเจาของกจการ ผลงทนจะไดรบผลตอบแทนในรปเงนปนผล กาไรจากการจาหนายเงนลงทน ตวอยางตราสารทน เชน หนสามญ หนบรมสทธ ใบสาคญแสดงสทธในหนทน ใบสาคญแสดงสทธทจะซอหนทน ใบสาคญแสดงสทธในหนปนผล ตราสารหรอหลกฐานแสดงสทธในทรพยสนของโครงการจดการลงทน ประเภทเงนลงทน ในการจดประเภทเงนลงทน ใหกจการจดประเภทเงนลงทนในตราสารหนและเงนลงทนในตราสารทนทกชนดออกเปน 4 ประเภทคอ 1. เงนลงทนในหลกทรพยทอยในความตองการของตลาด 2. เงนลงทนทไมใชหลกทรพยทอยในความตองการของตลาด 3. เงนลงทนในบรษทยอย เงนลงทนในบรษทรวม หรอเงนลงทนในกจการรวมคา 4. เงนลงทนในตราสารหนทถอจนครบกาหนด ขอพจารณาในการจ าแนกประเภทเงนลงทน 1. เงนลงทนในหลกทรพย แบงตามสถานทซอขาย ได 2 ประเภท คอ 1.1 เงนลงทนในหลกทรพยทอยในความตองการของตลาด (Marketable Securities) หมายถง หลกทรพยหรอเงนลงทนอนทมการซอขายในตลาดซอขายคลอง จงทาใหสามารถกาหนดมลคายตธรรมของหลกทรพยหรอเงนลงทนนนไดทนท

95

1.2 เงนลงทนทไมใชหลกทรพยทอยในความตองการของตลาด หมายถง หลกทรพยหรอเงนลงทนอนทไมมการซอขายในตลาดซอขายคลอง จงทาใหไมสามารถกาหนดมลคายตธรรมของหลกทรพยหรอเงนลงทนนนไดทนท 2. เงนลงทนหรอหลกทรพย แบงตามวตถประสงคของการถอหลกทรพย ได 4 ประเภทคอ 2.1 หลกทรพยเพอคา (Held-for-trading Securities or Trading Securities) หมายถง หลกทรพยทกจการถอไว มวตถประสงคหลกทจะขายในอนาคตอนใกล ทาใหกจการถอหลกทรพยในระยะสนๆ เพอหากาไรจากการเปลยนแปลงราคาของหลกทรพย 2.2 หลกทรพยเผอขาย (Available-for-sale Securities) หมายถง หลกทรพยทกจการถอไวเพอการอน โดยไมมวตถประสงคหลกทจะคาหลกทรพยน น แมวากจการจะเตมใจขายหลกทรพยดงกลาวทนททโอกาสอานวย 2.3 ตราสารหนทถอจนครบกาหนด (Held-to-maturity Debt Securities) หมายถงตราสารหนทกจการมความตงใจแนวแนและมความสามารถทจะถอไวจนครบกาหนดไถถอน กจการจะไมขายตราสารดงกลาวกอนครบกาหนด หรอไมโอนเปลยนประเภทตราสารดงกลาว 2.4 เงนลงทนทวไป (General Investment) หมายถงตราสารทนทไมอยในความตองการของตลาด (ทาใหกจการไมสามารถจดประเภทของหลกทรพยเพอคาหรอหลกทรพยเผอขาย) และกจการมตราสารทนอยในครอบครอง แตไมมความสมพนธถงขนทจะมอทธพลอยางเปนสาระสาคญ (ทไมถอเปนเงนลงทนในบรษทรวม) หรอไมสามารถควบคมกจการทไปลงทนได (ไมถอเปนเงนลงทนในบรษทยอย 3. เงนลงทนหรอหลกทรพยแบงตามเกณฑระยะเวลาทกจการต งใจจะถอไว ได 2 ประเภท คอ 3.1 เงนลงทนชวคราว (Current Investment or Temporary Investment or Short-term Investment) หมายถง เงนลงทนทกจการตงใจถอไวไมเกน 1 ป เงนลงทนชวคราวรวมถง

96

หลกทรพยเพอคา หลกทรพยเผอขาย เงนลงทนทวไป และตราสารหนทจะครบกาหนดภายใน 1 ป จดเปนสนทรพยหมนเวยนในงบแสดงฐานะทางการเงน 3.2 เงนลงทนระยะยาว (Long-term Investment) หมายถง เงนลงทนทกจการตงใจจะถอไวเกน 1 ป เงนลงทนระยะยาวรวมถง หลกทรพยเผอขาย เงนลงทนทวไป และตราสารหนทจะถอจนครบกาหนดจดเปนสนทรพยไมหมนเวยนในงบแสดงฐานะการเงน การวดมลคาเมอเรมแรกของเงนลงทน กจการตองวดมลคาเงนลงทนทกประเภทเมอเรมแรกดวยราคาทนซงหมายถง มลคายตธรรมของสงตอบแทนทใหไปเพอใหไดมาซงเงนลงทนนน รวมทงคาใชจายในการทารายการ

ราคาทนของเงนลงทนในตราสารหนเมอเรมแรกไมรวมดอกเบยทเกดขนกอนทกจการจะไดเงนลงทนดงกลาวมา เชน ดอกเบยทเกดขนกอนทกจการจะไดหนกทระบอตราดอกเบย ดอกเบยดงกลาวรวมอยในราคาซอของหนก แตไมถอเปนสวนหนงของราคาทนของเงนลงทน เปนตน การวดมลคาภายหลงการไดมาของเงนทน 1. เงนลงทนในตราสารทน กจการตองวดมลคาเงนลงทนในตราสารทนทเปนหลกทรพยทอยในความตองการของตลาด ดวยมลคายตธรรม ณ วนสนสดรอบระยะเวลารายงาน ตามปกตกจการจะวดมลคาเงนลงทนในตราสารทถออยดวยราคาเสนอซอปจจบน หากราคาเสนอซอปจจบนไมสามารถหาไดกจการอาจใชราคาซอขายครงลาสดเมอสถานการณทางเศรษฐกจไมเปลยนแปลงอยางเปนสาระสาคญระหวางวนทมการซอขายครงลาสดกบวนทวดมลคา กจการตองรบรผลตางระหวางราคาตามบญชและมลคายตธรรม ณ วนสนสดรอบระยะเวลารายงาน เปนกาไร (ขาดทน) ทยงไมเกดขนจากการปรบมลคาเงนลงทนในหลกทรพยในความตองการของตลาดไปยงงบกาไรขาดทน หากหลกทรพยนนเปนไปตามคานยามของหลกทรพยเพอคา และรบรกาไร (ขาดทน) ดงกลาวไปยงสวนของเจาของ หากหลกทรพยนนเปนไปตามคานยามของหลกทรพยเผอขาย

97

กจการตองวดมลคาเงนลงทนในตราสารทนทไมใชหลกทรพยทอยในความตองการของตลาดหรอเงนลงทนในบรษทยอย บรษทรวม หรอกจการรวมคา ดวยราคาทนเดมหกดวยคาเผอการลดลงของมลคา (ถาม) ณ วนสนสดรอบระยะเวลารายงาน 2. เงนลงทนในตราสารหน ในการวดมลคาภายหลงการไดมาสาหรบเงนลงทนในตราสารหน ซงมตนทนของเงนลงทน (ราคาทน) แตกตางจากมลคาทตราไวของเงนลงทนนน กจการผลงทนตองตดจาหนายสวนตาง ซงไดแก สวนลด สวนเกนจากการไดมาซงเงนลงทน (Premium Amortization or Discount Accumulation) ตลอดระยะเวลานบตงแตวนทไดรบตราสารหนจนถงวนครบกาหนด เพอใหผลตอบแทนจากเงนลงทนมอตราดอกเบยคงท จานวนตดจาหนายของสวนลดหรอสวนเกนนตองนาไปลดหรอเพมรายได เหมอนวาเปนดอกเบย และบวกหรอหกจากราคาตามบญชของตราสารหนนน ราคาตามบญชทเหลออยของเงนลงทนหรอราคาทนตดจาหนายถอเปนตนทนของเงนลงทนในขณะนน คาเผอการลดมลคาของเงนลงทน ในกรณทมขอบงชวาเงนลงทนมมลคาลดลงอยางถาวร เชน ดชนตลาดหลกทรพยลดลง อยางมสาระสาคญและตดตอกนเปนระยะเวลายาวนาน หรอมหลกฐานทแสดงใหเหนวาความนาเชอถอของผออกตราสารลดลงอยางเปนสาระสาคญ เปนตน กจการตองรบรผลขาดทนจากการลดมลคาของเงนลงทนในงบกาไรขาดทน หากกจการสามารถประมาณราคาขายไดอยางนาเชอถอโดยทไมมตนทนสงมากจนเกนไป และราคาขายหกดวยตนทนในการขายเงนลงทนตากวาราคาตามบญชของเงนลงทน ในกรณทไมปรากฏวามขอบงชขางตนอกตอไป กจการสามารถบนทกกลบรายการผลขาดทนดงกลาวได การจ าหนายเงนลงทน ในการจาหนายเงนลงทน กจการตองบนทกผลตางระหวางมลคายตธรรมของสงตอบแทนสทธทไดรบกบราคาตามบญชของเงนลงทนเปนกาไร (ขาดทน) ทนททเกดขน หากกจการจาหนาย

98

เงนลงทนเพยงบางสวน ราคาตามบญชตอหนวยทใชในการคานวณกาไร (ขาดทน) จากการจาหนายเงนลงทนชนดเดยวกนตองคานวณโดยใชวธถวเฉลยถวงนาหนกหรอวธเขากอน-ออกกอน การโอนเปลยนประเภทเงนลงทน ณ วนทในงบแสดงฐานะการเงน กจการตองทบทวนความเหมาะสมในการจดประเภทเงนลงทนทไดแสดงไวเดม เมอกจการพบวาการจดประเภทเงนลงทนทไดแสดงไวเดมนนไมเหมาะสม กจการตองโอนเปลยนประเภทเงนลงทนนนใหม ตามปกต การโอนเปลยนเงนลงทนจากประเภทหนงไปเปนอกประเภทหนงจะไมเกดขนบอย เนองจากกจการตองมวตถประสงคทชดเจนในการถอเงนลงทน นบตงแตเรมแรกทไดเงนลงทนมา หากกจการไมมวตถประสงคทชดเจน กจการตองจดประเภทเงนลงทนนนเปนหลกทรพยเผอขายในทนท อยางไรกตาม สถานการณทเปลยนไปอาจทาใหกจการตองโอนเปลยนประเภทเงนลงทนการโอนเปลยนประเภทเงนลงทนตองมหลกฐานสนบสนนอยางเพยงพอ 1. การโอนเปลยนเงนลงทนในตราสารทนในความตองการของตลาดและตราสารหน 1.1 สาหรบการโอนเปลยนหลกทรพยเพอคาไปเปนเงนลงทนประเภทอน กจการตองใชมลคายตธรรม ณ วนทโอนในการบนทกบญช และรบรผลตางระหวางราคาตามบญชกบมลคายตธรรม ณ วนนนในงบกาไรขาดทนทนท 1.2 สาหรบการโอนเปลยนเงนลงทนประเภทอนไปเปนหลกทรพยเพอคา กจการตองใชมลคายตธรรม ณ วนทโอนในการบนทกบญช และรบรผลตางระหวางราคาตามบญชกบมลคายตธรรม ณ วนนน พรอมทงกลบบญชทกบญชทเกยวของกบเงนลงทนทโอนเปลยนในงบกาไรขาดทนทนท 1.3 สาหรบตราสารหนทโอนเปลยนจากหลกทรพยเผอขายไปเปนตราสารหนทจะถอจนครบกาหนด กจการตองใชมลคายตธรรม ณ วนทโอนในการบนทกบญช และปรบปรงสวนเกนทนหรอสวนตากวาทนทเกดจากการเปลยนแปลงมลคาของเงนลงทนดวยผลตางระหวางราคาตามบญชกบมลคายตธรรม ณ วนทโอน สวนเกนทนหรอสวนตากวาทนดงกลาวยงคงแสดงเปนรายการ

99

แยกตางหากในสวนของเจาของ และตองตดจาหนายตลอดอายทเหลออยของตราสารหนในลกษณะเดยวกบการตดจาหนายสวนเกนหรอสวนลดของตราสารหนโดยใชวธอตราดอกเบยทแทจรงหรอวธอนทใหผลไมแตกตางกนอยางมนยสาคญ 1.4 สาหรบการโอนเปลยนตราสารหนทจะถอจนครบกาหนดไปเปนหลกทรพยเผอขาย กจการตองใชมลคายตธรรม ณ วนทโอนในการบนทกบญช และรบรผลตางระหวางราคาตามบญชกบมลคายตธรรม ณ วนทโอนเปนรายการแยกตางหากในสวนของเจาของ

1.5 สาหรบตราสารทนทโอนเปลยนจากหลกทรพยเผอขายไปเปนตราสารทนทไมใชหลกทรพยทอยในความตองการของตลาดหรอเงนลงทนในบรษทยอย บรษทรวม หรอกจการรวมคากจการตองใชมลคายตธรรม ณ วนทโอนในการบนทกบญช พรอมทงกลบบญชทกบญชทเกยวของกบหลกทรพยเผอขาย กจการตองปฏบตตามขอกาหนดในบทท 5 เรอง การเปลยนแปลงนโยบายการบญช การเปลยนแปลงประมาณการทางบญช และการแกไขขอผดพลาด เมอกจการเปลยนแปลงนโยบายการบญชทใช

1.6 สาหรบตราสารทนทโอนเปลยนจากตราสารทนทไมใชหลกทรพยทอยในความตองการของตลาดหรอเงนลงทนในบรษทยอย บรษทรวม หรอกจการรวมคา ไปเปนหลกทรพยเผอขายกจการตองใชมลคายตธรรม ณ วนทโอนในการบนทกบญช และรบรผลตางระหวางราคาตามบญชกบมลคายตธรรม ณ วนทโอนเปนรายการแยกตางหากในสวนของเจาของ 2. การโอนเปลยนตราสารทนทไมอยในความตองการของตลาด 2.1 ใชราคาตามบญช ณ วนทโอนในการบนทกบญชทกกรณ 2.2 ปฏบตตามการเปลยนแปลงนโยบายการบญชทใชทกกรณ 3. หากเงนลงทนสวนทจาหนายไปมราคาตากวาราคาตามบญช กจการตองพจารณาวาเงนลงทนสวนทเหลอมการลดมลคาลงอยางถาวรหรอไม เพอรบรขาดทนจากการลดมลคาลงอยางถาวร เมอมการโอนเปลยนเงนลงทนในบรษทยอยหรอบรษทรวมหรอกจการรวมคาไปเปนเงนลงทนทวไปทจดประเภทเปนเงนลงทนระยะยาว

100

การเปดเผยขอมลส าหรบเงนลงทน 1. นโยบายการบญชเงนลงทนทตองเปดเผย มดงน

1.1 การกาหนดมลคาของเงนลงทน 1.2 ขอเทจจรงทวากจการใชวธถวเฉลยถวงน าหนกในการกาหนดตนทนของตราสารทจาหนาย 1.3 การบนทกบญชการเปลยนแปลงมลคายตธรรมของเงนลงทนชวคราว 2. รายการทมนยสาคญทรวมอยในงบกาไรขาดทนทตองเปดเผย มดงน 2.1 รายไดดอกเบย คาสทธ และเงนปนผลทเกดจากเงนลงทนชวคราวและเงนลงทนระยะยาว 2.2 จานวนรวมของสงตอบแทนจากการขายเงนลงทนแตละประเภท 2.3 จานวนรวมของกาไรและจานวนรวมของขาดทนทเกดจากการโอนเปลยนหลกทรพยเผอขายไปเปนหลกทรพยเพอคา 2.4 จานวนรวมของกาไรและจานวนรวมของขาดทนทเกดจากการจาหนายเงนลงทนแตละประเภท 2.5 จานวนรวมของกาไรและจานวนรวมของขาดทนทยงไมเกดขนของหลกทรพยเพอคาและเงนลงทนทวไป 3. การเปลยนแปลงในระหวางงวดของสวนเกนทนจากการเปลยนแปลงมลคาและลกษณะรองการเปลยนแปลงนน

101

4. ขอมลเกยวกบหลกทรพยเผอขายและตราสารหนทจะถอจนครบกาหนด โดยแสดงแยกตราสารหนทจะถอจนครบกาหนดเปนแตละรายการ ดงน 4.1 มลคายตธรรม 4.2 จานวนรวมของกาไรและจานวนรวมของขาดทนทย งไมเกดขนจากการเปลยนแปลงมลคา 4.3 จานวนรวมของราคาทนตดจาหนายของตราสารหนทจะถอจนครบกาหนด 4.4 ตราสารหนทจะถอจนครบกาหนดตามสญญาโดยจดกลมตามระยะเวลาทจะถงกาหนด เชน ภายใน 1 ป ภายใน 2-5 ป หรอภายใน 6-10 ป

เรองท 10 ทดน อาคารและอปกรณ ความหมายของทดน อาคารและอปกรณ ทดน อาคารและอปกรณ หมายถง สนทรพยทมตวตนทกจการมไวเพอใชประโยชนในการผลตในการจาหนายสนคา ใหบรการ ใหเชาหรอใชในการบรหารงาน ซงกจการคาดวาจะใชประโยชนมากกวาหนงรอบระยะเวลาบญช การรบรรายการทดน อาคารและอปกรณ กจการตองรบรตนทนเรมแรกเพอใหไดมาหรอกอสรางรายการทดน อาคารและอปกรณ และตนทนทเกดขนในภายหลงเมอมการซอมบารง ตอเตม ดดแปลง ปรบปรง เปลยนแทนสวนประกอบของรายการทดน อาคารและอปกรณ เปนสนทรพย เมอเปนไปตามเงอนไขทกขอ ตอไปน

1. มความเปนไปไดคอนขางแนทกจการจะไดรบประโยชนเชงเศรษฐกจในอนาคตจากรายการนน

102

2. กจการสามารถวดมลคาตนทนของรายการนนไดอยางนาเชอถอ 3. ตามปกต ชนสวนอะไหลและอปกรณทใชในการซอมบารงจะจดประเภทเปนสนคาคงเหลอและรบรในงบกาไรขาดทนเมอนามาใช แตชนสวนอะไหลทสาคญและอปกรณทสารองไวใชงานทกจการคาดวาจะใชประโยชนไดมากกวาหนงรอบระยะเวลาการรายงาน ใหถอเปนทดน อาคารและอปกรณ สาหรบชนสวนอะไหลและอปกรณทใชในการซอมบารงทตองใชรวมกบรายการทดน อาคารและอปกรณ กจการตองบนทกชนสวนอะไหลและอปกรณนนเปนทดน อาคารและอปกรณ การวดมลคาเมอเรมแรกของทดน อาคารและอปกรณ กจการตองวดมลคาของรายการทดน อาคารและอปกรณทเขาเงอนไขการรบรรายการเปนสนทรพยโดยใชราคาทน

ขอกาหนดขางตนมาจากแนวคดราคาทนเดม (Historical Cost Concept) กจการจะบนทกสนทรพยดวยจานวนเงนสดหรอรายการเทยบเทาเงนสดทจายไป โดยมเหตผลทสนบสนนแนวคดนคอ

1. ราคาทนเดมเปนมลคายตธรรม ณ วนทจดหาสนทรพยนน 2. ราคาทนเดมเปนราคาทมหลกฐานอนเทยงธรรมและสามารถตรวจสอบพสจนความถกตองได 3. ราคาทนเดมไมทาใหเกดกาไรหรอขาดทนจากการถอครองทรพย แตจะรบรผลกาไร หรอผลขาดทน ณ วนทจาหนายสนทรพย สวนประกอบของราคาทนของทดน อาคารและอปกรณ 1. ราคาซอรวมอากรขาเขาและภาษซอทเรยกคนไมได หลงหกสวนลดการคา และจานวนทไดรบคนจากผขาย

103

2. ตนทนทางตรงอนๆ ทเกยวของกบการจดหาสนทรพยเพอใหสนทรพยนนอยในสถานทและสภาพทพรอมจะใชงานไดตามความประสงค เชน 2.1 ภาษอากรขาเขา ภาษซอขอคนไมได (ภาษตองหาม) 2.2 ตนทนการเตรยมสถานท 2.3 ตนทนการขนสงเรมแรกและการเกบรกษา 2.4 ตนทนการตดตง 2.5 คาธรรมเนยมวชาชพ 2.6 ประมาณการรายจายในการรอหรอขนยาย และการบรณะสถานทตง 3. ตนทนการกยม ทเกยวของโดยตรงกบการไดมา การกอสราง หรอการผลตสนทรพยทเขาเงอนไข จาเปนตองใชระยะเวลานานในการเตรยมพรอม เพอใหสามารถนาสนทรพยมาใชไดตามประสงคหรอนาไปขาย 4. คาใชจายในการบรหาร และคาใชจายทวไป ทสามารถระบเจาะจงไดวาเกยวของโดยตรงกบการไดสนทรพยนนมา หรอทาใหสนทรพยอยในสภาพทใชไดตามประสงค 5. คาใชจายในการเรมเดนเครอง และคาใชจายในการเตรยมการผลต ททาใหสนทรพยอยในสภาพทพรอมจะใชงานไปไดเปนครงแรก การวดมลคาของราคาทนของทดน อาคารและอปกรณ กจการอาจไดรบรายการทดน อาคารและอปกรณจากการแลกเปลยนกบรายการสนทรพยทไมเปนตวเงนหรอแลกเปลยนกบทงรายการสนทรพยทเปนตวเงนและไมเปนตวเงน กจการตองวดมลคาตนทนของสนทรพยทไดมาดวยมลคายตธรรมของสนทรพยทนาไปแลกเปลยน เวนแตกรณท

104

มลคายตธรรมของสนทรพยทไดมานนมหลกฐานสนบสนนทชดเจนกวา หากไมสามารถวดมลคายตธรรมไดอยางนาเชอถอได กจการตองบนทกสนทรพยทไดรบจากการแลกเปลยนดวยราคาตามบญชของสนทรพยทนาไปแลกเปลยน

ในการครอบครองอาคารชดหรอสนทรพยอนทมลกษณะคลายคลงกน ในสถานการณทกจการไดสทธในการครอบครองและใชประโยชนเฉพาะพนทของอาคารชดหนวยนน และทรพยสนสวนกลางทมสทธในการใชรวมกนกบเจาของอาคารชดหนวยอน ใหกจการรบรตนทนทงหมดของการไดมาซงอาคารชดหรอสนทรพยอนทมลกษณะคลายคลงกน ไวเปนรายการอาคารและอปกรณทไดมาเปนหนวยเดยวกน กจการตองปนสวนรายจายทเกดขนใหกบรายการสนทรพยทกรายการทรวมอยในรายจายนน และบนทกรายการแตละรายการเปนสนทรพยแยกจากกน หากสนทรพยแตละรายการมอายการใหประโยชนไมเทากนหรอใหประโยชนตอกจการในรปแบบทตางกนอยางมสาระสาคญ ซงทาใหกจการตองใชวธการคดคาเสอมราคาและอตราทไมเหมอนกน ตวอยางเชน กจการจาเปนตองแยกบนทกอาคารออกจากลฟตหรอบนไดเลอน และแยกบนทกอาคารออกจากทดน เปนตน ตนทนทเกดขนในภายหลงของราคาทนของทดน อาคารและอปกรณ ภายใตเกณฑการรบรรายการ กจการตองไมรบรตนทนทเกดขนในการซอมบารงรายการทดน อาคารและอปกรณทเกดขนเปนประจาเปนสวนหนงของมลคาตามบญชของรายการทดน อาคารและอปกรณนน หากรายจายดงกลาวมวตถประสงคเพอเปน “คาซอมแซมและบารงรกษา” รายการทดน อาคารและอปกรณ แตกจการตองรบรตนทนดงกลาวเปนคาใชจายในงบกาไรขาดทนเมอเกดขน

กจการอาจจาเปนตองเปลยนแทนสวนประกอบของรายการทดน อาคารและอปกรณบางรายการตามระยะเวลาทกาหนด กจการตองรบรตนทนในการเปลยนแทนสวนประกอบดงกลาวเปนสวนหนงของมลคาตามบญชของรายการทดน อาคารและอปกรณทเกยวของเมอตนทนนนเกดขนและเปนไปตามเกณฑการรบรรายการ กจการตองตดมลคาตามบญชของชนสวนทถกเปลยนแทนตามหลกการของการตดรายการทกาหนดไวในมาตรฐานการรายงานทางการเงนน

105

กจการอาจจาเปนตองจดใหมการตรวจสอบสภาพครงใหญตามระยะเวลาทกาหนดเพอคนหาขอผดพลาดทอาจเกดขนโดยไมวาจะมการเปลยนแทนชนสวนใดหรอไม ทงนเพอใหรายการทดนอาคารและอปกรณ อยในสภาพทสามารถใชงานไดตอเนอง กจการตองรบรตนทนทเกดขนจากการตรวจสอบสภาพครงใหญแตละครงเปนสวนหนงของมลคาตามบญชของรายการทดน อาคารและอปกรณเชนเดยวกบกรณการเปลยนแทน หากเปนไปตามเกณฑการรบรรายการ กจการตองพจารณาตดมลคาตามบญชทคงเหลอของตนทนการตรวจสอบสภาพครงใหญในครงกอน การวดมลคาภายหลงการรบรรายการของราคาทนของทดน อาคารและอปกรณ กจการตองวดมลคาภายหลงการรบรรายการ โดยใชวธราคาทน โดยแสดงรายการทดน อาคารและอปกรณนน ดวยราคาทนหกคาเสอมราคาสะสม และคาเผอการลดลงของมลคา (ถาม) ภายหลงจากการรบรรายการทดน อาคารและอปกรณ เปนสนทรพย หากทดน อาคารและอปกรณสามารถวดมลคายตธรรมไดอยางนาเชอถอ กจการอาจเปดเผยมลคายตธรรมและเกณฑในการกาหนดมลคายตธรรมในหมายเหตประกอบงบการเงน

ในกรณทมขอบงชวารายการทดน อาคารและอปกรณมมลคาลดลงอยางถาวร เชน มหลกฐานแสดงใหเหนวาสนทรพยลาสมยหรอชารดเสยหาย มการเปลยนแปลงอยางมนยสาคญเกยวกบลกษณะทกจการใชหรอคาดวาจะใชสนทรพย ซงสงผลกระทบทางลบตอกจการในระหวางงวดหรอคาดวาจะเกดขนในอนาคตอนใกล รวมถงการทสนทรพยไมไดถกใชงานอกตอไป การเกดภาวะซบเซาของตลาดอสงหารมทรพยอยางรนแรงตดตอกนเปนระยะเวลายาวนาน ซงไมสามารถคาดการณไดวาภาวะดงกลาวจะหมดไปเมอไร เปนตน กจการตองรบรผลขาดทนจากการลดมลคาของรายการทดน อาคารและอปกรณ ในงบกาไรขาดทน หากกจการสามารถประมาณราคาขายไดอยางนาเชอถอโดยทไมมตนทนสงมากจนเกนไป (ไมจาเปนตองเปนราคาทประเมนโดยผประเมนราคาอสระ) และราคาขายหกดวยตนทนในการขายรายการทดน อาคารและอปกรณตากวาราคาตามบญชของรายการทดน อาคารและอปกรณในกรณทไมปรากฏวามขอบงชขางตนอกตอไป กจการสามารถบนทกกลบรายการผลขาดทนดงกลาวได

106

คาเสอมราคาของอาคารและอปกรณ 1. กจการตองคดคาเสอมราคาสาหรบสวนประกอบของรายการทดน อาคาร และอปกรณ แตละสวนทมนยสาคญแยกตางหากจากกน 2. มลคาเสอมสภาพของรายการอาคารและอปกรณตองปนสวนเปนคาเสอมราคาอยางมระบบตลอดอายการใหประโยชนของสนทรพย วธการคดคาเสอมราคาตองสะทอนถงประโยชนเชงเศรษฐกจทกจการไดรบจากการใชสนทรพย คาเสอมราคาทเกดขนแตละงวดตองรบรเปนคาใชจาย ยกเวนคาเสอมราคาทตองนาไปรวมเปนราคาตามบญชของสนทรพยชนดอน กจการตองไมคดคาเสอมราคาสาหรบสนทรพยทมอายใหประโยชนไมจากด เชน ทดน เปนตน วธการคดคาเสอมราคาของอาคารและอปกรณ 1. กจการตองเลอกใชวธการคดคาเสอมราคาทสะทอนรปแบบของประโยชนเชงเศรษฐกจในอนาคตทกจการคาดวาจะไดรบจากสนทรพย 2. กจการตองทบทวนวธการคดคาเสอมราคาของสนทรพยอยางสมาเสมอ หากกจการพบวาลกษณะรปแบบของประโยชนเชงเศรษฐกจทคาดวาจะไดรบในอนาคตจากสนทรพยนนเปลยนแปลงไปอยางมสาระสาคญ กจการตองเปลยนวธการคดคาเสอมราคาเพอสะทอนถงลกษณะรปแบบของประโยชนเชงเศรษฐกจทเปลยนแปลงไปโดยใชวธเปลยนทนทเปนตนไป 3. วธการคดคาเสอมราคามหลายวธ เชน วธเสนตรง วธยอดคงเหลอลดลง และวธจานวนผลผลต เปนตน วธเสนตรงมผลทาใหคาเสอมราคามจานวนคงทตลอดอายการใหประโยชนของสนทรพยหากมลคาคงเหลอของสนทรพยนนไมเปลยนแปลง วธยอดคงเหลอลดลงมผลทาใหคาเสอมราคาลดลงตลอดอายการใหประโยชนของสนทรพย วธจานวนผลผลตมผลทาใหคาเสอมราคาขนอยกบประโยชนหรอผลผลตทคาดวาจะไดรบจากสนทรพยการคดคาเสอมราคาตองตงอยบนพนฐานของมลคาตามบญชภายหลงคาเผอการลดมลคาของรายการทดน อาคาร และอปกรณ ณ วนทกาหนดมลคาของรายการทดน อาคาร และอปกรณใหมนน

107

สนทรพยไมหมนเวยนทถอไวเพอขาย กจการตองจดประเภทสนทรพยเปนสนทรพยไมหมนเวยนทถอไวเพอขาย หากกจการมวตถประสงคทจะถอไวเพอขายโดยพจารณาจากการทมลคาตามบญชทจะไดรบคนสวนใหญมาจากการขายไมใชมาจากการใชสนทรพยนน เมอกจการจดประเภทสนทรพยเปนสนทรพยไมหมนเวยนทถอไวเพอขาย ใหกจการปฏบตดงน 1. สนทรพยไมหมนเวยนทถอไวเพอขายถอเปนสนทรพยไมหมนเวยน 2. วดมลคาสนทรพยทจดประเภทเปนสนทรพยไมหมนเวยนทถอไวเพอขาย ดวยจานวนทตากวาระหวางมลคาตามบญชและราคาทคาดวาจะขายไดสทธจากตนทนในการขายและรบรผลขาดทนจากการลดมลคาสาหรบการลดมลคาในครงแรกหรอในครงตอๆ ไปของสนทรพยในงบกาไรขาดทนทนท เพอใหมลคาของสนทรพยเทากบราคาทคาดวาจะขายไดสทธจากตนทนในการขาย 3. กจการตองรบรผลกาไรจากการเพมขนในภายหลงของราคาทคาดวาจะขายไดสทธจากตนทนในการขายของสนทรพยในงบกาไรขาดทน แตไมเกนยอดผลขาดทนจากการลดมลคาสะสมทเคยรบรกอนหนาน 4. กจการตองไมบนทกคาเสอมราคา (หรอคาตดจาหนาย) ของสนทรพยนนระหวางทสนทรพยนนถกจดประเภทเปนสนทรพยไมหมนเวยนทถอไวเพอขาย 5. เมอกจการจาหนายสนทรพย กจการตองรบรกาไร (ขาดทน) ทเกดขนในงบกาไรขาดทนเมอกจการตดรายการสนทรพยนนออกจากบญช

108

การตดรายการทดน อาคารและอปกรณ กจการตองตดรายการมลคาตามบญชของรายการทดน อาคาร และอปกรณออกจากบญช เมอเปนไปตามเงอนไขขอใดขอหนง ดงตอไปน 1. กจการจาหนายสนทรพย 2. กจการคาดวาจะไมไดรบประโยชนเชงเศรษฐกจในอนาคตจากการใชสนทรพยหรอจากการจาหนายสนทรพย ในกรณทกจการตดรายการมลคาตามบญชของรายการทดน อาคาร และอปกรณออกจากบญช เมอกจการจาหนายสนทรพย กจการตองรบรกาไร (ขาดทน) ทเกดขนจากการตดรายการทดน อาคารและอปกรณ ในงบกาไรขาดทนเมอกจการตดรายการสนทรพยนนออกจากบญช โดยผลกาไร (ขาดทน) ทเกดจากการตดรายการทดน อาคารและอปกรณ คอ ผลตางระหวางสงตอบแทนสทธทไดรบจากการจาหนายสนทรพยกบมลคาตามบญชของสนทรพยนน ในกรณทกจการตดรายการมลคาตามบญชของรายการทดน อาคาร และอปกรณออกจากบญชเมอกจการคาดวาจะไมไดรบประโยชนเชงเศรษฐกจในอนาคตจากการใชสนทรพยหรอจากการจาหนายสนทรพย กจการตองรบรกาไร (ขาดทน) ทเกดขนจากการตดรายการทดน อาคารและอปกรณ ในงบกาไรขาดทนเมอกจการตดรายการสนทรพยนนออกจากบญช โดยผลกาไร (ขาดทน) ทเกดจากการตดรายการทดน อาคารและอปกรณ คอ มลคาตามบญชของสนทรพยนน การเปดเผยขอมลทดน อาคารและอปกรณ กจการตองเปดเผยรายการตอไปนทกขอในงบการเงนสาหรบทดน อาคาร และอปกรณแตละประเภท 1. เกณฑการวดมลคาทใชกาหนดมลคาตามบญช กอนหกคาเสอมราคาสะสมของสนทรพยและคาเผอการลดมลคา (ถาม)

109

2. วธการคดคาเสอมราคา 3. อายการใหประโยชนหรออตราคาเสอมราคาทใช 4. มลคาตามบญชกอนหกคาเสอมราคาสะสม คาเสอมราคาสะสมของสนทรพย และคาเผอการลดมลคา ณ วนตนงวดและสนงวด และรายการกระทบยอดของมลคาตามบญชระหวางวนตนงวดถงวนสนงวดทแสดงถง 4.1. มลคาของสนทรพยทเพมขน 4.2. คาเสอมราคา 4.3. การเปลยนแปลงอน กจการตองเปดเผยรายการตอไปนทกรายการในงบการเงนดวย 1. ขอบงชวารายการทดน อาคาร และอปกรณมมลคาลดลงอยางถาวร 2. จานวนและขอจากดในกรรมสทธของทดน อาคาร และอปกรณทใชเปนหลกประกนหนสน 3. จานวนเงนภาระผกพนตามสญญาทตกลงไวเพอใหไดมาซงทดน อาคารและอปกรณ

เรองท 11 สนทรพยไมมตวตน ความหมายของสนทรพยไมมตวตน สนทรพยไมมตวตน หมายถง สนทรพยทไมเปนตวเงนทสามารถระบไดและไมมลกษณะทางกายภาพ ตวอยางเชน สนทรพยทางปญญา โปรแกรมคอมพวเตอร เครองหมายการคา ลขสทธสทธบตร สมปทาน และฟลมภาพยนตร เปนตน

110

รายการทจะจดประเภทเปนสนทรพยไมมตวตนไดตองมคณสมบตครบทง 3 ประการ 1. เปนสนทรพยทไมเปนตวเงน เปนทรพยากรทอยในการควบคมของกจการ ซงเกดจากผลของเหตการณในอดต และกจการคาดวาจะไดรบประโยชนเชงเศรษฐกจในอนาคตทเกดจากสนทรพยนน 2. สนทรพยนนสามารถระบได สามารถแยกเปนเอกเทศได กลาวคอ สามารถแยกหรอแบงจากกจการ และสามารถขาย โอน ใหสทธ ใหเชา หรอแลกเปลยนไดอยางเอกเทศ หรอโดยรวมกบสญญา เปนสนทรพยหรอหนสนทสามารถระบได โดยไมคานงวากจการตงใจจะแยกเปนเอกเทศหรอไม หรอไดมาจากการทาสญญาหรอสทธทางกฎหมายอนๆ โดยไมคานงถงวาสทธเหลานนจะสามารถโอนหรอสามารถแบงแยกจากกจการ หรอจากสทธและภาระผกพนอน 3. เปนสนทรพยทไมมลกษณะทางกายภาพ คอ ไมสามารถมองเหนหรอไมสามารถจบตองเนอหาสาระทแทจรงของสนทรพยนนได หากรายการใดไมเปนไปตามคานยามของสนทรพยไมมตวตน กจการตองรบรรายจายเพอใหไดมาซงรายการนนเปนคาใชจายเมอเกดขน การรบรรายการและการวดมลคาเมอเรมแรกของสนทรพยไมมตวตน 1. กจการรบรสนทรพยไมมตวตนไดกตอเมอเขาเกณฑทกขอ ตอไปน 1.1 มความเปนไปไดคอนขางแนทกจการจะไดรบประโยชนเชงเศรษฐกจในอนาคตทจะเกดจากสนทรพยนน

1.2 ราคาทนของสนทรพยสามารถวดมลคาไดอยางนาเชอถอ

2. กจการตองวดมลคาสนทรพยไมมตวตนเมอเรมแรกดวยราคาทน

111

3. กจการตองไมรบรสนทรพยไมมตวตนทเกดขนภายในเปนสนทรพยไมมตวตน แตใหรบรรายการดงกลาวเปนคาใชจายในงบกาไรขาดทนในงวดทเกดขน เวนแตสนทรพยไมมตวตนทเกดขนภายในดงกลาวเขาเกณฑการรบรรายการ สนทรพยไมมตวตนทไดมาแยกตางหาก

ราคาทนของสนทรพยไมมตวตนทไดมาแยกตางหาก ประกอบดวย 1. ราคาซอรวมภาษนาเขาและภาษซอทเรยกคนไมได หกดวยสวนลดการคาตางๆ และจานวนทไดรบคนจากผขาย 2. ตนทนทางตรงอนๆ ทเกยวกบการจดเตรยมสนทรพยเพอใหพรอมทจะใชประโยชนไดตามความประสงค ตวอยางของตนทนทางตรง ประกอบดวย

1. ตนทนผลประโยชนของพนกงานทเกดขนโดยตรงจากการทาใหสนทรพยอยในสภาพพรอมใชงาน 2. คาธรรมเนยมทางวชาชพทเกดขนโดยตรงจากการทาใหสนทรพยอยในสภาพพรอมใชงาน 3. ตนทนการทดสอบสภาพความพรอมใชงาน ตวอยางของรายจายทไมถอเปนสวนหนงของตนทนสนทรพยไมมตวตน ประกอบดวย 1. ตนทนในการแนะนาสนคาหรอบรการใหม (รวมถงตนทนในการโฆษณาและการสงเสรมการขาย)

112

2. ตนทนในการดาเนนธรกจในสถานทตงใหมหรอกบลกคากลมใหม (รวมทงตนทนในการฝกอบรมพนกงาน) 3. ตนทนในการบรหารและคาใชจายทวไป สนทรพยไมมตวตนทไดจากการแลกเปลยน

กจการอาจไดรบรายการสนทรพยไมมตวตนจากการแลกเปลยนกบรายการสนทรพยทไมเปนตวเงนหรอแลกเปลยนกบทงรายการสนทรพยทเปนตวเงนและไมเปนตวเงน กจการตองวดมลคาตนทนของสนทรพยไมมตวตนทไดมาดวยมลคายตธรรมของสนทรพยทนาไปแลกเปลยน เวนแตกรณทมลคายตธรรมของสนทรพยทไดมานนมหลกฐานสนบสนนทชดเจนกวา หากไมสามารถวดมลคายตธรรมไดอยางนาเชอถอได กจการตองบนทกสนทรพยไมมตวตนทไดรบจากการแลกเปลยนดวยราคาตามบญชของสนทรพยทนาไปแลกเปลยน สนทรพยไมมตวตนทเกดขนภายใน 1. กจการตองไมรบรสนทรพยไมมตวตนทเกดขนภายในเปนสนทรพยไมมตวตน แตใหรบรรายการดงกลาวเปนคาใชจายในงบกาไรขาดทนในงวดทเกดขน เวนแตสนทรพยไมมตวตนทเกดขนภายในดงกลาวเขาเกณฑการรบรรายการ 2. ในการประเมนวาสนทรพยไมมตวตนทเกดขนภายในเขาเกณฑการรบรรายการหรอไม กจการตองแยกขนตอนการกอใหเกดสนทรพย ดงตอไปน

2.1 ขนตอนการวจย การวจย หมายถง การสารวจตรวจสอบทวางแผนและรเรมเพอใหไดมาซงความรความเขาใจใหมๆทางดานวทยาศาสตรหรอทางดานเทคนค 2.2 ขนตอนการพฒนา

113

การพฒนา หมายถง การนาผลของการวจยหรอความรอนมาใชในแผนงานหรอการออกแบบเพอผลตสงใหมหรอสงทดขนกวาเดมอยางเปนสาคญกอนทจะเรมผลตหรอใชในเชงพาณชย ไมวาสงนนจะเปนวตถดบชนสวนอปกรณ ผลตภณฑ กระบวนการ ระบบ หรอบรการ 3. หากกจการไมสามารถแยกขนตอนการวจยออกจากขนตอนการพฒนาสาหรบโครงการภายในของกจการทกอใหเกดสนทรพยไมมตวตน กจการตองถอวารายจายของโครงการดงกลาวเปนรายจายทเกดในขนตอนการวจยเทานน ขนตอนการวจย กจการตองไมรบรรายจายทเกดจากการวจย หรอเกดในขนตอนการวจยของโครงการภายในเปนสนทรพยไมมตวตน แตตองรบรเปนคาใชจายเมอรายจายนนเกดขน ตวอยางของกจกรรมการวจย มดงตอไปน 1. กจกรรมซงมงทจะใหไดมาซงความรใหม 2. การคนหา การประเมนผล และการคดเลอกขนสดทาย เพอนาผลการวจยหรอความรอนมาประยกตหรอปฏบต 3. การคนหาทางเลอกสาหรบวตถดบ ชนสวน ผลตภณฑ ขนตอน ระบบ หรอบรการ 4. สตรการออกแบบ การประเมนผล และการคดเลอกขนสดทายของทางเลอกทเปนไปไดสาหรบนวตกรรมหรอสงทดขนกวาเดม ไมวาสงนนจะเปนวตถดบ ชนสวน ผลตภณฑขนตอน ระบบ หรอ บรการ

114

ขนตอนการพฒนา กจการจะรบรรายจายทเกดจากการพฒนาหรอเกดในขนตอนการพฒนาของโครงการภายในเปนสนทรพยไมมตวตนไดกตอเมอ กจการสามารถแสดงวาเปนไปตามขอกาหนดทกขอตอไปน 1. มความเปนไปไดทางเทคนคทกจการจะทาสนทรพยไมมตวตนใหเสรจสมบรณเพอนามาใชประโยชนหรอขายได 2. กจการมความตงใจทจะทาสนทรพยไมมตวตนใหเสรจสมบรณและนามาใชประโยชนหรอขาย 3. กจการมความสามารถทจะนาสนทรพยไมมตวตนนนมาใชประโยชนหรอขาย 4. กจการสามารถแสดงใหเหนถงวธทสนทรพยไมมตวตนจะกอใหเกดประโยชนเชงเศรษฐกจในอนาคต เหนออนใดกจการตองสามารถแสดงใหเหนวาสนทรพยไมมตวตนหรอสงทจะเกดจากสนทรพยไมมตวตนนนมตลาดรองรบอยจรง หรอหากกจการนาสนทรพยไมมตวตนไปใชเปนการภายใน กจการตองสามารถแสดงใหเหนถงประโยชนทจะไดรบจากสนทรพยไมมตวตนนน 5. กจการมความสามารถในการจดหาทรพยากรดานเทคนค ดานการเงน และดานอนไดเพยงพอทจะนามาใชเพอทาใหการพฒนาเสรจสนสมบรณ และนาสนทรพยไมมตวตน มาใชประโยชนหรอนามาขายได 6. กจการมความสามารถทจะวดมลคาของรายจายทเกยวของกบสนทรพยไมมตวตนทเกดขนในระหวางการพฒนาไดอยางนาเชอถอ ในระหวางขนตอนการพฒนาของโครงการภายใน บางกรณกจการสามารถระบสนทรพยไมมตวตนและสามารถแสดงใหเหนวามความเปนไปไดคอนขางแนทสนทรพยนนจะกอใหเกดประโยชนเชงเศรษฐกจในอนาคต ทงนเพราะขนตอนการพฒนาของโครงการเปนขนตอนทกาวหนามากกวาขนตอนการวจย

115

ตวอยางของกจกรรมการพฒนา ไดแก 1. การออกแบบ การกอสราง และการทดสอบแมแบบและแบบจาลองในระหวางขนตอนกอนการผลตหรอขนตอนกอนการใช 2. การออกแบบเครองมอ โครงประกอบ แมพมพ และเบาทเกยวของกบเทคโนโลยใหม 3. การออกแบบ การกอสราง และการดาเนนงานของโรงงานนารอง ซงไมใชขนาดทจะสามารถทาการผลตในเชงพาณชยได 4. การออกแบบ การกอสราง และการทดสอบ สาหรบทางเลอกทไดคดเลอกแลว สาหรบวตถดบ ชนสวน ผลตภณฑ ขนตอน ระบบ หรอบรการใหมๆ หรอทไดปรบปรงใหดขน ราคาทนของสนทรพยไมมตวตนทเกดขนภายใน ราคาทนของสนทรพยไมมตวตนทเกดขนภายใน คอ ผลรวมของรายจายทเกดขนนบตงแตวนทสนทรพยไมมตวตนเขาเกณฑการรบรรายการเปนครงแรก กจการตองไมรบรรายจายเกยวกบรายการไมมตวตนทไดรบรเมอเรมแรกเปนคาใชจายแลว กลบมาเปนสวนหนงของราคาทนของสนทรพยไมมตวตนในภายหลง ราคาทนของสนทรพยไมมตวตนทเกดขนภายในประกอบดวยรายจายทเกยวของโดยตรงทกรายการทจาเปนในการสรางสรรค ผลต และจดเตรยมสนทรพยเพอใหสามารถนามาใชประโยชนตามประสงคของผบรหาร ตวอยางของตนทนโดยตรงดงกลาว ไดแก 1. ตนทนสาหรบวตถดบและคาบรการทใชในการกอใหเกดสนทรพยไมมตวตน 2. ตนทนผลประโยชนของพนกงาน ทเกยวของโดยตรงกบการกอใหเกดสนทรพยไมมตวตน

116

3. คาธรรมเนยมในการจดทะเบยนเพอใหไดมาซงสทธตามกฎหมาย 4. คาตดจาหนายของสทธบตรและใบอนญาตทกอใหเกดสนทรพยไมมตวตน ตวอยางตอไปน ไมถอเปนสวนประกอบของราคาทนของสนทรพยไมมตวตนทเกดขนภายใน 1. รายจายในการขาย การบรหาร และคาใชจายทวไปอน เวนแตรายจายดงกลาวเกยวของโดยตรงกบการจดเตรยมสนทรพยใหสามารถนามาใชประโยชนได 2. ความไมมประสทธภาพทสามารถระบได และขาดทนจากการดาเนนงานเรมแรกทเกดขนกอนทสนทรพยจะสามารถใหประโยชนไดตามแผนทวางไว 3. รายจายในการอบรมพนกงานเพอนาสนทรพยมาใชในการดาเนนงาน การวดมลคาภายหลงการรบรรายการสนทรพยไมมตวตน กจการตองวดมลคาภายหลงการรบรรายการ โดยใชวธราคาทน โดยแสดงรายการสนทรพยไมมตวตนดวยราคาทนหกคาตดจาหนายสะสม และคาเผอการลดลงของมลคา (ถาม) ภายหลงจากการรบรรายการสนทรพยไมมตวตนเปนสนทรพย หากสนทรพยไมมตวตนสามารถวดมลคายตธรรมไดอยางนาเชอถอ กจการอาจเปดเผยมลคายตธรรมและเกณฑในการกาหนดมลคายตธรรมในหมายเหตประกอบงบการเงน ในกรณทมขอบงชวารายการสนทรพยไมมตวตน เชน การเปลยนแปลงทางเทคโนโลยททาใหสทธในสนทรพยลดลง เปนตน กจการตองรบรผลขาดทนจากการลดมลคาของรายการสนทรพยไมมตวตนในงบกาไรขาดทน หากกจการสามารถตงราคาขายของสนทรพยไมมตวตนไดอยางนาเชอถอโดยทไมมตนทนสงมากจนเกนไป (ไมจาเปนตองเปนราคาทประเมนโดยผเชยวชาญพเศษ) และราคาขายดงกลาวมจานวนเงนตากวาราคาตามบญชของรายการสนทรพยไมมตวตน ในกรณทไมปรากฏวามขอบงชขางตนอกตอไป กจการสามารถบนทกกลบรายการผลขาดทนดงกลาว

117

อายการใหประโยชน กจการตองประเมนอายการใหประโยชนของสนทรพยไมมตวตนวาจะกาหนดอายไดหรอไม และหากสามารถกาหนดได อายการใหประโยชนจะกาหนดจากระยะเวลาหรอจานวนการผลตหรอหนวยวดอนๆ ทคลายคลงกน กจการจะพจารณาวาสนทรพยไมมตวตนมอายการใหประโยชนทไมทราบแนนอนกตอเมอจากการวเคราะหปจจยทเกยวของแลว ไมพบขอจากดทสามารถคาดไดเกยวกบระยะเวลาทสนทรพยดงกลาวจะสามารถกอใหเกดกระแสเงนสดสทธทกจการจะไดรบ ระยะเวลาในการตดจ าหนายและวธการตดจ าหนาย กจการตองปนสวนจานวนทคดคาตดจาหนายของสนทรพยไมมตวตนอยางมระบบตลอดอายการใหประโยชนของสนทรพยไมมตวตน กจการตองเรมตดจาหนายสนทรพยไมมตวตนเมอสนทรพยนนพรอมทใหประโยชนได วธการตดจาหนายทใชตองสะทอนถงรปแบบทกจการคาดวาจะไดใชประโยชนเชงเศรษฐกจในอนาคต หากไมสามารถกาหนดรปแบบดงกลาวไดอยางนาเชอถอ กจการตองใชวธเสนตรงในการตดจาหนาย คาตดจาหนายในแตละงวดตองรบรเปนคาใชจายในงบกาไรขาดทน มลคาคงเหลอ กจการตองกาหนดมลคาคงเหลอของสนทรพยไมมตวตนใหเปนศนย เวนแตจะเปนไปตาม ขอกาหนดขอใดขอหนง ตอไปน 1. บคคลทสามใหสญญาวาจะซอสนทรพยไมมตวตนเมอสนทรพยนนสนสดอายการใหประโยชน 2. สนทรพยไมมตวตนนนมตลาดซอขายคลองรองรบ และเปนไปตามเงอนไขทกขอตอไปน

2.1 มลคาคงเหลอสามารถกาหนดไดโดยอางองกบราคาทไดจากตลาดซอขายคลอง

118

2.2 มความเปนไปไดคอนขางแนทตลาดซอขายคลองน นจะมอยเ มออายการใหประโยชนของสนทรพยสนสดลง การทบทวนระยะเวลาในการตดจ าหนาย วธการตดจ าหนายและมลคาคงเหลอ 1. กจการควรทบทวนวธการตดจาหนายอยางสมาเสมอ หากกจการพบวาลกษณะการไดรบประโยชนเชงเศรษฐกจจากสนทรพยไมมตวตนมการเปลยนแปลงอยางมสาระสาคญ กจการตองเปลยนวธการตดจาหนายโดยใชวธเปลยนทนทเปนตนไป 2. กจการควรทบทวนมลคาคงเหลอและระยะเวลาในการตดจาหนายของสนทรพยไมมตวตนอยางสมาเสมอ หากกจการคาดวามลคาคงเหลอและระยะเวลาในการตดจาหนายของสนทรพยไมมตวตนแตกตางไปจากทไดประมาณไวอยางมสาระสาคญ กจการตองคานวณคาตดจาหนายใหมโดยใชวธเปลยนทนทเปนตนไป การเลกใชและจ าหนายสนทรพยไมมตวตน กจการตองตดบญชสนทรพยไมมตวตนออกจากบญช เมอ

1. กจการจาหนายสนทรพยไมมตวตน หรอ 2. กจการคาดวาจะไมไดรบประโยชนเชงเศรษฐกจในอนาคตจากการนาสนทรพยนนมาใชประโยชนหรอจาหนาย กจการตองรบรผลตางระหวางจานวนเงนสทธทไดรบจากการจาหนายสนทรพยไมมตวตน (ถาม) กบมลคาตามบญชของสนทรพยไมมตวตนนนเปนกาไร (ขาดทน) ในงบกาไรขาดทนทนททเกดขน กจการตองตดจาหนายสนทรพยไมมตวตนตอไปแมจะไมไดใชประโยชนสนทรพยไมมตวตนนนอกตอไป จนกวากจการจะตดจาหนายสนทรพยดงกลาวเตมจานวนแลวหรอไดจดประเภทสนทรพยดงกลาวเปนสนทรพยไมหมนเวยนทถอไวเพอขายและปฏบตตามขอกาหนดเกยวกบสนทรพยไมหมนเวยนทถอไวเพอขาย

119

การแสดงรายการและการเปดเผยขอมลสนทรพยไมมตวตน กจการตองเปดเผยขอมลทกขอตอไปนในงบการเงนสาหรบสนทรพยไมมตวตนแตละประเภท 1. อายการใหประโยชนหรออตราการตดจาหนายของสนทรพยไมมตวตน 2. วธการตดจาหนายสาหรบสนทรพยไมมตวตน 3. มลคาตามบญชกอนหกคาตดจาหนายสะสม คาตดจาหนายสะสม และคาเผอการลดมลคา (ถาม) 4. การกระทบยอดระหวางมลคาตามบญช ณ วนตนงวดกบมลคาตามบญช ณ วนสนงวดทแสดงถงรายการตอไปน 4.1 จานวนเงนของสนทรพยไมมตวตนทเพมขน 4.2 คาตดจาหนายทรบรในระหวางงวด นอกจากนกจการตองเปดเผยขอมลทกขอตอไปนในงบการเงน 1. มลคาตามบญช และระยะเวลาการตดจาหนายทเหลออยสาหรบสนทรพยไมมตวตนแตละรายการทมสาระสาคญตองบการเงนของกจการ 2. มลคาตามบญชของสนทรพยไมมตวตนทมขอจากดในการใช และมลคาตามบญชของสนทรพยไมมตวตนทนาไปวางเปนประกนหนสนไว 3. จานวนเงนทกจการผกมดตามสญญาวาจะซอสนทรพยไมมตวตน 4. ขอบงชวารายการสนทรพยไมมตวตนมมลคาลดลงอยางถาวร

120

เรองท 12 อสงหารมทรพยเพอการลงทน อสงหารมทรพยเพอการลงทน (Investment Property: IP) นบวาเปนเรองใหมทยงไมเคยมผลบงคบใชในประเทศไทยมากอน แตกไมใชเปนเรองยากในการนาไปปฏบต เนองจากเนอหาสวนใหญคลายกบบทท 11 ทดน อาคารและอปกรณ (Property, Plant and Equipment: PPE) จนอาจกลาวไดวา เรองอสงหารมทรพยเพอการลงทนน เปนเพยงการแยกรายการสนทรพยทเปนไปตามคานยามของอสงหารมทรพยเพอการลงทนออกมาแสดงรายการตางหากจากรายการทดน อาคารและอปกรณเทานน ความหมายของอสงหารมทรพยเพอการลงทน อสงหารมทรพยเพอการลงทน หมายถง อสงหารมทรพย (ทดน หรออาคาร หรอสวนของอาคาร (สวนควบอาคาร) หรอทงทดนและอาคาร) ทถอครองโดยเจาของหรอโดยผเชาภายใตสญญาเชา การเงน เพอหาประโยชนจากรายไดคาเชา หรอจากการเพมขนของมลคาของสนทรพย หรอทงสองอยาง ทงน ไมไดมไวเพอใชในการผลตหรอจดหาสนคาหรอใหบรการ หรอใชในการบรหารงานของกจการ หรอขายตามลกษณะการประกอบธรกจตามปกต การรบรรายการและการวดมลคาเมอเรมแรกของอสงหารมทรพยเพอการลงทน กจการตองรบรอสงหารมทรพยเพอการลงทนเปนสนทรพย เมอเปนไปตามเงอนไขทกขอตอไปน 1. มความเปนไปไดคอนขางแนทกจการจะไดรบประโยชนเชงเศรษฐกจในอนาคตจากอสงหารมทรพยเพอการลงทน 2. สามารถวดราคาทนของอสงหารมทรพยเพอการลงทนไดอยางนาเชอถอ กจการตองวดมลคาเมอเรมแรกของอสงหารมทรพยเพอการลงทนดวยราคาทน ซงรวมถงตนทนในการทารายการ

121

การวดมลคาภายหลงการรบรรายการอสงหารมทรพยเพอการลงทน กจการตองวดมลคาภายหลงการรบรรายการ โดยใชวธราคาทน โดยแสดงรายการอสงหารมทรพยเพอการลงทนนน ดวยราคาทนหกคาเสอมราคาสะสม และคาเผอการลดลงของมลคา (ถาม) ภายหลงจากการรบรรายการอสงหารมทรพยเพอการลงทนเปนสนทรพย หากอสงหารมทรพยเพอการลงทนสามารถวดมลคายตธรรมไดอยางนาเชอถอ กจการอาจเปดเผยมลคายตธรรมและเกณฑในการกาหนดมลคายตธรรมในหมายเหตประกอบงบการเงน การโอนเปลยนประเภทอสงหารมทรพยเพอการลงทน การโอนอสงหารมทรพยเพอการลงทนไปยงบญชอนๆ หรอโอนจากบญชอนๆ มาเปนอสงหารมทรพยเพอการลงทนจะทาไดกตอเมอมการเปลยนแปลงการใชงานของอสงหารมทรพยนนโดยมหลกฐานขอใดขอหนง ดงตอไปน 1. เรมมการใชงานอสงหารมทรพยภายในกจการเอง ทาใหมการโอนจากอสงหารมทรพยเพอการลงทนไปเปนอสงหารมทรพยทมไวใชงาน 2. เรมมการพฒนาอสงหารมทรพยมไวเพอขาย ทาใหมการโอนจากอสงหารมทรพยเพอการลงทนไปเปนสนคาคงเหลอ 3. สนสดการใชงานอสงหารมทรพยภายในกจการเอง ทาใหมการโอนจากอสงหารมทรพยทมไวใชงานไปเปนอสงหารมทรพยเพอการลงทน 4. เรมสญญาเชาแบบดาเนนงานกบกจการอน ทาใหมการโอนจากสนคาคงเหลอไปเปน อสงหารมทรพยเพอการลงทน การโอนระหวางอสงหารมทรพยเพอการลงทน อสงหารมทรพยทมไวใชงานกบสนคาคงเหลอจะไมทาใหมลคาตามบญชของอสงหารมทรพยนนเปลยนแปลงและจะไมทาใหราคาทนของอสงหารมทรพยทใชในการวดมลคาหรอการเปดเผยขอมลเปลยนแปลง

122

การจ าหนายอสงหารมทรพยเพอการลงทน กจการตองตดรายการอสงหารมทรพยเพอการลงทนออกจากงบแสดงฐานะการเงนเมอกจการจาหนายหรอเลกใชอสงหารมทรพยเพอการลงทนนนอยางถาวร และคาดวาจะไมไดรบประโยชนเชงเศรษฐกจในอนาคตจากการจาหนายอก

ผลกาไรหรอขาดทนทเกดจากการเลกใชหรอจาหนายอสงหารมทรพยเพอการลงทน ตองพจารณาจากผลตางระหวางจานวนเงนทไดรบสทธจากการจาหนายกบมลคาตามบญชของสนทรพยนน และตองรบรกาไรหรอขาดทนในงวดทเลกใชหรอจาหนายสนทรพยนน การแสดงรายการและการเปดเผยขอมลอสงหารมทรพยเพอการลงทน กจการตองเปดเผยขอมล ตอไปน

1. จานวนเงนทไดรบรในงบกาไรขาดทนสาหรบ

1.1 รายไดคาเชาจากอสงหารมทรพยเพอการลงทน 1.2 คาใชจายในการดาเนนงานทางตรง รวมทงคาซอมแซมและคาบารงรกษาทเกดจากอสงหารมทรพยเพอการลงทนซงกอใหเกดรายไดคาเชาสาหรบงวด 1.3 คาใชจายในการดาเนนงานทางตรง รวมทงคาซอมแซมและบารงรกษาทเกดจากอสงหารมทรพยเพอการลงทนซงไมไดกอใหเกดรายไดคาเชาสาหรบงวด 1.4 มลคาของอสงหารมทรพยทลดลงระหวางงวด (ถาม) 2. ขอจากดและจานวนเงนของอสงหารมทรพยเพอการลงทนทมขอจากด หรอการโอนรายไดและเงนทไดรบจากการจาหนายทมขอจากด

123

3. ขอตกลงทสาคญในการซอ กอสราง หรอพฒนาอสงหารมทรพยเพอการลงทนหรอในการซอมแซม บารงรกษา หรอทาใหดขน 4. วธการคดคาเสอมราคา อายการใชงานหรออตราคาเสอมราคาทใช 5. ราคาทนและคาเสอมราคาสะสม ณ วนตนงวดและสนงวด 6. การกระทบยอดระหวางมลคาตามบญชของอสงหารมทรพยเพอการลงทน ณ วนตนงวดกบวนสนงวดโดยแสดงถงรายการ ดงตอไปน 6.1 สวนเพมโดยแสดงแยกกนระหวางสวนเพมทเกดจากการซอกบสวนเพมทเกดจากการรวมรายจายในภายหลงเขาเปนตนทนของสนทรพย 6.2 คาเสอมราคา 6.3 การโอนเขาหรอออกจากรายการสนคาคงเหลอหรอรายการทดน อาคารและอปกรณ 6.4 การเปลยนแปลงอนๆ

เรองท 13 ตนทนการกยม

ความหมายของตนทนการกยม ตนทนการกยม หมายถง ดอกเบยและตนทนอนทเกดขนจากการกยมของกจการ โดยตนทนการกยมอาจรวมถง ดอกเบยทเกดจากการเงนเบกเกนบญชธนาคารและจากเงนกยมระยะสนและระยะยาวรวมทงภาษทเกยวของกบดอกเบยดงกลาวทผกตองรบภาระ จานวนทตดบญชของสวนลดหรอสวนเกนทเกยวกบการกยม จานวนทตดบญชของรายจายทเกยวกบการจดการกยม และผลตางจากอตราแลกเปลยนทเกดจากการกยมเงนตราตางประเทศสวนทนามาปรบปรงกบตนทนของดอกเบย

124

ตวอยางตนทนการกยม เชน 1. ดอกเบยจายทเกดจากเงนเบกเกนบญชธนาคารและเงนกยม 2. ภาษทเกยวของกบดอกเบยจายทผกตองรบภาระ 3. จานวนสวนลดหรอสวนเกนมลคาหนกหรอพนธบตร 4. จานวนทตดบญชของรายจายเกยวกบการจดการกยม เชนคาธรรมเนยมทางกฎหมาย เปนตน 5. ผลตางจากอตราแลกเปลยนทเกดจากการกยมเงนตราตางประเทศ สวนทตองนามาปรบปรงบญชดอกเบยจาย 6. คาใชจายทางการเงนทเกดจากสญญาเชาการเงน ตนทนการกยมตองรบรตามวธอตราผลตอบแทนทแทจรงหรอวธอนทใหผลไมแตกตางจากวธอตราดอกเบยทแทจรงอยางมสาระสาคญ สนทรพยทเขาเงอนไข หมายถง สนทรพยทจาเปนตองใชระยะเวลานานในการเตรยมพรอมเพอใหสามารถนาสนทรพยนนมาใชไดตามประสงคหรอนาไปขาย ตวอยางของสนทรพยทเขาเงอนไขไดแก โรงงาน โรงผลตพลงงาน อสงหารมทรพยเพอการลงทนและสนคาทตองใชระยะเวลานานในการแปลงสภาพใหพรอมทจะขาย ตวอยางของสนทรพยทไมเขาเงอนไข เชน สนคาททาการผลตเปนประจา สนคาทผลตเปนจานวนมากโดยไมมขนตอนการผลตซ าๆ ในชวงระยะเวลาสน และสนทรพยทอยในสภาพพรอมทจะใชไดตามประสงคหรอพรอมทจะขายทนททซอ

125

การรบรรายการตนทนการกยม กจการตองรวมตนทนการกยมทเกยวของโดยตรงกบการไดมา การกอสราง หรอการผลตสนทรพยทเขาเงอนไขเปนสวนหนงของราคาทนของสนทรพยนน และกจการตองรบรตนทนการกยมอนเปนคาใชจายในงวดทตนทนนนเกดขน

ตนทนการกยมทเกยวของโดยตรงกบการไดมา การกอสราง หรอการผลตสนทรพยทเขาเงอนไขจะรวมเปนราคาทนของสนทรพยนนไดกตอเมอมความเปนไปไดคอนขางแนวาตนทนการกยมดงกลาวจะกอใหเกดประโยชนเชงเศรษฐกจแกกจการในอนาคต และกจการสามารถประมาณจานวนตนทนการกยมไดอยางนาเชอถอ เกณฑการรวมตนทนการกยมเปนราคาทนของสนทรพยทเขาเงอนไข กจการตองรวมตนทนการกยมเปนสวนหนงของราคาทนของสนทรพยทเขาเงอนไขเมอเขาเกณฑทกขอ ดงตอไปน 1. รายจายเกยวกบสนทรพยนนไดเกดขน 2. ตนทนการกยมไดเกดขน 3. สนทรพยอยระหวางการดาเนนการทจาเปนในการเตรยมสนทรพยนนใหอยในสภาพพรอมทจะใชไดตามประสงคหรอพรอมทจะขาย

126

จ านวนตนทนการกยมทจะตงเปนราคาทนของสนทรพย เงนกอาจแบงเปน 2 ประเภท คอ เงนทกมาโดยเฉพาะ และเงนทกมาเพอวตถประสงคทวไป 1. เงนทกมาโดยเฉพาะ สาหรบเงนทกมาโดยเฉพาะเพอการจดหาสนทรพยทเขาเงอนไข จานวนตนทนการกยมทอนญาตใหรวมเปนราคาทนของสนทรพยตองเปนตนทนการกยมทเกดขนจรงระหวางงวดของเงนกนนหกดวยรายไดทเกดจากการนาเงนกดงกลาวไปลงทนเปนการชวคราว หากกจการไดรบเงนกมาลวงหนากอนการเกดขนของรายจายสาหรบสนทรพยทเขาเงอนไขและนาเงนกยมทยงไมไดใชไปลงทนเปนการชวคราว จานวนตนทนการกยมทอนญาตใหรวมเปนราคาทนของสนทรพยในรอบระยะเวลาบญชนนตองเทากบตนทนการกยมทเกดขนหกดวยรายไดจากการลงทนดงกลาว 2. เงนทกมาเพอวตถประสงคทวไป สาหรบเงนทกมาเพอวตถประสงคทวไปและไดนามาใชจดหาสนทรพยทเขาเงอนไข จานวนตนทนการกยมทอนญาตใหรวมเปนราคาทนของสนทรพยตองคานวณโดยการคณรายจายของสนทรพยนนดวยอตราการตงขนเปนราคาทนของสนทรพย ซงไดแก อตราถวเฉลยถวงน าหนกของตนทนการกยมทเกดจากเงนกทคงคางในระหวางงวดโดยไมรวมเงนทกมาโดยเฉพาะ อยางไรกตาม จานวนตนทนการกยมทรวมเปนราคาทนของสนทรพยในงวดนนตองไมเกนจานวนตนทนการกยมทงสนทเกดขนในงวดเดยวกน การสนสดการรวมตนทนการกยมเปนราคาทนของสนทรพย การรวมตนทนการกยมเปนราคาทนของสนทรพยตองสนสดลงเมอการดาเนนการสวนใหญทจาเปนในการเตรยมสนทรพยทเขาเงอนไขใหอยในสภาพพรอมทจะใชไดตามประสงค หรอพรอมทจะขายไดเสรจสนลง

127

สาหรบสนทรพยทเขาเงอนไขทสรางเสรจเปนบางสวนและสามารถใชงานไดขณะทสนทรพยสวนอนยงอยในระหวางการกอสราง ใหหยดรวมตนทนการกยมเปนราคาทนของสนทรพยสวนทสรางเสรจหากการดาเนนการสวนใหญทจาเปนในการเตรยมสนทรพยบางสวนใหพรอมทจะใชไดตามประสงคหรอพรอมทจะขายของสนทรพยสวนนนเสรจสนลง การเปดเผยขอมลเกยวกบตนทนการกยม งบการเงนตองเปดเผยขอมลทกขอ ดงตอไปน 1. จานวนตนทนการกยมทรวมเปนราคาทนของสนทรพยในระหวางงวด 2. อตราการตงขนเปนราคาทนของสนทรพยทใชคานวณตนทนการกยมทอนญาตใหรวมเปนราคาทนของสนทรพย

เรองท 14 สญญาเชา การเชาเปนการบรจาคการจดหาเงนทน (Financing) อยางหนง ซงผเชาใชเปนเครองมอในการจดหาสนทรพยเพอนามาใชประโยชนในการผลตและประกอบธรกจตางๆ แทนการซอ การเชาใหประโยชนตอผเชา (Lessor) และผใหเชา (Lessee) กลาวคอ ผเชาไดผลตอบแทนจากการจดหาสนทรพยใหเชา สวนผเชาไดใชประโยชนจากการใชสนทรพยตามความตองการ โดยจายผลตอบแทนตามระยะเวลาทตกลงกน ผลตอบแทนทผใหเชาไดรบอาจอยในรปของคาเชารบ หรอดอกเบยรบ และผลกาไรจากการจาหนายสนทรพยใหเชา ความหมายของสญญาเชา สญญาเชา หมายถง สญญาหรอขอตกลงทผใหเชาใหสทธแกผเชาในการใชสนทรพยสาหรบชวงเวลาทตกลงกนเพอแลกเปลยนกบคาตอบแทน ซงไดรบชาระในงวดเดยวหรอหลายงวด

128

การจ าแนกประเภทของสญญาเชา สญญาเชาแบงไดเปน 2 ประเภท คอ 1. สญญาเชาการเงน (Financial Lease) หมายถง สญญาเชาททาใหเกดการโอนความเสยงและผลตอบแทนทงหมดหรอเกอบทงหมดทผเปนเจาของพงไดรบจากสนทรพยใหแกผเชา ไมวาในทสดการโอนกรรมสทธจะเกดขนหรอไม สญญาเชาการเงนเปนสญญาทมความเสยง และผลประโยชนในการเปนเจาของโอนจากผใหเชาไปยงผเชา ซงทาใหผเชามฐานะเสมอนเจาของสนทรพยทเชานน สญญาเชาการเงนอาจเรยกวา สญญาเชาชนดลงทน (Capital Lease) เกณฑทใชพจารณาวาเปนสญญาเชาการเงน 1. กจการตองจดประเภทสญญาเชาโดยพจารณาถงขอบเขตของความเสยงและผลตอบแทนทผเปนเจาของพงไดรบจากสนทรพยทเชาวาตกอยกบผเชาหรอผใหเชา ความเสยงดงกลาวรวมถงโอกาสทจะเกดความสญเสยจากกาลงการผลตทไมไดใช หรอจากวทยาการทลาสมย และจากความผนผวนของผลตอบแทนทเกดจากการเปลยนแปลงสถานการณทางเศรษฐกจ ผลตอบแทนดงกลาวอาจรวมถงการคาดการณวาการดาเนนงานจะมกาไรตลอดอายการใหประโยชนเชงเศรษฐกจของสนทรพย และการคาดการณวาจะมผลกาไรจากราคาทเพมขนหรอจากมลคาคงเหลอทจะไดรบ 2. กจการตองจดประเภทสญญาเชาทบอกเลกไมไดเปนสญญาเชาการเงน หากสญญานนทาใหเกดสถานการณตอไปนอยางนอยหนงสถานการณ 2.1 สญญาเชาโอนความเปนเจาของในสนทรพยใหแกผเชาเมอสนสดระยะเวลาของสญญาเชาเชน สญญาเชาซอซงเมอผเชาซอชาระเงนครบตามขอกาหนดของสญญา ผใหเชาซอจะโอนกรรมสทธใหผเชาซอ

129

2.2 ณ วนเรมตนของสญญาเชา ผเชามสทธเลอกซอสนทรพยดวยราคาทคาดวาจะตากวามลคายตธรรมมาก ณ วนทสทธเลอกมผลบงคบใช เชน สทธเลอกทจะซอสนทรพยทเชาทมราคาประมาณไมเกนรอยละ 5 ของมลคายตธรรมโดยประมาณของสนทรพย ถอไดวาเปนราคาตากวามลคายตธรรมมาก 2.3 ณ วนเรมตนของสญญาเชา ระยะเวลาของสญญาเชาครอบคลมอายการใหประโยชนเชงเศรษฐกจสวนใหญของสนทรพย แมวาจะไมมการโอนกรรมสทธเกดขน เชน ระยะเวลาของสญญาเชาครอบคลมระยะเวลาประมาณอยางนอยรอยละ 80 ของอายการใหประโยชนเชงเศรษฐกจของสนทรพยนน 2.4 ณ วนเรมตนของสญญาเชา มลคาปจจบนของจานวนเงนขนตาทตองจายมจานวนเทากบหรอเกอบเทากบมลคายตธรรมของสนทรพยทเชา เชน มลคาปจจบนของจานวนเงนขนตาดงกลาวมจานวนประมาณอยางนอยรอยละ 90 ของมลคายตธรรมของสนทรพย 3. สถานการณในขอ 2.ไมถอเปนขอยตในการจดประเภทสญญาเชาใหเปนสญญาเชาการเงนถาเปนทแนชดวาย งมลกษณะอนทแสดงใหเหนวามไดมการโอนความเสยงและผลตอบแทนทผเปนเจาของพงไดรบจากสนทรพยทเชา สญญาเชานนตองจดประเภทเปนสญญาเชาดาเนนงาน ตวอยางเชน ณ วนสนสดสญญาเชาไดมการโอนกรรมสทธในสนทรพยทเชาโดยมการจายคาตอบแทน ซงมจานวนเทากบมลคายตธรรมของสนทรพยทเชา หรออกตวอยางหนงคอ มการจายคาเชาทไมกาหนดแนนอน (คาเชาทอาจเกดขน) อนเปนผลใหผเชามไดรบโอนความเสยงและผลตอบแทนทผเปนเจาของพงไดรบจากสนทรพยทเชา 2. สญญาเชาดาเนนงาน (Operating Lease) หมายถง สญญาเชาทไมใชสญญาเชาการเงน เกณฑทใชพจารณาวาเปนสญญาเชาดาเนนงาน กจการตองจดประเภทสญญาเชาเปนสญญาเชาการเงน หากสญญานนโอนความเสยงและผลตอบแทนทงหมดหรอเกอบทงหมดทผเปนเจาของพงไดรบจากสนทรพยไปใหแกผเชา ไมวาในทสดการโอนกรรมสทธจะเกดขนหรอไม และกจการตองจดประเภทสญญาเชาเปนสญญาเชาดาเนนงาน หากสญญานนไมไดโอนความเสยงหรอผลตอบแทนทงหมดหรอเกอบทงหมดทผเปน

130

เจาของพงไดรบจากสนทรพยไปใหแกผเชา สญญาเชาทไมเขาเกณฑขอใดขอหนง ตามทระบของสญญาเชาการเงนใหถอเปนสญญาเชาดาเนนงาน การบญชสญญาเชาการเงน สญญาเชาการเงนเปนสญญาทผใหเชาใหการสนบสนนทางการเงนแกผเชา เพอใหผเชาสามารถมสนทรพยมาใชประโยชนตามตองการ นนคอ ผเชาใชประโยชนจากการเชาประเภทสญญาเชาการเงนเปนแหลงเงนทนแหลงหนง ดงนน ถาพจารณาโดยเนอหาทางเศรษฐกจ ผเชาไดใชประโยชนในสนทรพยใหแกผเชา เนองจากผเชาไดรบประโยชนเชงเศรษฐกจจากการใชสนทรพยนนตลอดอายการใชงานโดยสวนใหญของสนทรพย ผเชาจงควรบนทกคาเชาทจะตองจายในอนาคตเปนสนทรพยและหนสนไวในงบแสดงฐานะทางการเงนเพอสะทอนถงเนอหาทางเศรษฐกจทแทจรง การบญชสญญาเชาการเงนดานผเชา 1. การรบรรายการเมอเรมแรก ณ วนทสญญาเชาเรมมผล ผเชาตองรบรสญญาเชาการเงนเปนสนทรพยและหนสนในงบแสดงฐานะการเงน ของผเชาดวยจานวนเงนเทากบมลคายตธรรมของสนทรพยทเชา หรอมลคาปจจบนของจานวนเงนขนตาทตองจายแลวแตจานวนใดจะตากวา ซงพจารณา ณ วนเรมตนของสญญาเชา อตราคดลดในการคานวณมลคาปจจบนของจานวนเงนขนตาทตองจาย คอ อตราดอกเบยตามนยของสญญาเชาหากสามารถกาหนดไดในทางปฏบต หากในทางปฏบตไมสามารถกาหนดอตราดอกเบยตามนยได ใหใชอตราดอกเบยเงนกยมสวนเพมของผเชาเปนอตราคดลด ตนทนทางตรงเรมแรกของผเชาตองรวมเปนสวนหนงของตนทนสนทรพยทรบร

131

2. การวดมลคาภายหลงการรบรรายการเมอเรมแรก 2.1 การลดหนสนตามสญญาเชา จานวนเงนขนตาทตองจายตองนามาแยกเปนคาใชจายทางการเงนและสวนทจะนาไปลดหนสนทยงไมไดชาระ คาใชจายทางการเงนตองปนสวนใหกบงวดตางๆ ตลอดอายสญญาเชาเพอทาใหอตราดอกเบยแตละงวดเปนอตราคงทสาหรบยอดคงเหลอของหนสนทเหลออยแตละงวด คาเชาทอาจเกดขนบนทกเปนคาใชจายในงวดทเกดรายการ 2.2 การบนทกดอกเบยจาย ผเชาบนทกภาระดอกเบยเชาตามสญญาเชาเปนดอกเบยจายในแตละงวด ซงคานวณไดตามตารางคานวณดอกเบยจายและหนสนตามสญญาเชา กรณทงวดการจายคาเชาไมตรงกบงวดบญช ณ วนสนงวดบญชใหปรบปรงดอกเบยคางจายดวย 2.3 การคดคาเสอมราคาของสนทรพย สนทรพยทเชาตามสญญาเชาการเงนบนทกอยในสมดบญชของผเชา ดงนน ผเชาจะเปนผคดคาเสอมราคาของสนทรพยนน ผเชาตองปนสวนมลคาเสอมสภาพของสนทรพยทเชาใหกบงวดบญชแตละงวดตลอดระยะเวลาทคาดวาจะใชสนทรพยนน การปนสวนตองเปนไปตามเกณฑทเปนระบบและสอดคลองกบนโยบายการคดคาเสอมราคาสาหรบสนทรพยเสอมสภาพทผเชาเปนเจาของ หากมความแนนอนอยางสมเหตสมผลทสนทรพยนนจะเปนของผเชาเมอสนสดสญญาเชา ระยะเวลาทคาดวาสนทรพยจะใชงานไดจะเทากบอายการใหประโยชนของสนทรพย หากสนทรพยนนจะไมตกเปนของผเชาเมอสนสดสญญาเชา ผเชาตองคดคาเสอมราคาของสนทรพยใหหมดภายในระยะเวลาของสญญาเชาหรอภายในอายการใหประโยชน แลวแตระยะเวลาใดจะสนกวา

132

การแสดงรายการเกยวกบสญญาเชาการเงนในงบการเงนทางดานผเชา สนทรพยตามสญญาเชาจะแสดงเปนรายการแยกตางหากในงบแสดงฐานะการเงน โดยแสดงภายใตหวขอ ทดน อาคารและอปกรณ สาหรบหนสนตามสญญาเชาใหแยกแสดงสวนทเปนหนสนหมนเวยน ออกจากหนสนไมหมนเวยน การเปดเผยขอมลเกยวกบสญญาเชาการเงนดานผเชา ผเชาตองเปดเผยขอมลสาหรบสญญาเชาการเงน ดงตอไปน 1. มลคาตามบญชสทธ ณ วนสนรอบระยะเวลารายงานสาหรบสนทรพยแตละประเภท 2. การกระทบยอด ณ วนสนรอบระยะเวลารายงานระหวางจานวนเงนขนตาทตองจายทงสนกบมลคาปจจบนของจานวนเงนขนตาทตองจายทงสน นอกจากนน ณ วนสนรอบระยะเวลารายงาน กจการตองเปดเผยจานวนเงนขนตาทตองจายทงสนและมลคาปจจบนของจานวนเงนขนตาทตองจายทงสนสาหรบระยะเวลาแตละชวง ตอไปน 2.1 ระยะเวลาทไมเกนหนงป 2.2 ระยะเวลาทเกนหนงปแตไมเกนหาป 2.3 ระยะเวลาทเกนหาป 3. คาเชาทอาจเกดขนทรบรเปนคาใชจายสาหรบงวด 4. จานวนเงนขนตาทงสนทคาดวาจะไดรบในอนาคตจากการใหเชาชวงทบอกเลกไมได ณ วนสนรอบระยะเวลารายงาน

133

การบญชสญญาเชาการเงนดานผใหเชา 1. การรบรรายการเมอเรมแรก ผใหเชาตองรบรสนทรพยภายใตสญญาเชาการเงนเปนลกหนในงบแสดงฐานะการเงน ดวยจานวนทเทากบเงนลงทนสทธในสญญาเชา ผใหเชาจะบนทกเงนลงทนขนตนหรอลกหนตามสญญาเชา ดอกเบยทยงไมถอเปนรายได และโอนสนทรพยทใหเชาออกจากบญชของผใหเชา 2. รายไดดอกเบย ภายใตสญญาเชาการเงน ผใหเชาโอนความเสยงและประโยชนของความเปนเจาของทงหมดหรอเกอบทงหมดใหแกผเชา ดงนน ผใหเชาจงถอวาลกหนสญญาเชา คอ สนทรพยทจะทาใหผใหเชาไดรบเงนตนพรอมกบรายไดทางการเงน เพอชดเชยและตอบแทนผใหเชาสาหรบการลงทนและบรการทให 3. ดอกเบยตามสญญาเชาทยงไมถอเปนรายได การรบรรายไดทางการเงนตองขนอยกบรปแบบทสะทอนถงอตราผลตอบแทนคงทในแตละงวดของเงนลงทนสทธของผใหเชา ซงคงเหลอตามสญญาเชาการเงน 4. คาใชจายในการจดการสนทรพย สญญาเชากาหนดใหผใหเชาตองจายคาใชจายในการจดการสนทรพย ซงไดรวมในคาเชารายป การไดรบชาระเงนคาเชาในแตละงวดใหถอเปนการชาระลกหนตามสญญาเชาสวนหนง และชาระคาใชจายในการจดการสนทรพยอกสวนหนง การแสดงรายการเกยวกบสญญาเชาการเงนในงบการเงนดานผใหเชา 1. รายไดดอกเบยตามสญญาเชาและคาภาษทรพยสนจะแสดงในงบกาไรขาดทน

134

2. เงนลงทนสทธในงบแสดงฐานะการเงน โดยแยกแสดงสวนทถงกาหนดชาระภายใน 1 รอบ ระยะเวลาบญชภายใตหวขอสนทรพยหมนเวยน สวนทเหลอแสดงในสนทรพยไมหมนเวยน การเปดเผยขอมลเกยวกบสญญาเชาการเงนในงบการเงนทางดานผใหเชา 1. การกระทบยอด ณ วนสนรอบระยะเวลารายงาน ระหวางผลรวมของเงนลงทนขนตนท งสนตามสญญาเชากบมลคาปจจบนของจานวนเงนขนต าทลกหนตองจายตามสญญาเชานอกจากนน ณ วนสนรอบระยะเวลารายงาน กจการตองเปดเผยผลรวมของเงนลงทนขนตนตามสญญาเชาและมลคาปจจบนของจานวนเงนขนตาทลกหนตองจายตามสญญาเชาสาหรบระยะเวลาแตละชวงตอไปน

1.1 ระยะเวลาทไมเกนหนงป 1.2 ระยะเวลาทเกนหนงปแตไมเกนหาป 1.3 ระยะเวลาทเกนกวาหาป 2. รายไดทางการเงนรอการรบร 3. มลคาคงเหลอทไมไดรบการประกน ซงรวมอยในผลประโยชนของผใหเชา 4. คาเผอหนสงสยจะสญของจานวนเงนขนตาทลกหนตองจายตามสญญาเชาทคาดวาจะเกบไมได 5. คาเชาทอาจเกดขนทรบรเปนรายไดสาหรบงวด 6. คาอธบายโดยทวไปของขอตกลงทสาคญตามสญญาเชาของผใหเชา

135

การบญชสญญาเชาด าเนนงาน สญญาเชาดาเนนงานหรอสญญาเชาใช ผเชาจะบนทกคาเชาเปนคาใชจายในงวดเวลาทใชประโยชนจากสนทรพยนน และไมตองรบรหนสนหรอขอผกพนทจะตองจายในอนาคต การบญชสญญาเชาดาเนนงานดานผเชา ผเชาจะรบรจานวนเงนทจายตามสญญาเชาดาเนนงานเปนคาเชาจายในงบกาไรขาดทนตามวธเสนตรง นอกจากวาจะมเกณฑอนทเปนระบบ ซงสะทอนใหเหนถงประโยชนทผเชาไดรบในชวงเวลา ผเชายงคงใชเกณฑคงคางในการบนทกบญช กลาวคอ ณ วนสนงวด ผเชาตองบนทกคาเชาสวนทกจการไดใชประโยชนในงวดเวลานนเปนคาเชาจาย และบนทกสวนทใหประโยชนในงวดหนาเปนคาเชาจายลวงหนา การเปดเผยขอมลเกยวกบสญญาเชาดาเนนงานทางดานผเชา ผเชาตองเปดเผยขอมลสาหรบสญญาเชาดาเนนงาน ดงตอไปน 1. จานวนเงนขนตาทตองจายในอนาคตทงสนภายใตสญญาเชาดาเนนงานทบอกเลกไมไดสาหรบระยะเวลาแตละชวงตอไปน 1.1 ระยะเวลาทไมเกนหนงป 1.2 ระยะเวลาทเกนหนงปแตไมเกนหาป 1.3. ระยะเวลาทเกนหาป 2. จานวนเงนขนตาทงสนทคาดวาจะไดรบในอนาคตจากการเชาชวงทบอกเลกไมได ณ วนสนรอบระยะเวลารายงาน

136

3. จานวนเงนทตองจายตามสญญาเชาและจานวนเงนทจะไดรบตามสญญาใหเชาชวงทรบรสาหรบงวด ซงแยกแสดงจานวนเงนขนตาทตองจาย คาเชาทอาจเกดขน และจานวนเงนทจะไดรบจากสญญาใหเชาชวง การบญชสญญาเชาดาเนนงานดานผใหเชา สญญาเชาทไมอาจจดเปนสญญาเชาการเงน สญญาเชานนจะถอเปนสญญาเชาดาเนนงาน ซงโดยทวไปมกเปนกรณทผเชาไดใชประโยชนในสนทรพยเปนการชวคราว โดยไมหวงเปนเจาของ ในขณะทความเสยงและผลตอบแทนในสนทรพยยงเปนของผใหเชา ดงนนผใหเชาจงบนทกสนทรพยอยในบญชของตนและรบรคาเชารบในแตละงวดเปนรายได รวมทงรบรคาเสอมราคาเปนคาใชจายในงบกาไรขาดทน แนวทางการบนทกบญชเกยวกบสญญาเชาดาเนนงานดานผใหเชา สรปไดดงน 1. สนทรพยทใหเชา ยงคงถอเปนสนทรพยของผใหเชา ซงผใหเชาจะคดคาเสอมราคา โดยทวไปผใหเชาจะคดคาเสอมราคาตามอายการใหประโยชนเชงเศรษฐกจของสนทรพย 2. คาเชา จะถอเปนรายไดแตละงวดตลอดอายของสญญาเชา ในกรณทจานวนคาเชาแตละงวดไมเทากน เชน การรบชาระคาเชาเปนเงนจานวนหนงสาหรบหลายงวดลวงหนา ผใหเชาจะเฉลยคาเชาทเกดขนทงหมดตามสญญาเชาโดยวธเสนตรง และบนทกคาเชาแตละงวดเปนรายไดในจานวนเทาๆกน 3. ตนทนทางตรงเรมแรก ของผใหเชาจะรบรเปนสวนหนงของมลคาตามบญชของสนทรพยทใหเชา และรบรเปนคาใชจายตลอดอายของสญญาเชาในแตละงวด

137

การเปดเผยขอมลเกยวกบสญญาเชาดาเนนงานทางดานผใหเชา ผใหเชาตองเปดเผยขอมลสาหรบสญญาเชาดาเนนงาน ดงตอไปน 1. จานวนเงนขนตาทตองจายในอนาคตทงสนภายใตสญญาเชาดาเนนงานทบอกเลกไมไดโดยแสดงจานวนรวมสาหรบระยะเวลาแตละชวง ตอไปน 1.1 ระยะเวลาทไมเกนหนงป 1.2 ระยะเวลาทเกนหนงปแตไมเกนหาป 1.3 ระยะเวลาทเกนหาป 2. คาเชาทอาจเกดขนทรบรเปนรายได 3. คาอธบายโดยทวไปของขอตกลงทสาคญตามสญญาเชาสาหรบผใหเชา การบญชส าหรบการขายและเชากลบคน การขายและเชากลบคน (Sale and Leaseback) หมายถง การทผเชาไดขายสนทรพยของตนใหผใหเชา และในเวลาตอมาผเชาไดเชาสนทรพยนนกลบคนมาจากผใหเชาเพอใชประโยชน ดงนนผขายสนทรพยจะเปลยนสภาพเปนผเชา แนวทางการบนทกบญชการขายและเชากลบคน การขายและเชากลบคน คอ การทผขายขายสนทรพยแลวและผขายทาสญญาเชาสนทรพยนนกลบคนมา จานวนเงนทตองจายตามสญญาเชาและราคาขายจงมกมความสมพนธกนเนองจากไดมการตอรองราคารวมกน วธปฏบตทางบญชสาหรบการขายและเชากลบคนขนอยกบประเภทของสญญาเชาทเกยวของ

138

1. หากรายการขายและเชากลบคนกอใหเกดสญญาเชาการเงน สงตอบแทนจากการขายทสงกวามลคาตามบญชของสนทรพยจะตองไมรบรเปนกาไรของผขายทเปนผเชาโดยทนท แตตองบนทกรบรเปนรายการรอตดบญช และตดจาหนายไปตลอดอายสญญาเชา 2. หากการเชากลบคนถอเปนสญญาเชาการเงน รายการดงกลาวเปนวธทผใหเชาจดหาเงนทนใหกบผเชาโดยใชสนทรพยเปนหลกประกน ดวยเหตน จงไมเหมาะสมทจะถอวาสงตอบแทนจากการขายทสงกวามลคาตามบญชเปนรายได แตตองบนทกสวนเกนดงกลาวเปนรายการรอการตดบญชและตดจาหนายไปตลอดอายสญญาเชา 3. ในกรณทการขายและเชากลบคนกอใหเกดสญญาเชาดาเนนงาน 3.1 หากราคาขายมจานวนเทยบเทากบมลคายตธรรมอยางเหนไดชด ผขายตองรบรผลกาไรหรอผลขาดทนจากการขายทนท 3.2 หากราคาขายมจานวนตากวามลคายตธรรม ผขายตองรบรกาไรหรอขาดทนจากการขายทนท เวนแตผขายจะไดรบชดเชยขาดทนทเกดขนโดยการจายคาเชาในอนาคตทตากวาราคาตลาด ในกรณนผขายตองบนทกขาดทนจากการขายเปนรายการรอการตดบญชและตดจาหนายตามสดสวนของจานวนคาเชาทจายในแตละงวดตามระยะเวลาทผขายทเปนผเชาคาดวาจะใชประโยชนจากสนทรพยทเชา 3.3 หากราคาขายมจานวนสงกวามลคายตธรรม ผขายตองรบรจานวนทสงกวามลคายตธรรมเปนรายการรอการตดบญชและตดจาหนายตามระยะเวลาทคาดวาจะใชประโยชนสนทรพยทเชา 4. หากการเชากลบคนถอเปนสญญาเชาดาเนนงาน และจานวนทตองจายตามสญญาเชา และราคาขายกาหนดขนตามมลคายตธรรม รายการดงกลาวเปนรายการขายตามปกตทกจการสามารถรบรกาไรหรอขาดทนทนท

139

เรองท 15 ภาษเงนได ความหมายและความส าคญของภาษอากร ภาษอากรเปนแหลงรายไดหลกของประเทศทภาครฐตองบงคบจดเกบจากผเสยภาษ เพอนาไปใชในการพฒนาประเทศและจดการระบบสวสดการตางๆใหแกประชาชน นอกจากนยงอาจใชเปนเครองมอในการสงเสรมการกระทาบางอยางเพอชวยใหมการจดการทรพยากรอยางเหมาะสมดวย เชน การใชภาษเปนเครองมอในการจงใจใหภาคธรกจหนมาใชอปกรณทชวยในการประหยดพลงงานโดยใหนาตนทนในการลงทนมาหกเปนรายจาย ไดมากกวาทจายไปจรง หรออาจจะใชภาษมาชวยพฒนาสงคมโดยรวม ภาษอากรทรฐจดเกบนนอาจเรยกเกบไดทงจากบคคลธรรมดา นตบคคล หรอผมหนาทเสยภาษอนๆ ตามทประมวลรษฎากรกาหนด โดยฐานทนามาใชเปนเกณฑในการจดเกบภาษนนมไดหลายประเภท ดงน 1. เกบจากสนทรพยทถอครอง เชน ภาษบารงทองท ภาษโรงเรอนและทดน 2. เกบจากการบรโภคทงในประเทศและตางประเทศ เชน ภาษมลคาเพม ภาษสรรพสามต ภาษศลกากร 3. เกบจากเงนไดทไดรบ ซงอาจมการแบงแยกประเภทการจดเกบออกเปนการจดเกบตามแหลงทมาของเงนได เกบตามถนทอยของผมหนาทเสยภาษ เกบจากเงนไดสทธ หรอเกบจากเงนทไดรบทงจานวน เชน ภาษเงนไดบคคลธรรมดา ภาษเงนไดนตบคคล ภาษหก ณ ทจาย ภาษเงนไดเปนคาใชจายของธรกจ โดยปกตแลวภาระภาษทเกยวของโดยตรงกบกาไรจากการดาเนนงานของกจการนตบคคลคอ ภาษเงนไดนตบคคล ซงเปนคาใชจายของธรกจแสดงอยในงบกาไรขาดทน สวนภาระภาษอน เชน ภาษมลคาเพม ภาษหก ณ ทจาย ถอเปนการรบเงนภาษแทนกรมสรรพากร แลวกจการมหนาทตองนาสงภาษทรบมานนตอกรมสรรพากรในระยะเวลาทกาหนด

140

การรบรภาษเงนได กจการตองรบรภาษเงนไดทตองชาระใหแกหนวยงานทเกยวของเปนคาใชจายในงบกาไรขาดทนโดยใชวธภาษเงนไดคางจาย ซงแสดงภาระภาษเงนไดทกจการคางชาระสทธจากภาษหก ณ ทจายใหรบรเปนหนสน การบญชภาษเงนไดรอการตดบญช บางกจการทเหนวาการใชวธภาษเงนไดคางจายนอาจไมสะทอนถงฐานะทแทจรงของกจการ อยางไรกตาม หากกจการประสงคจะเลอกรบรคาใชจายภาษเงนไดหรอรายไดภาษเงนได และสนทรพยหรอหนสนภาษเงนไดรอการตดบญชโดยใชวธหนสนตามงบแสดงฐานะการเงน (Balance Sheet Liability Method) ใหถอปฏบตตามขอกาหนดทกขอในมาตรฐานการรายงานทางการเงนของไทย (TFRSs) อยางสมาเสมอ

เรองท 16 ประมาณการหนสน และหนสนทอาจเกดขน

ความหมายของประมาณหนสน ประมาณการหนสน หมายถง หนสนหรอภาระผกพนในปจจบนทมความไมแนนอนเกยวกบจงหวะเวลาหรอจานวนทตองจายชาระ เกณฑการรบรประมาณการหนสน 1. ประมาณการหนสนจะตองรบรกตอเมอเปนไปตามเงอนไขทกขอ ตอไปน 1.1 กจการมภาระผกพนในปจจบน ซงเปนผลจากเหตการณในอดตไมวาภาระผกพนนนจะเปนภาระผกพนตามกฎหมายหรอภาระผกพนจากการอนมาน 1.2 มความเปนไปไดคอนขางแนทกจการจะสญเสยทรพยากรทมประโยชนเชงเศรษฐกจ เพอจายชาระภาระผกพนดงกลาว

141

1.3 สามารถประมาณจานวนของภาระผกพนไดอยางนาเชอถอ 2. กจการมภาระผกพนในปจจบน ซงเปนผลจากเหตการณในอดต ภาระผกพนตามกฎหมาย หมายถง ภาระผกพนทเกดจากรายการใดรายการหนง ตอไปน 2.1 สญญา (ตามเงอนไขทระบไวอยางชดเจนหรอโดยนย) 2.2 กฎหมายทใชบงคบ 2.3 ผลบงคบตามกฎหมายอน 3. ภาระผกพนจากการอนมาน หมายถง ภาระผกพนทเกดจากการกระทาของกจการเมอเปนไปตามขอกาหนดทกขอ ตอไปน 3.1 กจการแสดงออกใหฝายอนๆ เหนวากจการจะยอมรบผดชอบบางประการ โดยการปฏบตในอดตจนถอเปนแบบแผน หรอโดยนโยบายทประกาศใชหรอโดยคาแถลงการณในปจจบนทมความเฉพาะเจาะจงอยางเพยงพอ และ

3.2 การกระทาตามขอ 3.1ของกจการสรางความคาดหมายทมมลความจรงใหกบฝายอนๆ วากจการจะรบผดชอบตอภาระผกพนทเกดขน 4. มความเปนไปไดคอนขางแนทกจการจะสญเสยทรพยากรทมประโยชนเชงเศรษฐกจเพอจายชาระภาระผกพนดงกลาว

หากกจการมภาระผกพนทคลายคลงกนหลายรายการ เชน การรบประกนสนคา กจการจะตองกาหนดความเปนไปไดทกจการจะสญเสยทรพยากรเพอจายชาระภาระผกพน โดยพจารณาจากภาระผกพนแตละประเภทโดยรวม หากการสญเสยทรพยากรทมประโยชนเชงเศรษฐกจมความเปนไปไดคอนขางแนทจะเกดขน กจการตองรบรประมาณการหนสนในงบแสดงฐานะการเงน หากประมาณการหนสนนนเปนไปตามเกณฑการรบรรายการ

142

5. สามารถประมาณมลคาภาระผกพนไดอยางนาเชอถอ

5.1 กจการตองรบรประมาณการหนสนดวยจานวนประมาณการทดทสดของรายจายทตองนาไปจายชาระภาระผกพนในปจจบน ณ วนสนรอบระยะเวลารายงาน 5.2 ประมาณการทดทสดของรายจายทตองนาไปจายชาระภาระผกพนในปจจบน คอ จานวนทสมเหตสมผลทกจการจะจายเพอชาระภาระผกพนหรอโอนภาระผกพนใหกบบคคลทสาม ณ วนสนรอบระยะเวลารายงาน ตามปกตภาระผกพนอาจมจานวนสงเกนกวาทกจการจะจายชาระหรอโอน ณ วนสนรอบระยะเวลารายงาน อยางไรกตาม ประมาณการของจานวนทสมเหตผลทกจการจะจายเพอชาระหรอโอนภาระผกพนถอเปนประมาณการทดทสดของรายจายทตองนาไปจายชาระภาระผกพนในปจจบน ณ วนสนรอบระยะเวลารายงาน วธปฏบตทางบญชส าหรบประมาณการหนสน 1. หนสนสมนาคณ (Premium Offered to Customer) กจการบางแหงมนโยบายสงเสรมการขายโดยการใหของสมนาคณ เชน ใหของแถม แจกคปอง ใหลกคานาชนสวนของสนคาไปแลกของสมนาคณ เหตการณทกอใหเกดภาระผกพน คอ การขายสนคาและนโยบายสงเสรมการขายของกจการ นนคอ กจการมภาระผกพนในปจจบนทเกดจากเหตการณทกอภาระผกพนในอดต และมความเปนไปไดคอนขางแนทกจการจะสญเสยทรพยากรทมประโยชนเชงเศรษฐกจ กลาวคอ จากประสบการณในอดตและนโยบายของกจการ ทาใหกจการแนใจวาจะตองจายชาระภาระผกพนดงกลาวและกจการสามารถประมาณมลคาภาระผกพนไดอยางนาเชอถอ

2. หนบตรกานล (Liabilities on the Advance Sale of Tickets Token and Certificates) กจการบางแหงขายบตรกานลหรอเชคของขวญใหลกคา เพอใหลกคาเลอกสนคาทตองการในภายหลง นอกจากน กจการบางแหงอาจเกบเงนจากลกคาลวงหนาแลวใหบรการแกลกคาภายในชวงระยะเวลาหนง เมอกจการรบเงนคาบตรกานลหรอเชคของขวญ กจการตองรบรประมาณการหนสนดวย หากรายการและเหตการณทางบญชนนเขาเงอนไขของการรบร และเมอกจการไดใหบรการแลว ประมาณการหนสนนจะทยอยรบรเปนรายไดของกจการ

143

3. ประมาณการหนสนจากการประกนคณภาพ (Liabilities for Guarantee and Warranty for Service and Maintenance) กจการบางแหงมนโยบายสงเสรมการจาหนายโดยการรบประกนคณภาพสนคา จะเหนวากจการมภาระผกพนในปจจบนทเกดจากเหตการณในอดต และมความเปนไปไดคอนขางแนทกจการจะสญเสยทรพยากรทมประโยชนเชงเศรษฐกจ เพอจายชาระภาระผกพนนนและกจการสามารถประมาณมลคาภาระผกพนไดอยางนาเชอถอ 4. ประมาณการหนสาหรบผลประโยชนของพนกงาน มาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน กาหนดใหรบรผลประโยชนของพนกงานทเปนไปตามหลกการรบรรายการในยอหนาท 304 ดวยจานวนประมาณการทดทสดของรายจายทตองนาไปจายชาระภาระผกพนในปจจบน ณ วนสนรอบระยะเวลารายงาน อยางไรกตามหากกจการประสงคจะรบรประมาณการหนสนสาหรบผลประโยชนของพนกงานตามแนวทางทกาหนดในมาตรฐานการรายงานทางการเงนของไทย (TFRSs) ใหกจการปฏบตตามขอกาหนดทกขอในมาตรฐานการรายงานทางการเงนนนอยางสมาเสมอ การเปดเผยขอมลส าหรบประมาณการหนสน 1. กจการตองเปดเผยขอมลตอไปนสาหรบประมาณการหนสนแตละประเภท 1.1 จานวนประมาณการหนสน ณ วนตนงวดและวนสนรอบระยะเวลารายงาน 1.2 จานวนประมาณการหนสนทรบรเพมเตมในระหวางงวด ซงรวมถงจานวนทเพมขนของประมาณการหนสนทมอย 1.3 จานวนทตดออกจากบญชประมาณการหนสนในระหวางงวด (เชน รายจายทเกดขนและนาไปลดประมาณการหนสน) 1.4 จานวนประมาณการหนสนทไมไดใชทตองกลบบญชในระหวางงวด

144

2. กจการตองเปดเผยขอมลตอไปนสาหรบประมาณการหนสนแตละประเภท 2.1 คาอธบายโดยสงเขปเกยวกบลกษณะของภาระผกพนและจงหวะเวลาทกจการคาดวาจะสญเสยประโยชนเชงเศรษฐกจ 2.2 สงทชบอกความไมแนนอนเกยวกบจานวนหรอจงหวะเวลาของการสญเสยประโยชนเชงเศรษฐกจ กจการตองเปดเผยขอสมมตทสาคญทใชเกยวกบเหตการณในอนาคตเมอกจการจาเปนตองเปดเผยขอมลใหเพยงพอ ความหมายของหนสนทอาจเกดขน หนสนทอาจเกดขน หมายถง รายการขอใดขอหนง ตอไปน 1. ภาระผกพนทอาจมอยอนเนองมาจากเหตการณในอดต แตการจะทราบวาภาระผกพนดงกลาวมอยหรอไมนนตองไดรบการยนยนจากเหตการณอยางนอยหนงเหตการณในอนาคต ซงยงไมมความแนนอนวาจะเกดขนหรอไมเกดขน โดยเหตการณดงกลาวตองไมอยในความควบคมทงหมดของกจการ 2. ภาระผกพนในปจจบน ซงเกดขนจากเหตการณในอดต แตไมสามารถรบรเปนหนสนไดเนองจากเปนไปตามขอใดขอหนง ตอไปน

2.1 ไมมความเปนไปไดคอนขางแนทกจการจะสญเสยทรพยากรทมประโยชนเชงเศรษฐกจเพอจายชาระภาระผกพน หรอ 2.2 จานวนของภาระผกพนไมสามารถวดมลคาไดอยางนาเชอถอเพยงพอ

กจการตองไมรบรหนสนทอาจเกดขน แตใหเปดเผยรายละเอยดของภาระผกพนทมอยในปจจบนรวมทงมลคาผลกระทบทางการเงนหากสามารถประมาณได ในหมายเหตประกอบงบการเงน

145

การแสดงรายการและการเปดเผยขอมลหนสนทอาจเกดขน กจการตองใหคาอธบายโดยสงเขปเกยวกบลกษณะของหนสนทอาจเกดขนแตละประเภท ณ วนทในงบแสดงฐานะการเงน การเปดเผยขอมลตอไปน หากทาไดในทางปฏบต เวนแตกรณทกจการจะสญเสยทรพยากรเพอจายชาระหนสนนนจะไมนาเปนไปได

เรองท 17 เหตการณภายหลงรอบระยะเวลารายงาน

ความหมายของเหตการณภายหลงรอบระยะเวลารายงาน เหตการณภายหลงรอบระยะเวลารายงาน หมายถง เหตการณทเกดขนระหวางวนสนรอบระยะเวลารายงานกบวนทไดรบอนมตใหออกงบการเงน ไมวาเหตการณนนจะเปนไปในทางดหรอไมด

เหตการณดงกลาวสามารถแยกไดเปน 2 ประเภท ดงน 1. เหตการณทเปนหลกฐานยนยนวาสถานการณไดมอย ณ วนสนรอบระยะเวลารายงาน (เหตการณภายหลงรอบระยะเวลารายงานทตองปรบปรง) 2. เหตการณทชใหเหนวาสถานการณไดเ กดขนภายหลงรอบระยะเวลารายงาน (เหตการณภายหลงรอบระยะเวลารายงานทไมตองปรบปรง) ประเภทของเหตการณภายหลงรอบระยะเวลารายงาน 1. เหตการณทเปนหลงฐานยนยนวาสถานการณไดมอย ณ วนสนรอบระยะเวลารายงาน (เหตการณภายหลงรอบระยะเวลารายงานทตองปรบปรง) กจการตองปรบปรงจานวนทรบรในงบการเงนเพอสะทอนใหเหนถงเหตการณภายหลงรอบระยะเวลารายงานทตองปรบปรง เชน คาพพากษาของคดความในศาลภายหลงรอบระยะเวลารายงานซงยนยนวากจการมภาระผกพนในปจจบน ณ วนสนรอบระยะเวลารายงาน

146

กจการตองปรบปรงจานวนประมาณการทเกยวของกบคดความในศาลทรบรไวกอนหนาน การลมละลายของลกหนทเกดขนภายหลงรอบระยะเวลารายงาน โดยปกตจะเปนการยนยนวาผลขาดทนจากลกหนการคาไดเกดขนแลว ณ วนสนรอบระยะเวลารายงาน และกจการตองปรบปรงมลคาตามบญชของลกหนการคานน การกาหนดภายหลงรอบระยะเวลารายงานสาหรบจานวนสวนแบงกาไรหรอการจายโบนส หากกจการมภาระผกพนตามกฎหมายในปจจบน หรอภาระผกพนจากการอนมาน ณ วนสนรอบระยะเวลารายงาน ทจะตองจายสวนแบงกาไรหรอโบนสนน ซงเปนผลมาจากเหตการณกอนวนสนรอบระยะเวลารายงาน เหตการณตามขอนเปนเหตการณทเกดขนภายหลงรอบระยะเวลารายงานทเปนการใหขอมลเพมเตม ทาใหกจการสามารถกาหนดจานวนเงนสาหรบรายการทมภาวะการณเกดขนกอนแลว ณ วนทแสดงฐานะการเงน 2. เหตการณทชใหเหนวาสถานการณไดเ กดขนภายหลงรอบระยะเวลารายงาน (เหตการณภายหลงรอบระยะเวลารายงานทไมตองปรบปรง)

กจการตองไมปรบปรงจานวนทรบรในงบการเงนเพอสะทอนถงเหตการณภายหลงรอบระยะเวลารายงานทไมตองปรบปรง เชน การลดลงของมลคาตลาดของเงนลงทนระหวางวนสนรอบระยะเวลารายงานกบวนทไดรบอนมตใหออกงบการเงน โดยปกตการลดลงของมลคาตลาดจะไมมความสมพนธกบสถานะของเงนลงทน ณ วนสนรอบระยะเวลารายงาน แตจะสะทอนใหเหนถงสถานการณทเกดขนในงวดถดไปหากกจการประกาศจายเงนปนผลใหกบเจาของภายหลงรอบระยะเวลารายงาน กจการตองไมรบรเงนปนผลดงกลาวเปนหนสน ณ วนสนรอบระยะเวลารายงาน ถามการประกาศจายเงนปนผลหลงรอบระยะเวลารายงาน แตกอนวนทไดรบอนมตใหออกงบการเงนเงนปนผลดงกลาวตองไมรบรเปนหนสน ณ วนสนรอบระยะเวลารายงาน เนองจากเงนปนผลดงกลาวไมเปนภาระผกพน ณ เวลาดงกลาว เงนปนผลดงกลาวตองเปดเผยไวในหมายเหตประกอบงบการเงน เหตการณตามขอนเปนเหตการณทเกดขนหลงจากวนทในงบแสดงฐานะการเงนกจการไมตองปรบปรงรายการในงบการเงน เนองจากเหตการณดงกลาวไมเกยวของกบภาวการณทมอยกอนแลว ณ วนทแสดงฐานะการเงน แตกจการควรเปดเผยเหตการณภายหลงรอบระยะเวลารายงานทแสดงถงความเปลยนแปลงทผดปกต ซงมผลตอรายการ ณ วนทในงบแสดงฐานะการเงน

147

การเปดเผยขอมลเกยวกบเหตการณภายหลงรอบระยะเวลารายงาน 1. กจการตองเปดเผยวนทไดรบการอนมตใหออกงบการเงน และผใหการอนมตงบการเงน หากผเปนเจาของกจการหรอบคคลอนมอานาจแกไขงบการเงน หลงจากทไดมการออกงบการเงนแลว กจการตองเปดเผยขอเทจจรงดงกลาว 2. เมอเหตการณภายหลงรอบระยะเวลารายงานทไมตองปรบปรงมสาระสาคญ จะทาใหการไมเปดเผยขอมลมผลกระทบตอการตดสนใจเชงเศรษฐกจของผใชงบการเงน ดงนน กจการตองเปดเผยขอมลทกขอตอไปน สาหรบเหตการณภายหลงรอบระยะเวลารายงานทไมตองปรบปรงแตละประเภททเปนสาระสาคญ 2.1 ลกษณะของเหตการณดงกลาว 2.2 ประมาณการผลกระทบทางการเงน หรอคาอธบายทวากจการไมสามารถประมาณผลกระทบดงกลาวได

เรองท 18 รายได ความหมายของรายได รายได หมายถง กระแสรบของประโยชนเชงเศรษฐกจ (กอนหกคาใชจาย) ในรอบระยะเวลารายงานซงเกดขนจากกจกรรมตามปกตของกจการ เมอกระแสรบนนสงผลใหสวนของเจาของเพมขน ทงนไมรวมถงเงนทนทไดรบจากผมสวนรวมในสวนของเจาของและรายการกาไร ซงมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบนกาหนดใหกจการตองรบรโดยตรงไปยงสวนของเจาของ รายได หมายรวมเฉพาะกระแสรบของประโยชนเชงเศรษฐกจ (กอนหกคาใชจาย) ทกจการไดรบหรอคางรบซงทาใหสวนของเจาของเพมขน ดงนน จานวนเงนทกจการเรยกเกบแทนบคคลทสาม เชน ภาษมลคาเพม จงไมถอเปนรายไดของกจการ เนองจากถอเปนกระแสรบของประโยชนเชงเศรษฐกจทไมทาใหสวนของเจาของของกจการเพมขน ในทานองเดยวกน จานวนเงนทตวแทน

148

เรยกเกบแทนตวการ ซงถอเปนกระแสรบขนตนของประโยชนเชงเศรษฐกจ ทไมทาใหสวนของเจาของเพมขน จงไมถอเปนรายได เวนแตจานวนทเรยกเกบนนเปนคานายหนา การรบรรายได การรบรรายไดจากการขาย กจการตองรบรรายไดจากการขายสนคาเมอเปนไปตามเงอนไขทกขอ ดงตอไปน 1. กจการไดโอนความเสยงและผลตอบแทนทมนยสาคญของความเปนเจาของสนคาใหกบผซอแลว 2. กจการไมเกยวของในการบรหารสนคาอยางตอเนองในระดบทเจาของพงกระทา หรอไมไดควบคมสนคาทขายไปแลวทงทางตรงและทางออม 3. กจการสามารถวดมลคาของจานวนรายไดไดอยางนาเชอถอ 4. มความเปนไปไดคอนขางแนทกจการจะไดรบประโยชนเชงเศรษฐกจของรายการบญชนน 5. กจการสามารถวดมลคาของตนทนทเกดขนหรอทจะเกดขน อนเนองมาจากรายการบญชนนไดอยางนาเชอถอ การรบรรายไดจากการใหบรการ เมอผลของรายการทเกยวของกบการใหบรการสามารถประมาณไดอยางนาเชอถอ กจการตองรบรรายการทเกยวของกบการใหบรการเปนรายไดตามขนความสาเรจของรายการ ณ วนสนรอบระยะเวลารายงาน ผลของรายการสามารถประมาณไดอยางนาเชอถอเมอเปนไปตามเงอนไขทกขอ ตอไปน

149

1. กจการสามารถวดมลคาของจานวนรายไดไดอยางนาเชอถอ 2. มความเปนไปไดคอนขางแนทกจการจะไดรบประโยชนเชงเศรษฐกจของรายการบญชนน 3. กจการสามารถวดขนความสาเรจของรายการบญช ณ วนทในงบการเงนไดอยางนาเชอถอ 4. กจการสามารถวดมลคาของตนทนไดอยางนาเชอถอ ตนทนในทน หมายถง ตนทนทเกดขนแลวและทจะเกดขนเพอทาใหรายการบญชนนเสรจสมบรณ

การรบรรายไดจากการใหผอนใชสนทรพย

1. กจการตองรบรรายไดในรปดอกเบย คาสทธ และเงนปนผล ทเกดจากการใหผอนใชสนทรพยของกจการตามเกณฑทกาหนดไว เมอเปนไปตามเงอนไขทกขอ ดงตอไปน 1.1 มความเปนไปไดคอนขางแนทกจการจะไดรบประโยชนเชงเศรษฐกจของรายการบญชนน 1.2 กจการสามารถวดมลคาของจานวนรายไดไดอยางนาเชอถอ

2. รายไดดอกเบย คาสทธ และเงนปนผล ตองรบรตามเกณฑ ตอไปน 2.1 ดอกเบยรบตองรบรตามวธอตราผลตอบแทนทแทจรงหรอวธอนทใหผลไมแตกตางจากวธอตราดอกเบยทแทจรงอยางมสาระสาคญ 2.2 คาสทธตองรบรตามเกณฑคงคาง ซงเปนไปตามเนอหาของขอตกลงทเกยวของ 2.3 เงนปนผลตองรบรเมอผถอหนมสทธไดรบเงนปนผล

150

3. กจการตองใชเกณฑคงคางในการบนทกคาสทธตามขอตกลงทเกยวของ เวนแตเนอหาตามขอตกลงจะแสดงใหเหนวาการรบรรายไดจะเหมาะสมยงขนหากใชเกณฑอนทมระบบและสมเหตสมผล การวดมลคารายได กจการตองกาหนดจานวนรายไดตามทกจการตกลงกบผซอหรอผใชสนทรพย ซงจานวนรายไดดงกลาวเปนมลคายตธรรมของสงตอบแทนทไดรบหรอคางรบสทธจากจานวนสวนลดการคาและสวนลดตามปรมาณซอทกจการกาหนด การเปดเผยขอมลเกยวกบรายได

กจการตองเปดเผยขอมล ดงตอไปน 1. นโยบายการบญชทกจการใชในการรบรรายได ซงรวมถงวธกาหนดขนความสาเรจของรายการบญชทเกยวของกบการใหบรการ 2. จานวนรายไดแตละประเภททมนยสาคญทรบรระหวางงวดซงรวมถงรายการตอไปน 2.1 การขายสนคา 2.2 การใหบรการ 2.3 ดอกเบย 2.4 คาสทธ 2.5 เงนปนผล

151

3. จานวนรายไดทเกดจากการแลกเปลยนสนคาหรอบรการ ซงรวมอยในรายไดแตละประเภททมนยสาคญ

เรองท 19 การรบรรายไดจากการขายอสงหารมทรพย

ความหมายและประเภทของอสงหารมทรพย อสงหารมทรพย หมายถง ทดนกบทรพยอนตดอยกบทดน หรอประกอบเปนอนเดยวกบทดนนนรวมทงสทธทงหลายอนเกยวกบสทธในทดนดวย วธการบญช เพอรบรรายไดสาหรบธรกจอสงหารมทรพย ซงแบงออกเปน 3 ประเภทใหญๆ ได ดงน

1. การขายทดน หมายถง การขายทดนเปนแปลงๆ ซงมจานวนมาก โดยแบงหรอจดสรรทดนเปนแปลงยอยจากทดนแปลงใหญเพอขายใหแกผซอทวไป 2. การขายทดนพรอมสงปลกสราง หมายถง การขายบานพรอมทดน ราคาขายตามสญญาเปนราคาทรวมทงสงปลกสรางและทดน 3. การขายอาคารชด หมายถง การขายหองชด อาคารชดหรอกลมอาคารชดเพอเปนทอยอาศย หรอเพอประกอบธรกจ และอาคารสานกงานเพอขาย

การรบรรายไดส าหรบธรกจอสงหารมทรพย การรบรรายไดจากการขายอสงหารมทรพยทง 3 ประเภท คอ การขายทดน ขายทดนพรอมสงปลกสราง และการขายอาคารชด สามารถเลอกการรบรไดหลายวธตามเงอนไขของการเกดขนของรายไดจากการขายนน คอ

152

1. รบรเปนรายไดทงจานวน 2. รบรเปนรายไดตามอตราสวนของงานททาเสรจ 3. รบรเปนรายไดตามเงนคางวดทถงกาหนดชาระ

กรณทไมอาจรบรเปนรายไดตามขอ 1-3 ขางตน ใหบนทกเงนทไดรบเปนเงนมดจาหรอเงนรบลวงหนา เงอนไขการรบรเปนรายไดตามอตราสวนของงานททาเสรจหรอตามเงนคางวดทถงกาหนดชาระ เงอนไขการรบรรายไดส าหรบธรกจอสงหารมทรพย กจการทคาอสงหารมทรพยทง 3 ประเภทดงกลาว อาจเลอกรบรเปนรายไดจากการขายอสงหารมทรพยตามอตราสวนของงานททาเสรจหรอตามเงนคางวดทถงกาหนดชาระได ถารายการขายนนๆ เขาเงอนไข ดงน 1. การขายเกดขนแลว (ในกรณของการขายหองชดของอาคารชด การทาสญญาจะซอจะขายตองมจานวนทไมนอยกวารอยละ 40 ของพนท ทเปดขายหรอทเปดจอง) 2. ผซอไมมสทธเรยกเงนคน 3. ผซอและผขายตองมความเปนอสระตอกนหรอเปนการดาเนนธรกจตามปกต 4. เงนวางเรมแรกและเงนคางวดของผซอทชาระแลวตองมจานวนไมนอยกวารอยละ 20 ของราคาขายตามสญญา 5. ผขายมความสามารถเกบเงนไดตามสญญา 6. งานพฒนาและงานกอสรางของผขายไดผานขนตอนเบองตนแลวไมนอยกวารอยละ 10 ของงานกอสรางตามโครงการทเสนอขาย

153

7. ผขายมความสามารถทางการเงนด 8. การกอสรางไดกาวหนาไปดวยด 9. ผขายสามารถประมาณเงนรบจากการขายรวมและตนทนท งหมดทตองใชในการกอสรางไดอยางมหลกเกณฑ ทงนตนทนทประมาณการไว จาเปนตองปรบปรงอยางนอยปละครงหรอเมอผขายประมาณไดวาจะมการเปลยนแปลงในจานวนตนทนอยางมสาระสาคญ การเปลยนแปลงประมาณการตนทนพฒนาอสงหารมทรพย ประมาณการตนทนพฒนาอสงหารมทรพย หมายถง ตนทนพฒนาอสงหารมทรพยทงสนทกจการประมาณขนมา ซงกจการนามาใชเปนเกณฑในการคานวณอตราสวนของงานททาเสรจ ประมาณการดงกลาวอาจมการเปลยนแปลงเนองมาจากการเพมขนของตนทนการกอสราง การเปลยนแปลงประมาณการตนทนถอเปนการเปลยนแปลงประมาณการทางบญช กจการจะใชวธเปลยนทนทเปนตนไป สาหรบการรบรรายไดโดยไมตองปรบปรงรายไดทเคยรบรไปแลวในงวดกอน การบนทกจ านวนเงนทไดรบเปนเงนมดจ า ในกรณทการขายอสงหารมทรพยไมเขาเงอนไขการรบรเปนรายได ใหบนทกจานวนเงนทไดรบเปนเงนมดจาหรอเงนรบลวงหนาจากผซอจนกวาการขายดงกลาวจะเขาเงอนไข การเปดเผยขอมลเกยวกบธรกจอสงหารมทรพยในงบการเงน กจการตองเปดเผยขอมลตอไปนในงบการเงน 1. วธการรบรรายได

154

2. ในกรณทใชวธรบรรายไดตามอตราสวนของงานททาเสรจใหเปดเผยวธการกาหนดอตราสวนของงานททาเสรจดวย

เรองท 20 สญญากอสราง ความหมายของสญญากอสราง สญญากอสราง หมายถง สญญาททาขนโดยเฉพาะเพอกอสรางสนทรพยรายการเดยว หรอกอสรางสนทรพยหลายรายการซงสมพนธกนอยางใกลชด หรอตองพงพากนในดานการออกแบบ เทคโนโลยและหนาท หรอวตถประสงคในการใชประโยชนขนสดทาย ประเภทของสญญากอสราง 1. สญญาราคาคงท (Fixed Price Contract) หมายถง สญญากอสรางซงมการตกลงดวยราคาคงท หรอดวยอตราคงทตอหนวยของผลผลตซงระบไวในสญญา ในบางกรณราคาหรออตราทตกลงกนขนอยกบการเปลยนแปลงของตนทนตามเงอนไขทระบไวในสญญา 2. สญญาตนทนบวกสวนเพม (Cost plus Contract) หมายถง สญญากอสรางซงกจการจะไดรบคนตนทนตามทตกลงกนบวกสวนเพม ซงสวนเพมนนกาหนดเปนอตรารอยละของตนทนดงกลาวหรอเปนจานวนคงท การรวมและการแยกสญญากอสราง 1. เมอกจการทาสญญาเพอกอสรางสนทรพยหลายรายการ การกอสรางสนทรพยแตละรายการใหถอเสมอนวาไดมการทาสญญากอสรางแยกจากกน หากเปนไปตามเงอนไขทกขอตอไปน 1.1 สนทรพยแตละรายการมขอเสนอทแยกจากกน

155

1.2 สนทรพยแตละรายการมการตอรองแยกจากกน นอกจากนน กจการและผวาจางสามารถยอมรบหรอปฏเสธสญญาสวนทเกยวของกบสนทรพยแตละรายการได 1.3 ตนทนและรายไดของสนทรพยแตละรายการสามารถระบได 2. กจการตองปฏบตตอกลมสญญากอสรางเสมอนวาเปนสญญาเดยว ไมวากลมสญญานนจะทากบผวาจางเพยงรายเดยวหรอหลายราย หากเปนไปตามเงอนไขทกขอ ตอไปน 2.1 สญญาหลายสญญามการตอรองรวมกนในลกษณะของสญญาชดเดยวกน 2.2 สญญาทกสญญามความสมพนธกนอยางมากจนทาใหสญญาแตละสญญาเปนสวนหนงของโครงการเดยวซงมอตรากาไรรวมกน 2.3 การปฏบตตามสญญาทกสญญาเกดขนในเวลาเดยวกน หรอเกดขนเปนลาดบตอเนองกน การประมาณผลของงานกอสราง เมอกจการสามารถประมาณผลของงานกอสรางตามสญญาไดอยางนาเชอถอ กจการตองรบรรายไดคากอสรางและตนทนการกอสรางทเกยวของกบสญญากอสรางเปนรายไดและคาใชจายตามลาดบโดยอางองกบขนความสาเรจของงานกอสราง ณ วนสนรอบระยะเวลารายงาน กจการตองรบรผลขาดทนทคาดวาจะเกดขนจากงานกอสรางตามสญญาเปนคาใชจายทนท ในกรณทสญญากอสรางเปนสญญาราคาคงท กจการสามารถประมาณผลของงานกอสรางตามสญญาไดอยางนาเชอถอกตอเมอเปนไปตามเงอนไขทกขอ ตอไปน 1. รายไดคากอสรางทงสนสามารถวดมลคาไดอยางนาเชอถอ 2. มความเปนไปไดคอนขางแนทกจการจะไดรบประโยชนเชงเศรษฐกจทเกยวของกบงานกอสราง

156

3. ตนทนการกอสรางทจะตองจายจนกระทงงานกอสรางแลวเสรจตามสญญาสามารถวดมลคาไดอยางนาเชอถอ และขนความสาเรจของงานกอสราง ณ วนสนรอบระยะเวลารายงานสามารถประมาณไดอยางนาเชอถอ 4. ตนทนทเกยวของกบงานกอสรางสามารถระบไดอยางชดเจนและวดมลคาไดอยางนาเชอถอ ซงทาใหกจการสามารถเปรยบเทยบตนทนการกอสรางทเกดขนจรงกบตนทนทไดประมาณไว ในกรณทสญญากอสรางเปนสญญาตนทนบวกสวนเพม กจการจะสามารถประมาณผลของงานกอสรางตามสญญาไดอยางนาเชอถอกตอเมอเปนไปตามเงอนไขทกขอ ตอไปน 1. มความเปนไปไดคอนขางแนทกจการจะไดรบประโยชนเชงเศรษฐกจทเกยวของกบงานกอสราง 2. ตนทนทเกยวของกบงานกอสรางสามารถระบไดอยางชดเจนและวดมลคาไดอยางนาเชอถอไมวากจการจะสามารถเรยกตนทนนนคนจากผวาจางไดหรอไม องคประกอบของรายไดคากอสรางและตนทนการกอสราง 1. องคประกอบของรายไดคากอสราง 1.1 จานวนรายไดเมอเรมแรกตามทตกลงไวในสญญา 1.2 จานวนเงนทเกยวของกบการเปลยนแปลงสญญาอนเกดจากการดดแปลงงาน การเรยกรองคาชดเชย หรอการจายเงนเพอจงใจ หากเปนไปตามเงอนไขทกขอ ตอไปน 1.2.1 มความเปนไปไดคอนขางแนทจะกอใหเกดรายได 1.2.2 สามารถวดมลคาไดอยางนาเชอถอ

157

2. องคประกอบของตนทนการกอสราง 2.1 ตนทนทเกยวของโดยตรงกบงานกอสรางตามสญญา 2.2 ตนทนทเกยวของกบการกอสรางโดยทวไป ซงสามารถปนสวนใหกบงานกอสรางตามสญญา 2.3 ตนทนอนทสามารถเรยกเกบจากผวาจางไดภายใตเงอนไขของสญญากอสราง การรบรรายไดตามอตราสวนของงานทท าเสรจ กจการอาจกาหนดขนความสาเรจของงานกอสรางไดหลายลกษณะโดยใชวธทสามารถวดผลของงานททาไดอยางนาเชอถอ วธทใชขนอยกบลกษณะของสญญา ซงอาจรวมถงวธใดวธหนง ตอไปน 1. อตราสวนของตนทนการกอสรางทเกดขนของงานททาเสรจจนถงปจจบนกบประมาณการตนทนการกอสรางทงสน 2. การสารวจเนองานทไดทาแลว 3. การสารวจอตราสวนของงานกอสรางททาเสรจกบงานกอสรางทงหมดตามสญญา โดยพจารณาจากการสารวจทางกายภาพ ทงน คางวดงานและเงนรบลวงหนาจากผวาจางมกไมสะทอนใหเหนถงเนองานททาเสรจเมอกจการกาหนดขนความสาเรจของงานกอสรางโดยอางองกบตนทนการกอสรางทเกดขนจนถงปจจบน ตนทนการกอสรางทเกดขนจนถงปจจบนตองเปนตนทนทสะทอนใหเหนถงงานททาเสรจเทานน ตวอยางของตนทนการกอสรางทตองไมนามารวมเปนตนทนทเกดขนจนถงปจจบน ไดแก

158

1. ตนทนการกอสรางทเกยวของกบการดาเนนการกอสรางในอนาคต เชน ตนทนของวสดทไดสงไปสถานทกอสรางแตยงไมไดนาไปใช หรอวสดทไดเตรยมไวเพอใชในงานกอสรางแตยงไมไดนาไปใช เวนแตวสดดงกลาวไดจดทาขนหรอสรางขนโดยเฉพาะสาหรบงานกอสรางนน 2. จานวนทจายเปนเงนลวงหนาใหกบผรบเหมาชวงตามสญญารบเหมาชวง การบนทกบญชส าหรบสญญากอสราง เมอกจการสามารถประมาณผลของงานกอสรางตามสญญาไดอยางนาเชอถอ กจการตองรบรรายไดคากอสรางและตนทนการกอสรางทเกยวของกบสญญากอสรางเปนรายไดและคาใชจายตามลาดบโดยอางองกบขนความสาเรจของงานกอสราง ณ วนสนรอบระยะเวลารายงาน กจการตองรบรผลขาดทนทคาดวาจะเกดขนจากงานกอสรางตามสญญาเปนคาใชจายทนท กรณทไมสามารถประมาณผลของงานกอสรางไดอยางนาเชอถอ เมอกจการไมสามารถประมาณผลของงานกอสรางไดอยางนาเชอถอ กจการตองปฏบตตาม ขอกาหนดทกขอ ตอไปน 1. กจการตองรบรรายไดไมเกนกวาตนทนการกอสรางทเกดขน และมความเปนไปไดคอนขางแนทจะเรยกเกบเงนในสวนของตนทนนนจากผวาจางได 2. กจการตองรบรตนทนการกอสรางทเกดขนในระหวางงวดเปนคาใชจาย การรบรผลขาดทนทคาดวาจะเกดขน เมอมความเปนไปไดคอนขางแนทตนทนการกอสรางทงสนจะสงกวารายไดคากอสรางทงสน กจการตองรบรขาดทนทคาดวาจะเกดขนเปนคาใชจายทนท

159

การเปลยนแปลงประมาณการทางบญช วธอตราสวนของงานททาเสรจตองใชจานวนสะสมของรายไดคากอสรางและตนทนการกอสรางของรอบระยะเวลารายงานกอนๆ กบประมาณการรายไดคากอสรางและตนทนการกอสรางตามสญญาของรอบระยะเวลารายงานปจจบน ดงนน ผลกระทบของการเปลยนแปลงประมาณการรายไดคากอสราง ประมาณการตนทนการกอสราง หรอประมาณการผลของงานกอสราง ตองถอเปนการเปลยนแปลงประมาณการทางบญช กจการตองนาจานวนประมาณการทเปลยนใหมมาพจารณาจานวนรายไดและคาใชจายทรบรในงบกาไรขาดทนในงวดทมการเปลยนประมาณการทางบญชและงวดตอๆ ไป การแสดงรายการและการเปดเผยขอมลเกยวกบสญญากอสรางในงบการเงน 1. กจการตองเปดเผยขอมลทกขอ ตอไปน 1.1 จานวนรายไดคากอสรางทรบรเปนรายไดในระหวางงวด 1.2 วธทใชในการกาหนดรายไดคากอสรางทรบรเปนรายไดในระหวางงวดและวธทใชในการกาหนดขนความสาเรจของงานระหวางกอสราง 2. กจการตองเปดเผยขอมลทกขอตอไปนเกยวกบสญญางานกอสรางระหวางทาทมอย ณ วนสนรอบระยะเวลารายงาน 2.1 จานวนรวมของตนทนทเกดขนและกาไรทรบร (หกดวยขาดทนทรบร) จนถงปจจบน 2.2 จานวนเงนรบลวงหนา 2.3 จานวนเงนประกนผลงาน

160

3. กจการตองแสดงรายการทกขอ ตอไปน 3.1 จานวนเงนท งสนทกจการมสทธเรยกรองจากผวาจางสาหรบงานกอสรางทกสญญา เปนสนทรพยของกจการ 3.2 จานวนเงนท งสนทผวาจางมสทธเรยกรองจากกจการสาหรบงานกอสรางทกสญญา เปนหนสนของกจการ 4. สาหรบงานกอสรางทอยระหวางทาทกสญญา ซงตนทนทเกดขนบวกดวยกาไรทรบร (หกดวยขาดทนทรบร) มจานวนเกนกวาเงนงวดทเรยกเกบ กจการตองเปดเผยจานวนเงนทงสนทกจการมสทธเรยกรองจากผวาจางสาหรบงานกอสรางตามสญญาเปนจานวนสทธของตนทนทเกดขนบวกดวยกาไรทรบร หกดวย ผลรวมของขาดทนทรบรและเงนงวดทเรยกเกบ 5. สาหรบงานกอสรางทอยระหวางทาทกสญญา ซงเงนงวดทเรยกเกบมจานวนเกนกวาตนทนทเกดขนบวกดวยกาไรทรบร (หกดวยขาดทนทรบร) กจการตองเปดเผยจานวนเงนทงสนทผ วาจางมสทธเรยกรองจากกจการสาหรบงานกอสรางตามสญญาเปนจานวนสทธของตนทนทเกดขน บวกดวยกาไรทรบร หกดวยผลรวมของขาดทนทรบรและเงนงวดทเรยกเกบ

เรองท 21 ผลกระทบจากการเปลยนแปลงของอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ ความหมายของเงนตราตางประเทศ เงนตราตางประเทศ หมายถง เงนตราสกลอนนอกเหนอจากสกลเงนบาท รายการทเปนเงนตราตางประเทศ หมายถง รายการทกาหนดไวเปนเงนตราตางประเทศ หรอจะตองจายชาระเปนเงนตราตางประเทศ รวมถงรายการทเกดขนเมอกจการ 1. ซอหรอขายสนคาหรอบรการ ซงกาหนดราคาเปนเงนตราตางประเทศ

161

2. กยมหรอใหกยมเงนดวยจานวนเงนทจะตองชาระ หรอไดรบชาระคนเปนเงนตราตางประเทศ หรอ 3. ไดมาหรอจาหนายไปซงสนทรพย หรอกอหรอชาระหนสน ซงกาหนดคาเปนเงนตราตางประเทศ การรบรรายการเมอเรมแรกของรายการทเปนเงนตราตางประเทศ รายการทเปนเงนตราตางประเทศตองบนทกรายการรบรมลคาเรมแรกเปนสกลเงนบาท โดยการแปลงจานวนเงนตราตางประเทศดวยอตราแลกเปลยนทนทของสกลเงนบาท กบสกลเงนตางประเทศ ณ วนทเกดรายการ วนทเกดรายการ คอ วนทรายการเปนไปตามเงอนไขการรบรรายการครงแรกตามมาตรฐานการรายงานทางการเงน ในทางปฏบต อตราแลกเปลยนทประมาณขน ซงใกลเคยงกบอตราแลกเปลยนจรง ณ วนทเกดรายการมกจะถกนามาใช ตวอยางเชน อตราแลกเปลยนถวเฉลยในรอบสปดาหหรอรอบเดอนอาจถกนามาใชสาหรบรายการทเปนเงนตราตางประเทศทงหมดทเกดขนในรอบระยะเวลาดงกลาว อยางไรกด หากอตราแลกเปลยนนนเปลยนแปลงอยางมนยสาคญ การใชอตราแลกเปลยนถวเฉลยในรอบเวลานนอาจไมเหมาะสม การรายงาน ณ วนสนรอบระยะเวลารายงานของรายการทเปนเงนตราตางประเทศ ณ วนสนรอบระยะเวลารายงานแตละงวด 1. รายการทเปนตวเงนซงเปนเงนตราตางประเทศใหแปลงคาโดยใชอตราปด 2. รายการทไมเปนตวเงนทอยในรปเปนเงนตราตางประเทศ ซงบนทกไวดวยราคาทนเดมใหแปลงคาโดยใชอตราแลกเปลยน ณ วนทเกดรายการ

162

กจการตองแปลงคารายการสนทรพยทเปนตวเงนทอยในสกลเงนตราตางประเทศ โดยใชอตราแลกเปลยนทธนาคารรบซอ และแปลงคารายการหนสนทเปนตวเงนทอยในสกลเงนตราตางประเทศโดยใชอตราแลกเปลยนทธนาคารขาย การรบรผลตางของอตราแลกเปลยน ผลตางของอตราแลกเปลยนทเกดขนจากการชาระเงนของรายการทเปนตวเงน หรอจากการแปลงคารายการทเปนตวเงนของกจการดวยอตราแลกเปลยน ซงแตกตางไปจากอตราแลกเปลยนเดมทใชในการบนทกรายการครงแรกในระหวางงวด หรอทไดรายงานไวในงบการเงนของงวดบญชกอน ใหรบรในงบกาไรขาดทนสาหรบงวดนน

เรองท 22 การถอปฏบตในชวงเปลยนแปลงและวนถอปฏบต การปฏบตในชวงเปลยนแปลง ใหกจการรบรผลกระทบของการเปลยนแปลงนโยบายการบญชจากการนามาตรฐานการรายงานทางการเงนสาหรบกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะฉบบนมาถอปฏบต โดยการปรบงบการเงนยอนหลง เวนแตในทางปฏบตไมสามารถระบจานวนเงนของผลกระทบทเกดขนในแตรอบระยะเวลาบญชหรอไมสามารถระบจานวนเงนของผลกระทบสะสมทเกดจากการเปลยนแปลงนโยบายการบญชไดใหใชวธเปลยนทนทเปนตนไป วนถอปฏบต มาตรฐานการรายงานทางการเงนสาหรบกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะฉบบน ใหถอปฏบตกบงบการเงนสาหรบรอบระยะเวลาบญชทเรมในหรอหลงวนท 1 มกราคม พ.ศ. 2554 เปนตนไป

163

บทท 4

การเปรยบเทยบมาตรฐานการรายงานทางการเงนของไทยระหวาง กจการทมสวนไดเสยสาธารณะกบกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ

การศกษาปญหาพเศษเรอง มาตรฐานการรายงานทางการเงนสาหรบกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ (TFRS for NPAEs) ผศกษาไดวเคราะหและเปรยบเทยบขอแตกตางระหวางมาตรฐานการรายงานทางการเงนสาหรบกจการทมสวนไดเสยสาธารณะกบกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ กจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ กจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ (Non-Publicly Accountable Entities) หมายถง กจการทไมใชกจการดงตอไปน 1. กจการทมตราสารทนหรอตราสารหนของกจการ ซงมการซอขายตอประชาชน ไมวาจะเปนตลาดหลกทรพยในประเทศหรอตางประเทศ หรอการซอขายนอกตลาดหลกทรพย (Over the Counter) รวมทงตลาดในทองถนและในภมภาค หรอกจการทนาสงหรออยในกระบวนการของการนาสงงบการเงนของกจการใหแกสานกงานคณะกรรมการกากบหลกทรพยและตลาดหลกทรพยหรอหนวยงานกากบดแลอน เพอวตถประสงคในการออกขายหลกทรพยใดๆ ตอประชาชน 2. กจการทดาเนนธรกจหลกในการดแลสนทรพยของกลมบคคลภายนอกในวงกวาง เชนสถาบนการเงน บรษทประกนชวต บรษทประกนวนาศภย บรษทหลกทรพย กองทนรวมตลาดสนคาเกษตรลวงหนาแหงประเทศไทย ตามกฎหมายวาดวยการนน เปนตน 3. บรษทมหาชน ตามกฎหมายวาดวยบรษทมหาชน 4. กจการอนทจะกาหนดเพมเตม เชน หนวยงานรฐวสาหกจ

164

กจการบางกจการไมไดดาเนนธรกจหลกในการดแลสนทรพยของกลมบคคลภายนอกในวงกวางแตไดรบความเชอถอจากลกคาใหดแลหรอจดการทรพยากรทางการเงนของลกคาโดยทลกคาหรอสมาชกไมไดเขามามสวนในการบรหารกจการนน กจการเหลานถอเปนกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ ตวอยางเชน ตวแทนการทองเทยว ตวแทนหรอนายหนาคาอสงหารมทรพย เปนตน

เรองท 1-3 ความเปนมาและวตถประสงค ขอบเขต และกรอบแนวคด ความเปนมาและวตถประสงค ขอบเขต และกรอบแนวคด กลาวถงหลกการทวไปทไดจดทามาตรฐานแตละฉบบขน ซงเนอหาโดยสรปไดกลาวไวแลวในบทท 3

เรองท 4 การน าเสนองบการเงน การนาเสนองบการเงนมความแตกตางในประเดน ดงตอไปน กจการทมสวนไดเสยสาธารณะ (PAEs) มการนาเสนองบการเงนของกจการ ประกอบดวย 1. งบแสดงฐานะการเงน 2. งบกาไรขาดทนเบดเสรจ 3. งบแสดงการเปลยนแปลงสวนของผถอหน 4. หมายเหตประกอบงบการเงน 5. วนทในงบแสดงฐานะการเงน

165

กจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ (NPAEs) มการเปลยนแปลงถอยคา และรปแบบ งบการเงนมาจากกจการทมสวนไดเสยสาธารณะ (PAEs) 1. งบการเงนของกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ (NPAEs) ประกอบดวย 1.1 งบแสดงฐานะการเงน 1.2 งบกาไรขาดทน 1.3 งบแสดงการเปลยนแปลงสวนของเจาของ 1.4 หมายเหตประกอบงบการเงน 1.5 วนสนรอบระยะเวลารายงาน 2. ไมกาหนดใหทางบกระแสเงนสด แตหากเหนถงประโยชนของงบกระแสเงนสดกสามารถจดทาได 3. หากประสงคจะจดทางบการเงนระหวางกาล งบการเงนระหวางกาลนนตองเปนไปตามขอกาหนดทกขอในมาตรฐานฉบบน 4. สามารถเลอกจดประเภทคาใชจายตามหนาทหรอตามลกษณะขนอยกบดลยพนจของผบรหาร เพอใหไดขอมลทเชอถอไดและเกยวของกบการตดสนใจ 5. หากเลอกจดประเภทคาใชจายตามหนาท ไมไดกาหนดใหตองเปดเผยคาใชจายตามลกษณะ 6. ไมกาหนดใหเสนอ 6.1 เสนอขอมลทางการเงนจาแนกตามสวนงาน

166

6.2 เปดเผยขอมลเกยวกบบคคลหรอกจการทเกยวของ 6.3 เปดเผยขอมลสาหรบเครองมอทางการเงน หากเหนถงประโยชน สามารถจดทาไดและไมตองใชมาตรฐานชดใหญในสวนทเหลอ

เรองท 5 การเปลยนแปลงนโยบายการบญช การเปลยนแปลงประมาณการทางบญช และแกไขขอผดพลาด

เนอหาสาระของกจการทมสวนไดเสยสาธารณะ (PAEs) ไมไดแตกตางกบ กจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ NPAEs ซงเนอหาโดยสรปไดกลาวไวแลวในบทท 3

เรองท 6 เงนสดและรายการเทยบเทาเงนสด

เงนสดและรายการเทยบเทาเงนสดของกจการทมสวนไดเสยสาธารณะ (PAEs) 1. ใหกจการนาเสนอเงนสดและรายการเทยบเทาเงนสดรวมเปนรายการเดยวกน โดยแสดงเปนสนทรพยหมนเวยน 2. สามารถนาเสนอเงนฝากธนาคารทมขอจากดในการเบกถอนเปนรายการเดยวกบ เงนสดและรายการเทยบเทาเงนสด 3. ไมใหนาเงนเบกเกนบญชธนาคาร (Bank Overdraft) ไปหกกลบกบเงนสดและรายการเทยบเทาเงนสดเพอแสดงยอดสทธ แตใหกจการจดประเภทเงนเบกเกนบญชธนาคารเปนหนสนหมนเวยนในงบแสดงฐานะการเงน สาหรบเงนสดและรายการเทยบเทาเงนสดของกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ (NPAEs) มการปฏบตตามกจการทมสวนไดเสยสาธารณะ (PAEs) ยกเวน ขอ 2 ทกลาวมาขางตน กจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ (NPAEs) จะไมใหนาเสนอเงนฝากธนาคารทมขอจากดในการเบกถอนเปนรายการเงนสดและรายการเทยบเทาเงนสด ซงเงนฝากธนาคารทมขอจากดในการเบกถอน คอ เงน

167

ฝากธนาคารทไมสามารถถอนนามาใชทนทเนองจากตดเงอนไขบางประการ เชน เงนฝากประจา เงนฝากธนาคารตดภาระคาประกนอน ใหแสดงเปนสนทรพยอนโดยจดประเภทเปนสนทรพยหมนเวยนหรอไมหมนเวยนทงนขนอยกบกาหนดเวลาของขอจากด ดงตวอยางตอไปน

บรษท ใบบว จากด (กจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ)

งบแสดงฐานะการเงน (บางสวน) ณ วนท 31 ธนวาคม 25X4

หมายเหต

หนวย :บาท

25X4

สนทรพย

สนทรพยหมนเวยน

เงนสดและรายการเทยบเทาเงนสด

5

380,000

เงนลงทนชวคราว

7

500,000

สนทรพยหมนเวยนอน

8

230,000

สนทรพยไมหมนเวยน

เงนลงทนระยะยาว

9

400,000

สนทรพยไมหมนเวยนอน

14

120,000

หนสนและสวนของเจาของ

หนสน หนสนหมนเวยน

เงนเบกเกนบญชธนาคารและเงนกยมระยะสนจากสถาบนการเงน 15

1,200,000

168

บรษท ใบบว จากด (กจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ)

หมายเหตประกอบงบการเงน (บางสวน) ณ วนท 31 ธนวาคม 25X4

เงนสดและรายการเทยบเงนสด

หนวย : บาท

25X4

เงนสด

30,000

เงนฝากกระแสรายวน

50,000

เงนฝากออมทรพย

200,000

ตวสญญาใชเงน (ครบกาหนดไมเกน 3 เดอน)

100,000

รวม

380,000

เงนลงทนชวคราว

หนวย : บาท

25X4

หลกทรพยเพอคา

200,000

หลกทรพยเผอขาย

200,000

เงนฝากประจา (ครบกาหนดไมเกน 12 เดอน)

100,000

รวม

500,000

สนทรพยหมนเวยนอน

หนวย : บาท

25X4

คาใชจายลวงหนา

20,000

วสดสานกงาน

60,000

เงนฝากธนาคารตดภาระคาประกน

150,000

รวม

230,000

169

เงนฝากธนาคารตดภาระคาประกน เปนเงนฝากประจา 3 เดอน ตดภาระเปนหลกประกนแกธนาคารทออกหนงสอคาประกนผลงานทจะครบกาหนดภายใน 12 เดอน

บรษท ใบบว จากด (กจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ) หมายเหตประกอบงบการเงน (บางสวน) (ตอ)

ณ วนท 31 ธนวาคม 25X4

เงนลงทนระยะยาว

หนวย : บาท

25X4

เงนฝากประจา (ครบกาหนดเกน 12 เดอน)

50,000

ตราสารหนทจะถอจนครบกาหนด

50,000

พนธบตรรฐบาล อาย 5 ป

300,000

รวม

400,000

สนทรพยไมหมนเวยนอน

หนวย : บาท

25X4

เงนใหกยมระยะยาวแกพนกงาน

20,000

เงนฝากธนาคารตดภาระคาประกน

100,000

รวม

120,000

เงนฝากธนาคารตดภาระคาประกน เปนเงนฝากประจา 12 เดอน ตดภาระเปนหลกประกนแกธนาคารสาหรบสญญาเงนกยมระยะยาว

170

บรษท ใบบว จากด (กจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ) หมายเหตประกอบงบการเงน (บางสวน) (ตอ)

ณ วนท 31 ธนวาคม 25X4 เงนเบกเกนบญชธนาคารและเงนกยมระยะสนจากสถาบนการเงน

หนวย : บาท

25X4

เงนเบกเกนบญชธนาคาร

500,000

ตวสญญาใชเงน

400,000

เงนกยม

300,000

รวม

1,200,000

บรษทมวงเงนเบกเกนบญชธนาคารหลายแหงรวม 10,000,000 บาท ในป 25X4

เรองท 7 ลกหน ลกหนการคาของกจการทมสวนไดเสยสาธารณะ (PAEs) กาหนดวธการประมาณคาเผอหนสงสยจะสญสามารถทาได 2 วธ ไดแก 1. วธอตรารอยละของยอดขาย ทงนอาจจะคานวณจากยอดขายรวม หรอหากยอดขายสดมจานวนไมมาก กสามารถใชยอดขายเชอเพราะการขายเชอกอใหเกดลกหน 2. วธอตรารอยละของยอดลกหน โดยวเคราะหจากประสบการณทผานมาในการชาระหนของลกหน ดงน 2.1 วธอตรารอยละจากยอดลกหนคงเหลอทงหมด โดยถอวาอตราสวนของจานวนหนสงสยจะสญคงท 2.2 วธการจดกลมอายลกหน

171

สาหรบลกหนการคาของกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ (NPAEs) กาหนดวธการประมาณคาเผอหนสงสยจะสญ สามารถทาได 3 วธ (สามารถใชมากกวา 1 วธรวมกน) ไดแก 1. วธอตรารอยละของยอดขายเชอสทธ หลงจากหกสนคารบคนและสวนลดแลว 2. วธอตรารอยละของลกหนทคางชาระจาแนกตามอายของลกหน 2.1 วธอตรารอยละจากยอดลกหนรวม ณ วนสนงวด โดยถอวาอตราสวนของจานวนหนสงสยจะสญคงท 2.2 วธอตรารอยละทตางกนสาหรบลกหนทคางชาระเปนระยะเวลานานไมเทากน โดยการแยกอายหนและกาหนดอตรารอยละตางกน 3. วธพจารณาลกหนเปนแตละราย เหมาะกบกจการทมจานวนลกหนไมมากนก โดยวเคราะหจากความสามารถในการชาระหนของลกหนแตละราย ตวอยางการเปรยบเทยบการคานวณคาเผอหนสงสยจะสญของกจการทมสวนไดเสยสาธารณะ (PAEs) กบกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ (NPAEs) โดยท PAEs คานวณคาเผอหนสงสยจะสญจากยอดขายรวม ซงยอดขายรวมเทากบ 800 ลานบาท มอตราหนสงสยจะสญ 10% คานวณคาเผอหนสงสยจะสญเทากบ 80 ลานบาท แต NPAEs คานวณจากยอดขายเชอเทานน ซงยอดขายเชอเทากบ 600 ลานบาท มอตราหนสงสยจะสญ 10% คานวณคาเผอหนสงสยจะสญเทากบ 60 ลานบาท ดงภาพท 1

172

ภาพท 1 การเปรยบเทยบการคานวณคาเผอหนสงสยจะสญ

งบแสดงฐานะการเงน (บางสวน)

สนทรพย

สนทรพยหมนเวยน (ลานบาท)

ลกหนการคา 370

หก คาเผอหนสงสยจะสญ (80)

ลกหนการคา-สทธ 290 งบแสดงฐานะการเงน (บางสวน)

สนทรพย

สนทรพยหมนเวยน (ลานบาท)

ลกหนการคา 370

หก คาเผอหนสงสยจะสญ (60)

ลกหนการคา-สทธ 310

รายละเอยดประกอบการคานวณ

(ลานบาท)

ยอดขายสด 200

ยอดขายเชอสทธ 600

ยอดขายรวม 800

อตราหนสงสยจะสญ 10%

คาเผอหนสงสยจะสญ 80

PAEs

NPAEs

s

173

เรองท 8 สนคาคงเหลอ

การแสดงมลคาสนคาคงเหลอในงบการเงนมความแตกตางในประเดน ดงตอไปน สนคาคงเหลอของกจการทมสวนไดเสยสาธารณะ (PAEs) 1. มลคาทลดลงของสนคาคงเหลอจากการปรบมลคาใหเทากบ NRV (มลคาทคาดวาจะไดรบหรอราคาทนแลวแตราคาใดจะตากวา) เชน สนคาลาสมย สนคาเสอมสภาพ เปนตน ตองบนทกเปนคาใชจาย แตไมไดระบชดเจนวาเปนคาใชจายประเภทใด 2. ผลขาดทนอนทเกยวของกบสนคาคงเหลอ เชน ขาดทนจากสนคาสญหาย เปนตน ไมไดระบชดเจนวาเปนคาใชจายประเภทใด สนคาคงเหลอของกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ (NPAEs) 1. มลคาทลดลงของสนคาคงเหลอจากการปรบมลคาใหเทากบ NRV (มลคาทคาดวาจะไดรบหรอราคาทนแลวแตราคาใดจะตากวา) เชน สนคาลาสมย สนคาเสอมสภาพ เปนตน ตองบนทกเปนคาใชจายโดยแสดงเปนสวนหนงของตนทนขาย 2. ผลขาดทนอนทเกยวของกบสนคาคงเหลอ เชน ขาดทนจากสนคาสญหาย เปนตน ตองบนทกเปนสวนหนงของคาใชจายในการบรหาร 3. กจการตองจดประเภทผลขาดทนดงกลาวใหมในงบการเงนงวดกอนทนามาเปรยบเทยบ เพอประโยชนในการนาเสนองบการเงนเปรยบเทยบ (ประกาศสภาวชาชพบญชฯ ฉบบ 29/54) ตวอยางการเปรยบเทยบมลคาทลดลงและผลขาดทนทเกยวของกบสนคาคงเหลอของกจการทมสวนไดเสยสาธารณะ (PAEs) กบกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ (NPAEs) โดยท PAEs จะนาสนคาสญหาย 50 ลานบาท สนคาลาสมย 40 ลานบาท และสนคาเสอมสภาพ 30 ลานบาท มาแสดงไวรวมกนเปนคาใชจายในการบรหาร แต NPAEs จะนาสนคาลาสมย 40 ลานบาท

174

และสนคาเสอมสภาพ 30 ลานบาท มาแสดงไวเปนตนทนขาย 70 ลานบาท สวนสนคาสญหาย 50 ลานบาท แสดงเปนคาใชจายในการบรหาร 50 ลานบาท ดงภาพท 2

ภาพท 2 การเปรยบเทยบมลคาทลดลงและผลขาดทนทเกยวของกบสนคาคงเหลอ

งบก าไรขาดทน (บางสวน)

คาใชจาย (ลานบาท)

ตนทนขาย -

คาใชจายในการขาย -

คาใชจายในการบรหาร 120

รวมคาใชจาย 120

งบก าไรขาดทน (บางสวน)

คาใชจาย (ลานบาท)

ตนทนขาย 70

คาใชจายในการขาย -

คาใชจายในการบรหาร 50

รวมคาใชจาย 120

รายละเอยดสนคาคงเหลอ

(ลานบาท)

สนคาคงเหลอตนงวด 100

ซอระหวางงวด 130

สนคาสญหาย (50)

สนคาลาสมย (40)

สนคาเสอมสภาพ (30)

สนคาคงเหลอปลายงวด 110

PAEs

NPAEs

s

175

เรองท 9 เงนลงทน

เงนลงทนมความแตกตางในประเดน ดงตอไปน 1. ขอบเขตของมาตรฐาน กจการทมสวนไดเสยสาธารณะ (PAEs) ไดกลาวถงเงนลงทนในบรษทรวมเปนฉบบแยกตางหาก (TAS 28) สวนกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ (NPAEs) จะครอบคลมถงเงนลงทนในบรษทยอย เงนลงทนในบรษทรวม และเงนลงทนในกจการรวมคา 2. การพจารณาการดอยคาของเงนลงทน กจการทมสวนไดเสยสาธารณะ (PAEs) จะแบงการพจารณาการดอยคาเปน ดงน 2.1 ตราสารหนทจะถอจนครบกาหนดจะดอยคาเมอมความเปนไปไดคอนขางแนทกจการจะไมสามารถเรยกเกบเงนตนหรอดอกเบยทงหมด 2.2 หลกทรพยเผอขายจะดอยคาทนททมหลกฐานสนบสนนวาหลกทรพยนนดอยคา 2.3 เงนลงทนทวไปจะพจารณาแหลงขอมลภายนอก เชน ราคาตลาดของสนทรพยลดลง อตราดอกเบยในตลาดมการเพมขนในระหวางงวด และแหลงขอมลภายใน เชน มหลกฐานแสดงใหเหนวาผลการปฏบตงานเชงเศรษฐกจของสนทรพยไดลดลงหรอจะลดลง กจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ (NPAEs) เนนทการลดมลคาลงอยางถาวร โดยจะตองรบรการลดมลคาลงอยางถาวรของเงนลงทน ไดแก 1. หลกทรพยเผอขาย (ทงเงนลงทนชวคราวและเงนลงทนระยะยาว) 2. ตราสารหนทจะถอจนครบกาหนด (เงนลงทนระยะยาว) รวมถงตราสารหนทจะถอจนครบกาหนด ซงจะครบกาหนดภายใน 1 ป (เงนลงทนชวคราว) 3. เงนลงทนทวไป (ทงเงนลงทนชวคราวและเงนลงทนระยะยาว)

176

เรองท 10 ทดน อาคาร และอปกรณ ทดน อาคาร และอปกรณมความแตกตางในประเดน ดงตอไปน 1. การวดมลคาเมอเรมแรก 1.1 การประมาณการมลคารอถอนสนทรพย สาหรบกจการทมสวนไดเสยสาธารณะ (PAEs) จะไมมการประมาณการมลคารอถอนสนทรพย แตจะทาการรบรคาใชจายในการรอถอนในวนทรอถอน สวนกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ (NPAEs) จะมการประมาณการมลคารอถอนสนทรพย แยกพจารณาได 2 กรณ ดงน กรณท 1 สนทรพยทไดมากอนวนเรมตนรอบระยะเวลารายงานแรกทกจการนามาตรฐานฉบบนมาใช กจการสามารถใชราคาทนเพอวดมลคารายการ โดยยงไมตองบนทกประมาณการรอถอน เมอมความเปนไปไดคอนขางแนทกจการจะสญเสยทรพยากรทมประโยชนเชงเศรษฐกจเพอจายชาระภาระผกพนดงกลาว กจการจงจะตงประมาณการทดทสด กรณท 2 สนทรพยทกจการไดมาตงแตหรอหลงวนเรมตนรอบระยะเวลารายงานแรกทกจการนามาตรฐานฉบบนมาใช กจการตองบนทกประมาณการรอถอนเปนสวนหนงของราคาทนของสนทรพย 1.2 การบนทกสวนประกอบของสนทรพย สาหรบกจการทมสวนไดเสยสาธารณะ (PAEs) จะบนทกสวนประกอบของสนทรพยเปนสนทรพยเดยวกน เชน ลฟตกบอาคาร จะรบรรายการรวมเปนอาคาร

177

สวนกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ (NPAEs) จะบนทกรายการแตละรายการเปนสนทรพยแยกจากกน หากสนทรพยแตละรายการมอายไมเทากน และใหประโยชนตอกจการในรปแบบทตางกน ตวอยางเครองจกรผลตหมทอด เดม PAEs บนทกทงเครองจกรมอายสนทรพยรวม 10 ป แต NPAEs มการบนทกอายของเครองจกรแยกสวนประกอบกน ดงภาพท 3

ภาพท 3 การแยกสวนประกอบเครองจกรผลตหมทอด

178

ตวอยางการเปรยบเทยบการแสดงรายการทดน อาคาร และอปกรณในงบการเงน ซง PAEs บนทกตวอาคาร 100 ลานบาท รวมกบลฟตในอาคาร 60 ลานบาท รวมเปนอาคาร 160 ลานบาท สวน NPAEs บนทกอาคาร 100 ลานบาท แยกกบลฟต 60 ลานบาท ดงภาพท 4

ภาพท 4 การเปรยบเทยบการแสดงรายการแยกสวนประกอบทดน อาคาร และอปกรณ

2. ตนทนทเกดขนภายหลง 2.1 การเปลยนแทนสวนประกอบสนทรพย สาหรบกจการทมสวนไดเสยสาธารณะ (PAEs) รบรตนทนการเปลยนแทนเปนสวนหนงของมลคาตามบญชของสนทรพยนน กจการตองตดมลคาตามบญชของชนสวนทถกเปลยนแทนออกจากบญชสนทรพยนน สวนกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ (NPAEs) ใหรบรตนทนในการเปลยนแทนสวนประกอบเมอตนทนนนเกดขนและเปนไปตามเกณฑการรบรรายการ และตดมลคาตามบญชของสนทรพยทถกเปลยนแทนออกจากบญชเพอปองกนการนบซา

179

2.2 การซอมแซมครงใหญ สาหรบกจการทมสวนไดเสยสาธารณะ (PAEs) ตองรบรตนทนทเกดจากการซอมแซมครงใหญในแตละครงเปนสวนหนงของมลคาตามบญชของสนทรพยเชนเดยวกบกรณการเปลยนแทน สวนกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ (NPAEs) ใหบนทกรายจายการซอมแซมครงใหญเปนสนทรพยตามเกณฑการรบรรายการ และตดมลคาตามบญชของรายจายเพอการซอมแซมครงใหญครงกอนออกจากบญช 3. การวดมลคาภายหลงการรบรรายการ นโยบายบญชในการวดมลคาภายหลงการรบรรายการ สาหรบกจการทมสวนไดเสยสาธารณะ (PAEs) สามารถเลอกใชนโยบายบญชโดยใชวธราคาทนหรอวธการตราคาใหมสาหรบทดน อาคาร และอปกรณ ทกรายการทจดอยในประเภทเดยวกน สวนกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ (NPAEs) ไมอนญาตใหใชวธการตราคาใหม จงตองใชวธราคาทนเทานน 4. คาเสอมราคาของอาคารและอปกรณ สาหรบกจการทมสวนไดเสยสาธารณะ (PAEs) ตองคดคาเสอมราคาสาหรบสวนประกอบรวมเปนคาใชจายทงหมดของสนทรพยนน สวนกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ (NPAEs) ตองคดคาเสอมราคาสาหรบสวนประกอบของอาคารและอปกรณ แตละสวนทมนยสาคญแยกตางหากจากกน ตวอยางการคดคาเสอมราคาของอาคารและอปกรณ โดย PAEs จะคดคาเสอมราคาตวอาคารกบลฟตในอาคารรวมกนเปน 160 ลานบาท ใชอตราคาเสอมราคา 20 ป อาคารจงมคาเสอมราคา 8 ลานบาทตอป สวน NPAEs จะคดคาเสอมราคาอาคาร 100 ลานบาท ใชอตราคาเสอม 20 ป

180

อาคารจงมคาเสอมราคา 5 ลานบาทตอป และลฟต 60 ลานบาท ใชอตราคาเสอมราคา 10 ป ลฟตจงมคาเสอมราคา 6 ลานบาทตอป รวมคาเสอมราคา 11 ลานบาทตอป ดงภาพท 4 ขางตน 5. สนทรพยไมหมนเวยนทถอไวเพอขาย 5.1 ถอเปนสนทรพยไมหมนเวยนเสมอ เวนแตการขายจะเกดขนในไมเกน 1 รอบบญช จะเลอนไปแสดงเปนสนทรพยหมนเวยน มาตรฐาน PAEs และ NPAEs ปฏบตไมแตกตางกน 5.2 การวดมลคาสนทรพยไมหมนเวยนทถอไวเพอขาย สาหรบมาตรฐาน PAEs กจการตองวดมลคาสนทรพยไมหมนเวยน ทจดประเภทเปนสนทรพยทถอไวเพอขายดวยจานวนทตากวาระหวางมลคาตามบญชกบมลคายตธรรมหกตนทนขาย และวดมลคาสนทรพยไมหมนเวยน ทจดประเภทเปนสนทรพยทถอไวเพอจายใหแกผ เปนเจาของดวยจานวนทตากวาระหวางมลคาตามบญชกบมลคายตธรรมหกตนทนในการจาย สวนมาตรฐาน NPAEs ใหวดมลคาสนทรพยไมหมนเวยน ทจดประเภทเปนสนทรพยทถอไวเพอขายดวยจานวนทตากวาระหวางมลคาตามบญชและราคาทคาดวาจะขายไดสทธจากตนทนในการขายและรบรผลขาดทนจากการลดมลคาในงบกาไรขาดทนทนท 5.3 รบรผลกาไรจากการเพมขนในภายหลงของราคาทคาดวาจะขายไดสทธจากตนทนในการขายของสนทรพยในงบกาไรขาดทน แตไมเกนยอดขาดทนจากการลดมลคาสะสมทเคยรบรกอนหนาน มาตรฐาน PAEs และ NPAEs ปฏบตไมแตกตางกน 5.4 ไมบนทกคาเสอมราคาระหวางทถกจดประเภท มาตรฐาน PAEs และ NPAEs ซงปฏบตไมแตกตางกน

181

เรองท 11 สนทรพยไมมตวตน สนทรพยไมมตวตนมความแตกตางในประเดน ดงตอไปน 1. การวดมลคาภายหลงการรบรรายการ สาหรบกจการทมสวนไดเสยสาธารณะ (PAEs) สามารถเลอกใชนโยบายบญชโดยใชวธราคาทนหรอวธการตราคาใหมสาหรบการแสดงสนทรพยไมมตวตน สวนกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ (NPAEs) ไมอนญาตใหใชวธการตราคาใหม จงตองใชวธราคาทนในการแสดงสนทรพยไมมตวตนเทานน 2. การตดจาหนายสนทรพยไมมตวตน สนทรพยไมมตวตนทอายการใหประโยชนไมทราบไดแนนอนสาหรบกจการทมสวนไดเสยสาธารณะ (PAEs) ไมตองตดจาหนายสนทรพยไมมตวตนทอายการใหประโยชนไมทราบแนนอน สาหรบกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ (NPAEs) ใหกาหนดอายการใหประโยชนของสนทรพยไมมตวตนทอายการใหประโยชนไมทราบไดแนนอนเทากบ 10 ป

เรองท 12 อสงหารมทรพยเพอการลงทน อสงหารมทรพยเพอการลงทนมความแตกตางในประเดน การวดมลคาภายหลงการรบรรายการ โดยท กจการทมสวนไดเสยสาธารณะ (PAEs) สามารถเลอกใชวธมลคายตธรรมหรอราคาทนสาหรบอสงหารมทรพยเพอการลงทน

182

สาหรบกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ (NPAEs) ตองวดมลคาภายหลงการรบรรายการดวยวธราคาทนเทานน และทาการจดประเภทใหมโดยแสดง อสงหารมทรพยเพอการลงทน แยกตางหากจาก ทดน อาคาร และอปกรณ

เรองท 13 ตนทนการกยม

ตนทนการกยมมความแตกตางในประเดน การรบรรายการ โดยท กจการทมสวนไดเสยสาธารณะ (PAEs) การบนทกตนทนการกยมทเกยวของโดยตรงกบสนทรพย มทางเลอกให 2 วธ คอ 1. บนทกรวมกบสนทรพย (รวมดอกเบยจายเปนสวนหนงของสนทรพย) 2. บนทกแยกระหวางสนทรพย และดอกเบยจาย สาหรบกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ (NPAEs) ฉบบนกลาวถง การบนทกตนทนการกยมทเกยวของโดยตรงกบสนทรพย วาจะตองบนทกดอกเบยจายรวมกบสนทรพยทไดนาเงนกไปซอ และใหรบรตนทนการกยมอนเปนคาใชจายในงวดทตนทนนนเกดขน

เรองท 14 สญญาเชา สญญาเชาของกจการทมสวนไดเสยสาธารณะ (PAEs) แบงออกเปน 2 ประเภท จดประเภทสญญาเชาเปนสญญาเชาการเงนและสญญาเชาดาเนนงาน กจการตองพจารณาถงเนอหาของรายการมากกวารปแบบตามสญญา ตามปกตกจการตองจดประเภทสญญาเชาเปนสญญาเชาการเงนหากสญญานนทาใหเกดสถานการณตอไปนอยางนอยหนงสถานการณ 1. สญญาเชาโอนความเปนเจาของในสนทรพยใหแกผเชาเมอสนสดระยะเวลาของสญญาเชา

183

2. ผเชามสทธเลอกซอสนทรพยดวยราคาทตากวามลคายตธรรม ณ วนทสทธเลอกเกดขน โดยราคาตามสทธเลอกนนมจานวนตากวามลคายตธรรมของสนทรพยมากเพยงพอทจะทาใหเกดความแนใจอยางสมเหตสมผล ณ วนเรมตนของสญญาเชาวาผเชาจะใชสทธเลอกซอสนทรพยนน 3. ระยะเวลาของสญญาเชาครอบคลมอายการใหประโยชนเชงเศรษฐกจสวนใหญของสนทรพยแมวาจะไมมการโอนกรรมสทธเกดขน 4. ณ วนเรมตนของสญญาเชา มลคาปจจบนของจานวนเงนขนตาทตองจายมจานวนเทากบหรอเกอบเทากบมลคายตธรรมของสนทรพยทเชา 5. สนทรพยทเชามลกษณะเฉพาะจนกระทงมผเชาเพยงผเดยวทสามารถใชสนทรพยนนโดยไมจาเปนตองนาสนทรพยดงกลาวมาทาการดดแปลงทสาคญ สาหรบกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ (NPAEs) มการแบงประเภททเหมอนกนแตใชคาอธบายทเสนอแนวทางการปฏบตทชดเจนขน คอ 1. สญญาเชาการเงน ตองเขาเงอนไขขอใดขอหนง ดงน 1.1 โอนความเปนเจาของเมอครบอายสญญา 1.2 มสทธเลอกซอสนทรพย ไมเกนรอยละ 5 ของราคายตธรรม 1.3 ระยะเวลาของสญญาเชาครอบคลมอายการใหประโยชนเชงเศรษฐกจ อยางนอยรอยละ 80 1.4 มลคาปจจบนสทธของจานวนเงนขนตนทตองจายมจานวนเทากบหรอเกอบเทากบมลคายตธรรมของสนทรพยทใหเชา รอยละ 90 ของมลคายตธรรม 2. สญญาเชาดาเนนงาน จะมลกษณะตรงขามกบ สญญาเชาการเงน คอ

184

2.1 ไมโอนความเปนเจาของใหกบผเชา 2.2 ไมใหสทธเลอกซอสนทรพย หรอราคาใหสทธเลอกซอเกนกวา รอยละ 5 ของราคายตธรรม 2.3 ระยะเวลาของสญญาเชาไมครอบคลมอายการใหประโยชนเชงเศรษฐกจ อยางนอยรอยละ 80 2.4 มลคาปจจบนสทธของจานวนเงนขนตนทตองจายมจานวนไมเทากบมลคายตธรรมของสนทรพยทใหเชา รอยละ 90 ของมลคายตธรรม

เรองท 15 ภาษเงนได

มาตรฐานการรายงานทางการเงนสาหรบกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ (NPAEs) ฉบบนในเรองของภาษเงนไดไมแตกตางกบมาตรฐานการรายงานทางการเงนสาหรบกจการทมสวนไดเสยสาธารณะ (PAEs) กจการตองรบรภาษเงนไดทตองชาระใหแกหนวยงานทเกยวของเปนคาใชจายในงบกาไรขาดทนโดยวธภาษเงนไดคางจาย ภาระภาษเงนไดทกจการคางชาระสทธจากภาษหก ณ ทจายใหรบรเปนหนสน กจการสามารถเลอกรบรคาใชจายภาษเงนไดหรอรายไดภาษเงนได และสนทรพยหรอหนสนภาษเงนไดรอการตดบญชโดยใชมาตรฐานการบญช ฉบบท 12 เรองภาษเงนได แทนได แตถาเลอกใชแลวจะตองใชทงฉบบและใชไปตลอด

185

เรองท 16 ประมาณการหนสน

ประมาณการหนสนมความแตกตางในประเดน ดงตอไปน 1. การประมาณการหนสน กจการทมสวนไดเสยสาธารณะ (PAEs) กาหนดใหตองคดลดประมาณการหนสนใหเปนมลคาปจจบน แตกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ (NPAEs) ไมตองคดลดประมาณการหนสนใหเปนมลคาปจจบน และไมใหรบรหนสนทอาจเกดขน แตใหเปดเผยรายละเอยดในหมายเหตประกอบงบการเงน 2. การรบรผลประโยชนของพนกงาน กจการทมสวนไดเสยสาธารณะ (PAEs) กาหนดใหใชหลกคณตศาสตรประกนภยประกอบดวย อตราการหมนเวยนของพนกงาน อตราการตาย อตราคดลด อตราการขนเงนเดอน และ Projected Unit Credit Method แตกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ (NPAEs) กาหนดใหรบรผลประโยชนของพนกงาน ตามหลกการรบรรายการดวยจานวนประมาณการทดทสดของรายจายทตองนาไปจายชาระภาระผกพนในปจจบน การประมาณการผลประโยชนเพอเกษยณอายพนกงาน มาตรฐาน NPAEs มหลกการการบนทกคาใชจายในงวดทไดรบบรการจากพนกงาน โดยจะตงประมาณการหนสนจนกวาพนกงานจะเกษยณอาย แตมาตรฐาน PAEs จะไมมการบนทกคาใชจายคางจาย แตจะรบรครงเดยวเมอพนกงานเกษยณอาย ดงภาพท 5

186

ภาพท 5 เปรยบเทยบการบนทกคาใชจายผลประโยชนพนกงาน หากกจการไดตงประมาณการหนสนเกยวกบผลประโยชนของพนกงานไวแลว และตองการทจะตงเพมตอไป กจการสามารถทาไดหากประมาณการหนสนนนเปนประมาณการทดทสด แตหากกจการไมเคยตงประมาณการหนสนเกยวกบผลประโยชนของพนกงานมากอน ใหกจการรบรประมาณการหนสน ณ วนสนรอบระยะเวลารายงานแรกทนามาตรฐานฉบบนมาใช โดยพจารณาจากภาระผกพนในปจจบนทคาดวาจะเกดขนแนนอน ซงกจการตองชาระในรอบระยะเวลารายงานในอนาคต โดยพจารณาจากขอมลในปจจบนของกจการ ถาประสงคจะรบรประมาณการหนสนสาหรบผลประโยชนของพนกงานตามแนวทางทกาหนดใน TAS 19 ใหปฏบตตามขอกาหนดทกขอในมาตรฐานการบญชนนอยางสมาเสมอ

เรองท 17 เหตการณภายหลงรอบระยะเวลารายงาน มาตรฐานการรายงานทางการเงนสาหรบกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ (NPAEs) ฉบบนในเรองของเหตการณภายหลงรอบระยะเวลารายงานไมแตกตางกบมาตรฐานการรายงานทางการเงนสาหรบกจการทมสวนไดเสยสาธารณะ (PAEs) ซงเนอหาโดยสรปไดกลาวไวแลวในบทท 3

PAEs – Pay As You Go ประมาณการหนสน NPAEs

ไมบนทกคาใชจายคางจาย

เมอเกษยณอาย เมอเกษยณอาย

187

เรองท 18 รายได

รายไดมความแตกตางในประเดน รายไดดอกเบย คาสทธ และเงนปนผล กจการทมสวนไดเสยสาธารณะ (PAEs) ตองรบรรายไดดอกเบย คาสทธ และเงนปนผลตามวธอตราผลตอบแทนทแทจรง แตกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ (NPAEs) ตองรบรรายไดดอกเบย คาสทธ และเงนปนผล ตามวธอตราผลตอบแทนทแทจรงหรอวธอนทใหผลไมแตกตางจากวธอตราทแทจรงอยางมสาระสาคญ

เรองท 19 การรบรรายไดจากการขายอสงหารมทรพย การรบรรายไดจากการขายอสงหารมทรพยมความแตกตางกน ดงน กจการทมสวนไดเสยสาธารณะ (PAEs) ตองรบรรายไดการขายอสงหารมทรพยทงจานวน แตกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ (NPAEs) สามารถเลอกรบรรายไดจากการขายอสงหารมทรพยได 3 วธ คอ 1. รบรรายไดทงจานวน 2. รบรเปนรายไดตามอตราสวนของงานททาเสรจ (วธทนยมใชในปจจบน) ถารายการขายนน เขาเงอนไข 9 ขอ ดงทกลาวไวในบทท 3 ในกรณทผซอผดนดชาระเงนเกนกวา 3 งวดตดตอกนและอตราสวนของงานททาเสรจสงกวาเงนคางวดทถงกาหนดชาระใหหยดการรบรรายไดทนท 3. รบรเปนรายไดตามเงนคางวดทถงกาหนดชาระ ในกรณทผซอผดนดชาระเงนเกนกวา 3 งวดตดตอกนใหหยดรบรรายไดทนท

188

เรองท 20 สญญากอสราง มาตรฐานการรายงานทางการเงนสาหรบกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ (NPAEs) ฉบบนในเรองของสญญากอสรางไมแตกตางกบมาตรฐานการรายงานทางการเงนสาหรบกจการทมสวนไดเสยสาธารณะ (PAEs) ซงเนอหาโดยสรปไดกลาวไวแลวในบทท 3

เรองท 21 ผลกระทบจากการเปลยนแปลงของอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ ผลกระทบจากการเปลยนแปลงของอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศมความแตกตางในประเดน การรายงาน ณ วนสนรอบระยะเวลารายงานในงวดถดมา คอ กจการทมสวนไดเสยสาธารณะ (PAEs) จะแปลงคารายการสนทรพยทเปนตวเงนซงเปนเงนตราตางประเทศโดยใชอตราปด แตกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ (NPAEs) ใหแปลงคารายการสนทรพยทเปนตวเงนซงเปนเงนตราตางประเทศโดยใชอตราแลกเปลยนทธนาคารรบซอ และรายการหนสนทเปนตวเงนทอยในสกลเงนตราตางประเทศโดยใชอตราแลกเปลยนทธนาคารขาย มาตรฐานฉบบนไมกลาวถงการกาหนดสกลเงนทใชในการดาเนนงาน (Functional currency) ไมกลาวเกยวกบหนวยงานตางประเทศ และการแปลงคาหนวยงานในตางประเทศ ใหจดทางบการเงนดวยสกลเงนบาทเทานน

เรองท 22 การปฏบตในชวงเปลยนแปลงและวนถอปฏบต มาตรฐานกาหนดใหถอปฏบตกบงบการเงนสาหรบรอบระยะเวลาบญชทเรมในหรอหลงวนท 1 มกราคม 2554 และรบรผลกระทบโดยวธปรบยอนหลง หากไมสามารถทาไดในทางปฏบตใหใชวธเปลยนทนทเปนตนไป

189

การประยกตใชมาตรฐานกบรปแบบรายงานทางการเงนตาม ประกาศกรมพฒนาธรกจการคา เรอง ก าหนดรายการยอทตองมในงบการเงน พ.ศ. 2554

งบการเงนของผมหนาทจดทาบญชดงตอไปน ตองมรายการยอตามทกาหนดในแบบทแนบทายประกาศฉบบน คอ 1. หางหนสวนจดทะเบยน ตองมรายการยอตามทกาหนดในแบบ 1 2. บรษทจากด ตองมรายการยอตามทกาหนดในแบบ 2 3. บรษทมหาชนจากด ตองมรายการยอตามทกาหนดในแบบ 3 4. นตบคคลทตงขนตามกฎหมายตางประเทศ ตองมรายการยอตามทกาหนดในแบบ 4 5. กจการรวมคาตามประมวลรษฎากร ตองมรายการยอตามทกาหนดในแบบ 5 สาหรบกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ (NPAEs) จะตองนาเสนองบการเงนโดยมรปแบบรายการยอ แบบ 1 แบบ 2 แบบ 4 และแบบ 5 กาหนดขนโดยอางองมาจากมาตรฐานการรายงานทางการเงนสาหรบกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ (TFRS for Non-Publicly Accountable Entities: TFRS for NPAEs) ทสภาวชาชพบญชประกาศกาหนด ดงตอไปน

190

งบการเงน

ของ หางหนสวนจดทะเบยน

____________________ งบแสดงฐานะการเงน

สนทรพย

หนวย : บาท

หมายเหต 25x1

1. สนทรพยหมนเวยน 1.1 เงนสดและรายการเทยบเทาเงนสด 1.2 เงนลงทนชวคราว 1.3 ลกหนการคา – สทธ 1.4 เงนใหกยมระยะสนแกบคคลหรอกจการทเกยวของกน

1.5 เงนใหกยมระยะสนแกบคคลหรอกจการอน 1.6 สนคาคงเหลอ 1.7 สนทรพยหมนเวยนอน รวมสนทรพยหมนเวยน

2. สนทรพยไมหมนเวยน 2.1 เงนลงทนในบรษทรวม บรษทยอยและบรษทรวมคา

2.2 เงนลงทนระยะยาวอน 2.3 เงนใหกยมระยะยาวแกบคคลหรอกจการทเกยวของกน

2.4 เงนใหกยมระยะยาวแกบคคลหรอกจการอน 2.5 ทดน อาคารและอปกรณ – สทธ 2.6 อสงหารมทรพยเพอการลงทน 2.7 สนทรพยไมมตวตน – สทธ 2.8 สนทรพยไมหมนเวยนอน

191

งบการเงน

ของ หางหนสวนจดทะเบยน

____________________ งบแสดงฐานะการเงน

สนทรพย (ตอ)

หนวย : บาท

หมายเหต 25x1

รวมสนทรพยไมหมนเวยน รวมสนทรพย

หนสนและสวนของเจาของ

3. หนสนหมนเวยน 3.1 เงนเบกเกนบญชและเงนกยมระยะสนจากสถาบนการเงน

3.2 เจาหนการคา 3.3 เงนกยมระยะยาวทถงกาหนดชาระภายในหนงป 3.4 เงนกยมระยะสนจากบคคลหรอกจการทเกยวของกน

3.5 เงนกยมระยะสนจากบคคลหรอกจการอน 3.6 ประมาณการหนสนระยะสน 3.7 หนสนหมนเวยนอน รวมหนสนหมนเวยน

4. หนสนไมหมนเวยน 4.1 เงนกยมระยะยาวจากบคคลหรอกจการทเกยวของกน

4.2 เงนกยมระยะยาวจากบคคลหรอกจการอน 4.3 ประมาณการหนสนระยะยาว 4.4 หนสนไมหมนเวยนอน

192

งบการเงน

ของ หางหนสวนจดทะเบยน

____________________ งบแสดงฐานะการเงน

หนสนและสวนของเจาของ (ตอ)

หนวย : บาท

หมายเหต 25x1

รวมหนสนไมหมนเวยน รวมหนสน

5. สวนของเจาของ 5.1 ทนของสวนของเจาของแตละคน 5.2 ผลกาไร (ขาดทน) ทยงไมเกดขนจรง 5.3 กาไร (ขาดทน) สะสมยงไมไดแบง รวมสวนของเจาของ

รวมหนสนและสวนของเจาของ

งบกาไรขาดทน จาแนกคาใชจายตามลกษณะของคาใชจาย

1. รายได 1.1 รายไดจากการขายหรอการใหบรการ 1.2 รายไดอน รวมรายได

193

งบการเงน

ของ หางหนสวนจดทะเบยน

____________________ งบกาไรขาดทน จาแนกคาใชจายตามลกษณะของคาใชจาย (ตอ)

หนวย : บาท

หมายเหต 25x1

2. คาใชจาย 2.1 การเปลยนแปลงในสนคาสาเรจรปและงานระหวางทา

2.2 งานทกจการทาและถอเปนรายจายฝายทน 2.3 วตถดบและวสดสนเปลองใชไป 2.4 คาใชจายพนกงาน 2.5 คาเสอมราคาและคาตดจาหนาย 2.6 คาใชจายอน รวมคาใชจาย

3. กาไร (ขาดทน) กอนตนทนทางการเงนและภาษเงนได 4. ตนทนทางการเงน

5. กาไร (ขาดทน) กอนภาษเงนได 6. ภาษเงนได 7. กาไร (ขาดทน) สทธ

194

งบการเงน

ของ หางหนสวนจดทะเบยน

____________________ งบกาไรขาดทน จาแนกคาใชจายตามหนาท – แบบขนเดยว

หนวย : บาท

หมายเหต 25x1

1. รายได 1.1 รายไดจากการขายหรอการใหบรการ 1.2 รายไดอน รวมรายได

2. คาใชจาย 2.1 ตนทนขายหรอตนทนการใหบรการ 2.2 คาใชจายในการขาย 2.3 คาใชจายในการบรหาร 2.4 คาใชจายอน รวมคาใชจาย

3. กาไร (ขาดทน) กอนตนทนทางการเงนและภาษเงนได 4. ตนทนทางการเงน

5. กาไร (ขาดทน) กอนภาษเงนได 6. ภาษเงนได 7. กาไร (ขาดทน) สทธ

195

งบการเงน

ของ หางหนสวนจดทะเบยน

____________________ งบกาไรขาดทน จาแนกคาใชจายตามหนาท – แบบหลายขน

หนวย : บาท

หมายเหต 25x1

1. รายไดจากการขายหรอการใหบรการ 2. ตนทนขายหรอตนทนการใหบรการ 3. กาไร (ขาดทน) ขนตน 4. รายไดอน 5. กาไร (ขาดทน) กอนคาใชจาย 6. คาใชจายในการขาย 7. คาใชจายในการบรหาร 8. คาใชจายอน 9. รวมคาใชจาย 10. กาไร (ขาดทน) กอนตนทนทางการเงนและภาษเงนได

11. ตนทนทางการเงน 12. กาไร (ขาดทน) กอนภาษเงนได 13. ภาษเงนได 14. กาไร (ขาดทน) สทธ

กรณทกจการเลอกแสดง “งบกาไรขาดทน แบบจาแนกคาใชจายตามหนาท” ไมกาหนดใหตองเปดเผยขอมลเพมเตมในหมายเหตประกอบงบการเงนเกยวกบคาใชจายตามลกษณะของคาใชจาย ตามทกาหนดในมาตรฐานการรายงานทางการเงนของกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ (NPAEs)

196

งบการเงน

ของ หางหนสวนจดทะเบยน

____________________ หมายเหตประกอบงบการเงน

หมายเหตประกอบงบการเงนตองจดใหสอดคลองกบมาตรฐานการบญช โดยม 2 สวน คอ 1. สรปนโยบายการบญชทสาคญ 2. ขอมลเพมเตมอน

งบการเงน

ของ บรษทจากด

____________________ งบแสดงฐานะการเงน

สนทรพย

หนวย : บาท

หมายเหต 25x1

1. สนทรพยหมนเวยน 1.1 เงนสดและรายการเทยบเทาเงนสด 1.2 เงนลงทนชวคราว 1.3 ลกหนการคา – สทธ 1.4 เงนใหกยมระยะสนแกบคคลหรอกจการทเกยวของกน

1.5 เงนใหกยมระยะสนแกบคคลหรอกจการอน 1.6 สนคาคงเหลอ 1.7 สนทรพยหมนเวยนอน รวมสนทรพยหมนเวยน

197

งบการเงน

ของ บรษทจากด

____________________ งบแสดงฐานะการเงน

สนทรพย (ตอ)

หนวย : บาท

หมายเหต 25x1

2. สนทรพยไมหมนเวยน 2.1 เงนลงทนในบรษทรวม บรษทยอยและบรษทรวมคา

2.2 เงนลงทนระยะยาวอน 2.3 เงนใหกยมระยะยาวแกบคคลหรอกจการทเกยวของกน

2.4 เงนใหกยมระยะยาวแกบคคลหรอกจการอน 2.5 ทดน อาคารและอปกรณ – สทธ 2.6 อสงหารมทรพยเพอการลงทน 2.7 สนทรพยไมมตวตน – สทธ 2.8 สนทรพยไมหมนเวยนอน รวมสนทรพยไมหมนเวยน รวมสนทรพย

หนสนและสวนของเจาของ

3. หนสนหมนเวยน

3.1 เงนเบกเกนบญชและเงนกยมระยะสนจากสถาบนการเงน 3.2 เจาหนการคา

3.3 เงนกยมระยะยาวทถงกาหนดชาระภายในหนงป 3.4 เงนกยมระยะสนจากบคคลหรอกจการทเกยวของกน

198

งบการเงน

ของ บรษทจากด

____________________ งบแสดงฐานะการเงน

หนสนและสวนของเจาของ (ตอ)

หนวย : บาท

หมายเหต 25x1

3. หนสนหมนเวยน (ตอ) 3.5 เงนกยมระยะสนจากบคคลหรอกจการอน 3.6 ประมาณการหนสนระยะสน 3.7 หนสนหมนเวยนอน รวมหนสนหมนเวยน

4. หนสนไมหมนเวยน 4.1 เงนกยมระยะยาวจากบคคลหรอกจการทเกยวของ

4.2 เงนกยมระยะยาวจากบคคลหรอกจการอน 4.3 ประมาณการหนสนระยะยาว 4.4 หนสนไมหมนเวยนอน รวมหนสนไมหมนเวยน รวมหนสน

5. สวนของเจาของ 5.1 ทนเรอนหน 5.1.1 ทนจดทะเบยน 5.1.1.1 หนบรมสทธ 5.1.1.2 หนสามญ 5.1.2 ทนทชาระแลว

199

งบการเงน ของ

บรษทจากด ____________________

งบแสดงฐานะการเงน หนสนและสวนของเจาของ (ตอ)

หนวย : บาท

หมายเหต 25x1

5. สวนของเจาของ (ตอ) 5.1.2.1 หนบรมสทธ 5.1.2.2 หนสามญ 5.2 สวนเกนมลคาหน

5.2.1 สวนเกนมลคาหนบรมสทธ 5.2.2 สวนเกนมลคาหนสามญ 5.3 ผลกาไร (ขาดทน) ทยงไมเกดขนจรง

5.4 ผลตางจากการแปลงคางบการเงน 5.5 กาไร (ขาดทน) สะสม 5.5.1 จดสรรแลว 5.5.1.1 ทนสารองตามกฎหมาย 5.5.1.2 อน ๆ 5.5.2 ยงไมไดจดสรร รวมสวนของเจาของ รวมหนสนและสวนของเจาของ

200

งบการเงน

ของ บรษทจากด

____________________ งบกาไรขาดทน จาแนกคาใชจายตามลกษณะของคาใชจาย

หนวย : บาท

หมายเหต 25x1

1. รายได 1.1 รายไดจากการขายหรอการใหบรการ 1.2 รายไดอน รวมรายได

2. คาใชจาย 2.1 การเปลยนแปลงในสนคาสาเรจรปและงานระหวางทา

2.2 งานทกจการทาและถอเปนรายจายฝายทน 2.3 วตถดบและวสดสนเปลองใชไป 2.4 คาใชจายพนกงาน 2.5 คาเสอมราคาและคาตดจาหนาย 2.6 คาใชจายอน รวมคาใชจาย

3. กาไร (ขาดทน) กอนตนทนทางการเงนและภาษเงนได 4. ตนทนทางการเงน

5. กาไร (ขาดทน) กอนภาษเงนได 6. ภาษเงนได 7. กาไร (ขาดทน) สทธ

201

งบการเงน

ของ บรษทจากด

____________________ งบกาไรขาดทน จาแนกคาใชจายตามหนาท – แบบขนเดยว

หนวย : บาท

หมายเหต 25x1

1. รายได 1.1 รายไดจากการขายหรอการใหบรการ 1.2 รายไดอน รวมรายได

2. คาใชจาย 2.1 ตนทนขายหรอตนทนการใหบรการ 2.2 คาใชจายในการขาย 2.3 คาใชจายในการบรหาร 2.4 คาใชจายอน รวมคาใชจาย

3. กาไร (ขาดทน) กอนตนทนทางการเงนและภาษเงนได 4. ตนทนทางการเงน

5. กาไร (ขาดทน) กอนภาษเงนได 6. ภาษเงนได 7. กาไร (ขาดทน) สทธ

202

งบการเงน

ของ บรษทจากด

____________________ งบกาไรขาดทน จาแนกคาใชจายตามหนาท – แบบหลายขน

หนวย : บาท

หมายเหต 25x1

1. รายไดจากการขายหรอการใหบรการ 2. ตนทนขายหรอตนทนการใหบรการ 3. กาไร (ขาดทน) ขนตน 4. รายไดอน 5. กาไร (ขาดทน) กอนคาใชจาย 6. คาใชจายในการขาย 7. คาใชจายในการบรหาร 8. คาใชจายอน 9. รวมคาใชจาย 10. กาไร (ขาดทน) กอนตนทนทางการเงนและภาษเงนได

11. ตนทนทางการเงน 12. กาไร (ขาดทน) กอนภาษเงนได 13. ภาษเงนได 14. กาไร (ขาดทน) สทธ

กรณทกจการเลอกแสดง “งบกาไรขาดทน แบบจาแนกคาใชจายตามหนาท” ไมกาหนดใหตองเปดเผยขอมลเพมเตมในหมายเหตประกอบงบการเงนเกยวกบคาใชจายตามลกษณะของคาใชจาย ตามทกาหนดในมาตรฐานการรายงานทางการเงนของกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ (NPAEs)

203

หมายเหต

ทนทช

าระ

แลว

สวนเกน

มลคาหน

ผลก าไร (ข

าดทน

)

ทยงไม

เกดขน

จรง

ผลตางจากการ

แปลงคางบการเง

น

ก าไร (ข

าดทน

)

สะสม

รวม

1. ยอดคงเห

ลอตน

งวด 2

5X0

2. ผลกระท

บของการเป

ลยนแ

ปลงน

โยบายการบ

ญช

3. ผลสะ

สมจากการแ

กไขข

อผดพ

ลาดท

างการบ

ญช

4. ยอดคงเห

ลอทป

รบปรงแลว

5. ผลก าไร (ข

าดทน

) ทยงไม

เกดขน

จรง

5.

1 ผลก

าไรจากการตราค

าสนท

รพย

5.

2 เงน

ลงทน

เผอข

าย

6. ผลตางจากการแปล

งคางบ

การเง

น

7. รวมรายได (คาใช

จาย) ทร

บรใน

สวนข

องผถ

อหน

8. ก าไร (ข

าดทน

) ส าหรบงวดป

25x0

____

____

____

____

____

งบแส

ดงการเป

ลยนแ

ปลงส

วนขอ

งเจาของ

หนวย : บ

าท

งบการเง

น

ของ

บรษท

จ ากด

204

หมายเหต

ทนทช

าระ

แลว

สวนเกน

มลคาหน

ผลก าไร (ข

าดทน

)

ทยงไม

เกดขน

จรง

ผลตางจากการ

แปลงคางบการเง

น

ก าไร (ข

าดทน

)

สะสม

รวม

9. รวมรายได (คาใช

จาย) ท ง

สนทร

บรส าหร

บงวด

10. จายปน

ผล

11. เพ

ม (ลด

) ทน

12. ยอดคงเหลอปล

ายงวด 2

5x0

13. ผลกระทบ

ของการเ

ปลยน

แปลงนโ

ยบายการบญช

14. ผลส

ะสมจ

ากการแกไขข

อผดพ

ลาดท

างการบ

ญช

15. ยอดคงเหลอทป

รบปรงแลว

16. ผลก

าไร (ขาดท

น) ทยงไม

เกดขน

จรง

1

6.1 ผล

ก าไรจากการต

ราคาสนท

รพย

1

6.2 เงนล

งทนเผอ

ขาย

งบการเง

น

งบแส

ดงการเป

ลยนแ

ปลงส

วนขอ

งเจาของ (ต

อ)

หนวย : บ

าท

ของ

บรษท

จ ากด

____

____

____

____

____

205

หมายเหต

ทนทช

าระ

แลว

สวนเกน

มลคาหน

ผลก าไร (ข

าดทน

)

ทยงไม

เกดขน

จรง

ผลตางจากการ

แปลงคางบการเง

น

ก าไร (ข

าดทน

)

สะสม

รวม

17. ผลตางจ

ากการแปล

งคางบ

การเง

น

18. รวมราย

ได (คาใช

จาย) ทร

บรใน

สวนข

องเจา

ของ

19. ก

าไร (ขาดท

น) ส าหรบงวดป

25x1

20. รวมราย

ได (คาใช

จาย) ท ง

สนทร

บรส าหร

บงวด

21. จายปน

ผล

22. เพ

ม (ลด

) ทน

23. ยอดคงเหลอปล

ายงวด 2

5x1

หนวย : บ

าท

งบการเง

น

ของ

บรษท

จ ากด

____

____

____

____

____

งบแส

ดงการเป

ลยนแ

ปลงส

วนขอ

งเจาของ (ต

อ)

206

งบการเงน

ของ บรษทจากด

____________________ หมายเหตประกอบงบการเงน

หมายเหตประกอบงบการเงนตองทาใหสอดคลองกบมาตรฐานการบญช โดยม 2 สวน คอ 1. สรปนโยบายการบญชทสาคญ 2. ขอมลเพมเตมอน

งบการเงน

ของ นตบคคลทตงขนตามกฎหมายตางประเทศ

____________________ งบแสดงฐานะการเงน

สนทรพย

หนวย : บาท

หมายเหต 25x1

1. สนทรพยหมนเวยน 1.1 เงนสดและรายการเทยบเทาเงนสด 1.2 เงนลงทนชวคราว 1.3 ลกหนการคา – สทธ 1.4 เงนใหกยมระยะสนแกบคคลหรอกจการทเกยวของ

1.5 เงนใหกยมระยะสนแกบคคลหรอกจการอน 1.6 สนคาคงเหลอ 1.7 สนทรพยหมนเวยนอน

207

งบการเงน ของ

นตบคคลทตงขนตามกฎหมายตางประเทศ ____________________

งบแสดงฐานะการเงน สนทรพย (ตอ)

หนวย : บาท

หมายเหต 25x1

รวมสนทรพยหมนเวยน

2. สนทรพยไมหมนเวยน 2.1 เงนลงทนในบรษทรวม บรษทยอยและบรษทรวมคา

2.2 เงนลงทนระยะยาวอน 2.3 เงนใหกยมระยะยาวแกบคคลหรอกจการทเกยวของ

2.4 เงนใหกยมระยะยาวแกบคคลหรอกจการอน 2.5 ทดน อาคารและอปกรณ – สทธ 2.6 อสงหารมทรพยเพอการลงทน 2.7 สนทรพยไมมตวตน – สทธ 2.8 สนทรพยไมหมนเวยนอน รวมสนทรพยไมหมนเวยน รวมสนทรพย

หนสนและสวนของสานกงานใหญ

3. หนสนหมนเวยน 3.1 เงนเบกเกนบญชและเงนกยมระยะสนจากสถาบนการเงน

3.2 เจาหนการคา 3.3 เงนกยมระยะยาวทถงกาหนดชาระภายในหนงป

208

งบการเงน ของ

นตบคคลทตงขนตามกฎหมายตางประเทศ ____________________

งบแสดงฐานะการเงน หนสนและสวนของสานกงานใหญ (ตอ)

หนวย : บาท

หมายเหต 25x1

3. หนสนหมนเวยน (ตอ) 3.4 เงนกยมระยะสนจากบคคลหรอกจการทเกยวของกน

3.5 เงนกยมระยะสนจากบคคลหรอกจการอน 3.6 ประมาณการหนสนระยะสน 3.7 หนสนหมนเวยนอน รวมหนสนหมนเวยน

4. หนสนไมหมนเวยน 4.1 เงนกยมระยะยาวจากบคคลหรอกจการทเกยวของกน

4.2 เงนกยมระยะยาวจากบคคลหรอกจการอน 4.3 ประมาณการหนสนระยะยาว 4.4 หนสนไมหมนเวยนอน รวมหนสนไมหมนเวยน รวมหนสน

5. สวนของสานกงานใหญ 5.1 บญชสานกงานใหญ 5.1.1 ทนขนตาตามกฎหมายแยกตามประเภทธรกจ

209

งบการเงน

ของ นตบคคลทตงขนตามกฎหมายตางประเทศ

____________________ งบแสดงฐานะการเงน

หนสนและสวนของสานกงานใหญ (ตอ)

หนวย : บาท

หมายเหต 25x1

5. สวนของสานกงานใหญ (ตอ) 5.1.2 ทนอน 5.2 ผลกาไร (ขาดทน) ทยงไมเกดขนจรง 5.3 กาไร (ขาดทน) สะสมของสาขา รวมสวนของสานกงานใหญ รวมหนสนและสวนของสานกงานใหญ

งบกาไรขาดทน จาแนกคาใชจายตามลกษณะของคาใชจาย

1. รายได 1.1 รายไดจากการขายหรอการใหบรการ 1.2 รายไดอน รวมรายได

2. คาใชจาย 2.1 การเปลยนแปลงในสนคาสาเรจรปและงานระหวางทา

2.2 งานทกจการทาและถอเปนรายจายฝายทน 2.3 วตถดบและวสดสนเปลองใชไป 2.4 คาใชจายพนกงาน 2.5 คาเสอมราคาและคาตดจาหนาย

210

งบการเงน

ของ นตบคคลทตงขนตามกฎหมายตางประเทศ

____________________ งบกาไรขาดทน จาแนกคาใชจายตามลกษณะของคาใชจาย (ตอ)

หนวย : บาท

หมายเหต 25x1

2. คาใชจาย (ตอ) 2.6 คาใชจายอน รวมคาใชจาย

3. กาไร (ขาดทน) กอนตนทนทางการเงนและภาษเงนได 4. ตนทนทางการเงน 5. กาไร (ขาดทน) กอนภาษเงนได 6. ภาษเงนได 7. กาไร (ขาดทน) สทธ

งบกาไรขาดทน จาแนกคาใชจายตามหนาท – แบบขนเดยว

1. รายได 1.1 รายไดจากการขายหรอการใหบรการ 1.2 รายไดอน รวมรายได

2. คาใชจาย 2.1 ตนทนขายหรอตนทนการใหบรการ 2.2 คาใชจายในการขาย

211

งบการเงน

ของ นตบคคลทตงขนตามกฎหมายตางประเทศ

____________________ งบกาไรขาดทน จาแนกคาใชจายตามหนาท – แบบขนเดยว (ตอ)

หนวย : บาท

หมายเหต 25x1

2. คาใชจาย (ตอ) 2.3 คาใชจายในการบรหาร 2.4 คาใชจายอน รวมคาใชจาย

3. กาไร (ขาดทน) กอนตนทนทางการเงนและภาษเงนได 4. ตนทนทางการเงน 5. กาไร (ขาดทน) กอนภาษเงนได 6. ภาษเงนได 7. กาไร (ขาดทน) สทธ

งบกาไรขาดทน จาแนกคาใชจายตามหนาท – แบบหลายขน

1. รายไดจากการขายหรอการใหบรการ 2. ตนทนขายหรอตนทนการใหบรการ 3. กาไร (ขาดทน) ขนตน 4. รายไดอน 5. กาไร (ขาดทน) กอนคาใชจาย 6. คาใชจายในการขาย 7. คาใชจายในการบรหาร

212

งบการเงน

ของ นตบคคลทตงขนตามกฎหมายตางประเทศ

____________________ งบกาไรขาดทน จาแนกคาใชจายตามหนาท – แบบหลายขน (ตอ)

หนวย : บาท

หมายเหต 25x1

8. คาใชจายอน 9. รวมคาใชจาย 10. กาไร (ขาดทน) กอนตนทนทางการเงนและภาษเงนได

11. ตนทนทางการเงน 12. กาไร (ขาดทน) กอนภาษเงนได 13. ภาษเงนได 14. กาไร (ขาดทน) สทธ

กรณทกจการเลอกแสดง “งบกาไรขาดทน แบบจาแนกคาใชจายตามหนาท” ไมกาหนดใหตองเปดเผยขอมลเพมเตมในหมายเหตประกอบงบการเงนเกยวกบคาใชจายตามลกษณะของคาใชจาย ตามทกาหนดในมาตรฐานการรายงานทางการเงนของกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ (NPAEs)

213

หมายเหต

ทนข น

ต าตามก

ฎหมาย

แยกตามประเภ

ทธรกจ

ทนอน

ผลก าไร (ข

าดทน

) ท

ยงไม

เกดขน

จรง

ก าไร (ข

าดทน

)

สะสม

ของสาขา

รวม

1. ยอดคงเห

ลอตน

งวด 2

5X0

2. ผลกระท

บของการเป

ลยนแ

ปลงน

โยบายการบ

ญช

3. ผลสะ

สมจากการแ

กไขข

อผดพ

ลาดท

างการบ

ญช

4. ยอดคงเห

ลอทป

รบปรงแลว

5. ผลก าไร (ข

าดทน

) ทยงไม

เกดขน

จรง

5.

1 ผลก

าไรจากการตราค

าสนท

รพย

5.

2 เงน

ลงทน

เผอข

าย

6. รวมรายได (คาใช

จาย) ทร

บรใน

สวนข

องส านก

งานให

ญ

7. ก าไร (ข

าดทน

) ส าหรบงวดป

25X0

8. รวมรายได (คาใช

จาย) ท ง

สนทร

บรส าหร

บงวด

หนวย : บ

าท

งบการเง

น

ของ

นตบค

คลทต

งขนต

ามกฎ

หมายตางป

ระเทศ

____

____

____

____

____

งบแส

ดงการเป

ลยนแ

ปลงส

วนขอ

งส านกงาน

ใหญ

214

หมายเหต

ทนข น

ต าตามก

ฎหมาย

แยกตามประเภท

ธรกจ

ทนอน

ผลก าไร (ข

าดทน

) ท

ยงไม

เกดข

นจรง

ก าไร (ข

าดทน

)

สะสม

ของสาขา

รวม

9. ก าไรทโ

อนไป

ส านก

งานใ

หญ

10. เพ

ม (ลด

) ทนข

นต าตามกฎ

หมายแยกตามประเภท

ธรกจ

11. ยอดคงเหลอปล

ายงวด 2

5X0

12. ผลกระทบ

ของการเปลย

นแปล

งนโยบายการบญ

ช

13. ผลส

ะสมจ

ากการแกไขข

อผดพ

ลาดท

างการบญช

14. ยอดคงเหลอทป

รบปรงแลว

15. ผลก

าไร (ขาดท

น) ทยงไม

เกดข

นจรง

1

5.1 ผล

ก าไรจากการตราคาสนท

รพย

1

5.2 เงนล

งทนเผอ

ขาย

หนวย : บ

าท

งบการเง

น

ของ

นตบค

คลทต

งขนต

ามกฎ

หมายตางป

ระเทศ

____

____

____

____

____

งบแส

ดงการเป

ลยนแ

ปลงส

วนขอ

งส านกงาน

ใหญ

(ตอ)

215

หมายเหต

ทนข น

ต าตามก

ฎหมาย

แยกตามประเภท

ธรกจ

ทนอน

ผลก าไร (ข

าดทน

) ท

ยงไม

เกดข

นจรง

ก าไร (ข

าดทน

)

สะสม

ของสาขา

รวม

16. รวมรายได (คาใชจาย) ทร

บรใน

สวนข

องส านก

งานใ

หญ

17. ก

าไร (ขาดท

น) ส าหรบงวดป

25X1

18. รวมรายได (คาใชจาย) ท ง

สนทร

บรส าหร

บงวด

19. ก

าไรท

โอนไ

ปส านกงานให

ญ

20. เพ

ม (ลด

) ทนข

นต าตามกฎ

หมายแยกตามประเภท

ธรกจ

21. ยอดคงเหลอปล

ายงวด 2

5x1

หนวย : บ

าท

งบการเง

น

ของ

นตบค

คลทต

งขนต

ามกฎ

หมายตางป

ระเทศ

____

____

____

____

____

งบแส

ดงการเป

ลยนแ

ปลงส

วนขอ

งส านกงาน

ใหญ

(ตอ)

216

งบการเงน

ของ นตบคคลทตงขนตามกฎหมายตางประเทศ

____________________ หมายเหตประกอบงบการเงน

หมายเหตประกอบงบการเงนตองทาใหสอดคลองกบมาตรฐานการบญช โดยม 4 สวน คอ 1. สรปนโยบายการบญชทสาคญ 2. การเปดเผยขอมลเพมเตมเกยวกบบคคลและกจการทเกยวของกน ดงน 2.1 นโยบายการกาหนดราคาโอน 2.2 จานวนเงนทมการซอขายสนคาระหวางกน 2.3 จานวนเงนของหนสนและดอกเบยจายระหวางกน 2.4 คาใชจายในสวนของสานกงานใหญ 3. เปดเผยขอมลเพมเตมเกยวกบการไดรบอนญาตใหประกอบธรกจตามกฎหมายวาดวยการประกอบธรกจตามกฎหมายวาดวยการประกอบธรกจของคนตางดาว ดงน 3.1 ลกษณะการประกอบธรกจแยกตามประเภทธรกจทไดรบอนญาต 3.2 รายไดและคาใชจายแยกตามประเภทธรกจทไดรบอนญาต 4. ขอมลเพมเตม

217

งบการเงน

ของ กจการรวมคา

____________________ งบแสดงฐานะการเงน

สนทรพย

หนวย : บาท

หมายเหต 25x1

1.สนทรพยหมนเวยน 1.1 เงนสดและรายการเทยบเทาเงนสด 1.2 เงนลงทนชวคราว 1.3 ลกหนการคา – สทธ 1.4 เงนใหกยมระยะสนแกบคคลหรอกจการทเกยวของกน

1.5 เงนใหกยมระยะสนแกบคคลหรอกจการอน 1.6 สนคาคงเหลอ 1.7 สนทรพยหมนเวยนอน รวมสนทรพยหมนเวยน

2. สนทรพยไมหมนเวยน 2.1 เงนลงทนในบรษทรวม บรษทยอย และบรษทรวมคา 2.2 เงนลงทนระยะยาวอน 2.3 ใหกยมระยะสนแกบคคลหรอกจการทเกยวของกน 2.4 เงนใหกยมระยะสนแกบคคลหรอกจการอน 2.5 ทดน อาคาร และอปกรณ – สทธ 2.6 อสงหารมทรพยเพอการลงทน 2.7 สนทรพยไมมตวตน – สทธ 2.8 สนทรพยไมหมนเวยนอน

218

งบการเงน

ของ กจการรวมคา

____________________ งบแสดงฐานะการเงน

สนทรพย (ตอ)

หนวย : บาท

หมายเหต 25x1

รวมสนทรพยไมหมนเวยน รวมสนทรพย

หนสนและสวนของผรวมคา

3. หนสนหมนเวยน 3.1 เงนเบกเกนบญชและเงนกยมระยะสนจากสถาบนการเงน

3.2 เจาหนการคา 3.3 เงนกยมระยะยาวทถงกาหนดชาระภายในหนงป 3.4 เงนกยมระยะสนจากบคคลหรอกจการทเกยวของกน

3.5 เงนกยมระยะสนจากบคคลหรอกจการอน 3.6 ประมาณการหนสนระยะสน 3.7 หนสนหมนเวยนอน รวมหนสนหมนเวยน

4. หนสนไมหมนเวยน 4.1 เงนกยมระยะสนจากบคคลหรอกจการทเกยวของกน

4.2 เงนกยมระยะสนจากบคคลหรอกจการอน 4.3 ประมาณการหนสนระยะสน

219

งบการเงน

ของ กจการรวมคา

____________________ งบแสดงฐานะการเงน

หนสนและสวนของผรวมคา (ตอ)

หนวย : บาท

หมายเหต 25x1

4. หนสนไมหมนเวยน (ตอ) 4.4 หนสนไมหมนเวยนอน

รวมหนสนไมหมนเวยน รวมหนสน

5. สวนของผรวมคา 5.1 เงนลงทนจากผรวมคาแตละราย 5.2 ผลกาไร (ขาดทน) ทยงไมเกดขนจรง 5.3 กาไร (ขาดทน) สะสมไมไดจดแบง รวมหนสนและสวนของผรวมคา

งบกาไรขาดทน จาแนกคาใชจายตามลกษณะของคาใชจาย

1. รายได 1.1 รายไดจากการขายหรอการใหบรการ 1.2 รายไดอน รวมรายได

220

งบการเงน

ของ กจการรวมคา

____________________ งบกาไรขาดทน จาแนกคาใชจายตามลกษณะของคาใชจาย (ตอ)

หนวย : บาท

หมายเหต 25x1

2. คาใชจาย 2.1 การเปลยนแปลงในสนคาสาเรจรปและงานระหวางทา

2.2 งานทกจการทาและถอเปนรายจายฝายทน 2.3 วตถดบและวสดสนเปลองใชไป 2.4 คาใชจายพนกงาน 2.5 คาเสอมราคาและคาตดจาหนาย 2.6 คาใชจายอน รวมคาใชจาย

3. กาไร (ขาดทน) กอนตนทนทางการเงนและภาษเงนได 4. ตนทนทางการเงน 5. กาไร (ขาดทน) กอนภาษเงนได 6. ภาษเงนได 7. กาไร (ขาดทน) สทธ

221

งบการเงน

ของ กจการรวมคา

____________________ งบกาไรขาดทน จาแนกคาใชจายตามหนาท – แบบขนเดยว

หนวย : บาท

หมายเหต 25x1

1. รายได 1.1 รายไดจากการขายหรอการใหบรการ 1.2 รายไดอน รวมรายได

2. คาใชจาย 2.1 ตนทนขายหรอตนทนการใหบรการ 2.2 คาใชจายในการขาย 2.3 คาใชจายในการบรหาร 2.4 คาใชจายอน รวมคาใชจาย

3. กาไร (ขาดทน) กอนตนทนทางการเงนและภาษเงนได 4. ตนทนทางการเงน 5. กาไร (ขาดทน) กอนภาษเงนได 6. ภาษเงนได 7. กาไร (ขาดทน) สทธ

222

งบการเงน

ของ กจการรวมคา

____________________ งบกาไรขาดทน จาแนกคาใชจายตามหนาท – แบบหลายขน

หนวย : บาท

หมายเหต 25x1

1. รายไดจากการขายหรอการใหบรการ 2. ตนทนขายหรอตนทนการใหบรการ 3. กาไร (ขาดทน) ขนตน 4. รายไดอน 5. กาไร (ขาดทน) กอนคาใชจาย 6. คาใชจายในการขาย 7. คาใชจายในการบรหาร 8. คาใชจายอน 9. รวมคาใชจาย 10. กาไร (ขาดทน) กอนตนทนทางการเงนและภาษเงนได 11. ตนทนทางการเงน 12. กาไร (ขาดทน) กอนภาษเงนได 13. ภาษเงนได 14. กาไร (ขาดทน) สทธ

กรณทกจการเลอกแสดง “งบกาไรขาดทน แบบจาแนกคาใชจายตามหนาท” ไมกาหนดให

ตองเปดเผยขอมลเพมเตมในหมายเหตประกอบงบการเงนเกยวกบคาใชจายตามลกษณะของคาใชจาย ตามทกาหนดในมาตรฐานการรายงานทางการเงนของกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ (NPAEs)

223

หมายเหต

เงนลงทน

จากผ

รวมค

าแตละราย

ผลก าไร (ข

าดทน

) ท

ยงไม

เกดขน

จรง

ก าไร (ข

าดทน

) สะส

มทยง

ไม ไดแบ

งรวม

1. ยอดคงเห

ลอตน

งวด 2

5X0

2. ผลกระท

บของการเป

ลยนแ

ปลงน

โยบายการบ

ญช

3. ผลสะ

สมจากการแ

กไขข

อผดพ

ลาดท

างการบ

ญช

4. ยอดคงเห

ลอทป

รบปรงแลว

5. ผลก าไร (ข

าดทน

) ทยงไม

เกดขน

จรง

5.

1 ผลก

าไรจากการตราค

าสนท

รพย

5.

2 เงน

ลงทน

เผอข

าย

6. รวมรายได (คาใช

จาย) ทร

บรใน

สวนข

องผรวมคา

7. ก าไร (ข

าดทน

) ส าหรบงวดป

25X0

8. รวมรายได (คาใช

จาย) ท ง

สนทร

บรส าหร

บงวด

9. ก าไรทแ

บงให

ผรวมคา

งบการเง

น

ของ

กจการรวมคา

____

____

____

____

____

งบแส

ดงการเป

ลยนแ

ปลงส

วนขอ

งผรวมค

า

หนวย : บ

าท

224

หมายเหต

เงนลงทน

จากผ

รวมค

าแตละราย

ผลก าไร (ข

าดทน

) ท

ยงไม

เกดขน

จรง

ก าไร (ข

าดทน

) สะส

มทยง

ไม ไดแบ

งรวม

10. เง

นลงทนจ

ากผรวมคาแตละราย

11. ยอดคงเหลอปล

ายงวด 2

5X0

12. ผลกระทบ

ของการเ

ปลยน

แปลงนโ

ยบายการบญช

13. ผลส

ะสมจ

ากการแกไขข

อผดพ

ลาดท

างการบ

ญช

14. ยอดคงเหลอทป

รบปรงแลว

15. ผลก

าไร (ขาดท

น) ทยงไม

เกดขน

จรง

1

5.1 ผล

ก าไรจากการต

ราคาสนท

รพย

1

5.2 เงนล

งทนเผอ

ขาย

16. รวมราย

ได (คาใช

จาย) ทร

บรใน

สวนข

องผรวมคา

17. ก

าไร (ขาดท

น) ส าหรบงวดป

25X1

18. รวมราย

ได (คาใช

จาย) ท ง

สนทร

บรส าหร

บงวด

งบการเง

น

ของ

กจการรวมคา

____

____

____

____

____

งบแส

ดงการเป

ลยนแ

ปลงส

วนขอ

งผรวมค

า (ตอ

)

หนวย : บ

าท

225

หมายเหต

เงนลงทน

จากผ

รวมค

าแตละราย

ผลก าไร (ข

าดทน

) ท

ยงไม

เกดขน

จรง

ก าไร (ข

าดทน

) สะส

มทยง

ไม ไดแบ

งรวม

19. ก

าไรทแบ

งใหผ

รวมค

า

20. เง

นลงทนจ

ากผรวมคาแตละราย

21. ยอดคงเหลอปล

ายงวด 2

5x1

งบแส

ดงการเป

ลยนแ

ปลงส

วนขอ

งผรวมค

า (ตอ

)

หนวย : บ

าท

งบการเง

น

ของ

กจการรวมคา

____

____

____

____

____

226

งบการเงน

ของ กจการรวมคา

____________________ หมายเหตประกอบงบการเงน

หมายเหตประกอบงบการเงนตองทาใหสอดคลองกบมาตรฐานการบญช โดยม 2 สวน คอ 1. สรปนโยบายการบญชทสาคญ 2. ขอมลเพมเตมอน

227

บทท 5

ความเหนเกยวกบประเดนทนาสนใจของ NPAEs การศกษาปญหาพเศษเรอง มาตรฐานการรายงานทางการเงนสาหรบกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ (TFRS for NPAEs) ผศกษาไดคนควาและตดตามการนามาตรฐานไปปฏบตจรงของธรกจในปจจบน พบวามการกลาวถง NPAEs และใหความเหนเกยวกบประเดนทนาสนใจ ดงน บทความจากเวบไซตกรงเทพธรกจในหวขอขาว บญชเอสเอมอ เปลยน “ยาขม” เปน “ยาหอม” คณพชย ชณหวชร อปนายกสภาวชาชพบญช ประธานคณะกรรมการวชาชพบญช ดานการบรหาร กลาววา เอสเอมอทาอยางไรกไมโต ยงทา ยงเลก เลอกทจะพดเพอสะกดตอมคดเอสเอมอไทย ใหเหนถงความสาคญของ “ระบบบญช” หวใจการบรหารจดการองคกร ทกยคทกสมย ผประกอบการไซสมน ไมไดเชยวชาญไปเสยทกอยาง ขาดทงกาลงคนและกาลงเงน จงเปนไปไดยากทจะพฒนาศกยภาพมาตรฐานทางบญชใหเทยบเทาองคกรขนาดใหญ ปญหาเดยวกนน “สนคลอน” ศกยภาพของเอสเอมอไปทวโลก ทตางตองใชมาตรฐานการบญชฉบบเดยวกบผประกอบการพนธยกษ ซงนบวนมาตรฐานบญชกจะยงยงยากและมความสลบซบซอนขนเรอยๆ ขนาดท ศาสตราจารยเกยรตคณ เกษร ณรงคเดช รกษาการนายกสภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ ออกมาบอกเองวา แมแตผประกอบการในตลาดหลกทรพย กยงโอดครวญใหกบความ “หน” แลวเอสเอมอจะถกหนกอนเดยวกนนทบตายหรอไม กลายเปนเหตผลททวโลกตองลกขนมาปรบมาตรฐานบญชสาหรบเอสเอมอขนมาโดยเฉพาะ ไมเวนในไทย หลงใชเวลาระดมความคดเหนจากหลายๆ ฝาย มานานถง 4 ปเตม สดทายสภาวชาชพบญช กคลอด “มาตรฐานการรายงานทางการเงนสาหรบกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ” หรอ “TFRS for NPAEs” ซงมผลบงคบใชทนทในป 2554 มาตรฐานรายงานทางการเงนใหมทบอกวาจะมาบรรเทาภาระใหกบเอสเอมอสามารถจดทารายงานทางการเงนไดอยางถกตอง และงายขน เพอนาไปส “แตมตอ” ทางธรกจ ปญหาสวนใหญของเอสเอมอ คอ ไมสามารถกยมเงนจากสถาบนการเงนได เพราะอาจไมมความรความเขาใจเรอง

228

การทางบทางการเงนและระบบบญชทดพอ ทาอยางไรจงจะชวยใหเอสเอมอสามารถทางบการเงนนาเสนอเพอขอสนเชอหรอใชประกอบการตดสนใจในเรองตางๆ จงออกมาเปนมาตรฐานน ซงมความงายขน ยงยากนอยลง ลดภาระของผประกอบการลงไปได จากมาตรฐานการรายงานทางการเงนของธรกจขนาดใหญ (TASs และ TFRSs) ทถอปฏบตกนอย มสาระสาคญใหปฏบตตามมากถง 29 ฉบบ แตเมอมาเปนมาตรฐานสาหรบผประกอบการพนธเลก สาระสาคญลดเหลอเพยง 19 ฉบบ นายกสภาวชาชพบญช กลาววา มาตรฐานใหมทนามาใชเปนการปรบจากมาตรฐานเดม อะไรทเคยปฏบตได กใหทาตอไป อะไรทยงเปนอปสรรคปญหากแคมา “ไขกอก” ใหงายขน อยางการกาหนดมลคายตธรรมยงเปนตวปญหา เนองจากถกกาหนดวาตองไปอาศยการประเมนราคาจากภายนอก ซงธรกจขนาดเลกมความยงยากมากทจะไปหาราคาเหลานนมา ฉะนนเพอตดปญหากใหยดราคาตนทนเดมเปนหลก จายไปเทาไร ซอมาในราคาเทาไร กใชราคาตนทนทจายไปมาลงบญช คาวา ไมยงยากกคอ สามารถไปหามาได โดยทไมตองเสยคาใชจายเพมขน เชน เงนลงทนเพอซอขายหลกทรพยตางๆ ซงหลกทรพยจะมราคาตลาดอยแลว สามารถอางองจากหนงสอพมพไดทกวน โดยกลมเอสเอมอกลมแรก ทจะไดชมรางมาตรฐานใหม คอ ผประกอบการ ทตองยน งบการเงนตอกรมพฒนาธรกจการคาและมผตรวจสอบบญชใหความเหนตองบการเงน ซงปจจบนมอยกวา 4 แสนราย หลงจากทตองปฏบตตามมาตรฐาน “ชดใหญ” มานานหลายป กจะมมาตรฐาน “ซอลฟๆ” สาหรบเอสเอมอบาง ขณะทผประกอบการทเหลอ แมจะไมมกฎหมายมาบงคบใหตองดาเนนการ แตคณ เกษร มองวา สามารถพฒนาศกยภาพของตนเอง ดวยการนามาตรฐานใหมนไปปฏบต เพอการเตบโตและเตบใหญตอไปในอนาคต เมอธรกจแขงแรงพอ มคนทาบญชทมความร กาลงเงนพรอม กจะสามารถขยบไปถอมาตรฐานบญชตามรายใหญได โดยทสภาวชาชพบญชจะจดอบรมใหความรแกเอสเอมออยางตอเนอง พรอมเปนทปรกษาเอสเอมอไทย ปนใหแกรงกอนลงแขงในระดบโลก เมอมมาตรฐานออกมา เครองมอสนบสนนกตองพรอม นายกสภาวชาชพบญชกลาววา กอนจะมเทคโนโลยเขามาเปนตวชวยเอสเอมอตางลงบญชดวยมอ ทาใหลาชา ไมทนการณ และยงทาใหมโอกาสผดพลาด นนคอ เหตผลทสภาวชาชพการบญชขนอาสา มากชพเอสเอมอและนกบญช โดยการเปดใหโหลดโปรแกรมสาเรจรประบบบญชแยกประเภทอยางงาย “MyGL” ฟร ไมมคาใชจาย ผาน www.fap.or.th ซอฟตแวรการทาบญช “MyGL” ใชไดกบธรกจประเภทซอมาขายไป

229

การผลต หรอบรการ ชวยในการตรวจสอบบญช ยกยอดบญช และการออกรายงานอยางงาย ชวยใหผประกอบการสามารถบนทกบญชไดดวยตวเอง สามารถเขาไปดผลประกอบการไดตลอดเวลา ชวยลดเวลาในการทาบญช ทสาคญประหยดคาใชจายและมความสะดวกรวดเรวยงขน การมระบบบญชทดไดมาตรฐานจะชวยวางรากฐานทาใหธรกจเตบโตจากขนาดเลกเปนขนาดกลางและขนาดใหญไดในอนาคต ระบบบญชแยกประเภท MyGL จะชวยใหการปฏบตงานของนกบญชโดยเฉพาะนกบญชในธรกจเอสเอมอทางานอยางมระบบ ถกตอง และมมาตรฐานเปนทยอมรบของคนทวไป เวลาเดยวกนยงไดพฒนาโปรแกรมบญชสนคาคงคลง MyIC (Inventory Control) เพอรองรบประเภทธรกจหมนเวยน ทมไวเพอการผลตหรอเพอการขาย โดยโปรแกรมนสามารถรกษาระดบการผลตใหมอตราคงทอยางสมาเสมอเพอรกษาระดบการจางงาน รวมทงรกษาคาใชจายในการผลต ทงยงชวยปองกนสนคาขาดเมอมคาสงซอเพมขน ตลอดจนปองกนการเปลยนแปลงราคา และผลกระทบจากเงนเฟอทาใหราคาสนคาในทองตลาดมราคาสงขน ทาใหกระบวนการผลตดาเนนการตอเนองอยางราบรน ไมสะดด พนธกจยงไมหยดเพยงเทาน คณ พชย กลาววา สภาวชาชพบญชยงเตรยม “จดทาคมอ” สาหรบการเสยภาษใหกบเอสเอมอเพอใหสอดคลองกบมาตรฐานบญชใหมทออกมาดวย รวมถงการจดอบรมสมมนาใหความรในเรองนตลอดทงป พรอมกนนจะรวบรวมเสยงสะทอนจากทกฝาย เพอนามาสการพฒนามาตรฐานการบญชและหาแนวปฏบตทเหมาะสมตอไป เอสเอมอมสวนสาคญตอระบบเศรษฐกจของประเทศ ถาสามารถชวยพวกเขาได กเทากบไดชวยธรกจสวนใหญของประเทศดวย ชวยใหสามารถออกงบการเงนไดอยางถกตอง มคณภาพมาตรฐาน เสยภาษไดอยางถกตอง จดทาบญชอยางงาย และทงหมดนกเพอเปนแนวทางชวยเหลอเอสเอมอ พฒนาคณภาพมาตรฐานของธรกจหลกทสาคญในประเทศ (จราวฒน คงแกว, 2554. http://www.bangkokbiznews.com/home/detail/business/bizweek/20110525/391262/บญชเอส เอมอ..เปลยน-ยาขม-เปน-ยาหอม.html, 16 มกราคม 2555) บทความจากเวบไซด myreadyweb ของ Amplerich ในหวขอขาว “ขาวสารสาคญเรงดวน ถงผทาบญช จากคณะกรรมการดานการทาบญช ฉบบท 20” ไดกลาวถงการประชมสามญเมอวนท 30 เมษายน 2554 ผเขยนขอรายงานความคบหนาของมาตรฐานการรายงานทางการเงนสาหรบ

230

กจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ การเสนอหลกการในมาตรฐานการรายงานทางการเงนสาหรบกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ NPAEs รวมถงประเดนชวนคดทไดฟงจากการเขาสมมนาในวนท 9 พฤษภาคม 2554 ทสโมสรทหารบก ถ.วภาวดรงสต โดยขอเลาดงน มาตรฐานการบญชกบมาตรฐานการรายงานทางการเงนสาหรบกจการทมสวนไดเสยสาธารณะ PAEs ไดจดทาและกาหนดเวลาถอปฏบตไวชดเจนแลว สภาวชาชพบญชไมไดละเลยธรกจทเปนกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ NPAEs สวนใหญของประเทศ จงต งคณะ อนกรรมการขนเพอชวยพจารณาเกณฑทเหมาะสมสาหรบ NPAEs เหลาน ผลการศกษา IFRS for SME พบวา หลกการสวนใหญเหมอน IFRS ชดใหญ โดยไมมขอกาหนดเฉพาะเรอง กาไรตอหน งบการเงนระหวางกาล สญญาประกนภย สนทรพยไมหมนเวยนทถอไวเพอขาย ดงนน ถา NPAE ตองปฏบตตาม IFRS for SME ศพททางบลมคงวา กระอกโลหต สภาวชาชพบญชและคณะอนกรรมการจงเลอกแนวทางใหอยางเหมาะสมทสดโดยกาหนดมาตรฐานการรายงานทางการเงนสาหรบกจการไมมสวนไดเสยสาธารณะโดยเนอหาของมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบนคอ มาตรฐานการรายงานทางการเงนสาหรบกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะสวนใหญทาตามมาตรฐานการบญชทถอปฏบตในป 2553 เพอใหธรกจไมเกดความยงยากในการปรบปรงระบบงาน ดงนนเนอหาจะใกลเคยงกบ IFRS ป 2006 มเพยงบางฉบบตรงกบ IFRS ป 2009 กบม 2 ฉบบตรงกบ U.S.GAAP (เงนลงทนกบการรบรรายไดจากการขายอสงหารมทรพย) และ 1 ฉบบใกลเคยงกบมาตรฐานการบญชไทยฉบบท 101 หนสงสยจะสญ มาตรฐานการรายงานทางการเงนเกรน 2 บทแรกวาดวย ความเปนมาและวตถประสงคกบขอบเขต ตอจากนนแบงเนอหาเปน 20 บท ประกอบดวย 1) กรอบแนวคด 2) การนาเสนองบการเงน 3) นโยบายการบญช การเปลยนแปลงประมาณการทางบญชและขอผดพลาด 4) เงนสดและสงเทยบเทาเงนสด 5) ลกหน 6) สนคาคงเหลอ 7) เงนลงทน 8) ทดน อาคารและอปกรณ 9) สนทรพยไมมตวตน 10) อสงหารมทรพยเพอการลงทน 11) ตนทนการกยม 12) สญญาเชา 13) ภาษเงนได 14) ประมาณการหนสนและหนสนทอาจเกดขน 15) เหตการณภายหลงรอบระยะเวลาทรายงาน 16) รายได 17) การรบรรายไดจากการขายอสงหารมทรพย 18) สญญากอสราง 19) ผลกระทบจากการเปลยนแปลงของอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ 20) แนวปฏบตในชวงเปลยนแปลงและวนถอปฏบต ดงนนจดหมายขาวขอสรปใหทานผทาบญชทราบวา TFRS ฉบบนจะไมมขอกาหนดเรอง

231

ตอไปนคอ งบกระแสเงนสด การรายงานขอมลจาแนกตามสวนงาน ผลประโยชนของพนกงาน การบญชสาหรบเงนอดหนนจากรฐบาลและการเปดเผยขอมลความชวยเหลอจากรฐบาล การเปดเผยขอมลเกยวกบบคคลหรอกจการทเกยวของกน งบการเงนรวมและงบการเงนเฉพาะกจการ เงนลงทนในบรษทรวม การรายงานทางการเงนในเศรษฐกจทเงนเฟอรนแรง การแสดงรายการและการเปดเผยขอมลเครองมอทางการเงน สวนไดเสยในการรวมคา กาไรตอหน งบการเงนระหวางกาล การรบรรายการและการวดมลคาเครองมอทางการเงน เกษตรกรรม การปรบใชมาตรฐานการรายงานทางการเงนครงแรก การจายโดยใชหนเปนเกณฑ การรวมธรกจ สญญาประกนภย การสารวจและการประเมนคาแหลงทรพยากรแร รวมถง การตความมาตรฐานการรายงานทางการเงนและการตความมาตรฐานการบญช นอกจากน TFRS ฉบบนไมกลาวถง การดาเนนงานทยกเลกและสนทรพยทอาจเกดขน ในกรณ TAS 36 การดอยคาของสนทรพย TFRS ฉบบนประยกตและแทรกไวในเนอหาสวนทดน อาคาร และอปกรณกบเงนลงทน กลาวคอ กจการตองประเมนดอยคาวธอยางงาย ใชราคาขายสทธเทาทกจการจะประมาณไดโดยประโยชนคมคาและประโยชนมากกวาตนทนทตองเสยไป และในเรอง TFRS 5 สนทรพยไมหมนเวยนทถอไวเพอขายและการดาเนนงานทยกเลก ประยกตเฉพาะสนทรพยไมหมนเวยนทถอไวเพอขาย แทรกอยในเนอหาสวนทดน อาคารและอปกรณและสนทรพยไมมตวตน โดยใหวดราคาทคาดวาจะขายไดหกตนทนในการขาย แตแยกสนทรพยดงกลาวออกจากทดน อาคารและอปกรณและยงแสดงไวในสวนของสนทรพยไมหมนเวยนตอไปโดยไมตองตดคาเสอมราคา ประเดนสาคญประเดนแรกทตองแจงใหผทาบญชทกทานทราบคอ TFRS ฉบบทอนญาตใหธรกจ NPAEs ประยกตจาก TFRS ของ PAEs ได 2 ฉบบคอ TAS 12 ภาษเงนได เนนการรบรภาษเงนไดรอการตดบญช และ TAS 19 ผลประโยชนของพนกงานเทานน นอกจากน หากกจการประสงคจะทางบกระแสเงนสดใหนาหลกการของ TAS 7 งบกระแสเงนสดมาปฏบต ผลจากขอกาหนดนจงหมายความวา หากธรกจเลอกปฏบตตามวธการรบรรายการและการวดมลคาของ TFRS ของ PAEs ในสวนอนท TFRS ฉบบนกาหนดไวแลว ยอมถอวา ปฏบตผดหลกการบญชทรบรองทวไปของ TFRS ฉบบน และเปนการแสดงแสนยานภาพและกาลงทรพยากรทแกรงกลาของ PAEs ตองนา TFRS ของ PAEs มาใชทงหมด ยกเวนกรณทพจารณาเนอหาของ TFRS ของ NPAEs หรอกรอบแนวคดของ NPAEs ไมม จงจะประยกต TFRS ของ PAEs มาใชได อาท ถา NPAEs จาย

232

ตราสารทนใหพนกงาน อาจนาหลกการของมาตรฐานการรายงานทางการเงนของ PAEs เรองการจายโดยใชหนเปนเกณฑมาประยกต นอกจากน TFRS ฉบบนใชกบกจการ NPAEs จงเนนหลกราคาทนในอดต การทาบญชใหงาย แตไมไดเนนหลกการภาษ และมงลดภาระการทาบญชยงยากหลายเรอง เชน - ดอกเบยรบ (TAS 18) บนทกดวยวธอตราผลตอบแทนทแทจรงหรอวธอนทใหผลไมแตกตางกน - สกลเงนทใชในการดาเนนงาน (TAS 21) กาหนดใหเปนบาท - สนทรพยไมมตวตน (TAS 38) กรณอายการใหประโยชนไมทราบแนนอนกาหนดใหตดจาหนาย 10 ป (หามตดจาหนายนานหรอสนกวาน) - การคดคาเผอการลดมลคาทดน อาคารและอปกรณ (TAS 36) ใหใชวธราคาขายหกตนทนโดยไมตองจางผประเมนราคา - ประมาณการหนสน (TAS 37) ไมกลาวถงเรองการคดลด (พนกงานบญชโลงอกเพราะไมตองใช Excel คดลดเปนมลคาปจจบนและไมตองมปญหาคาใชจายดอกเบยวนวาย) - ทดน อาคารและอปกรณ กบ อสงหารมทรพยเพอการลงทน หามตราคาใหม หากวดมลคายตธรรมไดนาเชอถอและตองการเปดเผยขอมลสามารถแสดงขอมลดงนในหมายเหตประกอบงบการเงน ขอควรระวงเพมเตมทตองแจงและโปรดกาดอกจน คอ แนวปฏบตในชวงเปลยนแปลงของ TFRS ของ PAEs 2 เรอง คอ TAS 19 เรองผลประโยชนของพนกงาน กรณประมาณการภาระผกพนผลประโยชนทเปนตนทนบรการในอดตทใหทางเลอก 4 ทาง ** TFRS ของ NPAEs ** ใหถอวาถา NPAEs ใชประมาณการหนสนอยางงาย ยอมไมมทางเลอกเมอปรบปรงภาระผกพนจะตองใชวธปรบยอนหลงเทานน

233

ในสวนของ TAS 16 กรณการบญชตามแนวทางสวนประกอบทให PAEs เลอกวธเปลยนทนทเปนตนไปไดนน ใน TFRS ฉบบ NPAEs มวธทบงคบคอ ปรบยอนหลงเชนกน ดงนน หาก NPAEs ไมเหนดวยและอยากไปทางเดยวกนกบ PAEs ไดใหรบสง vote ผาน SMS Email หรอการสอสารอนมาดวน กอนคณะกรรมการกาหนดมาตรฐานการบญชหมดวาระการทางานหรอกอนออกงบการเงนกลางปทตรวจสอบเพอใชเสยภาษตามจรง กอนจะจากกนจดหมายขาวขอสรปวา ขณะน ไทยววฒนามาถงวนท PAEs ม TFRS ชดใหญและ NPAEs ม TFRS ชดเลกใหใช จะหยบ เลอก คดสรร มาตรฐานการรายงานกลมใด ฉบบใดมาใชขอใหมสต คดใหจงหนก (คณะกรรมการดานการทาบญช, 2554. http://amplerich.myreadyweb.com/article/topic-1623.html, 24 มกราคม 2555)

234

บทท 6

สรปผลการศกษาและขอเสนอแนะ ในการศกษาปญหาพเศษเรอง “เจาะประเดน NPAEs” (มาตรฐานการรายงานทางการเงนสาหรบกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ) มวตถประสงคเพอศกษาประเดนตางๆ ทสาคญของมาตรฐานและลกษณะรปแบบของการนาเสนอรายงานการเงน ของกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ เพอเปนประโยชนตอผจดทาบญช ผสอบบญชรบอนญาต ผสอบบญชภาษอากร ผออกแบบระบบบญช และผทสนใจอน ใหสามารถเขาใจในประเดนสาคญตางๆ ของมาตรฐานการรายงานทางการเงนสาหรบกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ การนาไปปฏบตในการปฏบตงานจรง สามารถเปนประโยชนตอการตดสนใจเชงเศรษฐกจของผประกอบการและผใชงบการเงนของกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ อกทงยงเปนการเพมพนศกยภาพใหกบตวนกบญชเองในการรบรขอมลขาวสารใหมๆ ของวชาชพบญช กาวทนการเปลยนแปลงในปจจบนตลอดเวลา ผลการศกษา สภาวชาชพบญชไดมมตกาหนดมาตรฐานการรายงานทางการเงนสาหรบกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ (TFRS for NPAEs) โดยมาตรฐานดงกลาว จะมผลใหบรษทจากด หางหนสวนจากด นตบคคลทตงขนตามกฎหมายตางประเทศ และกจการรวมคาตามประมวลรษฎากร ทมหนาทจดทาบญชตามพระราชบญญตการบญช พ.ศ. 2543 ตองจดทาบญชตามมาตรฐานน สาหรบการจดทางบการเงนตงแตรอบปบญชทเรมในหรอหลงวนท 1 มกราคม 2554 สรปสาระสาคญ ดงน มาตรฐานฉบบนใชกบกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะซงเปนไปตามคานยามเทานน หากมประเดนใดทมาตรฐานฉบบนไมกาหนดไว กจการอาจใชมาตรฐานการรายงานทางการเงนท สภาวชาชพบญชกาหนดโดยอางองจาก IFRS หรอประสงคจะใชมาตรฐานการรายงานทางการเงนทสภาวชาชพบญชกาหนดโดยอางองจาก IFRS กสามารถทาได โดยตองถอปฏบตตามขอกาหนดของมาตรฐานการรายงานทางการเงนดงกลาวทกฉบบและถอปฏบตอยางสมาเสมอ มาตรฐานกาหนดใหจดทางบแสดงฐานะการเงน งบกาไรขาดทน งบแสดงการเปลยนแปลงสวนของเจาของ หมายเหตประกอบงบการเงน โดยไมกาหนดใหจดทางบกระแสเงนสด และงบการเงนรวม แตหากกจการเหนถงประโยชนกสามารถจดทาได รายการทกาหนดในมาตรฐานฉบบน จะครอบคลมวธการปฏบตทางการบญช รวมทง การจดทางบการเงนสาหรบ NPAEs ในเรอง การนาเสนอ

235

งบการเงน การเปลยนแปลงนโยบายการบญช การเปลยนแปลงประมาณการทางบญช และการแกไขขอผดพลาด เงนสดและรายการเทยบเทาเงนสด ลกหน สนคาคงเหลอ เงนลงทน ทดน อาคารและอปกรณ สนทรพยไมมตวตน อสงหารมทรพยเพอการลงทน ตนทนการกยม สญญาเชา ภาษเงนได ประมาณการหนสนและหนสนทอาจเกดขน เหตการณภายหลงรอบระยะเวลารายงาน รายได การรบรรายไดจากการขายอสงหารมทรพย สญญากอสราง และผลกระทบจากการเปลยนแปลงของอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ โดยมาตรฐานฉบบนมแนวทางทอาจเลอกปฏบตสาหรบบางเรองได เชน ผลประโยชนพนกงาน มาตรฐานกาหนดใหรบรภาระผกพนในปจจบนทเกยวของกบผลประโยชนพนกงานตามหลกเกณฑของประมาณการหนสน แตกจการอาจเลอกปฏบตตามมาตรฐานการรายงานทางการเงนทอางองจาก IFRS (TFRS for PAEs) วาดวยเรองผลประโยชนพนกงานภาษเงนได และกาหนดใหรบรภาษเงนไดตามวธเกณฑคงคาง หรอวธภาษเงนไดคางจาย แตกจการอาจเลอกปฏบตตาม TFRS for PAEs วาดวยเรองภาษเงนไดทงน กจการตองถอปฏบตอยางสมาเสมอเชนกน ประเดนสาคญทพบในมาตรฐานการรายงานทางการเงนสาหรบกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ (TFRS for NPAEs) สามารถสรปได ดงน 1. ความเปนมาและวตถประสงค ขอบเขต และกรอบแนวคด กลาวถงหลกการทวไปทไดจดทามาตรฐานแตละฉบบขน ซงเนอหาโดยสรปไดกลาวไวแลวในบทท 3 2. การเปลยนแปลงชอเรยกสาหรบงบการเงนบางงบใหเหมาะสมกบ NPAEs 3. ไมใหนาเสนอเงนฝากธนาคารทมขอจากดในการเบกถอนเปนรายการเงนสดและรายการเทยบเทาเงนสด 4. กาหนดวธการประมาณคาเผอหนสงสยจะสญ สามารถทาได 3 วธ คอ วธอตรารอยละของยอดขายเชอสทธ ซงจะแตกตางจาก PAEs ทใหคานวณจากยอดขายรวม วธอตรารอยละของลกหนจาแนกตามอายของลกหน และวธพจารณาลกหนเปนแตละรายจะคลายกน

236

5. มลคาทลดลงของสนคาคงเหลอจากการปรบมลคาใหเทากบ NRV (มลคาทคาดวาจะไดรบหรอราคาทนแลวแตราคาใดจะตากวา) เชน สนคาลาสมย สนคาเสอมสภาพ เปนตน ตองบนทกเปนคาใชจายโดยแสดงเปนสวนหนงของตนทนขาย 6. เงนลงทน มาตรฐาน NPAEs จะครอบคลมถงเงนลงทนในบรษทยอย เงนลงทนในบรษทรวม และเงนลงทนในกจการรวมคา 7. ทดน อาคาร และอปกรณ มการประมาณการมลคารอถอนของสนทรพยตงแตเรมแรก การบนทกสวนประกอบของสนทรพย การเปลยนแทนสวนประกอบสนทรพย การซอมแซมครงใหญ การคานวณคาเสอมราคาของอาคารและอปกรณ ใหบนทกรายการแยกออกจากสนทรพยอยางชดเจน นโยบายบญชในการวดมลคาภายหลงการรบรรายการสาหรบทดน อาคาร และอปกรณ ทกรายการตองใชวธราคาทนนน 8. สนทรพยไมมตวตน มาตรฐาน NPAEs ใชวธราคาทนในการแสดงสนทรพยไมมตวตนเทานน และการตดจาหนายสนทรพยไมมตวตนใหกาหนดอายการใหประโยชนของสนทรพยไมมตวตนทไมทราบอายไดแนนอนเทากบ 10 ป 9. อสงหารมทรพยเพอการลงทน ใหวดมลคาภายหลงการรบรรายการดวยวธราคาทนเทานน และทาการจดประเภทใหมโดยแสดง อสงหารมทรพยเพอการลงทนแยกตางหากจาก ทดน อาคาร และอปกรณ 10. ตนทนการกยม การบนทกตนทนการกยมทเกยวของโดยตรงกบสนทรพย จะตองบนทกดอกเบยจายรวมกบสนทรพยทไดนาเงนกยมไปซอ และใหรบรตนทนการกยมอนเปนคาใชจายในงวดทตนทนนนเกดขน 11. สญญาเชามการเปลยนแปลงคาจากดความของสญญาเชาการเงนและสญญาเชาดาเนนงานเพยงเลกนอย

237

12. ภาษเงนไดมสาระสาคญไมแตกตางกน กจการสามารถเลอกรบรคาใชจายภาษเงนไดรายไดภาษเงนได และสนทรพยหรอหนสนภาษเงนไดรอการตดบญชโดยใชมาตรฐานการบญช ฉบบท 12 เรองภาษเงนไดและถอปฏบตอยางสมาเสมอ 13. ประมาณการหนสน NPAEs ไมตองคดลดประมาณการหนสนใหเปนมลคาปจจบน แตกาหนดใหรบรผลประโยชนของพนกงาน ตามหลกการรบรรายการดวยจานวนประมาณการทดทสดของรายจายทตองนาไปจายชาระภาระผกพนในปจจบน การประมาณการผลประโยชนเพอเกษยณอายพนกงานมหลกการการบนทกคาใชจายในงวดทไดรบบรการจากพนกงาน โดยจะตงประมาณการหนสนจนกวาพนกงานจะเกษยณอาย 14. เหตการณภายหลงรอบระยะเวลารายงานไมแตกตางกบ PAEs ซงกลาวไวในบทท 3 15. รายได มาตรฐาน NPAEs ตองรบรรายไดดอกเบย คาสทธ และเงนปนผล ตามวธอตราผลตอบแทนทแทจรงหรอวธอนทใหผลไมแตกตางจากวธอตราทแทจรงอยางมสาระสาคญ 16. การรบรรายไดจากการขายอสงหารมทรพย มาตรฐาน NPAEs สามารถเลอกรบรรายไดจากการขายอสงหารมทรพยได 3 วธ คอ รบรรายไดทงจานวน รบรเปนรายไดตามอตราสวนของงานททาเสรจ และรบรเปนรายไดตามเงนคางวดทถงกาหนดชาระ 17. สญญากอสราง ไมแตกตางกบ PAEs ซงกลาวไวในบทท 3 18. ผลกระทบจากการเปลยนแปลงของอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ ใหแปลงคารายการสนทรพยทเปนตวเงนซงเปนเงนตราตางประเทศโดยใชอตราแลกเปลยนทธนาคารรบซอ และรายการหนสนทเปนตวเงนทอยในสกลเงนตราตางประเทศโดยใชอตราแลกเปลยนทธนาคารขาย และใหจดทางบการเงนดวยสกลเงนบาทเทานน 19. มาตรฐานกาหนดใหถอปฏบตกบงบการเงนสาหรบรอบระยะเวลาบญชทเรมในหรอหลงวนท 1 มกราคม 2554 และรบรผลกระทบโดยวธปรบยอนหลง หากไมสามารถทาไดในทางปฏบตใหใชวธเปลยนทนทเปนตนไป

238

ปญหาทพบ เนองจากมาตรฐาน NPAEs เปนมาตรฐานทไดกาหนดใหใชในป 2554 จงทาใหการคนควาขอมลทเกยวของนนมจานวนนอยและยงไมมการกลาวถงผลกระทบตางๆ ในการนามาตรฐานไปใชในการเสนองบการเงน เพราะผประกอบการตางๆ ยงไมไดทาการยนงบการเงนของปดงกลาว ขอเสนอแนะ มาตรฐานการรายงานทางการเงนสาหรบกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ (TFRS for NPAEs) ถอเปนมาตรฐานใหมสาหรบนกบญช ผสอบบญชรบอนญาต ผสอบบญชภาษอากร ผออกแบบระบบบญช และผทสนใจอน ทจะใชเปนแนวทางในการศกษาทาความเขาใจและนาไปปฏบต หรอการศกษาคนควาเพมเตม ผสนใจควรจะตดตามขาวสารเกยวกบมาตรฐานฉบบน ตลอดจนผลสะทอนกลบตางๆ ทอาจพบในอนาคต

239

เอกสารอางอง กตญญ หรญญสมบรณ. 2545. การจดการธรกจขนาดยอม. 2,000. 4. กรงเทพมหานคร: เทกซ

แอนด เจอรนล พบลเคชน. กรมทะเบยนการคา กระทรวงพาณชย. ม.ป.ป. การประชมนกบญชทวประเทศ ครงท 17

“การผสมผสานความร: ความทาทายของนกบญช. กรงเทพมหานคร: บญศรการพมพ. กรมพฒนาธรกจการคา. ม.ป.ป. ประกาศกรมพฒนาธรกจการคา เรอง ก าหนดรายการยอทตองม

ในงบการเงน พ.ศ. 2554 (Online). http://www.dbd.go.th/mainsite/index.php?id=24511, 19 มกราคม 2555.

คณะกรรมการดานการทาบญช. 2554. ขาวสารส าคญเรงดวน ถงผท าบญช จากคณะกรรมการดาน

การท าบญช ฉบบท 20 (Online). http://amplerich.myreadyweb.com/article/topic-1623.html, 24 มกราคม 2555.

จนทรพร ชวงโชต. 2548. การประกอบธรกจขนาดยอมของนกคหกรรมศาสตร: กรณศกษา

ผส าเรจการศกษาดานคหกรรมศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. ปรญญาศลปศาสตร มหาบณฑต บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

จราวฒน คงแกว. 2554. บญชเอสเอมอ เปลยน-ยาขม-เปน-ยาหอม (Online).

http://www.bangkokbiznews.com/home/detail/business/bizweek/20110525/391262, 16 มกราคม 2555.

เฉลมขวญ ครฑบญยงค. 2554. การวเคราะหรายงานทางการเงน. กรงเทพมหานคร: ซเอดยเคชน. โชตรส ชวนชย, กอเกยรต พานชกล และ ปรญ ลกษตานนท. 2538. ธรกจขนาดยอม.

กรงเทพมหานคร: ดอกหญา.

240

ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย. 2539. มาตรฐานการบญช แนวทางในการปฏบตและตวอยางการเปดเผยขอมล. กรงเทพมหานคร: บญศรการพมพ.

นภาพร ณ เชยงใหม. 2547. การวเคราะหรายงานทางการเงน. 3,000. 1. กรงเทพมหานคร:

พฒนาวชาการ (2535). นชจร พเชฐกล. 2547. รายงานการเงน. 2. กรงเทพมหานคร: ทพเอน เพรส. ประดษฐ เจรญชยชนะ. 2553. การบญชส าหรบองคกรทองถน. 1. กรงเทพมหานคร: เอกซเปอร

เนท. ปรเปรม นนทลรกษ และคณะ. 2550. การบญชการเงน. กรงเทพมหานคร: แมคกรอ-ฮล. แปล

จาก Jan R. Williams, Susan F. Haka, Mark S. Bettner and Joseph V. Carcello. 2007. Financial Accounting. McGraw-Hill.

ผสด รมาคม. 2540. การบรหารธรกจขนาดยอม. 5. กรงเทพมหานคร: ฟสกสเซนเตอร. เพชร ขมทรพย. 2554. วเคราะหงบการเงน: หลกและการประยกต. 3,000. 12. กรงเทพมหานคร:

สานกพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร. ภาคภม วณชธนานนท. 2551. การบญชการเงน. กรงเทพมหานคร: เสมาธรรม. วนเพญ วศนารมณ. 2553. การวเคราะหรายงานทางการเงน. 6. กรงเทพมหานคร: ทพเอนเพรส. วราภรณ ตงตอย. 2547. ปจจยทมผลกระทบตอการด าเนนงานของธรกจขนาดยอมในจงหวดตาก. บรหารธรกจมหาบณฑต บณฑตวทยาลย, วทยาลยเซาธอสทบางกอก. วาณ คาด. ม.ป.ป. การวเคราะหรายงานทางการเงน การวเคราะหงบการเงน. กรงเทพมหานคร:

ภมบณฑตการพมพ.

241

วพธ อองสกล และ ธชวรรณ กนษฐพงศ. 2550. การจดการธรกจขนาดเลก. กรงเทพมหานคร: ไอกรป เพรส. แปลจาก Timothy S. Hatten. 2003. Small Business Management: Entrepreneurship and Beyond. Houghton Miffin.

วรศกด ทมมานนท. 2547. มตใหมของงบการเงนและการวเคราะห. 1,200. กรงเทพมหานคร: ธรรมนต เพรส. ไว จามรมาน. 2543. ธรกจขนาดกลางยอมททาทายโลกอตสาหกรรม. กรงเทพมหานคร: โรง

พมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร. แปลจาก Hideichiro Nakamura. 2000. The Challenging Small and Medium Enterprises. Bangkok: Thammasat University Press.

ศศวมล มอาพล. 2554. ทฤษฎการบญช เลม 1. 8. กรงเทพมหานคร: อนโฟไมนง. สถาบนพฒนาความรตลาดทน ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย. 2548. การวเคราะหงบการเงน.

1,000. 2. กรงเทพมหานคร: อมรนทรพรนตงแอนดพบลชชง. สภาวชาชพบญช. ม.ป.ป. มาตรฐานการบญช (Online). http://www.fap.or.th/st_accounting.php,

22 ธนวาคม 2554. สตราวด บวเกศ. 2547. ปจจยทมผลตอการเลอกซอโปรแกรมส าเรจรปทางการบญชในธรกจ

ขนาดกลางและขนาดยอม. ปรญญาบญชมหาบณฑต สาขาวชาการบญช, จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

สมเดช โรจนครเสถยร และคณะ. 2552. กาวทนกบ 9 มาตรฐานการบญชปญหาภาษอากรทจ าเปน ตอธรกจ. กรงเทพมหานคร: ธรรมนต เพรส. สมเดช โรจนครเสถยร และคณะ. 2552. วเคราะหงบการเงน มองอดต ปจจบน อนาคต. 3.

กรงเทพมหานคร: ธรรมนต เพรส. เสนย พวงยาณ. 2551. หลกการบญช. 3. กรงเทพมหานคร: ทรปเพล เอดดเคชน.

242

อกษราภรณ แวนแกว. 2548. ความสมพนธระหวางความเปนมออาชพของนกบญชกบคณภาพ รายงานการเงนของธรกจ SMEs ในเขตภาคตะวนออกเฉยงเหนอ. ปรญญาบญช มหาบณฑต, มหาวทยาลยมหาสารคาม. องครตน เพรยบจรยวฒน. 2549. มาตรฐานการบญช: สาระส าคญและตวอยางการเปดเผยขอมล

(มกราคม 2549). 5,000. 1. กรงเทพหานคร: เจเอสท พบลชชง. อจฉรา มานะอรยกล. 2548. การวเคราะหรายงานทางการเงน. กรงเทพมหานคร: สานกพมพ

แมค. อมพร เทยงตระกล. ม.ป.ป. การวเคราะหรายงานทางการเงน. 2,000. 1. กรงเทพมหานคร:

สานกพมพเอมพนธ. อรษ คงรงโชค และ จนทรนภา สวรรณพทกษ. 2551. หลกการบญชขนตน. กรงเทพมหานคร:

สานกพมพทอป. เอกศลป นพสทธ. 2547. ปญหาและอปสรรคในการประกอบธรกจของวสาหกจขนาดกลางและ

ขนาดเลก ในจงหวดชลบร. ปรญญารฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการบรหารทวไป, มหาวทยาลยบรพา.