Анета Печипајковска м р Мите Ристов · 2018-02-18 ·...
TRANSCRIPT
![Page 1: Анета Печипајковска м р Мите Ристов · 2018-02-18 · Природни загадувачи: -Вулкани- Пожари Вештачки загадувачи:](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042411/5f28dfa057d1425dac194889/html5/thumbnails/1.jpg)
Анета Печипајковска
м-р Мите Ристов
Поддржано од:
![Page 2: Анета Печипајковска м р Мите Ристов · 2018-02-18 · Природни загадувачи: -Вулкани- Пожари Вештачки загадувачи:](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042411/5f28dfa057d1425dac194889/html5/thumbnails/2.jpg)
Квалитетот на воздухот е еден од
мерните парамертри за
квалитетот на живот
Mexico City
![Page 3: Анета Печипајковска м р Мите Ристов · 2018-02-18 · Природни загадувачи: -Вулкани- Пожари Вештачки загадувачи:](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042411/5f28dfa057d1425dac194889/html5/thumbnails/3.jpg)
Степен на загаденост на воздухот
“World Health Organization”
Светска здравствена организација
![Page 4: Анета Печипајковска м р Мите Ристов · 2018-02-18 · Природни загадувачи: -Вулкани- Пожари Вештачки загадувачи:](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042411/5f28dfa057d1425dac194889/html5/thumbnails/4.jpg)
.
![Page 5: Анета Печипајковска м р Мите Ристов · 2018-02-18 · Природни загадувачи: -Вулкани- Пожари Вештачки загадувачи:](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042411/5f28dfa057d1425dac194889/html5/thumbnails/5.jpg)
Природни загадувачи: -Вулкани
- Пожари
Вештачки загадувачи: -Термоелектрани
-Индустрија (топилници, цементари, рудници)
- Автомобили
- Домаќинства
Видови на загадувачи со ПМ честички
![Page 6: Анета Печипајковска м р Мите Ристов · 2018-02-18 · Природни загадувачи: -Вулкани- Пожари Вештачки загадувачи:](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042411/5f28dfa057d1425dac194889/html5/thumbnails/6.jpg)
![Page 7: Анета Печипајковска м р Мите Ристов · 2018-02-18 · Природни загадувачи: -Вулкани- Пожари Вештачки загадувачи:](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042411/5f28dfa057d1425dac194889/html5/thumbnails/7.jpg)
.
![Page 8: Анета Печипајковска м р Мите Ристов · 2018-02-18 · Природни загадувачи: -Вулкани- Пожари Вештачки загадувачи:](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042411/5f28dfa057d1425dac194889/html5/thumbnails/8.jpg)
![Page 9: Анета Печипајковска м р Мите Ристов · 2018-02-18 · Природни загадувачи: -Вулкани- Пожари Вештачки загадувачи:](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042411/5f28dfa057d1425dac194889/html5/thumbnails/9.jpg)
Central Pollution Control Board (CPCB)
Ministry of Environment, forest & Climate change
(Govt. of India)
![Page 10: Анета Печипајковска м р Мите Ристов · 2018-02-18 · Природни загадувачи: -Вулкани- Пожари Вештачки загадувачи:](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042411/5f28dfa057d1425dac194889/html5/thumbnails/10.jpg)
![Page 11: Анета Печипајковска м р Мите Ристов · 2018-02-18 · Природни загадувачи: -Вулкани- Пожари Вештачки загадувачи:](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042411/5f28dfa057d1425dac194889/html5/thumbnails/11.jpg)
Максимални средно дневни концентрации за
ПМ₁₀ честички е 50 µg/m³
Број на денови во годината со дозволени надминувања – 35 денови
Максимални средно годишни концентрации од 40 µg/m³
Праг на алармирање – кога за период од 10 дена има концентрации повисоки од 100 µg/m³
Максимални средно годишни концентрации за ПМ₂ˏ₅ честички е 25 µg/m³
Број на денови во годината со дозволени надминувања – 0 денови
Гранични вредности на ПМ честички
Извор: Министерство за животна средина на РМ
![Page 12: Анета Печипајковска м р Мите Ристов · 2018-02-18 · Природни загадувачи: -Вулкани- Пожари Вештачки загадувачи:](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042411/5f28dfa057d1425dac194889/html5/thumbnails/12.jpg)
Штетното влијание на ПМ честичките врз
здравјето на човекот
![Page 13: Анета Печипајковска м р Мите Ристов · 2018-02-18 · Природни загадувачи: -Вулкани- Пожари Вештачки загадувачи:](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042411/5f28dfa057d1425dac194889/html5/thumbnails/13.jpg)
ПМ честичките педизвикуваат мометални и
трајни нарушувања на здравјето на човекот,
од кои најчести се:
Рак на белите дробови
Развој на хронична болест на белите дробови
Срцеви напади
Болнички приеми и ЕР посети за болести на срцето и белите дробови
Респираторни симптоми и лекови се користат кај луѓе со хронични белодробни заболувања и астма
Намалена функција на белите дробови
Предвременско раѓање
Ниска родилна тежина
![Page 14: Анета Печипајковска м р Мите Ристов · 2018-02-18 · Природни загадувачи: -Вулкани- Пожари Вештачки загадувачи:](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042411/5f28dfa057d1425dac194889/html5/thumbnails/14.jpg)
![Page 15: Анета Печипајковска м р Мите Ристов · 2018-02-18 · Природни загадувачи: -Вулкани- Пожари Вештачки загадувачи:](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042411/5f28dfa057d1425dac194889/html5/thumbnails/15.jpg)
![Page 16: Анета Печипајковска м р Мите Ристов · 2018-02-18 · Природни загадувачи: -Вулкани- Пожари Вештачки загадувачи:](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042411/5f28dfa057d1425dac194889/html5/thumbnails/16.jpg)
![Page 17: Анета Печипајковска м р Мите Ристов · 2018-02-18 · Природни загадувачи: -Вулкани- Пожари Вештачки загадувачи:](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042411/5f28dfa057d1425dac194889/html5/thumbnails/17.jpg)
![Page 18: Анета Печипајковска м р Мите Ристов · 2018-02-18 · Природни загадувачи: -Вулкани- Пожари Вештачки загадувачи:](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042411/5f28dfa057d1425dac194889/html5/thumbnails/18.jpg)
Предвремена смрт заради изложеност на ПМ честички
![Page 19: Анета Печипајковска м р Мите Ристов · 2018-02-18 · Природни загадувачи: -Вулкани- Пожари Вештачки загадувачи:](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042411/5f28dfa057d1425dac194889/html5/thumbnails/19.jpg)
Во Македонија, од загаден воздух во 2014г. умреле
1350 луѓе (според Светската Банка),
додека пак на европско ниво таа бројка изнесува
468 000 (European Environment Agency)
![Page 20: Анета Печипајковска м р Мите Ристов · 2018-02-18 · Природни загадувачи: -Вулкани- Пожари Вештачки загадувачи:](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042411/5f28dfa057d1425dac194889/html5/thumbnails/20.jpg)
Македонските финансиски загуби од
зголеменото загадување на воздухот
изнесуваат 250 милиони евра годишно. Извор: Светска банка
ТЕЦ Битола и ТЕЦ Осломеј при работа
со полн капацитет создаваат здравствени
трошоци (прераните смртни случаи и
деновите со ограничена активност) од околу
100 милиони евра годишно. Извор: Еко свест, 2014.
![Page 21: Анета Печипајковска м р Мите Ристов · 2018-02-18 · Природни загадувачи: -Вулкани- Пожари Вештачки загадувачи:](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042411/5f28dfa057d1425dac194889/html5/thumbnails/21.jpg)
![Page 22: Анета Печипајковска м р Мите Ристов · 2018-02-18 · Природни загадувачи: -Вулкани- Пожари Вештачки загадувачи:](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042411/5f28dfa057d1425dac194889/html5/thumbnails/22.jpg)
2006
2013
- Согорување на јаглен - 80% од електр. енергија од термоцентрали на јаглен
- Согорување на дрво за огрев
![Page 23: Анета Печипајковска м р Мите Ристов · 2018-02-18 · Природни загадувачи: -Вулкани- Пожари Вештачки загадувачи:](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042411/5f28dfa057d1425dac194889/html5/thumbnails/23.jpg)
Среднодневни концентрации на ПМ₁₀ честички за земјите членки на ЕУ во 2015 год.
Извор: ЕЕА, 2017.
![Page 24: Анета Печипајковска м р Мите Ристов · 2018-02-18 · Природни загадувачи: -Вулкани- Пожари Вештачки загадувачи:](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042411/5f28dfa057d1425dac194889/html5/thumbnails/24.jpg)
Најзагадени градови во ЕУ
Извор: ЕЕА, 2017.
![Page 25: Анета Печипајковска м р Мите Ристов · 2018-02-18 · Природни загадувачи: -Вулкани- Пожари Вештачки загадувачи:](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042411/5f28dfa057d1425dac194889/html5/thumbnails/25.jpg)
Средногодишни концентрации на ПМ₂ˏ₅ во период меѓу 2001 и 2006 год. (сателитски генерирана карта)
Извор: Dalhousie University, Aaron van Donkelaar (www.nasa.gov)
Природно загадување од пустинскиот песок
Антропогено загадување поради брзиот индустриски развој во последните 30 год.
![Page 26: Анета Печипајковска м р Мите Ристов · 2018-02-18 · Природни загадувачи: -Вулкани- Пожари Вештачки загадувачи:](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042411/5f28dfa057d1425dac194889/html5/thumbnails/26.jpg)
Аерозагадување во Азија
![Page 27: Анета Печипајковска м р Мите Ристов · 2018-02-18 · Природни загадувачи: -Вулкани- Пожари Вештачки загадувачи:](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042411/5f28dfa057d1425dac194889/html5/thumbnails/27.jpg)
Сателитски докази за енормното аерозагадување во Кина
Извор: www.visibleearth.nasa.gov
![Page 28: Анета Печипајковска м р Мите Ристов · 2018-02-18 · Природни загадувачи: -Вулкани- Пожари Вештачки загадувачи:](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042411/5f28dfa057d1425dac194889/html5/thumbnails/28.jpg)
Причини за аерозагаденоста во Кина
Преголема употреба на јагленот како енергенс 50% од светското
производство
80% од потребите за енергија
користење од домаќинствата
Загадување од индустријата и сообраќајот
Зголемено загадување во зимските месеци кога јагленот се користи и за
затоплување
![Page 29: Анета Печипајковска м р Мите Ристов · 2018-02-18 · Природни загадувачи: -Вулкани- Пожари Вештачки загадувачи:](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042411/5f28dfa057d1425dac194889/html5/thumbnails/29.jpg)
1. Проекција на небо за време на смог во Пекинг
2. Споредба меѓу загаден и незагаден ден во Пекинг
3. Секојдневно сликање на загадувањето во текот на годината
1
3 2
![Page 30: Анета Печипајковска м р Мите Ристов · 2018-02-18 · Природни загадувачи: -Вулкани- Пожари Вештачки загадувачи:](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042411/5f28dfa057d1425dac194889/html5/thumbnails/30.jpg)
Аерозагадување во Македонија
http://air.moepp.gov.mk
Мрежа од 17 мерни станици
![Page 31: Анета Печипајковска м р Мите Ристов · 2018-02-18 · Природни загадувачи: -Вулкани- Пожари Вештачки загадувачи:](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042411/5f28dfa057d1425dac194889/html5/thumbnails/31.jpg)
Дозволени надминувања 35 денови Извор: Државен завод за статистика
![Page 32: Анета Печипајковска м р Мите Ристов · 2018-02-18 · Природни загадувачи: -Вулкани- Пожари Вештачки загадувачи:](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042411/5f28dfa057d1425dac194889/html5/thumbnails/32.jpg)
VII VIII IX X XI XII I II III IV V VI
Битола1 34,8 37,5 31,2 34,5 85,3 131,5 80,3 71,5 39,2 32,3 30,4 20,3
Битола2 28,1 38,4 30,4 38,2 76,5 150,6 180 89 61 43,1 41,4 21,5
0
20
40
60
80
100
120
140
160
180
200
μg/mᶾ
Средномесечни концентрации на PM 10 честички во Битола за 2015 год.
МДК
Извор: http://air.moepp.gov.mk
![Page 33: Анета Печипајковска м р Мите Ристов · 2018-02-18 · Природни загадувачи: -Вулкани- Пожари Вештачки загадувачи:](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042411/5f28dfa057d1425dac194889/html5/thumbnails/33.jpg)
0,00
50,00
100,00
150,00
200,00
250,00
300,00
350,00
0 5 10 15 20 25 30 35
µg
/m³
Денови
Среднодневни концентрации на ПМ 10 честички во Битола (12.2015 год.)
Битола1
Битола2
МДК
НЕЗАГАДЕНО
ЗАГАДЕНО
МНОГУ ЗАГАДЕНО
ЕКСТРЕМНО ЗАГАДЕНО
Извор: http://air.moepp.gov.mk
1
13
11
14
17
2
4
![Page 34: Анета Печипајковска м р Мите Ристов · 2018-02-18 · Природни загадувачи: -Вулкани- Пожари Вештачки загадувачи:](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042411/5f28dfa057d1425dac194889/html5/thumbnails/34.jpg)
Максимални часовни концентрации во град Битола
Извор: http://air.moepp.gov.mk
![Page 35: Анета Печипајковска м р Мите Ристов · 2018-02-18 · Природни загадувачи: -Вулкани- Пожари Вештачки загадувачи:](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042411/5f28dfa057d1425dac194889/html5/thumbnails/35.jpg)
![Page 36: Анета Печипајковска м р Мите Ристов · 2018-02-18 · Природни загадувачи: -Вулкани- Пожари Вештачки загадувачи:](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042411/5f28dfa057d1425dac194889/html5/thumbnails/36.jpg)
Причини за аерозагадувањето
Термоцентрали на јаглен
Огревно дрво кај домаќинствата
Индустрија – користење на мазут во производството, сепарација на песок, пекари на дрва ....
Сообраќај – дизел мотори
Извор: МЖСПП – Годишен извештај за 2016
![Page 37: Анета Печипајковска м р Мите Ристов · 2018-02-18 · Природни загадувачи: -Вулкани- Пожари Вештачки загадувачи:](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042411/5f28dfa057d1425dac194889/html5/thumbnails/37.jpg)
Пепелта депонирана на отвореното јаловиште на РЕК Битола е извор на
прашина која содржи:
- тешки метали (олово и арсен)
- двојно зголемена радиоактивност од критичното ниво
Извор: Еко-свест, 2014.
![Page 38: Анета Печипајковска м р Мите Ристов · 2018-02-18 · Природни загадувачи: -Вулкани- Пожари Вештачки загадувачи:](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042411/5f28dfa057d1425dac194889/html5/thumbnails/38.jpg)
Цели на проектот СЛИКАЈ, ПОСТИРАЈ, АЛАРМИРАЈ!
Подигање на свеста кај младите и сите граѓани на Битола за штетното влијание од загадувањето на воздухот со ПМ честички
Идентификација на аерозагадувачите во непосредната околина на живеење
Алармирање на надлежните институции и пошироката јавност во градот
![Page 39: Анета Печипајковска м р Мите Ристов · 2018-02-18 · Природни загадувачи: -Вулкани- Пожари Вештачки загадувачи:](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042411/5f28dfa057d1425dac194889/html5/thumbnails/39.jpg)
Активно учество на граѓаните на Битола во идентификацијата на аерозагадувачите
![Page 40: Анета Печипајковска м р Мите Ристов · 2018-02-18 · Природни загадувачи: -Вулкани- Пожари Вештачки загадувачи:](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042411/5f28dfa057d1425dac194889/html5/thumbnails/40.jpg)
АКТИВНОСТИ Едукативно предавање за штетните последици од
загадувањето со ПМ честички
Преземање на географските координати за аерозагадувачот и креирање на катастар на загадувачи преку интерактивна карта на Google Maps
Мерење на концентрациите на PM2.5 и PM10 честички со мобилен детектор BR-SMART-126 на различни локации низ градот, со грешка од +/- 10% и идентификација на евентуални високи концентрации и потенцијални аерозагадувачи
Изработка на карти за распространетоста на честичките низ територијата на град Битола
Информирање на јавноста и надлежните институции за добиените резултати, на неделна основа.
![Page 41: Анета Печипајковска м р Мите Ристов · 2018-02-18 · Природни загадувачи: -Вулкани- Пожари Вештачки загадувачи:](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042411/5f28dfa057d1425dac194889/html5/thumbnails/41.jpg)
Предлог мерки за намалување на загаденоста на воздухот од ПМ честички во град Битола
Поставување на соодветни филтри на оџаците во индустриските капацитети, ТЕЦ Битола, топланите и домаќинствата
Гасификација на институциите и индустријата, а потоа и на сите домаќинства
Зголемување на зелените површини во градот
Воведување на системот пар-непар за рестрикција во возењето на патничките возила во деновите со висока загаденост
Бесплатен автобуски превоз во деновите со висока загаденост
Промовирање на возење велосипеди и изградба на велосипедски патеки
........... ?????
![Page 42: Анета Печипајковска м р Мите Ристов · 2018-02-18 · Природни загадувачи: -Вулкани- Пожари Вештачки загадувачи:](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042411/5f28dfa057d1425dac194889/html5/thumbnails/42.jpg)
Позитивни примери низ светот