4

Әуезов театры өңіріміздеБейсенбі күні өңірлік коммуника­

циялар қызметі алаңында М. Әуезов атындағы Қазақ мемлекет­тік академиялық драма театрының директоры Асхат Маемировтың қатысуымен брифинг өтті. Брифингте аталмыш театрдың тыныс­тіршілігі мен Ақ Жайық өңіріндегі гастрольдік сапары туралы айтылды.

Құрметті оқырмандар!“Орал өңірі” газеті және zhaikpress.kz сайты об-

лыс тұрғындарымен жедел де тіке байланыс орнату мақсатында арнайы 8 707 808 48 55 whatsapp нөмірін іске қосты. Оған сіз хабарлама жіберіп, газетке неме-се сайтқа өз тақырыбыңызды ұсынуға болады. Елге,

халыққа пайдасы тиетін маңызды мәселені, әлеумет на-зарын аударатындай оқыс оқиғаны шұғыл хабарлап, га-зет журналистерінің іссапармен келіп, зерттеу жүргізуіне

мұрындық боласыз. Газет жанынан ашылып отырған жедел байланыс түрі оқырман мен үнқағаздың

үндестігін бұрынғыдан да жақсарта түседі деп се-неміз.

8 707 808 48 55

Майдангердің қос қуанышыТеректі ауданының Ақжайық ауы-

лында тұратын ҰОС ардагері Лев Дорофеевтің жасы бүгінде 90­нан асты.

Айтпағымыз, ардагер былтыр екі бір­дей немересін әскер қатарына шығарып салды. Оларға өзінің фотосуретін ескерт­кішке ұсынып, оған «Өздеріңнің Отаның – Қазақстанға шын беріле қызмет етіңдер!» деген ақ тілегін жазып берді.

Биылғы Жеңіс күні қарсаңында әскер қатарынан аман­есен оралған қос неме­ресін құшақ жая сағынышпен қарсы алған майдангердің қуанышында шек болмады. Талдықорған қаласында ұшқыштар бөлімін­де Отан алдындағы азаматтық борышын ата тілегіне сай абыроймен өтеген Сер­гей мен Юрийдің омырауларында әскери және спорттық даярлықтың үздігі екендігін айғақтайтын белгілер жарқырайды.

8ЖАҢАЛыҚТАР МОЗАЙКАСы

Орал

Газет 1917 жылдың 28 шілдесінен бастап шығып келеді. 1968 жылы "Құрмет Белгісі" орденімен марапатталған

ОБЛыСТыҚ ҚОҒАМДыҚ­САяСИ ГАЗЕТ

+ 200 С+ 110 С

СЕНБІ,12 мамыр 2018 жыл

№50 (20614)

www.ora­loniri.kz

www.fa­cebook.com/ora­loniri

ora­l_oniri@inbox.ru

www.fa­cebook.com/zha­ikpress twitter.com/zha­ikpress www.insta­gra­m.com/zha­ikpress

www.ora­loniri.kz

6-7

«Денсаулық сақтау саласына 207 маман, 87 көлік жетіспейді»

Oral óńіrіOral óńіrі

Балғын әншінің бас жүлдесі

Жуырда Алматы қаласында «Рухани жаңғыру» бағдарламасы аясында «ULY DALA DARYNY» республикалық телевизиялық байқау өтті.

ҚР Білім және ғылым министрлігі Ғы­лым комитеті М. Әуезов атындағы әде­биет және өнер институтының қолдауы­мен өткен аталмыш байқауға 6­21 жас аралығындағы жас дарындар қатысты. Аталмыш сайыста 6­10 жас аралығындағы өнерпаздардың арасынан «эстрадалық вокал» жанры бойынша Орал қаласын­дағы №42 мектептің даярлық тобының оқушысы Румия Маратова бас жүлдені жеңіп алды.

73-ші көктеміЖеңістің

10-11

«Жергілікті жылқы тұқымдарын жетілдірсек...»

AQPARAT2 Сенбі, 12 мамыр 2018 жыл Oral óńіrіOral óńіrі

Салтанат сарайындағы Жеңіс салтанаты

Облыс басшысы мереке­лік жиынға келген зал­дағы ардагерлердің әр­

қайсысымен амандасып, қал­жағ­ дайларын сұрады. Одан кейін басқосуды ашып, биыл Ұлы Же­ ңістің 73 жылдығы тойланып отыр­ ғанын, соған орай ұйымдасты­ рылған шараға келгендеріне ри­ зашылығын білдірді.

– Ұлы мереке, тарихи мере­ке – Ұлы Жеңіс күні қарсаңында кездесіп отырмыз. Бүгінде жеңім­ паз аға буынның өнегесімен тә­ уелсіз еліміздің жас ұрпағы өсіп келеді. Ол, ең біріншіден, сіздер­

Мереке қарсаңында Орал қаласындағы Салтанат сарайында облыс әкімі Алтай Көлгінов Ұлы Отан соғысы және тыл ардагер-лерін қабылдап, Ұлы Жеңістің 73 жылдығымен құттықтады.

ңісті жақындату үшін тылда бел шешпей еңбек көрігін қыздырған тыл еңбеккерлерін қасиетті Ұлы Жеңіс күнімен құттықтады. Елба­сының сол құттықтауын сіздерге жеткізуге рұқсат етіңіздер. Мереке құтты болсын! – деді облыс әкімі жиында.

Басқосуда соғыс ардагерлері атынан И. Гапич, Х. Сафин, Қ. Сү­ йіншәлиев, М. Әбдірахманов, А. Ми­ трохина және өзгелері жинал­ ғандарды мерекемен құттықтап, ардагерлердің басын қосқан өңір басшысына алғыс айтты. «Ерлік – елге мұра, ұрпаққа – үлгі» де­мекші, Отан үшін кеудесін оққа тосып, бейбіт өмір сыйлаған қарт жауынгерлерге облыстық мәсли­хаттың хатшысы М. Құлшар, об­ лыстық және қалалық ардагер­лер ұйымдары кеңестерінің тө­

рағалары М. Мұхамбетов, К. Нығ­метов, генералдар атынан Сан­сызбай Үмбетәлиевтер алғыс ай­тып, игі тілектерін білдірді.

Жеңімпаз ұрпақтың өкілдері мерекелік дастарқаннан дәм ауыз тиіп, бір­бірімен емен­жарқын шү­ йіркелесіп, бір жасап қалды. Олардың әрқайсына өздерінің есімдері жазылған естелік кәде­ сый мен гүл шоқтарын облыс басшысы Алтай Көлгінов салта­ натты түрде табыс етті. Ғ. Құрман­ғалиев атындағы облыстық фи­ лармонияның өнерпаздары да­ йындаған бағдарлама да мере­келік көңіл күйді тасытып, жинал­ғандардың рухын көтерді.

Гүлбаршын ӘЖІГЕРЕЕВА,«Орал өңірі»

Спорттық шараға облыс әкімінің орынбасары Ға­ бидолла Оспанқұлов,

Орал қаласы әкімінің орынба­сары Мирболат Нұржанов, Ұлы Отан соғысының ардагері Қалам Сүйіншәлиев, шахматшы, халық­ аралық гроссмейстер Мұртас Қаж­ ғалиев, халықаралық дәрежедегі спорт шеберлері, каноэ мен бай­ даркада есуден жазғы Азия ойын­дарының чемпионы Алексей Дергунов, допты хоккейден әлем чемпионатының төрт дүркін қола жүлдегері Руслан Исалиев, сам­бодан төрт дүркін әлем чемпио­ ны, Қазақстан Республикасының еңбек сіңірген спорт шебері Ер­

Жүгіріп келіп, шахмат ойнадыОрал қаласында Отан қорғаушылар және Жеңіс күні мереке­

леріне арналған көпшілік жүгіру шарасы өтті.

болат Байбатыров қатысты. Сөре­де «Street Workout» спортшылары шеберлік класын өткізді. Қазіргі таңда қазақстандық «Street Work­ out» көше жаттығулары алаң­дары еліміздің барлық өңірінде көптеп салынуда. Ашық аспан ас­ тындағы белтемірде жаттығу соң­ ғы жылдары қарқын алып келе­ді. Өткен жылдан бастап біздің өңірде де жастардың бұл спорт түріне деген қызығушылығы ес­керіліп, алаңдар салына баста­ды. Воркаут – көше жаттығулары спорты. Қазір қарқын алып келе жатқан спорттың осы түрімен елі­ мізде мыңдаған жас айналысады. Осы спорт түрінің дамуына ба­

рынша қолдау білдіріп келе жат­ қан ҚР Мәдениет және спорт министрі Арыстанбек Мұхамеди­ұлының жолдаған эстафетасын оралдық воркаутшылар қабыл­ дады. 1500­ден астам қатысушы­лар Абай даңғылынан Жеңіс ала­ңына дейінгі қашықтықты жүгі­ ріп өтті. Мәреге жеткен жүгіруші­лерді халықаралық гроссмейстер Мұртас Қажғалиевпен бір уақыт­та ойнайтын шахмат ойыны күтіп тұрған болатын. Шахмат ойнау­шылардың қатарында облыс әкі­мінің орынбасары Ғ. Оспанқұлов пен қала әкімінің орынбасары М. Нұржанов та болды.

Темірболат ТОҚМАМБЕТОВ,«Орал өңірі»

дің еңбектеріңіз. Оны біз ешқа­ шан ұмытпаймыз. Қазір біз тәуел­сіз Қазақстанда, ашық аспан ас­тында өмір сүріп жатқанымыз, мемлекеттің дамуы сіздердің же­ңістеріңіздің арқасында. Ел басы­ на күн туған қиын кезде, сын са­ ғаты соққанда ерлікпен, батыр­ лықпен соғысып, үлгі көрсетті­ңіздер. Ұлы Отан соғысына 76 мыңнан астам батысқазақстандық қатысты. Солардың тең жартысы зұлмат соғыста шейіт болды.

Алдыңғы жылы Оралда үш ба­тыр қыз – Мәншүк Мәметоваға, Әлия Молдағұловаға және Хиуаз

Доспановаға ескерткіш орнаттық. Биыл Астананың 20 жылдығына орай Астананың Жеңіс даңғылы­ ның бойындағы саябаққа Кеңес Одағының Батыры, жерлесіміз Мәншүк Мәметованың ескерткі­шін апарып қоямыз. Сұм соғыста көрсеткен ерліктеріңізге басы­мызды иеміз. Біз сіздермен мақ­ танамыз. Ұлы Жеңістің 75 жыл­дығын бірге қарсылауға жазсын. Дендеріңіз сау болып, ортамызда аман­есен жүріңіздер. Күні кеше Волгоград қаласында Сталинград шайқасына қатысып, ерлікпен шайқасқан қазақстандық жауын­герлерге ескерткіш ашылды. Ел­басы, Жоғарғы Бас қолбасшы Жам­был облысындағы Гвардейский полигонында Отан қорғаушылар күніне орай өткен әскери шеру­ де барлық соғыс ардагерін, же­

Jugirip kelip, shahmat oınady

Oral qalasynda Otan qorgayshylar jane Jenis kuni merekelerine arnalgan kopshilik jugiry sharasy otti.

Sporttyq sharaga oblys aki­­- mi­­ni­­n orynbasary Gabı­- dolla Ospanqulov, Oral

qalasy aki­­mi­­ni­­n orynbasary Mı­r- bolat Nurjanov, Uly Otan sogy- synyn ardageri­­ Qalam Suı­i­­n-shalı­ev, shahmatshy, halyqaralyq grossmeı­ster Murtas Qajgalı­ev, halyqaralyq darejedegi­­ sport she- berleri­­, kanoe men baı­darkada esyden jaz­gy Az­ı­a oı­yndarynyn chempı­ony Alekseı­ Dergynov, dopty hokkeı­den alem chempı­o-natynyn tort durki­­n qola juldege-ri­­ Ryslan Isalı­ev, sambodan tort durki­­n alem chempı­ony, Qaz­aqstan Respyblı­kasynyn enbek si­­ni­­rgen sport sheberi­­ Erbolat Baı­batyrov

qatysty. Sorede «Street Workout» sportshylary sheberli­­k klasyn otki­­z­di­­. Qaz­i­­rgi­­ tanda qaz­aqstan-dyq «Street Workout» koshe jat-tygylary alandary eli­­mi­­z­di­­n bar-lyq oni­­ri­­nde koptep salynyda. Ashyq aspan astyndagy beltemi­­r- de jattygy songy jyldary qarqyn alyp keledi­­. Оtken jyldan bastap bi­­z­di­­n oni­­rde de jastardyn bul sport turi­­ne degen qyz­ygyshylygy eskeri­­li­­p, alandar salyna basta-dy. Vorkayt – koshe jattygylary sporty. Qaz­i­­r qarqyn alyp kele jatqan sporttyn osy turi­­men eli­­-mi­­z­de myndagan jas aı­nalysady. Osy sport turi­­ni­­n damyyna ba-rynsha qolday bi­­ldi­­ri­­p kele jatqan QR Madenı­et jane sport mı­nı­stri­­ Arystanbek Muhamedı­ulynyn jol- dagan estafetasyn oraldyq vor-kaytshylar qabyldady. 1500-den astam qatysyshylar Abaı­ dangy-lynan Jeni­­s alanyna deı­i­­ngi­­ qas-hyqtyqty jugi­­ri­­p otti­­. Marege jet- ken jugi­­ryshi­­lerdi­­ halyqaralyq grossmeı­ster Murtas Qajgalı­evpen bi­­r yaqytta oı­naı­tyn shahmat oı­yny kuti­­p turgan bolatyn. Shahmat oı­nayshylardyn qatarynda oblys aki­­mi­­ni­­n orynbasary G. Ospan-qulov pen qala aki­­mi­­ni­­n orynba-sary M. Nurjanov ta boldy.

Temirbolat TOQMAMBETOV,«Oral oniri»

áleýmeTСенбі, 12 мамыр 2018 жыл 3Oral óńіrіOral óńіrі

Майдангерге құрметЖеңіс мерекесі қарсаңында Ұлы Отан

соғысы және ішкі істер құрылымдарының ардагері, милиция старшинасы Саниахмет Қапашев тұрған Орал қаласы Зашаған кен­ тіндегі Южный көшесі 21­үйдің қабырғасына ескерткіш тақта ілінді.

Ескерткіш тақтаның ашылу салтанатына ардагерлер, Батыс Қазақстан облысы

мамандандырылған күзет қыз­меті басқармасының, Зашаған кенті әкімдігінің қызметкерлері, мектеп оқушылары және Саниах­мет Қапашұлының туысқандары қатысты.

Саниахмет Қапашұлы 1926 жы­ лы бұрынғы Орал облысы Чапаев ауданының Талпын ауылында дү­ ниеге келген. 1944 жылдың қазан айында Кеңес әскері қатарына шақырылады. Ресейдің Челябі об­ лысындағы алғашқы даярлықтан кейін, Минск қаласы және Поль­ ша арқылы өтіп, Беларусь майда­нының 250­атқыштар дивизиясы құрамында Германия аумағын­ дағы ұрысқа қатысады. Жеңістен кейін әскери қызметін 1947 жыл­ ға дейін Германияда, кейін Ка­ линин қаласында жалғастырады. 1950 жылдың 20 қыркүйегінде әс­

керден бо­с а т ы л а д ы . Бірінші, екін­ші дәреже­ лі Отан со­ ғысы ордендерімен марапаттала­ ды. Ол соғыстан кейінгі бейбіт өмірде отыз жылдан аса Кеңес милициясы қатарында қызмет етіп, заң мен тәртіптің нығаюына, ішкі істер органы қызметкерле­рінің тұтас бір буынын тәрбиелеп шығаруға айрықша үлес қосқан.

Салтанатты шара кезінде БҚО мамандандырылған күзет қызме­ ті басқармасының бастығы, поли­ция полковнигі Тельман Үсенов, облыстық ішкі істер департаменті ардагерлер кеңесінің төрағасы Жайлыбай Адаев құттықтау сөз алып, Саниахмет Қапашұлының соғыстағы ерлігі мен бейбіт күн­ дегі ерен еңбегі ұрпақ жадынан өшпейтінін, мұндай шаралардың отаншылдық рухты қалыптасты­

рудағы маңызы зор екенін жеткіз­ді. Зашаған кенті әкімінің орын­ басары Нұрболат Мұхитов ескерт­ кіш тақтаны орнатқан БҚО ма­мандандырылған күзет қызметі басқармасына алғысын білдірді.

ҰОС және ішкі істер органда­рының ардагері Саниахмет Қапа­ шевтың отбасы атынан марқұм­ның жары, тыл ардагері Өзипа Садыққызы және ұлы, ішкі істер органдарының зейнеткері, доға­рыстағы милиция полковнигі Ба­тыр Ахметұлы сөз алды.

– Біздің әулетімізден Ұлы Отан соғысына бес адам қатысқан. Олар – менің атам, әкем және әкемнің үш ағасы. Өкінішке орай, сұрапыл майданнан әкем ғана аман оралды. Сол кезеңде мұндай қайғылы жағдай көптеген отба­сында болды. Бүгінгі шара үшін ішкі істер департаментінің арда­герлер кеңесіне, күзет басқарма­ сы қызметкерлеріне айтар алғы­ сым шексіз. Менің әкеме орнатыл­ған ескерткіш тақтаны Ұлы Отан соғысының барлық ардагерлері­не арналған ерекше құрмет деп білемін, – деді майдангердің ұлы.

Жиылған жұртшылық ескерт­кіш тақта маңына гүл шоқтарын қойып, соғыс ардагерін бір минут үнсіздікпен еске алып тарқасты.

Нұртас НАБИОЛЛАҰЛы,«Орал өңірі»

ҚР Қарулы күштерінің құрыл­ғанына 26 және Жеңістің 73 жыл­ дығына байланысты өткен шара­ға соғыс ардагерлері, құқық қор­ ғау құрылымдарының басшыла­ры, Орал гарнизонының әскери бөлімдерінің командирлері, мек­ теп оқушылары мен болашақ сар­баздар қатысты. Шара кезінде әскери техникалар мен жаңа қа­ру түрлері және құқық қорғау құрылымдары жасағының әске­ ри киім­кешекпен, қару­жарақпен жабдықталуы көрсетілді. Келуші­ лер «Батыс» өңірлік қолбасшылы­ғының музейі жәдігерлерін та­машалады. Кейін бөлім алаңына «Батыс» ӨҚ­ның жеке құрамы мен 5517­әскери бөлімінің жасағы сап түзеді.

– ҚР Қарулы күштерінің құрыл­ған күні – ел тарихындағы ма­ ңызды оқиға. Тәуелсіздікті жа­риялағаннан кейін қуатты армия қалыптастыруға есепсіз күш­қай­рат жұмсалды. Оның нәтижесін бүгін көрудеміз. Жеңіс күні Ұлы Отан соғысының қаһармандары мен тыл еңбеккерлерін құрмет­ пен еске аламыз. Сұрапыл жыл­ дардағы жанкешті еңбек пен ер­ лік ізінен үлгі алып, жауынгерле­ріміздің ел тыныштығын қорғау­да берік болатынына сенімдіміз, – деді шараға қатысқан облыс әкімінің орынбасары Ғабидолла Оспанқұлов. Кейін Ұлттық ұлан мен «Батыс» өңірлік қолбасшылы­ғы, ҚР Ішкі істер министрі және облыс әкімі атынан әскерилерге

Әскери бөлімдегі «Ашық есік»

Отан қорғаушылар күні ҚР Ұлттық ұланы «Батыс» өңірлік қолбасшылығының 5517­әскери бөлімінде «Ашық есік» күні өтті.

медальдар, төсбелгілер мен ал­ғысхаттар табысталды.

– Соғыс жорығында бірнеше мәрте шешуші кезеңді бастан өт­ кердік. Өмір бойы Отанға деген адалдық ұстанымынан айныма­дық. Қазіргі уақытта бейбіт заман­ да өмір сүріп жатқан немере­шө­берелерімізді еліне қорған болу­ ға тәрбиелеудеміз. Болашақ ел азаматын бала күнінен жігерін жанып, шыңдап өсіруіміз қажет. Аспанымыз ашық болсын, соғыс қасіреті жоламасын! – деді ба­қосуда сөз алған соғыс ардагері Иван Гапич.

Отан қорғаушылар күні үлкен экран арқылы тікелей эфирден «Оңтүстік» әскери қолбасшылы­ ғының «Отар» 40­әскери бөлім ба­ засында өткен жауынгерлік шеру көрсетілді. Шеру аяқталған соң сарбаздар палатасында соғыс ар­ дагерлері мен шараға қатысу­шыларға жауынгер дәмі – ботқа ұсынылды.

– Ұлттық ұланның 5517­бөлімі­нің базасына алғаш рет келдім. Әскери техника мен қару­жа­ рақты көру, ардагерлер әңгімесін тыңдау, кейін ел армиясының ай­бынды шеруін тамашалау ғаламат әсер сыйлады. Алдағы уақытта Отан алдындағы әскери боры­шымды өтеуге бекіндім, – дейді Назарбаев зияткерлік мектебінің 11­сынып оқушысы Никита Ники­тин.

Нұртай АЛТАЙҰЛы,«Орал өңірі»

Жасы тоқсаннан асқан ардагер бүгінде не­мере­шөбересімен

бірге өмір кешуде. Ақсақалдың әңгімесін тыңдап, игі сөзіне қа­ныққан имам оған ҚМБД­ның төр­ ағасы, бас мүфтиі Серікбай қажы Сатыбалдыұлының атынан алғыс­хат табыстады. Қариямен бірге

Бас мүфтиден алғысхат

тоғыз бала тәрбиелеп өсірген кей­уанаға гүл шоғын сыйлады.

Айта кетейік, жақында бас мүф­ ти бұйрығымен Мейрамбек Абдрах­ манов қалалық мешіттің бас има­ мы болып тағайындалды. Мей­рамбек Ақылбекұлы 2014 жылы Астана қаласындағы медресені тә­ мамдаған соң, Алматы қаласын­

дағы «Шет тілдері және іскерлік карьера» университетінде дін­ тану мамандығы бойынша оқы­ған. Алғашқы еңбек жолын Зе­ленов ауданы Дариян ауылдық мұсылмандар мешітінің наиб има­мы қызметінен бастады. Кейін Оралдағы орталық мешіттің азан­шысы, Орал медресесінің ұстазы және Тулбаев Мухаммед­Гариф мешітінің наиб имамы, Бөрлі ау­ дандық мешітінің бас имамы қыз­метін атқарды.

Нұртай ТЕКЕБАЕВ

Соғыс жылдарында қазақ жауынгерлері қолына қару алып, қасық қаны қалғанша жаумен айқасты. Бүгінде сұрапыл куәгерлерінің қатары сиреуде. Қарияларға құрмет көрсету, ардагерлерді аялау – баршамыздың басты міндетіміз. Пайғамбарымыз­дың хадисінде: «Қариясы бар үйдің қазынасы бар» деп айтылған. Ұлы Жеңістің 73 жылдығы қарсаңында Тәжиден Батырұлы атындағы қалалық мешіттің бас имамы Мейрамбек Абдрахманов Орал маңындағы Зашаған кентінің тұрғыны, Ұлы Отан соғысының ардагері, Бөкей ордасы ауданының тумасы Уәли Махметовке мешіт ұжымымен сәлем бере барды.

bRIFING4 Сенбі, 12 мамыр 2018 жыл Oral óńіrіOral óńіrі

Республикалық монито­ рингтік топ жетекшісі Ай­ гүл Соловьеваның ай­

туынша, Батыс Қазақстан облы­сына дейін арнайы топ мүшеле­ рі еліміздің 11 облысында бол­ған. Сапардың басты мақсаты – қоғамды сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс­қимылға кеңінен тарту, қоғамдық бақылау саласындағы өзекті мәселелерді талқылау.

– Батыс Қазақстан облысында облыстық, қалалық, аудандық жә­ не ауылдық деңгейде арнайы мониторингтік топтар құрылған. Оның құрамына азаматтық қо­ғам институттары, қайраткерлер мен белсенді азаматтар енген. Аталмыш мониторингтік топтар мемлекет пен қоғамды байла­

ныстырушы көпір ретінде мем­лекеттік қызметтің барлық сала­ларында азаматтық бақылауды жүзеге асырады. Екі күндік сапар барысында Орал қаласы мен Те­ректі және Бөрлі аудандарында болып, әлеуметтік нысандар мен халыққа қызмет көрсету орта­ лықтарының жұмысымен таныс­тық. «Қарашығанақ Петролиум Оперейтинг б. в.», «Конденсат» және «АқсайГазСервис» АҚ еңбек ұжымдарымен кездестік. Мемле­кеттік қызмет көрсету сапасына мониторинг жасап, жұртшылық­тың шағымдарын тыңдадық, – де­ ді Айгүл Сағадибекқызы.

– Қазақстанның барлық өңірін аралаудағы басты мақсатымыз – халыққа мемлекеттік қызмет көр­сететін мекемелер тарапынан кет­кен кемшіліктерді анықтай оты­рып, түзету бойынша жұмыстану. Тиісті мекемелердің басшылары­

на ұсыныс­пікірлерімізді айту. Со­ нымен қатар қарапайым тұрғын­дармен кездесе отырып, олар­дың басты мәселелерін құзырлы органдарға жеткізу. Егер тұрғын­дар тарапынан қандай да бір ұсы­ ныстар мен шағымдар болып жатса, агенттік төрағасының «Fa­­ cebook» және «Telegra­m» желі­леріндегі жеке парақшалары ар­қылы тікелей байланыс орната алады, – дейді Арман Бердалин.

Агенттік өкілінің айтуынша, жемқорлықтың алдын алудың тағы бір амалы – барынша элек­трондық үлгіде қызмет көрсету. Яғни адам мен адамның арасын­дағы тікелей қарым­қатынасты болдырмау. Қазіргі таңда 746 мем­лекеттік қызметтің 447­сі элек­тронды үлгіде қолжетімді. Яғни кез келген адам бұрынғыша қар­ жысын немесе уақытын шығын­ дап жатпай, өз үйінде отырып­ақ қажетті құжаттарын ала алады.

– Бұрын жемқорлыққа қарсы күрестің 72 пайызы жазалаудан тұратын болса, қазір біз одан ауытқыдық. Жемқорлықтың ал­дын алу жұмыстарына көбірек көңіл бөліп жатырмыз. 2016 жыл­ мен салыстырғанда елімізде жем­ қорлық деңгейі 18 пайызға төмен­деді. Өткен жылы Tra­nspa­rency Interna­tiona­l үкіметтік емес ха­ лықаралық ұйымының рейтин­ гісінде Қазақстан Республикасы жемқорлықпен күрес жүргізуде тоғыз сатыға дейін көтеріліп, бү­гінде әлем бойынша 122­ші орын­ ды иеленіп отыр, – дейді Арман Тілектесұлы.

«Санж» зерттеу орталығының директоры Жанар Жандосова­ ның мәлімдеуінше, Батыс Қазақ­стан облысы сыбайлас жемқор­ лық деңгейі бойынша республи­када жетінші орынға тұрақтаған.

– Мұны немен байланыстыру­ ға болатынын білмеймін, бірақ сіздің өңірде мәселені таныс ар­ қылы шешу кең етек алған. Яғни мемлекеттік қызметтерді алу ба­рысында таныс көмегіне жүгіну үйреншікті жағдайға айналған. Әсіресе, тұрғындар тарапынан еңбекақыға, медициналық қыз­мет алуға, сот жүйесіне қатысты арыз­шағымдар көп айтылды. Жемқорлықтың жолын кесу үшін халықтың белсенді араласуына жағдай жасау өте маңызды. Қо­ғамдағы белсенді азаматтық ұс­ танымы бар азаматтарды сыбай­ лас жемқорлыққа қарсы қозға­лысқа жұмылдыру жұмыстың нә­тижелілігін және тиімділігін арт­ тырады, – деді Жанар Санжар­қызы.

Мониторингтік топ өкілдері жең ұшынан жалғасқан жемқор­лықты ауыздықтау мақсатында биылғы жылдың ақпан айынан бастап «Қоғамдық бақылау карта­сы» жобасы іске қосылғанын ай­ тып өтті. Кез келген азамат 1424 жедел желісі бойынша ca­ll­орта­лыққа немесе «Қамқор» мобиль­ді қосымшасы арқылы құзырлы мекемелерге хабарласа алады. Сондай­ақ өңірге жұмыс сапары барысында республикалық мо­ ниторингтік топ мүшелері облыс активімен кездесіп, өздерінің жұ­мыс нәтижелері туралы баянда­ ды.

Динара ЖҰМАБЕКҚыЗы,«Орал өңірі»

Жең ұшынан жалғасқан жемқорлықты ауыздықтау жолында

Еліміздің 2015­2025 жылдарға арналған сыбай-лас жемқорлыққа қарсы стратегиясының іске асы-рылуын сыртқы талдау және бағалау жөніндегі республикалық арнайы мониторингтік топ өкілдері облыста болды. Жуырда республикалық мониторингтік топ мүшелері – ҚР Президенті жанындағы адам құқықтары жөніндегі комиссияның мү­шесі Айгүл Соловьева, ҚР Мемлекеттік қызмет істері және сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс­қимыл агенттігінің жұртшылықпен байланыс департаментінің директоры Арман Бердалин және «Санж» зерттеу орталығының дирек­торы Жанар Жандосова өңір­лік коммуникациялар қызметі алаңында өткен брифингте республикалық және жергілік-ті БАҚ өкілдерімен кездесті.

– Мұхтар Әуезов атындағы Қазақтың мемлекеттік академиялық драма театры­ ның Орал қаласындағы гастрольдік сапары 8 мамырдан басталған болатын. Елбасының «Рухани жаңғыру» бағдарламасына орай 92 жылдық тарихы бар театрдың шығар­машылық тыныс­тіршілігін, көркемдік көк­жиегін, репертуарларын қалың көрермен­ ге ұсынбақпыз. «Рухани жаңғыру» дегені­міз, ең алдымен, туып­өскен тамырыңа үңі­ лу. Сондықтан рухани кеңістіктегі тұлғалар­ дың болмысын, бейнесін арқау еткен қо­йылымдарды Ақ Жайық жұртшылығына та­ ныстыруды жөн көрдік. «Әкем театр» гас­ трольдік сапармен Орал қаласына осыдан 10 жыл бұрын келген екен. Бұл сапары­мыздың ерекшелігі, қойылымды тек Орал қаласының тұрғындарына ғана емес, аудан орталықтарында да сахналаймыз. Сырым, Теректі, Зеленов аудандарында болдық. Театр ұжымы оралдықтарға Шәмші Қалдая­қовтың тағдырына арналған «Сыған сере­ надасы» музыкалық қойылымын ұсынды. «Сыған серенадасы» 20 жылдан астам уақыт қазақ өнерінің қара шаңырағы М. Әуезов атындағы Қазақ мемлекеттік академиялық драма театрда сахналанып келеді. Сон­

Әуезов театры өңіріміздеБейсенбі күні өңірлік коммуникациялар

қызметі алаңында М. Әуезов атындағы Қазақ мемлекеттік академиялық драма театрының ди-ректоры Асхат Маемировтың қатысуымен бри-финг өтті. Брифингте аталмыш театрдың тыныс­тіршілігі мен Ақ Жайық өңіріндегі гастрольдік сапары туралы айтылды.

«Жас ұлан» балалар қозғалысын да­ мытуды, білім ошақтарында балалар мен жасөспірімдерді қоғамдық қызметке, ұлт­ тық рухани құндылықтарға тәрбиелей­тін аға тәлімгердің кәсіптік шеберлі­ гін арттыруды көздеген шараға қала­ лық білім беру бөлімі мен мектептен тыс жұмыс орталығы ұйытқы болды.

Өздерінің шығармашылық жұмыста­ ры, оқушыларды тәрбиелеудегі әдісте­мелері, психологиялық ұстанымдары, кә­ сіптік даму, білім­білігі жағынан бақ сы­ наған тәлімгерлер арасынан үздіктері анықталды. Сайыс қортындысында 1­орын №44 мектеп­гимназиясынан Нұрия Құра­таеваға, 2­орын Серебряков мектебінен Гүлжауар Төлеуғалиева мен №19 мек­тептен Гүлжауар Тоқабаеваға, 3­орын №21 мектептің аға тәлімгері Гүлнара Жұ­ мағалиева мен Сәбина Даулетоваға бұ­йырды.

Ізденімпаз, шығармашыл және өз қыз­метіне жауапты деп танылған бір топ тә­ лімгерге МТЖО­ның дипломы мен сер­тификаты табыс етілді. Ал жүлделі орын алған тәлімгерлер қалалық білім бөлі­ мінің дипломдарымен және «Жас Отан» жастар қанаты облыстық филиалының бағалы сыйлықтарымен марапатталды.

Гүлнәр ШӘҢГЕРЕЙ

«Үздік тәлімгер» анықталды

дай­ақ Ұлы Жеңіс күні «Ақтастағы Ахико» драмасы ұсынылды. Спектакльге арқау бол­ған оқиға – жапондық Ахико Тецуроның тағдыры болатын. Ол 15 жасында Қарлаг түрмесіне түсіп, жан төзгісіз азапты торда 10 жылын өткізген. Лагерьден өлімші хал­ де босап шығып, қазақ анасының қамқор­лығының арқасында аман қалады. Заман оңалғанда өз Отанына шақыру алып бар­ғанымен, онда тұрақтай алмай, Қазақстанға қайта оралған. Ахико Тецуроның тағдыры арқылы зұлмат жылдарда айдалып, жа­ зықсыз сотталған мыңдаған адамдардың, түрлі ұлт өкілдерінің өмірі көрсетілді. Ен­ ді Александр Володиннің «Қоштасқым кел­ мейді», Ғарифолла Есімнің «Таңсұлу», Ра­ хымжан Отарбаевтың «Бейбарыс сұлтан» тарихи драмасын тамашалайтын боласыз­дар. Гастрольдік сапармен Қазақстанның ең­бек сіңірген қайраткері Болат Әбділманов,

Қазақстанның халық әртісі Гүлнәр Жақы­ пова, Бауыржан Қаптағай, Бекжан Тұрыс, Данагүл Темірсұлтанова, Шынар Жаныс­ бекова, Шынар Асқарова, Гүлжан Тутова бастаған аға буын өкілдері және Қазақ­ станның еңбек сіңірген қайраткері Аза­мат Сатыбалды, Назгүл Қарабалина, Ерке­ бұлан Дайыров секілді орта буын жаста­ ры келді, – деді Асхат Максимұлы.

Аталмыш театр биыл Францияда өтетін дүниежүзілік «Авенью» театр фестиваліне қатыспақ. Айта кетсек, қазақ театры тари­хында бірінші рет осы фестивальге қатысу­ға мүмкіндік туып отыр. Әлемдік театрлар байқауына театр ұжымы ақын, драматург Иран Ғайыптың «Қорқыт» қойылымын да­йындауда.

Сондай­ақ Мұхтар Әуезов театрының жанынан ашылған музейге биыл 50 жыл то­лып отыр. Театр директорының айтуынша, музейде 300 мыңнан астам жәдігер бар екен. Онда ұлттық театр өнерінің негізін қалаған актерлер Елубай Өмірзақов, Серік Қожамбетов, Шәкен Айманов, Сәбира Май­ қанова, Хадиша Бөкеева, Фарида Шәріпова, Әнуар Молдабеков секілді театр саңлақ­тарының киген­киімдері, тұтынған бұйым­дары қойылған. Бүгінде көшпелі музей Ха­ диша Бөкеева атындағы облыстық қазақ драма театрының фойесінде тұр.

Мемлекеттік академиялық драма театр­дың біздің өңірдегі гастрольдік сапары ма­мырдың 13­не дейін жалғасады. Содан соң театр ұжымы Арқалыққа аттанбақ.

Гүлсезім БИяШЕВА,«Орал өңірі»

Жақында Оралдағы №48 орта мектепте «Рухани жаңғыру» бағдар­ламасы аясында қалалық мектептер арасындағы «Үздік тәлімгер» байқауы өтті. Байқауға мектептерден 12 тә­лімгер қатысты.

áleýmeTCенбі, 12 мамыр 2018 жыл 5Oral óńіrіOral óńіrі

Соғыс талай жанның өмі­рін қиып, бізге тек есім­дерін қалдырды. Сол ұлы

есімнің бірі – Мәншүк. Ол 1942 жылы өз еркімен әскер қатарына алынып, ұрысқа қатысты. Өрімдей жас, өжет Мәншүктің сахнадағы бейнесін Айжан Қайырова мен Әйгерім Сағаденова сомдады.

Мен бұл жерде туғанмын,Талай сағым қуғанмын.Құмаршықты ұн қылып, Содан тірі қалғанмын. Аман болсам келермін,Ақ сүтіңді емермін – деп елімен,

жерімен қоштасқан Мәншүктің соғысқа аттанар тұсын режиссер­лар жақсы бейнелеген. Отты жыл­ дарда ер­азаматтармен иық теңес­ тіріп, қолына қару алып, май­данға аттанған Мәншүктің жан­

дүниесіндегі арпалысты актри­ салар барынша алып шығуға ты­ рысты. Әке­шешесінің мейіріміне бөленіп, ерке өскен Мәншүкті со­ғыс өзгертеді. «Халық жауының» қызы атанып, оқудан шығып кет­кен қаршадай қыз соғысқа әділдік іздеп барғандай әсер қалдырады. Ата­анасын, елін сағынған бас кейіпкер «Майданға келген адам баяғыдай болмайды екен» деп анасына хат жазады. Ер­азаматтар­дың арасындағы жалындаған жас қыздың көңілін табуға қасындағы жігіттердің бәрі пейілді. Бойында­ғы еркелік пен нәзіктігін қазақ­ тың кең даласына қалдырып, қатайып кеткен Мәншүктің өзі­мен­өзі арпалысқан сәттері де шынайы шықты. Сүйген жарына қо­сылып, ана болуды армандайтын өмірге ғашық Мәншүк... Шайқаста фашистердің көзін құртып, жеңісті жақындатуға асыққан Мәншүк... Елі

үшін, жері үшін жанын құрбан ету­ ге дайын Мәншүк... Бір Мәншүк­пен арпалысқан мың Мәншүк...

Аға сержант, пулеметші Мәншүк

ұрыстарда өзінің мергендігімен және батылдығымен көзге түсті. Невель қаласы үшін болған кес­кілескен шешуші ұрыста Мәншүк ақтық демі біткенше пулеметтен оқ боратып, қаһармандықпен қаза тапты. Осының бәрі қойылымда көрініс тапқан. Мәншүк бойжет­кеннің бойындағы қорқынышы, үміті, қайтпас қайсарлығы, сертіне адалдығы, арманы бейнеленген қойылымның қоюшы суретшілері – Қайыр Оразғалиев, Мұрат Мәм­бетов. Ал Мәншүктің аналарының рөлін Қазақстанның еңбек сіңір­ген қайраткері Гүлжиян Шынтемір, Қазақстанның еңбек сіңірген әрті­сі, «Дарын» мемлекеттік сыйлығы­ның иегері Әсел Мәмбетова, әке­лерінің рөлін Айдар Жарылғапов

пен Талиғат Жігеров сомдады. Ал жауынгер Нұркеннің рөлін Жыл­қыбай Жұбатов ойнады.

Небары 20 жастамын,Жазылған жоқ өмірбаян­даста­

ным.Айтылған жоқ жақсы әнім,Небары 20 жастамын... – дейді

қазақ даласының өжет мінез өр қызы өз монологінде... Мәншүктің тағдыры – атың өшкір соғыстың кесірінен ерте солған гүл, қыршы­нынан қиылған ғұмыр. Асылы, есті адам, саналы кісі бүгінгі ашық ас­пан, бейбіт күннің қаншалықты қымбатқа түскендігін әсте жады­нан шығармаса керек­ті...

Гүлжамал ЖОЛДыҒАЛИ,«Орал өңірі»

Бір Мәншүкпен арпалысқан мың Мәншүк

Осыдан біразырақ күн бұрын х. Бөкеева атындағы облыстық қазақ драма театрында ҚР Мемлекет-тік сыйлықтың лауреаты Сәбит Досановтың «Мәншүк» драмасының премьерасы өтті. Қойылымның режиссерлары – Асхат Маемиров пен Әлия Баймахан.

М. өтемісов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік уни-

верситетінде Қазақстан халқы ассамблеясы кафедрасының

бірыңғай күні аясында «Қазақ тіліндегі 100 жаңа оқулық»

жобасын талқылау мақсатында студенттермен кездесу кеші

өтті.

Аталмыш жобаға жастардың қызығушылығын арттыруды мақ­сат еткен басқосуға аталмыш білім ордасындағы ҚХА кафедра­сының мүшелері, этномәдени бірлестіктердің төрағалары мен өкілдері, «Достық» клубының және «Жаңғыру жолы» жастар қозғалысының мүшелері мен студенттер қатысты. Іс­шарада

М. Өтемісов атындағы БҚМУ­дың «Қазақстан халқы ассам­блеясы» кафедрасының меңге­рушісі Тұрар Шайхиев «Жаңа гуманитарлық білім. Қазақ тілін­дегі 100 жаңа оқулық» жобасы­ның маңыздылығына тоқталды.

«Қоғамдық келісім» мемле­кеттік мекемесінің бөлім бас­шысы Әсия Жұмина әлемнің гуманитарлық саладағы ең озық деп танылған кітаптардың қазақ тіліне тәржімалануы жастары­мызға рухани серпін береді де­ген пікір білдірді.

Кездесуге қатысқан фило­соф, социолог, теолог мамандар студенттерге қазақ тіліне ауда­рылған жаңа оқулықтар туралы кеңінен мәлімет берді.

өз тілшіміз

«Рухани серпін береді»

Майдангерлердің шаңырағында«Нұр Отан» партиясының

өкілдері соғыс ардагер-лерін Ұлы Жеңіс күнімен құттықтады. «Ардагерлерді ардақтайық!» жоба­ сы аясында майдангерлерге сый­сияпат жасады.

Нұротандықтар Сүйіншә­лиев Қалам Жұмашұлы, Гапич Иван Степанович,

Митрохина Алевтина Тимофеев­наның үйлеріне барып, майдан кешкен ардагерлерімізді мейрам­мен құттықтап, гүл шоқтары мен сый­сияпат табыстады. Партия­ ның облыстық филиалы төраға­сының бірінші орынбасары Серік Сүлеймен ардагерлерге зор ден­саулық тіледі. Сондай­ақ, Серік Кенжебекұлы «Нұр Отан» партия­сы төрағасының бірінші орынба­сары Мәулен Әшімбаевтың аты­ нан майдангерлерге құттықтау ха­тын табыстады.

– Көңіл күйім өте тамаша! Же­ ңіс күні бұл – тарихи дата. 73 жыл бұрын біз сұрапыл соғыста жеңіс туын желбіреттік. Елімізде тыныш­тық орнады. Бүгінгі ұрпақ бей­бітшіліктің бағасын түсінсе екен. Тәуелсіздігіміз баянды, халқымыз аман болғай, – деді 95 жасар со­ ғыс ардагері Иван Гапич.

Майдангер жерлесіміз Қалам

Сүйіншәлиев ел тағдыры таразы­ға түскен жылдары қолына қару алып, жаумен айқасқан қазақ жа­уынгерлерінің бірі. Сұрапыл со­ғыс оны ерте есейтті. Жалындаған жастық шағында жалындаған қан майданға бас сұқты. Батырлық – бабалардан дарыған ұлы қасиет. Қалам Сүйіншәлиев те қаһарман­дықтың нақ үлгісін көрсетіп, жау­мен алысты. Елге жеңіспен орал­ ды. Білім ордасында ұстаздық қыз­мет атқарған жылдары студент­теріне басынан өткерген соғыс туралы баяндап, бейбіт күннің бағасын ұқтыруға талпынды.

– Батыс Қазақстан облысы бо­ йынша Ұлы Отан соғысы ардагер­лерінің әрқайсысының үйіне ба­

рып, мерекелерімен құттықтадық. Өкінішке орай, бүгінгі таңда об­ лыс бойынша Ұлы Отан соғысы­ның 106 ардагерлері қалды. Ау­ дандық, қалалық, облыстық фи­лиал түгелдей осы ардагерлері­мізді тек мейрам күні ғана емес, жыл бойы партияның «Ардагер­лерді ардақтайық!» жобасы ая­сында қамқорлап келеді. Қолы­ мыздан келген көмегімізді жасай бермекпіз, – деді Серік Сүлеймен.

«Ардагерлерді ардақтайық!» жобасы аясында бастауыш партия ұйымының мүшелері де майдан­герлер мен тыл ардагерлерінің үйіне барып, құрмет көрсетті.

Назгүл ҚОЖАНБАЕВА

suhbAT6 Сенбі, 12 мамыр 2018 жыл Oral óńіrіOral óńіrі

Батыс Қазақстан облыстық денсаулық сақтау басқармасының басшысы Қанат ТӨСЕКБАЕВ:

«Денсаулық сақтау саласына 207 маман, 87 көлік

өңірдің медицина саласында ақсап тұрған, күрмеуі шешілмей жүрген мәселелер бар ма? Аталмыш сала алдағы уақытта қай бағытта дамымақ, нақты белгілен-ген стратегиялық жоспарлар қандай? Осы және өзге де сұрақтар төңірегінде облыстық денсаулық сақтау басқармасының басшысы Қанат Төсекбаевты әңгімеге тартқан едік.

– Облысымыздағы перина­ талдық орталық 2006 жылы ресми түрде ашылғанда, атал­ мыш ұжым өңірдегі акушер­ лік, гинекология, неонтология және әйелдердің репродук­ тивті денсаулығы саласында ғылыми және емдеу­диагности­ калық бағытта жетекші меди­ циналық мекеме болуды мақ­ сат еткен екен. Қанат Дүйсен­байұлы, бұл мекеме қазіргі кезде осы мұрат­мақсат үде­ сінен қаншалықты деңгейде шыға алды?

– Бүгінгі таңда облысымызда­ғы перинаталдық орталық жүкті әйелдермен жұмысы жөнінен көшбасшы мекемелер қатарында. Бұл орталық 2017 жылдың нәти­ жесі бойынша республикалық байқауда орталық денсаулық сақ­ тауды дамыту институтының клас­ сификациясы жөнінен жоғарғы бағаға ие болды. Сонымен қа­ тар аталмыш орталықта жүкті әйелдермен, нәрестелермен жұ­ мыс істейтін ең жақсы маман­ дар шоғырланған. Жалпы облы­сымызда аяғы ауыр келіншектерге медициналық көмек көрсетудің негізгі үш деңгейі бар. Жүктілік кезіндегі жағдайы ең ауыр де­ ген аналарға перинаталдық ор­ талық қызмет көрсетеді. Ауыл­дық жерлердегі әйелдердің ден­ саулығына байланысты шұғыл, күрделі мәселелер туындаған

жағдайда, оларға перинаталдық орталықтан санитарлы авиация жүйесі арқылы дәрігерлерді жі­беріп отырамыз. Биылдыққа мұн­ дай жағдай Жәнібек ауданы бойынша тіркелді. Перинаталдық орталықтан ем алғаннан кейін екіқабат әйелдің жағдайы жақ­сарды. Облыста балалар кардио­хирургиясын және неонатальды хирургияны дамыту – алға қойған басты мақсаттарымыздың бірі. Өйткені жаңа туған нәрестелер өлімінің негізгі себептері туа біт­кен жүрек ақаулары болып отыр. Мұндай ақауларды күні бұрын анықтау үшін былтыр перина­талдық орталыққа заманға сай ультрадыбысты зерттеу құрылғы­сын орнаттық. Облысымыз бойын­ша жылына 15­16 балаға туабітті жүрек ақауларына байланысты ота жасалады екен. Бірақ мұндай оталарды жасайтын мамандарды Ақтөбе қаласынан алдырамыз. Сол себепті балалардың кардио­хирургиясын және жаңа туған нә­ рестелермен жұмыс жасайтын хи­рург мамандарды өзімізден даяр­лауды мақсат етіп отырмыз.

– Туа бітетін жүрек ақаула­рының негізгі себептері неден болады?

– Оның себептері көп. Мыса­лы, әйел адам жүктілік кезінде тымауратып ауырса, дәрігердің қадағалауынсыз әр түрлі дәрілер

қабылдаса да іштегі шаранаға зиян тигізуі мүмкін. Жалпы жүк­тіліктің алғашқы үш айы ерекше күтімді талап етеді. Өйткені осы үш ай кезінде нәрестенің барлық дене мүшелері қалыптасады. Осы кезеңде жүкті әйел шылым шегіп, ішімдік ішсе де, болашақ сәбиін түрлі туабітті ауруларға шалдық­тырып алады.

– өткен жылы облыстық мәслихаттың сессиясында мем­ лекеттік­жекешелік әріптестік аясында облыстық клиника­ лық ауруханаға магнитті­резо­ нансты томограф алу мәсе­ лесі қызу талқыға түсті. Осы жөнінде егжей­тегжейлі тар­қата баяндап берсеңіз және алдағы уақытта мемлекеттік­ жекешелік әріптестік аясын­ да тағы қандай жобалар жүзеге аспақшы?

Мұның сыртында заң бойынша қолданылған МРТ­ны сатып алуға құқымыз да жоқ. Сессия бары­ сында туындаған қызу талқы­лаудың мәні осы еді.

– Соңғы кездері медици­ налық қадағалау комиссиясы­ на бірқатар өзгерістер енгізіл-генінен хабардармыз. Мыса­ лы, комиссия құрамына ден­ саулық сақтау саласының ма-мандарынан бөлек қоғам бел-сенділері, депутаттар, қаржы­ герлер, блогерлер бекітілді. Комиссия мүшелерінің бел-сенділігін арттыру бағытында белгілі бір мөлшерде сыйақы төлеу мәселесі де айтыл-ды. Аталмыш өзгерістер бү­ гінгі таңда қандай нәтиже бе­ ріп отыр?

жұмыс тапса, 40 пайызын аудан­ауылдарға жібердік. Соған қара­мастан, бүгінгі таңда өңіріміз бойынша бұл салаға әлі де 207 маман жетіспейді. Негізінен нев­ропатолог, ревматолог, акушер­ гинеколог, сондай­ақ жалпы дәрігерлер жетіспейді. Осы мә­селені шешу үшін былтыр 24 сту­дентті грант негізінде оқытуға бюджеттен қаржы бөлінді. Бұл 24 студент Қазақстанның меди­циналық білім беретін үш уни­ верситетінде білім алуда. Олар оқуларын бітіргеннен кейін осы өңірге келіп қызмет етеді. Мұндай жұмыстар биыл да жалғасын та­бады деген ойдамын. Біз сон­ дай­ақ жергілікті бюджеттен 20 медқызметкерді денсаулық сақ­тау жүйесіндегі менеджментті меңгеруге бағытталған магис­ тратураны қашықтықтан оқытуға қосымша қаражат бөлгіздік.

– Жалпы өткен жылы мемле­ кеттік­жекешелік әріптестік ая­ сында жүзеге асырылуы тиіс екі жоба жоспарланды. Оның бірі облыстық клиникалық ауруханаға МРТ сатып алу, екіншісі, Шыңғыр­ лау ауданындағы Лубен ауылына дәрігерлік амбулатория салу бо­латын. Екі жобаға да инвесторлар табылды. Біз жергілікті бюджетті пайдаланушы өкіл ретінде мем­лекеттік міндеттемелерге байла­нысты құжаттарға қол қойдық. Осылайша аталмыш жобаларды жүзеге асыру бағытындағы нақты қадамдар басталды. Инвесторлар МРТ­ны өз қаржыларына орнат­қаннан кейін, 5 жыл 6 айға дейін сервиске қажетті қызметтердің бәрін өз қаражаттары есебінен жүргізіп отырады. МРТ­ны мем­лекет бірден сатып алар болса, бағасы 550 млн. теңгеге дейін ба­рады. Сервистік қызметін қосқан­да 1 млрд. теңгеден асып кетеді. Мұндай қаржы денсаулық сақтау басқармасының жергілікті бюдже­ті үшін өте ауыр. Сондықтан біз үшін мемлекеттік­жекешелік әріп­ тестік ыңғайлы әрі пайдалы. Сондай­ақ мемлекеттік­жекешелік әріптестік Елбасымыздың Жолда­ уында айтылған дамытылуы тиіс басым бағыттардың бірі екені де белгілі. Әрине, инвестор аталмыш МРТ­ны доллармен сатып алады. Ал бүгінгі таңда доллар бағасы өсіп кетті. Осындай инфляциялық тәуе­ келдердің бәрін инвестор өзіне алады. Егер МРТ сатып ала­тын қаражат бюджеттен бөлген болса, бүгінде бұл құрылғыны доллар бағамының өсуіне бай­ланысты сатып ала алмаған бо­лар едік. Депутаттар интернетке кіріп, бағасы 100­200 млн. теңге тұратын, қолданыста болған МРТ­ларды көрген. Қолданыста болған МРТ­ларға жарты жыл әрі кетсе, бір жыл ғана кепілдік беріледі.

– Иә, жалпы мұндай жүйені корпоративті басқару деп атай­ды. Бұрын қадағалау кеңестерінің құрамында бас дәрігерлер ғана болатын. Осыған дейін кез келген бір аурухананың бюджеті жабық ақпарат болса, бүгінде заманауи түрде құрылған кеңестерде бұл тақырып ашық түрде талқылана­ды. Бізде кейбір бас дәрігерлер өздерінің айлықтарын шектен тыс көтеріп, 1 млн. теңгеге дейін жеткізіп отырғаны туралы фак­тілер ұшырасты. Қазіргі таңда осы мәселелер бір жүйеге кел­тіріле бастады. Иә, заң бойынша қадағалау кеңесінің мүшелеріне әрбір қатысқан отырысы, белсен­ділігі үшін сыйақы төлеу мәселесі қарастырылған. Алайда оның нақты мөлшері бүгінгі таңда әлі анықталған жоқ.

– Қанат Дүйсенбайұлы, өңір­ дің медицина саласында ақсап тұрған, күрмеуі шешілмей жүр­ген мәселелер бар ма? Мәселе­ні шешу бағытында қандай қа­дамдар жасалуда?

– Медициналық жабдық, ғима­рат жағынан туындаған мәселе­лер өз шешімдерін тауып келеді деп айтуға болады. Бүгінгі таңда­ ғы негізгі екі үлкен мәселе – кадр және көлік тапшылығы. Қазіргі кезде аудандар бойынша 87 көлік жетіспейді. Былтыр 22 мәшине, сонымен қатар 7 реанимобиль са­ тып алған болатынбыз. Бұл кө­ ліктер қаланың қажеттілігін то­лықтай қамтыды. Аудандардағы көлік жетіспеушілігі мәселелерін шешу үшін облыстық мәслихаттың сессияларында жағдайды баян­дап, осы бағытта қаражат бөлі­ нуін сұрап отырамыз. Былтыр об­ лысымыздың денсаулық сақтау саласына жаңадан 76 маман кел­ ді. Бұлардың 60 пайызы қаладан

– Тұрғындар тарапынан қыз­метіңізге байланысты түсе­тін арыз­шағымдар негізінен қандай тақырыпта болып ке-леді? Оған қатысты не айтар едіңіз?

– Былтыр басқармаға қатысты шағымдар алдыңғы жылмен салыстырғанда 70 пайызға азай­ ғаны байқалды. Ал Ca­ll­орта­лыққа қоңырау шалушылардың қатары 43 пайызға өскен. Ша­ ғымдардың басым бөлігі мед­қызметкерлердің этикасы, қыз­ мет барысында дөрекілік таныт­қаны туралы болып келеді. Әри­ не, дәрігерлер де қарапайым адам, жұмыс жүктемелерінің көп­тігіне байланысты да әр түрлі жағдайлар орын алуы мүмкін. Дегенмен медицинада этика мен деонтология деп аталатын ма­ ңызды сала бар. Онда емделу­ шілермен жылы шырайлы қа­ рым­қатынас орнату, адамдар­ дың жас ерекшеліктері мен науқас түрлеріне байланысты тиісті әдеп қағидаларын сақтау­ды арнайы оқытады. Алдағы уақытта облысымыздағы медқыз­ меткерлерді аталмыш сала бо­ йынша қосымша курстардан өт­кізіп, дәрістер ұйымдастыруды көздеп отырмыз.

– Редакциямызға сіз басшы­ лық ететін басқармадағы тә­ жірибесі жоғары, білікті маман­ дардың қызметтен кетіп жат­қаны туралы ақпарат түсті. Бұл қаншалықты шындыққа сәйкес келеді? Жалпы, басқармада кадр саясатына қатысты ахуал нешік?

– Соңғы кездері маған осы сұ­ рақ жиі қойылуда. Жалпы бас­ қарма басшысының орынбасары қызметін атқарып келген маман­дардың бәрі жоғары қызметке

7dala-qalaСенбі, 12 мамыр 2018 жылOral óńіrіOral óńіrі

«20 қайырымды іс» басталды

ауысты. Және олардың көпшілігі осы облыстың денсаулық сақтау саласында қызмет етеді. Ал олардың орнына тағайындалған­дар осы басқармада бөлім бас­ шысы болып, тәжірибе жинақта­ған мамандар. Қаңтар айында 5­6 маман бұрынғы басшымен бірге, сол кісі қызмет ететін мекемеге жұмыстарын ауыстырды. Жалпы басқармада кадр тапшылығы бар. Осы орайда былтыр он шақты жаңа қызметкерді жұмысқа ал­дық. Соның өзінде бүгінгі таңда 6­7 қызметкер жетіспейді. Олар­дың кейбірі жүктілік, бала күтімі­ не байланысты уақытша бос тұрған орындар. Штаттан тыс бас мамандарға қатысты ішкі бұйрық бар. Сол бұйрық бойынша бас пе­диатр, бас невропатолог, бас хи­рург, бас акушер­гинеколог, бас кардиолог деген штаттардың бәрі бар. Бұл қаншама жылдан бері келе жатырған тізім. Сондықтан оны өзгерткеніміз жоқ.

хана» жобасын жүргізудеміз. Об­ лысымыздағы барлық аурухана­ ларда 100 пайыз ақпараттық жүйе бар. Өңіріміздегі барлық 39 медициналық мекеменің 19­ы қағазсыз жұмысқа көшкен. «Қа­ғазсыз аурухана» жобасының жүр­ гізілуін ауылдық жерлерге қатыс­ты айтар болсақ, Тасқала, Зеле­нов, Теректі, Бөрлі, Шыңғырлау аудандарындағы жұмыстар жақсы жолға қойылған. Ал Қаратөбе, Сырым, Ақжайық, Бөкей орда­сы, Қазталов, Жәнібек аудандары бойынша бұл бағыттағы жұмыс­тар әзірге кенжелеп тұр. Цифр­ ландыру жұмыстарын арнайы жол картасы жоспары бойынша жүргізіп келеміз. Алдағы айларда осы бағыттағы жұмыстар біртін­ деп жандана түспек. «Денсаулық» мемлекеттік бағдарламасының индикаторлары біздің жұмысы­мыздың басты көрсеткіші болып табылады. Сондықтан аталмыш бағдарламада көрсетілген меже бойынша жұмыстану алдағы уа­

– Мемлекеттік бағдарлама­лар көрсеткіші бойынша жүр­ гізілетін мониторинг нәтиже­леріне тоқталып өтсеңіз...

– Денсаулық сақтау министр­лігінің 2018 жылғы алқа отыры­ сында Батыс Қазақстан облысы­ ның денсаулық саласы «Ден­саулық» мемлекеттік бағдарлама­сы индикаторларының орында­ луы жағынан еліміз бойынша бі­ рінші орында келе жатқаны ай­ тылды. Сөйте тұра, біз аталмыш бағдарлама бойынша үш инди­каторға қол жеткізе алмадық. Оның біріншісі – жалпы өлім­жітімді мүмкіндігінше азайту, екін­шісі – жүрек­қан тамыр аурула­ рына шалдығу фактілерін мүм­ кіндігінше төмендету, үшіншісі – ана өлімін барынша болдырмау. Алайда одан алдыңғы жылдардың көрсеткішімен салыстырғанда бұл индикаторлардың басым бөлігі бойынша оң өзгерістер бар. Тек жүрек­қан тамырлары сал­дарынан өлім­жітім көрсеткіші 2016 жылмен салыстырғанда 2,1 пайызға артқан. Қатерлі ісіктен болатын өлім 4,7 пайызға тө­ мендеген.

– Қанат Дүйсенбайұлы, өңірі­ міздегі медицина саласы ал­ дағы уақытта қандай бағытта дамымақ? Нақты белгіленген стратегиялық жоспарларға тоқ­талып өтсеңіз?

– Елбасымыздың біздің алды­мызға қойған міндеттерінің ең негізгілерінің бірі – денсаулық сақтау жүйесін цифрландыру. Осы орайда біздің өңірдің денсаулық сақтау жүйесі цифрландырудың қанатқақты жобасына енгізілгені белгілі. Қазіргі таңда цифрлан­дыру бойынша «Қағазсыз ауру­

қыттағы қызметіміздің басты ба­ ғыттарының бірі болып қала бер­мек. Сондай­ақ күн тәртібінде өткір тұрған маман жетіспеуші­ лігі мәселесін шешу бойынша жұ­мысымызды жалғастыра береміз.

– өзіңіз оқыған шет мемле-кеттегі медицина саласының ұтымды, біздің елімізбен са­ лыстырғанда озық тұстары қан­дай? Осы орайда «Болашақ» бағдарламасы арқылы шетел­ де білімін жетілдірген маман ретінде түйген ойларыңызбен бөліссеңіз?

– Дамыған мемлекеттердегі денсаулық сақтау жүйесінің ең негізгі ерекшеліктері деп цифр­ландыру, сақтандыру жүйелерін айтуға болады. Өзім Германияда білім алдым. Жалпы Қазақстан­ның денсаулық сақтау жүйесі бү­гінгі таңда дұрыс жолда келе жа­тыр деп есептеймін. Сондықтан жақын арада біздің елде дамы­ған мемлекеттердегідей жақсы жетістіктерге жетеді деп ойлай­мын. Біздің елдің денсаулық сақ­тау жүйесін әлемдік деңгейде алып қарағанда артта қалған деп айтуға келмейді. Өйткені жү­ рек­қан тамырларының дерті бо­ йынша Астанадағы кардиохирур­гиялық институттың бас дәрігері Юрий Пя, нейрохирургиялық ке­селдер бойынша Серік Ақшолақов секілді мамандар халықаралық деңгейде беделдері жоғары, әлем танитын дәрігерлер. Әрі олар өзіміздің Қазақстанда білім ал­ған жергілікті мамандар. Әри­ не, олар білім­біліктерін жетілдіру мақсатында шетелдерде де болып, оқып­тоқыған азаматтар.

Сұхбаттасқан Нұртас НАБИОЛЛАҰЛы,

«Орал өңірі»

ҚР Мемлекеттік қызмет іс­ тері және сыбайлас жемқор­лыққа қарсы іс­қимыл агент­ тігінің бастамасымен мемлекет­ тік қызмет істері құрылымда­рының 20 жылдығына орай «20 қайырымды іс» акциясы жүруде.

Таяуда агенттіктің БҚО бо­ йынша департаментінің басшы­

сы, Әдеп жөніндегі кеңес төр­ағасы Б. Исақов бастаған депар­ тамент қызметкерлері акция­ны қолдап, қан беру арқылы қайырымды іске мұрындық болды.

Облыстық қан орталығының ғимаратында департамент қыз­ меткерлері мен ҚР Президенті жанындағы мемлекеттік басқа­

ру академиясының облыстық фи­ лиалының қызметкерлері ден­ саулығы нашар балаларға кө­ мектесу және аймақтық қан банкісін толтыру үшін жиналды.

Департамент қызметкерлері бұдан бұрын да донор болып, өзгелерге қолұшын берген еді. Олар «Қан беру – әрқайсымыз­ дың азаматтық борышымыз» деп біледі және өзгелерге үл­ гі бола отырып, барлық азамат­ты адамдардың өмірін құтқа­ руға белсенді қолдауға шақы­рады.

ясипа РАБАЕВА, Гүлжамал ЖОЛДыҒАЛИ,

Орал қаласы

* * *

Тыл ардагерлеріне құрметЖеңіс күні қарсаңында «Нұр Отан» партия­

сының Ақжайық аудандық филиалы «Ар­дагерлерді ардақтайық!» атты партиялық

жоба аясында Чапаевтағы тыл ардагерлері үшін кезекті шара өткізді. Филиал төрағасының бірін­ші орынбасары Айжан Нысанбаева мен аудандық орталық аурухананың директоры Дархан Хайрушев­тің жетекшілігімен ақ желекті жандар қаршадайы­нан тылда еңбек еткен Телагия Курина, Тәнзила Мұсағалиева, Нина Шукурова, Татьяна Самохвалова, Лидия Зрячниканың үйлеріне барып, аман­саулы­ ғын сұрасып, денсаулығын тексерді. Аталған жоба бойынша мұндай шара жалғасуда.

Бекем БЕКҰЛы,Ақжайық ауданы

Жуырда облыс әкімі ап­ паратының қызметкерлері «20 қайырымды іс» акциясы ая­сында қан тапсырды.

– Елордамыздың 20 жыл­ дығына орай қолға алын­ ған шара, біріншіден, адам­ гершілік қағидатқа негіздел­ ген. Өмірде әр түрлі жағдай­ лар орын алып жататындық­ тан, қоғамда қан тапшылығы деген мәселе бар. Екіншіден, денсаулықтары жақсы, қан тапсыруға жарамды жандар осындай игі істерге қатыс­қаны дұрыс деп есептейміз, – деді облыс әкімінің орынба­сары Ғабидолла Оспанқұлов.

Бұл шараны әрі қарай облыстық прокуратура қыз­меткерлері жалғастырады.

«Еріктілердің еңбегі ерлікпен тең»Осындай атаумен «Рухани жаңғыру» бағдарламасы

аясында Тасқала аудандық жастармен жұмыс жөніндегі ресурстық орталығы және «Намыс» жастар қоғамдық бірлестігінің ұйымдастыруымен ерікті жастарға арналған шеберлік сағаты өтті.

Басқосуда «Жас NEW» еріктілер клубының да­йындаған бейнебаяны

көрсетілді. Одан кейін аудандық ішкі саясат бөлімінің басшысы Айгүл Дүйсенова аудандағы еріктілер тобының жұмысын тіл­ге тиек етті.

– Әр жыл сайын Ақсай мен Орал қаласында мұқтаж отбасылардың балаларына ар­нап жаңажылдық кеш өткіземіз.

Сондай­ақ әр түрлі акциялар да ұйымдастырамыз. Жалпы жағ­дайы төмен отбасыларға қо­лымыздан келгенше қолұшын созып жүрміз. Соның нәтиже­ сінде бүгінде еріктілердің саны­на қосылғысы келетін жастар­дың қатары көбейіп келе жа­ тыр, – деді «Волонтеры солнеч­ного Уральска» ұйымының же­текшісі Ғ. Бекқожиева.

Шала туған нәрестелерге

киім тоқып жүрген «28 ілмек» еріктілер клубының мүшесі Ә. Ба­ тырашева да ой­пікірін білдір­ді. «Қолым қалт еткенде осы іс­ пен айналысамын. Қазақта «Қайы­ рымдылық жасаған қайырын кө­реді» деген сөз бар. Жұмысыма ешқандай кедергісі жоқ. Егер то­ қыма тоқып үйренгісі келетін қыздар болса, бізге келсін, үйре­туге дайынбыз», – деді ол.

Ашық сипатта өткен шарада қатысушылар өзара пікір алмасып, өзін­өзі жетілдіру тақырыбында семинар­тренинг өткізіп, жастар­ды бір серпілтті.

Есенжол ЕЛЕКЕНОВ,Тасқала ауданы

жетіспейді»

jeńіmpazdar8 Сенбі, 12 мамыр 2018 жыл Oral óńіrіOral óńіrі

9 мамыр. Жеңіс алаңы. Қолына қызғалдақ, қалампыр гүлін ұстаған халық қарасы күн көтерілгенше көбейіп үлгерді. Таяғына сүйеніп, аяғын ілби басып келе жатқан ата­әжесін жетелеп жүрген неме­релер, қолындағы қызғалдағын қарияларға ұсынып жатқан бала­лар көзге ыстық көрінеді. Есім­дері тасқа қашалып жазылған ес­керткіш тақтадан еңкейіп келіп, саусағын жүгіртіп, атасының есімін іздеген балдырғанның қылығы қандай әдемі! «Міне, таптым, тап­тым! Атамның аты мұнда тұр!» деп жарқын дауыспен айналасындағы үлкендерге қарап алып, дәл сол жерге бар ынта­ықыласымен әс­петтеп қызғалдағын қойып жатыр. Атасы сыйлаған бейбіт өмірдің мәнін сәби санасымен ұғынып тұрғандай.

Бұл мейрамды оралдықтар Ба­ уырластар зиратына, Кеңес Ода­ғының Батыры Темір Масин, төрт дүркін Кеңес Одағының Батыры, маршал Георгий Жуков, қазақтың үш батыр қызы Мәншүк, Әлия, Хиуаз ескерткіштеріне гүл шоқта­ рын қойып, батырлар рухына тағ­зым етуден бастады.

Облыс әкімі Алтай Көлгінов «Жыл сайын қасиетті Отаны үшін жанын қиған ата­бабаларымыз бен

аяулы аналары­ мыздың рухына

бас иіп, құрмет к ө р с е т у

ү ш і н Жеңіс

Жеңістің 73-ші көктемі

алаңына жиналамыз» деп баста­ ды өз сөзін.

– Фашистік режимдегі Герма­ния халқының 12 пайызы соғыс­қа араласса, тек қана Қазақстан халқының 24 пайызы соғысқа жұ­ мылдырылған екен. Соғысқа 1 мил­ лион 800 мыңнан астам біздің еліміздің азаматтары қатысқан еді. Соның ішінде Ақ Жайықтан ала­пат соғысқа 80 мыңға жуық аза­мат аттанды. Олар майдан дала­сында ерліктің нағыз үлгілерін көрсетті. Соның тек жартысы ғана елге жеңіспен оралды. Қалғанда­ры қан майданда ерлікпен қаза тапты. 528 қазақстандық Кеңес Одағының Батыры, соның ішінде батысқазақстандық 40 азамат Ке­ ңес Одағының Батыры атағын ал­ ды. Республика бойынша осы мей­ рамға жету Ұлы Отан соғысының 2067 ардагеріне бұйырды. Бүгінгі күні бізбен бірге 108 соғыс ар­дагері Жеңістің 73­ші көктемін қарсы алды. Арыстай азаматта­ры мен біртуар боздақтарынан айырылған мыңдаған отбасы со­ ғыстан кейінгі жылдары да сұм соғыстың зардабын тартты. Жыл­ дар өтіп, жараның орны жазылма­ са да, еліміз егемендік алып, Тәуел­ сіздіктің туын биікте желбіретті. Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың жүргізіп отырған саясатының нә­тижесінде бүгінгідей аяғынан нық тұрған мемлекетке айналдық. Ұлы Жеңіс үшін ерлікпен шайқасқан жауынгерлер мен Жеңісті жақын­датуға аянбай жұмыс істеген тыл ардагерлерінің жанкешті еңбегін

бүгінгі ұрпаққа наси­хаттау – біздің

қастерлі бо­р ы ш ы м ы з .

Былтырғы Жеңіс күні қарсаңында біз Оралдың ор­ талық көшесіне қа­ зақтың үш қаһарман қы­зы Мәншүк Мәметова, Әлия Молдағұлова және Хиуаз Доспа­ новаға ескерткіш орнаттық. Биыл Астананың 20 жылдығы мереке­сіне орай батыр апамыз – Мәншүк Мәметованың еңселі ескерткіші елордамыздың төрінен бой кө­ термек. Бұл тұғыры берік ел ретін­де тарихи сананы жаңғыртып, руханиятымызды түгендегенімізді білдіреді, – деп сөзін сабақтаған облыс басшысы ардагерлерге зор денсаулық тіледі.

Соғыс және еңбек ардагері Хамза Сафин бұл мерекенің әрбір қазақстандық үшін қасиетті де қастерлі екендігін алға тартты. «Мәңгілік алауға» гүл шоқтарын қойып, бабалар рухына тағзым ет­ кен шара Оралдың орталық сая­бағындағы «Жауынгер ботқасы» шарасына ұласты. Соғыс және ең­ бек ардагерлерін құттықтаған қа­ ла әкімі Мұрат Мұқаев бүгінгідей

мамыражай бейбіт өмірді сый­ лауға үлес қосқан майдан­герлердің деніне саулық, от­

басына амандық тіледі. «Соғыс басталғанда 20­ға да жетпе­ ген жас бала едім. Бірақ со­ғыс бізді ерте есейтті. Біз ба­

лалық шақтан бірден қолы­ на қару алатын, күш жұм­

сайтын жауынгерге айналдық. Бүгінгі күні біз Жеңіс мерекесін атап өтудеміз. Бірақ осы жеңіске жету жолында қаншама адам құрбан болды. Біз сол боздақ­тардың рухына тағзым етеміз», – дейді Жеңістің 73­ші көктемін қарсы алған майдангер Қалам Сүйіншалиев. Майдангерлер «жа­ уынгер ботқасынан» дәм татып, жергілікті өнерпаздар ұйымдас­тырған мерекелік концертті та­машалады. Жиылған жұртшылық соғыс және еңбек ардагерлерімен естелік суретке түсті. Майдангер аталармен, Жеңіс сарбаздарымен суретке түсуге балдырғандар да ықылас танытты. Қолына қызғал­дақ ұстаған балақайдың анасының «Бар, ардагер аталармен суретке түсіп қал. Олар жыл сайын азайып барады...» деген сөзі құлағымда қалып қойды. Аталар ерлігін мақ­тан ететін, бейбіт күннің қадірін түсінетін саналы ұл­қыздың саны арта бергей!

Гүлжамал ЖОЛДыҒАЛИ,«Орал өңірі»

Суре

ттер

ді т

үсір

ген

Т.

ТОҚМ

АМ

БЕТО

В

Сенбі, 12 мамыр 2018 жыл 9buQARAOral óńіrіOral óńіrі

Жұмысшылар қауіпсіздігі басты назарда екені мәлім. «ТМК­Казтрубпром» ЖШС өнім сапасына басымдық берсе де, қызметкерлерін басты құндылық санайды. Сондықтан компания үшін жұмысшыларының еңбек қауіпсіздігін қамтамасыз етудің маңызы ерекше.

Металлургия саласына бірден­бір қатысы болғандықтан, бұл жайын­ да 28 сәуір – Қауіпсіздік күні ұйым­

дастырылған шараларда айтылды. 2014 жыл­дан бері World Steel Assoca­tion ұсынысы бо­ йынша «Steel Sa­fety Da­y – 2018» – Дүниежүзі­ лік Қауіпсіздік күніне байланысты бұл акция ТМК­Казтрубпромда және ТМК­ның барлық кәсіпорнында және жыл сайын дәстүрлі түр­ де аталып өтіледі.

«ТМК­Казтрубпром» ЖШС­ның бас дирек­торы Владимир Колесников атап өткеніндей, басты мақсат – жұмысшылар үшін тәжірибе жүзінде бұлжымайтын қауіпсіздік шарттарын қалыптастыру және сақтау, еңбекті қорғау жә­ не барлық қызметкерді қауіпсіздікті сақтай білуге үйрету бағытында компания саясатын тиімді жүзеге асыру.

– Ең бастысы, әрбір қызметкер жұмыс күні соңында өзінің отбасына аман­есен оралуы тиіс. Кез келген тосын жағдайдың алдын алу негізгі мақсатымыз болып есептеледі. Оқыс­ тан болатын жайттар мен қауіп­қатерді мүл­ дем болдырмауға ұмтыламыз, – деді Влади­ мир Колесников.

Қазіргі кезде бұл кәсіпорын бұрандалар­ мен біріккен қаптама және сорғы­сығымда­ ғыш құбырлармен қоса алғанда, жоғары гер­ метикалық «Премиум» сұрыбына жататын бұ­ рандалы қосылыстарды шығаратын өндіріс ретінде 200­ден астам адамды жұмыспен қам­ тамасыз етеді. Базада олардың ыңғайлы да қауіпсіз жағдайда қызмет етуі үшін барлық жағдай жасалған. Жұмыстың үш ауысымында төрт бригада қызмет етеді. Барлық жұмысшы жеке қорғаныс құралдарымен қамтамасыз етілген. Жұмыс орындары еңбекті қорғау және санитарлық­эпидемиологиялық, эколо­ гия талаптарына сәйкес жабдықталған. Ыс­ тық тамақ беру ұйымдастырылған. Барлық

жұмысшы оқу орталығындағы техникалық қауіпсіздік жөніндегі арнайы курстан өтеді. Осындай жүйелі ұйымдастырылатын шара­ лар арқасында ТМК­Казтрубпромның 10 жыл­ ғы өндірістік қызметінде ешқандай оқыс жағ­ дай тіркелмеді. Құрамына ТМК­Казтрубпром кіретін Құбыр Металлургиялық Компания (ТМК) еңбекті қорғау талабы мен кәсіпорын қауіпсіздігін қамтамасыз ететін шараларға жыл сайын 6­7 млн. доллар бөлетінін атап өткіміз келеді. Соның нәтижесінде ТМК­ның барлық кәсіпорнында тұрақты тексерістер жүргізіледі, қатер белгісі анықталған жағдайда оларды жоюға қатысты шара алынады. Мы­ салы, ТМК­Казтрубпром былтыр құбыр да­ йындамаларын қауіпсіз сақтауға арналған үш­төрт метрлік қалта құрылысының алғашқы кезеңін бастады және пайдалануға қатысты белгіленген талапқа сай жұмыс орындары­ның жарық болуын қамтамасыз ететін, энер­гия сақтауға арналған қыздыру шамдарын ауыстырды. Бұл – еңбекті қорғауға қатысты шаралардың бірі ғана. Владимир Колесников бұл бағытта тағы қандай жобалар бар екенін хабарлады.

Steel Sa­fety Da­y барысында «ТМК­Казтруб­пром» ЖШС басшылығы кәсіпорынның бар­ лық өндірістік алаңын тексерді. Еңбек жағда­ йын бағалауға және қауіпсіздік ережелерінің сақталуын бақылауға өкілетті және қадаға­ лау органдарының, кәсіпорын қауіпсіздігіне байланысты куәландырылған оқу орталықта­ рының және бұқаралық ақпарат өкілдері ша­қырылды. Шара соңында олар кәсіпорынның SSD­ға дайындығын жоғары бағалады.

– ТМК­Казтрубпром – біздің стратегиялық әріптесіміз. Біз еңбекті қорғау бойынша кәсіп­ орын жұмысшыларын оқытамыз. «Жүккөтер­гіш механизмдері», «Кәсіпорын қауіпсіздігі жә­не еңбекті қорғау» және тағы басқа курстар­ды бірінші рет ұйымдастырып отырғанымыз жоқ. Кәсіпорын басшылығы қызметкерлер қауіпсіздігіне баса көңіл бөледі. Бүгінгі шара – осыған дәлел, – деді «Приоритет» оқу орта­лығының директоры Талғат Жүгінісов.

Атап өтерлігі, бұл компания қала өміріне белсенді араласады. Абаттандыру және көгал­дандыру жұмысына зор үлес қосады. Мәсе­ лен, кәсіпорын аумағында шыршаларды отыр­ ғызу жоспарлануда. Көшеттерге алдағы уақыт­та жеткілікті дәрежеде күтім жасалатын бо­ лады.

Қауіпсіз кәсіпорын – «ТМК-Казтрубпром»

А

«Uniserv» ЖШС Ұлы Жеңістің 73 жылдығына орай «Жеңіс үшін алғыс» атты қайырымдылық шарасын ұйымдастырды. Бұл шара аталмыш компания басшысы, облыстық мәслихат депутаты Нұрғазы Сәтбаевтың ұйытқы болуымен үшінші жыл қатарынан өткізіліп отыр.

– Шараның мақсаты – Отан үшін от кешіп, бізге бүгінгідей бейбіт өмір сый­ лаған соғыс ардагерлеріне алғыс айту, олардың жанқиярлық ерлігін жастар­ға үлгі ете отырып, отансүйгіштікке тәрбиелеу. Бүгінде облысымызда 108 Ұлы Отан соғысы ардагері бар. Қатары жыл санап сиреп келе жатқан абзал қарияларымыздың есімдері мен ерен ерліктері ешқашан ұмытылмайды. Биыл өңіріміздегі ардагерлердің әр­ қайсысына компания атынан 30 мың теңге көлемінде ақшалай көмек көр­сеттік. Осылайша ардагерлерге деген ыстық ықыласымызды білдірдік. 9 ма­мырға дейін облысымыздағы барлық ардагермен кездесіп, сыйымызды та­быстап, қал­жағдайын білдік. Акцияның алғашқы күні қаладағы 30 ардагерді

қамтыдық, – дейді «Uniserv» компания­ сы бас директорының міндетін атқа­рушы Дінмұхамед Сәтбаев.

Дінмұхамед Қайратұлы алдымен Рафхат Галимуллиннің үйіне ат басын бұрып, қарияның қал­жағдайын біліп, Ұлы Жеңіс күнімен құттықтады. 1921 жылы Жаңақала ауданының Новая Ка­ занка ауылында дүниеге келген ол 1941 жылы майданға алынып, Бело­руссиядағы Гомель офицерлер даяр­лайтын әскери училищеде оқиды. 1943 жылы сәуірде Подольск қаласындағы курсты тәмамдағаннан кейін Ұлы Отан соғысы аяқталғанша 36­Қызыл Тулы Неман атқыштар корпусының байла­ныс офицері болды.

Ал Ұлы Отан соғысының ардагері Хафиз Иманбаев бүгінде 93 жасқа келіп отыр.1942­1944 жылдар аралығында сұм соғыстың сұрапылын бастан кеш­кен қария Ұлы Жеңісті Қиыр Шығыста қарсылаған. Соғыстан кейін ауыл шар­уашылығы саласында жұмыс жасаған.

Ардагерлер өздеріне құрмет көр­ сеткен компания басшылығына алғыс­тарын айтты.

ясипа РАБАЕВА, «Орал өңірі»

Жеңіс сарбазынқұттықтады

Ұлы Жеңістің 73 жылдығы қарсаңында «Батыс Қазақстан облысы мүгедектері ерікті қоғамы» қоғамдық бірлес-тігінде адамзат тарихындағы зұлмат соғыстың қаһарман жауынгерлері, бір топ соғыс және тыл ардагерімен кездесу ұйымдастырылды.

Шара барысында сөз алған ардақ­ ты ардагерлер Х. Сафин, В. Скаленко, Г. Шишонков, М. Жолдықайырова, А. Толкачев, О. Кулешова және т.б. майдан даласындағы ұлы ерліктер мен тылда­ ғы қарапайым халықтың ерен еңбегі туралы естеліктерімен бөлісіп, жас ұр­ пақты бейбітшілікті көздің қарашы­

ғындай сақтап, қадірлеуге шақырды. Кездесуге барлығы 15 соғыс және

тыл ардагері шақырылды. Шара соңын­ да ардагерлерге естелік сыйлықтар мен гүл шоқтары ұсынылды. Қоғамдық бірлестік жетекшісі Жұмажан Қожжа­нов бастаған жастар денсаулығына байланысты шараға қатыса алмаған ардагерлердің үйлеріне барып, Жеңіс күні мерекесімен құттықтады. Аға ұр­ пақтың Ұлы Отан соғысы жылдарында­ ғы елдегі ерен еңбегі мен майдан ше­ біндегі жанқиярлық ерлігі жас буынға үлгі болып қала бермек. Болашақ ұр­ паққа жарқын өмір сыйлаған ардагер­леріміздің әңгімелерін тыңдап, ұмытыл­мас әсер алдық.

Кәмшат ЕСЕНТАЕВА,Орал қаласы

Ұмытылмас әсер алдық

құрады, 100 аналық басқа шақ­қанда мал өсімі соңғы үш жыл­да 68­ден 74 басқа дейін өсімді құрады. Республика бойынша жыл­ қы етінің сатылымы өткен жылы 2015 жылмен салыстырғанда 14%­ға артқан.

Жергілікті жылқы тұқымдары­ның өнімділік қасиеттерін жетіл­діру үшін өнімділігі жоғары тұ­ қымдардың әлеуеттерін ұтымды пайдалануымыз қажет. Бұл орай­да басты назар тұқымды жылқы өсірумен айналысатын шаруа­ шылықтарға ауады. 2017 жылғы мәлімет бойынша шаруашылық нысандары бойынша мал басы­ның ең көбі ЖҚШ (жеке қосалқы шаруашылықта) – 50%, ШҚ (ша­руа қожалықтарында) – 43,86%, ал АШК (ауыл шаруашылығы коо­перативтерінде) – 6%.

Барлық деңгейде осы ауыл ша­руашылығы кәсіпорындары ана­ лық тұқымдастар, ұяшықтар мен желілер бойынша мал өсіру әді­ сін қолдана отырып, жылқыда­ ғы пайдалы тұқым қуалаушы­лықты дамыту мен нығайтуды қамтамасыз ететін мәдени­табын­ды бағу әдістерінің элементтерін енгізумен қатар жас жануарларды өсіріп, таңдап және іріктеу жүр­ гізулері тиіс.

Алайда мемлекет тарапынан өнімділікті бағыттағы жылқы ша­руашылығын дамытуға, асыл тұ­ қымды аналық басты ұстауға (бағуға), селекциялық­асылданды­ ру жұмысын жүргізу үшін де де­меуқаржы берілмейді. Сол се­бепті асыл тұқымды жылқыларды өсірумен айналысатын ауыл ша­ руашылығы кәсіпорындары се­ лекциялық­асылдандыру жұмыс­тарын өте баяу жүргізуде.

Сол себепті ауыл шаруашылы­ғы кәсіпорындары селекциялық­

асылдандыру жұмыстарына шығу тегі мен сапасы белгісіз айғыр­ларды қолдануға немесе әр түр­ лі тұқымдағы айғырларды са­ тып алуға мәжбүр. Кейбір шаруа­шылықтар жылқылардың зауыт­ тық түрлерін бақылаусыз әкелу­мен айналысады және оларды жергілікті аналық малмен будан­дастырады.

Осылардың барлығы жылқы ауруларының таралуына, төлдеуі­ нің төмендеуіне, төлдер індеті­не, әлсіз де өнімділігі төмен құ­лындардың туылуына әкелді жә­ не ол өз кезегінде өндірілетін ет­тің көлеміне әсер етіп, сәйкесін­ ше осы жылқыларды баптау үшін бағаның артуына алып келді. Сон­дай­ақ малды ұстау бағасының артуы айғырлардың зауыттық тұ­ қымдарын пайдалану (желісті жыл­ қы, ауыр жүк таситын және т. б.), қоспа тұқымдардың екінші және үшінші ұрпақтарының тебінде бағылу қабілеттерін жоғалтады, ал бордақылауда қазы мен қарта алу үшін 4­5 айға дейін құнарлы жеммен азықтануы тиіс. Соны­мен қоса жайылымдық тебінді жылқы шаруашылығына қаражат бөлінбегендіктен, қазіргі таңда зооветмамандары мен тәжірибелі табыншылардың тапшылығы бай­қалып отыр. Селекциялық­асыл­дандыру жұмыстарын жүргізу үшін де қаражат бөлінбеуі асыл тұқымды жылқыларды өсірумен айналысатын кейбір ауыл ша­руашылығы құрылымдарының ғылыми қолдаусыз қалуына әке­ліп соқты.

Жоғарыда аталған барлық мә­ селе 5­7 жылдан кейін респуб­ликада жылқы саны мен өнім­ ділігінің төмендеуіне алып ке­луі әбден мүмкін екендігін көр­ сетеді. Егер мемлекет тарапы­

нан нақты қолдау болмаса, Қа­зақстан жағдайында жыл бойғы жайылымдық­тебінді бағылымға жақсы бейімделген жылқылардың отандық тұқымдарының өнімділігі жоғары асыл тұқымды тектік қоры жойылып кетуі мүмкін. Мемлекеттің қолдауынсыз ет жә­ не сүт өнімі бағытындағы жергі­ лікті жылқы тұқымдарын асыл­ дандыруды аз уақыт ішінде жол­ ға қою мүмкін емес. Осы тұр­ ғыда қазақ жылқыларының «жа­ бы», мұғалжар және көшім тұ­ қымдарының аса құнды селек­циялық топтарын өсіру арқылы жергілікті табынды жылқылардың сапасын арттыруға қол жеткізе аламыз. Оның үстіне, аталмыш жергілікті тұқымдар мал басын шығынға ұшырататын пироплаз­моз және некробациллез сияқты ауруларға төзімділігімен ерекше­ ленеді. Аталған мәселелерді ше­шудің ұтымды жолы – ет және сүт өнімі бағытындағы асыл тұ­қымды жылқы шаруашылығын да­ мыту үшін субсидия енгізу.

Селекциялық­асылдандыру жұ­ мысын субсидиялау кезінде ғы­ лыми сүйемелдеу мақсатты және ғылымға негізделіп жүргізіледі. Шаруашылықтардағы зоотехника­ лық және тұқымдық есеп рет­теледі. Бұл өз кезегінде өнімді бағыттағы жылқы өсірумен айна­лысатын шаруашылықтарды мал басының тұқымдық және өнімді­лік сапасын арттыруға бағыттал­ған жұмыстарды жасауға ынта­ландырады.

Қазіргі таңда Батыс Қазақстан, Ақтөбе, Алматы, Павлодар және Қарағанды облыстарындағы же­келеген жылқы шаруашылықта­рының арқасында тұқымдық жа­ нуарлар сақталған. Тіпті ет және сүт өнімі бағытындағы жергілікті

másele10 Сенбі, 12 мамыр 2018 жыл Oral óńіrіOral óńіrі

«Жергілікті жылқы тұқымдарын

Қазіргі таңда елімізде ет­ті­сүтті бағыттағы жылқы шаруашылығын дамыту

мәселесі өте өзекті. Жылқы етінің дәмі тіл үйірер қазы­қартасы мен жал­жаясын айтпағанның өзінде, оның адам саулығына ұлан­асыр пайдасы бар екені әмбеге аян. Жылқы өсірудің жоғары тиімділі­ гі, оның етінің диеталық құндылы­ғы, әсіресе, жыл­он екі ай сұра­нысқа ие болуы – атакәсіптің жыл артқан сайын мән­маңызы арта түспесе, еш кемімегенінің айғағы. Жылқы өсіру үшін айтарлықтай қаражат көзі, еңбек ресурста­ры және арнайы дайындалатын құнарлы мал азығы аса қажет емес. Дейтұрғанмен, өнімді жыл­ қы шаруашылығын шығын аз жұм­салатын сала ретінде де қарауға болмайды.

Жылқы шаруашылығын сөз ет­ кенде «әттеген­ай» дейтін тұста­рымыз аз емес. Қазақстанда за­манауи жылқы шаруашылығын дамытуға жеткілікті көңіл бөлін­ бей отыр. Генетикалық ресурста­ ры мен ауыл шаруашылығы мал­ дарының түрлерін жою тенден­ цияларына тән, сондықтан мал­дардың сипаттамалары мен әле­уеттері белгісіз. Осыған орай бел­ гілі экономикалық және климат­тық жағдайға жақсы бейімделген жылқылардың жергілікті түрле­рін, асыл тұқымды жылқылардың ішінде кеңінен таралған – қазақ, мұғалжар және көшім жылқыла­рын сақтап қалу, көбейту және оларды жетілдіру әдістерін да­йындау мәселесі өткір күйінде қалып отыр.

Жылқының етті­сүтті тұқымы арасындағы саны бойынша ең көп таралғаны көшім тұқымы бо­лып табылады. Бұл жыл бойы жа­ йылымды­тебінді бағылымға жақ­ сы бейімделген, етті­сүтті өнімді­ лігі жоғары тұқымның жақсартыл­ған түрі. Жылқының көшім тұқы­ мы тез жетілуімен, тұқымдылығы­мен және өсу тиімділігімен ерек­шеленеді. Ал мұғалжар тұқымды жылқылар тұқымдылығымен, күй талғамаушылығымен ерекшеле­неді және салыстырмалы түрде

жыл бойы жайылымдық­тебінді бағылудың қатаң жағдайларын жеңіл көтереді және алыс жол­дарға төзімді келеді. Сондай­ақ жабы түріндегі жылқылармен асыл тұқымды жұмыстағы негіз­гі селекциялық белгілер – ірілік (тірілей салмақ), сырт бітімінің ерекше жаратылысы, жыл бойғы жайылымда бағылуға бейімділігі, тұқымдылығы жоғары.

Ет және сүт өнімі бағытындағы жергілікті жылқы тұқымдарының республикалық палатасы жылқы­ның қазақ, мұғалжар, көшім тұ­қымдарын жетілдіру мен өсіру бо­ йынша нәтижелі жұмыстар атқа­ руда. Палатаның селекциялық­асылдандыру жұмысы ет және сүт өнімі бағытындағы жергілік­ ті жылқы тұқымдарын сақтау мен көбейтуге және ауыл шаруашы­лығын интенсивті дамыту талап­ тарына жауап беретін тұқым түр­лері мен жаңа өнімділігі жоғары зауыттық желілерді құруға бағыт­талған.

Республика бойынша жылқы басы жыл сайын тұрақты түрде өсуде. ҚР Статистика комитетінің мәліметі бойынша 2017 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша республикада 2259,2 мың жылқы болса, 2018 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша олардың саны 2395 мыңды көрсетіп отыр. 2017 жылдың қорытындысы бойынша жылқы саны 135,8 мыңға неме­се 6%­ға өскен. Тұқымды жылқы соңғы үш жыл ішінде 10 000 бас­ қа артып, өткен жылы олардың саны 172 625 басты құраған.

Еліміздегі жылқы шаруашылы­ғы өнімдерінің өндірісі осы мақ­сатта қолданылатын тұқымдар­ дың өнімділік деңгейімен анық­ талады. 2017 жылы бір бастың орта тәуліктік салмағы – 356 кг

Қазыбай БОЗыМОВ, Жәңгір хан атындағы БҚАТУ­дың профессоры, ауыл шаруашылығы ғылымдарының докторы

Aýyl-AImAQСенбі, 12 мамыр 2018 жыл 11Oral óńіrіOral óńіrі

Ашуды ақылға жеңдірген ұтады

Елімізде «Медиация туралы» заң қабылданғаннан бері татуласу мәселелері Азаматтық және Қылмыстық процестік кодекстерінде де кеңінен көрініс тапты.

жылқы тұқымдарын субсидиялау түріндегі мемлекеттің қолдауын­сыз­ақ, асыл тұқымды жылқылар­ды өсірумен айналысатын ауыл шаруашылығы кәсіпорындары­мен селекционер ғалымдар бір­лесіп, селекциялық жұмыста бел­ гілі жетістіктерге жетуде. Мысалы, 2013 жылы «Қазақ мал шаруа­шылығы және мал азығы өндірісі ҒЗИ» ЖШС ғалымдары жүргізген жабы типті қазақы жылқыны селекциялық­асылдандыру жұмыс­ тарының нәтижесінде Павлодар облысында «Памир», «Браслет», «Задор», қазақтың жабы жылқы­ сының селеті зауыттық тұрпатын­дағы айғырлардың жаңа зауыт­тық желілері құралды. Сондай­ақ 2015 жылы Павлодар облысын­да айғырлардың жаңа зауыттық желілері – «Әсем», «Зонтик», «Зов», жабы типті қазақы жылқының «Бестау» зауыттық тұрпаты құрыл­ды. Ақтөбе ауыл шаруашылығы тәжірибе стансасының жылқы шаруашылығы бөлімімен Ақтөбе облысындағы «Әсем­Наз» ӨК­да қазақтың жабы жылқысының за­ уыттық түрін құру бойынша жұ­ мыстар жүргізіліп, 2017 жылы қазақтың жабы жылқысының «Әсем­Наз­Ақтөбе» зауыттық ти­ пін алу үшін патентке өтінім берілді. Осылайша Ақтөбе по­пуляциясындағы қазақтың жабы жылқысы республикадағы қа­ зақ жылқыларының ішіндегі құн­дылығы жоғары генофонд бо­ лып табылады.

Мұғалжар тұқымы бойынша үлкен жылқылардың ет өнімділігі 270­290 келіні (тұтас еттің салма­ ғы) құрайтын, сойыс шығымы 58­60% болатын, мұғалжар тұқы­мының шаруашылық­пайдалы жә­ не биологиялық тегін беру қа­ білеттілігімен ерекшеленетін мұ­ғалжар тұқымының өнімділігі жо­ ғары «Мұғалжар­Ақтөбе» ішкітұ­қымдық түрінің тектік қорын құру бойынша ғылыми­зерттеу жұмы­ сы жүргізілді. Өткен жылы жылқы­ ның мұғалжар тұқымдық айғыр­ лардың «Палуанторы», «Бау» және «Бекзат» зауыттық желілеріне, сондай­ақ мұғалжар тұқымының өнімділігі жоғары «Мұғалжар­Ақ­ төбе» ішкі түріне патент алу үшін өтінім берілді. Зерттеулер нәтижелерін енгізу Қазақстан Рес­ публикасының аймақтары мен жақын шетелдерге тұқымдық төл­ ді сату жолымен жүзеге асыры­лады. Тұқымдық төлдің негізгі репродукторлары «Көктас» АҚ, Ақтөбе қаласындағы «Мұғалжар­жылқысы» ЖШС, Ақтөбе облы­сы Алға ауданының «Жансая» шаруа қожалығы және Темір ауданының «Жан­Қанат­С» шаруа қожалығы болып табылады. Осы шаруашылықтарда Ақтөбе ауыл шаруашылығы тәжірибе станса­сы жылқы шаруашылығы бөлімі­нің селекционер ғалымдары ал­ дағы он жылға құрылған селек­ циялық­асылдандыру жұмыстары­ның келешек жоспарларына сәй­кес тұқымдарды жетілдірумен ай­

Қазақстан Республикасы­ ның Азаматтық процес­тік кодексінің 174­ба­

бының 2­тармағының мазмұны­ нан оның басқа татуласты­ ру рәсімдерінен басты айырма­ шылығы ­ дауды шешуге тәуел­сіз жеке тұлға медиатордың тартылатындығы. Оны медиация жүргізу үшін тараптар өзара келісім бойынша медиаторлар тізіліміне қосылған және медиа­тордың функцияларын орындауға келісім берген тәуелсіз медиа­ торды таңдайды. Медиатор фак­ тілерді анықтаумен, дәлелдеме­лерді зерттеумен айналыспай­ды, тараптарға қатысты міндетті шешімдерді қабылдамайды.

Мәселен, Қылмыстық процес­ тік кодекстің 10­тарауына қыл­ мыстық процеске қатысатын өз­ге адамдардың ішіне медиатор енгізіліп, осы кодекстің 85­ба­бында тараптар заң талаптарына сәйкес медиацияны жүргізу үшін тартатын тәуелсіз жеке тұлға ме­диатор деп көрсетілді және ме­диатор құқықтары заң жүзінде айқындалды.

Билер сотынан бастама ала­тын, қазақтың әдет­ғұрпына не­ гізделген татуластыру рәсімі бо­лып табылатын медиацияның ма­ңызы және оның қоғамда алатын орны жыл өткен сайын артып ке­леді. Мұны ҚР Жоғарғы сотының төрағасы Жақып Асановтың «Та­туласу – дауды шешудің ең тиім­ді әдісі» үндеуінен, ҚР Жоғарғы сотының республикалық кәсіп­одақтар федерациясы және Қа­ зақстан халқы ассамблеясымен

налысады. Мұғалжар тұқымының іріктеп алынған тұқымдық төл­дерінің 150­170 басы жыл са­ йын Батыс Қазақстан, Алматы, Ақ­ мола, Солтүстік Қазақстан, Қы­зылорда, Атырау, және Қараған­ ды облыстарына сатылады.

Көпжылдық ғылымға негіздел­ген жылқының көшім тұқымымен селекциялық­асылдандыру жұмы­сын жүргізу нәтижесінде «Қазақ мал шаруашылығы және мал азығы өндірісі ҒЗИ» ЖШС Батыс Қазақстан облысында көшім жыл­ қы тұқымының «Жаңақала» за­уыт­тық түрі шығарылды (патент №600, 2016 ж.). 2014 жылы Қоста­най облысында Ақтөбе популя­ циясының көшім тұқымының жаңа зауыттық желілерінің айғырла­ рын қолдану негізінде асыл тұ­қымды көшім жылқысын өсіру бойынша шаруашылықтар құрыл­ды. Жоғарыда аталған зауыттық желілер мен типтерді құру тұқым­ның өнімдік және тұқымдық са­пасын арттыруға мүмкіндік берді. Генетикалық жақсарған қазіргі айғырлардың мал басы тірі мас­ са бойынша 91, 8 кг (18,4%) құра­ са, биелерде сәйкесінше ­ 44,3 кг (9,4 %), айғырлардың көлемділік индексі 12,6 %­ға артып отыр.

Өнімділігі жоғары селекция­лық топтардан шығарылған ай­ғырларлардың жаңа зауыттық же­ лілері «Крепыш», «Гром», «Само­ цвет» негізінде көшім тұқымы­ның «Мамыр­Ақтөбе» жаңа іш­кітұқымдық типі құрылды. Ол де­ не бітімінің үлкендігімен, жыл бойғы жайылымдық­тебінде ба­ғылуға қабілеттілігімен және етті­сүтті өнімділігінің жоғарылығы­ мен (тұтас етінің салмағы – 280­ 300 кг, сойыс шығымы – 58­60%, тәуліктік сүттілігі – 16­17 л), сон­ дай­ақ көшім тұқымының биоло­ гиялық және шаруашылықты­пай­ далы сапаларын сақтап, тұқым қуалаушылық қабілетінің жоғары­лығымен ерекшеленеді. 2017 жы­лы Ақтөбе ауыл шаруашылығы тәжірибе стансасы жылқы ша­руашылығы бөлімімен көшім тұ­қымының «Мамыр­Ақтөбе» жаңа ішкітұқымдық типіне патент алу­ ға өтінім берілді.

Генетика мен биологияның за­ манауи жетістіктерін қолдану не­гізінде қолда бар тұқымдардың тектік қорын сақтау, жылқының тұқымдық төлін өсіруге бағыт­талған перспективалық техноло­ гиялар құру, өнімді табынды жыл­қы шаруашылығын жүргізудің се­ лекциялық­технологиялық тәсіл­ дерін жетілдіру, ет пен сүттің жоғары сапасымен, қабілеттілігі­мен, өміршеңдігімен ерекшеле­ нетін ет және сүт өнімі ба­ғытындағы өнімділігі жоғары ген түрлерін құру арқылы жергілікті жылқы тұқымдарының генофон­дын жетілдіруге баса мән берілуі қажет. Бұл тұрғыда, тұқым үшін сатып алынған тұқымдық төл­ді және төлдейтін малмен жүр­ гізілетін селекциялық­тұқымдық жұмыстарды субсидиялау аса ма­ңызды.

біріге отырып, өңірлерде құры­лып жатқан сотсыз татуласу ор­талықтарынан, БҚО Қазақстан халқы ассамблеясының «Батыс Қазақстан облысындағы медиа­ ция дамуының тиімді тәсілдері» тақырыбында өткізген медиатор­лардың облыстық форумынан және тағы басқа көптеген іс­ша­радан көруге болады.

Біз медиацияның тиімділігін, атап айтқанда, дау­жанжалды ме­ диация тәртібімен реттеудің ар­тықшылығын, түйткілді шешудің екі тарапын да қанағаттандыра­тын нұсқасына қол жеткізу мүм­кіндігін, қолжетімділігін, икем­ ділігін, уақыт тұрғысынан алған­да үнемділігін сотқа келушілерге әрдайым түсіндіріп отырамыз. Бұл – біздің міндетіміз.

Қазақстанның жаңа даму жағ­дайына сай жаңа сот жүйесін құ­ ру кезеңінде медиация инсти­туын дамыту өте маңызды. Оның қоғамдық келісімді нығайту жә­

не қоғамның сотқа деген сені­ мін арттырудағы үлесі зор. Бір ғана мысал, Жәнібек аудандық сотында 2016 жылы 19 іс медиа­ция жүргізумен аяқталса, 2017 жылы бұл көрсеткіш үш есе­ ге артып, 60 іс медиация рәсі­мімен реттелді. Ашуды ақылға жеңдіріп, өзара келісімге келіп, татуласып жатқандардың саны күн сайын артып, татуласудың, бітімге келудің ең дұрыс жолын таңдаушылардың қатары өсуде. Азаматтардың түрлі дауларды та­ туластыру рәсімдері арқылы ше­шуі, оның ішінде медиация тәр­ тібімен реттеуге басымдық беру­лерін, қоғамның дау­жанжалды реттеу мәдениетінің өсіп келе жатқаны деп толық сеніммен ай­ та аламыз.

Нұрмұханбет ЖҰМӘЛІ, Жәнібек аудандық

сотының судьясы

Жусандыойдағы думанҚаратөбе ауданындағы Ұлы Жеңістің 73 жылдық мере-

кесіне арналған бағдарлама Жусандыой ауылдық округінде ұйымдастырылған дала қызықтарымен жалғасты.

Сурет ғаламтордан алынды

Шараға аудан әкімі Жанат Асантаев қа­ тысып, ауыл тұрғын­

дарын Ұлы Жеңіс мерекесімен құттықтап, игі тілектерін білдір­ ді. Ал Жусандыой ауылдық ок­ругінің әкімі Талап Қазиев сұм соғыста Жеңісті жақындатуға үлес қосқан тыл ардагерлеріне бүгінгі ұрпақ атынан алғыс біл­діріп, естелік сыйлықтар табыс­тап, құрмет көрсетті.

Мерекелік алаңда ақшаңқан киіз үй тігіліп, ардагерлер құр­ метіне орай дастарқан жайыл­ды. Шара әрі қарай дала қы­зықтарымен жалғасты. Аламан бәйгеге алты сәйгүлік қатысты. Ел делебесін қоздырған додада 20 шақырымды айналып өткен

Ханкөл ауылынан келген Ер­шат Құбашевтың Дауылпаз атты сәйгүлігі бас жүлдені қанжығасы­ на байлады. Төлен ауылының тұрғыны Ермек Исағұловтың Кө­гершін атты жүйрігі 2­орынды, шалғындық Бақыт Есболаттың Торыайғыры 3­орынды иеленді. Оларға тоңазытқыш, түрлі­түсті теледидар, кілем сынды сый­лықтар тарту етілді.

Төрт шақырымдық тай жа­рысына бес тай қатысты. Оның нәтижесінде ханкөлдік Аманжол Қойшыновтың тайы оза шапса, жусандыойлық Манарбек Жұма­ беков пен Сыйлыбай Сүндетов­тің тайларына қалған жүлделі орындар бұйырды.

Сонымен қатар ұзақ қашық­

тыққа жүгіру, арқан тартыс, гір тасын көтеру, бағанаға өрмелеу сынды ұлттық ойындар да той көрігін қыздырды. Жаяу жарыста ерлер арасында жусандыойлық Елдар Болатжанов алдына жан салмады. Ал қыздар арасынан Маусымжан Марат жүзден жүй­рік атанды. Бағанаға өрмелеу сайысында жусандыойлық Өмір­ сән Бердешов, ханкөлдік Нұр­ шат Жұмағалиев, бұлдыртылық Оқас Нұртас үздік деп танылса, арқан тартыста Бұлдырты ауы­ лының командасы топтан озды. Гір тасын көтеруде қаратөбе­ лік Асан Дошимов мықтылық танытса, ал Мағжан Серіков қой малын 95 мәрте көтеріп, түлікті еншісіне байлады. Шара соңында ұтыс ойыны ойнатыл­ды.

Райымбек АБАЕВ,Қаратөбе ауданы

жетілдірсек...»

bRIFING12 Сенбі, 12 мамыр 2018 жыл Oral óńіrіOral óńіrі

Қ озыбақ Әбуұлының ай­туынша, бағдарламаның бірінші кезеңін іске

асыру барысында банктер мен қор нарығының мүмкіндіктерін барынша іске қоса отырып, ипо­текалық кредиттердің секьюри­тилендіру тетігін қалпына келтіру қажеттігі туындайды. Жуырда Ұлт­тық банк басқармасы 100%­дық еншілес арнайы компанияны – бағдарламаның операторын құ­ ру туралы шешім қабылдады. Жа­ ңа компанияның капиталы Ұлт­тық банктің қаражаты есебінен қалыптаспақ. Капитал компанияға 7­20­25 формуласы бойынша ипо­текалық кредиттерді сатып алу рәсімін іске қосу үшін нарықтық талаптармен қаржы нарығынан қаражат тарту үшін қажет. Бұл – секьюритилендіру тетігі.

Екінші кезең бағдарламаны тиімді іске асыру үшін осы компа­

Ұлттық банк «7­20­25. Әрбір отбасына баспана алудың жаңа мүмкіндіктері» бағдарламасын іске асырудың төрт негізгі кезеңін анықтады. Бұл туралы таяуда өңірлік коммуникация-лар қызметінің алаңында өткен брифингте Ұлттық банктің Батыс Қазақстан филиалының директоры Қозыбақ Құлбарақов мәлімдеді.

нияны қаржы агенттігінің тануын білдіреді. Үшінші кезең тұрғын үй бастамасының жаңа мүмкіндікте­рі әркімге жеңілдік талаптарын беретін мемлекеттің теңдессіз қа­дамы болып табылатындығымен сипатталады. Алайда бағдарлама масылдыққа жол бермеуге тиіс.

– Бағдарламаның қаржылық жағы болашақ қарыз алушылар­дың төлем жасау қабілеттілігін та­ лап етеді. Бағдарламаға ресми кірісі бар Қазақстан азаматы қа­тыса алады. Қазіргі кезде банк­ термен өлшемшарттар пысықта­ луда. Тұрғын үй құны әр түрлі бол­ ғандықтан, ірі қалалар мен өңір­лер бойынша баспана құнын са­ ралау жұмысы жүргізіледі. Мыса­

тымды етпеген кейбір нормалар­ды қайта қарау қажет. Қазіргі таң­ да Ұлттық банк қажетті заңнама­ лық түзетулерді Үкіметтің қара­ уына жіберді. Бұл өлшемдер әлі нақты емес, әлі де мүдделі мемле­кеттік құрылымдармен және банк­термен талқыланады. Өңірлерде халықты баспанамен қамтамасыз етуде жергілікті атқарушы құры­лымдардың ұсыныс­пікірлері де ескерілетін болады, – деді ол.

Брифинг барысында ипотека­лық тұрғын үй қарыздарын қай­ та қаржыландыру мәселесі де сөз болды. 2015 жылы Ұлттық банк 2004­2009 жылдар аралығында ипотекалық қарыз алған азамат­

«7-20-25» бағдарламасының төрт кезеңі анықталды

тарды қолдау мақсатында қайта қаржыландыру бағдарламасын бекітіп, оны іске асыруға 130 млрд. теңге қаржы бөлінген болатын. Яғни, қарыз бойынша негізгі бо­рыш қалдығы жылдық үш пайыз­ дан аспайтын мөлшерлемемен қайта қаржыландырылып, қарыз алушының өсімпұл, тұрақсыздық айыбы және комиссиялар бойын­ша берешектері жойылады.

– Бүгінгі таңда елімізде 23 мың­нан астам отбасы ипотекалық қа­ рыздар бойынша төлемдерін же­

ңілдетті. 2018 жылдың 1 сәуірін­ дегі мәлімет бойынша, біздің об­лыста жалпы сомасы 2.0 млрд. тең­ геге 483 өтінім бойынша займдар қайта қаржыландырылды. Мем­ лекет басшысы Н. Ә. Назарбаев биылғы Жолдауында ел азамат­тарының 2016 жылғы 1 қаңтарға дейінгі кезеңде алған валюталық ипотекалық қарыздары бойынша түпкілікті шешім қабылдауды тап­сырған болатын. Соған сәйкес Ұлттық банк ағымдағы жылдың 27 наурызынан бастап жоғарыда аталған қайта қаржыландыру бағ­

дарламасына толықтырулар енгі­зіп, 2016 жылғы 1 қаңтарға дейін алынған валюталық ипотекалық қарыздарды Ұлттық банктің 2015 жылғы 18 тамыздағы бағамы бо­ йынша теңгемен қайта қаржылан­дыра бастады. 2015 жылғы 18 та­ мыздан кейін ағымдағы бағам бо­ йынша теңгеге ауыстырылған ва­ люталық қарыздар және олар бойынша сот актілері шығарыл­ ған қарыздар қайта қаржыланды­рылатын болады, – деді Қ. Құл­барақов. Еліміздегі банктер қайта қаржыландыруды 2018 жылдың 30 желтоқсанына дейін жүзеге асырады, сол себепті азаматтар өздерінің берешектерін теңгеге ауыстыру туралы өтінішті осы жылдың 15 желтоқсанынан ке­ шіктірмей беруі тиіс.

Бағдарламаға енгізілген келе­сі өзгеріс – 2004­2009 жылдары ипотекалық қарыз алушыларға қолдау көрсетуге бағытталған. Со­нымен қатар Ұлттық банк қарыз алушылардың борыштары бойын­ша олардың жеке меншігіне өт­ кен тұрғын үйді жалға беру құқы­ғын беру жөніндегі заңнамалық бастама жасады. Ол проблемалық қарыз алушыларға ұзақ уақыт тұ­ ру және оған бұрын тиесілі бол­ ған тұрғын үйді жалдау төлемде­ рін төлеген соң меншігіне қайта­ рып беруді көздейді. Ұлттық банк өкілдерінің айтуынша, бағдарлама қарыз алушылардың борышта­рын толық кешіруді көздемейді, тек қарызға қызмет көрсету та­лаптарын жеңілдетеді.

лы, тұрғын үйдің құны 10 млн. тең­ ге болса, ай сайынғы төлем 50 мың теңгеден аспайды, бұл жалпы ал­ ғанда, жұмыс істейтін қазақстан­дықтардың көпшілігі үшін қолай­лы, – деді Ұлттық банктің өңірлік филиалының басшысы.

Қозыбақ Құлбарақов атап өт­ кендей, бағдарламаның төртінші кезеңі жеңілдік берілген ипоте­ калық несиелердің толық қамта­ масыз етілуін және түгел қайта­рымды болуын қамтиды.

– Соңғы жылдары енгізілген, ипотекалық кредит беруді тар­

– Құрманғазы – тек біздің ру­ хани мұрамыз емес, бүкіл әлемге танылған тұлға. Сондықтан биыл Құрманғазы бабамыздың 200 жыл­ дығы “ЮНЕСКО” шеңберінде ата­ лып өтіледі. Экспедиция мүше­лері ұлттық музыка өнерінің кие­сіндей, жасампаз да күрескер рухтың иесіндей болған қастерлі тұлға, дәулескер күйші Құрман­ ғазы Сағырбайұлының ғұмырна­масының ақиқатын, күйлерінің шығу тарихын, шығармашылық­қайраткерлік болмысын сипаттау бағытындағы зерттеу­зерделеу жұмыстарын жүргізу мақсатында жолға шықтық. Құрамында музей қызметкерлері, ардагер журна­листер, өлкетанушылар, күйші­ лер, мұғалімдер, мәдениет сала­сының қызметкерлері болған ру­хани­ғылыми жорық өте жоғары деңгейде өтті.

Құрманғазы бабамыздың жүріп өткен ізімен Қаратөбедегі Ұзақ

күйшінің басына тәу етіп, Жаңақа­ лада өзінің туған жері Жиделі құ­ мында болдық. Қазталов ауда­нының Көктерек ауылында ұлы күйшінің үйі тұрған жердің аума­ғын «Құрманғазы тоғайына» ай­налдыру мақсатында Нарсойған сайына 30 түп терек отырғызы­лып, қоршауға алынды. Дәулес­кер күйшінің туған жерінен алған топырақты Астрахандағы музей­ ге тарту еттік. Астрахандағы Ал­тынжар ауылының тұрғындары мен өнер жанашырлары, көрші елдің мәдениет саласының бас­ шылары бізді құшақ жая қарсы алып, қолдау көрсетті. Құрманға­зы атындағы мәдениет орталы­ғында тағылымды кездесулер ұйымдастырылды.

Одан әрі Құрманғазының шә­кірті, күйші Дина Нұрпейісованың

тұрған ауылы Диановкада болып, Дина әженің төртінші ұрпағы Меңдібай Ахметовпен кездесудің сәті түсті. Бұл елді мекен 1924­1937 жылдары Дина күйшінің осы ауылда тұруына байланысты Диа­на ауылы деп те аталған. Одан әрі Душмаш өзені арқылы паром­ мен өтіп, Сахма ауылына барып, осы жерде тұратын Құрманғазы бабаның бесінші ұрпағы Темір­ хан Құрманғазиевтің отбасымен кездесіп, экспедиция өз жұмы­ сын ойдағыдай аяқтады, – деді облыстық тарихи­өлкетану музейі­нің директоры Мирболат Ерсаев.

– Құрманғазы жөнінде зерттеу­лер бұрынырақта болған. Оның өзі кеңес үкіметінің саясатына, ыңғайына жығылған зерттеулер еді. Кейінгі 30­40 жыл төңірегін­ де жаңа зерттеулер жүргізілген

жоқ. Жорық кезінде Құрманға­зының туған, болған, тұрған, жүр­ген жерлерін барынша қамту­ ға тырыстық. Әсіресе, Құрманға­зының туған топырағы туралы қазір даулы мәселелер бар. Осы жолы ел аралап жүріп, Құрман­ғазының Жиделі құмында, яғни қазіргі Жаңақала ауданының ау­ мағында туғанын толық анықта­дық. Әрине, Құрманғазы – бүкіл қа­ заққа ортақ тұлға. Десек те, өмір­дің нақты дерегін тиянақтау үшін оның туған жеріне белгі орна­тылу керек деп ойлаймын. Жал­пы, Құрманғазының табаны ти­ ген, рухы қалған орынның бәріне белгі қойылып, құрметтейтін, қас­терлейтін жағдай жасалса, нұр үс­ тіне нұр, – дейді экспедиция мү­шесі, өлкетанушы, ардагер журна­лист Тихон Әліпқали.

– Қазақтың сазын әлемге таны­тып кеткен, әлі күнге дейін тер­беп келе жатқан Құрманғазы ба­ бамыздың бейнесін анықтап, жүр­ген жолымен жүріп өту «Рухани жаңғыру» бағдарламасының ая­сында атқарылған сүбелі іс, өте орынды және қажетті сапар бол­ ды деп ойлаймын. Құрманғазы­ның жан жолдасы Ешманның ұр­ пағы Мияс апайды көзімізбен көр­ дік. Менің қайран қалғаным, Құр­манғазының үлкен ақ кесенесін Астрахан қазақтары тайлы­таяғы қалмай тік көтеріп тұрғызған. Үл­кен, келбетті, келісті кесене. Бү­ гінгі таңда Құрманғазының кесе­несінің маңы кешенге айналып, үлкен ауыл болып отыр. Астра­хан қазақтарының күйшінің өне­ ріне, рухына деген құрметін көр­ ген кезде біз не істеп отырмыз де­ ген сауал туындады. Құрманғазы мен Сағырбайдың ауылын қалпына келтірсек, оның кіндік қаны тамған қараша болса да, үйінің сұлбасын салсақ деген идея келді. Үлкен жоба жасалып, экспедиция мүшелері жүріп өткен Құрманғазының ізін тірілтіп, оның көркем келбетін бе­дерлеп, әдеби қазынамызға қосу мәселесі туындаған сияқты. Бұл сапардың бізге бергені көп. Оны бір ғана әңгіменің аясында ай­ тып тауысу мүмкін емес. Біз бүгін­гінің көзімен қарап, қуанып, жаң­ғырып, серпіліп қайттық, – деді экспедиция мүшесі, ақын Дариға Мұштанова.

Экспедиция қорытындысы бо­йынша алдағы уақытта облыстық тарихи­өлкетану музейі жанынан жинақ шығарылып, шілде айында ғылыми­практикалық конферен­ция ұйымдастыру жоспарланып отыр.

Экспедиция жұмысы қорытындыланды өңірлік коммуникациялар

қызметі алаңында өткен бри-фингте «Күй атасы» атанған әйгілі күйші­композитор Құрманғазы Сағырбайұлының туғанына 200 жыл толуына арналған «Ғасырлар қойна­уынан жеткен бабалар үні» атты халықаралық ғылыми экспедицияның жұмысы қорытындыланды.

Бет материалдарын дайындаған Динара ЖҰМАБЕКҚыЗы,«Орал өңірі»

QAýly-QARAR 13Сенбі, 12 мамыр 2018 жылOral óńіrіOral óńіrіЖОБА

Батыс Қазақстан облысы әкімдігінің 2015 жылғы 8 қыркүйектегі №254 «Медициналық қызметке лицензия беру» мемлекеттік көрсетілетін қызмет регламентін бекіту туралы» қаулысына өзгеріс енгізу туралы

Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 23 қаңтардағы «Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін­өзі басқару туралы», 2013 жылғы 15 сәуірдегі «Мемлекеттік көрсетілетін қызметтер туралы» Заңдарын басшылыққа ала отырып, Батыс Қазақстан облысының әкімдігі ҚАУЛы ЕТЕДІ:

1. Батыс Қазақстан облысы әкімдігінің 2015 жылғы 8 қыркүйектегі №254 «Медициналық қызметке лицензия беру туралы» мемлекеттік көрсетілетін қызмет регламентін бекіту туралы» қаулысына (норма­

тивтік­құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде №4076 бо­лып тіркелген, 2015 жылғы 20 қазанда «Әділет» ақпараттық­құқықтық жүйесінде жарияланған) мынадай өзгеріс енгізілсін:

көрсетілген қаулымен бекітілген «Медициналық қызметке лицен­зия беру» мемлекеттік көрсетілетін қызмет регламенті осы қаулының қосымшасына сәйкес жаңа редакцияда жазылсын.

2. «Батыс Қазақстан облысының денсаулық сақтау басқармасы» мемлекеттік мекемесі (Қ. Д. Төсекбаев) осы қаулының әділет органда­

рында мемлекеттік тіркелуін, Қазақстан Республикасы нормативтік­құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкінде және бұқаралық ақпарат құралдарында оның ресми жариялануын қамтамасыз етсін.

3. Осы қаулының орындалуын бақылау Батыс Қазақстан облысы әкімінің бірінші орынбасары Б. Т. Қонысбаеваға жүктелсін.

4. Осы қаулы алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбе­ лік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Облыс әкімі А. КөЛГІНОВ

2018 жылғы «____»___________ №___ Батыс Қазақстан облысы әкімдігінің қаулысына қосымша

2015 жылғы 8 қыркүйектегі №254 Батыс Қазақстан облысы әкімдігінің қаулысымен бекітілген

«Медициналық қызметке лицензия беру»мемлекеттік көрсетілетін қызмет регламенті

1. Жалпы ережелер

1. «Медициналық қызметке лицензия беру» мемлекеттік көрсетілетін қызметін (бұдан әрі ­ мемлекет­тік көрсетілетін қызмет) Орал қаласы, Достық­Дружба даңғылы, 201­үй мекенжайында орналасқан «Ба­тыс Қазақстан облысының денсаулық сақтау басқармасы» мемлекеттік мекемесі (бұдан әрі ­ көрсетіле­ тін қызметті беруші) Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрінің 2015 жылғы 28 сәуірдегі №294 «Медициналық қызмет саласындағы мемлекеттік көрсетілетін қызмет стан­дарттарын бекіту туралы» бұйрығымен бекітілген «Медициналық қызметке лицензия беру» мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандартына (Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2015 жылғы 16 мау­сымда №11356 тіркелді) (бұдан әрі ­ Стандарт) сәйкес көрсетеді.

Өтініштерді қабылдау және мемлекеттік қызметті көрсету нәтижесін беру:1) «Азаматтарға арналған үкімет» мемлекеттік корпорациясы» коммерциялық емес акционерлік

қоғамының Батыс Қазақстан облысы филиалы (бұдан әрі – Мемлекеттік корпорация);2) www.egov.kz, www.elicense.kz «электрондық үкімет» веб­порталы (бұдан әрі ­ портал) арқылы жү­

зеге асырылады.2. Мемлекеттік қызметті көрсету нысаны: электрондық (ішінара автоматтандырылған) және (немесе)

қағаз түрінде.3. Мемлекеттік қызметті көрсету нәтижесі – медициналық қызметке лицензия және (немесе) лицен­

зияға қосымша, лицензияны және (немесе) лицензияға қосымшаны қайта ресімдеу, лицензияның және (немесе) лицензияға қосымшаның телнұсқасы не Стандарттың 10­тармағында көзделген жағдайларда және негіздемелер бойынша мемлекеттік қызметті көрсетуден бас тарту туралы дәлелді жауап (бұдан әрі ­ бас тарту туралы дәлелді жауап).

Мемлекеттік қызметті көрсету нәтижесін ұсыну нысаны ­ электрондық.Көрсетілетін қызметті алушы лицензияны және (немесе) лицензияға қосымшаны алу үшін қағаз жет­

кізгіште жүгінген жағдайда, лицензия және (немесе) лицензияға қосымша электрондық нұсқада ресімде­леді, басып шығарылады, көрсетілетін қызметті берушінің мөрімен және көрсетілетін қызметті беруші­ нің басшысының қолымен расталады.

Көрсетілетін қызметті алушы портал арқылы жүгінген кезде мемлекеттік көрсетілетін қызметтің нәтижесі көрсетілетін қызметті алушының «жеке кабинетіне» көрсетілетін қызметті берушінің уәкілетті тұлғасының электрондық цифрлық қолтаңбасымен (бұдан әрі ­ ЭЦҚ) куәландырылған электрондық құ­ жат нысанында жіберіледі.

4. Мемлекеттік қызмет жеке және заңды тұлғаларға (бұдан әрі ­ көрсетілетін қызметті алушы) ақылы негізде көрсетіледі.

Мемлекеттік қызметті көрсету үшін көрсетілетін қызметті алушының орналасқан жері бойынша бюд­жетке қызметтің жекелеген түрлерімен айналысу құқығы үшін лицензиялық алым төленеді, ол «Салық­ тар және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы (Салық кодексі)» Қазақстан Республи­касының Кодексіне сәйкес:

1) лицензия беру үшін­ 10 айлық есептік көрсеткішті (бұдан әрі ­ АЕК);2) лицензияны қайта ресімдеу үшін ­ лицензияны беру кезіндегі ставканың 10%­ын, бірақ 4 АЕК­дан

артық емес;3) лицензияның телнұсқасын беру үшін ­ лицензияны беру кезіндегі ставканың 100%­ын құрайды.Лицензиялық алымды төлеу екінші деңгейлі банктер және банк операцияларының жекелеген түрле­

рін жүзеге асыратын ұйымдар арқылы қолма­қол ақшалай және қолма­қол ақшасыз нысандарда жүзеге асырылады.

Мемлекеттік көрсетілетін қызметті алуға электрондық сұрау салу портал арқылы берілген жағдайда төлем «электрондық үкіметтің» төлем шлюзі (бұдан әрі ­ ЭҮТШ) арқылы жүзеге асырылуы мүмкін.

2. Мемлекеттік қызмет көрсету процесінде көрсетілетін қызметті берушінің құрылымдық бөлімшелері­ нің (жұмыскерлерінің) іс­қимыл тәртібін, сондай­ақ мемлекеттік қызмет көрсету процесінде ақпарат­ тық жүйелерді пайдалану тәртібін сипаттау

5. Мемлекеттік корпорацияға жүгіну тәртібін, көрсетілетін қызметті алушының сұранысын өңдеу ұзақтығын сипаттау:

Мемлекеттік корпорация қызметкері көрсетілетін қызметті алушы ұсынған өтініштің Стандартқа 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7­қосымшаларына сәйкес нысандар бойынша дұрыс толтырылуын және Стандарттың 9­тармағында көрсетілген құжаттардың (бұдан әрі – құжаттар топтамасы) толықтығын тексереді, 15

(он бес) минут ішінде:көрсетілетін қызметті алушы ұсынған құжаттар топтамасы толық болмаған жағдайда Мемлекеттік

корпорацияның қызметкері өтінішті қабылдаудан бас тартады және Стандартқа 8­қосымшаға сәйкес ны­сан бойынша қолхат береді;

құжаттардың толық топтамасы ұсынылған жағдайда құжаттардың электрондық көшірмелерін жасай­ ды, осыдан кейін түпнұсқаларын көрсетілетін қызметті алушыға қайтарады, тиісті құжаттардың қабыл­данғаны туралы қолхат береді. Көрсетілетін қызметті алушы Қазақстан Республикасының ақпарат­ тық жүйелерінде қамтылған, заңмен қорғалатын құпияны құрайтын мәліметтерді пайдалануға жазбаша келісімін береді.

Құжаттарды қабылдау күні мемлекеттік қызмет көрсету мерзіміне кірмейді, бұл ретте мемле-кеттік қызмет көрсету нәтижесін көрсетілетін қызметті беруші мемлекеттік қызмет көрсету мер-зімі аяқталардан бір күн бұрын ұсынады.

6. Мемлекеттік қызмет көрсетудің нәтижесін Мемлекеттік корпорация арқылы алу процесінің сипат­ тамасы, оның ұзақтығы:

Мемлекеттік корпорация қызметкері тиісті құжаттарды қабылдау туралы қолхатта көрсетілген мерзім­ де көрсетілетін қызметті алушыға медициналық қызметке лицензияны және (немесе) лицензияға қосым­шаны, қайта ресімделген лицензияны және (немесе) лицензияға қосымшаны, лицензияның және (немесе) лицензияға қосымшаның телнұсқасын жеке куәлігін ұсынған жағдайда береді, 15 минут ішінде.

Мемлекеттік корпорация нәтижені бір ай ішінде сақтауды қамтамасыз етеді, содан соң оны көрсеті­ летін қызметті берушіге әрі қарай сақтауға береді.

Көрсетілетін қызметті алушы бір ай өткен соң жүгінген жағдайда, Мемлекеттік корпорация­ ның сұрауы бойынша көрсетілетін қызметті беруші бір жұмыс күні ішінде дайын құжаттарды көрсетілетін қызметті алушыға беру үшін Мемлекеттік корпорацияға жібереді.

7. Мемлекеттік қызметті портал арқылы көрсету кезінде жүгіну тәртібін және көрсетілетін қызметті беруші мен көрсетілетін қызметті алушының рәсімдерінің (іс­қимылдарының) реттілігін сипаттау:

1) көрсетілетін қызметті алушы жеке сәйкестендіру нөмірі (бұдан әрі ­ ЖСН) және (немесе) бизнес сәй­кестендіру нөмірі (бұдан әрі ­ БСН), сондай­ақ парольдің (порталда тіркелмеген көрсетілетін қызметті алушылар үшін іске асырылады) көмегімен порталда тіркелуді жүзеге асырады;

2) 1­процесс ­ көрсетілетін қызметті алу үшін көрсетілетін қызметті алушының порталға ЖСН және (немесе) БСН және парольді (авторландыру процесі) енгізуі;

3) 1­шарт ­ ЖСН және (немесе) БСН және пароль арқылы тіркелген көрсетілетін қызметті алушы ту­ ралы мәліметтердің дұрыстығын порталда тексеру;

4) 2­процесс ­ көрсетілетін қызметті алушының мәліметтерінде бұзушылықтардың болуына байла­нысты, порталда авторландырудан бас тарту туралы хабарламаның қалыптастырылуы;

5) 3­процесс ­ көрсетілетін қызметті алушының осы регламентте көрсетілген қызметті таңдауы, экран­ ға қызмет көрсетуге арналған сұраныс нысанының шығуы және көрсетілетін қызметті алушының нысан­ ды оның құрылымын мен үлгілік талаптарын ескере отырып толтыруы (мәліметтерді енгізуі), сұраныс нысанына құжаттардың қажетті көшірмелерін электрондық түрде жалғау, сондай­ақ сұранысты куәлан­ дыру (қол қою) үшін көрсетілетін қызметті көрсетушінің ЭЦҚ тіркеу куәлігін таңдауы;

6) 2­шарт ­ порталда ЭЦҚ тіркеу куәлігінің қолданылу мерзімі және кері қайтарылған (күші жойылған) тір­кеу куәліктерінің тізімінде жоқтығын, сондай­ақ сәйкестендіру мәліметтерінің (сұраныста көрсетілген ЖСН және (немесе) БСН және ЭЦҚ тіркеу куәлігіндегі ЖСН және (немесе) БСН арасындағы) сәйкестігін тексеру;

7) 4­процесс ­ көрсетілетін қызметті алушының ЭЦҚ түпнұсқалығының расталмауына байланысты сұратылып отырған мемлекеттік көрсетілетін қызметтен бас тарту жөнінде хабарламаны қалыптастыру;

8) 5­процесс ­ көрсетілетін қызметті берушінің сұранысты өңдеу үшін көрсетілетін қызметті алушының ЭЦҚ куәландырылған (қол қойылған) электрондық құжаттар топтамасын (көрсетілетін қызметті алушы­ ның сұранысын) ЭҮШ арқылы ЭҮАШ АЖО жолдауы;

9) 3­шарт ­ көрсетілетін қызметті берушінің қызмет көрсетуге негіз болатын көрсетілетін қызметті алушы жалғаған құжаттар топтамасының сәйкестігін тексеруі;

10) 6­процесс ­ көрсетілетін қызметті алушының құжаттар топтамасында кемшіліктердің болуына байланысты сұратылып отырған мемлекеттік көрсетілетін қызметтен бас тарту туралы хабарламаның қалыптастырылуы;

11) 7­процесс ­ көрсетілетін қызметті алушының порталда қалыптастырылған мемлекеттік көрсетілетін қызмет нәтижесін (электрондық құжат нысанындағы хабарлама) алуы. Мемлекеттік көрсетілетін қызмет нәтижесі көрсетілетін қызметті беруші басшысының ЭЦҚ куәландырылған электрондық құжат түрінде көрсетілетін қызметті алушының «жеке кабинетіне» жолданады.

Портал арқылы мемлекеттiк қызмет көрсету кезінде іске қосылған ақпараттық жүйелердiң функ­ционалдық өзара іс­қимылдарының диаграммасы осы «Медициналық қызметке лицензия беру» мемле­кеттік көрсетілетін қызмет регламентінің 1­қосымшасында келтірілген.

8. Мемлекеттік қызметті көрсету мәселелері бойынша көрсетілетін қызметті берушінің және (немесе) олардың лауазымды адамдарының шешімдеріне, әрекеттеріне (әрекетсіздігіне) шағымдану Стандарт­ тың 3­тарауына сәйкес жүзеге асырылады.

«Медициналық қызметке лицензия беру» мемлекеттік көрсетілетін қызмет регламентіне 1­қосымша

Портал арқылы мемлекеттік қызметті көрсетуге тартылған ақпараттық жүйелердің өзара функционалдық іс­қимылдарының диаграммасы

Шартты белгілер

­ Ақпараттық жүйе

­ Процесс

­Шарт

­ Басқару ағыны ­ Хабарлама ағыны

­ Түпкі пайдаланушыға ұсынылатын элект­ронды құжат

­ Бас тарту

­ Сұраныс

habarlandyrý14 Сенбі, 12 мамыр 2018 жыл

2017 жылға сумен жабдықтау және су бұру қызметтерін ұсыну жөнінде «Батыс су арнасы» ЖШС қызметі туралы есептеме

Қызметтерге арналған тарифтер

Қызметтер үшін тарифтер ҚҚС­пен тариф, 01.01. 2017 ж. теңге 3 куб үшін

ҚСС­пен тариф, 01.01. 2018 ж., теңге, куб үшін

ҚҚС­сыз сумен жабдықтау (орташа сатылатын) 98,79 94,39

ҚҚС­пен тұрғындар Суды есепке алу аспап­тарымен

Суды есепке алу аспаптарысыз 50 47,77

ҚҚС­пен бюджеттік ұйымдар 387,99 370,7ҚҚС­пен шаруашылық жүргізуші субъектілер 300,73 287,34

ҚҚС­сыз бұру (орташа сатылатын) 123,77 120,73 ҚҚС­пен тұрғындар Суды есепке алу аспап­

тарымен Суды есепке алу аспаптарысыз

52,07 50,79

ҚҚС­пен бюджеттік ұйымдар 542,96 529,63

ҚҚС­пен шаруашылық жүргізуші субъектілер 289,25 282,15

№ п/п Атауы өлшем бірлігі Бекітілген

тарифтік смета Нақты

көрсеткіштер

1 Табыстар млн. теңге 2168,97 2273,682 Шығындар – барлығы млн. теңге 2168,97 2522,84

2.1 Өндіріс үшін шығындар млн. теңге 1776,37 2092,72.2 Мерзімді шығындар млн. теңге 392,60 434,573 Кіріс млн. теңге 0 ­253,59

4 Ұсынылатын қызметтердің көлемі су / ағындар млн. м3 11341/8897 12078/9392

5 Қызметтер үшін орташа тариф су/ ағындар теңге/м3 (ҚҚС­сыз) 98,79/123,77

2017 жылға «Батыс су арнасы» ЖШС қызметінің негізгі қаржы­экономикалық көрсеткіштері

2017 жылға сумен жабдықтау және су бұру бойынша ұсынылған қызметтердің көлемі

Атауы Бекітілген тарифтік

смета

Нақты көрсеткіштер

Ұсынылған қызметтердің

көлемі, мың м311341 12078

Атауы Бекітілген тарифтік

смета

Нақты көрсеткіштер

Ұсынылған қызметтердің көлемі, мың м3

8897 9392

2017 жылға шығындардың мағынасын ашу, млн. теңге

№ п/п Көрсеткіштердің атауы Бекітілген тарифтік смета

Нақты шығындар

Шығындар – барлығы, соның ішінде: 2169 2527

I өндіріске арналған шығындар 1776,4 2092,7

1 Материалдық шығындар 511,6 388,5

1.1 Шикізат және материалдар 25,7 20,1

1.2 Химиялық реагенттер 86,8 52,6

1.3 Сатып алынған су 28,2 28,1

1.4 ЖЖМ 77,5 70,8

1.5 Жанармай 3,9 2,8

1.6 Электр қуат 289,2 213,8

1.7 Жылу энергиясы 0,26 0,23

2 Еңбекті төлеу үшін шығындар 775,9 939,3

3 Өтемпұл 279,8 571

4 Ағымдағы жөндеу 195 175,4

5 Өзге де шығындар 14,1 18,4

II Мерзімнің шығындары 392,6 434,57

2017 жылға мерзімдік шығындардың мағынасын ашу, млн. теңге

№ п/п Көрсеткіштердің атауы Бекітілген тарифтік смета Нақты шығындар

Мерзімнің шығындары ­ барлығы, соның ішінде: 392,53 434,57

1 Жалпы және әкімшілдік шығындар, барлығы 279,0 316,5

1.1 Жалақы 73,1 82,1

1.2 Әлеуметтік салық және аударымдар 7,23 8,5

1.3 Өтемпұл 1,64 1,61

1.4 Жанармай 4,6 2,28

1.5 Шикізат және материалдар 3,8 2,8

1.6 ЖЖМ 4,5 3,4

1.7 Электр қуаты 3,0 1,3

1.8 Салықтар және басқа да төлемдер, барлығы 106,67 134,6

1.8.1 Қоршаған ортаны қорғау 7,2 5,3

1.8.2 Экологиялық кодекске сәйкес шығындар 6 2,9

1.8.3 ПҚӨС 10,8 17,2

1.8.4 Жерасты суларын өндіру ( келісімшарт бойынша оқыту) 4,3 0,5

1.8.5 Мүлікке арналған салық 76,9 107,7

1.8.6 Радиожиілік үшін төлем 0,03 0,07

1.8.7 Көлік құралдарына арналған салық 1,44 1,4

1.8.8 Жер телімдерін пайдалану үшін төлем 0 0,3

1.8.9 Жерге арналған салық 0 0,2

1.9 Өзге де шығындар 74,35 79,9

2 Өткізу қызметін ұстау үшін шығындар 113,53 117,0

2017 жылға өндіріс үшін өзге де шығындардың мағынасын ашу, млн. теңге

№ п/п Көрсеткіштердің атауы Бекітілген тарифтік смета Нақты шығындар

өзге де шығындар ­ барлығы, соның ішінде: 14,1 18,4

1 Көлік қызметтері 0,57 1,02

2 Суды есепке алу аспаптарын тексеру 1,1 1,07

3 Байланыс қызметі 0,1 0,127

4 Техникалық тексеру, жинау және төлемдер 0,8 0,497

2017 жылға «Батыс су арнасы» ЖШС инвестициялық бағдарламаны орындау

№ п/п Атауы өлшем

бірлігі

Бекітілген инвестициялық бағдарлама

Нақты шығындар

1 Сумен жабдықтау млн. теңге 130,51 130,51

1.1

Сейтек 26, Гагарин 67 көшелерінің тұрғын үйлеріне Жданов 46/1 тұрғын үйіне дейін су құбыры желілерін қайта құру.

млн. теңге 7,967 7,967

1.2 Гагарин көшесі, 34 тұрғын үйіне су құбыры желісін қайта құру млн. теңге 1,721 1,721

1.3

Гагарин көшесінен Гагарин 105/1, 105/2 тұрғын үйлеріне дейін, Гагарин көшесі 105/1 үйден Урдинская көшесі 4/1 үйге дейін , Урдинская көшесінен Чингир­лауская көшесі, 2 үйге дейін су құбыры желісін қайта құру

млн. теңге 11,106 11,106

1.4Еуразия даңғылы, 171, 173, 175 мекен­жайы бойынша су құбыры желісін қайта құру

млн. теңге 1,274 1,274

1.5 Чехов көшесі, 19 су құбыры желісін қайта құру млн. теңге 1,973 1,973

1.6Құрылысшы шағынауданы №2, 2/1, 2/2, 33, 33/1, 35, 36 тұрғын үйлеріне су құбыры желісін қайта құру.

млн. теңге 21,6147 21,6147

1.7

Демократическая көшесі бойынша Челкарская көшесінен Карагандинская көшесі бойынша, Урдинская көшесі бойынша СҚ дейін су құбыры желісін қайта құру.

млн. теңге 8,25 8,25

1.8

С. Датұлы көшесінен Демократичес­кая көшесі бойынша Джанибекская көшесіне дейін, Джанибекская көшесі бойынша Гагарин көшесіне дейін су құбыры желісін қайта құру.

млн. теңге 11,5543 11,5543

1.9

Казахстанская көшесі бойынша №31, 33 тұрғын үйлеріне, Оренбургская көшесі бойынша, 6­КСС су құбыры желісін қайта құру.

млн. теңге 6,1626 6,1626

1.10Жуков көшесі бойынша №5 тұрғын үйден №9 тұрғын үйге дейін су құбыры желісін қайта құру.

млн. теңге 3,8825 3,8825

1.11

Пятимарская көшесі бойынша Эн­тузиасттер көшесіне дейін , Гринько, көшесіне дейін, Гринько көшесінен Юж­ная көшесіне дейін су құбыры желісін қайта құру.

млн. теңге 18,9229 18,9229

1.12 Ысырмаларды сатып алу. млн. теңге 5,2737 5,2737

1.13 «Ақпараттық­биллингтік жүйе» АБК млн. теңге 5,465 5,465

1.14 «ИБС» АБК үшін жабдықтар млн. теңге 2,218 2,218

1.15 7 сорғылар ұңғымаларында тереңдік сорғыларын ауыстыру. млн. теңге 12,178 12,178

1.16 GSM модеммен жалпы үйлік есепке алу аспабын орнату бойынша жұмыстар. млн. теңге 8,37 8,37

1.17 Кәсіпорынның өндірістік аумағында бейнебақылау сатып алу және орнату млн. теңге 2,34 2,34

1.18 ГНОМ 100­25 сорғысы млн. теңге 0,24 0,24

2 Су бұру млн. теңге 153,8 153,8

2.1 19А­КСС техникалық тексеру млн. теңге 3,5 3,5

2.2 19А­КСС ЖСҚ әзірлемесі 19А­КСС ЖСҚ сараптамасы млн. теңге 16,9 16,9

2.3 КСС сорғы агрегаттарын ауыстыру млн. теңге 62,372 62,372

2.417­КСС , қуаты 10/0,4 кВ­400кВА күштік трансформаторды сатып алу және ауыстыру

млн. теңге

2,289

0,999

2.5 22­КСС, қуаты 10/0,4кВ­630кВА күштік трансформаторды сатып алу және ауыстыру

млн. теңге 1,290

2.6 КСС желдету құрылғысына ЖСҚ әзірлемесі млн. теңге 10 10

2.7 Әр түрлі диаметрлердегі ілмекті армату­раларды сатып алу млн. теңге 6,78 6,78

2.8 Арнаны шаю машинасы млн. теңге 34,5335 34,5335

2 Су бұру млн. теңге

2.9

Су бұру қызметіне есептеулерді автомат­тандыру. «Ақпараттық билингтік жүйе» автоматтандырылған кешен жұмысының автоматтандырылған бағдарламалық кешені.

млн. теңге 5,25 5,25

2.10 «АБЖ» АБК үшін жабдықтар млн. теңге 2,436 2,436

2.11 КСС ағындардың есепке алу тораптарын сатып алу. млн. теңге 7,83 7,83

2.12 Кәсіпорынның өндірістік аумағына бейнебақылау сатып алу және орнату млн. теңге 0,72 0,72

2.13 Газталдағыш млн. теңге 0,2628 0,2628

2.14 ГНОМ 7,5 кВт сорғысы млн. теңге 0,189 0,189

Барлық шығындар млн. теңге 283,6 283,6

5 Газ жабдықтарына техникалық қызмет көрсету 0,57 0,919

6 Химиялық талдау 0,16 0,349

7 Ведомстводан тыс күзеттің қызметі 10,8 10,55

8 МӘМС 2,5

9 Аккредиттеу 0,6

10 Құрылыс жұмыстарына бақылау 0,8

Oral óńіrіOral óńіrі

hAbAR-oshAR 15Сенбі, 12 мамыр 2018 жыл

«ОРАЛ ӨҢІРІ» Батыс Қазақстан облыстық қоғамдық-саяси газеті. 090000, Орал қаласы, Мұхит көшесі, 57/1. Е-mаіl: оral_oniri@inbox.ruГазет ҚР Мәдениет және ақпарат министрлігінде

2006 жылғы 4 мамырда тіркеліп, №7201-г куәлігі берілген

Бас редактор 51-25-80, Бас редактордың орынбасарлары 54-18-08, 24-17-08.

Қолжазбаларға пiкiр айтылмайды және пай-даланылмаған хат авторларына жауап қай-тарылмайды. Деректердің дәлдiгi үшiн автор жауапты. Жарияланым авторларының пiкiрлерi редакция көзқарасын бiлдiрмейдi. Редакция тапсырысымен жазылмаған материалдар үшін қаламақы төленбейді. «Орал өңірінде» жария-ланған материалдарды сілтемесіз көшіріп басу-ға болмайды. Мақалалар электрондық нұсқада қабылданады.

белгісімен жарияланған материалдар ақы-лы болып есептеледі.

Жауапты хатшы 54-38-22.Жарнама қабылдау

тел/факс: 51-51-09; Бухгалтерия 54-04-90.

Е-mail: zhaikpress@inbox.ru

Телефондар:

Газет облыстық «Орал өңірі» газетi редакциясының компью­терлiк орталығында терiлiп, беттелдi."Полиграфсервис" ЖШС баспаханасында басылды. Л.Толстой көшесі, 27/6. Телефон: 50-51-46Индексі: 65533 Осы нөмірдің таралымы: 14 262, 4 баспа табақ. Газет аптасына үш рет шығады.Корректорлар: Н. СҰЛТАНОВА, Г. ҚОЛғАНАТОВАКезекшi редактор: Г. әжІГЕРЕЕвА

А

Меншік иесі: «Жайық Пресс» ЖШС Бас директор Жантас Набиоллаұлы САФУЛЛИН

Бас редактор Бауыржан Файзоллаұлы ҒҰБАЙДУЛЛИНРедакция алқасы: Сырымбек ТҰяҚОВ, Сәкен ӘБІЛхАЛыҚОВ (бас редактордың орынбасарлары), Жаннат ЕСПОЛАЕВА (жауапты хатшы),Нұртас САФУЛЛИН (гуманитарлық бөлім),Нұрбек ОРАЗАЕВ (экономика бөлімі).

Oral óńіrіOral óńіrі

Қазталов ауданы Қарасу ауылының тұр­ғыны болған, бірімізге адал жар, бірімізге сүйікті әке Құрманғали Нұрымов ара­мызда болса, 15 мамырда 80 жасқа толар еді.

Зымырап өтіп жатыр өмір мына,Қайғы жұтқан адамдар аз ба мұнша?Біз сізді еске аламыз, сағынамыз,Тағдырдың көніп мына жазғанына.

Еске алушылар: баласы Бисен, келіні Бота, қызы Бақыт, қыз­күйеу балалары, жиендері, немерелері, шөберелері

«Қан қысымын бақылау арқылы сіз өміріңізді басқарасыз!»

А

Мен, Жұмажан Стамғазиев 2011 жылдан бері облыстық онкологиялық диспансерде және Жалпақтал ауруханасында ем алып келемін.

Ақ халатты абзал жандар өздері­ нің аялы алақандарымен, жылы сөз­ дерімен ажалға араша болған Бал­ғаным Қайыршақызы, Гүлмира Керей­ қызы, Гүлнар Есенқызы, Фатима Мең­ дібайқызы, Рысты Захарқызы, Гүлжан

Алғысым шексіз!

А

Ермекқызы, Гүлжамал Тұрашқызы, Меңзила Досмұденқызы, Ғалия Құс­ ниденқызы, Айнаш Әшекенқызы, Сәу­ ле Талпаққызы, Нұрғаным Құстанбай­ қызы, Алмагүл Сисенғазықызы, Құ­ ралай Иманалиева, Ғажайып Садиро­ ва, Әсел Қайратқызы атты мейірбеке­ лерге алғысым шексіз! Есімдері атал­ған мейірбекелерді мейрамдарымен

құттықтай отырып, дендеріне саулық, отбасына бақыт, жұмыстарына табыс тілеймін және де шын жүректен ал­ғысымды білдіремін.

Жұмажан СТАМҒАЗИЕВ, Қараөзен ауылы,Қазталов ауданы

Бүкіләлемдік денсаулық сақтау ұйымының шешіміне сәйкес 12 мамырда Дүниежүзілік артериялық гипертониямен күрес күні атап өтіледі. Биылғы Дүниежүзілік күннің ұраны: «Артериялық қан қысымын бақылау арқылы сіз өміріңізді басқарасыз!»

Артериялық гипертония – бұл жаһандық денсаулық сақтау проб­лемасы, бұл жүрек ауруларының, инсульттің және бүйрек жеткіліксіз­дігінің ауыртпашылығын тудырады, сондай­ақ халықтың мерзімінен бұ­ рын өліміне және мүгедектігіне ық­ пал етеді.

Артериалды гипертензияның құра­мында көптеген тұз бен майлар бар азық­түлікті тұтынуды, жеміс­жидек пен көкөністердің жеткілікті болма­ уына жол бермейтін мінез­құлықтық қауіп­қатер факторларын бақылауға болады. Темекі шегу, алкогольді ішім­ діктерді шектен тыс пайдалану, дене белсенділігінің болмауы, жүрек­қан

тамырлары дерттері, қант диабеті және қатерлі ісік аурулары сияқты инфекциялық емес аурулардың да­муы үшін маңызды мінез­құлықтық қауіп­қатер факторлары болып табы­латын стрестік жағдайлардың жет­кіліксіз бақылануы. Қан қысымының тұрақты өсуі (BP) алғаш рет кез кел­ ген жаста анықталуы мүмкін.

Балалық шақтан дұрыс тамақтану мәдениетін үйрену өте маңызды. От­ басындағы тағамдық әдеттер кейбір «тұздалған емес» тағамдарға бағыт­талуы керек. ДДҰ сарапшыларының ұсыныстарына сәйкес үстел тұзын тұтыну лимиті тәулігіне 5 граммға жуықтайды. Консервілерді пайдалан­ баңыз. Теңдестірілген аминқышқыл­дары бар жоғары сапалы ақуыздар­ды (сүзбе, ет, балық) бар азық­түлік өнімдеріне қосу; көмірсулар, талшық­ қа бай (жидектер, жемістер); Қанық­ сыз және полиқанықпаған қышқыл­ дар (күнбағыс, жүгері майы) бар май­лар; A, B, C, P тобындағы дәрумендер.

Жеткілікті және дайын дене бел­сенділігі гипертонияның алдын алу­дың маңызды сипаты болып табы­ лады, ал жүрек­қан тамырлары ау­руларын дамыту үшін басқа тәуекел

факторларының арасында гиподина­мия бірінші орын алады. Бала кезінен бастап балаларды жаттығуға үйрету керек, бұл физиологиялық қажеттілік болып табылады. Дене белсенділігі артық дене салмағына, артериялық гипертензияға қарсы күрестің ең тиімді құралы. Сізге таңертеңгілік жаттығулар, жаяу жүру, велосипедпен жүру, сырғанау, шаңғы тебу керек.

Жүрек­тамыр жүйесі, тірек­қимыл аппаратын күшейту және инфекция­ лық емес аурулардың қаупін азайту үшін 5­17 жас аралығындағы балалар мен жастар күнделікті орташа қар­ қындылықтан кем дегенде 60 минут­ қа дейін жаттығу жасау ұсынылады.

Сондай­ақ отбасында қолайлы психологиялық атмосфераны құру, дұрыс жұмыс режимін және демалу­ды ұйымдастыру ұсынылады.

Сондықтан назар аударыңыз! Қан қысымын бақылаңыз! Есіңізде бол­ сын! Сіздің денсаулығыңыз қолыңыз­да!

Д. ИСКАКОВА,БҚО Салауатты өмір салтын

қалыптастыру орталығының бөлім меңгерушісі

Жуырда облыстық тарихи­өлкетану музе­ йінде Ұлы Отан соғысының ардагері, пар­тизан Нұрғаным Байсейітованың туғаны­

на 95 жыл толуына арналған «Отқа оранған жастық» атты көрменің ашылуы мен «Ешкім де ұмытылмай­ ды, еш нәрсе де ұмыт қалмайды!» атты тарихи­тағы­лымдық шара өтті.

Шара барысында сонау сұрапыл соғыста ерлер­мен бірге иық тіресе жүріп, жаудан елін азат етуге атсалысқан жәнібектік Нұрғаным Байсейітова жай­лы жәдігерлер көрермен назарына ұсынылып, оның өмір жолынан мағлұматтар берілді. Көрмеге оның суреттері, жеке құжаттары мен ол туралы газет­жур­ налдарға жазылған мақалалар қойылған. Аталмыш шараға ҰОС ардагерлерінің ұрпақтары, өлкетанушы­лар мен студенттер қатысты.

– Мен бұл отбасыға 1973 жылы келін болып түстім. Сәти әкеміз бен Нұрғаным анамыз көп бала тәрбие­ леп өсірді. Екеуі де Ұлы Отан соғысына қатысты. Ана­мыз музыкаға жаны жақын адам болатын. Скрипкада тамаша ойнады. Жақын­жуық жинала қалған кезде музыкалық аспабын қолына алып, ән салып беретін.

«Отқа оранған жастық»

Музыка мектебінде оқып жүрген кезінде соғыс бас­ талды деген хабарды естіп, 18 жасында майдан да­ ласына аттанады. Ұрыс даласында байланысшы бо­ лып қызмет атқарған. Соғыс кезіндегі көрген қиын­ шылықтарын әңгімелей отырып, енді қайтып мұндай зұлмат заманды ұрпақтарымның басына бермесін деп құдайдан күніге тілеп отыратын. Үш ұл, бес қыз­ ды дүниеге әкеліп, оларға тәрбие берген Нұрғаным анамыздың еңбегі зор. Бізді ешқашан келін, күйеу ба­ ла деп бөлген жоқ. Бәрімізге бірдей көзқарас таныт­ты, – деп еске алады келіні Орынтай Иманғалиева.

Шара әскери патриоттық әндерге ұласты. Темірболат ӘНУАРҰЛы

Биыл сұрапыл соғыстың бітіп, Кеңес әскерлерінің жеңіске жет­кеніне 73 жыл. Қаншама жауын­гер майдан алаңында ерлікпен қаза тапса, қаншасы хабар­ошар­сыз кетті... Сондай жауынгердің бірі – менің нағашы атам Ғалым Салықұлы Нұғманов (Галым Нұғ­манов Саликович). Нағашым Сара­тов облысы, Новорепин ауданы, Новорепни ауылында тұрған (қа­

Нағашы атамды іздеймінзір Новорепин Ершов ауданына қосылды). 1939 жылы Новорепин­нен әскер қатарына алынып, фин соғысына қатысады. 1941 жылы Отан соғысы басталғанда тағы да шайқасқа қатысады. Кейін 1942 жылдың күзіне қарай хабар­ошар­сыз кеткен.

Нағашымды іздеп, Ресейдің По­дольскідегі әскери архивіне екі рет хат жазған болатынмын, бірақ екі хатыма да «хабар­ошарсыз жо­ғалды» деген жауап алдым. Енді Ершов ауданына барып, қорғаныс бөліміне сұрастырғалы отырмын.

Нағашы атамның бауырлары болса, мына мекенжай мен теле­фон нөміріне хабарласуларына болады: БҚО, Қазталов ауданы, Қазталов ауылы, Лукманов көшесі 26\2; 8777­872­60­49; 8(71144) 31­8­44

Аманғали ТАЙҒАРИН,Қазталов ауылы,Қазталов ауданы

Ерсары батыр Бегетайұлы1. Байбақты Ерсары2. Биктай ұғлы Шолан тайфасы3. офат болды 18124. йылда 55 йашында. Бұны5. Қылдырды баласы Мұқас мырза

Мағынасы:1. Байбақты Ерсары2. Бегетай ұлы Шолан тайпасы3. опат болды 18124. жылы 55 жасында. Бұны5. қойған баласы Мұқас мырза

Сырым ауданы Тоғанас ауылдық окру­гіне қарасты әулие Жұмағазы қазірет қоры­мындағы №7 құлпытас. Қорым қоршауы­ның сыртында, қақпадан оңтүстік­батысқа қарай 50 метрдей жерде сақталған жалғыз құлпытас. Құлпытас түбінен сынған, биіктігі 60 сантиметрдей, басы доғал келген, бес қатарлы бедерлі жазу жазылған.

Ерсары атақты найзагер, мерген, батыр болған.

keRýeN sARAI16 Сенбі, 12 мамыр 2018 жыл Oral óńіrіOral óńіrі

Жеңіс күні футболдан ел біріншілігінің тоғызыншы турында «Ақжайық» П. Атоян атындағы стадионда «Атырауды» қабылдады.

Осыған дейінгі ойындарын Ақ­сай қаласындағы «Қарашығанақ» стадионында өткізіп келген батыс­қазақстандықтардың бұл Оралда­ғы алғашқы кездесуі еді.

Матч алаң иелері үшін сәтсіз басталды. 10­минутта Бабатунде Аденидженің пасынан кейін оң қанатта жалғыз қалған Эльдар Әб­дірахманов есеп ашты. Кезінде Оралда футбол әліппесін үйренген Эльдар бұрынғы өз командасы­на осылайша гол соғып, қапыда қалдырды.

Бұдан кейін оң қапталдағы Еркебұлан Нұрғалиевтің ойыны­на көңілі толмаған «Ақжайықтың» бапкерлері оның орнына Орал футболының тағы бір түлегі Бауыр­жан Омаровты шығарды.

Бірінші таймда оралдықтардың есепті теңестіретіндей мүмкіндік­тері болды. Әсіресе, украиналық шабуылшы Адеринсола Хабиб Эсеоланың пасынан кейін қақпа бос қалған сәтте Иван Антипов допқа аяғын тигізе алмады. Енді бірде Эсеоланың тепкен добы қақ­падан қиыс кетті.

Екінші таймда И. Антиповтың өк­

шемен берген әдемі добын Эсео­ла тепкенімен, оны «Атыраудың» қақпашысы Андрей Пасеченко қақшып ала білді. 64­минутта бұ­рыштамадан украиналық жарты­лай қорғаушы Игорь Худобяктың берген добын Азат Ерсәлімов айып алаңына тастай білді. Бұл жолы Эсеола баспен қақпа бұрышын дәл көздеді.

Ойынның 68­минутында Азат Ерсәлімовке қарсы дөрекі ойна­ ған атыраулық Руслан Эсатов алаң­ нан қуылды. Бірақ бұл басымды­лықты «Ақжайық» пайдалана ал­ май, кездесу 1:1 есебімен тең аяқ­талды.

Айта кетейік, Владимир Мазяр­дың шәкірттері биылғы маусымда осымен төртінші рет 1:1 есебімен тең ойнады. Бұл турдан кейін 10 ұпайы бар «Ақжайық» турнир кес­тесінде бұрынғысынша алтыншы орында келеді. Алдағы жексенбі, 13 мамыр күні өтетін турда «Ақжайық» Ақтөбеде жергілікті командамен күш сынасады. Чемпионат бары­сында ФИФА тәртіптік комитетінің шешімімен 6 ұпайынан айырылған ақтөбеліктер көш соңында ке­леді. Өткен турда өз алаңында Талдықорғанның «Жетісу» коман­дасымен тең ойнаған «Ақтөбенің» қоржынында 4­ақ ұпай бар. Сон­ дықтан олар «Ақжайықпен» бәсе­кеде барын салатыны анық.

Ғайса БӘЙМЕН

Есту қабілеті төмен ұлдар мен қыздар арасында дзюдо күресінен біріншілік өтті.

Шараға облыстық дене шынықтыру және спорт басқармасының басшысы Әсия Аманбаева, самбо­ дан КСРО спорт шебері, ҚР спорт қайраткері Жұба­нышқали Жәрдемов және қаламыздағы спорт мек­тептерінің директорлары қатысты. Татамидегі белде­ су кезінде ұлдар 45 келі, 60 келі, +60 келі салмақ дә­режесінде, ал қыздар 45 келі және 60 келі салмақ дәрежесінде сынға түсті.

­ Біздің клубтың ашылғанына бір жылдай уақыт өтті. Есту қабілеті төмен балалардың арасында да спортқа қабілеттілер жоқ емес. Оларды назардан тыс қалдырмау және осындай жарыстарға қатыстырып, көңілдерін көтеру ­ біздің мақсатымыз. Қазіргі таңда спорт клубында оқушылар үстел теннисі, дзюдо, шах­ мат, жеңіл атлетика және тоғызқұмалақ ойыны се­ кілді жиырмаға тарта спорт түрімен шұғылданады. Облыстық дене шынықтыру және спорт басқарма­сының қолдауымен қазірдің өзінде бірнеше жарыс­тарға қатысып үлгердік. Алдағы уақытта да спортқа

Мектеп және колледж оқушылары арасындағы облыстық IX жазғы спартакиада аясында қазақ күресі мен бокстан жарыс өтті.

1 : 1

Төртінші тең ойын

Жазғы спартакиада

Татамидегі белдесу

бейім балаларды даярлаудан жалықпаймыз, ­ дейді мүмкіндігі шектеулі жандарға арналған спорт клу­бының директоры Азон Шаймарданов.

Жарыс қорытындысында қыздар арасынан Сали­ма Бахытова (45 келі), Аружан Сабыржанова (60 келі) жеңіс тұғырынан көрінсе, ұлдар арасынан Алмат Бо­латов (45 келі), Мүсілім Сұлтанғалиев (60 келі), Темір­лан Сатыбалдиев (+60 келі) жеңімпаз атанды.

Темір БОЛАТ

Зеленов, Қаратөбе, Қазталов, Сырым, Теректі аудандары және қаламыздағы Орал газ, мұнай және салалық технология­лар колледжі мен Орал гуманитарлық­техникалық колледжінің атынан бел­дескен балуандар арасындағы жарыс тартысты өтті. Сайыста 117 жас балуан өз бақтарын сынады. Жалпыкомандалық есепте қаратөбелік жас балуандар ко­мандасы жеңістің биік сатысынан көріне білді. Ал Сырым ауданының командасы мен Орал қаласының командасы екінші және үшінші орынға тұрақтады.

Д. Елеусінов атындағы бокс орталы­ ғында өткен жарыста жалпы саны 63 жас былғары қолғап шебері өз мүмкіндікте­ рін шаршы алаңда байқатты.

Ақжайық ауданының командасы жал­пыкомандалық есепте оқ бойы алға шы­ғып, жеңістің биік сатысына көтерілді. Теректі ауданының командасы екінші орын алса, Зеленов және Қазталов ауда­нының командасы үшінші орындардан көрінді.

Темірболат ӘНУАРҰЛы

Әскерге аттанды7 мамыр – Отан қорғаушылар күні қарсаңында әскерге шақырылған

жігіттердің бір тобы азаматтық борышын өтеуге аттанды. Соған байла-нысты А. Островский атындағы театрда өткен шараға облыс әкімінің орынбасары Ғабидолла Оспанқұлов, сала ардагерлері және әскери құрылым өкілдері қатысты. Шарада салтанатты түрде көк Ту әкелініп, мемлекеттік Әнұран шырқалды.

– Айбынды армия ел тынышты­ ғы мен шекарамыздың бекем бо­луын қамтамасыз етеді. Қарулы күштеріміздің құрыштай берік бо­ луы – ел Тәуелсіздігінің берік сақ­ талуына кепіл. Сондықтан сарбаз­ дар «Отан үшін отқа түс» деп жа­ лындап тұруы тиіс. Біздің ата­ба­ баларымыз ұлан­ғайыр жерімізді қорғауда қасық қанын төккен. Қазақстан даңқты ерлерін дәріп­тейді әрі бейбітшілік ұстанымын, ынтымақты қолдайды, татулықты насихаттайды. Тәуелсіздігімізді ал­ ғалы бері әскеріміздің қуаты кү­шеюде. Қазақстан армиясының сарбаздары өзге елдерде халық­аралық деңгейде өтетін бейбітші­

лік акцияларының жемісті болуы­на үлес қосуда. Сала ардагерлері мен әскери қызметкерлерді Отан қорғаушылар күнімен құттықтай­ мын! – деді Ғабидолла Оспанқұлов.

Салтанатты шарада БҚО қор­ ғаныс істері жөніндегі департа­ментінің офицері, полковник Мақ­сат Мұқанов «Қазақстан Республи­касы Қарулы күштерінің ардагері»,

Ұлттық ұлан офицері, майор Азиз­хан Неметов пен БҚО қорғаныс істері жөніндегі департаментінің сержанты Берік Рахметов ІІ дәре­желі, Ұлттық ұлан офицері, капитан Өміржан Ғабит ІІІ дәрежелі «Мінсіз қызметі үшін» медальдарымен ма­рапатталды.

Нұркен ҒАППАР

Суре

тті

түсі

рген

Т.

ТО

ҚМА

МБЕ

ТОВ

Суретті түсірген Айбатыр НҰРАШ